RİSK ALTINDAKİ

ÇOCUKLAR VE EĞİTİMİ
Dr. Öğr. Üyesi Zübeyde Doğan Altun
 TEK
Gizem Şahin
2020209087

EBEVEY
Gülden Değirmenci
2019209020

NLİ
Makbule Çetin
2019209064

ÇOCUKL
Tek ebeveynli aile;
ölüm, boşanma veya
ayrı yaşama nedeni
ile tek ebeveyn ve
evlenmemiş çocuk
ya da çocuklardan
oluşan ailedir.
Tek Ebeveynli Aile Türleri
• Boşanma sonucu oluşan tek ebeveynli aile
• Eşi ölen ebeveyn ile çocuklarının oluşturduğu tek
ebeveynli aile
• Eşlerin ayrı yaşaması sonucu oluşan tek ebeveynli aile
• Evlilik dışı birliktelikten çocuk sahibi olan tek ebeveynli
aile
Türkiye İstatistik Kurumu’nun ülkemizdeki aile
yapısını ortaya koyan temel istatistiklerine göre
2020 yılında toplam ailelerin %9,7'sini tek
ebeveyn ve çocuklardan oluşan aileler
oluşturdu.

Bunların %2,2'sini baba ve çocuklardan oluşan,

%7,5'ini ise anne ve çocuklardan oluşan ailelerin
oluşturduğu görüldü.
Ülkelere Göre Tek Ebeveynli Çocukların Oranı
(2016 - 2017)
En Düşük Orana En Yüksek Orana
Sahip Ülkeler Sahip Ülkeler
• Türkiye (%6) • Fransa (%23)
• Yunanistan (%8) • Birleşik Krallık (%23)
• Hırvatistan (%8) • Belçika (%25)
• Polonya (%10) • Litvanya (%25)
• Amerika Birleşik Devletleri
(%27)
• Letonya (%28)
Tek Ebeveynli Bir Ailede
Çocuk Olmak
Aile bireylerinden birinin
eksilmesi, onun görev ve
sorumluluklarını yerine
getiremeyecek olması,
çocuğun tehdit altında
olmasına ve problemli bir
süreç yaşamasına zemin
hazırlar (Şentürk 2006).
Eğer çocuk anne ya da baba kaybını hatırlamayacak kadar
küçükse bazı sorgulamaları okula başladığında yapabilir,
çünkü etrafında anne ve babasıyla birlikte yaşayan birçok
arkadaşı vardır ve onların tam aile katıldığı etkinliklere tek
ebeveyni ile katılmak zorundadır.
 Tek Ebeveynli
Çocukların
Yaşadığı Sorunlar
Türkarslan’a (2007) göre çocukların tek ebeveynli
kalmaya verdikleri ortak tepkiler:
• Duygusal problemler (suçluluk, korku, öfke, üzüntü, pişmanlık)
• Yemek ve uyku sorunları
• Reddetme
• Gerileme
• Okul sorunları
• Fiziksel sorunlar
•Ev işlerine yardım ihtiyacı doğmasına
bağlı olarak okulu bırakma
•Gelir azalması ve iş gücüne katılım
zorunluğu doğması nedeniyle okulu
bırakma
•Ek kitap satın alamama ve özel ders ve
kurslara devam edememe
•Okul başarısında düşme (Tek ebeveynli
kalma durumunda erkek çocukların
akademik alanda daha fazla sorun
yaşadığı görülmüştür.)
•Başkalarıyla ilişki kurma ve arkadaşlık
konularında sorunlar yoğunlaşmaktadır.
Aileden ve çevreden yeterli
desteği alamayan çocukların
kendisini akranlarından farklı
hissettiği, tek ebeveynli
olmayı utanılacak bir durum
olarak gördüğü ve
çevreleriyle iletişimi
kısıtladıkları görülmüştür.
“Tek ebeveynli olunca ailen korumacı,
arkadaşların temkinli, toplum önyargılı
oluyor.”
Cinsiyet rollerinin doğru kazanılamaması ya da
çocuğun aileden eksilen ebeveynin yerini
doldurmak zorunda kalması sık karşılaşılan
sorunlardandır.
Boşanan çiftlerin çocuklarında ergenlik döneminde veya
7-12 yaş grubunda öfke, reddedilmişlik duygusu, agresif
davranışlar, ebeveynlerden birini koruma ve diğer
ebeveyne öfke, söz dinlememe, üzüntü, kolay ağlama,
suçlama ve yargılayıcı düşünce, alkol ve ilaç kötüye
kullanımı, evden kaçma, karşı gelme ve inatlaşma,
kavgacılık, kabalık, uygunsuz cinsel eylemler, okul
başarısında azalma, okul reddi, okuldan kaçma, kurallara
uymama gibi davranışlar gözlenmiştir. (Türkaslan, 2007)
Aile durumunun çocukların davranışlarını
nasıl etkilediğini ortaya koyan bir
çalışmada
28 aile ve bunların okul öncesi dönemdeki
çocukları örneklemi oluşturmuş, araştırma
sonunda tek ebeveynli ailelerin çocuklarının
davranış problemlerinin çift ebeveynli
olanlara göre fazla olduğu saptanmıştır
(Gringlas ve Weinraub, 1995).
Yapılan bir çalışmada tek ebeveynli okul öncesi dönem
çocuklarının çift ebeveynli olanlara göre sosyal
yeterliliğinin daha düşük olduğu belirlenmiştir
(Gringlas ve Weinraub, 1995).

