See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/334162321

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG KHÁNG VI KHUẨN Xanthomonas oryzae GÂY BỆNH
BẠC LÁ LÚA CỦA CHẾ PHẨM NANO ĐỒNG-BẠC/CHITOSAN
OLIGOSACCHARIDE Study of Inhibition Effect of Copper-Silver/Chitosan O...

Article · April 2018

CITATIONS READS

0 503

2 authors, including:

Nguyen Thi Thu Thuy

Hue University
70 PUBLICATIONS   79 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Nitrogen-induced susceptibility View project

Analysis of genetic diversity of Magnaporthe oryzae population in Central Vietnam View project

All content following this page was uploaded by Nguyen Thi Thu Thuy on 02 July 2019.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Sè 4/2018

TÀI LIỆU THAM KHẢO Sci. Belgrade, 61 (2): 329 - 336.

1. Arai T., 1996. Japanese Journal of Applied
Entomology and Zoology, 40 (1): 25 - 34 (In Japanese,
Summary in English).
2. Birch, L.C., 1948. Journal of animal ecology,
17: 15-26.
3. CABI, 2005. Crop Protection Compendium.
4. El-Aw M.A., Kh.A.A. Draz, H.H. Karam, A.A.A.
Khalafallah, 2016. Inter. Jour. of Research Studies in
Bioscience. Vol.4(5):16-25.
5. Goldasteh S., A.A. Talebi, Y. Fathipour, H.
Ostovan, A. Zamani, R.V. Shoushtari, 2009. Arch. Biol.
6. Kakde A.M., K.G. Patel, S. Tayade, 2014. IOSR
Jour. of Agriculture and Veterinary Science, Vol. 7(1):
40-43.
7. Nguyễn Văn Liêm, 2005. Báo cáo Khoa học Hội
nghị Côn trùng học toàn quốc lần thứ 5, Hà Nội, ngày
11 - 12 tháng 4 năm 2005. Hội Côn trùng học Việt
Nam. Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
8. Polat F., S. Ulgenturk, M.B. Kaydan, 2007.
Proceed. of the XI Inter. Symp. on scale insect studies.
Oeiras, Portugal, 24-27 September 2007: 177-184.
Phản biện: TS. Nguyễn Thị Thanh Hiền

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG KHÁNG VI KHUẨN Xanthomonas oryzae

GÂY BỆNH BẠC LÁ LÚA CỦA CHẾ PHẨM NANO ĐỒNG-BẠC/CHITOSAN
OLIGOSACCHARIDE
Study of Inhibition Effect of Copper-Silver/Chitosan Oligosaccharide Against
Bacterial Leaf Blight of Rice Disease Caused by Xanthomonas oryzae

Nguyễn Thị Thu Thủy và Nguyễn Tiến Long

Khoa Nông học, Đại học Nông lâm, Đại Học Huế

Ngày nhận bài: 20.07.2018 Ngày chấp nhận: 27.07.2018

Abstract
In this study, the copper-silver/chitosan oligosaccharide was evaluated against Xanthomonas oryzae causing
blight of rice of copper-silver/chitosan oligosaccharide under condition both in vitro and in vivo. In vitro condition,
the results showed that the copper-silver/chitosan oligosaccharide exhibited strong inhibition on colonies
production of X. oryzae at 50, 70 and 100 ppm. In nethouse conditions, copper-silver/chitosan oligosaccharide
were sprayed in concentrations 0, 30, 50, 70, and 100 ppm on rice seedling leaves at 1 day after artificial
inoculation with bacterial suspension. Damaged leaf area (%) indicated that the application of 70 ppm and 100
ppm copper-silver/chitosan oligosaccharide was highly efficient, respectively compared to the untreated plants of
49,83%. In the field, the result showed that copper-silver/chitosan oligosacchride reduced the severity of bacterial
blight disease, and it increased the theorical yields and actual yields of rice.
Keywords: Copper-silver/chitosan oligosaccharide, Nanoparticles, Bacterial blight, Xanthomonas oryzae

