Popular na Babasahin

Tabloid, komiks, magasin, at mga

kontemporaryong dagli
• Isa na ang pahayagan bilang isang uri ng
print media ang kailanma’y hindi
mamamatay at bahagi na ng ating
kultura.
• Ayon kay William Rodriguez,
“Sinasabing ang tabloid ay pang-masa
dahil sa Tagalog ito nakasulat bagama’t
ilan dito ay Ingles ang midyum.”

Pahayagan (tabloid)
• Buhay na buhay pa rin ang
industriya ng diyaryo sa bansa dahil
sa abot kaya lang ang presyo. Ang
katibayan nito ay ang dami ng mga
tabloid na makikita sa bangketa.
• Iba’t iba ang dahilan ng mga tao kung
bakit nagbabasa ng diyaryo. Mayroong
hanap talaga ay balita, magbasa ng
tsismis, sports, literatura o di kaya’y
magsagot ng palaisipan. Pinagsama-
sama na yata ang lahat sa diyaryo para
magustuhan ng mga tao. Mainam itong
pampalipas-oras kapag walang ginagawa.
• Ang TABLOID ay pang-masa dahil sa Tagalog
ito nakasulat bagama’t ilan dito ay Ingles ang
midyum.
• Subalit, sa tabloid masyadong binibigyang diin
ang tungkol sa SEX at KARAHASAN kaya’t
tinagurian itong sensationalized journalism. Ito
ay dahil sa katangian na ang magandang balita
ay nasa masamang balita.
• Mayroong humigit sa dalawampung national
daily tabloid ang nagsi-circulate sa bansa.
• Ang komiks ay isang grapikong midyum
kung saan ang mga salita at larawan ay
ginagamit upang ihatid ang isang
salaysay o kuwento.
• Maaring maglaman ng isang diyalogo sapagkat
binubuo ito ng isa o higit pang mga larawan, na
maaring maglarawan o maghambing ng
pagkakaiba ng teksto upang makaapekto nang
higit na may lalim.

Komiks
• Bagaman palagi ang paksang
katatawanan ang komiks, sa
kasaysayan, lumawak na ang sakop
ng anyo ng sining na ito na
kinabibilangan ng lahat ng mga uri
(genre), hinahayaan ang mga artistang
tuklasin ang kanilang sariling
ekspresyon.
• Komiks - isang makulay at popular na
babasahin na nagbigay-aliw sa
mambabasa, nagturo ng iba’t ibang
kaalaman at nagsulong ng kulturang
Pilipino. Ang kultura ng komiks ay
binubuo ng ng mga manunulat at
dibuhista na napakalawak ng
imahinasyon.
• Sinasabing si Jose Rizal ang kaun-
unahang Pilipino na gumawa ng
komiks. Taong 1884 inilathala sa
magasing “Trubner’s Record” sa
Europa ang komiks strip niya na
“Pagong at Matsing”, halaw mula sa
isang popular na pabula ng Asya.
• Makulay ang pinagdaanan ng komiks sa
bansa magmula nang lumabas ito sa
magasin bilang page filler sa
entertainment section noong 1920.
Halimbawa:
Halakhak Komiks (1946)
Pilipino Komiks (1949)
Tagalog Komiks (1949)
Silangan Komiks (1950)
• Subalit humina ang komiks sa pagpasok ng
dekada otsenta nang ipatanggal ng ilan sa
nilalaman at ipinag-utos ang paggamit ng
murang papel. Naapektuhan ang kalidad
at itsura ng papel. Umalis ang mga
dibuhista ng komiks sa Pilipinas at
nagtrabaho na lamang sa Amerika sa
parehong industriya.
Alfredo Alcala
Mar Amongo
Alex Nino
• Pagkatapos ng Martial Law, muling
namuhunan ang industriya ng
komiks. Sumikat sina Pablo S.
Gomez, Elena Patron at Nerissa
Cabral. Ang interes sa komiks ay
tumagal lamang hanggang 1990.
Nahumaling kasi ang mga tao sa
iba’t ibang anyo ng paglilibang.
• Carlo J. Caparas- taong 2007
tinangka niyang buhayin at
pasiglahin ang tradisyunal na
komiks sa sirkulasyon sa
pamamagitan ng mga ginawa nilang
komiks caravan sa iba’t ibang
bahagi ng Pilipinas.
• Ayon sa blog ni Fermin
Salvador, ‘world-class’ ang
kakayahan ng mga Pilipino sa
paglikha ng komiks.
• Mga komikerong kilala sa labas ng
Pilipinas:

