www.rbf.net.

pl

RAPORT

Informacje dotyczące działalności

chioskich firm na rynku europejskim

1
 www.rbf.net.pl
Spis treści

1. Wstęp .................................................................................................................................................. 3
2. Podstawowe informacje gospodarcze o ChRL..................................................................................... 6
3. Kontakty w zakresie branży transportowej ......................................................................................... 9
4. Wpływ rozwoju chioskiej gospodarki na transportowy rynek europejski ........................................ 11
5. Możliwa ekspansja chioskich firm kolejowych w Polsce ................................................................... 12
5.1 Kwestie techniczne i organizacyjne ............................................................................................. 15
5.2 Kwestie prawne i zatrudnienia obywateli Chin ............................................................................... 16
5.3 Kwestie ekonomiczno - polityczne .............................................................................................. 18
6. Chioskie przedsiębiorstwa kolejowe w Europie. ............................................................................... 20
7. Charakterystyka chioskich firm kolejowych i jednostek naukowych. ............................................... 22
8. Przemysł polski naprawczo - produkcyjny......................................................................................... 25
9. Uwagi koocowe ................................................................................................................................. 27

2
 www.rbf.net.pl
1. Wstęp

Światowe trendy globalizacyjne i coraz szybszy przepływ informacji, w połączeniu z bardzo wysokim
wskaźnikiem tempa rozwoju Chin, na tle stagnacji gospodarki paostw Unii Europejskiej powodują, że
coraz częściej ekonomiści i politycy rozważają zagadnienia wpływu współpracy gospodarczej
z Chioską Republiką Ludową na poszczególne rynki w Europie. Lokowanie na terytorium Chin na
przełomie XX i XXI w. inwestycji wielkich i ponadnarodowych konglomeratów gospodarczych
spowodowało, że praktycznie bez ograniczeo przepływały do tego kraju nowoczesne technologie,
doświadczenia, referencje i know-how, które w dużym stopniu zostały zasymilowane z rodzimą
gospodarką Chin.

Obecnie chioskie przedsiębiorstwa oferują w ramach eksportu, nierzadko urządzenia oraz wyroby
oparte o dokumentację i pierwotnie skonstruowane w paostwach będących aktualnie potencjalnymi
klientami.

„W 2007 roku utworzono z siedzibą w Pekinie specjalny fundusz China Investment Corporation z 200
miliardami dolarów, który miał wspierad ekspansję wielkich chioskich firm na rynkach globalnych.
Posunięcie to zapowiadało zmianę strategii Pekinu w stronę dywersyfikacji posiadanych nadwyżek
kapitałowych, czyli inwestycji w aktywa rzeczowe przy jednoczesnym ograniczaniu, oczywiście jeśli to
możliwe, zakupów obligacji rządowych denominowanych w USD”.1

Wszystko wskazuje na to, że jeśli gospodarka chioska będzie nadal utrzymywad wysokie tempo
rozwoju, chioskie plany obejmą Polskę, jako przyczółek w Unii Europejskiej i kraj, z którego łatwo
będzie prowadzid ekspansję, jeśli nie na zachód Europy, to na pewno w kierunku dawnych paostw
KDL w tej części świata.

„Taka jest właśnie geneza i w tym kontekście należy patrzed na prawdziwą ofensywę chioskiego
kapitału którą obserwujemy (...) Chioskie spółki w różnych częściach globu (nie tylko jak dotychczas
w Afryce) kupują upadające (a więc tanie) przedsiębiorstwa w Grecji, lub inwestują w strategiczne
branże (energetyka, telekomunikacja, transport) w innych krajach. Chioski olbrzym zbudził się ze snu
i nie ulega wątpliwości, iż skutki wzmożonej aktywności Chin odczujemy już wkrótce.”2

Już kilka lat temu analitycy przewidywali szybki wzrost gospodarki chioskiej, co wcześniej czy później
musi coraz mocniej oddziaływad na rynki w układzie globalnym.

W artykule H.S. Tuszyoskiego można było przeczytad, iż „kilkadziesiąt lat temu powstała wizja
przekształcenia Chin w prawdziwą potęgę. Ta wizja wówczas była niezwykle śmiała, bo co prawda
dotyczyła kraju wielkiego obszarem oraz ilością mieszkaoców, ale wówczas był to kraj niezwykle
biedny i zacofany. Ta wizja była tak śmiała, że mało kto ją zauważał i włączał w prognozy rozwoju
globu, jako znaczący jego element. Jednak konsekwencja w działaniu (niekiedy bolesna i nie zawsze
akceptowana przez światową społecznośd) spowodowała, że teraz eksperci coraz częściej i coraz
dokładniej przyglądają się Chinom. (…) Już dziś wydaje się, że Chiny są na prostej drodze do pozycji
NR2 w światowej gospodarce i polityce. Jest bardzo prawdopodobne, że w niedalekiej przyszłości
zdobędą tę pozycję. Przemawiają za tym obecne ich atuty jak wielkośd rynku, dynamika rozwoju
kraju, stabilnośd polityczna, niskie koszty wytwarzania, wysokiej klasy kadra produkcyjna i obecnie
rosnąca, dobra opinia o chioskich towarach. Świat jest zadowolony z otwarcia chioskiego rynku oraz
z wkładu Chin w trzymanie niskiego poziomu cen światowych i w ich stabilizację. Chioczycy też są

1
Radosław Pyffel, Centrum Studiów Polska-Azja, opublikowane w polska-azja.salon24.pl/politykawschodnia
2
Tamże op. cit.

3
 www.rbf.net.pl
zadowoleni, bo zyskali możliwośd ucieczki od wielowiekowej biedy, a świat zyskał dostęp do ich
atrakcyjnych rynkowo produktów. „3

W strukturach Unii Europejskiej zjawisko ekspansji chioskiej gospodarki dostrzeżone zostało

stosunkowo późno, bo dopiero pod koniec 2010 r. Problemy wynikające z kryzysu gospodarczego
i osłabienie ekonomiczne takich paostw jak Grecja, Hiszpania, Portugalia czy Irlandia wzbudziły
zainteresowanie Chin i Komisja Europejska zaczęła przekazywad sygnały o potrzebie zajęcia się tą
kwestią, a w szczególności przejmowaniem europejskich firm przez chioskie. Komisarz ds. przemysłu
Antonio Tajani zasugerował nawet koniecznośd powołania urzędu monitorującego inwestycje w UE,
przeprowadzane przez paostwa spoza Wspólnoty. Urząd ten miałby byd wyposażony w instrumenty,
za pomocą których możliwa byłaby blokada tego typu przedsięwzięd.

„- Chodzi o inwestycje, ale za nimi idzie strategia polityczna - powiedział Tajani niemieckiemu
dziennikowi "Handelsblatt". - Europa też musi znaleźd na to odpowiedź polityczną. To kolejne
ostrzeżenie dla pogrążonej w kryzysie UE, w której Chioczycy są gotowi inwestowad ogromne
pieniądze. - Mają za co kupid nowoczesne europejskie firmy z ważnych sektorów - ostrzegł Włoch.”4
Sytuacja ta wywołała nawet komentarze o zabarwieniu bardzo pesymistycznym:

„Bruksela jest przerażona. Według komisarzy, jedno z supermocarstw zagraża istnieniu Unii. Chce ono
bowiem, jak twierdzą eurokraci, wykorzystad kłopoty strefy euro i przejąd najważniejsze firmy.” 5

Chiny zwracają coraz baczniejsza uwagę na rynek krajów Europy Środkowo - Wschodniej. Wiele
chioskich firm stara sie o ulokowanie swoich inwestycji w tym regionie, który jeszcze niedawno był
domeną inwestycji paostw zachodnich. Zgodnie z artykułem zamieszczonym w New York Times6
Chioczycy preferują takie kraje jak Rumunia i Węgry. Od Bałtyku po Bałkany chioskie
przedsiębiorstwa kupują nieruchomości i startują w przetargach w sektorze publicznym, szczególnie
w Polsce i na Ukrainie, które przygotowują sie do organizacji Mistrzostw Europy w piłce nożnej.
Dotychczas rzadko zdarzało się, aby w przetargach wygrywały paostwa spoza UE. „Niektóre polskie
przedsiębiorstwa są niezadowolone – powiedziała zapytana przez NYT Henryka Bochniarz – szefowa
Polskiej Konfederacji Pracodawców – twierdza, że Chioczycy są finansowani przez rząd w Pekinie.
Szczerze mówiąc, dopóki spełniają warunki zgodnie z prawem, nie możemy ich wykluczyd”. Chioskie
firmy i chioski rząd interesują sie także zakupami w sąsiadujących z UE paostwach. W roku 2009 Chiny
zadeklarowały pożyczkę dla Mołdawii w wysokości 1 miliarda USD i zgodziły sie na 3 letni swap
walutowy dla Białorusi, obejmujący 2,3 miliarda USD. Doradca ekonomiczny i handlowy Ambasady
Chin w Warszawie p. Ma Changlin twierdzi, iż Chiny „są zainteresowane aby poprzez ten region
rozciągnąd swoje działania na pozostałą częśd Europy”.

Z danych Ministerstwa Gospodarki wynika, że branże które najbardziej interesują firmy chioskie
w kontekście inwestycji to branże: elektroniczna, samochodowa, maszynowa, AGD, nowe
technologie, IT. Zwiększa się zainteresowanie nie tylko inwestycjami bezpośrednimi, ale także
poszukiwanie partnerów do joint venture oraz przejmowanie upadających spółek. Bezpośrednie
inwestycje chioskie w Polsce wyniosły wg PAIiIZ w 2009 r. 160 mln euro, podczas gdy w 2008 r. było
to 90 mln euro, a w 2007 r. 53 mln euro. Szacunki na 2010 r. mówiły o inwestycjach rzędu 500 mln
euro, ale była to kwota nierealna. Aktywnośd firm chioskich wzmogła się dopiero w roku bieżącym.
Cywilna częśd Huty Stalowa Wola została sprzedana koncernowi LiuGong za 63 mln euro. Koncern
stał się tym samym największym chioskim inwestorem w naszym kraju. Pozostałymi są: NucTech
Company (buduje zakład skanerów do prześwietlania pojazdów, kontenerów czy przesyłek) – 30 mln
3
Henryk S. Tuszyoski www.globaleconomy.pl, Wydawnictwo Instytutu, Analiz i Prognoz Gospodarczych
4
Fragment wypowiedzi Antonio Tajani za www.gazeta.pl 30 grudnia 2010 r. „UE musi bronid strategicznych
sektorów przemysłu przed Chinami”
5
www.dziennik.pl 28. 12 2010 „Bruksela straszy: Supermocarstwo zagraża Unii”.
6
The New York Times „Chinese Business Gains Foothold in Eastern Europe” 21 wrzesieo 2010

4
 www.rbf.net.pl
USD; GD Poland Investments (zarządza centrum handlowym w Wólce Kosowskiej) - 25 mln USD; Min
Hoong Development (budownictwo mieszkaniowe w Warszawie i Sopocie) - 25 mln USD; TTE Polska
(produkcja telewizorów LCD i odbiorników radiowych w Żyrardowie) - 60 mln USD; Digital View
(produkcja telewizorów LCD i nagrywarek DVD w Koszalinie) – 50 mln USD. Trwają rozmowy z firmą
Sany w zakresie możliwości wybudowania za 38 mln euro fabryki maszyn budowlanych pod
Warszawą. Koncern Shanghai Electric przymierza się do rozpoczęcia produkcji urządzeo stanowiących
wyposażenie elektrowni wiatrowych

Jednym z przykładów aktywności Chin w Europie jest stworzenie wspólnej chiosko -

węgierskiej grupy do spraw budowy połączenia kolejowego z lotniskiem w Budapeszcie.

