Filipino

Unang Markahan – Modyul

9-11
 Balikan

Kaibigan! Bago tayo magpatuloy, magbalik-tanaw ka

muna kaugnay sa pagkakaiba ng sanhi at bunga ganun
din ang kahulugan nito. Naalala mo pa ba kung ano ang
sanhi at bunga? Subukan nga natin! Ano ang sanhi at
bunga? Makapagbibigay ka ba ng halimbawa ng mga ito?
Magaling! Ngayon, batid kong kayang-kaya mong gawin
ang susunod na gawain. Gawin mo na!

Gawain 1: Sanhi at Bunga

patlang ng naging Sanhi at Bunga ng mga sumusunod na pahayag. Piliin sa loob ng kahon ang letra ng iyong kasagutan a

A. Nagkaroon ng baha F. F. sapagkat siya ay masigasig

B. Dahil sa paninigarilyo G. kaya pinagpala siya ng Diyos
C. Kaya nautuyo ang utak H. Ang pagkakaisa ng mga kalahok
D. Gumuho ang mga gusali I. Naging matagumpay ang pagdaraos
E. kaya nahulog ito sa kanal J. Maganda ang pamamalakad ni Ma

1 . Hindi nakatingin sa dinaraanan ang dalaga .

2. dahil sa malakas na buhos ng ulan.

3 . ___________________________________, nasunog ang kanyang baga.

4 . Sumusunod siya sa kanyang mga magulang ____________________________________.

.
5. dahil sa malakas na lindol.

2
 10-M mawawalan ng trabaho hindi lang dahil sa pandemic
SAPOL – Jarius Bondoc (Pilipino Star Ngayon) Hunyo 6, 2020 – 12 ng Umaga

Sampung milyong Pilipino ang mawawalan ng trabaho, ani Labor Sec.

Silvestre Bello III sa Senado. Aabot pa nga sa 15 milyon ang bilang, dagdag ni Alan
Tanjusay ng Associated Labor Unions. ‘Yon ay mga manggagawa pa lang sa bansa
mismo; hindi pa kasama ang marami sa 10 milyong overseas Filipino workers na
nagdudusa ngayon.
Unang dahilan ay mas tinamaan ng COVID-19 pandemic ang ilang industriya.
Lumagapak ang turismo at biyahe. Nagsara ang resorts, hotels, tourist spots, at travel
agencies; nanlupaypay ang airlines at sea ferries. Apektado ang mga restoran, manukan,
babuyan, feeds, at gamot sa hayop. Pati rin bus, jeepney, taxi, at gasolinahan. Na-
lockdown ang mga barberya, beauty parlors, malls, tindahan ng damit, sapatos,
accessories. Walang bumili o repair ng gadgets, appliances, kotse.Tinatayang 25
milyong empleyado ang nabawasan ang kita.
Mga maling patakaran din ng gobyerno ang dahilan. Ehemplo ang pagbawal sa
health workers magtrabaho abroad. Hindi naman sila sapilitang mapapatrabaho sa
Dept. of Health, lalo’t mababa ang sahod at kapos sa per¬sonal protective
equipment at test kits para sa medical¬ frontlines. Ehemplo pa ang kawalang aksiyon
ng National Telecoms Commission at Kongreso sa prangkisa ng ABS-CBN. Hindi lang
11,000 empleyado at talents ang nadehado, kundi pati suppliers, mga kantina sa gilid ng
mga istasyon, atbp.
Pahirap sa pagpasok sa trabaho ang labis na alituntunin. Sobrang rekotitos para
masakay sa public transport, at bawal ang mag- asawa o magkasama sa bagay na
magkaangkas sa pribadong sasakyan. Sininghalan pa ng opisyales na magsara na lang
ang mga negosyante na hindi makabigay ng sasakyan sa empleyados. E di nagsara nga
ang mga kapos ang kapital pero nagremedyo para makapag-pasweldo miski lockdown.
Ayun, nabuwisit at nagsara nga sila. Itinabi na lang ang natitirang puhunan.
Nadagdagan ang walang trabaho.

Gawain 2: Pag-unawa sa Napakinggan o Nabasa

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanugan. Piliin at isulat sa sagutang papel ang letra na iyong sagot.

