RIZA G.

RONCALES MAED FLT

PANUNURING PAMPANITIKAN
PADUL-ONG FESTIVAL ISINALIN SA FILIPINO
PADUL-ONG FESTIVAL (PAGSASALIN SA FILIPINO)

A. Kasaysayan at Relihiyosong background ng lungsod ng Borongan silangang Samar

Ang lungsod ng Borongan ay ang Kapital ng Probinsya ng Silangang Samar. Nag

mula ito sa salitang “Borong” na ang ibig sabihin ay hamog. Ang unang nanirahan sa
lugar na ito ay mga Negrito bago sila dalhin sa Hinterlands ng mga Indones at
Malay. Ang unang mga ninunong Boronganon ay nakatira ng watak watak hanggang
sa dumating ang mga Relehiyosong Kastila at sila ay pinagsama-sama sa isang
munting kumunidad, gumawa sila ng Pueblo at Parokya ng Borongan.

Sa mga taong 1595, o makaraan ang 70 na taon matapos ang padaong ni

Ferdinand Magellan sa Homonhon (Ngayon ay isa nang Barangay ng Guiuan,
Silangang Samar) Nagsimulang mag ebenghelyo ang mga Misyonerong Pareng
Kastila(Heswita) sa Timog na parte ng Silangang Samar matapos silang magpunta
sa Mission Center sa Leyte. Ang unang Pag ebanghilyo ay ginanap sa Tinago,
Samar hanggang sa umabot ito sa Palapag(now Catubig, Northern Samar),isang
bayan sag awing Norte ng Isla; mula sa Mission Center na ito ay angb Silangang
baybayin ng Samar(called Ibabao) na ang sumunod nan a Ebanghilyuhan.

Ang pag-unlad ng Borongan ay lubhang naempluwensiyahan ng mg relehiyosong

misyon ng mga Heswita noong mga taong 1604-1768 Ang mga misyonero ay nag-
proselytize sa mga naninirahan sa Pananampalataya ng Katoliko, nagtayo ng mga
simbahang bato, at nagpoprotekta sa mga tao mula sa mga Muslim
predatory/piratical raids mula sa timog. Ipinakikita ng mga rekord na ang
Borongan ay itinatag bilang isang pueblo noong Setyembre 8, 1619 nang ang
“Commandancia” at ang ika-apat na Kagalang-galang na Padre Superior ng Misyong
Heswita noon ay naninirahan sa Palapag, ay bumaba upang lumuklok at mangasiwa
ng mga pagpapala. At pagluklok kay amang Manuel Martinez bilang unang Kura
Paroko ng Borongan, na nagsilbi hanggang 1627. Sa ilalim ng direksyon ni Fr.
Francisco Diez, SJ, isang simbahang bato ay itinayo noong 1710 at inialay sa
kapanganakan ng Mahal na Birheng Maria na ang kapistahan ay nahuhulog sa ilalim
ng ika-8 ng Setyembre.
RIZA G. RONCALES MAED FLT

PANUNURING PAMPANITIKAN
PADUL-ONG FESTIVAL ISINALIN SA FILIPINO
Kinuha ng mga Franciscano ang pangangasiwa ng lugar noong 1768. Inaalala nila
ang kanilang sarili hindi lamang tungkol sa mga bagay na pangrelihiyon kundi pati
na rin ang pagtuturo sa mga tao at paggawa ng mga kalsada. Nanatili sila hanggang
Filipinasasyon ng mga klero noong unang bahagi ng ika-20 siglo.

Noong 1960 ang Borongan ay naging upuan ng isang bagong Diyosesis na inukit
mula sa Diyosesis ng Calbayog alinsunod sa panukalang Papa na inisyu ni papa John
XXIII kasama si Most Reverend Viecnte Reyes, D.D., ang Auxillary Bishop ng
Maynila, bilang sila ang unang Residential Bishop. ng Borongan . Noong 1965, ang
isla ng Samar ay nahati sa pulitika at ang lalawigan ng Silangang Samar ay
isinilang kung saan ang Borongan ang kabisera ng bayan.