Podczas światowej wystawy EXPO w Szanghaju polska ekspozycja cieszyła się dużą popularnością.
Z wypowiedzi przedstawicieli polskich władz wynikało, że polska obecnośd gospodarcza w Chinach
jest bardzo ważna, ale głównym celem działao jest wskazanie naszego kraju jako „drzwi do Europy”
dla firm chioskich.7

Jako znamienne należy odnotowad ostatnie doniesienia na temat aktywności firmy Covec ( China
Overseas Engineering Group) który deklaruje inwestycje w infrastrukturę transportową w Polsce
obejmujące kwotę 5 mld euro. „Tych pieniędzy może byd więcej – powiedział „Rzeczpospolitej”
Marek Frydrych, dyrektor wykonawczy Sunningwell International, reprezentujący w Polsce m.in.
firmę Covec.8
Ostatnio chioski producent koparek Guangxi LiuGong Machinery zakupił zorganizowaną, cywilną
częśd Huty Stalowa Wola, największego polskiego dostawcę sprzętu budowlanego (wartośd inwestycji
jest szacowana na dwierd miliarda złotych)

7
Strona : http://www.airrailnews.com 17 lutego 2011
8
Rzeczpospolita, 28 marca 2011

5
 www.rbf.net.pl
2. Podstawowe informacje gospodarcze o ChRL

Chioska Republika Ludowa została utworzona 1 października 1949 r. Na czele paostwa stoi
przewodniczący ChRL (Hu Jintao). Funkcje władzy wykonawczej sprawuje rząd na czele z premierem
(Wen Jiabao). Organem ustawodawczym jest Ogólnochioskie Zgromadzenie Przedstawicieli
Ludowych.

Chiny zajmują powierzchnię 9 597 tys. km2. Są trzecim pod względem obszaru paostwem na świecie,
po Rosji i Kanadzie. Szacunkowa liczba ludności to 1 338,6 mln osób (2009 r.). Paostwo składa się z 22
prowincji, 5 regionów autonomicznych, 4 miast wydzielonych (Pekin, Szanghaj, Tianjin, Chongqing)
oraz 2 regionów specjalnych (Hong Kong oraz Makao). Stolicą kraju jest Pekin. Walutą jest yuan
chioski (skrót międzynarodowy CNY, skrót chioski RMB).

Wartośd handlu zagranicznego Chin w 2009 r. wyniosła ok. 2 116 mld USD, w tym eksport 1 194 mld
USD, a import 922 mld USD. Nadwyżka w handlu osiągnęła wyniosła 273 mld USD.

Kraje UE pozostały największym partnerem handlowym Chin. Wartośd dwustronnej wymiany

towarowej w 2009 r. wyniosła 296 mld euro, a handlu usługami 30 mld euro. Chiny stanowią
trzeciego partnera UE w eksporcie i zajmują pierwsze miejsce jako dostawca towarów do
Unii. Zagregowana wartośd bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Chinach do kooca 2009 r.
wyniosła 576 mld USD, natomiast inwestycje Chin za granicą osiągnęły wartośd 227,3 mld USD. Chiny
posiadają największe na świecie rezerwy dewizowe, przekraczające 2,8 biliona USD. Znaczna częśd
rezerw lokowana jest w amerykaoskich papierach wartościowych (ok. 650 mld USD).

Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne:

Wskaźniki 2007 2008 2009

PKB nominalny (mld USD) 3378 4222 4814
Realna stopa wzrostu PKB (%) 11,4 9,8 8,7 %
PKB (per capita w USD, jako parytet siły nabywczej PPP) 5700 6100 6600
Inflacja CPI - ceny towarów konsumpcyjnych (%) 4,8 6,0 - 0,8
Stopa bezrobocia (%) 4,0 4,2 4,3*
Eksport (mld USD) 1218 1465 1194
Stopa wzrostu eksportu (%) 25,7 20,3 -16,8
Import (mld USD) 956 1156 921,5
Stopa wzrostu importu (%) 20,8 20,9 -14,2
Saldo (mld USD) +262 +309 + 272,5
Obroty handlowe (mld USD) 2174 2621 2115,5
Stopa wzrostu obrotów handlu zagranicznego (%) 23,5 20,6 -15,7
Wartośd bezpośrednich inwestycji zagranicznych (mld USD) 74,7 90 130
Zagregowana wartośd inwestycji Chin za granicą (mld USD) 146 184 227,3
Zadłużenie zagraniczne 442 400,6 347,1
Rezerwy dewizowe i złota (mld USD) 1528 1995 2206

Źródła: (dane za 2007):Narodowe Biuro Statystyczne ChRL, Bank Światowy; (2008, 2009) wg informacji Min. Handlu ChRL.
Chiny podają tylko dane dot. bezrobocia w miastach. Całkowite bezrobocie w Chinach oceniane jest na 9 %.

6
 www.rbf.net.pl
Ramy prawno-traktatowe współpracy gospodarczej z Polską:

Umowa między Rządem PRL a Rządem ChRL o cywilnej komunikacji lotniczej, podpisana
w Pekinie w dniu 20 czerwca 1986 r.
Umowa między Rządem PRL a Rządem ChRL w sprawie unikania podwójnego opodatkowania
i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, zawarta
w Pekinie 7 czerwca 1988 r.
Umowa między Rządem PRL a Rządem ChRL w sprawie wzajemnego popierania i ochrony
inwestycji, zawarta w Pekinie w dniu 7 czerwca 1988 r.
Umowa między Rządem RP a Rządem ChRL o współpracy w transporcie morskim, podpisana
w Warszawie w październiku 1996 r.
Umowa o współpracy finansowej z września 2000 r. - umowa o polskim kredycie
eksportowym
Umowa między Rządem RP a Rządem ChRL o współpracy gospodarczej, podpisana
w Warszawie w czerwcu 2004 r.

Wymiana handlowa z Polską (w mln euro):

Dynamika Dynamika
2007 2008 2009
2007=100 2008=100
Obroty 9 237 12121 131 10934 90
Eksport do Chin 722 867 120 1051 121
Import z Chin 8 516 11254 132 9983 87
Saldo -7 794 -10387 133 -8932

Źródło: Ministerstwo Gospodarki RP

W polskim eksporcie największy udział mają półprodukty z metali nieszlachetnych (38,9 %), maszyny
(25,2 %) i produkty przemysłu chemicznego (13,0 %). W ujęciu towarowym w pierwszej dziesiątce
towarów znajdują się miedź, kaprolaktam, obudowy górnicze, izocyjaniany, elementy kierownic
samochodów i silników elektrycznych, oktanol, rudy ołowiu, silniki spalinowe, poliamidy, kauczuk
i wały napędowe. Udział wyrobów wysokoprzetworzonych w eksporcie w 2009 r. wzrósł z 29 do
32 %.

W imporcie do Polski ponad połowę stanowią wyroby przemysłu elektromaszynowego (54,8 %).
Ważną kategorią są także wyroby włókiennicze (13,1 %), oraz wyroby różne (głównie meble i zabawki
(6,5 %). Do najważniejszych produktów w imporcie z Chin do Polski w 2009 r. należały komputery,
aparaty telefoniczne, części oraz akcesoria komputerowe i telefoniczne, transformatory, zestawy
ubraniowe, maszyny drukarskie, zabawki, walizki i torby oraz bluzy i swetry.

7
 www.rbf.net.pl
Dane statystyczne dotyczące transportu kolejowego w Chinach (sierpieo 2010)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2010

Linie kolejowe
(km) 71 898 73 002 74 408 75 438 77 084 77 966 91 000*

w tym linie:
Dwutorowe 23 951 24 650 24 908 25 566 26 404 27 031
Zelektryfikowane 18 115 18 758 19 303 20 151 24 433 25 457
Prywatne 7 651 7 738 8 524 8 462 8 935 9 517
Lokalne 4 717 4 818 4 869 4 775 4 737 4 813
Dużych prędkości 1 960 6 849 7 431

2005 2006 2007 2008 2009 2010

Pasażerowie
Mln osób 152 345 155 061
Paskm 7338,65 8180,17

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2010

Ładunki
Mln ton 2 050 2 242 2 490 2 693 2 882 3 142
Mld tnkm 1 566 1 724 1 929 2 073 2 195 2 380
Śr. odległośd 760 765 770 765 762
Śr. prędkośd 32 33 32 32 32

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Zatrudnienie
225,5 213,8 211,8 209,8 205,1 200,8 200,2
w branży (mln)

Źródła :
Statystyki do roku 2007 włącznie - Tiedao Zhishi ("Railway Knowledge"), China's Railway magazine - wydawany
co dwa miesiące. http://www.itdzs.com/ - strona wydawcy.

Oficjalna strona Ministerstwa Kolei CRL:

http://www.china-mor.gov.cn/zwzc/tjxx/tjgb/201012/t20101229_5997.html - 2008, wydane 1 czerwca 2009
http://www.china-mor.gov.cn/zwzc/tjxx/tjgb/201012/t20101229_5999.html - 2009, wydane 25 marca 2010
http://www.china-mor.gov.cn/zwzc/tjxx/zyzb/201102/t20110212_8115.html - 2010, wydane 12 lutego 2011

*Różne źródła podają nieco inne dane. Wykazana wartośd za wikipedia.org „Rail Transport in The People
Republic of China

Łączna ilośd eksploatowanych składów dużych prędkości w 2010 roku: 483.

Nakłady inwestycyjne na rozbudowę kolei w Chinach średnio co roku wzrastają o około 35%.

8
 www.rbf.net.pl
3. Kontakty w zakresie branży transportowej

W zakresie branży transportowej, leżącej w kompetencjach Ministerstwa Infrastruktury,

a w szczególności sektora transportu szynowego, historia zacieśniania się kontaktów Polski i Chin
ma około 5 lat. Warto zwrócid uwagę, że w drugiej połowie 2010 r. wystąpiło szczególne nasilenie
współpracy, poprzez wzajemne wizyty delegacji obu paostw na szczeblu ministrów oraz grup
roboczych, mające związek z organizowanym w Pekinie Kongresie Kolei Dużych Prędkości. Istotny jest
fakt niewielkiej aktywności polskiego przemysłu kolejowego w Chinach, przy rosnącym
zainteresowaniu strony chioskiej planami uczestnictwa w projektach transportowych w Polsce.

