DİYABET VE COVİD-19

Diyabetliler grip gibi viral enfeksiyonlarla mücadele ederken komplikasyonlar açısından

daha büyük bir risk altındadır. Bunun sebebi kan şekeri düzeyleriniz dalgalı bir seyir
izlediğinde veya sürekli olarak yüksek olduğunda vücudunuzun bağışıklık yanıtının daha
düşük olmasıdır. Hangi tip diyabet olursa olsun infeksiyonlara ve bununla ilişkili
komplikasyonlara yatkınlık artmaktadır. Günümüzde diyabet hem gelişimine katkıda bulunan
hem de bizzat kendisinin neden olduğu inflamasyonla, inflamatuar bir sorun olarak da kabul
edilmektedir. Diyabetik olgularda varlığı gösterilen bu inflamatuar ortamın, aralarında
enfeksiyonların da bulunduğu eş zamanlı diğer hastalık süreçlerini de bu duruma uyarlama
yapıyor. Kronik diyabet zemininde oluşan doğal immün cevabın düzensizleşmesine, endotel
disfonksiyonu ve bozulmuş bariyer yapısı ile proinflamatuar trombofiliye, infeksiyonların
oluşmasına ve daha ağır seyretmesine neden olmaktadır. Buda COVID-19 gelişen DM
olgularının artmış bir ağır hastalık riski taşıdığı, kötü bir prognoza ve yüksek bir mortaliteye
sahip oldukları ortaya konmuştur.

DİYABET VE COVİD-19’DA RİSK FAKTÖRLERİ

Diyabet tek başına organ yetmezliği mortalite ve morbidite için risk faktörüdür.
COVID19’un eklenmiş etkisi diyabetlilerde organ hasarı için riski iyice artırmaktadır.
Diyabetli kötü prognozlu COVID-19 hastalarında abartılı inflamasyon yanıtı görüldüğünü
ciddi COVID-19 hastalarında diyabetin en önemli risk faktörü mortalite olarak kabul
edilmiştir. Ama bunun dışında bulunan bir risk faktörü olan akut solunum sıkıntısı sendromu
da bulunmaktadır. Diyabetin bulunmasıyla birlikte bireylerde akciğerler, böbrekler vasküler
ve bağırsak endotelinde bulunan bir enzim olan anjiyotensin dönüştürücü enzim 2(ACE2)
sentezlenmesini azaltmaktadır. Buda antienflamasyon ve anti-oksidan rolleri bulunan enzimin
az bulunmasına sebep olmaktadır. Bu durumla birlikte Covid-19 ile infekte olması üstteki gibi
ciddi akciğer hasarı oluşmasına yol açmaktadır. ACE2 proteininin adacıklarda güçlü, ancak
ekzokrin dokularda zayıf bir immün boyama gösterdiğini tespit edilmiş ve SARS-CoV-2'nin
pankreatik adacıklara ciddi zarar vererek diyabet gelişimine de katkıda bulunduğu
düşünülmektedir.

DİYABET VE COVİD-19’DA YAPILAN ARAŞTIRMA SONUCU

DM genel olarak enfeksiyon riskini artırıyor olsa da çalışmaların çoğunda, COVID-19
olguları arasındaki DM prevalansı aynı toplumdaki genel DM prevalansına benzer olarak
bulunmuştur. Covid-19 ile enfekte hastaların yaklaşık %10’u diyabettir. Bu CDC
istatistiklerine göre ciddi veya kritik vaka oranları 2019 ocak ayında % 45’lerde iken şubat
ayında %8,7ye düşmüş.
 Yapılan bir araştırma sonucu, ciddi Covid-19 hastalarında diyabet eşik etme oranı
%16.2 iken ciddi olmayanlarda bu değer %5.7 olarak hesaplanmış. Çin’de 20 Ocak 2020’ye
kadar toplam 30 vilayet, otonom bölge ve belediyede; tanısı laboratuvarda doğrulanmış 1099
Covid-19 hastasından elde edilen veride aşağıdaki gibi oranlar bulunmuş.(1. Görsel)

Çin’de ulusal düzeyde bir başka komorbidite ve 1.590 COVID-19 hastası üzerindeki
etkisine dair analiz de diyabeti olan COVID-19 hastalarında prognozun kötü olduğunu
göstermiştir.(2. Görsel)
DİYABET VE COVİD-19’DA KORUNMA VE TEDAVİ
Diyabetli kişilerde COVID-19 yönetimi için kanıta dayalı yeterli veri yoktur. Diyabetli
ve COVID19’lu hastaların optimal glisemik kontrolü riskleri tamamen ortadan kaldırmasa da
azaltılabilir. COVID-19 tanısı alan diyabet hastalarında izlem, hastaneye yatış ve yoğun
bakımda takip için daha erken davranılması gerekmektedir. Bu süreçte izlem sürecinde
diyabet hastalarının evde takip edilmesi, kan şekeri takibini sıklığını arttırarak ölçümleyip
sağlık profesyonellerine takip ettirerek insülin dozu ayarlanması önemli bir takip yoludur.
Diyabet için devamlı olarak gidilen doktor ile temasa geçilmelidir. . Uygun tıbbı beslenme
alışkanlıklarının devam etmesi, egzersizin kısıtlandığı bu dönemlerde vurgulanmalıdır.
Egzersizin olumlu etkilerinden faydalanılmaya devam edilmesi için ev şartlarına uygun
egzersiz programları planlanmalıdır.
KAYNAKLAR;
- http://www.diabetcemiyeti.org/var/cdn/8/6/diyabette-covid-19-yonetimi.pdf
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1129373
- https://www.solunum.org.tr/TusadData/Book/881/1310202016543-bolum09.pdf
- https://www.medicana.com.tr/haber-detay/10231/seker-hastalarina-korona-
virusu-uyarisi