2.06.

2020

GÖRSEL MUAYENE MALZEME HATALARINA

GENEL BAKIŞ

1 2

TAHRİBATSIZ MUAYENE (NDT)

TAHRİBATSIZ MUAYENE (NDT)

Tahribatsız Muayene nedir? TAHRİBATSIZ MUAYENE

YÖNTEMLERİ
Malzeme muayenesi, malzeme seçimi ve seçilen malzemenin yerinde
görev yapıp yapmayacağını anlamak için, veya malzeme özelliklerini
belirlemek için yapılan deneylerin tamamına tahribatsız muayene denir.

GÖZLE MUAYENE
•Muayene edilecek olan parçaya hasar vermeden
•Kullanım amacı için gerekli olan özellikleri bozmadan
•İç yapıdaki ve yüzeydeki süreksizlikleri tespit ederek
•İncelenen bölgedeki hataların nereden kaynaklandığını bulup ULTRASONİK
üretim başlangıcında hataları düzeltme imkânı verir. MUAYENE
MANYETİK RADYOGRAFİK
Bulunan bulguların standartlar açısından kabul edilebilir olup olmadığı, PARÇACIK MUAYENE
konusunda bilgi veren teknikler toplamına; Tahribatsız Muayene MUAYENESİ SIVI PENETRANT
Yöntemleri denir. MUAYENE

3 4

TAHRİBATSIZ MUAYENE (NDT) Döküm Süreksizlikleri

Hasarın Sebepleri
• Hatalı Tasarım Sıvı hammaddenin bir kalıba dökülmesiyle istenen biçimde nesneler elde
• Hatalı Üretim Yöntemi edilme işlemine döküm denir.
 Döküm
 Mekanik İşlem Döküm işlemi;
 Isıl işlem • Metalin ergimesi
 Kaynak • Kalıba dökülmesi
• Kullanım alanları / şartları • Katılaşmaya bırakılması
 Korozyon • Kalıbın açılıp parçanın alınması işlemleri ile sonuçlanır.
 Yorulma
 Aşınma Daha sonra döküm parçanın bütünlüğünde bazı süreksizlikler oluşabilir
Süreksizlik: bunlar dan en temel süreksizlikler;
• Çekilme Boşlukları
Düzenli bir yapı içerisindeki bölgesel farklılaşma, • Gaz boşlukları


Hata: • Katı kalıntılar

• Gerilmeler
Düzenli bir yapı içerisinde bulunan ve o yapının sürekli kullanımına
• Soğuk birleşme
engel teşkil eden süreksizlik

5 6

1
 2.06.2020

Döküm Süreksizlikleri Döküm Süreksizlikleri

Çekilme Boşlukları Gaz Boşlukları
Döküm anında kalıpta oluşan ve dışarıya atılamayan gazlardan meydana gelir.
Katılaşma sırasında meydana gelen Daha çok dökülen döküm parçanın üst yüzeylerinde görülür ancak parçanın alt
hacim daralmasının neticesinde yüzeylerinde veya iç kısımlarında da olabilir.
oluşan boşluk Yapılarıdır.

Çekilme boşluklarının oluşum sebepleri; Gaz Boşluğunun oluşum sebepleri;

• Modeldeki kesit kalınlıklarının • Kalıp kumunun neminin fazla olması
çok farklı olması, • Kalıp havasının iyi alınmaması
• Yolluk ve besleyicinin hatalı • Maçanın yaş olması
yerlere konması, • Kalıbın sıcak kapatılması
• Sıvı metalin hızlı dökülmesi. • Kalıbın fazla sıkıştırılması

Yüzeye açık boşluk veya boru şeklinde de meydana gelebilmektedir.

7 8

Döküm Süreksizlikleri
Döküm Süreksizlikleri
Katı Kalıntılar
Ergimiş metal içerisinde bulunan yabancı maddelerin bir kısmı Katı Sıcak Yırtık - Çatlak
kalıntı olarak malzemenin yüzeyinde yada içerisinde hapsolması Farklı kesitlerdeki döküm parçanın ince kısımları hızlı, kalın kısımları ise
durumudur. yavaş soğuyarak gerilimlerin oluşmasına neden olur. Bazı dökümler bu
gerilimlere dayanamayarak çatlar. Çatlamalar, ince kesitli parçaların maça
Katı kalıntı oluşum sebepleri; kenarlarında çok görülür.
• Sıvı metalin dökümden önce iyi temizlenmemesi,
• Metalin kesik dökülmesi,

Gerilim ve çatlakların oluşum nedenleri;

• Kesit kalınlıkları farkının aşırı olması,
• Yolluk ve besleyici yerlerinin hatalı
seçilmesi
• Dökümden sonra kalıpların su ile
ıslatılması,
• Taşıma ve stoklamanın dikkatli
yapılmaması.

