Professional Documents
Culture Documents
Земноалкални елементи
Земноалкални елементи
Zemnoalkalni elementi
(2 ~asa)
117
Neorganska hemija
Zemnoalkalni metali: IIA grupa
berilium (Be)
magenzium (Mg)
kalcium (Ca)
stroncium (Sr)
barium (Ba)
radium (Ra)
118
Neorganska hemija
Vo elementarnite supstanci atomite na zemnoalkalnite elementi se povrzani so
metalna vrska koja e pojaka od onaa na alkalnite metali, no sepak ne e osobeno jaka,
zaradi anga`iraweto samo na dva valentni elektroni.
119
Neorganska hemija
Energija na jonizacija, koeficient na elektronegativnost i standarden
redoks potencijal na alkalnite metali
120
Neorganska hemija
Iako vtorata energija na jonizacija e pogolema od prvata, sepak
zemnoalkalnite metali glavno obrazuvaat M2+ joni. Kako pri~ini mo`e
da se navedat slednive:
121
Neorganska hemija
Niskite vrednosti za elektronegativnosta poka`uvaat deka
oksidaciskiot stepen na ovie elementi vo site nivni soedinenija e
pozitivna vrednost i deka tie gradat glavno jonski soedinenija
(Isklu~ok e Be. Spored prirodata na hemiskata vrska, negovite
soedinenija se pome|u jonskite i kovalentnite). Bidej}i pritoa
anga`iraat dva elektroni, nivniot oksidaciski broj e sekoga{ +2.
122
Neorganska hemija
Pregled na soedinenijata na elementite na IIA grupa
123
Neorganska hemija
Hidroksidite na site zemnoalkalni metali M(OH)2 se slabo rastvorlivi
soedinenija. Nivnata rastvorlivost raste dol` grupata so porastot na
jonskiot radius na metalniot jon.
124
Neorganska hemija
Реакции на земноалкалните метали
•Реакции со водород
Сите земноалкални метали реагираат со водород при што се
добиваат метални хидриди.
•Реакции со кислород
Земноалкалните метали реагираат со кислород и притоа се
добиваат оксиди.
•Реакции со азот
Овие реакции при кои се градат нитриди може да се одвиваат само на
висока температура.
Пр. 3Mg(s) + N2(g) → Mg3N2(s)
•Реакции со киселини
126
Neorganska hemija
Biohemija na Mg i Ca
Pokraj Na+ i K+, jonite na megneziumot i kalciumot se najrasprostraneti
joni na metali vo `ivite organizmi.
Nao|awe na Mg2+:
127
Neorganska hemija
Magneziumot se svrzuva za enzimot i vlijae na negovata struktura, so {to
enzimot se aktivira i efikasno deluva. Me|utoa, vrskata na magneziumot
i enzimot naj~esto ne e mnogu cvrsta. Posle izvr{enata zada~a na
enzimot, naj~esto se razgraduva kompleksot so Mg2+ jonot. Zatoa e
nevozmo`no da se izoliraat enzimi koi vo sebe vklu~uvaat Mg2+ joni,
iako e poznato deka nivnata funkcija e zna~itelna samo vo prisustvo na
magneziumovite joni.
128
Neorganska hemija
Nao|awe na Ca2+:
130
Neorganska hemija
Biominerali
Vo `ivite organizmi se nao|aat minerali koi{to gi nao|ame i vo ne`ivata
priroda. Tie minerali se narekuvaat biominerali. Tie voglavno slu`at za:
oformuvawe na strukturata na nekoi vnatre{ni organi ili pak za
nadvore{nata struktura (koski, oklopot na {kolkata i pol`avot itn.);
kako senzori za testirawe na okolinata;
ili kako na~in za skladirawe na neorganskite supstanci neohodni za
organizmot.
Minerali na kalciumot i magneziumot vo `ivite organizmi
Katjon Anjon Formula Mineral Rasprostranetost i
funkcija
Ca2+ Karbonat
2-
CaCO 3 Kalcit Skelet na rastenijata,
(CO 3 ) Aragonit senzor za odr`uvawe na
Veterit ramnote`a kaj `ivotnite,
za skladirawe na kalcium,
vo o~nite le}i
Fosfat Ca10(PO4)6(OH) 2 hidroksiapatit Skelet, skladirawe na
3-
(PO 4 ) kalcium kaj {kolkite,
bakteriite, koskite i
zabite
Oksalat Ca(COO) 2.2H2O vedelit Za skladirawe na kalcium
2-
(C2O4 ) vo rastenijata
.
Sulfat CaSO 4 2H2O gips Za skladirawe na sulfur i
2-
(SO 4 ) kalcium
Mg2+ karbonat MgCO 3 magnezit Skelet na koralite
131
Neorganska hemija
Kristalite na biomineralite ~esto se koristat kako senzori za
gravitacija ili kako senzori za magnetno pole, kako senzori za prisustvo
na odredeni hemiski supstanci vo okolinata na organizmite itn.
132
Neorganska hemija