Professional Documents
Culture Documents
Department of Education
Regional Office IX, Zamboanga Peninsula
FILIPINO 8
Ikatatlong Markahan- Modyul 8:
Kontemporaryong Panitikan:Mga Bantas,
Baybay at Mag-kaugnay na Pangungusap
Pangalan: _____________________________________
Baitang/Seksyon:_______________________________
Paaralan: _____________________________________
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Balikan ____
5
Panuto: Bilugan ang titik ng tamang sagot sa mga tanong. ( 1 puntos bawat
tanong)
Tuklasin
Basahin ang bahagi ng Iskrip na hango sa dokumentaryong
pelikulang Manoro (The Aeta Teacher) ni Brillante Mendoza na pinarangalan ng
CineAwenir Award noong 2006 sa Turin Film Festival at itinanghal na Best Picture
at Best Director ng Cinemalaya sa nasabi ring taon.
Eksena 5—Simula ng isang malayong paglalakad
( Sa paglalakad ng mag-ama ay nasalubong nila ang isang
sasakyanan kung saan naroon ang mga Koreano, binati nila ang isa’t isa.)
Koreano: ( pinatutungkulan ang am ani Jonalyn): “Yu nid to fill-up
Aplikey-shen form fo your job:…(ibig sabihin ay kailangan nitong
magpasa ng aplikasyon para sa trabaho).
( Nagpasalamat ang mga ito.)
Mang Edgar: Jonalyn, tulungan mo akong maigi kung paano nagbasa at
magsulat.
Jonalyn: O sige, para makaboto ka.
Mang Edgar: Jonalyn, tulungan mo akong maigi kung paano magbasa at
magsulat.
Jonalyn : O sige, para makaboto ka.
Mang Edgar: Huwag na, hindi na mahalaga ‘yon pagsasayang lang ng oras
‘yan, narinig mo naman ang Koreano, kelangan ko na magfill-up ng
aplikasyon.
( Sinimulan ng mag-ama ang mahabang paglalakad upang hanapin
ang kanilang Apo Bisen.)
(Sa paglalakad ng mag-ama ay mautunghayan ang iba’t ibang eksena,
ang kariktan at kagandahan ng mga kabundukan na tila humihiyaw ng
kinabukasan ng mga kabundukan na tila humihiyaw ng
kinabukasan…nakasalubong nila ang tiyuhing mag-uuling na tinatanong
niya kung pinag-aralan ba ang kanyang itinuturo. Kumaripas sa pagtakbo
si Jonalyn ng dumaan sila sa sementeryo. Samantala sa isang bahagi ng
bundok nakita nila isang napakalawak at napakalaking apoy dulot ng
kaingin.)
Jonalyn: Sa ginawa nilang ‘yan ay inaagawan nila ng tahanan ang mga ibon.
(Malungkot ang mukha.)
___
5
Pamprosesong Tanong
PANUTO: Piliin ang titik na tamang sagot sa tanong. Isulat sa patlang ang
tamang titik.
______1. Sa ginawa nilang ‘yan ay inaagawan nila ng tahanan ang mga ibon.
Ano ang bantas ang ginamit sa panungusap ?
A. Kudlit B. Tuldok C. Panipi D. A at B
______2. “Yu nid to fill-up Aplikey-shen form for your job:…” Ano-anong mga
salita ang mali ang baybay?
A. Yu nid at Aplikey-shen B. Fill-up
C. Your Job D. Form For
Suriin
Halina’t sumuri!
Ano ang mga dapat isaalang-alang para sa pagbuo ng mahusay at
mabisang iskrip ng pelikula? Kayo ba’y nakaransan na sa pagsulat ng iskrip?
Dapat isaalang-alang ang paggamit ng bantas, baybay at pagkakaugnay ng
pangungusap.
Alam kong pamilyar ito sa inyo. Ano ba ang bantas? Ang bantas ay ay
mga simbolo na tumutulong sa tama at wastong pagkakaintindi ng mga
teksto. Sa ibaba ay matutuklasan mo ang iba’t ibang bansa na ginagamit sa
pagbuo ng iskrip at iba pang panitikang Pilipino.
