Platon

Platon
Meneksenos
Cenaze Hitabesi

Çeviren: İrfan Şahinbaş

Sosyal Yayınlar

Eski Yunan Has İsimlerinin
Yazılışı Hakkında Not
Yunan eserlerinin tercü mesinde tanrı, insan ve memleket isimlerini asıllarındaki imlaya gö re
yazmayı uygun bulduk; bunun için de bugü n Avrupa milletlerinin hemen hepsinde kullanılan
transkripsiyon usulü nü aldık. Yunancanın her har i, aşağ ıdaki cetvelde gö sterildiğ i gibi, tek
veya çift har lerle karşılanmıştır. Th ve kh gibi çift har leri kullanmaya gerek vardı; çü nkü
Yunancanın Θ’sını da, T’ını da t ile gö steremezdik, ikisini ayırmak zorunluydu. X için de sadece
h har ini alsaydık Yunancada sesli har lerin ö nü ne bazen gelen ‘ işareti ile karışması
mümkündü.
Ph çift harfine gelince, Yunancanın Φ harfini Avrupalılar öteden beri böyle gösterirler; vaktiyle
Romalılar da ö yle gö stermişlerdir; demek ki o har in telaffuzu Romalıların f har inin
telaffuzuna tamamıyla uymuyormuş.
Romalılar ve bugü nkü Avrupa milletleri Yunancanın Ξ har ini de x ile gö sterirler; fakat x har i
bizim alfabemizde yoktur: Onun için bunun yerine ks çift har ini kullanmayı daha uygun
bulduk.
Yunanca isimlerde y har i sessiz değ il, sesli harftir ve Yunancanın Y har ini gö sterir; ü
okunması lazımdır. Fakat bu telaffuz mutlak değ ildir; bugü nkü Yunanlılar onu i
okumaktadırlar.
Çift sesli har leri de gene çift olarak gö sterdik. Ancak ov yerine yalnız bir a koyduk; bu, şimdiki
milletlerarası transkripsiyonda da böyledir.
A–A H–E N–N T–T
B–B Θ–Th Ξ–Ks Y–Y
Γ–G I–İ O–O Φ–Ph
Δ–D K–K Π–P X–Kh
E–E Λ–L P–R Ψ–Ps
Z–Z M–M Σ–S Ω–O

KONUŞANLAR
SOKRATES
MENEKSENOS
SOKRATES: Meneksenos nereden geliyor? Agora'dan mı? Nereden?
MENEKSENOS: Agora’dan Sokrates, toplantı odasından.
SOKRATES: Orada ne işin olabilir? Herhalde sen artık, ö ğ renim ve felsefenin sonuna eriştiğ ini
sanıyor, daha yü ksek işlere atılmak istiyorsun. Yaşına rağ men de bize her zaman idareciler
sağ lamış olan ailen bu yolda devam etsin diye, aklına, biz bü yü klerini idare etmeyi
koymuşsun.
MENEKSENOS: Sokrates, sen izin verir, idare işlerine atıl dersen, gü deceğ im gaye bu olur;
yoksa vazgeçerim. Toplantıya ü yelerin, ö lü ler ü zerinde sö z sö yleyecek birini seçeceklerini
öğrendim de onun için gittim; ölüler için tören yapılacak, herhalde biliyorsun.
SOKRATES: Evet. Kimi seçtiler?
MENEKSENOS: Daha kimseyi seçmediler, Sokrates; yarın karar verecekler. Ama ben, ya
Arkhinos’u, ya Dion’u seçerler sanıyorum.
SOKRATES: Savaşta ö lmenin, gerçekte birçok faydaları var, Meneksenos. Oldü ğ ü zaman ne
kadar fakir olursa olsun insanın gü zel ve muhteşem bir mezarı oluyor. Bundan başka da
değ eri ne kadar az olursa olsun, insanı birçok bilgin kimseler ö vü yor; hem gelişigü zel de
değ il; sö yleyeceklerini ö nceden, inceden inceye hazırlamış oluyorlar. Oyle gü zel ö vü yorlar ki,
Meneksenos, her ö lü nü n, kendinde bulunsun bulunmasın, birçok ö zellikleri olduğ unu ileri
sü rerek, sö zlerini en gü zel kelimelerle sü slü yor, ruhlarımızı bü yü lü yorlar. Şehri, her yö nden
gö klere çıkarıyorlar ve savaşta ö lenleri, bizden ö nce gelmiş bü tü n atalarımızı; hatta bizleri
ö yle ö vü yorlar ki, şimdi seninle konuşmakta olan ben, Meneksenos, kendimi bu ö vgü leri ile
yü kselmiş hissediyor ve orada sö ylediklerini dinleyip bü yü lenince, birdenbire daha yü ce,
daha asil, daha gü zel olduğ uma inanıveriyorum. Sonra, her zaman olduğ u gibi, yanımda hep
yabancılar bulunuyor; benimle beraber dinliyorlar ve bana, birdenbire daha bü yü k bir saygı
besliyorlar. Hatip o kadar inandırıcı ki bu yabancılar, tıpkı benim gibi tesiri altında kalıyor
ve bana karşı olsun, ö nce olduğ undan daha gü zel buldukları şehre karşı olsun, derin
hayranlık duyuyorlar. Bana gelince, kendimi ö yle yü kseklerde gö rmem, hiç değ ilse ü ç gü n
sü rü yor. Hatibin sö zleri ve sesi kulağ ıma yer ederek ö yle kuvvetli çınlıyor ki, ancak
dö rdü ncü veya beşinci gü n kendime gelebiliyor, nerede olduğ umun farkına varabiliyorum.
Bu arada, “bahtlılar adaları”nda yaşıyorum, sanıyorum. Bizim hatipler, işte bö yle usta
kimselerdir.
MENEKSENOS: Sokrates, hatiplerle alay etmek için hiç de fırsat kaçırmazsın. Fakat bu sefer,
ö yle sanıyorum ki, seçilecek hatip pek ö yle rahat rahat sö z sö yleyemeyecek ve konuşacak
kimse hiç haberi olmadan seçileceğinden, belki de hazırlıksız söz söylemek zorunda kalacak.