1. ĐẶT VẤN ĐỀ Xanthomonas oryzae gây ra là một trong những

bệnh gây hại chính và ngày càng trở nên nghiêm
Lúa gạo là lương thực quan trọng trong bữa
trọng đối với nền sản xuất lúa gạo trên thế giới,
ăn hàng ngày của hàng tỷ người trên trái đất.
đặc biệt ở một số nước Châu Á như Nhật Bản,
Khoảng 40% dân số thế giới, 100% người dân ở
Ấn Độ, Phillipines và Việt Nam (Nino-Liu Do và
Việt Nam lấy lúa gạo làm nguồn lương thực
cs, 2006). Để giảm thiểu thiệt hại của bệnh,
chính. Vì vậy, cây lúa là cây lương thực chính
người ta sử dụng các biện pháp phòng trừ tổng
trong mục tiêu phát triển nông nghiệp để đảm
hợp như áp dụng các biện pháp canh tác thích
bảo an ninh lương thực của nhiều quốc gia trên
hợp, áp dụng chế độ bón phân hợp lý, vệ sinh
thế giới (Garris và cs, 2005). Tuy nhiên, việc sản
đồng ruộng, sử dụng giống kháng bệnh bạc lá,
xuất lúa gạo luôn bị ảnh hưởng của thiên tai và
sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phòng bệnh bạc
dịch bệnh. Trong đó, bệnh bạc lá lúa do vi khuẩn