Tek ebeveynli ailelerin okul öncesi dönemdeki

çocuklarıyla yapılan bir araştırmada sonuç olarak bu
çocukların sosyal becerilerinde zayıf, akran ilişkilerinde
geçimsiz oldukları belirtilmiştir (Heterington, 1979).
Öneriler
• Çocuğun alışık olduğu günlük rutinde ve çevrede
olabildiğince az değişiklik yapın.
• Çocukların duygularını sorunlu davranışlarla değil konuşarak
ifade etmelerine imkan tanıyın ve cesaretlendirin.
• Yaşına uygun sorumluluk alması konusunda cesaretlendirin.
• Çocuğun olumlu yönlerinin üzerinde durun. Onun
yetersizliklerini yüzüne vurmayın.
•Çocuğun özel eğitime ihtiyaç duyması halinde RAM
(rehberlik araştırma merkezleri) başvurun ve uygun
eğitimi almasını sağlayın.
•Çocuğun ihtiyaç duyacağı kitapları okul kütüphanesi
veya bulunduğunuz il veya ilçede bulunan halk
kütüphanelerinden ödünç ve ücretsiz temin edin.
•Gençlik ve spor bakanlığı, belediyeler ve sivil toplum
örgütlerinin düzenlediği sosyal ve sportif etkinliklere
katılım sağlayın.
Ebeveynlerin çocuklarına
sonsuz şefkat ve sevgi ile
yaklaşmaları önemlidir. Bu
dönemdeki eğitim süreci
de çocuğun aileden
sonraki ilk toplumsallaşma
deneyimi olan erken
çocukluk eğitiminde
desteklenir ve devam
eder.
Öğretmenlerin çocuğa
yaklaşımı tek ebeveynliğin
okul hayatına etkisinde
belirleyici unsurdur.
Öğretmenlerin çocuklara
gösterdiği özenli ve ilgili
davranış; çocuğun bu yeni
durumla baş etmesine
yardım etmektedir.
Rehber öğretmenlerle
konuşmanın çoğu zaman
öğrencilere iyi geldiği ve
rehber öğretmenin verdiği
tavsiyeler ya da istenilen
zamanda konuşacak
birinin olması çocuklar
açısından rahatlatıcı
olduğu görülmektedir.
Aileler yaşanılan yeni duruma ilişkin okul
rehber öğretmenlerine, okul psikologlarına,
okul idarecilerine gerekli bilgiyi vermelidirler.
Çocuğun okul hayatında olumsuz etkilenmesini
önlenmek için aile ve okulun işbirliği içerisinde
ve maksimum duyarlılıkta davranması
önemlidir. Çocuklardaki problemli davranışlar
okul - aile işbirliği içinde çözülebilir.
Çocuk Resimlerinde Parçalanmış Aile
Çocuğun kendini ifade etmesinin en iyi yollarından
biri resimlerdir. Resimler göründüğünden çok daha
fazla anlam içerir. Çocukların olaylar hakkında
duygu ve düşüncelerini anlamak, iç dünyalarına
yolculuk etmek, sorunları çözmek için kullandıkları
yolları görmek için ipuçları verir.
•Parçalanmış ailesi olduğu halde aile resmi
yaptığında kendisini ailesi ile birlikte göstermesi
•Aile üyelerini birbirine sırtını dönmüş olarak
göstermesi
•İçinde bulunduğu ortamın mutsuzluğunu ya da
özlemini resme yansıtma
•Ebeveynlerden birini yer kalmadı diyerek çizmeme
•Ebeveynleri ile kendisini mesafeli olarak çizme
Cinsiyet: Erkek
Yaş: 8
Babasını haftada bir kez
görüyor. Gündüzleri altını
ıslatıyor.
Resim Özellikleri: Ağlaması
sebebiyle çocuğunu döven
bir baba ve çocuğu döv diye
babasına haber veren bir
anne resmi yapan çocuk,
ailesi ile gerçek yaşantısını
resmetmiş.
Cinsiyet: Kız
Yaş: 8
Resim Özellikleri:
Parçalanmış bir ailesi
olmasına rağmen anne ve
babasıyla birlikte bulunduğu
mutlu ve sıcak aile ortamını
resmederek özlemini ifade
etmeye çalışmaktadır.
Cinsiyet: Erkek
Yaş: 12
Aşırı hareketli, tırnak yeme
ve yalan söyleme görülüyor.
Resim Özellikleri: Aile
içindeki kopukluğu ifade
etmek için tüm aile
bireylerini sırtı dönük olarak
çizmiştir.
Cinsiyet: Erkek
Yaş: 10
Resim Özellikleri:
"Unutamadığım üzücü olay,
anne ve babamın ilk defa
kavga ettiği gece" diyerek
duygularını anlatırken resme
eklediği cümlelerde "Elbirliği
ile bir aileyi yıkmaya
çalıştığınız için 10 yıl hapis
cezasına çarptırıldınız"
yazarak anne babasını
hakimin sözleri ile
yargılamaktadır.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER