Biến đổi khí hậu giúp phát hiện các đồ tạo tác cổ đại ở các sông băng ở Na Uy

Phía trên đỉnh ở những ngọn núi cao nhất của Na Uy, những cánh đồng băng cổ đại đang thu hẹplại khi khí hậu Trái đất ấm lên. Khi
băng tan, nó để lộ những kho báu mà nó đã bảo quản trong kho lạnh trong 6.000 năm qua -những vật phẩm như mũi tên cổ và ván
trượt từ các thương nhân Thời đại Vikin *. Và những đồ tạo tác đó đã cung cấp cho các nhà khảo cổ học thêm những hiểu biết đáng
ngạc nhiên về cách người Na Uy cổ đại kiếm sống

Các vật liệu hữu cơ như vải và da sống tương đối hiếm được tìm thấy tại các địa điểm khảo cổ. Điều này là do trừ khi chúng được bảo
vệ khỏi các vi sinh vật gây thối rữa, chúng thường không tồn tại lâu. Cực lạnh là một cách đáng tin cậy để giữ cho các đồ tạo tác tương
đối tươi trong vài nghìn năm, nhưng sau khi rãđông, những đồ vật này bị xuống cấptương đối nhanh chóng.

Với tình trạng biến đổi khí hậu, lớp băng bao phủ trên khắp thế giới ngày càng thu hẹp, các nhà khảo cổ học về băng hà cần phải chạy
đua đồng hồ để tìm ra những đồ tạo tác mới được tiết lộ, bảo quản và nghiên cứu chúng. Nếu một thứ gì đó mỏng manhbị khô và bị
gió thổi bay, nó có thể rất nhanh chóng bị mất khỏi danh sách khoa học, hoặc một mũi tên có thể lộ ra và sau đó lại được bao phủ bởi
lớp tuyết tiếp theo và vẫn được bảo quản tốt. Do mọi thứ khó đoán trước được, các nhà khảo cổ học về băng hà phải tiếpcận điều tra
thực địa một cách có hệ thống.

Trong khoảng thời gian chín năm, một nhóm các nhà khảo cổ học, bao gồm Lars Pilø của Hội đồng Hạt Oppland, Na Uy, và
James Barrett của Viện Nghiên cứu Khảo cổ học McDonald, đã khảo sát các mảng băng ở Oppland, một khu vực thuộc trung tâm
nam Na Uy đó là nơi có một số ngọn núi cao nhất của đất nước. Những con tuần lộc đã từng tụ tậptrên những mảng băng giá này vào
những tháng cuối hè để trốn côn trùng cắn, và từ cuối thời kỳ đồ đá **, những người thợ săn cũng đi con đường này. Ngoài ra, các
tuyến đường thương mại xuyên qua các đèo núi của Oppland, nối các khu định cưở Na Uy với phần còn lại của châu Âu

Sự di chuyển chậm nhưng ổn định của các sông băng có xu hướng phá hủy bất cứ thứ gì tại căn cứ của chúng, vì vậy nhóm nghiên cứu
tập trung vào các mảng băng đứng yên, chủ yếu ở độ cao hơn 1.400 mét. Băng đó được tìm thấy giữa những cánh đồng đá phong
sương giá, đá rơi và nền đá lộ thiên mà trong chín tháng trong năm bị chôn vùi dưới lớp tuyết. 'Thực địa là công việc khó khăn –phải
đi bộ đường dài với tất cả các thiết bị của chúng tôi, và thường cắm trại trên lớp băng vĩnh cửu –nhưng thực địa rất bổ ích. Barrettnói:
Bạn đang giải cứu ngành khảo cổ học, giúp nhiều người biết đến việc bằng tan, khám phá một lịch sử môi trường độc đáo và thực sự
kết nối với môi trường tự nhiên