Noong 1998, nag-apply ang Borongan para sa pagiging lungsod. Dahil sa iba't ibang
kadahilanan, hindi pa ito naipasa hanggang Pebrero 2007 nang tuluyang
inaprubahan ng Senado ang aplikasyon nito kasama ang labing-isang (11) iba pang
munisipalidad.

Ang plebisito na isinagawa noong Hunyo 20, 2007 ay nagkaroon ng mga

Boronganon na kinumpirma ang republic act 9394 na isang batas na Converting
the Municipality of Borongan into component City of the Province of eastern
Samar as the “City of Borongan”
RIZA G. RONCALES MAED FLT

PANUNURING PAMPANITIKAN
PADUL-ONG FESTIVAL ISINALIN SA FILIPINO

B. Pinagmulan at sosyal na pamumuhay ng mga unang naninirahan

Ang mga pre- Hispanic settler ay matatangkad at katamtaman ang

pangangatawan na may maputi na balat (tulad ng minana sa mga Malay) bagaman
ang ilan ay may tendensiyang maging itim dahil karaniwan na sa kanila ang
mangisda, kumukuha ng shellfish at maligo sa dagat. Ang kanilang mukha ay
karaniwang bilog na may itim na mga mata at maliit na ilong. Ang itaas at ibabang
ngipin ng kababaihan ay nilagyan ng takip ng ginto na tinatawag na "basil". Sila ay
may mahabang buhok, na hinuhugasan nila ng balat ng kahoy bilang saop at
pinahiran ng "tabulilid' (matamis na amoy na halamang sitrus). Parehong lalaki at
babae ang nakasuot ng mga hikaw na ginto na tinatawag nilang "pamarang". May
tatlong butas sa tenga. Nakasuot din sila ng mga kadena ng ginto at mga trinket
sa kanilang mga braso habang karamihan sa mga lalaki ay nakasuot ng mga
singsing sa bukung-bukong sa ilalim ng tuhod
RIZA G. RONCALES MAED FLT

PANUNURING PAMPANITIKAN
PADUL-ONG FESTIVAL ISINALIN SA FILIPINO
Ang mga sinaunang waray ay mahilig sa mga palamuti sa katawan na tinatawag na
"mga tattoo" na ginamit bilang alindog o isinusuot bilang simbolo ng katayuan at
seremonya ng pagpasa. baywang hanggang dibdib. Ang disenyo sa dibdib ay parang
isang breastplate, ngunit mas mapangahas ay ang kanilang mga leeg, mga templo
at mga noo ay dinisenyo na may mga sinag at linya na nagbigay ng mabangis na
mukha. Ang mga kababaihan naman ay nagpapaganda ng ningning ng kanilang ginto
at mga pulseras.

Ang mga lalaki ay karaniwang nagsusuot ng "bahag" - isang piraso ng tela na gawa
sa dalawang diyamang banig sa banig, ang isang dulo nitong mga piraso ng tela ay
hinahayaang mahulog mula sa tiyan pababa sa kanilang tuhod. Tulad ng
ordinaryong bajag ay puti o kulay abo ang kulay. Para sa mga lalaking kilala sa
katapangan ang pulang bajg ng "patajog" ay isinusuot. Bukod sa bajag, isang
dayami ang pudung, isang parang turbante na purong na ang estilo at materyal ay
nakadepende sa isang uri ng lipunan. Ang mga dukha ay nagsuot ng abaca habang
ang pinuno ay nagsuot ng lenin.

Ang mga babaeng matataas na klase ay nagsuot ng hanggang tuhod na palda ng

linen, na may kulay na sutla, o cotton na nakatakda upang lumikha ng isang
disenyo. Ang mga nasa mababang uri ay nagsusuot ng mas maiikling palda, para
matakpan ang kanilang dibdib, ginamit ng mga babae ang baro na umaabot sa itaas
ng kanilang baywang. Para magkatugma ang palda at baro, may mga babae na
gumamit ng maiikling panyo upang takpan ang kanilang ulo.
RIZA G. RONCALES MAED FLT

PANUNURING PAMPANITIKAN
PADUL-ONG FESTIVAL ISINALIN SA FILIPINO

Kalikasan ng Sayaw

Ang talakayan ay nagsiwalat na ang likas na katangian ng sayaw ay partikular na

binubuo ng pitong bahagi: Paraan ng pagdiriwang, Pamantayan, Mga Kalahok at
bilang ng mga gumaganap, mga tema ng relihiyon, mga occupational lifestykes at
mga highlight ng mga pagtatanghal.