21
Kết quả nghiên cứu khoa học
lá... Trong đó việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
để phòng bệnh là một biện pháp quan trọng và
chủ yếu. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc bảo vệ
thực vật gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường
sinh thái và sức khỏe của con người, đồng thời
làm xuất hiện các loài gây bệnh mới có khả năng
kháng thuốc. Ngày nay, việc áp dụng các hướng
tiếp cận mới trong việc sản xuất thuốc bảo vệ
thực vật an toàn và hiệu quả đang được đẩy
mạnh nghiên cứu. Trong đó, công nghệ nano đã
đạt được nhiều thành tựu trong nông nghiệp nói
chung và ngành bảo vệ thực vật nói riêng (Khot
và cs, 2012), tạo ra các sản phẩm hiệu quả, an
toàn và kinh tế.
Ngày nay công nghệ nano đươc xem là một
trong những biện pháp mới được ứng dụng để
kiểm soát các vi sinh vật gây bệnh ở thực vật.
Nano bạc được biết đến với một khả năng tiêu
diệt nấm và vi khuẩn hại cây trồng rất hiệu quả.
Nano kẽm có khả năng ức chế sự sinh trưởng và
gây hại của nấm Penicilium expansum gây bệnh
mốc xanh trên các nông sản phẩm sau thu hoạch
(Mujeebur Rahman Khan và Tanveer Fatima
Rizvi, 2014). Nano đồng đã được sử dụng để
phòng trừ nấm Phytophthora cinnamomi gây
bệnh thối rễ trên cây lúa mì (Banik và Perez-de-
Luque, 2017). Bện cạnh sử dụng các nano đơn
lẻ, ngày nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu
thành công hỗn hợp các loại nano để làm tăng
khả năng phòng trừ dịch hại và khả năng sinh
trưởng, phát triển, năng suất của cây trồng
(Sahar, 2014; Nguyễn Thị Thu Thủy và Nguyễn
Thanh Hải, 2017). Do đó việc tiến hành nghiên
cứu khả năng kháng vi khuẩn Xanthomonas
oryzae gây bệnh bạc lá lúa của nano đồng-
bạc/chitosan là cần thiết và có ý nghĩa quan trọng
trong định hướng phát triển nông nghiệp an toàn.
2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Vật liệu nghiên cứu
- Nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide,
trọng lượng phân tử chitosan oligosaccharide 4-6
kDa, nồng độ nano đồng-bạc 640ppm, kích
thước nano đồng-bạc 10-15 nm do khoa Hóa,
Trường đại học Khoa học Huế cung cấp.
- Nguồn vi khuẩn Xanthomonas oryzae được
phân lập từ cây lúa bị bệnh bạc lá tại Thừa Thiên
Huế và được bảo quản ở phòng nghiên cứu
bệnh cây, bộ môn bảo vệ thực vật, trường đại
học Nông Lâm Huế.
22
BVTV - Sè 4/2018
- Thời gian nghiên cứu từ tháng 8/2017 đến
tháng 5/2018 tại khoa Nông học, trường đại học
Nông Lâm Huế và xã Tam Xuân II, huyện Núi
Thành, Tỉnh Quảng Nam.
2.2 Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ của
nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide khác
nhau đến sự phát triển của vi khuẩn
Xanthomonas oryzae trong điều kiện in vitro:
Môi trường PSA (Khoai tây gọt vỏ 300g,
NaHPO4.12H2O 2g, Ca((NNO3)2.4H2O 0,5g,
Peptone 5g, Đường Saccarose 15g, Agar 15g,
pH 7,0), có bổ sung dung dịch nano đồng-
bạc/chitosan oligosaccharide với các nồng độ 30,
50, 70 và 100 ppm. Vi khuẩn được pha loãng
đến nồng độ 10-7, lấy 0,05 ml dung dịch vi khuẩn
nhỏ lên mặt môi trường, sử dụng que cấy thủy
tinh trang đều lên bề mặt môi trường có chứa
các nồng độ nano khác nhau và không chứa
nano, nuôi cấy trong điều kiện nhiệt độ 280C.
Đếm số khuẩn lạc xuất hiện sau 2 và 3 ngày cấy.
Khả năng ức chế vi khuẩn của nano được xác
định như sau:
C-c
HLUC (%) = ---------------
C x 100
Trong đó: C là số khuẩn lạc trên môi trường
PSA không bổ sung nano (đối chứng);
c là số khuẩn lạc nấm trên môi trường PSA có
bổ sung nano ở các nồng độ khác nhau.
- Khả năng ức chế bệnh bạc lá lúa của nano
đồng-bạc/chitosan oligosaccharide trong điều
kiện nhà lưới
- Đất thịt nhẹ được xử lý với vôi, trộn đều với
phân chuồng, phân NPK, sau đó cho vào các
chậu nhựa với lượng đất bằng nhau (7kg), gieo
10 hạt giống lúa HT1 trong chậu nhựa có kích
thước 30 x 30.
- Thí nghiệm được bố trí hoàn toàn ngẫu
nhiên với 5 công thức có nồng độ dung dịch
nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide
khác nhau (0, 30, 50, 70, 100 ppm), mỗi công
thức nhắc lại 3 lần, mỗi lần nhắc lại gồm 3
chậu. Thời điểm phun nano đồng-
bạc/chitosan oligosaccharide: 1 ngày trước
khi lây nhiễm vi khuẩn.
- Phương pháp lây nhiễm: cây con ở 5 tuần
tuổi (5-6 lá), phun 20ml dung dịch nano ở các
nồng độ khác nhau lên cây lúa, để 1 ngày sau đó
Kết quả nghiên cứu khoa học
lây nhiễm vi khuẩn bằng phương pháp cắt
đầu lá và nhúng trong dung dịch vi khuẩn 10 7
cfu/ml, mỗi cây lây nhiễm 3-4 lá (Giuliano và
cs, 2014). Đặt các chậu nhựa trong nhà lưới,
phun giữ ẩm thường xuyên trong khoảng
24h. Cây lúa sẽ được kiểm tra sau 7 và 14
ngày lây nhiễm, đánh giá khả năng ức chế
sự phát triển của bệnh dựa vào thang điểm
số lá bị bệnh
Tỷ lệ lá bị bệnh (%) = ----------------------- x 100
số lá điều tra
(n1+3n3+5n5+7n7+9n9)
Chỉ số bệnh trên lá (%) = CSB (%) = ---------------------------------x 100
(N x K)
Trong đó: n1, n3,…, n9 lần lượt là số lá bị bệnh ở các cấp bệnh;
N là tổng số lá điều tra; K là cấp bệnh cao nhất quan sát được.
- Phương pháp đánh giá ảnh hưởng của nano
đồng-bạc/chitosan oligosaccharide đến sinh
trưởng, phát triển và bệnh bạc lá trên cây lúa ở
điều kiện ngoài đồng ruộng.
+ Chọn nồng độ nano cho hiệu quả ức chế
vi khuẩn Xanthomonas oryzae trong điều kiện
invitro và nhà lưới tốt nhất để thử nghiệm ra đồng
ruộng. Thí nghiệm gồm 3 công thức bố trí theo khối
hoàn toàn ngẫu nhiên, 3 lần nhắc lại, mỗi ô thí
nghiệm 30m2, diện tích thí nghiệm 300m2.
Công thức 1: phun nano đồng-bạc/chitosan
oligosaccharide nồng độ 70 ppm
Công thức 2: phun thuốc hoá học Kasumin 2L
theo khuyến cáo của nhà sản xuất
Công thức 3: phun nước lã (đối chứng)
+ Giống lúa sử dụng trong thí nghiệm:
HT1, chế độ phân bón, chăm sóc theo quy
trình địa phương.
+ Các yếu tố cấu thành năng suất và năng
suất lúa được đánh giá theo quy chuẩn QCVN
01-55: 2011/BNNPTNT gồm: số bông/m2, số hạt
chắc, trọng lượng 1000 hạt, năng suất lý thuyết
và năng suất thực thu.
+ Đánh giá khả năng hạn chế bệnh bạc lá:
Điều tra định kỳ 7 ngày/lần, mỗi công thức điều
tra 10 điểm, mỗi điểm điều tra 10 dảnh, trên mỗi
điểm đếm số lá bị bệnh và phân cấp bệnh. Theo
dõi tính toán chỉ tiêu chỉ số bệnh, tỷ lệ bệnh của
quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương pháp
điều tra phát hiện dịch hại lúa QCVN 01-
166:2014/BNNPTNT.
BVTV - Sè 4/2018
của QCVN 01-166:2014/BNNPTNT.
+ Bệnh được phân cấp như sau:
Cấp 1: < 1% diện tích lá bị hại
Cấp 3: 1 đến 5 % diện tích lá bị hại
Cấp 5: > 5 đến 25 % diện tích lá bị hại
Cấp 7: > 25 đến 50 % diện tích lá bị hại
Cấp 9: > 50 % diện tích lá bị hại.
- Chỉ tiêu đánh giá:
- Phương pháp xử lí số liệu
Các số liệu thu thập được phân tích phương
sai một nhân tố và sai khác giữa các nghiệm
thức được xử lý bằng phần mềm Microsoft Office
Excel 2007 và phần mềm Stastitix 10.0.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
3.1 Khả năng ức chế vi khuẩn
Xanthomonas oryzae của nano đồng-
bạc/chitosan oligosaccharide trong điều kiện
in vitro
Ảnh hưởng của nồng độ nano đồng-
bạc/chitosan oligosaccharide đến mật độ khuẩn
lạc vi khuẩn Xanthomonas oryzae được trình bày
ở bảng 1 và hình 1. Kết quả cho thấy nano đồng-
bạc/chitosan oligosaccharide có khả năng kháng
vi khuẩn gây bệnh bạc lá rất cao. Ở nồng độ 30
ppm hiệu lực ức chế vi khuân đã đạt trên 90%.
(Bảng 1).
Ở 2 ngày sau cấy vi khuẩn, mật độ khuẩn lạc
ở các công thức thí nghiệm giao động từ 0 đến
162,00 x 107cfu, trong đó số khuẩn lạc cao nhất
là ở công thức đối chứng, các công thức ở nồng
độ 50, 70 và 100 ppm, có khả năng ức chế hoàn
toàn sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh bạc lá.
Hiệu lực ức chế sự phát triển của vi khuẩn X.
oryzae ở nồng độ 30 ppm đạt hơn 90%, các
nồng độ còn lại đều đạt rất cao, hiệu lực tại các
nồng độ 50, 70 và 100 ppm là 100%.
23
Kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Sè 4/2018