 Gerry Alanguilan
 Whilce Portacio
 Philip Tan
 Alfredo Alcantara
• Ayon kay Prof. Joey Baquiran ng UP, sa
PASKO SA KOMIKS. “Hindi
mamamatay ang komiks dahil may
kakanyahan ito. Ang katangiang biswal
at teksto. Isang kakanyahang hindiing
hindi mamamatay sa kulturang Pilipino
hangga’t ang mga Pilipino ay may mga
mata para makakita at bibig para
makabasa– magpapatuloy ang
eksistensya ng komiks.
• Hindi nawawala ang Liwayway kung
pag-uusapan ang magasin sa Pilipinas.
Naglalaman ito ng ng mga maikling
kuwento at sunod-sunod na mga
nobela. Naging paraan ito para
mapalago ang kaalaman ng mga
Pilipino.

MAGASIN
• Bago pa man ang digmaang
Pasipiko, ang araw ng
pagrarasyon ng magasin na ito
ay talaga namang inaabangan ng
mga miyembro ng pamilya at
nagiging dahilan rin ng kanilang
pagtitipon upang mabasa
lamang lalo na ang mga nobela.
• FHM(For Him Magazine) - tumatayo
bilang mapagkakatiwalaan at puno ng mga
impormasyon na nagiging instrumento
upang mapag-usapan ng kalalakihan ang
maraming bagay tulad ng buhay, pag-ibig
at iba pa.

Mga nangungunang magasin

sa Bansa
• COSMOPOLITAN - magasing
pangkababaihan. Ang mga artikulo
dito ay nagsisilbing gabay upang
maliwanagan ang kababaihan
tungkol sa mga pinakamainit na
isyu sa kalusugan, kagandahan,
kultura at aliwan.
• GOOD HOUSEKEEPING - Isang
magasin para sa mga abalang ina.
Ang mga artikulong nakasulat dito
ay tumutulong sa kanila upang
gawin ang kanilang mga
responsibilidad at maging mabuting
maybahay.
• YES!-Ang magasin ay tungkol sa
balitang showbiz. Ang nilalaman
nito ay palaging bago, puno ng
nakaw- atensyon na larawan at
malalaman na detalye tungkol sa
mga pinakasikat na artista sa bansa.
• Metro - Magasin tungkol sa
fashion, mga pangyayari, shopping
at mga isyu hinggil sa kagandahan
ang nilalaman ng Metro.
• CANDY - Binibigyan ng pansin
ang mga kagustuhan at suliranin ng
kabataan. Ito ay gawa ng mga
batang manunulat na na mas
nakauunawa sa sitwasyon ng mga
mambabasa.
• MEN’S HEALTH - Magasin na
nakatutulong sa kalalakihan tungkol
sa isyu ng kalusugan. Mga
pamamaraan sa pag-ehersisyo,
pagbabawas ng timbang, mga
pagsusuri sa pisikal at mental na
kalusugan ang nilalaman nito kung
kaya ito ay naging paborito ng
maraming kalalakihan.
• T3 - Isang magasin para lamang sa
mga gadget. Ipinakikita rito ang
mga pinakahuling pagbabago sa
teknolohiya at kagamitan nito. Ito
rin ay may mga napapanahong
balita at gabay tungkol sa pag-
aalaga ng mga gadget.
• ENTERPRENEUR- Magasin para
sa mga taong may negosyo o nais
magtayo ng negosyo.
• Ang dagli ay isang anyong
pampanitikan na maituturing na
maikling maikling kuwento. Bagamat
walang katiyakan ang pinagmulan nito
sa Pilipinas, sinasabing lumaganap ito
sa unang dekada ng pananakop ng
mga Amerikano.