1. Bakit maraming mga Pilipino ang nawalan ng hanapbuhay ayon sa balita?

A. Dahil sa dami na ng populasyon sa ating bansa..
B. Dahil sa kawalan na magpahahanapan ng trabaho.
C. Dahil sa kawalan na ng pondo.
D. Dahil sa pandemyang kumakalat sa mundo.
2. Alin sa sumusunod ang hindi tinatalakay sa balita?
A. pandemic
B. isyung showbiz
C. patakaran ng gobyerno
D. mga Pilipinong walang trabaho
3. Layunin ng balita na_ .
A. maglahad
B. maglarawan
C. magsalaysay
D. mangatwiran
4. Aling bahagi ng balita ang inilalahad ng suliranin.
A. unang talata
B. pangalawang talata
C. pangatlong talata
D. pang-apat na talata
5. Bakit maraming mga Pilipino ang nawalan ng hanapbuhay ayon sa balita?
A. Dahil sa dami na ng populasyon sa ating bansa..
B. Dahil sa kawalan na magpahahanapan ng trabaho.
C. Dahil sa kawalan na ng pondo.
D. Dahil sa pandemyang kumakalat sa mundo.
6. Alin sa sumusunod ang hindi tinatalakay sa balita?
A. pandemic
B. isyung showbiz
C. patakaran ng gobyerno
D. mga Pilipinong walang trabaho
7. Layunin ng balita na_ .
A. maglahad
B. maglarawan
C. magsalaysay
D. mangatwiran
8. Aling bahagi ng balita ang inilalahad ng suliranin.
A. unang talata
B. pangalawang talata
C. pangatlong talata
D. pang-apat na talata

9. Matapos na basahin ang balita, ibigay ang iyong opinyon o pananaw sa inilahad na
pangyayari.
 Modyul Hakbang sa Paggawa ng
10 Pananaliksik

Subukin

Panuto: Isulat sa sulatang papel ang letra ng tamang sagot.

1. Sistematikong paghahanap ng mahalagang impormasyon hinggil sa isang tiyak
na paksa o suliranin.
A. Pagbabalita C. Panayam
B. Pananaliksik D. Pagtatanong
2. Isa sa hakbang sa pananaliksik na tuloy-tuloy ang pagsulat ng kaisipan
o ideyang dumadaloy sa kaisipan.
A. Balangkas C. Pagwawasto at pagbabasa
B. Pangangalap-tala D. Pagsulat ng burador
3. Hakbang sa paghahanap ng mga impormasyon at pagsulat para sa
pananaliksik na karaniwang ginagamitan ng index card, ano ito?
A. Balangkas C. Piliin ang paksa.
B. Pangangalap-tala D. Pinal na balangkas
4. Dito naipapakita ang mga dahilan kung bakit nais isagawa ang pananaliksik.
A. Balangkas C. Pangangalap-tala
B. Paglalahad ng layunin D. Pagsulat ng pinal na pananaliksik
5. Ito ang huling hakbang sa pananaliksik.
A. Piliin ang paksa C. Pagwawasto at pagrebisa
B. Pinal na balangkas D. Pagsulat ng pinal na pananaliksik
6. Ito ay hakbang sa pananaliksik na binibigyang pansin ang pagsasatama ng
mga naisulat na nilalaman ng pananaliksik?
A. Paglalahad ng layunin C. Pagsulat ng pinal na pananaliksik
B. Pagwawasto at pagrebisa D. Pinal na balangkas
7. Ito ay hakbang sa pananaliksik na kung saan kailangang planuhin at
isiping mabuti ang gagawing pananaliksik?
A. Paglalahad ng layunin C. Pagsulat ng burador
B. Pangangalap-tala D. Pinal na balangkas
8. Ano ang hakbang sa pananaliksik na ayon sa iyong interest at may
malawak kang kaalaman?
A. Balangkas C. Paglalahad ng layunin
B. Bibliograpi D.Pagpili ang paksa
9. Ito ang hakbang sa pananaliksik na tuloy-tuloy ang pagsulat ng
kaisipan o ideyang dumadaloy sa kaisipan?
A. Balangkas C. Pangangalap-tala
B. Pagsulat ng burador D. Pagwawasto at pagrebisa
10. Ito ang hakbang sa pananaliksik na nagbibigay direksyon at gabay
sa pananaliksik?
A. Balangkas C. Pagsulat ng burador
B. Pagpili ng paksa D. Pagsulat ng pinal na pananaliksik
 Tuklasin
Panuto: Basahin at pag-aralan ang halimbawa ng Abstrak ng isang pananaliksik.

https://ejournals.ph/article.php?id=7907

Sagutin: Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Tungkol saan ang binasang abstrak ng pananaliksik?
2. Ano-ano ang mahalagang salita na naging tuon sa
ginawang pananaliksik?
3. Bakit kaya ito ang naging tuon ng mananaliksik sa
kaniyang pananaliksik?
4. Ano ang resulta ng ginawang pananaliksik?
5. Sa iyong pananaw, paano ba binubuo ang pananaliksik?

