REKA

BENTUK
MEKATRONIK
Murid dapat :
1.1.3 Menerangkan fungsi elemen mekatronik
pada produk sedia ada
1.1.4 Menghasilkan gambar rajah blok (block
diagram) produk mekatronik sedia ada

Cikgu Hazziq
 FUNGSI ELEMEN MEKATRONIK

Setiap elemen yang digabungkan dalam produk mekatronik mempunyai fungsi yang
tersendiri bagi memastikan produk dapat berfungsi dengan berkesan mengikut arahan
yang telah diaturcarakan. Fungsi elemen ini mestilah merangkumi elemen Sistem
Mekanikal, Sistem Elektrik, Sistem Elektronik dan Sistem Kawalan & Pengaturcaraan

Dalam bab ini, kita akan belajar 3 contoh sistem mekatronik produk sedia ada, iaitu:

A. Kereta kawalan jauh

B. Pintu gelangsar automatik

C. Mesin basuh automatik

Ulang kaji bab Reka Bentuk Elektronik Tingkatan 2
 (A) Bahagian Input
Bahagian input = Bahagian yang berfungsi menerima dan menghantar isyarat
daripada peranti masukan kepada bahagian pengawal untuk diproses.
Suis Penderia Jarak /
Penderia Inframerah
Bila tekan → hantar isyarat
→ arus mengalir → lampu Dalam jarak yang ditetapkan
menyala (contoh output) (menerima isyarat) → hantar
isyarat → arus mengalir → pembaz
berbunyi (contoh output)

Penderia Pergerakan

Kalau ada pergerakan (menerima

isyarat) → hantar isyarat → arus
Penderia Cahaya / Perintang Peka Cahaya (LDR) mengalir → lampu menyala
(contoh output)
Dalam keadaan gelap (menerima isyarat) → hantar
isyarat → perintang rendah → arus mengalir tinggi →
lampu menyala (contoh output)
 (B) Bahagian PROSES
(C) Bahagian OUTPUT
Bahagian proses = Menerima isyarat dari bahagian
input dan memproses isyarat mengikut
pengaturcaraan yang telah ditetapkan.

Bahagian output = menjalankan tindakan dan menghantarnya kepada peranti output.

Contoh peranti output = Lampu LED, Pembaz, Motor AT, Motor AU

Mana Input, Proses,

Output ???
 INPUT PROSES OUTPUT

BAHAGIAN INPUT
ISYARAT TERSEBUT
MENERIMA DAN BAHAGIAN OUTPUT
AKAN DIPROSES
MENGHANTAR MENJALANKAN
MENGIKUT
ISYARAT DARIPADA TINDAKAN SETELAH
PENGATURCARAAN
PERANTI MASUKAN MENERIMA ISYARAT
YANG TELAH
KE BAHAGIAN DARIPADA BAHAGIAN
DITETAPKAN
PENGAWAL PENGAWAL
 Gambar rajah blok
Gambar rajah blok menerangkan secara ringkas tentang cara sistem beroperasi. Urutan blok
ditunjukkan oleh arah anak panah. Setiap blok hendaklah dilabel mengikut nama peranti yang
akan digunakan.

Marilah kita cuba

Lakarkan gambar rajah blok bagi sistem
pengoperasian di bawah.
 a) Fungsi Elemen Kereta kawalan jauh
(1) Sistem Mekanikal : Gear
- Untuk mengurangkan atau meningkatkan
halaju motor
(2) Sistem Elektrik : Bateri & Motor AT
- Bateri : Membekalkan kuasa elektrik
- Motor AT : Memutar tayar kereta

(4) Sistem kawalan dan

(3) Sistem Eletronik : Pemacu Motor pengaturcaraan
- Menerima dan mengeluar isyarat bagi - Mikropengawal berfungsi
pemacu motor untuk memacu motor AT untuk memproses isyarat.
 Gambar Rajah Blok Kereta Kawalan Jauh
Langkah pertama: Menentukan input, proses dan output
Langkah kedua: Melukis
Input : Panel kawalan tanpa wayar (pada telefon pintar)
Proses : Mikropengawal
Output : Pemacu motor dan Motor AT
B) Pintu gelangsar automatik
(1) Sistem Mekanikal : Takal, Tali Sawat
- Untuk membuka dan menutup pintu

(2) Sistem Elektrik : Motor AT, Pengubah (transformer)

- Motor AT : Menggerakkan takal dan tali sawat
- Pengubah : Mengubah dan membekal aras voltan (arus)

(3) Sistem Eletronik : Pemacu Motor,

Penderia Gerakan
Penderia Gerakan: Mengesan sebarang (4) Sistem kawalan dan
pergerakan dan memberikan isyarat pengaturcaraan
kepada sistem kawalan. - Mikropengawal berfungsi
untuk memproses isyarat.
 Gambar Rajah Blok Pintu Gelangsar Automatik
Langkah pertama: Menentukan input, proses dan output
Langkah kedua: Melukis
Input : Penderia gerakan
Proses : Mikropengawal
Output : Pemacu motor, Motor AT, Takal dan Tali Sawat
 C) Mesin basuh automatik
(1) Sistem Mekanikal : Takal, Tali Sawat, Gear, Galas bebola
- Untuk menghasilkan putaran pada dram ketika mencuci pakaian

(2) Sistem Elektrik : Motor AU, Pengubah (transformer)

- Motor AU : Menggerakkan sistem mekanikal
- Pengubah : Mengubah dan membekal aras voltan (arus)

(3) Sistem Eletronik : Panel kawalan, Papan

litar tercetak
Butang ON/OFF, START, PAUSE. Antara
(4) Sistem kawalan dan pengaturcaraan
komponen elektronik ialah kapasitor dan diod
- Mikropengawal berfungsi untuk
pada papan litar tercetak
memproses isyarat.
 Gambar Rajah Blok Mesin Basuh Automatik
Langkah pertama: Menentukan input, proses dan output
Langkah kedua: Melukis
Input : Mod pilihan dan Penderia (pada panel kawalan)
Proses : Mikropengawal
Output : Pemacu motor, Motor AU, Takal dan Tali Sawat
Jom kita buat gambar rajah blok
 BUAT DAN
Aktiviti 1 SALIN DI
DALAM BUKU
ATAU
KERTAS
SELEPAS SIAP
Palang automatik merupakan contoh produk HANTAR
mekatronik yang sering kita temui dalam
kehidupan seharian.

1. Kenalpasti dan namakan elemen mekatronik

yang terdapat pada sistem kawalan palang
automatic
2. Lukis gambar rajah blok bagi sistem kawalan
palang automatik
 BUAT DAN
Praktis formatif SALIN DI
DALAM BUKU
ATAU
KERTAS
SELEPAS SIAP
1. Apakah fungsi elemen mekatronik pada HANTAR
produk kipas siling automatik
2. Apakah kebaikan mengetahui fungsi elemen
pada produk mekatronik?
3. Nyatakan takrifan bagi gambar rajah blok
4. Lukis gambar rajah blok yang menerangkan
sistem mekatronik pada kipas siling
automatik
Sekian Terima Kasih.

Cikgu Hazziq