SOKRATES: Neden ö yle olsun, dostum? Bunların hepsinde hazır nutuklar vardır; hem zaten,
bö yle şeyler ü zerinde hazırlıksız konuşmak da gü ç değ ildir ki. Atinalıları,
Peloponessosluların veya Peloponessosluları, Atinalıların ö nü nde ö vmek gerekse, o zaman,
dinleyicileri inandırmak, onların takdirini kazanmak için gerçekten iyi bir hatibe ihtiyaç
vardır; ama zaten ö vdü ğ ü kimselerin ö nü ne çıkan bir hatibin iyi konuşmada ü n kazanması
hiç de güç olmaz.
MENEKSENOS: Demek böyle bir şey güç değil, Sokrates?
SOKRATES: Elbette değil.
MENEKSENOS: Peki, söz söylemen gerekse de meclis seni seçse, konuşabilir misin acaba?
SOKRATES: Elbette konuşabilirim, Meneksenos. Hatiplik sanatına çok değ erli bir kadından;
birçok mü kemmel hatipler, hele bü tü n Helenler arasında ö n safta gelen o Ksantippos’un oğ lu
Perikles gibi birini yetiştirmiş olan bir ö ğ retmenden ders alayım da konuşamayayım, olur
mu hiç?
MENEKSENOS: Kim bu kadın? Herhalde Aspasia demek istiyorsun.
SOKRATES: Evet, Meneksenos; bir de Metrobius’un oğ lu Konnos. Işte benim ö ğ retmenlerim:
Biri musikide, ö teki gü zel sö z sö ylemede. Bö yle yetişen biri, konuşmada elbette usta olur.
Hem zaten, bö yle değ erli ö ğ retmenleri olmayan herhangi bir kimse, musikide Lamprus’tan,
gü zel sö z sö ylemede de Rhamnunsialı Antiphon’dan ders almış olursa Atinalıları, Atinalılar
önünde pekala övebilir, taktirlerini de kazanır.
MENEKSENOS: Peki, söz söylemen gerekseyin, ne derdin bakalım?
SOKRATES: Kendiliğ imden belki hiçbir şey sö yleyemezdim. Ama, daha dü n, Aspasia’nın ö lü ler
hakkında hazırlamış olduğ u nutku dinledim. O da senin sö ylediğ in gibi, Atinalıların hatip
seçecekleri haberini duymuş; bunun ü zerine ö nü mde, nutkun bir kısmını, nasıl olması
gerekiyorsa, ö ylece hazırlıksız olarak sö yleyiverdi; geri kalanını da zaten ö nceden
dü şü nmü ş; çü nkü galiba Perikles’in o ö lü ler ü zerine sö ylemiş olduğ u nutku Aspasia
hazırlamış; işte bu nutuktan birkaç parça alarak birbirine eklemekle yetindi.
MENEKSENOS: Neler dedi, hatırlayabilecek misin?
SOKRATES: Elbette. Kendi ağ zından duydum, ezberledim. Aklımda iyi tutamıyorum diye de az
kalsın dayak yiyordum.
MENEKSENOS: Ne duruyorsun, öyleyse, söylesene.
SOKRATES: Nutkunu yayarsam, öğretmenim belki kızar.
MENEKSENOS: Hiç korkma, Sokrates konuş. Bana bu zevki ver; Aspasia’nın olsun, başka
birinin olsun, zararı yok. Sen sadece konuş.
SOKRATES: Ama, bu ihtiyar yaşımda, bö yle oyunlarla uğ raştığ ımı gö rü nce, belki benimle alay
edersin.
MENEKSENOS: Hiçbir zaman, Sokrates; sen nutku söyle.
SOKRATES: Istediğ ini yerine getirmem gerekiyor Meneksenos; zaten, bana “soyun da raks et”
desen bile, yalnız olduğ umuza gö re, bu dileğ ini de karşılardım. Dinle; yanılmıyorsam,
Aspasia, nutkuna, ölüleri ele alarak şöyle başladı:
Bu savaşçılara, hareketlerimizle, sö zlerimizle ö dememiz gereken bir borcumuz var. Bahtın
onlara nasip etmiş olduğ u yolculukta, bü tü n şehir, bü tü n yakınları, yanlarında gitti; ilk
borcumuzu bö ylece ö demiş olduk. Şimdi artık, onlara karşı duyduğ umuz saygıyı sö zle
belirtmemiz kalıyor. Bunu, kanun buyurduğ u gibi, kendimize vazife de sayıyoruz; çü nkü ,
gü zel bir nutuk, gü zel hareketlerde bulunmuş olanları, dinleyicilerin daima hatırlamasını,
saymasını sağ lar. Onun için, ö lü leri gereğ ince ö vecek, yaşayanları tatlı tatlı teşvik edecek bir
nutuk gerek. Oğ ullarını, kardeşlerini bu ö lü lerin erdemlerini taklide sü rü kleyecek; analarını,
babalarını ve hayatta olan daha uzak atalarını teselli edecek sö zler gerek. Nasıl bir nutuk
sö ylemeli? Hayattayken, erdemleriyle bü tü n yakınlarına sevinç vermiş; yaşayanların
sağ lığ ını da hayatlarıyla ö demiş olan bu yiğ itleri ö vmek için sö ze nasıl başlamalı? Bence,
tabiatın, bunlara, o erdemleri verdiği sıraya göre gitmek yerinde olur. Onlar erdeme eriştiler,
çü nkü , erdemli anaların, erdemli babaların evlatlarıydılar. Onun için ö nce, bö yle asil
doğ uşlarını ö velim; sonra, gö rdü kleri terbiye ve dersleri. Bundan sonra da o başardıkları
yü ksek işlerde, doğ uşlarına ve aldıkları terbiyeye layık olduklarını nasıl ispat ettiler, onu
görelim.
Once doğ uşlarını ele alıyoruz. Bu ö lü lerin ataları, yabancı olmadıkları gibi başka yerlerden
gelmediklerine gö re, torunları da yurtta gö çmen değ il, gerçek ana yurtlarında oturan ve
yaşayan asıl yerlilerdi. Onları beslemiş olan bu toprak, başkalarının olduğ u gibi ü vey değ il,
gerçek analarıdır. Bu ana onları doğ urmuş, beslemiş ve sonra kucağ ına çekmiştir, onlar da
şimdi kendi topraklarında yatıyorlar. Onun için, ö nce analarını ö vmek doğ ru olur, çü nkü
böylelikle doğuşlarını övmüş olacağız.