Najważniejsze fakty dotyczące współpracy polsko - chioskiej w zakresie kolei:

Październik 2006 - spotkanie przedstawicieli chioskiego Ministerstwa Kolei przedstawicielami UTK

i PKP Cargo.

Maj 2007 - Minister Kolejnictwa ChRL J.E. Liu Zhijun prowadził rozmowy z przedstawicielami PKP SA
na temat współpracy pomiędzy kolejami chioskimi i Grupą PKP. PKP S.A. zaprezentowały plany
inwestycyjne dotyczące sieci kolejowej w Polsce.

Wrzesieo 2007 - Minister Jerzy Polaczek złożył wizytę w Chinach. W trakcie wizyty w Pekinie minister
spotkał się z Ministrem Komunikacji ChRL Li Shenglinem oraz Ministrem Kolei ChRL Liu Zhijunem.
Rozmowy dotyczyły głównie możliwości zaangażowania przedsiębiorców chioskich w proces rozwoju
infrastruktury drogowej i kolejowej w Polsce, poprzez zachęcanie chioskich przedsiębiorstw do
udziału w odpowiednich przetargach, organizowanych przez stronę polską. W tym celu podpisane
zostało Memorandum o Porozumieniu pomiędzy Ministrem Transportu Rzeczypospolitej Polskiej,
a Ministrem Komunikacji Chioskiej Republiki Ludowej o współpracy w zakresie budowy infrastruktury.
W delegacji do ChRL uczestniczył Prezes PKP PLK S.A. Krzysztof Celioski, który podpisał stosowne listy
intencyjne z partnerami chioskimi.

Grudzieo 2007 – Do Polski przybyła chioska delegacja, reprezentująca Ministerstwo Kolejnictwa ChRL,
instytuty naukowe oraz firmę China Civil Engineering Construction Corporation, która zajmuje się
zagranicznymi inwestycjami kolejowymi.

Listopad 2008 - Prezes PKP Cargo SA Wojciech Balczun i członek zarządu ds. międzynarodowych
Daniel Ryczek reprezentowali spółkę w czasie wizyty delegacji rządowej i przedstawicieli polskiego
biznesu w Chinach.

Czerwiec 2009 – Minister Infrastruktury Cezary Grabarczyk i Prezes PKP SA Andrzej Wach prowadzili
rozmowy z przedstawicielami chioskiego rządu i chioskich kolei paostwowych w Pekinie. Polska
zaoferowała stronie chioskiej m.in. współpracę z PKP Cargo.

Czerwiec 2009 - Minister Infrastruktury Cezary Grabarczyk poinformował po rozmowach w Pekinie,

że coraz bardziej realna jest wizja stworzenia wspólnej spółki typu joint - venture PKP Cargo z jedną
z chioskich firm.

Sierpieo 2009 - Na zaproszenie Ministerstwa Infrastruktury przebywali w Polsce przedstawiciele

Ministerstwa Kolei ChRL oraz chioskich firm działających na rynku kolejowym. Był to rezultat ustaleo
podczas wizyty Ministra Infrastruktury Cezarego Grabarczyka w Chinach w czerwcu 2009 r.

9
 www.rbf.net.pl
Sierpieo 2009 - PKP CARGO podpisały trzy listy intencyjne z partnerami chioskimi, na zakooczenie
wizyty delegacji kolei chioskich w Polsce. Listy dotyczyły współpracy w zakresie budowy i naprawy
taboru kolejowego oraz przewozów intermodalnych między Europą i Chinami.

Wrzesieo 2009 - Na zaproszenie firmy China CNR Corporation Limited, w dniach 4-6 września
przebywała w Chinach delegacja przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury i PKP Cargo. Delegacji
przewodniczył podsekretarz stanu Juliusz Engelhardt.

Listopad 2009 - Wizyta sześciu przedstawicieli chioskiej grupy kapitałowej CNR, wchodzących
w skład wspólnego zespołu roboczego, którego zadaniem jest przygotowanie gruntu pod powstanie
spółki joint - venture z udziałem PKP Cargo SA i China CNR Corporation Limited, która miałaby zająd
się montażem wagonów na bazie majątku PKP Cargo Wagon w Szczecinie.

Czerwiec 2010 - 29 czerwca 2010 r. PKP Cargo wraz z chioskim partnerem Jinan Railway Vehicles
Equipment podpisały umowę, na mocy której, na bazie szczecioskiego zakładu PKP Cargo Wagon
powstanie montownia wagonów z części sprowadzanych z Chin.

Listopad 2010 – Ministerstwo Infrastruktury zorganizowało w dniach 17-18 listopada konferencję

„Chioskie technologie Kolei Dużych Prędkości” z udziałem przedstawicieli Chioskiego Ministerstwa
Kolei i firm kolejowych z Chin. Na seminarium byli obecni Minister Infrastruktury Cezary Grabarczyk,
Wiceminister Juliusz Engelhardt, Wiceminister, Główny Inżynier Ministerstwa Kolei Chin He Huawu,
Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocnik ChRL w Rzeczpospolitej Polskiej Sun Yuxi, najważniejsi
prezesi polskich przedsiębiorstw kolejowych takich jak PKP S.A., PKP PLK S.A. i chioskich firm, które
prezentowały swe osiągnięcia. Jednym z tematów poruszonych na konferencji była idea budowy linii
dużych prędkości łączącej Londyn, Berlin, Warszawę i Moskwę z Szanghajem. Wskazywano na duże
możliwości chioskich przedsiębiorców przy realizacji takiego projektu. Na koniec pierwszego dnia
konferencji sednem całej debaty okazała się współpraca i jej formy. Poinformowanie strony chioskiej
o możliwości współfinansowania i finansowania projektów na zasadzie koncesji wywołało duże
zainteresowanie. Padło również wiele słów na temat PPP (Partnerstwo Publiczno Prywatne).
Przekazano informacje o staraniach hiszpaoskich firm kolejowych o kontrakty i ich próbach wejścia na
rynek w Polsce, co może spowodowad zintensyfikowanie działao chioskich przedsiębiorstw celem
wyprzedzenia ruchów Hiszpanów.

Listopad 2010 - Na prośbę przedstawicieli kolei Chin, 18 listopada PKP PLK przygotowały wizytę
techniczną na trasie Warszawa - Łódź. Przedmiotem rozmów była modernizacja linii
konwencjonalnych oraz plany budowy linii dużej prędkości

Grudzieo 2010 - Udział delegacji Ministerstwa Infrastruktury, PKP SA i PKP PLK w Światowym
Kongresie Kolei Dużych Prędkości w Pekinie.

10
 www.rbf.net.pl
4. Wpływ rozwoju chioskiej gospodarki na transportowy rynek europejski

Przez ostatnie 10 lat nieustannego wzrostu gospodarczego Chin, rozwój chioskich metropolii
i okręgów przemysłowych przyniósł ze sobą ogromną falę motoryzacji całego kraju. W wyniku tego,
infrastruktura na przedmieściach tych obszarów uległa przeciążeniu. Rząd chioski postanowił więc
przeznaczyd olbrzymie fundusze na inwestycje w infrastrukturę drogową i kolejową. Obecny,
jedenasty plan rozwoju na lata 2006-2010, zakłada przeznaczenie 182 miliardów dolarów (517 mld zł)
na rozbudowę infrastruktury transportowej na obszarze całych Chin. Program rozwoju infrastruktury
jest sukcesywnie wprowadzany co pięd lat, a środki przeznaczone na jego realizacją są stale
powiększane.

Plan rozwoju Chin zakłada w latach 2010 – 2020 wydatki na inwestycje w kolejnictwie
w wysokości ok. 300 miliardów USD

Ilośd eksploatowanego taboru w Chinach:

Tabor 2005 2006 2007 2008

Lokomotywy parowe 193 133 100 89
Lokomotywy spalinowe 12 114 12 148 11 229 11 041
Lokomotywy elektryczne 5 166 5 518 5 993 6 206

Wagony towarowe 548 368 564 899 577 521 585 000
Wagony pasażerskie 41 974 42 592 44 243 46 200

Nowe wagony towarowe 34 408 33 976

Nowe wagony pasażerskie 1 521 1 699
Wycofane wagony towarowe 12 934 12 445
Wycofane wagony pasażerskie 900 1 081
Źródło: Ministerstwo Kolei ChRL

Miesięczny wzrost wydatków na inwestycje transportu kolejowego Chin (mld PLN)

Inwestycje w środki Inwestycje w budowę Inwestycje w technologię i

trwałe infrastruktury zakup lokomotyw
Sierpieo 2009 21,25 19,53 1,71
Wrzesieo 2009 23,24 19,31 3,25
Październik 2009 23,00 21,10 1,90
Listopad 2009 27,00 24,57 2,42
Grudzieo 2009 81,28 63,38 17,90
Styczeo 2010 13,48 9,79 3,69
Źródło: Ministerstwo Kolei ChRL

11
 www.rbf.net.pl
5. Możliwa ekspansja chioskich firm kolejowych w Polsce

Zainteresowanie polskim rynkiem kolejowym przez chioskich przedsiębiorców ujawniło się w latach
2006-2007. Pierwsze spotkanie z przedstawicielami chioskiego Ministerstwa Kolei odbyło się
w dniach 30-31 października 2006 r., w siedzibie Urzędu Transportu Kolejowego. W spotkaniu wzięli
udział przedstawiciele PKP Cargo, co wskazuje na zainteresowanie polskiego przewoźnika
nawiązaniem współpracy z CNR. Podczas spotkania strona chioska została poinformowana przez
Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego Wiesława Jarosiewicza o aktualnych działaniach UTK, jego
zadaniach, celach, nadzorze technicznym jaki sprawuje, o kolejowych przewoźnikach pasażerskich
i towarowych w Polsce. Dodatkowo, przedstawiciele PKP S.A. i kolejowych spółek przewozowych
dokonali prezentacji prawa przewozowego oraz odpowiedzialności przewoźnika kolejowego
w zakresie skutków wypadków i katastrof kolejowych. Spotkanie kooczyła dyskusja dotycząca
potencjału, jaki niesie ze sobą uruchomienie kolejowego „Jedwabnego Szlaku” przebiegającego przez
terytorium Polski. Spotkanie w UTK poprzedzały liczne kontakty drogą elektroniczną, przesyłano
foldery reklamowe i prezentacje chioskich firm kolejowych. Zabiegi te są kontynuowane, a owocem
pracy strony polskiej i chioskiej jest informacja podana w czerwcu 2010 r. o powstaniu pierwszej
w Polsce spółki joint - venture pomiędzy PKP Cargo i chioskim producentem taboru China CNR
Corporation Ltd. - CNR CARGO WAGON Sp. z o.o. Do stworzenia spółki joint - venture została
wybrana spółka Jinan Railway Vehicles Equipment Co., Ltd. (dalej JRVEC), która należy do grupy China
CNR Corporation Ltd. Udziały w spółce zostały podzielone po połowie. Głównym celem współpracy
ma byd produkcja i sprzedaż wagonów towarowych na rynek polski i europejski.