9 10

Döküm Süreksizlikleri
Soğuk Birleşme
Sıvı metal, kalıbı değişik yönlerden girerek doldurmaya çalışır.
Herhangi bir nedenle farklı yönlerden gelen sıvı metal soğumadan
dolayı birbirine kaynayamaz ise soğuk birleşme hatası oluşur. Bu
hataya katmer de denir. Döküm parça üzerinde bir çizgi halinde
görülür

Soğuk birleşme oluşum nedenleri;

• Döküm parçanın kesit farklılıklarının
fazla olması
• Yolluk sisteminin yerinin yanlış
olması,
• Sıvı metalin kesik dökülmesi,
• Sıvı metalin akıcılığının iyi olmaması

11 12

2
 2.06.2020

MEKANİK İŞLEM Dövme

Sıcak dövme ve soğuk dövme olmak üzere iki çeşit dövme işlemi vardır.
• Metallere, istenilen özellik ve biçimi vermek için bir kuvvet
uygulanarak malzemenin plastik şekil değiştirmesi sağlanan işlemlere Sıcak Dövme; Daha az kuvvete ihtiyaç duyar, fakat parça ölçüleri yeteri
mekanik işlem denir.
hassaslıkta elde edilemez . Büyük ebatlı parçalar bu yolla daha kolay
dövülür. Yüzey pürüzlülüğü de iyi değildir, çünkü yüzeyde oksit içerirler.
Mekanik işlemler;
• Dövme Soğuk Dövme; Daha büyük kuvvete ihtiyaç duyar, sünek malzeme ister.
• Haddeleme Parça boyutları çok iyi çıkar. Orta ve küçük ebatlı parçalar soğuk olarak
• Tel Çekme dövülür. Yüzey pürüzlülüğü iyidir.
• Ekstrüzyon
• Derin çekme v.s

13 14

Haddeleme Haddeleme
Laminasyon
Haddeleme işlemi sırasında en çok karşılaşılan süreksizlik laminasyon
süreksizliğidir. İngot döküm yolu ile üretilmiş parçanın içerisine hapsolan
gözeneğin haddeleme neticesinde incelip uzaması yolu ile oluşur.

15 16

Isıl işlem Isıl işlem

Isıl işlem, metal veya alaşımlarına istenen özellikleri kazandırmak

amacıyla katı halde uygulanan kontrollü ısıtma ve soğutma işlemleri
olarak tanımlanır.
Isıl işlem malzemenin mekanik özelliklerini (sertlik, mukavemet v.s.)
geliştirmek için yapılır.
.
Malzemenin sertliğinin artması ile
aşınma dayanımı da artar ama aynı
zamanda malzeme daha kırılgan olur
ve dayanıklılığı azalır. Yani ısıl işlem
bazı mekanik özellikleri iyileştirirken
bazılarını da kötüleştirir.

17 18

3
 2.06.2020

Kaynak Kaynak
• Malzemeleri birbirine birleştirmek için bazen ısı bazen ise basınç ile Kalıntı
yapılan birleştirme yöntemidir. • Kaynak metali içerisinde cürufun çeşitli boyut ve şekillerde (küresel
olmayan) hapsolması ile oluşan süreksizliklerdir.

Oluşum sebepleri;
 Akımın (amper) yüksek oluşu
 Kaynak yapılan yüzeyin kirli olması
 Çok pasolu kaynak da pasolar arasında cürufun temizlenmemesi

Bazı Kaynak hatalarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

 Kalıntı
 Yetersiz ergime / Yetersiz Nüfuziyet
 Gözenek
 Yanma oluğu
 Çarpılma
 Çatlaklar

19 20

Kaynak Kaynak
Yetersiz Ergime / Yetersiz Nüfuziyet Gözenek
Katılaşmış kaynak metalinde gazın mahsur kalması sonucu ortaya
• Kaynak sırasında yada istenilen derinlikte tam ergime olmaması çıkar
sonucunda kaynak bölgesinde görülen eksik birleşmedir. Oluşum sebepleri;
Oluşum sebepleri;  Kısa ark boyu ile çalışma
 Kaynak ilerleme hızının fazla olması  Kaynak banyosunun yetersiz korunması
 Akımın (amper) düşük olması  Kaynak edilen ana metalde fiziksel ve yapısal kirlilik (boya, yağ, pas vb.)
 Dar açılı kaynak ağzı kullanılması  Eski, rutubetli, çekirdeği paslı kalitesiz kaynak elektrotu kullanılması
 Kök aralığının uygun açıklıkta olmaması  Çapaklı, keskin kenarlı veya sivri kesitli yüzeye kaynak yapılması.