Bảng 1. Hiệu lực ức chế của nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide đến đến sự phát triển
của vi khuẩn Xanthomonas oryzae nuôi cấy trên môi trường PSA

Nồng độ nano đồng- Mật độ khuẩn lạc (107cfu/ml) Hiệu lực ức chế (%)
bạc/chitosan
2 NSC 3 NSC 2 NSC 3 NSC
oligosaccharide (ppm)
a a
0 162,00 182,00 - -
30 7,67b 9,12b 95,23 94,98
50 0,00b 0,00b 100 100
70 0,00b 0,00b 100 100
100 0,00b 0,00b 100 100
Ghi chú: NSC: Ngày sau cấy; *Các giá trị trung bình mật độ khuẩn lạc theo cột có các chữ cái in
thường khác nhau sai khác ở P ≤ 0,05

Ở 3 ngày sau cấy, mật độ khuẩn lạc tăng lên
ở công thức đối chứng, nhưng ở các công thức
có sử dụng nano mật độ khuẩn lạc hầu như
không tăng lên. Trong đó, công thức đối chứng
7
có mật độ khuẩn lạc cao nhất (182,00 x10 cfu)
và công thức nồng độ 50, 70 và 100 ppm vẫn
không thấy vi khuẩn xuất hiện. Như vậy có thể
thấy, nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide ở
nồng độ 50, 70 và 100ppm có khả năng ức chế
sự phát triển của vi khuẩn Xanthomonas oryzae
(Hình 1). Nhiều nghiên cứu trước đây đã cho
thấy sự kết hợp chitosan oligosaccharide với các
loại nano cho hiệu lực cao trong ức chế vi sinh
vật gây bệnh cây trồng. Chitosan kết hợp với
nano bạc cho khả năng kháng cao nấm Fusarium
oxysporum trong nghiên cứu in vitro (Krishnaraj
và cs, 2012). Nano đồng trên nền oligochitosan
có tác dụng kháng nấm Pyricularia oryzae rất
mạnh mẽ (Nguyễn Thị Thu Thủy và Nguyễn
Thanh Hải, 2017). Gajbhiye và cs, 2015 nghiên
cứu các hiệu ứng kết hợp của fluconazole và
nano bạc cho hoạt tính kháng nấm Phoma
glomerata, Phoma herbarum, Fusarium
semitectum, Trichoderma sp. và Candida
albicans bằng kỹ thuật đĩa khuếch tán. Một
nghiên cứu cho thấy sử dụng kết hợp nano
đồng-bạc có khả năng ức chế sự phát triển của
nấm Alternaria alternate và Botrytis cinerea do nó
có thể gây ra các biến đổi sinh học với hai loài
nấm này bao gồm thay đổi cấu trúc và chức năng
của màng tế bào (Sahar, 2014).

Hình 1. Ảnh hưởng của nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide đến sự phát triển của vi
khuẩn Xanthomonas oryzae sau 3 ngày nuôi cấy

3.2 Hiệu lực hạn chế bệnh bạc lá lúa của
nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide trong
điều kiện nhà lưới
Sau khi đánh giá khả năng ức chế vi khuẩn X.
oryzae gây bệnh bạc lá lúa của nano đồng-
bạc/chitosan oligosaccharide trong điều kiện
invitro, hiệu lực phòng trừ bệnh bạc lá lúa của
nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide được bố
tiến hành trong điều kiện nhà lưới, kết quả được
trình bày ở bảng 2 và hình 2.
Ở 7 ngày sau lây nhiếm, tất cả các nồng độ
xử lý nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide
đều có tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh thấp hơn so với
đối chứng. Trong đó, 2 công thức có tỷ lệ bệnh
và chỉ số bệnh tương đương nhau và thấp nhất
là công thức có nồng độ 70 ppm và 100 ppm với
tỷ lệ bệnh tương ứng là 5,19% và 4,34%; chỉ số
bệnh là 1,54% và 1,49%. Hai công thức nồng độ

24
Kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Sè 4/2018

30 ppm và 50 ppm có tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh công thức còn lại với sự sai khác có ý nghĩa
thấp hơn công thức đối chứng, nhưng cao hơn 2 thống kê.
Bảng 2. Hiệu lực của nano đồng-bạc/chitosan với bệnh bạc lá lúa trong nhà lưới
Nồng độ nano đồng- 7 NSN 14 NSN
bạc/chitosan
oligosaccharide Tỷ lệ bệnh Chỉ số bệnh Tỷ lệ bệnh Chỉ số bệnh
(ppm) (%) (%) (%) (%)
a a a a
0 (đ/c) 32,41 20,14 84,13 49,83
b b b b
30 17,29 6,05 19,40 7,39
bc b bc b
50 8,93 4,20 10,03 5,38
c c c
70 5,19c 1,54 6,24 1,93
c c c c
100 4,34 1,49 5,94 1,73
Ghi chú: NSC: Ngày sau cấy; *Các giá trị trung bình tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh theo cột có các chữ
cái in thường khác nhau sai khác ở P ≤ 0,05