Yurdumuz, yalnız bizim değ il, bü tü n insanların ö vgü sü ne layıktır; bunun da ilk ve en kuvvetli
sebebi, memleketimizi tanrıların sevmesidir. Bu sö zü n doğ ruluğ unu, yurdumuz için
dö vü şmü ş olan tanrıların kavgaları ve verdikleri karar açıkça gö sterir. Tanrıların da ö vdü ğ ü
bir yeri, nasıl olur da bü tü n insanlık ö vmez? Bir sebep daha var: Bü tü n toprakların, ehli,
vahşi, çeşit çeşit hayvanlar doğ urup yarattığ ı çağ larda, bizimki bö yle canavarlardan uzak ve
temiz kalmış ve bü tü n hayvanlar arasrndan insanı seçip, yaratmıştır. Insan da ö teki
hayvanlardan daha anlayışlı olduğ u gibi, din ve adalet tanıyan biricik yaratığ ıdır. Bu bizim
toprağ ın, savaşçıları ve bizim atalarımızı doğ urduğ unu gö steren kuvvetli bir kanıt da vardır:
Her yaratığ ı, çocuğ una uygun olan besini kendinde taşır ve bö ylece gerçek ana, başka birinin
evladını ele geçiren sahte anadan ayırt edilir; çü nkü sahte anada, yavruya gereken besin
kaynakları kurudur. Işte, o bizim anamız toprak, insan yaratmış olduğ unu şö ylece ispat
ediyor: O çağ larda, ilk olarak yalnız o, insanı beslemek için, insan soyuna en iyi, en gü zel
besini sağ layan buğ dayla arpayı yetiştirmiş ve bu varlığ ı gerçekten kendinin yarattığ ını
gö stermiştir. Bö yle bir dü şü nceyi, kadından ziyade toprağ ı gö z ö nü nde tutarak ileri sü rmek
uygun olur; çü nkü , rahmine çocuk dü şen, çocuk yaratan kadın, bu yolda toprağ a ö rnek
olmuyor, toprağ ı taklit ediyor. Toprağ ımız yetiştirmiş olduğ u bu meyvelerde hiç acelecilik
gö stermemiş, bunları başka yurtlara da dağ ıtmıştır. Kendi evlatları için, yorgunluğ u gideren
zeytin yetiştirmiş, onları besleyip gençlik çağ ına kadar bü yü ttü kten sonra da idare
edilmeleri için tanrılar sağ lamıştır; bunları hepimiz tanıyoruz, sö zlerini edecek değ ilim. Işte
bu tanrılar, hayatımızı, gü ndelik yaşayışımıza gö re dü zenlemişler; bize, bü tü n ö teki
insanlardan ö nce, sanatları ö ğ retmişler; silah yapmayı, bunları yurdumuzu mü dafaa için
kullanmayı öğretmişlerdir.
Bö ylece doğ an ve yetişen bu savaşçıların ataları, kendilerini idare için bir devlet kurmuşlardı.
Bunun ü zerinde sö z sö ylememiz de uygun dü şer; çü nkü , insanları yetiştiren devlettir; devlet
iyi olursa, insan da iyi olur; kö tü olursa, aksi olur. Onun için, babalarımızın ve aralarına
ö nü mü zdeki ö lü leri de katacağ ımız bugü nkü yurttaşlarımızın, dü zenli bir devlet idaresi
altında, kendilerini erdemli kılan bir devlet idaresi altında yetiştiklerini gö stermek gerekir.
O zamanki idare bugü nkü şeklin aynısıydı, bugü n de seçkinlerin idaresi altında yaşıyoruz; o
çağ lardan beri de aynı idare altında yaşadık; buna; bazıları demokratlık diyor; başkaları da
diledikleri adı veriyorlar; gerçekte bu idare, çokluğ un da onayıyla kurulmuş olan seçkinler
idaresidir. Gerçi başımızda krallar bulunmuştur ve onlara, bu hakkı ö nceleri doğ uşları; sonra
da seçimler vermiştir, ama, iktidar daha çok çoğ unluğ un elindedir. Çoğ unluk, devlet idaresi
vazifesini ve iktidarı en iyi yurttaşlara emanet etmiştir; hiç kimse, sakatlığ ı, fakirliğ i, veya
doğ uşunun yü ksek olmayışı yü zü nden bu vazifeye elverişsiz sayılmamış; hiç kimse, başka
memleketlerde olduğ u gibi, bunlara zıt ü stü nlü klerinden ö tü rü tercih edilmemiştir. Yalnız
bir kural kabul edilmiştir: Usta ve erdemli olan emreder, idare eder. Bu bizim idare şeklinin
temeli, bü tü n yurttaşların eşit şartlar altında doğ muş olmasına dayanır. Başka devletlerin
halkı, tü rlü yerlerden gelmiş çeşitli soylardandır; bu çeşitlilik hü kü metlerinde de gö rü lü r;
bunlar ya tiranlık, ya oligarşidir. Orada, birkaç kişi bü tü n yurttaşlarını kö le gibi kullanır;
çoğ unluk da bu birkaç kişiyi kendine efendi bilir. Fakat bizler ve yurttaşlarımız hep kardeşiz;
çü nkü ortak bir anadan çıktık; kendimizi, ne birbirimizin kö lesi, ne de efendisi sayıyoruz.
Tabiatın sağ lamış olduğ u o doğ uş birliğ i, bizi, kanuna gö re, hak eşitliğ i aramaya, erdem ve
bilgelikten başka hiçbir üstünlük tanımamaya sürüklüyor.
Işte, bu askerlerin babaları; bizim babalarımız, hatta bu askerler, asil bir doğ uştan sonra,
bö ylece tam bir hü rriyet içinde yetiştiklerinden; hü rriyet uğ runa, Helenler için Helenlere
karşı; bü tü n Hellas için de barbarlara karşı dö vü şmeyi kendilerine vazife bilmişler; ö zel
hareketlerinde olsun, yurt ö lçü sü ndeki hareketlerinde olsun, gü zel başarılarıyla bü tü n
dü nyada ü n salmışlardır. Eumolpos'u, Amazonları, yurdumuzu istila etmiş daha eski
dü şmanları nasıl kovdular; Argoslulara, Kadmos oğ ullarına karşı; Herakles oğ ullarına da,
Argoslulara karşı nasıl yardıma koştular, bunları hakkıyla anlatabilmem için vakit dar. Zaten
şairler, tü rkü lerinde, bunları gü zelce ö vmü şler, yiğ itliklerini bü tü n dü nyaya gö stermişlerdir.