21 22

Kaynak Kaynak
Yanma Oluğu Çarpılma
• Yanlış kaynak teknikleri ve/veya dengelenmemiş kaynak şartları sebebiyle • Kaynak işlemi sırasında malzeme içerisinde meydana gelen iç
kaynak dikişi boyunca kaynak metali ile ana metal ara yüzeyinde çentik
gerilmelerin sebep olduğu şekil bozuklukları olarak tanımlanırlar
görünümlü oluklar şeklinde görünür.
Oluşum sebepleri;
Oluşum sebepleri;
 Yanlış elektrot hareketi
 Parçaların yanlış bağlanması veya puntalanması
 Büyük çaplı elektrot kullanılması
 Hatalı kaynak ağzı seçimi
 Yüksek akım (amper) şiddeti ile çalışma
 Kaynak bölgesinin, parçanın diğer bölgelerine göre aşırı ısınması
 Kaynak metali ve ana metalin kaynakta aşırı ısınmasına neden olacak
 Hatalı kaynak sıraları
diğer etkenler
 Gereksiz çok pasolu kaynak uygulaması

23 24

4
 2.06.2020

Kaynak Servis Esnasında

Çatlaklar
Oluşum sebepleri; • Korozyon
 Parçasının çok sıkı olarak bağlanarak kaynak yapılması
 Homojen Dağılımlı (Tekdüze) korozyon
 Hatalı (küçük) kaynak ağzı seçilmesi  Çukurcuk (Oyuklanma) Korozyonu
 Hatalı kaynak sırası uygulaması  Oksijen korozyonu
 Parça kalınlığı ile kaynak dikişinin kalınlığının dengesizliği  Kavitasyon Korozyonu …

• Yorulma

• Aşınma

25 26

Servis Esnasında Homojen Dağılımlı (Tekdüze) korozyon

• Malzeme kaybının fazla olduğu, fakat kolaylıkla önceden fark
Korozyon edilebilen en yaygın korozyon türüdür.

Metal veya metal alaşımlarının oksitlenme veya diğer kimyasal etkilerle

aşınma durumu. Demirin paslanması, alüminyumun oksitlenmesi
korozyona örnek olarak verilebilir.

Korozyon, metalik malzemelerin içinde bulundukları ortamla reaksiyona Çukurcuk (Oyuklanma) Korozyonu
girmeleri sonucu oluşan tabi bir olaydır ve harici enerjiye ihtiyaç duymaz. • Çukurcuk korozyonu daha çok pasifleşebilen metallerde ve halojen
iyonu içeren ortamlarda ortaya çıkmaktadır. Malzeme kaybı az, ancak
tehlikeli bir korozyon türüdür.

27 28

Oksijen Korozyon Servis Esnasında

• En çok kazanlarda kullanılan demir-çelik malzemelerde, tatlı su Yorulma
içerisindeki çeliklerde gözlemlenir. Hasar kendini sığ ve geniş
çukurlar halinde gösterir. Kullanım altında olan malzeme tekrar eden yüklere uzun süre maruz
kaldığında bu parçalarda yorulma çatlağı adı verilen hasarlar oluşur ve bu
çatlaklar büyümeye devam ederler. Çatlak boyu kritik bir değere
ulaştığında çok büyük hasarlara sebep olacak şekilde ani bir kırılma
gerçekleşir. 1950'lerde art arda meydana gelen uçak kazalarının ana
sebebinin yorulma çatlağı olduğunun tespit edilmesiyle beraber bu
alandaki çalışmalar hız kazanmıştır.
Kavitasyon Korozyonu
• Sıvı içinde malzeme yüzeyine yakın yerlerde oluşan korozyon türüdür.
Bazı noktalardaki basınç değişimi nedeniyle su buharlaşarak kabarcıklar
oluşturur. Bu buhar kabarcıkları, yüzeyin pürüzlü bir noktasına temas
ettiğinde patlayarak, malzemede hasar oluşturur.

29 30

5
 2.06.2020

 Görsel muayene neden yapılır ?

