Galeria portretów kobiet w literaturze młodopolskiej jest niesłychanie bogata.

Każdy z
twórców tej epoki kreował żeńskie sylwetki w odmienny sposób. Wyróżniały się one charakterem,
sposobem bycia czy temperamentem.

Władysław Stanisław Reymont w lekturze ,,Chłopi’’ stworzył postać Jagny. Na tle innych
kobiet z gromady wyróżniała się swoją urodą i powodzeniem wśród mężczyzn ale także gustem
artystycznym. Inne kobiety spoglądały na nią z zawiścią. Była oskarżana o rozwiązłość erotyczną –
nawet jeżeli zdarzałoby się to innej z kobiet to i tak zawsze kojarzono z tym Jagnę. Inne mieszkanki
Lipiec z zazdrością spoglądały na jej tryb życia – uważały, że jedyne co ma dla niej znaczenie to dbanie
o swój wygład zewnętrzny. W rzeczywistości Jagna nie miała problemu z wykonywaniem ciężkich
obowiązków, jednak matka Jagny jak najdłużej usiłowała uchronić ją przed zaznaniem trudu
codziennej pracy. Kolejną postać wykreował Stanisław Wyspiański w ,,Weselu” i jest nią panna
młoda. Nie była ona uznawana za piękność, zdecydowanie bardziej przywiązywano uwagę do urody,
którą została obdarzona jej siostra. Panna młoda była prostą, niewykształcona kobietą, która surowo
przestrzega zwyczajów i obyczajów a w szczególności tych narzuconych przez męską część rodziny.
Zauważamy tu już różnicę pomiędzy dwoma tymi sylwetkami. Jagna, w przeciwieństwie do Panny
Młodej, nie stosuje się do zasad – po wyjściu za mąż powinna ona ściąć włosy, czego nie zrobiła-
posiada ona swoje, odmienne od reszty zdanie. Przez postać Panny Młodej przemawiają mądrości
ludowe. Nie widzi ona potrzeby ciągłego wyznawania miłości swojemu mężowi, skoro zrobiła to już
raz w kościele. Skupia się ona bardziej na potrzebach przyziemnych. Nie zdaje sobie sprawy z
przepaści społecznej dzielącą ją i jej męża. Tytułowa bohaterka dramatu Gabrieli
Zapolskiej ,,Moralność pani Dulskiej’’ jest symbolem dulszczyzny, czyli życia na pokaz pomimo
ukrywanych za drzwiami własnego domu ,,brudów’’ i problemów. Aniela Dulska na co dzień wygląda
niechlujnie, po domu chodzi w szlafroku natomiast swój wygląd zewnętrzy zmienia dopiero wtedy,
gdy ktoś może ją zobaczyć, ponieważ najbardziej liczy się dla niej opinia innych. Dulska jest postacią
antypatyczną (wywołującą uczucie niechęci), krzykliwą, nie znoszącą sprzeciwu, wnętrze jej domu jest
wiernym odbiciem jej charakteru. W urządzeniu domu widać brak gustu, chęć zaimponowania
gościom. Uważa siebie za kobietę nieskazitelnie uczciwą, wzór szlacheckich cnót, kochającą matkę,
dobrą żonę lecz są to jedynie jej złudzenia. W rzeczywistości kontroluje swojego męża a jej własne
dzieci się jej boją. Dulska przez palce patrzy na romans syna z służącą, byle tylko zatrzymać go w
domu i nie pozwalać włóczyć się po nocnych lokalach. Toleruje wewnętrzny skandal w zaciszu
czterech ścian, byle tylko nie wyszedł na światło dzienne. Także fakt, iż wynajmuje mieszkanie
kobiecie lekkich obyczajów, stara się usprawiedliwić stwierdzeniem, że pieniądze z czynszu idą na
płacenie podatków. Zamieszanie, które stało się udziałem jej domu, nie przyniosło Dulskiej żadnej
lekcji. Przechodzi nad nim do porządku dziennego, kierując swoją uwagę jedynie na to, by odzyskać
pieniądze, które straciła na wypłacie odszkodowania dla Hanki. Patrząc na postać Anieli Dulskiej
można powiedzieć, że skupia ona na sobie wszystkie negatywne cechy ówczesnej młodopolskiej
warstwy mieszczańskiej.