Biz de şimdi kalkar, sadece bir nesirle bu yü ksek başarılarını ö vmek Istersek, o şairlere gö re
çok gerilerde kalırız. Bunlar zaten mü kâ fatlarını gö rmü ştü r, onun için susacağ ım. Fakat
hiçbir şairin ele alıp hakkını vermediğ i daha birçok değ erli başarılar var ki, ö vgü cü lerini
bekliyor. Işte bunları ö verek hatırlatmak; başka kimseleri de kaside, veya başka tü r şiirlerde,
bö yle yü ksek başarıları gö sterenleri, değ erlerine uyacak bir tarzda ele almaya teşvik etmek
bana düşüyor. İlk sözünü edeceğim başarılar da şunlar:
Persalar Asya’yı hü kü mleri altına alıp Avrupa’yı kö le etmeye kalkışınca, bunları atalarımız, bu
yurdun evlatları durdurmuştur. Onun için ilk olarak, onları ele almak, yiğ itliklerini ö vmek
gerekir, yerinde olur. Bu mertliklerini iyice ö vebilmek için de dü şü ncemizle bü tü n Asya’nın
ü çü ncü bir krala kö le olduğ u çağ a dö nelim. Bu kralların ilki Kyros’tu. Yü ksek cesaretiyle,
bü tü n yurttaşlarını kö lelikten kurtardıktan sonra, efendileri Medeslilere boyun eğ dirmiş,
Mısır’a kadar da Asya’nın geri kalan kısmını hü kmü altına almıştı. Oğ lu, Mısır ve Libya’nın
girebildiğ i bü tü n parçalarını dize getirdi. Uçü ncü kral Daraeius, karada, imparatorluğ unun
sınırlarını Skythia’ya kadar sü rdü ; donanmaları, denize ve adalara hakimdi; kimse de karşı
koymaya cesaret edemiyordu. Persa Imparatorluğ u’nun kudreti karşısında, ö yle sayısız,
yü ce ve savaşçı milletler boyun eğ mişti ki, Daraeius, bü tü n insanların ruhunu kendine kul
köle etmişti.
Daraeius, Eretrialılarla birlikte Sardis’e karşı el birliğ i ettik diye bizi suçladı ve bu bahaneyle,
taşıt ve savaş tekneleriyle beş yü z bin kişi ve ayrıca ü ç yü z savaş gemisi gö nderdi. Komutayı
Datis’e verdi ve başının uçurulmasını istemiyorsa, dö nü şü nde, Eretria ve Atinalıları kendine
getirmesini emretti. Datis, Eretria’ya doğ ru yola çıktı ve o zamanki Helenler arasında savaş
sanatındaki ustalıklarıyla en çok ü n almış, sayıları da oldukça fazla olan Eretrialıları ü ç
gü nde itaat ettirdi. Kimsenin kaçmamasını sağ lamak için de memleketi şö yle taradı:
Askerleri, Eretria’nın sınırlarına gelince, bir sahilden ö teki sahile yayıldılar ve birbirlerine el
vererek memleketi boydan boya geçtiler; bö ylece, krallarına kimsenin kaçmadığ ını
sö yleyeceklerdi. Aynı niyetle, Eretria'dan kalkarak Marathan'a geldiler. Atinalıları da
Eretrialılar gibi boyunduruğ a vurduktan sonra, krallarına gö tü rmenin çok kolay olacağ ına
inanmışlardı. Ilk teşebbü slerinde başarılı olmuşlar, şimdi de ikincisine girişiyorlardı.
Lakedaimonialılardan başka hiçbir Helenli de ne Eretrialılara, ne Atinalılara yardım etti.
Hatta Lakedaimonialılarla savaşa ancak ertesi gü n yetişebildiler. Otekiler korkuyla
yerlerinden kımıldamadı; tehlikeyi bir zaman için savdıklarına seviniyorlardı. Işte, ancak bu
durumu gö z ö nü ne getirirsek, Marathon’da, barbar ordularının saldırısına gö ğ ü s geren,
bü tü n Asya’nın o kü stah gururunun cezasını veren ve barbarlarla savaşta ilk olarak zafer
anıtları diken o kahramanların yiğ itliklerini anlayabiliriz. Bunlar, ö teki milletlere yol
gö stermiş oldular: Persalıların kudretinin eğ ilebileceğ ini; sayının da zenginliğ in de mertlik
karşısında duramayacağ ını ö ğ rettiler. Onun için, şunu ileri sü rebilirim ki, bu kahramanlar,
yalnız bizlerin babaları olmakla kalmadılar; bizim hü rriyetimizin, bu kıtayı dolduran bü tü n
Helenlerin hü rriyetinin de babası oldular. Çü nkü , bundan sonra, bü tü n Helenler,
emniyetlerini sağ lamak için giriştikleri savaşlarda, gö zlerini o yü ce esere çevirdiler;
Marathon kahramanlarını kendilerine örnek tuttular.
Işte, nutkumda, şeref yerini bu kahramanlara veriyorum. Ikinci yer de Salamis ve Artemision
deniz savaşlarını kazananlarındır. Karada olsun, denizde olsun, hü cumları nasıl karşıladılar,
nasıl geri attılar; bunları anlatabilmek için uzun uzun konuşmak gerekir. Fakat bence, bu
kahramanlara en çok şeref veren şey, Marathon askerlerinin başlamış oldukları eseri
bilirmiş olmalarıdır. Marathon askerleri, sü rü sü rü barbarların bir avuç askerle geri
atılabileceğ ini bü tü n Helenlere gö stermişlerdi: Fakat bö yle bir iş, gemilerle başarılabilir
miydi? Bilinmiyordu. Persalar, denizlerde yenilmez sanılıyordu: Sayısız gemileri vardı;
zengin, usta, kuvvetliydiler. Onun için, deniz savaşlarında dö vü şmü ş olanları da ö vmeliyiz:
Helenlerin bu ikinci korkusunu gidermiş; gemi ve insan çokluğ unun saçtığ ı dehşeti ortadan
kaldırmışlardır. Bö ylece, Marathon’da dö vü şmü ş olanlarla, Salamis’te, denizlerde boğ uşmuş
olanlar bü tü n Hellas’a bir ders vermiş oldular: Helenler, bir yandan karada savaşanların, ö te
yandan da denizde savaşanların sayesinde barbarlardan korkmamayı ö ğ rendiler ve buna
alıştılar.
Uçü ncü yeri, tarih ve değ er bakımından ü çü ncü yeri, Hellas’ın kurtuluşu uğ runda,
Lakedaimonialılarla Atinalıların Platea’daki gö sterdikleri başarıyı ayırıyorum. Başımızda
dolaşan tehlike bü yü ktü , korkunçtu. Lakedaimonialılarla Atinalılar bu tehlikeyi de savdılar
ve bu yolda gö sterdikleri yiğ itlik, bugü n, bizim; yarın da gelecek nesillerin ö vgü sü nü hak
etmiştir. Bu savaştan sonra, birçok Helen şehirleri hala barbarlardan yanaydı; hatta, Bü yü k
Kralın, Hellas’a karşı yeni bir savaşa girmeyi tasarladığ ı sö yleniyordu. Onun için, bü tü n
barbarları denizlerden sü rü p atarak kendilerinden evvel gelmiş olanların başlamış oldukları
kurtuluş işini bitirenlerin sö zü nü etmek de doğ ru olur. Bunlar Eurymedon’da, deniz
savaşında dö vü şenler; Kıbrıs seferine çıkanlar; Mısır’a ve daha birçok ü lkelere gidenlerdir.
Kralı, Hellas'ı yok etmek için tasarılar kuracağ ı yerde, korkular içinde, kendi canının tasasına
düşünmüşlerdir. Onları hatırlayalım; minnet borcumuzu unutmayalım.
Bü tü n şehir, barbarlara karşı olan bu savaşı, kendi uğ runa, aynı dili konuşan başka milletlerin
uğ runa sonuna kadar gö tü rdü . Fakat barış olup bü yü k şere ler elde edince, başarı kazanan
kimselerin çok kere uğ radığ ı akıbetle karşılaştı. Şehrimizi kıskandılar; kıskançlık hasete yol
açtı; bö ylece şehrimiz de istemeye istemeye Helenlerle savaşa girmek zorunda kaldı. Savaş
başlayınca, bizimkiler, Tanagra’da Lakedaimonialılarla karşılaştılar; Beotialıların hü rriyeti
için dö vü ştü ler. Savaşı kimin kazandığ ı belli olmadı; bir daha kapışarak kesin bir netice elde
ettiler: Çü nkü , Lakedaimonialılar, yardımına koştukları Beotialıları bırakarak çekildiler;
bizimkiler de ü çü ncü gü n, Oenophtes’te zafer kazanarak, yurtlarından haksızca sü rü lmü ş
olanları hakkın gerektirdiğ i gibi geri getirdiler. Bö ylece Persalılarla savaştan sonra,
Helenlere karşı hü rriyeti ilk olarak mü dafaa edenler, yurttaşlarımız oldu. Yiğ itler gibi
davranıp, yardımına koştukları kimseleri kö lelikten kurtardıkları için, devlet de ilk olarak
onları şere lendirdi; bu mezara gö mdü rdü . Sonra, savaş genişledi; bü tü n Helenler
yurdumuzu istila edip harap etti; şehrimize olan minnet borçlarını işte bö yle alçakça
ö dediler. Bizimkiler deniz savaşında olanları da yendi ve başı çeken Lakedaimonialıları,
Sphagia’da esir etti. Bunları pekala ö ldü rebilirlerdi; fakat hayatlarını bağ ışladılar ve
yurtlarına göndererek barış yaptılar: Çünkü aynı soydan olan milletlere karşı savaşı zaferden
ö teye gö tü rmemek, Helenler birliğ ini bir devletin kinine feda etmemek gerektiğ ini
dü şü nü yorlardı; fakat barbarlara karşı ö lü me kadar gidilmeliydi. Onun için bu savaşa girip
şimdi burada yatanları ö vmek yerinde olur. Bunlar, barbarlara karşı olan ö nceki savaşta,
Atinalıların herkesten ü stü n olduklarından şü phe edenlerin, bu şü phelerinde yanıldıklarını
gö stermişler ve kendilerine karşı ayaklanan Hellas’ı yenerek, başlarını esir ederek,
barbarları, yardımlarıyla yenmiş oldukları Helenleri kendi başlarına da alt edebileceklerini
ispat etmişlerdir.
Bu barıştan sonra ü çü ncü bir savaş oldu, hiç beklenmedik, korkunç bir savaş. Şimdi burada
yatan, binlerce yiğ it can verdi. Bunların çoğ u Sicilya yakınlarında ö ldü : Yeminle bağ lı
oldukları Leontiosluların yardımına koşmuşlar; onların hü rriyeti uğ runa çarpışarak birçok
zafer anıtları dikmişlerdi. Fakat şehrimiz, yolun uzunluğ undan ö tü rü bunları besleyemedi;
bu talihsizler de savaştan vazgeçti. Bununla beraber, ö lçü lü lü k ve yiğ itliklerini, onlara karşı
dö vü şmü ş olan dü şmanları ö yle ö vdü ki, başka kimseleri dostları bile bö yle ö vmez.
Birçokları da tek bir gü nde bü tü n dü şman gemilerini esir edip bir kısmını da yendikten
sonra, Hellespont deniz savaşlarında can verdiler. Bö yle bir savaş hiç beklenmiyordu; çok
korkunç oldu, diyorum; çü nkü , ö teki Helenler şehrimizi o derce kıskandılar ki can
dü şmanları Bü yü k Kralla konuşmalara giriştiler; bö ylece, bizimle birlik ederek kovmuş
oldukları biriyle anlaşıp, bir barbarı Helenlere karşı durmak ü zere geri getirdiler ve bu şehre
karşı bü tü n Helen ve barbarları bir araya topladılar. Işte o zaman şehrin kuvvet ve yiğ itliğ i
bü tü n parlaklığ ıyla belirdi. Savaş dışı olduğ u sanılıyordu; donanması, Mythilene’de
kuşatılmıştı. Fakat, şehirliler, altmış gemiye binerek yardıma koştular; herkesin de sö ylediğ i
gibi, kahramanca cesaret gö stererek dü şmanlarını yendiler; dostlarını kurtardılar; fakat hiç
de hak etmedikleri bir talihsizlikle denizlerde can verdiler; bu mezarda yatmıyorlar. Onları
hatırlayalım, ö velim; çü nkü , yalnız bu deniz savaşında değ il, bü tü n savaştaki başarımızı
cesaretlerine borçluyuz; sayelerinde şehrimiz bü yü k ü n kazandı: Bü tü n dü nya bir araya
gelse, onu alt edemez, deniyordu. Bu ü nü hak etmişti; çü nkü biz ne zaman yenildiysek,
aramızdaki anlaşmazlıklar yü zü nden oldu, başkalarının silahlarıyla değ il. Dü şmanlarımız,
bizi bugü ne kadar yenemedi; yarın da yenemeyecektir. Biz kendi elimizle, kendi kendimizi
yendik.