Ang Padul-ong Festival ay ipinagdiriwang sa pamamagitan ng tatlong pangunahing

aktibidad: 1) maagang umaga na mga relihiyosong ritwal sa Barangay Punta Maria
at Fluyvial Parade sa daungan ng Rawis,

2. )Street dance mula sa Port of Rawis at sa kahabaan ng mga lansangan ng

Borongan City,3)ritual exhibitaion- isang dramatikong interpretasyon ng Padul-
ong myth sa Plaza. Ito ay Lumahok ang mga katunggali na nagmumula sa mga
paaralan at unibersidad, ahensya, lokal na komunidad(barangay) at mga
contingent ng bayan na may 30 hanggang 100 mananayaw.

Ipinapakita ng datos na ang mga pangkat na nakabase sa paaralan mula sa loob ng

bayan ng Borongan ang may pinakamaraming bilang ng mga kalahok (64.94%).
Bagama't ang pagdiriwang ay unang nilahukan ng pitong barangay ng Borongan, at
nang maglaon ay kasama ang mga paaralan at cluster agencies, ang mga barangay
ay tumigil sa pakikibahagi sa pagdiriwang noong 19997 at ang mga cluster
agencies noong 2000. Ito ang nagbigay daan sa iba pang kalahok na grupo na
makiisa sa pagdiriwang. Ang mga contingent ng bayan (12.99%) at mga school
based group mula sa mga paaralan sa labas ng borongan (19.48%) ay lumahok sa
mga bukas na kompetisyon. Mahihinuha na nabawasan ang partisipasyon ng mga
naglalabanang grupo mula sa loob ng Borongan at dumami na ang mga contingent
mula sa ibang mga paaralan at bayan sa lalawigan. Sa katunayan, ang 2011 Padul-
RIZA G. RONCALES MAED FLT

PANUNURING PAMPANITIKAN
PADUL-ONG FESTIVAL ISINALIN SA FILIPINO
ong Festival ay lantarang pinaglabanan ng pitong grupong naglalaban-laban mula sa
limang bayan ng lalawigan (Borongan 1, Maydolog, Sulat, Taft 1, quinapondan 1).

Ang talahanayan ay nagpapakita na ang pagsasaka at pangingisda ay ang

trabahong unang idiniin sa unang bahagi ng pagdiriwang gayunpaman sampung
occupational lifestyle ang nabanggit sa mga presentasyon mula noong 1998-2011.
Ang mga trabahong ito ay ipinakita bilang resulta ng mga karagdagang
katanungan at karanasan ng mga koreograpo. Sa sampung hanapbuhay, ang pagligo
ay nangingibabaw sa pagtatanghal (76.62%). Ito ay deskriptibong nagpapakita ng
paliligo kasama ang isang ginang sa bukal ng Hamorawon na nakita ng mga
katutubo na naliligo rin at nag-iigib ng tubig. Napansin na madalas ang pagtitipon
ng tuba ay inilalarawan sa mga unang taon ng pagdiriwang. Noon lamang apat na
beses na inilalarawan sa mga huling taon para sa mga props na si Lakob ay naging
hangot na ginamit bilang lalagyan sa pag-iigib ng tubig. Ang pangangaso at
paghahabi ng banig ay nakakatakot na nakita. Ang kaunting satge visivility ng mga
poste at ang kakapusan sa banig ay naging dahilan upang hindi gaanong
presentable sa pagdiriwang.

Ang data ay nagpapakita na ang mga relihiyosong tema(number5), occupational

lifestyle(number 6) at mga highlight ng performance (number 7) ay nagpapakilala
sa Padul-ong myth(na pinaniniwalaang nagsimula sa isang insidente ng pagkawasak
ng barko noong 1600s)
RIZA G. RONCALES MAED FLT

PANUNURING PAMPANITIKAN
PADUL-ONG FESTIVAL ISINALIN SA FILIPINO

Pangingisda Pangangaso

Pagtatahip Pagsasaka