Türkiye Nüfusunun Tarihsel Gelişimi

www.cografyaninkodlari.com

✓ Osmanlı’da ilk sayımlar: II. Mahmut 1831. Askere alınacak kişilerin belirlenmesi.

✓ Osmanlı’da Abdülmecit 1844. Kimlik belgesi verilmiş. Kadınlar sayılmamıştır.

✓ Osmanlı’da Abdülaziz 1874. 12 milyon nüfus tespit edilmiştir.

✓ Türkiye’de ilk sayımlar: 1927 yılında.

✓ 1935 yılında ikici sayım olmuş ve 5 yılda bir yapılmaya başlanmıştır. Yıllar Nüfus
1927 13,6 milyon
✓ 1990’da bu bozulmuş ve 2000’de sayım yapılmıştır.
1935 16,1 milyon
✓ 2007 yılında De Jure sistemine geçilmiş nüfus ikametgâh (ADNKS)
1940 17,8 milyon
üzerinden her sene sayılmaya başlanmıştır.
1945 18,7 milyon
De Facto: Yüz yüze yapılan sayımdır. İnsanların yaşadıkları yerlerde 1950 20,9 milyon
belirli günlerde sayılırlar. 1955 24 milyon

De Jure: İnsanlar ikametgâh kayıtlarına göre sistemden sayılırlar. 1960 27,7 milyon
1965 31,3 milyon
1970 35,6 milyon
1975 40,3 milyon
1980 44,7 milyon
1985 50,6 milyon
1990 56,4 milyon
2000 67,8 milyon
2007 70,5 milyon
2010 73,7 milyon
2015 78,7 milyon
2020 83,6 milyon
2021 84,6 milyon

Birinci Dönem (1927-1960)

➢ Bu dönemde nüfusu artırıcı politika izlenmiştir. Nüfusu artırıcı politika izlenmesinin nedeni
ciddi savaşlardan çıkmış olmamız ve nüfusun zarar görmüş olmasıdır.
➢ Osmanlının parçalanması sonucunda yurt dışından gelen Türk nüfusu ve 1939 yılında Hatay
şehrinin anavatana katılması nüfusun artmasını sağlamıştır.
➢ 1939-45 yılları arası 2. Dünya savaşı ve yaşanan kıtlıklar nüfus artış hızını azaltmıştır.
➢ 1945-60 arasında savaşın bitmesi, sağlık imkanlarının iyileşmesi nüfus artış hızını artırmıştır.

İkinci Dönem (1960-1985)

➢ Aile planlaması çalışmaları yaşanmış ve nüfus artış hızında dü-

şüşler görülmüştür.
➢ Bu dönemde yurt dışına işçi göçleri yaşanmıştır.
➢ 1980 yılında yaşanan düşüşte darbenin etkisi vardır.

Üçüncü Dönem (1985 sonrası)

➢ 1985-2007 arasında nüfus artış hızı düzenli olarak düşmüştür.

 Eğitim seviyesinin artması
 Kadınların iş hayatına girmesi.
 Şehirleşmenin artması ve aile yapısına etkisi.
➢ 2005 sonrasında devletin nüfusu artış hızını artırıcı yönde politika izlemesi. Nüfus artış hı-
zındaki düşüşü azaltmış, az olsa da artmasını sağlamıştır.
➢ 2020 yılında yaşanan nüfus artış hızındaki düşüş Covid hastalığının etkisiyle olmuştur.

PDF ’in kodlamalı ve animasyonlu ücretsiz konu anlatım videosu Youtube ‘’Coğrafyanın Kodları’’ kanalında.
 Türkiye’de Nüfusun Dağılışı
www.cografyaninkodlari.com

Dağılışı Etkileyen Etmenler

Doğal Faktörler Beşerî Faktörler

✓ İklim ✓ Sanayi
✓ Yer şekilleri ✓ Madencilik
✓ Toprak verimliliği ✓ Tarım
✓ Su kaynakları ✓ Turizm
✓ Bitki Örtüsü ✓ Ulaşım
✓ Ticaret
✓

✓ Nüfusun önemli bir kısmı iklimden do-

layı kıyı kesimlerinde yoğunlaşmıştır.

✓ Yükseklere çıkıldıkça hava soğur ve

nüfus yoğunluğu azalır.

Doğu Anadolu seyrek nüfusludur. Bu

kışların uzun ve soğuk geçmesinden
kaynaklanır.

Tuz Gölü Çevresi kuraklığın etkisiyle

seyrek nüfusludur.

✓ Engebeli, dağlık, yüksek yerlerde yer-

leşme, tarım, yaşam koşulları zor oldu-
ğu için nüfus seyrekleşir.

Karadeniz-Toros dağları, Menteşe,

Hakkâri bölgesi: dağlık, engebeli,
yüksek arazilerdir bu yüzden seyrek
nüfuslu alanlardır.
Türkiye Nüfus Yoğunluğu

✓ Göl ve akarsu çevreleri yoğun nüfuslanabilen alanlardandır.

Süphan Dağı
 Van Gölü Çevresi Doğu Anadolu’ya göre daha yoğundur.

✓ Verimli ovalar nüfusun yoğunlaştığı alanlardır.

 Çukurova, Bafra, Çarşamba, Ege deltaları yoğundur.
Van Gölü

Akdamar Kilisesi
✓ Sanayi nüfus dağılışındaki etkili en önemli beşerî faktördür.
 İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli, Adana, Gaziantep, Kayseri
sanayinin etkisiyle yoğun nüfusludur.

✓ Maden çıkarılan ve işletmesi yapılan yerler nüfusun yoğun-

laştığı alanlardır.
 Batman petrol madeni
 Zonguldak, Karabük kömür varlığıyla gelişmiştir.

✓ Ulaşım açısından geçiş noktasında olan yerler nüfus bakı-

mından yoğun yerler olabilirler.
 Kayseri, Erzurum, Gaziantep, Konya, Eskişehir, İstanbul, An-
kara, İzmir örnek gösterilebilir.

✓ Turizm faaliyetlerinin yoğun olduğu Ege ve Akdeniz’de yaz

mevsiminde nüfus ciddi anlamda artış gösterir. Ölü Deniz

Yoğunluk En Fazla Yoğunluk En Az

En fazla nüfusa sahip 5 il
✓ İstanbul (3049) ✓ Tunceli (11) İstanbul 15,840,900
✓ Kocaeli (563) ✓ Ardahan (20)
Ankara 5,747,325
✓ İzmir (368) ✓ Erzincan (20)
İzmir 4,425,325
 Nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölge: Doğu Anadolu
Bursa 3,147,818
 Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge: Marmara
Antalya 2,619,832

PDF ’in kodlamalı ve animasyonlu ücretsiz konu anlatım videosu Youtube ‘’Coğrafyanın Kodları’’ kanalında.