Olup biten bü tü n bu şeylerden sonra, her şey yatışıp başka devletlerle barış olunca,
yurdumuzda iç savaş başladı. Ve bu savaş ö yle oldu ki, insanlar arasında anlaşmazlık
ö nleyemeyecektiyse, hiç kimse kendi şehrinin başka tü rlü dü zensizliklere uğ ramasını
dileyemezdi. Şehirden, Piraeus’tan gelenler bir kardeş sıcaklığ ıyla birbirleriyle ve hiç
beklenmediğ i halde, ö teki Helenlerle uzlaştılar ve Eleusis’e karşı giriştikleri savaşı hiç
aşırılık gö stermeden bitirdiler. Bü tü n bunların sebebi de aralarındaki o soy birliğ i ü zerine
kurulu, sö zde değ il, gerçekte sağ lam bir dostluk yaratan gerçek yakınlıktı. Onun için bu
savaşta birbirlerinin ellerinde can verenleri de hatırlamamız gerekir ve madem ki biz, kendi
aramızda artık uzlaştık; onların da aralarında uzlaşmaları için, bugü nkü gibi tö renlerde,
dualar edelim, kurbanlar verelim, hü kü mleri altına girdikleri tanrılara yalvaralım. Çü nkü
onları, böyle birbirleriyle boğuşmaya, kötülükleri veya kinleri değil, kader sürükledi. Yaşayan
bizler de bunun bö yle olduğ unu ispat etmiyor muyuz? Onlarla aynı soydan olan bizler,
ettiklerimizi de çektiklerimizi de birbirimize bağışlamadık mı?
Bundan sonra tam bir barış oldu; şehrimiz rahata kavuştu; barbarları affetti; çü nkü onlara
hiçbir şey esirgemeden kö tü lü k etmişti; onlar da karşılığ ını vermekten geri kalmamışlardı.
Fakat ettiğ i iyiliklere karşı olan minnet borçlarını nasıl ö dediklerini dü şü nerek Helenlere
çok kırılmıştı: O Helenler, barbarlarla elbirliğ i etmişler; bir zamanlar kendilerini kurtarmış
olan gemilerimizi elimizden almışlar ve kendi şehirlerinin duvarlarını korumak için feda
ettiğ imiz bizim duvarları yıkmışlardı. Şehrimiz artık, birbirlerinin ve barbarların kö leleri
olmak tehlikesinde olsalar da Helenlere yardım etmemeye karar vermişti ve bö yle
davranıyordu. Biz bu dü şü ncelerdeyken, Lakedaimonialılar, bir zamanlar hü rriyetin
koruyucuları olan bizlerin artık bitkin bir hale dü ştü ğ ü nü sanarak ö teki Helenleri kö le
etmeyi kendilerine adeta bir vazife bildiler ve bu yolda harekete geçtiler.
Bilmem, uzatmaya gerek var mı? Anlatacağ ım şeyler uzak bir geçmişte olmuş değ ildir; bizim
nesilden geriye de gitmez. Hepimiz biliyoruz: Korkular içine dü şen Argoslular, Beotialılar,
Korinthialılar, bizim şehre başvurmak zorunda kaldılar ve asıl hayret veren şey, Bü yü k Kral
bile, olaylar bü sbü tü n ters bir yö n alınca, ö yle zorlu bir durum karşısında kaldı ki, kurtuluşu,
bir zamanlar mahvını hazırlamış olduğ u bu şehirde aradı. Gerçekte, bir kimse, şehrimize
haklı olarak bir suç yü klemek istese, bulabileceğ i biricik kusur, fazla merhametli olmamız,
zayı ların daima hizmetine koşmamızdır. Şehrimiz, bu durumda katı yü reklilik edemedi ve
kendine kö tü lü k etmiş olanları kurtarmayacağ ı yolunda vermiş olduğ u kararı da yerine
getiremedi. Yumuşayarak yardım gö nderdi; kendi de işe girişerek, Helenleri kö lelikten
kurtardı; hem de ö yle ki, bunlar, kendi kendilerine boyunduruk altına girinceye kadar hü r
kaldılar. Krala gelince, şehrimiz, Marathon, Salamis, Platea zafer anıtlarım gö z ö nü ne
getirerek yardımına koşmaya cü ret edemedi; fakat sü rgü nlere, gö nü llü lere, kralın yardımına
gitmelerine izin verdi; herkesin de sö ylediğ i gibi, onu da bö ylece kurtardı. Sonra, duvarlarını
yeniledi; gemiler yaptı ve zorla sü rü klendiğ i savaşı kabul ederek, Parialıları korumak için
Lakedaimonialılarla dövüştü.
Fakat kral, Lakedaimonialıların deniz savaşından vazgeçtiklerini gö rü nce şehrimizden korktu.
Bizimle olan ittifakını bozmak istediğ inden, evvelce, Lakedaimonialıların kıtada kendine
bırakmış oldukları Helenler kendine verilirse, bizimle ve mü tte iklerimizle işbirliğ ine devam
edeceğ ini sö yledi. Bu isteğ inin reddedileceğ ini umuyordu ve bö ylece bizden ayrılmak için
bir sebep olmuş olacaktı. Fakat ö teki mü tte ikler bu ü midini boşa çıkardılar; Korinthia,
Argos ve Beotialılar; razı oldular; para verirse, kıtadaki Helenleri ona bırakmayı kabul
edeceklerine yeminler ettiler. Yalnız biz, o Helenleri bırakamadık; yeminler edemedik.
Şehrimizin hü rriyet ve yü ksek yü reklilik duygularının bu kadar sağ lam, bu kadar temiz ve
barbarlara karşı yaratılıştan bu kadar dü şman oluşu, kanına hiçbir surette barbarlık
karışmamış halis Helenler olmamızdandır. Bizim aramızda, Pelops, Camdos, Egyptos,
Danaos'un ve daha başkalarının torunları gibi, yaratılıştan barbar fakat kanınca Helen olan
kimseler yoktur. Biz, kanına barbarlık karışmamış gerçek Helenleriz; yabancı soylara karşı
şehrimizin duyduğ u katıksız kin de bundan gelir. Her işe, biz, Helenleri barbarlara bırakarak,
utanç verici, dine yakışmaz bir harekette bulunmak istemediğ imiz için gene yalnız kaldık;
kendimizi, gene, evvelce yenilmemize yol açmış olan durumda bulduk. Fakat, tanrı
yardımıyla, savaşı o zamandan daha talihli bir neticeye bağ ladık: Dü şmanlarımız savaşı
bitirmeye can attıklarından, dö vü şü n sonunda, donanmamız, şehir duvarlarımız,
yerleşmelerimiz elimizde kaldı. Bununla beraber, bu savaşta da Korinthia'da meydan
elverişsiz olduğ undan, Lekhaeon’da da alçakça aldatıldığ ımızdan, birçok yiğ it askerler
kaybettik. Kralı kurtaranlar, Lakedaimonialıları denizlerden kovanlar da yiğ it kimselerdi.