Mga Bantas
1. Gitling o hyphen
a. Sa inuulit na salita
hal. ano-ano, ilan-ilan, iba-iba
suntok-suntukin, wasak-wasak, nagkawasak-wasak
b. Inaasahang Pantig na tunog
hal. tiktak, ding-dong, plip-plap
c. Paghihiwalay ng katinig at patinig
hal. mag-aaral, mag-isa, pa-Dapitan, maka-Filipino, pa-cute,
maki-computer
d. Pinabigat na pantig
hal. gab-i – ang kahulugan ay matandang gabi
lig-in – ang kahulugan ay pagiging alanganin
lang-ap – ang kahulugan ay pag-inom ng Mabuti
e. Bagong Tambalan
hal. lipat-bahay, bigyang-buhay, bagong-salita
f. Iwasan ang paggamit ng “bigyan”
hal. bigyang-pansin – tamang salita pansinin
bigyang-pugay – tamang salita nagpugay
bigyang-parangal – tamang salita parangalan
g. Tambalan ang “Punongkahoy” – walang pagbabagong maganap
hal. puno + ng at kahoy = punongkahoy
bunton +ng at hininga =buntonghininga
h. Pagsulat ng Oras
hal. ika-12 ng umaga, ika-8 ng umaga
i. Kasunod ng “De” – nangangahulugan ng “sa pamamagitan ng” mula
sa salitang Espanyol
hal. de-kolor, de-mano, de-bola, de-lata, de-bote
j. Kasunod ng “Di”
hal. di-mahapayang-gatang, di-mahipo, di-maitulak-kabigin
2. Tuldok o period ( . ) – ginagamit sa katapusan ng panungusap
Hal. Umaakyat ang pusa sa puno upang hulihin ang ibon.
12. Gatlang ( - )
a. ipakita ang sakop na bilang, petsa, oras
hal. 1991-1998 Oktubre 5-9
b. ipakita ang walang tiyak na petsa kung hanggang kalian, subalit
alam kung kalian nagsimula
hal. (1997- ) (1965- )
GAWAIN
____
25
Gawain 3: Suri-suri!
Panuto: Suriin ang mga salita o parirala sa ibaba kung aling ang
ginagamit ng alituntunin sa pagbaybay. Isulat sa patlang ang titik sa
pagpipiliang sagot. (1 puntos bawat bilang)
A. Pagbigkas na Pagbaybay
B. Pagsulat na Pagbaybay
C. Panumbas sa mga Hiram na Salita
Pagyamanin
____
5
Isaisip ___
5
____
Tayahin 10
I. Panuto: Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang bago ang
bilang.(1puntos bawat bilang)
___1.) “ Mahal kong Lea___” Alin sa mga bantas ang angkop na gamitin sa
pangungusap?
A. ; B. , C. : D. “
___2.) Ano ang gagamitin bantas sa pagsulat ng oras?
A. Panipi B. Kolon C. Kuwit D.Gitling
___3.) “Akala ko gusto mong maging inhenyero.” Ang pagtataka ni Daniel.
Ano-ano ang mga bantas na ginamit sa pangungusap?
A. Kuwit at Panipi C. Panipi at tuldok
B. Tuldok at Kuwit D. Tulduk-tuldukan at Kolon
Gawain 2:
Bantasan Mo!
Susi Pagwawasto 1. – 14. ?
2. . 15. “
3. “ 16. “
Tuklasin: Gawain 1: 4. , 17. .
Balikan Pamproseso Pagsusuring 5. ? 18. “
Gawain
ng Tanong: Gramatika 6. “ 20 “
1.A 3: Suri-
1. B 7. , 21. “
1. D suri
2.D 2. A 8. ” 22. .
3. B 2. A
3.D 9. . 23. , 1. A
4. A 3. B 10. ! 24. ‘
4.D 2. C
5. C 4. B
5.C
11. “ 25. “ 3. B
5. B 12. . 4. C
13. , 5. B
Pagyamanin Tayahin:
1. B I. II
2. A 1. B 1.Tatay
3. B
2. B 2. Nanay
4. B
5. A 3. C 3. Tatay
4. C 4. Nanay
5. C 5. Tatay.
Isaisip:
1. mga bantas, alituntunin sa pagbaybay at halimbawang pang-
ugnay na mga salita.
2. mahasa ang kakayahan sa pagsulat ng panitikan at pagsuri ng
pelikula.
3. kung puno ka ng kaalamang tungkol sa pagbuo ng isang pelikula
mula sa elemento, tema, anggulo ng kamera at iba pa.
4. ang kukumpleto sa kaalaman dapat taglayin sa pagsusuri ng isang
pelikula.
Sanggunian:
Ailene Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc, Alma M. Dayag
(2014).Pinagyamang Pluma 8. PHOENIX Publishing House., pp.433-442; pp.458-460
https://www.Pukaksak, slideshare.net
https://www.Christen Joy Ignacio, slideshare.net
https://www.Brainly.ph
Region IX: Zamboanga Peninsula Hymn – Our Eden Land
Here the trees and flowers bloom Gallant men And Ladies fair
Here the breezes gently Blow, Linger with love and care
Here the birds sing Merrily, Golden beams of sunrise and sunset
The liberty forever Stays, Are visions you’ll never forget
Oh! That’s Region IX
Hardworking people Abound,
Here the Badjaos roam the seas
Every valleys and Dale
Here the Samals live in peace
Zamboangueños, Tagalogs, Bicolanos,
Here the Tausogs thrive so free
Cebuanos, Ilocanos, Subanons, Boholanos,
With the Yakans in unity
Ilongos,
All of them are proud and true
Region IX our Eden Land
Region IX
Our..
Eden...
Land...