KONTEMPORARYONG DAGLI
• Wala ring nakakatiyak sa angkop na
haba para masabing dagli ang isang
akdang pampanitikan. Subalit
sinasabing kinakailangang hindi ito
aabot sa haba ng isang maikling
kuwento.
• Kilalang manunulat ng dagli:
Inigo Ed. Regalado na may talipanpang
Tengkeleng
Jose Corazin De Jesus
Rosauro Almario (Ric. A. Clarin)
Patricio Mariano
Francisco Laksamana
Lope K. Santos
• Sa pananaliksik ni Rolando
Tolentino, sinabi ni Teodoro
Agoncillo na sumulpot ang dagli
noong 1902; kasabay ng
pagkakalathala ng pahayagang
Muling Pagsilang na pinamahalaan
ni Lope K. Santos, at nagpatuloy
hanggang 1930.
• Ayon naman kay E. Arsenio
Manuel, nag-ugat ang dagli sa
panahon ng pananakop ng mga
Kastila. Naging tampok ang mga ito
sa mga pahayagang Espanyol at
tinawag na Instantaneas.
• Gayunman, hindi malinaw kung
hinango nga ng mga manunulat sa
Tagalog ang ganitong anyo mula sa
mga Kastila dahil hindi pa mailinaw
kung hinango nga ng mga manunulat
sa Tagalog ang ganitong anyo mula sa
mga Kastila dahil hindi pa malinaw
noon kung anong uri ang itatawag sa
akdang anyong prosa ngunit patula
ang himig.
• Nagkaroon lamang ng linaw ang
anyong prosang gaya ng maikling
kuwento at nobela pagsapit ng
1920.
• Ayon kay Aristotle Atienza,
malaking bilang ng mga dagli na
nakalap nila ni Tolentino para sa
antolohiyang “ang Dagliang
Tagalog: 1903-1936” ang
tumatalakay sa mga karanasan ng
mga lalaki sa isang patriyarkal na
lipunang kanilang ginagalawan.
• Karaniwan ding iniaalay ang dagli
sa isang babaeng napupusuan
subalit may ilan ding ginamit ito
upang ipahayag ang kanilang mga
damdaming makabayan at kaisipang
lumalaban sa mananakop na
Amerikano.
• Sa obserbasyon ni Tolentino,
nagpapalit-palit ang anyo ng dagli
mula sa harap ng pahina ng mga
pahayagan hanggang sa maging
nakakahong kuwento sa mga
tabloid o tampok na kuwento
(feature story) sa mga kolum,
oangunahing balita (headline) sa
pahayagan at telebisyon.
• Aniya, “na-transform na ang dagli,
hindi na ito tinawag na dagli at
nagkaroon na ng ibang lehitimong
pangalan at katawagan– anekdota,
slice-of-lifem day-in-the-life, at iba
pa at lehitimasyon (pagpasok ng
ganitong uri ng kwento sa media)
ANG DAGLI SA KASALUKUYAN
• Karaniwang napagkakamalang
katumbas ng flash fiction o sudden
fiction sa Ingles ang dagli.
• Ayon kay Dr. Reuel Molina Aguila,
naunang nagkaroon ng dagli sa
Pilipinas (1900s) bago pa man
nagkaroon ng katawagang flash fiction
na umusbong noong 1990. Maari itong
nagmula sa anyong pasingaw at diga
ng magbabarkada kung kaya’t
masasabing marami sa mga probinsiya
at malalayong lugar ang nagkaroon ng
ganitong paraan ng kuwentuhan.
• Noong 2007, lumabas ang
antolohiyang “Mga Kuwentong
Paspasan na pinamatnugutan ni
Vicente Garcia Groyon.
• Taong 2011 naman nang mailathala
ang “Wag Lang Di Makaraos (100
Dagli Mga Kuwentong Pasaway,
Paaway, at Pamatay)” ni Eros
Atalia.
• Inilathala naman nitong Mayo 2012
ang koleksiyon ng mga dagli ni
Jack Alvarez na may pamagat na
“Ang Autobiografia ng Ibang Lady
Gaga”
• Sa kasalukuyang panahon, ang dagli
ay halos ihambing din sa tulang
tuluyan, pasingaw, at proto-ficton o
micro-fiction sa Ingles.
“Tungkol sa mga bagay na pumapasok sa
pandinig, ang lalaki, babae, at reporter ay
may malaking ipinagkakaiba.”
“Ang pumapasok sa dalawang tainga ng
babae ay lumalabas sa bibig.”

Halimbawa ng dagli na isinulat

ni Salvador R. Barros
“At ang pumapasok sa dalawang tainga
ng reporter ay lumalabas sa
pahayagan.”
(Sampaguita, 8 Nobyembre 1932)
• Abdon Balde Jr., isang manunulat
- Ayon sa kanya mula sa isang pulong
ng lupon ng manunulat sa Filipinas ay
pinagtatalunan din kung ano ang
itatawag sa higit na pinaikling maikling
kuwento.
Lumabas ang “Mga Kuwentong
Paspasan” na inedit ni Vicente Groyon
noong 2007; ang mga kuwento ay
walang sukat at karamihan ay lampas
ng 150 salita.
• Si Vim Nadera ay nagpanukala na
ang dapat itawag ay Kagyat. Sabi ni
Virgilio S. Almario, Pambansang
Algad ng Sining sa Panitikan ay
maigi ang pangalang malapit sa
flash fiction.
• Nang magpanukala si Michael Coroza
ng Iglap ay saka naisip ni Abdon
Balde Jr. ang Kislap.
• Kuwentong Isang iglap
• Kung kaya’t nailathala ang “Kislap”
ng manunulat na si Abdon M. Balde
Jr.”