Joint venture (przedsiębiorstwo z udziałem kapitału zagranicznego) – to przedsiębiorstwo, w którym

częśd kapitału zakładowego wnosi wspólnik, nie będący obywatelem polskim ani polską osobą
prawną. Praktycznie nie ma różnic pomiędzy spółkami joint venture, a krajowymi. Mamy do czynienia
jedynie z nieco odmienną sprawozdawczością gospodarczą i w przypadku inwestycji rzędu kilku
milionów euro, z dodatkowymi ulgami czy korzyściami.

JRVEC - powstało w 1910 r., a jego głównym zadaniem była naprawa lokomotyw parowych oraz
projektowanie i produkcja lokomotyw spalinowych. W 1993 r. przedsiębiorstwo otrzymało fundusze
od Ministerstwa Kolei Chin na rozwój firmy oraz projektowania i produkcji wagonów towarowych.
Obecnie JRVEC produkuje ok. 7 tys. wagonów towarowych rocznie.

Największe chioskie firmy kolejowe (59), w tym JRVEC posiadają wiele ważnych certyfikatów,
poświadczających możliwości i jakośd produkowanych wyrobów. Certyfikaty posiadane przez JRVEC:
EN15085 CL1 - wystawiony przez SLV Duisburg; certyfikat zarządzania jakością TSI dla wózka Y25 Lsd1
i zestawu kołowego BA004 - wystawiony przez Lloyd’s Register; ISO 9001:2008; ISO 14001:2004 oraz
OHSAS 18000.

Podczas wizyty w Polsce w lipcu 2009 r. przedstawiciele Ministerstwa Kolei ChRL oraz chioskich firm
działających na rynku kolejowym, wyrazili zainteresowanie udziałem w takich przedsięwzięciach jak:
rozwój terminali kontenerowych, produkcja i utrzymanie taboru, modernizacja dworców kolejowych
oraz modernizacja linii kolejowych. Zadeklarowali również chęd udziału w programie budowy Kolei
Dużych Prędkości oraz nie wykluczyli możliwośd uczestnictwa w prywatyzacji spółek Grupy PKP.

Na współpracy z Chinami miała również skorzystad spółka Przedsiębiorstwo Napraw Infrastruktury

Sp. z. o.o. (dalej PNI). PNI zajmuje się modernizacją, projektowaniem oraz budową dróg szynowych
i kołowych, obiektów inżynieryjnych, budynków i budowli oraz kompleksową naprawą i utrzymaniem
infrastruktury kolejowej. W minionym roku obrotowym spółka zanotowała 9,1 mln zł. zysku.
Zatrudnia ponad 1700 pracowników. Wstępnie, władze spółki PNI ustaliły wraz z China Railway
Engineering Co. (dalej CREC), że będą wspólnie w ramach konsorcjum ubiegały się o kontrakty na

12
 www.rbf.net.pl
modernizację infrastruktury kolejowej. Chioskie przedsiębiorstwo w sierpniu 2009 r. podpisało list
intencyjny z PNI w tej sprawie. CREC jest trzecią największą firmą budowlano - inżynieryjną na
świecie. Posiada pozycję lidera na chioskim rynku budowlanym i bierze udział w wielu
przedsięwzięciach infrastrukturalnych na terenie Azji i Afryki jako wykonawca robót drogowych, linii
kolejowych i tuneli. W skład grupy CREC wchodzi 31 spółek z całych Chin, w tym trzy duże instytuty
naukowe. Chioska firma jest zainteresowana współpracą z PNI, ponieważ sama nie posiada
wykwalifikowanego personelu i sprzętu na terenie Polski, co stanowi istotną barierę. Ministerstwo
Infrastruktury chciałoby, aby na rynku pojawił się kolejny gracz, co wpłynęłoby na obniżenie
oferowanych przez wykonawców cen.

W październiku 2010 r. PKP SA zaprosiło zainteresowanych do negocjacji w sprawie nabycia nie mniej
niż 29 231 udziałów o wartości 500 zł każdy, należących do PKP SA, stanowiących nie mniej niż 10
proc. kapitału spółki PNI. Na krótkiej liście podmiotów dopuszczonych do badao due diligence spółki
znalazły się: Alpine Bau GmbH Salzburg, Budimex SA Warszawa, MCI Private Ventures Fundusz
Inwestycyjny Zamknięty działający na rzecz subfunduszu MCI Euroventures 1.0, PBG SA Wysogotowo
oraz Polimex-Mostostal SA Warszawa. Powstało pytanie czy za funduszem MCI nie stoją inwestorzy
chioscy, ale nie ma na to potwierdzenia. Inwestor w PNI ma byd znany do kooca marca 2011 r.

China Overseas Engineering Group Co., Ltd. (dalej COVEC) wygrała przetarg na budowę 2 odcinków
autostrady A2. W komentarzach często przewijał się wątek zaniżenia ceny o ok. 400 mln zł. dzięki
korzystaniu z pomocy finansowej paostwa chioskiego. COVEC tłumaczył, że niska cena została
osiągnięta dzięki temu że:
- ze względu na swój potencjał jest w stanie zapewnid skondensowany mechanizm zakupów
pozwalający uniknąd wahao cen dla materiałów budowlanych,
- finansowanie przedsięwzięcia odbędzie się ze środków własnych bez konieczności zaciągania
kredytów, a zatem bez kosztów finansowych,
- oszczędności przyniosą wykorzystanie doświadczenia w zakresie organizacji pracy i procesu
realizacji projektów,
- będzie w stanie obniżyd częśd kosztów osobowych, wskutek skorzystania w pewnym stopniu
z ekspertów z Chin, których oczekiwania płacowe - zwłaszcza kadry zarządzającej - są niższe niż wśród
europejskich wykonawców,
- ufając własnym umiejętnościom zdecydował się zminimalizowad ryzyko kar umownych z tytułu
nieterminowego wykonania prac,
- potrafił wykorzystad efekty synergii z góry zakładając, iż uzyska zamówienie na dwa odcinki
autostrady,
- z uwagi na światowy kryzys gospodarczy przyjął, że marża uzyskana z tytułu realizacji tego projektu
będzie niższa niż dotychczas.

COVEC startował wcześniej w przetargu na budowę drugiej linii metra w Warszawie. Złożona oferta
była druga (4,5 mld zł) i przegrała z włosko-turecko-polskim konsorcjum Astaldi-Gulermak-
Przedsiębiorstwo Budowy Dróg i Mostów (4,1 mld zł), które wygrało przetarg. Nie dając za wygraną
Chioczycy oraz trzeci oferent Mostostal Warszawa S.A. złożyli protesty, jednak protesty te zostały
odrzucone. To samo chioskie przedsiębiorstwo budowlane próbowało brad udział w przetargach na
budowę stadionów piłkarskich na Euro 2012.

13
 www.rbf.net.pl
Pod koniec 2009 r. samorządowa spółka Koleje Mazowieckie (KM) rozpisały przetarg na zakup 11
dwukabinowych lokomotyw elektrycznych, które będą wykorzystywane do prowadzenia pociągów
zmiennokierunkowych „push-pull”. Po otwarciu 3 ofert nadesłanych przez producentów taboru (CSR
Zhuzhou Electric Locomotive Co. Ltd. (ZELC) - 34 mln 980 tys. euro netto; Bombardier - 40 mln 520
euro netto; Siemens - 44 mln 028 tys. 988 euro netto) okazało się, iż najtaoszą ofertę złożyła firma
chioska. W swojej historii wyprodukowała ona już 30 typów elektrycznych lokomotyw dla przewozów
pasażerskich i towarowych. Dostarczyła ponad 70 proc. wszystkich tego typu pojazdów
użytkowanych w Chinach. Współpracowała m.in. z Siemensem. Jak dotąd firmie udało się
wyeksportowad lokomotywy m.in. do Iranu, Kazachstanu i Uzbekistanu. Koleje Mazowieckie jako
zwycięzcę przetargu wskazały firmę Bombardier i zaproponowane lokomotywy Traxx P160 DC.

14
 www.rbf.net.pl
5.1 Kwestie techniczne i organizacyjne

Problem zaistnienia chioskich firm kolejowych na rynku europejskim należy również rozpatrywad
w kontekście elementów technicznych. Prawie wszystkie przedsiębiorstwa produkujące podzespoły
lokomotyw lub wagonów kolejowych na rynku chioskim, posiadają odpowiednie certyfikaty ISO,
certyfikaty zgodności z normami europejskimi, certyfikaty zgodności z TSI (Techniczne Specyfikacje
Interoperacyjności) lub certyfikaty IRIS (International Railway Industry Standard). Chioska firma
legitymująca się tymi certyfikatami może nie mied w ogóle problemów z produkcją podzespołów na
rynek europejski, gdyż z technicznego punktu widzenia wszelkie normy zostaną spełnione. Jedynie
eksploatacja i testy mogą podważyd jakośd chioskiego wyrobu.

Zanim chioska firma JRVEC będzie mogła sprzedad jakikolwiek produkt, musi otrzymad aprobatę
techniczną, wydaną przez odpowiednią jednostkę naukową np. Instytut Kolejnictwa, Instytut
Pojazdów Szynowych „Tabor” czy Politechnikę Poznaoską po przeprowadzeniu testów. Na podstawie
wydanej aprobaty technicznej Urząd Transportu Kolejowego może wydad dopuszczenie czasowe,
a później bezterminowe.

JRVEC posiada certyfikaty systemu zarządzania produkcją wózka Y25 lsd1 i zestawu kołowego BA004
zgodne z TSI, dyrektywa 2001/16/WE i 2004/50/WE, wydane przez Lloyd’s Register (jednostka
notyfikująca LRV 0038 zaakceptowana przez Komisję Europejską). Oznacza to, iż produkty wykonane
na terenie Chin spełniają wszystkie europejskie wymogi techniczne. Certyfikaty te nie dają
pozwolenia na produkcję tych samych wyrobów w Polsce, ponieważ wydawane są dla konkretnej
lokalizacji. Jednak posiadanie tych certyfikatów umożliwia szybsze i łatwiejsze uzyskanie
dopuszczenia przez UTK.

15
 www.rbf.net.pl
5.2 Kwestie prawne i zatrudnienia obywateli Chin

Zatrudnienie chioskich obywateli na terenie Polski jest złożonym i trudnym procesem, ale możliwym
do zrealizowania.