6
 Pagyamanin
A. Panuto: Tukuyin mula sa kahon ang mga Hakbang sa Paggawa ng
Pananaliksik na angkop sa inilalahad sa pahayag o pangungusap sa bawat
bilang. Isulat sa sagutang papel ang titik ng tamang sagot.

A. Pagpili ng Paksa
B. Paglalahad ng layunin
C. Paghahanda ng pansamantalang talasanggunian o Bibliography
D. Paghahanda ng tentatibong balangkas
E. Pangangalap tala o note taking
F. Paghahanda ng iwinastong balangkas o Final Outline
G. Pagsulat ng burador o Rough Draft
H. Pagwasto at pagrebisa ng burador
I. Pagsulat ng pangwakas ng panananaliksik

1. Pagsulat muli sa naiwastong burador

2. Paghahanda ng Final Outline
3. Magaganap ang rebisyon ng burador
4. Ang pagsulat ng huling hakbang sa pananaliksik.
5. Ang mga payong ito ay maaaring sundin ng lahat, ngunit napakahalaga
ng mga ito kung ikaw ay nakatira sa lugar na may COVID-19.
6. Pag-aalis o Pagdagdag ng talata upang umayos ang daloy ng talakay.
7. Paglulunsad ng sarbey sa DOH tungkol sa bilang ng mga nag positibo sa
virus.
8. Lumbera, Bienvenido. Writing the Nation: Pag-akda ng Bansa. Quezon City:
University of the Philippines Press, 2000. Nalimbag
9. Pitong simpleng hakbang upang maprotektahan ang sarili at ang iba laban sa
COVID-19

10. “On-line Writing Lab” http://writingcenter.utoledo.edu/ at “Writing a

 https://ejournals.ph/article.php?id=365

Tayahin
A. Panuto: Basahin at Ibigay ang hinihingi ng bawat pahayag. Isulat ang sagot sa
sulatang papel ang letra ng tamang sagot.
1. Pinakasentro ng pananaliksik.
A. burador C. paksa
B. layunin D. Tala
2. Sa bahaging ito ang mananaliksik ay handa nang magsulat ng unang
burador ng sulating pananaliksik kung ang mga datos at mga materyales ay
kumpleto.
A. balangkas C. pangangalap-tala
B. pagsulat ng burador D. pagwawasto at pagrebisa

3. Dito napapaloob ang mga pinagkukunan ng tala o sipi, pangalan ng awtor at

paglimbag ng aklat at iba pang mapagkukunan ng kaugnay sa paksa.
A. burador C. paksa
B. layunin D. talasanggunian
4. Dito napapaloob ang mga pinagkukunan ng tala o sipi, pangalan ng awtor at
paglimbag ng aklat at iba pang mapagkukunan ng kaugnay sa paksa.
A. burador C. paksa
B. layunin D. talasanggunian

5. Dito naipapakita ang mga dahilan kung bakit nais isagawa ang
pananaliksik.
A. balangkas C. pagsulat ng pinal na pananaliksik
B. paglalahad ng layunin D. pangangalap-tala

6. Ito ang huling hakbang sa paggawa ng pananaliksik.

A. pagsulat ng pinal na pananaliksik C. piliin ang paksa
B. pagwawasto at pagrebisa D. pinal na balangkas

7. Sa bahaging ito binibigyang- pansin ang pagsasatama ng mga naisulat na

nilalaman ng pananaliksik?
A. paglalahad ng layunin C. pagwawasto at pagrebisa
B. pagsulat ng pinal na pananaliksik D. pinal na balangkas
8. Ito ay hakbang sa pananaliksik na kung saan kailangang planuhin at isiping
mabuti ang gagawing pananaliksik?
A. paglalahad ng layunin C. pangangalap-tala
B. pagsulat ng burador D. pinal na balangkas

9. Ano ang hakbang sa pananaliksik na ayon sa iyong interes at may

malawak kang kaalaman?
A. paglalahad ng layunin C. pagpili ng paksa
B. talasanggunian/Bibliograpi D. balangkas
 10. Ito ang hakbang sa pananaliksik na tuloy-tuloy ang pagsulat ng kaisipan o
ideyang dumadaloy sa kaisipan?
A. balangkas C. pangangalap-tala
B. pagsulat ng burador D. pagwawasto at pagrebisa

11. Ito ang hakbang sa pananaliksik na nagbibigay direksyon at gabay sa

pananaliksik?
A. balangkas C. pagsulat ng burador

B. pagpili ng paksa D. pagsulat ng pinal na pananaliksik

C.Panuto: Tukuyin ang Uri ng Tala na binanggit sa bawat pahayag. Isulat ang titik ng
tamang sagot.