Ở 14 ngày sau lây nhiễm, tỷ lệ bệnh và chỉ số tiếp nhận khoáng chất hoặc gây rò rỉ các thành
bệnh ở công thức đối chứng tăng lên gấp đôi so phần tế bào, từ đó dẫn đến cái chết của vi khuẩn
với 7 ngày sau lây nhiễm, với tỷ lệ bệnh đạt (Shudharshan và cs, 1992; Huang và cs, 2009).
84,13% và chỉ số bệnh đạt 49,83%. Trong khi đó
tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh ở các công thức phun
nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide tăng
không đáng kể. Nồng độ 30 ppm và 50 ppm có tỷ
lệ bệnh và chỉ số bệnh tương đương nhau và
thấp hơn nhiều so với công thức đối chứng,
nhưng lại cao hơn 2 công thức còn lại với sự sai
khác có ý nghĩa thống kê.
Nhìn chung, sử dụng nano đồng-bạc/chitosan
oligosaccharide ở nồng độ 70 ppm và 100 ppm
cho hiệu lực cao trong ức chế vi khuẩn X. oryzae
gây bệnh bạc lá lúa. Các nghiên cứu cho thấy
nano đồng mang điện tích dương sẽ hút tế bào vi
khuẩn mang điện tích âm bằng một lực hút Hình 2. Tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh bạc lá lúa
tĩnh điện do đó các hạt nano đồng có khả năng sau 14 ngày lây nhiễm của các công thức
bám dính trên tế bào vi khuẩn. Tại bề mặt tế bào phun nano đồng-bạc/chitosan
vi khuẩn nano đồng sinh ra oxy nguyên tử và clo oligosaccharide ở các nồng độ khác nhau
nguyên tử siêu hoạt tính. Oxy nguyên tử và clo
nguyên tử siêu hoạt tính có tính oxy hóa cực 3.3 Ảnh hưởng của nano đồng-bạc/chitosan
mạnh chúng sẽ tương tác và làm tổn thương cấu oligosaccharide đến sinh trưởng, phát triển
trúc của tế bào vi khuẩn gây bệnh, gây rối loạn của cây lúa và khả năng hạn chế bệnh bạc lá
quá trình trao đổi chất của tế bào vi khuẩn, phá trên đồng ruộng
vỡ cấu trúc tế bào hoặc sản sinh ra các gốc tự
3.3.1. Hiệu lực của nano đồng-bạc/chitosan
do làm suy giảm sức sống, sức sinh trưởng của
oligosaccharide với bệnh bạc lá trên đồng ruộng
tế bào vi khuẩn (Nguyễn Hoàng Hải, 2007).
Trong khi đó, nano bạc có thể đi qua màng tế Kết quả điều tra mức độ nhiễm bệnh bạc lá
bào vi khuẩn vào bên trong tế bào và phản ứng của các công thức thí nghiệm được trình bày ở
với nhóm sunfuahydrin - SH của phân tử enzyme bảng 3, số liệu trong bảng cho thấy: Trước khi
chuyển hóa oxy, vô hiệu hóa men này dẫn đến phun nano và phun thuốc (từ ngày 6/3 về
ức chế quá trình hô hấp của tế bào vi khuẩn (Cù trước), tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh ở 3 công thức
Thị Việt Nga và cs, 2016). Mặt khác, chitosan tăng dần theo các kì điều tra và tuy nhiên sự
oligosaccharide làm thay đổi các đặc tính thấm chênh lệch giữa các công thức không đáng kể,
của màng tế bào của vi khuẩn và ngăn cản sự không có sự sai khác có ý nghĩa thống kê.