Liczba zatrudnianych w Polsce obcokrajowców stale się zwiększa. W 2010 r. ilośd wydanych zezwoleo
wyniosła 37121. Najwięcej w województwie mazowieckim (19300 zezwoleo), pomorskim (2391),
małopolskim (2503), lubuskim (1809) i śląskim (2259). Wzrost jest podyktowany wejściem w życie
w lutym 2009 przepisów uproszczających i usprawniających procedury związane z podejmowaniem
pracy przez cudzoziemców. Usunięcie potrzeby pozyskania przyrzeczenia zezwolenia na pracę
i wydłużenie okresu wydawania zezwolenia na pracę do 3 lat bardzo pomogło przy zatrudnianiu
obcokrajowców.

Przyznawane obcokrajowcom zezwolenia na pracę dzielimy na następujące typy:

A - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie

umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma
zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
B - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby
prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji przez
okres przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
C - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do
oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego, jego podmiotu zależnego lub podmiotu powiązanego
długoterminową umową o współpracy z pracodawcą zagranicznym;
D - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego
oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze
tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);
E - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy
w innym celu niż wskazany w pkt. 2-4.

Przyznane w Polsce pozwolenia na pracę wg obywatelstwa:

 Ukraina – 13150 zezwoleo;

 Chiny – 6387 zezwoleo;
 Wietnam – 2252 zezwoleo;
 Nepal – 2158 zezwoleo;
 Białoruś – 1958 zezwoleo;
 Turcja – 1521 zezwoleo.

W ubiegłym roku wydano również 1756 zezwoleo na pracę cudzoziemców oddelegowanych do Polski
w celu realizacji usług eksportowych. W tej grupie dominowali cudzoziemcy zatrudnieni na
stanowiskach robotników wykwalifikowanych (1050 zezwoleo), przede wszystkim w budownictwie
(1029 zezwoleo).

Zezwolenia na pracę wydane dla obywateli Chin według grupy pracowniczej:

 kadra kierownicza – 1184 zezwoleń na 3916 ogółem;

 robotnicy wykwalifikowani – 2086 zezwoleń na 11 144 ogółem;
 robotnicy niewykwalifikowani – 259 zezwoleń na 5020 ogółem.

16
 www.rbf.net.pl

Chioskie firmy wskazują, że na ich niższe koszty wpływ mają niższe płace i korzystanie z tzw. usługi
eksportowej, w przypadku kiedy nie mają swojego przedstawicielstwa w Polsce, co jednak nie zwalnia
ich z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę typu „D”. W innym przypadka chioska firma
posiadająca swoje przedstawicielstwo na terenie Polski, musi się ubiegad o zezwolenie typu „A” na
pracę dla obcokrajowca wydawane przez wojewodę.
Chioskie przedsiębiorstwo może wypłacid chioskiemu robotnikowi pracującemu w Polsce
wynagrodzenie w wysokości średniej krajowej maksymalnie umniejszonej o 30%.

Podsumowując, można zauważyd wyraźne ożywienie na rynku pracy w przypadku cudzoziemców.

Tendencja ta będzie się utrzymywad ze względu na niższy koszt zatrudnienia pracowników.
Dodatkowo, chioscy robotnicy wyrażają zgodę na niższy standard zakwaterowania,
dwunastogodzinną pracę na jednej zmianie i sześciodniowy tydzieo pracy. Chioscy budowlaocy
pracujący na terenie Polski są bardzo dobrze przygotowani do wypełniania swoich obowiązków.
Paostwowa Inspekcja Pracy po przeprowadzeniu kontroli na budowach, podkreśla przestrzeganie
przepisów BHP, posiadanie wszystkich ważnych dokumentów i sumiennie wykonywaną pracę przez
pracowników chioskich. Wszystko to stwarza konkurencję dla naszych firm budowlanych. Nie
wiadomo jednak jak długo taka sytuacja utrzyma się, gdyż powoli zarysowują się postulaty wśród
chioskich pracowników w zakresie wyrównywania warunków płacowych.

17
 www.rbf.net.pl
5.3 Kwestie ekonomiczno - polityczne

Wejście chioskiego przedsiębiorstwa kolejowego na polski i europejski rynek stwarza bardzo

poważne zagrożenie. Nowe miejsca pracy utworzone w zakładzie produkcyjnym w Polsce przez firmę
z udziałem chioskim, nie zrekompensują utraty miejsc pracy w innych zakładach produkujących tabor.

Szacuje się, że realizacja planu zakupu przez PKP Cargo 2,5 tys. wagonów, w ciągu 5 lat od
uruchomienia spółki joint venture w Szczecinie, może doprowadzid do spadku zatrudnienia od 1500
do 3000 osób w pozostałych zakładach zlokalizowanych na terenie Polski. Będzie to także
skutkowad zmniejszeniem poziomu zatrudnienia u kooperantów tych zakładów o ok. 2000 tys.
osób.

Sygnalizuje się także, że utworzenie zakładu w Szczecinie może byd zaczątkiem dalszych tego typu
inicjatyw, tak w dziedzinie taboru dla przewozów pasażerskich (na potrzeby paostwowego PKP
Intercity SA), jak i w sektorze modernizacji infrastruktury.

Wybór Szczecina jako miejsca lokalizacji zakładu jest związany z dostępem do portu w Szczecinie
skąd odbierane byłyby dostawy zaopatrujące fabrykę CNR CARGO WAGON. W zależności od
armatora średni czas przewozu drogą morską kontenera wynosi: China Shipping – 20-25 dni; Hapag-
Lloyd AG – 30-35 dni; Maersk – 40 dni. Weryfikacji wymaga jednak informacja, że duże statki, które
miałyby dostarczad komponenty do produkcji na potrzeby zakładu, ze względu na warunki techniczne
portu i głębokośd kanału, nie mogłyby bezpośrednio zawijad do portu w Szczecinie. W tej sytuacji
transport skierowany byłby do portu w Hamburgu, skąd półfabrykaty byłyby przewożone do
Szczecina koleją albo za pomocą feederów.

Tworzenie spółek joint venture z przedsiębiorstwami chioskimi, niesie za sobą sporo niekorzystnych
zjawisk. W opinii ekonomistów, tylko bardzo silne przedsiębiorstwa powinny próbowad wspólnych
interesów z Chinami. Tymczasem, nawet najwięksi partnerzy firm chioskich tacy jak General Electric,
Siemens czy BASF, ostrożnie podchodzą do kreowania wspólnych przedsięwzięd. Profesor Andrew
Hupert z Uniwersytetu Nowy Jork w Szanghaju uważa, że długie stosunki partnerskie nie niosą za
sobą obopólnych korzyści, a może się okazad, że najbardziej zwycięska będzie strona chioska:
„Należy byd przygotowanym na sytuację, gdy nasz chioski przyjaciel zostawi nas, kiedy bardziej
atrakcyjny partner pojawi się na rynku”.

Na temat działao chioskich wypowiadają się również „Pracodawcy RP” wskazując na fakt, iż Polska
jako jedyny kraj radzący sobie z kryzysem, może byd łącznikiem pomiędzy Paostwem Środka, a Unią
Europejską. Przewodniczący organizacji Andrzej Malinowski powiedział: "Polska wiele zyskała przy
informacjach pokazujących, że jesteśmy jedynym krajem, który rozwija się w miarę normalnie
w momencie kryzysu, czy osłabienia gospodarczego. Chioczycy to natychmiast wykorzystali".
Dodatkowo w tym czasie KGHM Polska Miedź podpisała umowę handlową na dostawę do Chin
w 100 tys. ton miedzi elektrolitycznej, więc jak powiedział: "Chioczycy podjęli chyba decyzję, że Polska
ma byd swoistym mostem dla gospodarki chioskiej, prowadzącym do gospodarki unijnej".

3 listopada 2010 r. minister gospodarki Waldemar Pawlak i wiceminister handlu Chin Jiang Zengwei
podpisali w Warszawie deklarację, która ma zacieśnid stosunku między obydwoma krajami. Minister
gospodarki zadeklarował pomoc chioskim firmom i określił nasz kraj jako miejsce gdzie chioskie
inwestycje mogą się rozwijad.

Wszystko to wskazuje na zainteresowanie zwiększenia współpracy z Chinami, bez przeprowadzenia

koniecznych analiz skutków takiej współpracy.

18
 www.rbf.net.pl
Widoczne jest przyzwolenie polskiego rządu na rozwój chioskich przedsiębiorstw na terenie Polski.
Tymczasem w UE, w celu ograniczenia dostępu do rynku, pojawiły się postulaty:
rozszerzenia stosowania przepisów UE z zakresu pomocy publicznej na paostwa trzecie,
jeżeli wyrażają one wolę uczestniczenia w rynku zamówieo publicznych,
przystąpienia Chin do tzw. The Agreement on Government Procurement (GPA) w ramach
Światowej Organizacji Handlu (WTO). Umowa o przydzielaniu zamówieo publicznych
zabrania pomocy paostwowej. Chiny jako członek WTO nie podpisały dotychczas tej umowy,
jednak cały czas prowadzone są negocjacje, co daje wciąż szansę odstąpienia Chin od
udzielania pomocy własnym przedsiębiorstwom działającym na innych rynkach.

Polska zapewnia równe traktowanie wszystkim podmiotom prowadzącym działalnośd gospodarczą.

Podmioty te są tak samo traktowane i poddawane są tym samym obowiązkom na przykład z zakresu
ochrony środowiska, zobowiązao podatkowych, norm jakości czy warunków zatrudnienia
pracowników. Chioskie przedsiębiorstwa startujące w przetargu, podlegają tak jak wszyscy uczestnicy
jednakowym procedurom. Istnieją odpowiednie zabezpieczenia, uniemożliwiające składania
nierzetelnych ofert, w szczególności obowiązek odrzucenia oferty o rażąco niskiej cenie. Niestety,
Polsce borykającej się z problemami finansowania inwestycji, zależy na jak najtaoszej realizacji
inwestycji co sprawia, że badanie rażąco niskiej ceny dokonywane jest pobieżnie.

W wymiarze międzynarodowym gwarancja równego traktowania inwestycji wynika m.in. z umów

o współpracy gospodarczej. W szczególności umowa pomiędzy Polską a Chinami nakazuje
(z wzajemnością) traktowad inwestycje chioskie w Polsce według takich zasad, jakimi cieszą się
inwestycje z innych krajów, korzystających z klauzuli najwyższego uprzywilejowania. Jest to
określenie traktatowego zobowiązania stosowanego w międzynarodowych stosunkach handlowych.
Paostwo przyznające tę klauzulę innemu paostwu, zapewnia mu uprawnienia i udogodnienia nie
mniejsze, niż jakiemukolwiek innemu paostwu, z którym handluje. Zazwyczaj klauzula największego
uprzywilejowania obejmuje wszystkie kwestie dotyczące handlu, żeglugi morskiej, komunikacji,
tranzytu i traktowania cudzoziemców.