Malzemede yüzey süreksizliklerinin, yüzey özelliklerinin ve şekil

bozukluklarının, çıplak gözle yada optik cihazlar ile karşılaştırma
Görsel Muayene yaparak, sayarak, ölçerek, değerlendirerek ya da tahmin ederek,
ideal duruma olan yakınlığının tespiti yapılır.

Görsel muayenenin diğer bir yapılma amacı ise, birden fazla

Temel Fiziksel Prensipler

tahribatsız muayene yapılacağı durumlarda, diğer tahribatsız
muayene metodunu uygulamadan önce parçayı elemek ya da
yapılacak olan diğer tahribatsız muayene yönteminin
değerlendirmesinde kolaylık ve gerçeğe en yakın sonuca ulaşmasını
sağlamak amacı ile yapılır.

31 32

FİZİKSEL PRENSİPLER FİZİKSEL PRENSİPLER

Işığın Oluşumu

* Görünür ışık, insan gözünün ışık veya renk olarak algıladığı aralığa
denk gelen elektromanyetik enerjidir.
* Her dalga boyu farklı bir frekansa sahiptir ve göz tarafından farklı
bir renk olarak algılanır. Ortalama bir insan, 380 ile 760 nm
arasındaki dalga boylarını saptayabilir. En yüksek görme duyarlılığı
550 nm’dir.
Yörüngedeki elektronlara dışarıdan enerji verildiğinde elektronun toplam
enerjisi, çekirdeğin bağlanma enerjisini geçtiği zaman bir üst yörüngeye
çıkar.
Elektronun koptuğu yörüngedeki boşluğu daha üst yörüngeden gelen bir
elektron doldurur ve bu iki yörüngedeki enerji farkı kadar bir salınım yapar. Bu
salınımın enerji miktarına bağlı olarak görünür ışık yada diğer ışınımlar elde
edilir.

33 34

FİZİKSEL PRENSİPLER FİZİKSEL PRENSİPLER

Işığın Kırılması Işığın Kırılması
Işık ışınları saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken
ışınların bir kısmı yansıyarak geldiği ortama dönerken bir kısmı da ikinci * Işık kırılma indisi az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken
ortama, doğrultusu ve hızı değişerek geçer. Işığın ikinci ortama geçerken normale yaklaşır.
doğrultu değiştirmesine ışığın kırılması denir. * Kırılma indisi çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden
uzaklaşır.

35 36

6
 2.06.2020

FİZİKSEL PRENSİPLER FİZİKSEL PRENSİPLER

Beyaz Işık
Fiziksel Tanımlamalar

Beyaz ışık demeti (monokromatik) bir prizmaya gönderildiğinde ışığın

şekildeki gibi doğrultuları farklı altı renge ayrıldığı görülür. Bu ışınlar
beyaz bir ekran üzerine düşürülürse şekildeki gibi sırasıyla bir şerit
oluşur. Buna görünür ışık spektrumu (tayfı) denir.

37 38

FİZİKSEL PRENSİPLER FİZİKSEL PRENSİPLER

ADI SEMBOLÜ BİRİMİ AÇIKLAMA

IŞIK AKISI φ LÜMEN – Işık kaynağının oluşturduğu

Lm toplam ışık miktarı (tüm
doğrultularda)
IŞIK ŞİDDETİ l KANDİL – Işık kaynağının belli
CANDELA – doğrultudaki ışık akısı
cd miktarı

