‫به نام آنکه درجان و روان است‬

‫توانایی ده هرناتوان است‬

‫تنظیم شرایط محیطی‬

‫آسایش حرارتی‬
‫مدرس‪ :‬دل افروز هود‬
 ‫آسایش حرارتی‬
‫‪ :ASHREA‬شرایطی از ادراک که در آن‪ ،‬محیط‬
‫پیرامون از لحاظ حرارتی رضایت بخش باشد‪.‬‬

‫احساس رضایت و خشنودی از دمای اطراف‬

‫نامطلوب بودن‪:‬‬
‫احساس شدید گرما و سرما‬
‫جریان هوای ناخواسته‬
‫اختالف زیاد دما بین قسمت باال و پایین بدن‬

‫سامانه حرارتی بدن‪....‬غده هیپوتاالموس‪ ...‬دمای ‪37‬‬

 ‫تعادل حرارتی در بدن انسان‬
‫‪ ‬دمای طبیعی درون بدن‪ ...‬نشسته‪ .....‬قدم زدن‪ ....‬دویدن‬
‫‪ ‬دمای پوست یک فرد نشسته‪ ....‬بین ‪ 33‬الی ‪ 34‬درجه‬
‫‪ ‬اصل ترمودینامیک ‪ ....‬شرایط گرم ‪ ....‬شرایط سرد‬
‫‪ ‬طبق تعریف وات‪ :‬اغلب مردم زمانی احساس آسایش حرارتی می کنند که بدن آنها در‬
‫شرایطی باشد که نه نیاز به دفع حرارت داشته باشد و نه نیاز به جذب آن‬
‫‪ ‬سه طریق جذب یا دفع حرارت توسط بدن انسان‪:‬‬
‫‪ ‬همرفت ‪%30‬‬
‫‪ ‬تشعشع ‪%45‬‬
‫تبخیر ‪%25‬‬ ‫‪‬‬
‫مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر‬
‫احساس آسایش حرارتی‬
‫‪ ‬دمای هوا‬
‫‪ ‬دمای متوسط تشعشعی‬
‫‪ ‬رطوبت هوا‬
‫‪ ‬جریان هوا‬
‫‪ ‬میزان فعالیت‬
‫‪ ‬نوع پوشش‬
 ‫دمای هوا‬

‫دمای هوای یک فضا همان دمای خشک است‬ ‫‪‬‬

‫دماسنج‬ ‫‪‬‬
‫جذب یا دفع حرارت از بدن ارتباط مستقیم با‬ ‫‪‬‬
‫دمای هوای محیط دارد‬

‫استاندارد ‪:CIBSE‬‬ ‫‪‬‬

‫• دمای آسایش زمستان ‪ 18‬الی ‪ 23‬درجه‬
‫• دمای آسایش تابستان زیر ‪ 27‬درجه‬
 ‫دمای متوسط تشعشعی‬

‫از متوسط دمای سطوح مختلف در یک فضا با‬

‫توجه به ضرایب دید از آن سطوح بدست می آید‬

‫حتی اگر بدن با اشیا و عناصر سرد یا گرم‪ ،‬تماس‬

‫نداشته باشد‬

‫میزان انتقال انرژی ‪ ....‬اختالف دمای دو عنصر‬

 ‫رطوبت هوا‬
‫رطوبت نسبی کمتر از ‪ .... %25‬احساس خشکی بیش از حد‬
‫رطوبت نسبی بیش از ‪ .... %75‬احساس نمناکی بیش از حد هوا‬
‫از معضالت مناطق خشک‪ ...‬کمبود رطوبت نسبی‪ ....‬مشکالت فیزیولوژیکی‬
‫درد مفاصل و ماهیچه ها‪ ،‬خشکی و خارش چشم‪ ،‬حساسیت های پوستی‪ ،‬درد و‬
‫سوزش گلو‪ ،‬خونریزی بینی‪ ،‬ناراحتی های تنفس ی‪ ،‬ایجاد الکتریسیته ساکن‪،‬‬
‫شوک و کاهش سطح تمرکز‬
 ‫جریان هوا‬
‫دریک محیط گرم‪:‬‬
‫جریان با سرعت ‪m/s 1‬‬
‫جریان با سرعت ‪m/s 1/5‬‬
‫جریان با سرعت ‪m/s 2‬‬

