Professional Documents
Culture Documents
Eda 1
Eda 1
Tapukuykunata kutichiy
1. ¿Maymanatam Inés?
____________________________ Inés: Urubambamantam
2. ¿Maypitaq Inés tiyan? kani. Calcapi tiyani.
____________________________ Munaychan llaqtay.
3. ¿Munaychachu Inespa llaqtan?
____________________________
4. ¿Maymantataq Santiago?
Santiago: Limamantam
____________________________ kani. Miraflores barriopi
5. ¿Maypitaq Satiago tiyan? tiyani. Hatunmi llaqtay.
____________________________
6. ¿Hatunchu Santiagop llaqtan?
____________________________
Rurasqanchikmantapacha yuyaymananchik/ Postarea
Simi taqi / Vocabulario
D5dibujoEA1A2
Tapukuykunata kutichiy
Muyu pampapi llaqta kaptinmi, Muyu Pukara nispa llaqtaytaqa sutiyanku. Muyu
Pukaraqa hatun llaqtam, apukunapas, quchankunapas kanmi, papa chakrakunapas kan.
Muyu Pukara sumaq munay llaqta, chaypi ñuqa kusisqa tiyakuni.
Yachaykunap riqsichikuynin
Achaha
a ch chh ch' h i k kh k' l ll m n ñ p ph p' q qh q' r s
t th t' u w y.
Kikin yuyayniyuq suti hunt’achiqkuna
Simi hunt'achiqkuna -manta, -pi, -taq, -qa, -
cha, Qhawarichinakuna:
-ni. -mi/-m. -manta : Muyu Pukaramanta kani.
-manta (Imamanta) -pi : Muyu Pukara llaqtapi tiyani.
-pi (Tarichiq) -mi /-m : Huch'uychallam Mayu Pukara llaqtachay,
-cha (Huch'uyachiq) ichaqa hatunmi Muyu Pukaraq allpankunaqa.
-ni (Yanapakuq / p'akiq) -cha :Munaycha Muyu Pukara llaqtacha.
-mi / -m (Rikusqay - yachasqay) -taq : ¿Pitaq Mayu Pukaramanta?
-qa (Sutiyaqlla) -ni : Chunka iskayniyuq watayuqmi kani
-taq (Tupanachiq) -qa :Wasiqa huch'uychallam, manam hatunchu.
Reemplazar ambos con coma (- y /)
Consigna 2: Kutichiykunapaq tapukuykunata qillqay.
¿______________________________? Muyu Pukaramantam kani.
¿______________________________? Munaycham wasiy.
¿______________________________? Muyu Pukarapi tiyani.
¿______________________________? Huch'uychallam wasiy.
¿______________________________? Hatunmi Muyu Pukarap allpakunaqa.
Ruranapaq allichakusunchik / Pretarea
3 Rurana / Actividad 3
Llaqtanchikmanta qillqasunchik
Mayu Pata
Mayu Patam llaqtaypa sutin, mayu
patapi wasichakuna kaptinmi, mayu
patapi llaqtacha kaptinmi, llaqtachayta
Mayu Pata nispa sutiyanku. Manam
achka runachu Mayu Pata llaqtaypi
tiyayku; ichaqa pisi runallam kayku.
Mikhuykuna llamk'akunaykupaqpas,
sapanka runakunam, laymi
rurasqaykupi, papata llamk'ayku,
llapaykupas papa llamk'aytaqa
yachaykum; ichaqa aycha
mikhunaykupaqpas uwihata uywayku,
wakatapas leche upyanaykupaq, queso
rurakunaykupaq uywallaykutaqmi.
Llaqtaypiqa imaymana sach'akunam
wiñan, imaymana sutiyuq urqukunapas,
apukunapas llaqtaypa muyuriqnintinpim kachkanku, chaymantapas llaqtaypiqa imaymana
sutiyuq quchakuna, mayukuna, pukyukunapas kallantaqmi.
D7.dibujoEdA1A3
Tapukuykunata kutichiy
1. Siq'ipi, ¿imakunatam rikuchkanki?
2. Llaqtaykimanta Willana qillqasqa paqarichiy,¿imapaqtaq allin kanman?
3. Llaqtaykimanta Willana qillqasqapi, ¿ima willanakunatataq churawaq?
4. Llaqtaykimanta willana qillqasqata, ¿pikunamantaq aypachiwaq?
5. Willana qillqasqakunata, ¿maypitaq tarisunman?
Rurasunchik / Tarea
Contexto: Llaqtaykita riqsinankuta munanki chayqa, huk Willana qillqasqata
paqarichiy, llaqtaykiman hamuq runakunaman ch'iqichinaykipaq, hinallataq redes
socialesman churay.