AYDINLATMA E Lüks – Aydınlanan yüzeyin 1 m2

ŞİDDETİ LUX – ‘sine gelen ışık akılarının
lx toplamı

PARILTI/IŞILTI L cd/m2 Aydınlatma kaynaklarının

veya aydınlattığı
cisimlerinbirim
yüzeylerinden göze gelen
ışık şiddeti

39 40

FİZİKSEL PRENSİPLER FİZİKSEL PRENSİPLER

Fiziksel Tanımlamalar aydınlanma şiddetiyle ışık şiddeti arasındaki ilişki;
E = I (cos θ) / d2
Işık Akısı/Akımı :
d ışık kaynağıyla yüzey arasındaki uzaklık,
Bir ışık kaynağından çıkan toplam ışıktır. θ ışık kaynağından gelen ışınların yüzeyin
normaliyle yaptığı açı
İnsan gözünün algıladığı ışık gücünün miktarını ifade
eder. Dolayısıyla aydınlanma şiddeti, ışık kaynağından uzaklığa ve ışınların yüzeye
Birimi: Lümen(lm) Sembolü: Φ düşme açısına bağlıdır.
Aydınlatma/Aydınlanma :
Aydınlanma şiddeti, kaynakla yüzey arasındaki mesafenin karesiyle ters;
Bir ışık kaynağı tarafından aydınlatılan birim yüzeyin normali ile ışınların yaptığı açının kosinisüyle doğru orantılıdır.
yüzeye düşen ışık akısı miktarıdır.
Birimi: Lüks Sembolü: lx / Lüks / Lux Dolayısıyla kaynak yüzeye ne kadar yakınsa aydınlanma şiddeti o kadar
büyük olur.
Benzer şekilde kaynaktan gelen ışıklar yüzeye ne kadar dik ise
aydınlanma şiddeti o kadar yüksek olur.

41 42

7
 2.06.2020

FİZİKSEL PRENSİPLER

İyi Bir Aydınlatmanın Sağlayacağı Faydalar;

•Gözün görme yeteneği artar (görüş keskinliği, görme hızı
artar).
•Göz sağlığı korunur, görme bozuklukları önlenmiş olur.
•Görsel performans artacağından, yapılan işin verimi artar
böylece ekonomik yarar sağlanır.
•Psikolojik açıdan da görsel konfor sağlanır. Yararlanıcı içinde
bulunduğu ortamda kendin daha mutlu hisseder.
•İyi görememe ya da görme yanılgılarından doğabilecek
kazalar azalır.
•Güvenlik duygusu sağlanır.

43 44

FİZİKSEL PRENSİPLER FİZİKSEL PRENSİPLER

Fiziksel Tanımlamalar Fiziksel Tanımlamalar
Renk :
Şeffaflık (Saydamlık) :
Işığın cisimlere çarptıktan sonra yansıyarak
gözümüzde bıraktığı etkiye renk denir. İçinden ışığın geçmesine izin veren arkasındaki şeylerin
görülmesine engel olmayan anlamına gelmektedir.
Tam tersi durum ise saydam olmayan yada şeffaf olmayan durumu
Renk Ayırt Etme (Renk Tonu) : ifade eder.

Işık kaynağından gelen ışınlar bir materyale

(filtreye) çarpıp gözümüz tarafından algılanır, bu
materyalin kırmızı mı, yeşil mi hangi renk
tonunun algılanmasıdır.
Kontrast Oranı :

Bir resmin farklı bölümlerinin algılanan

parlaklık seviyeleri arasındaki ilişki

45 46

FİZİKSEL PRENSİPLER FİZİKSEL PRENSİPLER

Fiziksel Tanımlamalar Fiziksel Tanımlamalar

Gölge : Renk Sıcaklığı :

Yayılan ışınlar, ilerlerken saydam
olmayan cisimler üzerine düşerlerse, Karanlık bir oda içerisinde
cisimleri geçemediklerinden dolayı, ısıtılan cismin rengi kızıldan
cisimlerin arka tarafında karanlık maviye doğru bir değişime
alanlar oluşur. Meydana gelen bu uğrar yani cismin sıcaklığı
karanlık alanlara gölge denir. arttığında, mavi rengin tayf
içerisindeki payı artar,
Şekildeki ışık kaynağından çıkan kırmızının payı ise azalır.
ışınların hiç düşmediği yerlere tam
gölge, kaynağın bazı bölgelerinden
ışık düşüp bazı bölgelerinden ışık
düşmediği yerlere de yarı gölge denir

47 48

8
 2.06.2020

FİZİKSEL PRENSİPLER GÖRME OLAYININ GERÇEKLEŞMESİ

Fiziksel Tanımlamalar
Görme olayının gerçekleşmesi için öncelikle olarak göze dışarından bir ışın
Işık Kaynakları :
gelmesi gerekmektedir.
Işık yayarak çevresini aydınlatan her şey ışık kaynağıdır.

Doğal Işık Kaynakları;

Işık kaynaklarından bazıları kendiliğinden ışık üretir. Bunlara doğal ışık kaynakları denir.
Güneş, yıldızlar, ateş böceği, şimşek, yıldırım ve deniz diplerinde yaşayan bazı balıklar
doğal ışık kaynaklarıdır.

Yapay Işık Kaynakları;

Doğal ışık kaynaklarından gece aydınlatması için yeteri kadar yararlanamayız. Bu nedenle
gece aydınlatmasında insanlar tarafından yapılmış yapay ışık kaynakları kullanılır.
Örneğin; Ampul, trafik lambası, mum, meşale, televizyon ekranı ve fener yapay ışık
kaynaklarıdır.