25
Kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Sè 4/2018

Ngày 7/3, chế phẩm nano và thuốc hoá học đã và chỉ số bệnh tiếp tục tăng nhanh qua các kỳ
được phun để phòng trừ bệnh bạc lá trên các điều tra và đạt cao nhất ở kỳ điều tra (20/3) với tỷ lệ
công thức thí nghiệm, kết quả cho thấy ở kỳ bệnh và chỉ số bệnh tương ứng 15,02% và 6,49%.
điều tra tiếp theo (13/3) tỷ lệ bệnh và chỉ số Tuy nhiên, về sau nhiệt độ tăng cao, điều kiện
bệnh ở công thức phun nano và công thức ngoại cảnh không thích hợp cho vi khuẩn bạc lá
phun thuốc hoá học có sự giảm rõ rệt và giảm phát sinh gây hại nên tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh của
dần đến giai đoạn lúa chín (27/3), tỷ lệ bệnh và công thức đối chứng có sự giảm mạnh ở giai đoạn
chỉ số bệnh ở công thức phun nano chỉ còn lúa chín (27/3). Nhìn chung, nano đồng-
2,40% và 0,88%, ở công thức phun thuốc hóa bạc/chitosan oligosaccharide 70 ppm có khả năng
học tỷ lệ bệnh là 2,45% và chỉ số bệnh là hạn chế bệnh bạc lá tương đương với thuốc hóa
0,96%. Riêng ở công thức đối chứng tỷ lệ bệnh học Kasumin 2L.
Bảng 3. Mức độ nhiễm bệnh của các công thức thí nghiệm trong vụ Đông Xuân 2017-2018
tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam
Ngày điều CT1 CT2 CT3 (đ/c)
tra TLB (%) CSB (%) TLB (%) CSB (%) TLB (%) CSB (%)
a a a a a a
20/2 1,34 0,71 1,47 0,73 1,52 0,64
27/2 4,49a 1,49a 4,20a 1,37a 5,07a
1,60a
06/3 7,43a 2,91a 7,07a 2,83a 7,90a
2,87a
13/3 5,02b 2,02b 5,63b 2,17b 10,45 a
4,95a
3,02b 1,34b 3,10b 1,42b
a
20/3 15,02 6,49a
27/3 2,40b 0,88b 2,45b 0,96b 9,38a 5,29a
Ghi chú: Các giá trị trung bình tỷ lệ bệnh theo hàng và chỉ số bệnh theo hàng có các chữ cái in
thường khác nhau sai khác ở P ≤ 0,05

3.3.2. Ảnh hưởng của nano đồng- trong đó công thức phun nano có số hạt chắc
bạc/chitosan oligosaccharide đến yếu tố cấu trên bông cao hơn 2 công thức còn lại ở mức sai
thành năng suất và năng suất lúa khác có ý nghĩa. Trọng lượng 1000 hạt của các
công thức thí nghiệm không có sự sai khác, giao
Bên cạnh đánh giá khả năng ức chế bệnh
động trong khoảng 21,47 – 21,52 g. Năng suất lí
bạc lá do vi khuẩn X. oryzae của nano đồng-
thuyết của các công thức thí nghiệm dao động từ
bạc/chitosan oligosaccharide, các yếu tố cấu
73,66 đến 84,25 tạ/ha trong đó công thức đối
thành năng suất và năng suất lúa cũng được
chứng có năng suất lý thuyết thấp nhất, công
tiến hành thu thập và đánh giá ở các ô thí
thức phun nano có năng suất lý thuyết cao nhất.
nghiệm đồng ruộng. Kết quả được trình bày ở
Năng suất thực thu của các công thức thí nghiệm
bảng 4.
2 dao động từ 59,38 đến 64,54 tạ/ha, trong đó
Kết quả ở bảng 4 cho thấy số bông/m của
công thức phun nano đạt năng suất thực thu cao
các công thức thí nghiệm biến động từ 332,33
nhất là 64,54 tạ/ha, tiếp đến là công thức sử
đến 334,33 bông, không có sự sai khác về số
2 dụng thuốc trừ bệnh Kasumin 2L, thấp nhất là
bông/m của các công thức thí nghiệm. Số hạt
công thức đối chứng.
chắc trên bông dao động từ 103,23- 117,10 hạt,
Bảng 4. Yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các công thức thí nghiệm
Số hạt P1000 hạt NSTT
STT Công thức Số bông/m2 NSLT (tạ/ha)
chắc/bông (g) (tạ/ha)
1 CT1 334,33a 117,10a 21,52a 84,25a 64,54a
a b a ab ab
2 CT2 333,00 108,23 21,52 77,56 62,63
a b a b b
3 CT3 (đ/c) 332,33 103,23 21,47 73,66 59,38
Ghi chú: Các giá trị trung bình số bông/m2,số hạt chắc/bông, trọng lượng 1000 hạt, NSLT và NSTT
theo cột có các chữ cái in thường khác nhau sai khác ở P ≤ 0,05