A. Direktang Sipi B. Buod ng Sipi C. Presi D. Sipi ng sipi E. Salin

11. Ginagamit ito kung isang bahagi lang ng akda ang nais sipiin, huwag
kalimutan lagyan ng panipi ang bawat nakuhang tala.
12. Buod na tala- ginagamit ito kung ang nais lamang ang
pinakamahalagang ideya ng isang tala
13. Maaring gamitin ang salita o key words ng orihinal na manunulat.
14. Maaring gamitin mula sa isang ideya sa mahabang sipi, huwag
kalimutan ang panipi.
15. Sa mga pagkakataon ang wika ay mula sa banyaga maari iton
 Subukin

Handa ka na ba? Kung ganoon, sagutin

mopanimulangpagsusulit.Huwag kang
mag-alala kaalaman mahalaga
kung kauntilang angiyong
makakaya. sa awtentikong datosang
ay naipakita mo angiyong

Panuto: Magbigay ng iyong sariling pag-unawa o kaalaman kapag sinabing

“awtentikong datos”. Itala sa iyong sagutang papel.

awtentikong datos

Modyul 11
Pagsasaayos ng Datos

kasabay nito, higit na nagiging mapanuri at malikhain ang mga tao. Sa kaniyang paggalugad sa mga bagong kaalaman napauunlad din n
 Balikan

Panuto: Isulat sa kahon ang hakbang ng paggawa ng pananaliksik at bigyang

nang maiksing paliwanag ang bawat isa.

Hakbang Sa Pananaliksik

1. 2. 3.

6. 5.

4.

7. 8. 9.

Naisa-isa mo bang naipaliwanag ang bawat hakbang? Ngayon ay handa ka na sa susunod na aralin. Halika’t tuklasin natin.
 TUKLASIN

A. Panuto: Basahin ang sumusunod na abstrak ng pananaliksik at sagutin ang

mga kasunod na tanong.

https://ejournals.ph/article.php?id=7900

Sagutin ang mga tanong:

1. Tungkol saan ang binasang pag-aaral o pananaliksik?

2. Malinaw bang nailahadang resulta ng pananaliksik?
3. Paano inilahad ang resulta ng kaniyang pananaliksik sa abstrak na ito?
B. Panuto: Pag-aralan ang datos at pansinin ang resulta ng pananaliksik. Sagutin
ang kasunod na mga tanong.

Mga aspekto kung saan naging epektibo ang pag-unlad ng Wikang Filipino

Aspeto Respondente Bahagdan %

Ekonomiya 23 46%
Pag-aaral 22 44%
Lipunan 5 10%

Ipinakita sa talahanayan na Ekonomiya ang pangunahing aspekto kung saan mas

naging epektibo ang pag-unlad o pagbabago ng Wikang Filipino. Ito ay sinang-ayunan
ng 23 respondente o 46% nang kabuoang respondente. Sumunod ang pag-aaral na may
22 respondente o 44% nang kabuoang respondente. Sa huli ay lipunan na may 5
respondente o 10% nang kabuoang respondente.

1. Sino ang tinutukoy na respondente?

A. mag-aaral ng pananaliksik C. tumutugon sa pananaliksik
B. taong nananaliksik D. tumutulong sa pananaliksik

2. Batay sa datos, alin ang nangungunang aspeto na naging epektibo ang pag-unlad
ng Wikang Filipino?
A. ekonomiya C. pag-aaral
B. lipunan D. pag-aaral at ekonomiya

3. Alin sa sumusunod na pangungusap ang may pananda ng pagsasaayos ng datos?

A. Ipinakita sa talahanayan na Ekonomiya ang pangunahing aspeto
B. Ito ay sinang-ayunan ng 23 respondente o 46% nang kabuoang respondent.
C. Kung saan mas naging epektibo ang pag-unlad o pagbabago ng Wikang Filipino.
D. Sumunod ang Pag-aaral na may 22 respondente o 44% nang
kabuoang respondente.

4. Para sa iyo, alin ang dapat na mauna, pangalawa at panghuling aspekto na naging
epektibo ang pag-unlad ng Wikang Filipino? Pangatwiranan ang sagot.

Isaisip

Panuto: Dugtungan ang bawat pahayag upang mabuo ang kaisipang natutuhan
sa araling ito.

1. Mahalagang alam ng manunulat kung .

2. Maaaring magtipon ng mga datos mula sa .

3. Magiging kapani-paniwala ang isang akda o sulatin kung .

4. Sa pagsusulat, dapat ding tandaan at isaalang-alang ang .