19
 www.rbf.net.pl
6. Chioskie przedsiębiorstwa kolejowe w Europie.

Polska nie jest jedynym krajem, w którym zauważono działalnośd chioskich przedsiębiorstw
kolejowych. Działalnośd ta najbardziej zauważalna jest w krajach o mniejszym potencjale
gospodarczym lub borykających się z kryzysem gospodarczym. Można przypuszczad, że Chiny celują
w paostwa, dla których wizja rozbudowy linii kolejowych, nowy tabor i inwestycje kapitału
azjatyckiego są dużą szansą na rozwój. Inwestycje chioskie nakierowane są więc głównie na Bułgarię,
Rumunię i Węgry z kręgu paostw UE oraz na Białoruś, Rosję i Ukrainę z Europy Wschodniej.

Rząd Rosji, wobec zagrożenia dla producentów cystern kolejowych, zamknął rynek przed
producentami chioskimi, oferującymi cysterny po 12–15 tys. dolarów, chod takie same cysterny na
rynku chioskim kosztują 40-45 tys. dol. Pojawiły się także informacje o aktywności firm chioskich
w Europie Zachodniej m.in.. start chioskiego przedsiębiorstwa produkującego klocki hamulcowe
w przetargu dla Deutsche Bahn. Rządy paostw zachodnich dążą jednak do niedopuszczenia inwestycji
firm chioskich na swoim terytorium. Dlatego też, nie docierają obecnie poważne sygnały ze strony
innych paostw UE, dotyczące prób rozpoczęcia działalności produkcyjnej lub usługowej chioskich firm
kolejowych. Zebrane opinie ekspertów i przedstawicieli różnych podmiotów aktywnych w krajach
Unii wskazują, że problem możliwości ekspansji firm chioskich na rynkach europejskich jest obecnie
słabo dostrzegany, a przypadek powstania spółki polsko-chioskiej odosobniony. Należy jednak
zwrócid uwagę na fakt, że nie istnieją żadne oficjalne badania w tym zakresie. Przytoczone we
Wstępie raportu stanowisko komisarza Antonio Tajani, jest praktycznie najgłośniejszym
i najczęstszym w Unii głosem zaniepokojenia problemem konkurencji firm chioskich.

Opinie prezentowane przez organizacje z obszaru działania kolejnictwa, takie jak UIC (International
Union of Railways) czy CER (The Community of European Railway and Infrastructure Companies)
świadczą o niewielkiej znajomości spraw związanych z chioskimi inwestycjami w tej branży, a także
o braku jakichkolwiek opracowao analizujących ten problem.

Białoruś

Chiny zainwestują na Białorusi 3,5 mld dolarów. Jest to wynikiem podpisania w 2010 r. umów
w trakcie wizyty w Pekinie delegacji, której przewodniczył prezydent Aleksandr Łukaszenka. Zawarto
umowy w energetyce, budownictwie, przemyśle i infrastrukturze transportowej.
Białoruskie władze podpisały z bankiem paostwowym Eximbank, odpowiedzialnym m.in. za sprawy
finansowe związane z polityką zagraniczną Chin, umowę o sfinansowaniu inteligentnego systemu
transportowego Mioska, elektryfikacji fragmentów linii kolejowych w obwodach mioskim
i mohylewskim oraz dostaw elektrowozów. Ministerstwo gospodarki oraz chioski koncern
inżynieryjny SAMS wybudują białorusko-chioski park przemysłowy. Chioskie władze sfinansują
budowę fabryki celulozy, a także powstanie dwóch nowych elektrowni, których budowa będzie
kosztowad łącznie 400 mln dol. Firma Beijing Uni-Construction Group wybuduje w Miosku kompleks
hotelowy "Pekin". Chioczycy zainwestują również 600 mln dolarów w modernizację
międzynarodowego lotniska w Miosku. Białoruski wicepremier Uładzimir Siemaszka podkreślił, że
oba kraje stworzyły już bazę dla realizacji kolejnych 100 białorusko-chioskich projektów o łącznej
wartości 15 mld dolarów. O tym, że współpraca chiosko-białoruska może mied głębszy charakter,
mogą świadczyd również informacje o podpisanej w lipcu umowie dotyczącej budowy centrum
bezpieczeostwa informacyjnego. Według relacji prasowych, za chioskie pieniądze miałaby powstad
struktura zajmująca się m.in. kontrolą lotów kosmicznych. Skoro jednak Białoruś nie wysyła na orbitę
żadnych satelitów, eksperci podejrzewają, że może ona służyd Chioczykom do nasłuchu
elektronicznego.

20
 www.rbf.net.pl
Węgry.

Premier Viktor Orbán podczas wizyty w Szanghaju zapowiedział wzrost wartości chioskich inwestycji
na Węgrzech. Świat po kryzysie będzie w innym miejscu, a centrum gospodarcze świata przesuwa się
na wschód. Węgiersko-chioskie partnerstwo będzie miało specjalne miejsce w myśleniu
strategicznym na przyszłośd.
Obaj przywódcy omówili kwestię znalezienie chioskich spółek, które będą uczestniczyd w drogowych
i kolejowych projektach budowlanych na Węgrzech. Chioski premier zaznaczył potrzebę współpracy
finansowej i bankowej między krajami. Szczegóły dotyczące projektów zostaną opracowane później
przez odpowiednie ministerstwa.
Węgierska delegacja spotkała się także z liderami biznesu, a wśród nich z Feng Chen, szefem grupy
Hainan, z którym przedyskutowano możliwośd utworzenia nowej linii lotniczej, które mogłaby przejąd
węgierskie linie MALEV.
W tej chwili minister rozwoju Tamas Fellegi negocjuje porozumienie w sprawie współpracy ze stroną
chioską przy projekcie budowy kolei dużych prędkości na Węgrzech, np. linii pomiędzy lotniskiem
a centrum Budapesztu. Jednakowoż kwestia przydatności kolei dużych prędkości na Węgrzech jest
dyskusyjna ze względu na niewielką liczbę dużych miast i stosunkowo małe odległości pomiędzy nimi.

Ukraina.

Podczas wizyty prezydenta Ukrainy w ChRL, Wiktor Janukowycz podpisał umowę na finansowanie
i budowę 8 km linii kolejowej dla przewozów pasażerskich pomiędzy Kijowem a lotniskiem Boryspol,
budowę 4 stacji pasażerskich i dostawę pociągów elektrycznych. Umowa warta 1 mld USD zostanie
zrealizowana przez China National Corporation.
Podczas wizyty podpisano wspólną deklarację o przyjaźni i współpracy między Chinami i Ukrainą.
Według prezydenta Ukrainy, do 2012 r. obroty handlowe między obu krajami powinny wzrosnąd do
10 mld USD.

21
 www.rbf.net.pl
7. Charakterystyka chioskich firm kolejowych i jednostek naukowych.

China Academy of Railway Sciences (CARS)

Chioska Akademia Nauk Kolejnictwa jest jedyną unikatową, interdyscyplinarną Akademią przemysłu
kolejowego w Chinach. Zajmuje się badaniami naukowymi, rozwojem, produkcją, doradztwem i inną
działalnością gospodarczą. Głównym zadaniem Chioskiej Akademii Nauk Kolejnictwa jest wspieranie
badao naukowych i postępu technicznego w dziedzinie kolejnictwa w Chinach. Badania i osiągnięcia
Akademii znajdują praktyczne zastosowanie w rozwoju m.in. kolei dużych prędkości, transporcie
kolejowym, informatyzacji kolei, bezpieczeostwie transportu kolejowego, nowoczesnych
technologiach miejskiego transportu szynowego oraz usługach na rzecz kolejnictwa. Zatrudnia 2400
pracowników i posiada fundusze w wysokości 500 mln zł.

3rd Railway Survey & Design Institute Group Corporation (TSDI)

III Instytut Badawczo-Projektowy Kolejnictwa prowadzi na szeroką skalę kompleksowe prace
badawczo – projektowe na poziomie podstawowym. Zajmuje się także doradztwem, nadzorem,
generalnym wykonawstwem robót kolejowych, w tym metra oraz dróg. Najważniejsze prace
w których współuczestniczył to: projektowanie kolei dużych prędkości, ciężki transport kolejowy,
kolej magnetyczna (Maglev), duże i zintegrowane węzły komunikacyjne, zintegrowany projekt
miejskiego transportu kolejowego i inne.

China Railway Engineering Corporation (CREC)

Firma specjalizuje się w różnych dziedzinach takich jak: projektowanie i prace przygotowawcze
z zakresu inżynierii i montażu, produkcji przemysłowej, nieruchomości oraz inwestycji finansowych.
CREC jest obecnie drugą na świecie firmą wykonawczą. Firma brała i bierze udział w projektowaniu
i realizacji ponad 4000 ważnych projektów infrastrukturalnych w ChRL i za granicą. CREC skupia 46
spółek i zatrudnia ok. 280 tys. pracowników. Wartośd aktywów firmy wynosi 139 mld zł.

China National Overseas Engineering Corporation (COVEC)

Jest to firma córka należąca do CREC. Specjalizuje się wyłącznie w wykonawstwie projektów
zagranicznych oraz handlu międzynarodowym. COVEC jest jedną z pierwszych chioskich firm, które
weszły na międzynarodowy rynek wykonawstwa budowlanego oraz eksportu usług pracowniczych.
Po wielu latach pracy i zaangażowaniu w projekty, cieszy się dobrym wizerunkiem w społeczeostwie
chioskim oraz międzynarodowym, zwłaszcza w Azji południowo – wschodniej i Afryce. Firma posiada
międzynarodowe certyfikaty jakości ISO9001, ISO14000 i OHS18000. Posiada kwalifikacje głównego
chioskiego wykonawcy pierwszej klasy w dziedzinie budownictwa cywilnego, projektowania, budowy
oraz remontu dróg i innych prac budowlanych. COVEC uzyskał nagrodę International Project
Menagment Award Committee (IPMA) za stworzenie własnego systemu zarządzania projektami.

China Railway Shanghaiguan Bridge Group Co., Ltd. (CRSBG)

Działająca na dużą skalę Grupa swoją działalnością obejmuje produkcję, prace konstrukcyjne
i projektowe oraz usługi budowlane. Przedsiębiorstwo wytwarza konstrukcje stalowe do budowy
mostów, rozjazdy kolejowe, duże gabarytowo maszyny i inne urządzenia. Firma posiada certyfikaty
ISO9001, ISO14001, GB/T28001, brytyjski UKAS, amerykaoski certyfikat konstrukcji stalowych,
certyfikat AWS i kanadyjski certyfikat spawalniczy. We współpracy z chioskimi instytutami
i ośrodkami badawczymi, opracowano w firmie nowe rozjazdy kolejowe, stosowane w kolejach
dużych prędkości oraz na liniach ciężkich przewozów towarowych. Rozwiązania te są eksportowane
do USA, Wielkiej Brytanii, Nowej Zelandii, Korei, Wenezueli, Iranu, Angoli, Tajwanu, Hong Kongu i
innych krajów. Pierwszy w Chinach rozjazd przystosowany do prędkości 160-250 km/h oraz drugi 350
km/h został opracowany i wyprodukowany w CRSBG.