‫در یک محیط سرد‪:‬‬

‫جریان با سرعت ‪m/s 0/25‬‬

‫جریان کمتر از ‪ m/s 0/1‬خوشایند نیست‬

‫تهویه توسط دستگاه های مکانیکی‪...‬‬

 ‫میزان فعالیت‬
‫‪ ‬میزان حرارت تولید شده توسط بدن انسان‪ ...‬وات بر متر مربع‬
‫‪ ‬میزان حرارت تولید شده بستگی به سطح پوست و فعالیت شخص دارد‬
‫‪ ‬اندازه سطح پوست‬
‫‪ ‬کارایی مکانیکی بدن‬
 ‫شدت متابولیزم‪ ،‬میزان حرارت تولید شده و کارایی مکانیکی به وسیله‬
‫فعالیت های مختلف برای انسانی با قد ‪ 180‬و وزن ‪ 75‬کیلوگرم‬
‫کارایی مکانیکی‬ ‫میزان حرارت تولید شده‬ ‫شدت متابولیزم‬ ‫فعالیت‬
‫‪0‬‬ ‫‪79/54‬‬ ‫‪41‬‬ ‫خوابیدن‬
‫‪0‬‬ ‫‪112/52‬‬ ‫‪58‬‬ ‫نشستن‬
‫‪0‬‬ ‫‪135/8‬‬ ‫‪70‬‬ ‫ایستادن‬
‫‪0‬‬ ‫‪292/94‬‬ ‫‪151‬‬ ‫قدم زدن با سرعت ‪ 4/8‬کیلومتر بر ساعت‬
‫‪0/1-0‬‬ ‫‪384/12-225‬‬ ‫‪198-116‬‬ ‫کار منزل‬
‫‪0‬‬ ‫‪157/14-135/8‬‬ ‫‪81-70‬‬ ‫تایپ کردن‬
‫‪0/1-0‬‬ ‫‪452-339/5‬‬ ‫‪233-175‬‬ ‫ژیمناستیک‬
‫‪0/1-0‬‬ ‫‪508/28-395/76‬‬ ‫‪262-204‬‬ ‫کار سنگین‬
 ‫نوع پوشش‬
‫ضریب نارسانایی یا مقاومت لباس‪:‬‬
‫مقدار لباس ی که شخص در یک محیط با دمای‬
‫‪ 21‬درجه و جریان هوایی معادل ‪ 0/1‬متر بر ثانیه‬
‫پوشیده و احساس آسایش بنماید‪.‬‬

‫نسبت سطح لباس به‬ ‫ضریب نارسانایی لباس‬ ‫نوع پوشش‬

‫سطح پوست پوشیده شده‬
‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫برهنه‬
‫‪1‬‬ ‫‪0/1‬‬ ‫شلوار کوتاه‬
‫‪1/1‬‬ ‫‪0/4-0/6‬‬ ‫پوشش سبک‬
‫‪1/15‬‬ ‫‪1‬‬ ‫بلوز و شلوار‬
‫‪1/15‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫بلوز و شلوار و کت کتانی‬
‫‪1/3-1/5‬‬ ‫‪4-3‬‬ ‫لباس پشمی‬
‫تأثیر عوامل خاص بر احساس آسایش حرارتی‬
‫سن‬

‫‪ ‬با باال رفتن سن شدت متابولیزم بدن‬

‫کاهش می یابد‪.‬‬
‫‪ ‬افراد مسن دمای باالتری را ترجیح می‬
‫دهند‪.‬‬
‫تأثیر عوامل خاص بر احساس آسایش حرارتی‬
‫جنس‬