Consigna: Iskay iskaymanta huñukuspa, llaqtaykimanta Willana qillqasqata
paqarichiy.
Ruranakunap qatiyñin No debe haber punto
Yachasqayki simikunawan, simi hunt'achiqkunawanpas llaqtaykimanta huk
Willana qillqaqasta paqarichiy.
Manaraq qillqachkaspa yuyaykuy, hinaspa wakichiy.
Yachakuq masiykiwan qillqasqaykita tupanachiy, chaymanhinataq allichaspa
redes socialesman churay. Reemplaz la 3
Imakunatachá redes socialespi nimunqaku chaykunatataq kutichiy. La 4 incremeta.
Rurasunchik / Tarea
Consigna 1: Tapukuykunata kutichispa qillqay.
¿Hatunchu llaqtayki?
¿Ima chakrakunatam rurankichik?
Ñuqa Cambiar
Hatun
Apu
Qucha
Llamk'ay
Runa
Ruray
Uywa
Chakra
2. Rimaykunaman kay simi hunt'achiqkunawan (-manta, -pi, -taq, -qa, -cha, -ni, mi/-m)
hunt'apay. Ojo Suprimir hay 2 parentesis en el diagramado
Llaqtay__ qhichwa suyupi__ tarikun.
D8dibujoEdA1actividadinteractiva
Taypukuykunata kutichiy
1. Siq'ipi, ¿imakunatataq rikuchkanki?
2. Siq'ipi, ¿ima uywakunatataq rikuchkanki?
3. Ñawpaqpi kaq waynari, ¿imatataq nichkanman?
4. Huk llaqtakunapi tiyaq runakunari, ¿imanaptintaq wak niraq p'achayuq kanku?
5. Llaqtaykipi tiyaq runakuna, ¿imaynatataq p'achakunku?
Simi kamaymantawan simi taqimantawan/ Expresiones y vocabulario
Rimanakuy
Arturo : ¿Allinllachu?
Miguel : Allinllam
Arturo :¿Imataq sutiykiri?
Miguel : Miguelmi ñuqap sutiy, ¿Imataq qampa sutiykiri?
Arturo : Arturum ñuqap sutiy, ¿maymantataq kanki?
Miguel : Ñuqa Arequipamanta kani
Arturo : ¿Maypitaq tiyankiri?
Miguel : Paucarpata barriopi tiyani.
Arturo : ¿Hatunchu llaqtayki
Miguel : Hatunmi llaqtay, ¿qamri Arturo maypitaq tiyankiri?
Arturo : Puma llaqtapim tiyani
Miguel :¿Munaychachu llaqtayki?
Arturo : Munaycham llaqtachayqa.
Miguel : Allinmi, tupananchikkama
Arturo : Tupananchikkama
D9dibujoEdA1Ainteractiva
K'ikllu Calle
Suyucha phatma Distrito
Qhawapay, allichay Revisar
Chimpapuray, tupanachiy Comparar
Wakichiy Organizar, planificar
Willana qillqasqa Texto informativo
Rimaq qillqa Letrero
Tika Adobe
Laymi Rotación de terreno
Qunakuy Intercambiar
Willana Información
Kikin yuyayniyuq suti hunt’achiqkuna Flexión nominal de caso
Riqsichinaykipaq wakichiy. Reemplazar de nchik/ yki
Ruranakunap qatiyñin
Llaqtaykip kawsayninmanta riqsichinaykipaq willanakunata t'aqwiriy.
Llaqtamantapas p'achankunamantapas riqsichinaykipaq, iskay iskaymanta
huñunakuspa wakichiy.
Llaqtap kawsayninmanta, yachaqpa wasinta tapukuq riy.
Yachaqpa tapukuykuna kutichimusqasunkita qillqaytaq grabaytaq.
Qillqasqaykita yachakuq masiykiwan qhawapaspa allichay.
Llaqtaykimanta p'achanwan churakuspa riqsichiy. En el diagramado suprimir
Riqsichinanchikpaq / la penúltima palabra
Yachasqaykikunata qhawariy.