26
 Kết quả nghiên cứu khoa học
4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
4.1 Kết luận
- Trong điều kiện invitro, nano đồng-
bạc/chitosan oligosaccharide ở nồng độ 50, 70
và 100 ppm có hiệu lực ức chế vi khuẩn
Xanthomonas oryzaecao nhất sau nuôi cấy 2 và
3 ngày với hiệu lực đạt trên 100%. Trong điều
kiện nhà lưới, xử lý nano đồng-bạc/chitosan
oligosaccharide với nồng độ 70ppm và 100 ppm
ở thời điểm 1 ngày trước khi lây bệnh nhân tạo
có tác dụng làm giảm tỷ lệ bệnh và chỉ số bệnh
bạc lá đáng kể. Ở điều kiện ngoài đồng ruộng,
sử dụng nano đồng-bạc/chitosan oligosaccharide
ở nồng độ 70 ppm có khả năng hạn chế bệnh
bạc lá phát triển tương đương với thuốc hoá
học Kasumin 2L. Nano nano đồng-bạc/chitosan
oligosaccharide 70 ppm có khả năng làm tăng
tỷ lệ hạt chắc/bông, do đó làm tăng năng suất
lý thuyết và năng suất thực tế.
4.2 Đề nghị
- Cần có các thí nghiệm tiếp theo để sản
phẩm được công nhận là một loại thuốc bảo vệ
thực vật và tiến hành các thủ tục đăng kí thương
mại hóa chế phẩm này theo qui định.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Banik S., Perez-de-Luque A., 2017. In vitro
effects of copper nanoparticles on plant pathogens,
beneficial microbes and crop plants. Spanish Journal
of Agricultural Research, Volume 15, Issue 2, 2 1005.
2. Cù Thị Việt Nga, Trịnh Thanh Sơn, Lương Văn
Tuyên Hà Thu Hương, Kiều Anh Trung, Bùi Thị
Hương, Đào Thị Hải Hà Nguyễn Thị Ngọc Bích, Ngô
Hồng Anh, Hoàng Thị Phương, 2016. Nghiên cứu thử
nghiệm khả năng diệt vi khuẩn khử sulphate bằng
dung dịch nano bạc, Tạp chí dầu khí, 2016, trang 47.
3. Gajbhiye M, Kesharwani J, Ingle A, Gade
A, Rai M., 2009. Fungus-mediated synthesis of
silver nanoparticles and their activity
View publication stats
BVTV - Sè 4/2018
pathogenic fungi in combination with fluconazole.
Nanomedicine:Nanotechnology, Biology, and
Medicine [16 Jul 2009, 5(4):382-386
4. Garris AJ, Tai TH, Coburn J, Kresovich
S, McCouch S., 2005. Genetic structure and diversity
in Oryza sativa L. Genetics. Mar;169 (3):1631-8. Epub
2005 Jan 16.
5. Nguyễn Hoàng Hải, 2007, Các hạt nano kim
loại, Trung tâm Khoa học Vật liệu, Trường Đại học
Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.
6. Huang L., Cheng X., Liu C, Xing K, Zhang J, Sun
G, Li X, Chen X, 2009. Preparation, characterization,
and antibacteria lactivity ofoleicacid-grafted chitosan
oligosaccharide nanoparticles. Front. Biol. China 2009,
4 (3): 321–327.
7. Khot LR, Sankaran S, Maja JM, and Schuster
EW, 2012. Applications of Nanomaterials in
Agricultural Production and Crop Protection: A Review.
Crop Protection 35(C):64–70.
8. Mujeebur Rahman Khan and Tanveer Fatima
Rizvi, 2014. Nanotechnology: Scope and Application in
Plant Disease Management, Plant Pathology Journal,
Volume: 13, Issue: 3, Page No.: 214-231.
9. Niño-Liu DO, Ronald PC, Bogdanove AJ, 2006.
Xanthomonas oryzae pathovars: model pathogens of a
model crop. Mol Plant Pathol. 2006 Sep;7(5):303-24.
10. Nguyễn Thị Thu Thủy, Nguyễn Thanh Hải,
2017. Nghiên cứu khả năng kháng nấm Pyricularia
oryzae gây bệnh đạo ôn trên cây lúa của
oligochitosan-nano bạc (AgNPs) trong điều kiện in vitro
và invivo. Tạp chí Nông nghiệp và phát triển nông thôn
6, 2017.
11. Sahar M. Ouda, 2014. Antifungal Activity of
Silver and Copper Nanoparticles on Two Plant
Pathogens, Alternaria alternata and Botrytis cinerea.
Research Journal of Microbiology 9:1 34-42.
12. Sudarshan N R, Hoover D G, Knorr D, 1992.
Antibacterial action of chitosan. Food Biotechnology, 6
(3): 257–272.
against Phản biện: TS. Ngô Vĩnh Viễn
27