XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG ĐƯỜNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP LUFF-SCHOORL

1. Nguyên tắc
Đường được chiết bằng etanol loãng, dịch chiết được làm trong bằng dung dịch Carrez
I và Carrez II. Sau khi loại etanol, xác định lượng đường trước và sau khi nghịch
chuyển bằng phương pháp Luff-Schoorl, biểu thị theo glucose hoặc biểu thị theo
sacarose với hệ số chuyển đổi là 0,95.
2. Thuốc thử
Chỉ sử dụng các thuốc thử tinh khiết phân tích và nước cất hoặc nước đã loại khoáng
hoặc nước có chất lượng tương đương, trừ khi có quy định khác.
2.1. Dung dịch etanol 40 % (thể tích), tỷ trọng 0,948 g/ml ở 20 °C, trung tính với
phenolphtalein.
2.2. Dung dịch Carrez I
Hòa tan trong nước 21,9 g kẽm axetat ngậm hai phân tử nước [Zn(CH 3COO)2.2H2O]
và 3 g axit axetic băng. Thêm nước đến 100 ml.
2.3. Dung dịch Carrez II
Hòa tan trong nước 10,6 g kali ferrocyanua ngậm ba phân tử nước [K4Fe(CN)6.3H2O].
Thêm nước đến 100 ml.
2.4. Da cam metyl, dung dịch 0,1 % (khối lượng/thể tích).
2.5. Axit clohydric, dung dịch 4 mol/l.
2.6. Axit clohydric, dung dịch 0,1 mol/l.
2.7. Natri hydroxit, dung dịch 0,1 mol/l.
2.8. Thuốc thử Luff-Schoorl
2.8.1. Chuẩn bị dung dịch đồng sulfat
Hòa tan 25 g đồng sulfat ngậm năm phân tử nước [CuSO 4.5H2O] không chứa sắt trong
100 ml nước.
2.8.2. Chuẩn bị dung dịch axit xitric
Hòa tan 50 g axit xitric ngậm một phân tử nước [C6H8O7.H2O] trong 50 ml nước.
2.8.3. Chuẩn bị dung dịch natri cacbonat
Hòa tan 143,8 g natri cacbonat khan trong khoảng 300 ml nước ấm. Để nguội.
2.8.4. Chuẩn bị thuốc thử Luff-Schoorl
Vừa khuấy vừa rót dung dịch axit xitric vào dung dịch natri cacbonat. Thêm dung dịch
đồng sulfat và thêm nước đến 1 lít. Để qua đêm cho lắng và lọc.
Kiểm tra nồng độ của thuốc thử thu được (Cu 0,05 mol/l; Na 2CO31 mol/l). Giá trị pH
của dung dịch phải xấp xỉ 9,4.
2.9. Dung dịch natri thiosulfat, 0,1 mol/l.
2.10. Hồ tinh bột
Cân 5 g tinh bột hòa tan, cho vào 30 ml nước rồi thêm nước sôi đến 1 lít. Đun sôi 3
min, để nguội và thêm 10 mg thủy ngân (II) iodua (Hgl2) để bảo quản, nếu cần.
2.11. Axit sulfuric, dung dịch 3 mol/l.
2.12. Kali iodua, dung dịch 30 % (khối lượng/thể tích).
2.13. Viên đá bọt, được đun sôi trong axit clohydric, rửa bằng nước và được sấy khô.
2.14. 3-metylbutan-1-ol.
3. Thiết bị, dụng cụ
Sử dụng các thiết bị, dụng cụ của phòng thử nghiệm thông thường và cụ thể như sau:
3.1. Máy trộn (bộ trộn), vận hành ở tốc độ khoảng từ 35 r/min đến 40 r/min.
3.2. Bình định mức, dung tích 100 ml, 200 ml, 250 ml, 1 lít.
3.3. Pipet, dung tích 25 ml.
3.4. Nồi cách thủy đun sôi.
3.5. Bình nón, dung tích 300 ml.
3.6. Cân phân tích, có thể cân chính xác đến 1 mg.
4. Chuẩn bị mẫu thử
Lấy mẫu đem đi xay nhuyễn.
5. cách tiến hành
5.1. Chiết mẫu
Cân 2,5 g mẫu thử đã chuẩn bị, chính xác đến 1 mg, cho vào bình định mức 250 ml.
Thêm 200 ml etanol và trộn trên bộ trộn trong 1 h. Cho 5 ml dung dịch Carrez I và
khuấy trộn khoảng 30 s. Thêm 5 ml dung dịch Carrez II và khuấy trộn lại 1 phút .
Thêm etanol đến vạch, trộn đều rồi lọc. Lấy ra 200 ml dịch lọc và cho bay hơi đến
khoảng nửa thể tích để loại hầu hết etanol.
Dùng nước ấm chuyển phần còn lại vào bình định mức 200 ml, để nguội rồi thêm
nước đến vạch, trộn đều và lọc, nếu cần. Dung dịch này được dùng để xác định lượng
đường khử và đường tổng số sau khi đã nghịch chuyển.
5.2. Xác định đường khử
Dùng pipet lấy không quá 25 ml dịch chiết mẫu chứa ít hơn 60 mg đường khử tính
theo glucose.
Kết quả được biểu thị theo phần trăm khối lượng của glucose có trong mẫu thử.