Tại các rìa của các mảng băng bị co lại, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy hơn 2.000 đồ tạo tác, tạo thành một hồ sơ tài liệu kéo dài từ
4.000 trước Công nguyên đến đầu thời kỳ Phục hưng ở thế kỷ 14. Nhiều đồ tạo tác gắn liền với săn bắn. Nhữngngười thợ săn sẽ dễ
dàng đặt nhầmmũi tên và họ thường vứt bỏnhững chiếc cung bị hỏng hơn là mang chúng về nhà. Những vật dụng khác có thể đã được
sử dụng bởi những người thợ săn băng qua những con đèo cao của Oppland: những vật dụng đa năng như dụng cụ, ván trượt và xe
ngựa
Nhóm nghiên cứu của Barrett xác định niên đại bằng carbon phóng xạ 153 trong số các đồ tạo tác và so sánh những niên đại đó với
thời gian của những thay đổi lớn về môi trường trong khu vực -chẳng hạn như thời kỳ lạnh đi hoặc ấm lên -và những chuyển dịch kinh
tế và xã hội lớn -chẳng hạn như sự phát triển của các khu định cư nông nghiệp và sự lan rộng của các mạng lưới thương mại quốc tế
dẫn đến Thời đại Viking. Họ phát hiện ra rằng một số thời kỳ đã tạo ra rất nhiều đồ tạo tác, điều này cho thấy rằng con người đã hoạt
động khá tích cực ở vùng núi trong thời gian đó. Nhưng có rất ít hoặc không có dấu hiệu hoạt động trong các thời kỳ khác

Theo Barrett điều đáng ngạc nhiên là thời gian của những giai đoạn này. Các ngọn núi của Oppland có địa hình hiểm trởvà trong thời
kỳ cực kỳ lạnh giá, các sông băng có thể chặn các đèo cao hơn và khiến việc đi lại ở các vùng thượng lưu của những ngọn núi trở nên
vô cùng khó khăn. Các nhà khảo cổ học cho rằng con người sẽ bám vào các độ cao thấp hơn trong một thời gian như Kỷ băng hà
muộn, một khoảng thời gian ngắn lạnh sâuhơn bình thường từ khoảng 536-600 CN. Nhưng dựa trên số lượng đồ đạc mà họ rõ ràng đã
đánh rơi ở đó, hóa ra những người thợ săn vẫn thường xuyên mạo hiểmvào vùng núi ngay cả khi khí hậu trở lạnh.

Barrett nói: “Đáng chú ý là, những phát hiện từ băng có thể vẫn tiếp tục trong suốt thời kỳ này, có lẽ cho thấy tầm quan trọng của việc
săn bắn trên núi càng tăng lên khi mà thu hoạch nông nghiệp thất bát trong thời kỳ nhiệt độ thấp. Khí hậu Scandinavia trở nên lạnh
hơn có thể đồng nghĩa với việc mất mùa trên diện rộng, vì vậy nhiều người sẽ phụ thuộc vào săn bắn để bù đắpcho những thiệt hại đó.
Nhiều đồ tạo tác mà nhóm của Barrett khôi phục được có niên đại từ đầu Thời đại Viking, những năm 700 đến những năm 900 CN.
Mạng lưới thương mại kết nối Scandinavia với châu Âu và Trung Đông đã được mở rộng trong khoảng thời gian này. Mặc dù chúng
ta thường nghĩ đến những con tàu khi nghĩ về sự mở rộng của Scandinavia, nhưng những khám phá gần đây cho thấy rằng rất nhiều
hàng hóa được vận chuyển trên các tuyến đường bộ, chẳng hạn như các con đường đèo ở Oppland. Và các thị trấn Na Uy ngày càng
phát triển, cùng với thị trường xuất khẩu, sẽ tạo ra nhu cầu cực caovề da sống để chống lại cái lạnh, cũng như gạc để làm những thứ
hữu ích như lược. Công việc kinh doanh hẳn là tốt cho những người thợ săn.

Những ngọn núi của Na Uy có lẽ vẫn còn ẩn chứa rất nhiều lịch sử -và thời tiền sử -trong những mảng băng xa xôi. Khi nhóm của
Barrett xem xét niên đại cho 153 đồ tạo tác của họ, họ nhận thấy hầu như không có đồ tạo tác nào từ khoảng 3.800 đến 2.200 trước
Công nguyên. Trên thực tế, những phát hiện khảo cổ học từ thời kỳ đó rất hiếm trên khắp Na Uy. Các nhà nghiên cứu nói rằng điều đó
có thể là do nhiều đồ tạo tác trong số đó đã bị phân hủyhoặc vẫn còn trong băng. Điều đó có nghĩa là các nhà khảocổ có thể phát
hiệnmột số đồ tạo tác đó từ lớp băng rút đi trong nhiều năm tới.