22
 www.rbf.net.pl
Firma stosuje zaawansowaną technologię produkcji różnych modeli wysokomanganowych rozjazdów
stalowych, które są stosowane na wielu magistralach kolejowych Chin.

China Railway Construction Co., Ltd. (CRCC)

Firma CRCC jest jedną z największych firm wykonawczych na świecie. W roku 2009 obrót firmy
wyniósł ponad 15 mld zł, a wartośd nowych kontraktów podpisanych w tym samym roku wyniosła
ponad 26 mld zł. Przedsiębiorstwo specjalizuje się w wykonawstwie projektów budowlanych,
miernictwie, projektowaniu i konsultingu, produkcji przemysłowej, działa w branży nieruchomości,
logistyce oraz zajmuje się operacjami kapitałowymi. W realizacji projektów korzysta z łaocucha
powiązao przemysłu z ośrodkami badawczo-naukowymi, projektowymi, konsultingu ekonomicznego,
zarządzania i nadzoru oraz samodzielnie prowadzi operacje inwestycyjne i finansowe, W ten sposób
dostarcza właścicielowi projektu usługi typu „one-stop shop”. Firma jest liderem w dziedzinie
budowy kolei położonych wysoko nad poziomem morza, kolei dużych prędkości, autostrad, mostów
i tuneli.

China Civil Engineering Construction Corporation (CCECC)

Należy do Grupy chioskich firm, które jako pierwsze weszły na międzynarodowy rynek budowlany.
Tak jak COVEC posiada kwalifikacje wykonawcy generalnego pierwszej klasy. Specjalizuje się
w budownictwie kolejowym. Zakres działalności firmy obejmuje takie dziedziny jak wykonawstwo
projektów budowlanych, konsulting i projektowanie, współpraca w zakresie usług pracowniczych,
nieruchomości, handel zagraniczny, inwestycje oraz zarządzanie hotelami. CCECC brał udział
w budowie linii kolejowej między Tanzanią a Zambią, dokonywał naprawy i modernizacji linii
kolejowej w Nigerii, uczestniczył w budowie autostrad w Zjednoczonych Emiratach Arabskich,
Kuwejcie, centrum konferencyjnego w Nepalu, linii kolejowej w zachodniej części Hong Kongu.
Wzmocniona przez doświadczenie projektowe oraz możliwości finansowe zdobyła trzykrotnie
największe eksportowe kontrakty budowlane w historii wykonawstwa budowlanego Chin – projekt
rekonstrukcji linii kolejowej Ankara – Istambuł wartości 1,27 mld USD, projekt autostrady wschód –
zachód w Algierii (wartośd 5,75 mld USD) oraz projekt modernizacji linii kolejowej w Nigerii (8,3 mld
USD).

China CNR Corporation Ltd. (CNR)

Kapitał zakładowy chioskiego przedsiębiorstwa produkującego tabor kolejowy wynosi 22 mld zł.
Zakres działalności China CNR obejmuje: badania i rozwój, projektowanie, produkcję, naprawy
i serwis zmechanizowanego taboru kolejowego (w tym jednostek trakcyjnych), miejskich pojazdów
szynowych, urządzeo budowlanych, sprzętu elektromaszynowego i elektronicznego, jak również
sprzedaży produktów, usługi techniczne i leasing sprzętu, handel zagraniczny oraz związaną z tym
sferę projektów inwestycyjnych, zarządzania aktywami i konsulting.
China CNR dysponuje potężnym potencjałem w dziedzinie badao i rozwoju technologii. Firma posiada
dwie przodujące w świecie platformy technologiczne w zakresie elektrycznych jednostek trakcyjnych
o dużej mocy (EMU), w której dysponuje serią kilku produktów, elektrycznymi zespołami trakcyjnymi
na prąd przemienny typu CRH-2 oraz CRH-3. Stanowią one ponad 70% wszystkich elektrowozów typu
CRH i realizują zadania na ważnych liniach kolejowych w Chinach. Firma prowadzi aktywne działania
na rynkach zagranicznych, jej produkty są eksportowane do ponad 30 krajów i regionów na świecie.
Za granicą spółka utworzyła firmy typu joint venture i realizuje transfer technologii. CNR dysponuje
widocznymi osiągnięciami w zakresie obróbki mechanicznej, odlewów i odkuwek, produkcji
i montażu konstrukcji stalowych, sprzętu elektromaszynowego oraz urządzeo elektrycznych. Obecnie
jej roczne moce produkcyjne to: 370 elektrowozów, 460 lokomotyw spalinowych, 2300 wagonów
pasażerskich i elektrycznych zespołów trakcyjnych (EMU), 1100 miejskich pojazdów szynowych,
26000 wagonów towarowych różnego typu. Roczne zdolności naprawczo-remontowe taboru to: 260
elektrowozów, 600 lokomotyw spalinowych, 2500 wagonów pasażerskich i 32000 wagonów
towarowych różnego typu.

23
 www.rbf.net.pl
CSR Corporation Ltd. (CSR)
Obecnie w skład CSR wchodzi 16 firm, których kapitał w całości należy do CSR lub jest przez nią
kontrolowany. Firma zajmuje się głównie badaniami i rozwojem, produkcją, sprzedażą, remontem,
leasingiem taboru kolejowego i części zamiennych do niego (w tym jednostek trakcyjnych EMU
i miejskich pojazdów szynowych). Jej zakres działalności obejmuje również transfer technologii
w zakresie urządzeo transportu szynowego oraz związane z podstawową formą działalności usługi
techniczne, konsulting, projekty inwestycyjne i ich zarządzanie oraz handel międzynarodowy.
CSR dysponuje kompletnym systemem obejmującym samodzielne badania i rozwój, produkcję na
dużą skalę oraz znormalizowane usługi w zakresie taboru kolejowego i części zamiennych do niego (w
tym elektrycznych zespołów trakcyjnych EMU i miejskich pojazdów szynowych). Posiada największą
w Chinach bazę R&D zajmującą się elektrowozami, bazę produkcyjną i badawczą ekspresowych
elektrycznych jednostek trakcyjnych oraz czołową w branży bazę badawczo-produkcyjną lokomotyw
spalinowych dużej mocy. CSR specjalizuje się również w produkcji wagonów pasażerskich wysokiej
klasy oraz spełniającą normy światowe bazę badawczo-produkcyjną wagonów towarowych. Normy
te są poświadczone wieloma certyfikatami, które firma posiada np. ISO9001, ISO14000, OHSMS18000,
DIN6700-2 i IRIS.
CSR posiada ponadto Centrum Badawcze pracujące nad technologiami inżynieryjnymi i technikami
przetwarzania, Paostwowe laboratorium zajmujące się eksportowymi elektrycznymi jednostkami
trakcyjnymi EMU, 5 paostwowych jednostek certyfikacji technicznej oraz utworzone w USA (pierwsze
utworzone zagranicą) Centrum R&D w zakresie elektryki i elektroniki stosowanej w branży produkcji
sprzętu i urządzeo transportowych.
Obecnie kapitał zakładowy CSR wynosi ok. 2,7 mld zł.

China Railway Signal & Communication Corporation (CRSC)

CRSC zajmuje się głównie projektowaniem, konsultingiem i inspekcją systemów automatycznego
sterowania, elektrycznych, informatycznych, sygnalizacyjnych i łącznościowych urządzeo, służących
transportowi kolejowemu i miejskiemu transportowi szynowemu, a także badaniami i rozwojem oraz
produkcją sprzętu, integracją systemów, pracami budowlanymi i montażem, konserwacją sprzętu
i serwisem.
Przedsiębiorstwo posiada pierwszorzędne kwalifikacje w realizacji wielu zdao, które obejmują:
paostwowe pomiary geodezyjne w inżynierii lądowej i wodnej, projektowanie i konsulting dotyczący
obiektów inżynierii lądowej, a także wykonawstwo specjalistycznych projektów budowlanych
w zakresie telekomunikacji i wyposażenia elektrycznego kolei. Firm ma zezwolenie na prowadzenie
działalności eksploatacyjnej i realizowanie zdao głównego wykonawcy projektów zagranicą. Uzyskała
certyfikaty ISO9001 i ISO14001. CRSC jest również jednostką badawczo-projektową systemów
łączności i sygnalizacji oraz standaryzacji i normalizowania projektów inżynieryjnych w zakresie
wyposażenia elektrycznego kolei paostwowych ChRL.
W ostatnim okresie, CRSC utworzyła system innowacji technicznej, centrum wymiany urządzeo
rozjazdowych, doświadczalne centrum technologii systemowych oraz centrum remontowe sprzętu
i urządzeo. Jednocześnie podjęła się wykonawstwa w Chinach blisko tysiąca projektów w dziedzinie
łączności, sygnalizacji, sprzętu elektromaszynowego i energetycznego.

24
 www.rbf.net.pl
8. Przemysł polski naprawczo - produkcyjny.