5.3. Xác định đường tổng số sau khi nghịch chuyển
Dùng pipet lấy 50 ml dịch chiết mẫu và chuyển vào bình định mức 100 ml. Thêm vài
giọt dung dịch da cam metyl sau đó cẩn thận khuấy liên tục trong khi thêm dung dịch
axit clohydric cho đến khi chất lỏng chuyển hoàn toàn sang màu đỏ. Thêm 15 ml dung
dịch axit clohydric, nhúng bình vào nồi cách thủy đang sôi và giữ 30 phút. Làm nguội
nhanh đến khoảng 20°C và thêm 15 ml dung dịch natri hydroxit. Thêm nước đến 100
ml và trộn. Lấy ra không quá 25 ml dung dịch chứa ít hơn 60 mg đường khử tính theo
glucose.
Kết quả được biểu thị theo phần trăm khối lượng glucose hoặc có thể được biểu thị
theo phần trăm khối lượng sacarose bằng cách nhân hàm lượng glucose tính được với
hệ số 0,95.
5.4. Chuẩn độ bằng phương pháp Luff-Schoorl
Dùng pipet lấy 25 ml thuốc thử Luff-Schoorl chuyển vào bình nón 300 ml , thêm
chính xác 25 ml dung dịch đường đã làm trong. Đặt ngay bình nón trên lưới thép được
phủ amiăng có đường kính lớp amiăng khoảng 6 cm, trên ngọn lửa đang cháy. Ngọn
lửa được điều chỉnh sao cho chỉ làm nóng đáy bình nón. Lắp bình sinh hàn vào bình
nón. Đun sôi đúng 10 phút. Làm nguội ngay trong nước lạnh, sau khoảng 5 phút thì
chuẩn độ như sau:
Cho 10 ml dung dịch kali iodua và ngay sau đó thêm 25 ml dung dịch axit sulfuric
(cẩn thận, vì nguy cơ tạo bọt mạnh). Chuẩn độ bằng dung dịch natri thiosulfat cho đến
khi xuất hiện màu vàng sẫm, thêm chất chỉ thị hồ tinh bột và chuẩn độ đến điểm kết
thúc.
5.5. Phép thử trắng
Để kiểm tra nồng độ của thuốc thử Luff-Schoorl, tiến hành chuẩn độ tương tự như
trên, sử dụng hỗn hợp gồm 25 ml thuốc thử Luff-Schoorl và 25 ml nước được đong
chính xác, sau đó bổ sung thêm 10 ml dung dịch kali iodua và 25 ml dung dịch axit
sulfuric mà không cần đun sôi.
6. Tính kết quả
Sử dụng Bảng 1 để xác định lượng glucose trên mẫu trước nghịch chuyển và mẫu sau
khi nghịch chuyển tính bằng miligam tương ứng với chênh lệch giữa các giá trị thể tích
dung dịch natri thiosulfat 0,1 mol/l của hai phép chuẩn độ (trên mẫu thử và phép thử
trắng), tính bằng mililit. Biểu thị kết quả theo phần trăm khối lượng mẫu thử.
Bảng 1 - Các giá trị tương ứng với 25 ml thuốc thử Luff-Schoorl
(số mililit dung dịch Na2S2O3 0,1 mol/l, đun nóng 2 phút và đun sôi 10 phút)
Thể tích dung Đường nghịch chuyển
Lactose Maltose
dịch Na2S2O3 0,1 glucose, fructose
(C12H22O11) (C12H22O11)
mol/l (C6H12O6)
Chênh Chênh Chênh
ml mg mg mg
lệch lệch lệch
1 2,4 2,4 3,6 3,7 3,9 3,9
2 4,8 2,4 7,3 3,7 7,8 3,9
3 7,2 2,5 11,0 3,7 11,7 3,9
 4 9,7 2,5 14,7 3,7 15,6 4,0
5 12,2 2,5 18,4 3,7 19,6 3,9
6 14,7 2,5 22,1 3,7 23,5 4,0
7 17,2 2,6 25,8 3,7 27,5 4,0
8 19,8 2,6 29,5 3,7 31,5 4,0
9 22,4 2,6 33,2 3,8 35,5 4,0
10 25,0 2,6 37,0 3,8 39,5 4,0
11 27,6 2,7 40,8 3,8 43,5 4,0
12 30,3 2,7 44,6 3,8 47,5 4,1
13 33,0 27 48,4 3,8 51,6 4,1
14 35,7 2,8 52,2 3,8 55,7 4,1
15 38,5 2,8 56,0 3,9 59,8 4,1
16 41,3 29 59,9 3,9 63,9 4,1
17 44,2 2,9 63,8 3,9 68,0 4,2
18 47,1 2,9 67,7 4,0 72,2 4,3
19 50,0 3,0 71,7 4,0 76,5 4,4
20 53,0 3,0 75,7 4,1 80,9 4,5
21 56,0 3,1 79,8 4,1 85,4 4,6
22 59,1 3,1 83,9 4,1 90,0 4,6
23 62,2   88,0   94,6  
7. Báo cáo thử nghiệm
Báo cáo thử nghiệm phải ghi rõ:
a) tất cả các thông tin cần thiết để nhận biết đầy đủ về mẫu thử;
b) phương pháp lấy mẫu đã sử dụng, nếu biết;
c) phương pháp thử đã dùng, viện dẫn tiêu chuẩn này;
d) mọi chi tiết thao tác không quy định trong tiêu chuẩn này hoặc được coi là tùy chọn
cũng như các sự cố bất kỳ có thể ảnh hưởng đến kết quả thử.
e) kết quả thử nghiệm thu được.
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10327:2014 về Thức ăn chăn nuôi - Xác định hàm lượng đường bằng
phương pháp Luff-Schoorl (luatminhkhue.vn)