Onları size hatırlatırım: Siz de övgülerinizi bizimkilere katın; bu kahramanları yüceltin.
Işte, bu mezarda yatanların, yurtları uğ runa can veren daha başkalarının gö rdü ğ ü işler. Benim
burada sö zü nü etmiş olduklarım sayısız ve gü zel olmakla beraber, ele alamadığ ım daha çok,
daha güzel işler de var. Bunların hepsini anlatmam için de gündüzler, geceler yetmez.
Onun için, her biriniz, onları unutmayın, torunlarına hatırlatın: Tıpkı savaşta olduğ u gibi,
atalarının tutmuş oldukları yeri bırakmasınlar; korkaklıkla gerilemesinler. Ben de bugü n,
kahraman evlatları olan sizlere bu ö ğ ü dü veriyorum ve gelecekte, birinizle karşılaşırsam, bu
ö ğ ü dü mü hatırlatacak, bü tü n gayretinizle yiğ itlik yolunda yü rü meniz için, her birinizi teşvik
etmeye devam edeceğ im. Fakat bugü n, babalarımızın savaşa giderken, başlarına bir şey
gelecek olursa, size sö ylememizi istedikleri sö zleri tekrar edeceğ im. Şimdi size onların ne
dediklerini ve ellerinde olsaydı, bugü n neler sö ylemek isteyeceklerini, o işittiğ im sö zlerine
dayanarak söyleyeceğim:
“Çocuklarım, yiğ it kimselerin oğ ulları olduğ unuzu bu tö ren açıkça gö steriyor. Şerefsiz
yaşayabilirdik; fakat sizi ve evlatlarınızı lekelemektense, babalarımıza ve atalarımıza
şerefsizlik getirmektense, şere le yaşamayı tercih ettik. Soyunu alçaltan bir kimse için, hayat
boş bir şeydir. Bö yle birini, ne tanrılar arasında; ne yeryü zü nde, ne de ö lü mü nden sonra
yerlerin altında, sevecek kimse bulunmaz. Onun için sö zlerimizi hatırlayın ve unutmayın ki,
hayatta gö receğ iniz iş ne olursa olsun, erdem olmayınca, elde edeceğ iniz her şeyin,
yapacağ ınız her işin sonunda, utanç ve kö tü lü k vardır. Ne zenginlik, zengin olan alçak bir
kimseyse, ona şeref getirir; çü nkü bö yle bir halde, zenginlik onun değ il, başkasınındır; ne de
beden gü zelliğ i ve kuvveti, kö tü ve alçak bir kimsede bulunursa, yerini bulmuş olur, uygun
dü şer; çü nkü o kimseyi daha belirli bir şekilde ortaya koyar, alçaklığ ını daha açık olarak
gö sterir. Doğ ruluk ve erdem dışında kalan her bilgi de dü zmecedir, bilgelik değ ildir. Onun
için, hiç şaşmadan gü deceğ iniz ilk ve son gaye, bizi ve bizden ö nce gelenleri erdem yolunda
geçmek için bü tü n gayretinizle çalışmak olacaktır. Erdemden yana, biz sizden ü stü n kalırsak,
bilin ki bu zafer bizim için bir utanç olacak; yenilir, alt olursak, bu bize saadet getirecektir.
Bizim yenilmemiz, sizin de yenmeniz için en iyi çare, hayatınızı atalarınızın kazanmış
olduğ u ü nü kullanıp harcamayacak bir şekilde dü zenlemeniz ve değ eri olduğ unu sanan bir
adam için, kendi meziyetlerinden değ il de atalarının ü nü sayesinde şeref kazanmanın çok
utanç verici bir şey olduğ una inanmanızdır. Gerçi ataların kazandığ ı şeref, evlatları için gü zel
ve yü ce bir hazinedir, ama bö yle zenginlik ve şeref hazinesinden faydalanmak ve ne malınız,
ne mü lkü nü z, ne de şere iniz olmadığ ı için, onu torunlarına geçirmemek utançtır, alçaklıktır.
Bu kurallardan şaşmazsanız, bahtınız sizi, buraya, yanımıza getirdiğ i zaman, her birimiz
dostunuz oluruz; fakat onlara hiç aldırmaz, alçaklık ederseniz, sizi burada kimse iyi
karşılamaz. Bu sözlerimiz, evlatlarımız içindir.
Bazılarımızın anaları, babaları hâ lâ sağ dır. Başımıza bir felaket gelecek olursa, onları, bu
felakete, ellerinden geldiğ i kadar katlanmaya teşvik etmek gerekir. Onlarla beraber
ağ lamayın; ıstıraplarını kö rü klemeye hiç de gerek yok; bahtsızlıkları onlar için yeter bir
acıdır. Bu acılarını gidermek, yumuşatmak gerekir. Onlara hatırlatın, tanrılar, gö nü llerinin
dilediğ ini yerine getirmiştir; çü nkü , onlar, oğ ulları için ö lü msü zlü k değ il, erdem ve şeref
istiyorlardı ve bunu sağ lamakla en yü ksek iyiyi elde ettiler. Bir ö lü mlü , hayatta her şeyin
gö nlü nü n dilediğ i gibi olmasını bekleyemez. Felaketlerine mertçe katlanırlarsa, yiğ it
evlatlarının gerçekten yiğit babaları olduklarını göstermiş olurlar. Acılarına dayanamazlarsa,
babalarımız olmadıkları veya bizi ö venlerin yalancı oldukları yolunda şü phelere yol açarlar.
Atalarımız bö yle dü şü ncelere sebep olmamalıdırlar. Kendileri gibi yiğ it evlatların babaları
olduklarını, herkese yaşama tarzları ile gösterip bizi övmelidirler.