Produkcja wagonów towarowych

Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ilośd 1400 1700 1688 2793 2233 1474 2252 2372 3763 4307 4009 3287 2670

Produkcja wagonów pasażerskich

Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ilośd 21 SZ 12 SZ 9 SZ 32 SZ
17 EZT 17 EZT 0 EZT 4 EZT
0W 0W 5W 6W
SZ – autobus szynowy; EZT – elektryczny zespół trakcyjny; W – wagon pasażerski

Produkcja lokomotyw
Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ilośd - 6 8 14 25 30 12 bd bd 10 10 14 12

Import wagonów
Rok 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Wagony
pasażerskie - - - - 22 37 35
Wagony
towarowe - 1934 - 884 470 - -

Eksport wagonów
Rok 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Wagony
pasażerskie - 15 - - - - -
Wagony
towarowe 2276 2714 1801 1996 1319 1611 1971
w tym eksport wagonów towarowych do krajów:
Niemcy 1622 1623 1079 490 950 1090 1330
Francja - - - - - 110
W.Brytania 332 319 181 793 207 199

25
 www.rbf.net.pl
Główne zakłady taborowe w Polsce:

Lp. Firma Zatrudnienie Szacunkowa ilośd

kooperantów
1. Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz SA 2300 b.d.
2. Greenbrier Europe - Wagony Świdnica SA 800 250-300
3. Bombardier Transportation Poland Sp. z o.o. 700 b.d.
4. NEWAG SA 1255 2500
5. Tabor Szynowy Opole SA 451 50-60
6. ZNTK Miosk Mazowiecki SA 610 b.d.
7. Autosan SA 800 100
8. Bumar-Fablok SA 590 -
9. Fabryka Pojazdów Szynowych Sp. z o.o. 400 b.d.
10. Fabryka Wagonów Gniewczyna SA 753 80
11. EKK Wagon Sp. z o.o. 400 b.d.
12. ALSTOM Konstal SA 300 b.d.
13. Zakłady Naprawcze Lokomotyw Elektrycznych SA 485 26
14. ZNTK Oleśnica SA 320 b.d.
15. ZNTK Paterek SA 300 b.d.
16. DB Schenker Rail Tabor SA - Rybnik 300 b.d.
17. Remonty i Modernizacja Tramwajów Protram Wrocław Sp. z o.o. 14 200
18. ZNTK SA Poznao 400 b.d.
19. Wagrem Sp. z o.o. 340 10
20. Modertrans Sp. z o.o. 250 b.d.
21. LRS Polska Sp. z o.o. bd -
22. Gorzów Wagony Sp. z o.o. 200 80
23. ZNTKiM Gdaosk 109 b.d.
24. Zakład Naprawy i Budowy Wagonów Sp. z o.o. 200 b.d.
25. "Remtrak" ZUT Sp. z o.o. 170 80
26. ZP-NTMiU "Tabor" M.Dybowski Sp. j. 232 80
27. Zakład Naprawy Pojazdów Szynowych Malbork Sp. j. 20 -
28. ZTK "SIARKOPOL" Sp. z o.o. 50 20
29. FHU Orion Kolej bd -
30. Franz Kaminski Waggonbau Polska Sp. z o.o. bd -
31. P.P.H.U. TABOR 18 b.d.
32. PPHU Nautex Sp. z o.o. 15 b.d.
33. TRANSKOL Sp. z o.o. 100 b.d.

W 2007 r. zakłady te zatrudniały 18343 pracowników. Do 2011 r. liczba ta spadła o 5731 osób, do
poziomu 12612.

26
 www.rbf.net.pl
9. Uwagi koocowe

Chioskie parametry dotyczące realizacji inwestycji infrastrukturalnych, w tym w szczególności

kolejowych, są bardzo rozbieżne z europejskimi. Brak konieczności spełnienia szeregu wymogów
formalno-prawnych i pokonywania przeszkód ekonomiczno – organizacyjnych powoduje zupełnie
odmienne tempo realizacji przedsięwzięd w Chinach. Brak konieczności prowadzenia uzgodnieo
w zakresie ochrony środowiska naturalnego, uproszczone procedury z przejmowaniem terenów
pod inwestycje, brak skomplikowanych postępowao przetargowych i praktycznie nieograniczony
dostęp do środków technicznych, finansowych i ludzkich powodują, iż w Chinach drogi czy linie
kolejowe buduje się wiele razy szybciej niż w Europie. Przeniesienie tempa budów z Chin na rynek
UE nie jest zatem w pełni możliwe!

W przypadku produkcji taboru kolejowego, dla firm chioskich nie będą problemem normy
techniczne, gdyż większośd z nich posiada certyfikaty zgodności z normami europejskimi. Także
dostęp do kapitału na niezbędną skalę inwestycji nie stanowi żadnego problemu. Krajowe
przepisy związane z zatrudnianiem pracowników spoza krajów UE, zostały w ostatnim czasie
uproszczone, co dla strony chioskiej jest dodatkowym atutem.
Oczywistym jest, że zarówno Paostwa rozwinięte jak i międzynarodowe koncerny przyjmują
wobec problemu chioskiej ekspansji mało jednoznaczną pozycję. Dzieje się tak dlatego, że nie
mogą one lekceważyd Chin jako rynku zbytu dla swoich produktów, miejsca gdzie ulokowana
jest ich produkcja oraz coraz większej roli tego kraju w finansowaniu długu publicznego wraz
z możliwością sfinansowania w przyszłości także kapitałochłonnych inwestycji. Z tych powodów
patrzy się przez palce na fakt kopiowania przez ChRL wielu rozwiązao technologicznych
z Zachodu czy na kwestię łamania praw człowieka. Nie ma jednak wsparcia dla zabiegów strony
chioskiej o ulokowanie się na rynku UE, nie ma wsparcia dla firm chioskich, jest za to wsparcie
dla firm rodzimych. Przykładem takich zachowao niech będzie wizyta chioskiego prezydenta Hu
Jintao we Francji w listopadzie 2010 r. Podpisane wówczas umowy handlowe szacowane są na
kwotę od 14 do 16 mld euro. Największe z nich dotyczą sprzedaży ponad 100 francuskich
airbusów oraz dostawy uranu dla Chin przez koncern Areva, francuskiego producenta reaktorów
jądrowych.
Żaden z krajów UE nie prowadzi polityki wspierania inwestycji chioskich na swoim rynku, po to
żeby zwiększad konkurencję względem obecnych już na nim własnych przedsiębiorstw. Polska
jest na tym tle niechlubnym wyjątkiem! Działania polskiego rządu budzą zdziwienie, ale też
krytykę, gdyż polska otwierając drzwi na własny rynek, przybliża zagrożenia dla Zachodu.
Komisarz Antonio Tajani krytykował dopuszczenie przez Polskę firm chioskich do budowy
autostrady A2, która na dodatek – tutaj jednak się pomylił – budowana jest za pieniądze
podatników UE, które zostaną wyprowadzone poza rynek Unii. Chioskie firmy nie weszły na
nasz rynek ze względu na jakąś jego szczególną atrakcyjnośd cenową, ale na chęd posiadania
w swoim portfolio inwestycji zrealizowanych na rynku UE, co umożliwi im dalszą na nim
ekspansję. Podobnie będzie i z taborem kolejowym, który będzie eksportowany, gdyż nasz
rynek okaże się po jakimś czasie zbyt mało chłonny dla inwestora chioskiego.
Nie ma w tej chwili jak uniemożliwid udziału w przetargach firmom z Chin. Pojawia się postulat
rozciągnięcia przepisów UE z zakresu pomocy publicznej na paostwa trzecie, chcące uczestniczyd
w rynku zamówieo publicznych oraz przystąpienia Chin do tzw. public procurement agreement
w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO). Ta umowa o przydzielaniu zamówieo
publicznych zabrania pomocy paostwowej. Chiny są członkiem WTO, ale do umowy przystąpid
nie chcą.

27
 www.rbf.net.pl
Chioczycy - z PKP Cargo czy bez – prawdopodobnie prędzej czy później i tak na rynek UE wejdą.
Ważne by wszyscy jego uczestnicy mieli do tego czasu możliwośd lepszego przygotowania się na
to i wzmocnienia oraz by mieli równe szanse prowadzenia biznesu, uzyskane dzięki działaniom
polityków zmierzającym do narzucenia firmom chioskim tych samych zasad. Do tego czasu rolą
polskiego rządu nie powinno byd ściąganie firm chioskich na rynek UE i szkodzenie tym samym
własnym przedsiębiorstwom .
PKP Cargo ma otrzymad dzięki kooperacji z podmiotem chioskim, wagony taosze o 30 proc. Jeśli
tak będzie, to zapewne tylko przez początkowy okres. Zrozumiałe jest dążenie spółki do
oszczędności w procesie inwestycyjnym, ale dopóki jest ona paostwowa, to muszą byd brane
przez rząd pod uwagę, nie tylko jej krótkoterminowe zyski, ale i konsekwencje dla całej
gospodarki i rynku pracy.
Poddad należy w wątpliwośd utrzymanie niskiej ceny produkowanego taboru. W jaki sposób ma
byd ona uzyskana, skoro zderzaki do wagonów, koła oraz hamulce, a także stal sprowadzana
z Europy, będą kosztowad tyle samo co w Europie? Atrakcyjnośd cenowa każdego produktu
chioskiego bierze się w 40% z subwencji paostwowej uzyskiwanej przez producenta danego
towaru, w 40% dzięki taoszej sile roboczej oraz w 20% na skutek operacji związanych z kursem
walutowym, dokonywanych przez Ludowy Bank Chin. Jeśli tak jest, to rząd polski nie powinien
wspierad wzrostu „konkurencji” na rynku, akceptując działania, które można określid jako
„nieuczciwą konkurencję”.
Wg roczników GUS w latach 2003-08 Polska produkowała średnio rocznie 3332 wagony, z czego
60 proc. na eksport, w tym większośd na wymagający rynek niemiecki. Nie jesteśmy wiec
technologicznie zacofani pod względem produkcji taboru kolejowego, bo eksport na rozwinięte
rynki rośnie, zwłaszcza ostatnio za sprawą producentów taboru pasażerskiego i tramwajów.

Najbardziej niepokojące są konsekwencje inwestycji chioskich dla kondycji polskich zakładów

taborowych i dla rynku pracy. Nie zostały one zbadanie ani przez resort infrastruktury, ani przez
inne podmioty rządowe. Tak jak i wiele innych kwestii. Jakie inwestycje netto da spółka
w Szczecinie? Jakie będą skutki dla polskich producentów? Ile osób zostanie zwolnionych
z polskich zakładów taborowych oraz kooperujących z nimi podmiotami gospodarczymi? Czy nie
powtórzy się sytuacja z ZNTK w Łapach, gdzie upadek zakładów naprawczych doprowadził do
poważnych problemów dla całej lokalnej społeczności? Wg szacunków i analiz samych
przedsiębiorców zwolnienia mogą objąd od 1500 do 3000 osób oraz zmniejszenie poziomu
zatrudnienia u kooperantów tych zakładów o ok. 2000 tys. osób.

Najlepiej aktualną na marzec 2011 r. sytuację ilustruje wypowiedź Henryka Klimkiewicza

- przewodniczącego zarządu RBF: „Sprawa chioskich inwestycji jest bardzo kontrowersyjna. I nie
chodzi tu o tylko o jeden zakład w formie spółki CNR Cargo Wagon w Szczecinie. Istnieje bardzo silne
poczucie zagrożenia konkurencją paostw spoza Unii Europejskiej i obawa, że konkurencja ta może nie
byd uczciwa ze względu na niejasny udział paostwa chioskiego we wsparciu swoich podmiotów
gospodarczych. Jest oczywiste, ze firma chioska, jeśli dysponuje dotacją paostwową, będzie mogła ze
względu na niższe koszty, oferowad ceny usług mniejsze niż firmy z UE, które nie mogą byd dotowane.
Musimy bacznie się przyglądad aktywności inwestycji chioskich, zwłaszcza, że Chioczycy nie ukrywają,
iż Polska jest dla nich jedynie przyczółkiem dla dalszej ekspansji w Europie. Reasumując: RBF nie jest
przeciw chioskim inwestycjom. Oczekujemy tylko, ze warunki działania wszystkich przedsiębiorców
będą równe.”9

9
www.rynek-kolejowy.pl „RBF: Razem możemy więcej” 7 marca 2011 r.

28