‫‪ ‬تفاوت چندانی بین دو جنس‬

‫مونث و مذکر در احساس آسایش‬
‫حرارتی وجود ندارد‬
‫‪ ‬درجه حرارت پوستی خانم ها‬
‫اندکی کمتر از آقایان است‬
‫‪ ‬تعریق در خانم ها کمتر‬
‫تأثیر عوامل خاص بر احساس آسایش حرارتی‬
‫رنگ فضا‬
‫‪ ‬باور عمومی بر آن است که انسان در‬
‫اتاق با رنگ گرم احساس گرمای‬
‫بیشتری کرده و به عکس در فضاهایی‬
‫که با رنگ سرد رنگ آمیزی شده اند‪،‬‬
‫احساس سرما می کند‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ ‬رنگ اتاق ابدا تاثیر حرارتی ندارد‪.‬‬
‫تأثیر عوامل خاص بر احساس آسایش حرارتی‬
‫شرایط اقلیمی‬
‫بدن انسان با قرارگرفتن در شرایط‬ ‫‪‬‬
‫اقلیمی جدید می تواند خود را سازگار‬
‫کند‪.‬‬
‫اگر فردی در یک منطقه سردسیر زندگی‬ ‫‪‬‬
‫کند با دمای ‪ 18‬درجه احساس آسایش‬
‫می کند‪ ،‬همین شخص در یک منطقه‬
‫گرمسیر تا دمای ‪ 25‬درجه همین‬
‫احساس را خواهد داشت‪.‬‬
‫یک گروه از افراد در یک اقلیم معین‬ ‫‪‬‬
‫احساس آسایش گرمایی مشابهی دارند‪.‬‬
‫استفاده از دمای مؤثر در تعیین محدوده آسایش‬
‫‪ ‬یکی از اولین روش های مشهور‪...‬استفاده از‬
‫خطوط آسایش معادل‬
‫‪ ‬دمای مؤثر)‪ :(ET‬دمای هوای ساکن و‬
‫اشباع شده از بخار آبی که بتواند بدون‬
‫وجود تشعشع‪ ،‬تاثیر مشابهی از نظر‬
‫احساس آسایش حرارتی به وجود آورد که‬
‫در یک محیط واقعی ممکن است به وجود‬
‫آید‪.‬‬
‫‪ ‬دمای مؤثر نوین )*‪(ET‬‬
 ‫دمای مؤثر نوین‬
‫‪ ‬میزان رطوبت سطح پوست که به واسطه تعرق به وجود می آید بهترین روش محاسبه‬
‫میزان نارضایتی افراد از یک محیط‬
‫‪ ‬دو عامل بسیار مهم در تخمین آسایش حرارتی‪:‬‬
‫‪ ‬دمای سطح پوست)‪(ts‬‬
‫‪ ‬میزان رطوبت آن )‪(w‬‬
‫‪ ‬مقیاس نوین‪ :‬دمای خشک هوایی با رطوبت نسبی ‪ %50‬که بتواند با وجود تشعشع‪،‬‬
‫کوران و تبخیر با رطوبت های نسبی متغیر‪ ،‬تاثیر مشابهی از نظر تبادل و احساس‬
‫آسایش حرارتی به وجود آورد‪.‬‬
‫‪ ‬در رطوبت نسبی ‪ .... %50‬میزان رطوبت سطح پوست ‪ ET*= 23/5......0/06‬درجه (بدن‬
‫بدون تعریق بوده و نه احساس سرما می کند و نه گرما)‬
 ‫تعیین دمای آسایش براساس متوسط دمای محیط‬
‫‪ ‬رابطه ای که در آن دمای آسایش براساس متوسط دمای خارجی بوده و‬
‫اکثریت افراد نه احساس گرما می کنند و نه سرما‬

‫‪Tc= 0/31 tm + 17/6‬‬

‫رابطه باال به شرطی صحیح است که ‪ Tc‬بین ‪ 28/5‬و ‪ 18/5‬باشد‪.‬‬

 ‫نارضایتی حرارتی موضعی‬
‫‪ ‬قرارگرفتن شاخصها در محدوده های مجاز آسایش حرارتی‪ ،‬شرط الزم برای قابل قبول‬
‫بودن شرایط آسایش حرارتی از سوی کاربران است اما هرگز کافی نیست‬
‫‪ ‬شاخص ها شرایط آسایش حرارتی عمومی را برای بدن پیش بینی می کنند اما گاهی‬
‫احساس سرما یا گرمای موضعی در برخی از نقاط بدن‪ ،‬شخص را آزار می دهد‪......‬‬
‫نارضایتی حرارتی موضعی‬
‫‪ ‬عواملی که باعث ایجاد نارضایتی حرارتی موضعی می شوند‪:‬‬
‫‪ .1‬سرمایش موضعی همرفتی به دلیل کوران‬
‫‪ .2‬سرمایش یا گرمایش بخش هایی از بدن به دلیل تابش نامتقارن‬
‫‪ .3‬احساس همزمان سرما در پا و گرما در سر و گردن‪ ....‬گرادیان عمودی دما‬
‫‪ .4‬احساس سرما و یا گرما در ناحیه کف پا به دلیل غیرمجاز بودن حرارت کف اتاق‬