“Hiçbir şeyde aşırı olma” eski sö zü gü zel bir sö z sayılırdı; gerçekten de ö yledir. Kendini saadete
gö tü ren veya yaklaştıran şartları kendi içinde arayan; bunları başkalarına bağ layarak,
onların başarı veya başarısızlıklarına gö re bahtını tesadü fe bırakmayan bir kimse, hayatını
iyi dü zenlemiş demektir. Bö yle bir adam, bilgedir, merttir, akıllıdır. Bö yle bir adam, servet
veya çocuk edinsin, servetini veya çocuklarını kaybetsin, her tü rlü halde, o ö zdeyişi yerine
getirecek; sevinçte de kederde de aşırılıktan kaçınacaktır; çü nkü , bü tü n gü veni kendinedir.
İ
şte, biz, babalarımızın bö yle olduklarını ileri sü rü yoruz; bö yle olmalarını istiyor, diliyoruz.
Biz de şu anda bö yle davranıyoruz; ö lecek olsak bile, ne aşırı bir hiddet, ne aşırı bir korku
duyuyoruz. Analarımıza, babalarımıza yalvarırız, geri kalan gü nlerini bu duygularla
geçirsinler. Bilsinler ki ağ layıp sızlamakla bizleri memnun edemezler! Olü ler yeryü zü nde
olup bitenlerden haber alıyorlarsa eğ er analarımız, babalarımız, kendilerini hırpalayarak,
felaketlerinin yü kü altında ezilirlerse, bizi gü cendirir; acılarına ö lçü lü lü kle, ferah yü rekle
katlanırlarsa gö nlü mü zü ederler. Bizi, insanoğ luna nasip olabilecek en gü zel son bekliyor;
onun için ağ lamayın, bizi yü celtin. Karılarımıza, çocuklarımıza gelince, onlara bakın,
besleyin, dü şü ncelerini bu yola çekin; çü nkü , bö ylece, felaketinizi unutur, daha gü zel, daha
asil bir ömür sürer, gönlümüze de daha yakın olursunuz.
Işte, yakınlarımıza sö ylenecek sö zler. Şehre gelince, onu, babalarımıza, çocuklarımıza,
hatırımız için bakmaya; babalarımızı ihtiyar yaşlarında beslemeye, çocuklarımıza da iyi
terbiye vermeye teşvik ederdik ama bu yolda teşvike ihtiyaç gö rmeden onlara gerektiğ i gibi
bakacağını biliyoruz.
Işte, ö lü lerin oğ ulları, anaları ve babaları, işte, sizlere sö ylememi istedikleri şeyler. Ben de
bü tü n gayretimle bunları bildiriyorum. Ben kendim, onların adına, sizlere yalvarırım:
Oğ ullar, babalarının yolunda yü rü sü nler; ö tekiler de hiçbir kaygı duymasınlar. Çü nkü emin
olunuz, fertler ve devlet, sizi ihtiyarlık gü nlerinizde besleyecektir ve her birimiz, bir ö lü nü n
babasıyla karşılaştığ ımız zaman, ona şe kat ve muhabbet gö stereceğ iz. Devlete gelince, size
karşı gö sterdiğ i ilgiyi hepiniz biliyorsunuz sanırım. Savaşta ö lenlerin çocuklarına,
babalarına iyi bakılması için kanunlar yaptı ve en yü ksek makama, bu ö lü lerin ana babaları
adaletsizliğ e kurban gitmesinler diye, onlara herhangi bir yurttaştan daha iyi bakmak
vazifesi verildi. Devlet, çocuklarının yetiştirilmesine de yardım ediyor ve yetim olduklarını
elden geldiğ i kadar unutturmaya çalışıyor. Onlara, daha çocukken, kendisi babalık ediyor;
yetiştikleri zaman da tam bir zırh hediye ederek, mallarının başına gö nderiyor. Babalarının
mertliğ ini gö steren silahları da vererek, onların nasıl davranmış olduklarını belirtiyor,
hatırlatıyor. Ilk defa baba ocağ ına girip, hü kü m sü rmeye başlayacakları zaman da iyiye
belirti olsun diye de babalarının silahlarını kuşanmalarını istiyor. Olü lere gelince, onları
yü celtmekten geri kalmıyor; her yıl, herkesin ö nü nde, bü tü n ö lü lerin hatırası için, her
birimizin kendi evlerimizde kendi ö lü lerimizin hatırası için yaptığ ımız gibi tö renler yapıyor;
bunlara beden idmanları, at yarışları, çeşitli musiki mü sabakaları katıyor. Devlet, gerçekten,
ö lü lerin, mirasçı ve oğ lu; oğ ulların babası; babalarının da vasisi yerini tutuyor; bü tü n zaman
boyunca da dikkat ve ö zeni hiç esirgemiyor. Devletin yaptıklarını gö z ö nü ne getirin, başınıza
gelen felakete daha kolay katlanırsınız; ö lenlere ve yaşayanlara kendinizi sevdirmek,
gö receğ iniz ve gö stereceğ iniz dikkat ve ö zeni kolaylaştırmak için en iyi çare budur. Haydi,
artık, hepiniz, ölülere, kanunun buyurduğu gibi gözyaşları döktünüz. Dağılın.
İşte, Meneksenos, Miletos’lu Aspasia’nın nutku.
MENEKSENOS: Zeus hakkı için Sokrates, o senin Aspasia, kadın olduğ u halde, bö yle nutuklar
söyleyebildiğine göre talihli biri olmalı.
SOKRATES: İnanmıyorsan, benimle gel, kendi ağzından işit.
MENEKSENOS: Aspasia’nın yanında çok bulundum, Sokrates, değeri nedir, bilirim.
SOKRATES: Peki, Aspasia’yı takdir etmiyor musun? Bu nutkundan ö tü rü de ona minnet borcun
yok mu?
MENEKSENOS: Var, Sokrates; bu nutuktan ö tü rü , Aspasia’ya, veya sana kim okuduysa ona
bü yü k minnet borcum var. Ama, şunu da ilave edeyim: Bu nutku bana tekrar edene de çok
borçlandım.
SOKRATES: Iyi ö yleyse; fakat Aspasia’nın siyaset ü zerine daha birçok gü zel nutuklarını sana
okumamı istersen, dikkat et, sakın beni ele verme.
MENEKSENOS: Hiç korkma Sokrates, ele vermem. Sen bana yalnız o nutukları oku.
SOKRATES: Peki, ben de senden bunu esirgemeyeceğim.

Platon - Meneksenos

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Platon - Meneksenos

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like