49 50

GÖRME KUSURLARI MİYOPİ

51 52

HİPERMETROPİ GÖRME OLAYININ GERÇEKLEŞMESİ

Fiziksel Tanımlamalar

Adaptasyon :

Gözün aydınlık ve karanlığa göre uyum sağlaması olayıdır. Parlak ışıkda

göz bebeği küçülürken daha düşük ışıklarda göz bebeği büyüyerek daha
fazla ışık almaya çalışır.

Hipermetrop Görüş Göz Uyumu (Akkomodasyon) :

Yakın görüşten uzak görüşe ve uzak görüşten yakın görüşe

geçerken, görüntüyü tam retina üzerine düşürmek için gözün optik
sisteminde olan değişikliğe göz uyumu denir.

53 54

9
 2.06.2020

GÖRME OLAYININ GERÇEKLEŞMESİ

Optik Yanılgı

Sizce yukarıdaki siyah beyaz kutucukları ayıran çizgiler birbirine paralel mi? Hangi çizgi daha uzun?

55 56

57 58

ÖN TEMİZLİK

Süreksizliğin tespit edilmesini engelleyen ışığın göze ulaşmasını

engelleyen her türlü kirlilikten arındırılmalıdır.

GÖRSEL MUAYENENİN
MEKANİK ÖN
GERÇEKLEŞTİRİLMESİ TEMİZLİK

ÖN TEMİZLİK

KİMYASAL ÖN
TEMİZLİK

59 60

10
 2.06.2020

MEKANİK ÖN TEMİZLEME MEKANİK ÖN TEMİZLEME

Tufal, pas, sıçrantı, boya gibi maddeleri yüzeyden uzaklaştırmak amaçlı
Sıvanma riskine karşılık mekanik işlem sonrasında
FIRÇALAMA, ZIMPARALAMA, TAŞLAMA DAĞLAMA yapma tavsiye edilir.
Uygulama sırasında mevcut yüzey süreksizliklerinin ağızlarının
kapanmamasına dikkat edilmelidir.

İnce zımpara kullanımından kaçınılmalıdır.

Küçük çaplı grid ile kumlama yapma

Pürüzlülüğü az olan yüzeylerde Mekanik Ön Temizleme istenmez.

61 62

KİMYASAL ÖN TEMİZLEME KİMYASAL ÖN TEMİZLEME

Parça yüzeyindeki kirliliğin türüne bağlı olarak işlem seçimi yapılır.

Solvent İle Temizleme: Buharla Yağ Giderme:

Sprey şeklinde kolay uygulanabilme Trikloretilen gibi bir çözücünün ısıtılarak

buharlaştırılır.
Parça yüzeyindeki yağ ve kirleri temizlemek
Parça üzerinde yoğunlaşan gaz yağları çözer.
Tiner, aseton, alkol gibi hızla buharlaşarak
uzaklaşabilen İnorganik kirliliklerin giderilmesinde yetersiz bir yöntemdir.

Zehirli ve kolay tutuşabilirler Süreksizliklerin içerisindeki su buharının dahi dışarı çıkartılması bu

yöntem ile mümkündür.
Solunması ve ateşe yaklaştırılmaları tehlikelidir.

63 64

KİMYASAL ÖN TEMİZLEME GÖRSEL MUAYENE TEKNİKLERİ

Ultrasonik Temizleme:

Özellikle süreksizlik içerisinde kirliliğin temizlenmesi amaçlıdır.

Doğrudan Gözle
Muayene
Organik bileşikler için organik çözücüler kullanılır.
Muayeneyi yapan operatörün
Çözücü, deterjan veya solventler kullanılır. gözü ile muayene edilen
yüzey arasına herhangi bir
40-50 kHz frekanslı ses dalgaları kullanılır. elektronik aktarma olmayan
(kesintisiz bir optik yol)
İnorganik kirlilikler için su veya deterjan muayene tekniğidir. Bu
teknikte ayna, lens, baroskop
v.b. ekipmanlar kullanılabilir.
Dolaylı (Uzaktan) Gözle
Muayene
Muayeneyi yapan operatörün
gözü ile muayene edilen
yüzey arasına elektronik
aktarma yaparak (kesintili bir
optik yol) muayene tekniğidir.
Bu teknikte fotoğraf, video
sistemleri, otomatik
sistemler, robotlar v.b.
ekipmanlar kullanılabilir.

65 66

11
 2.06.2020

GÖRSEL MUAYENEDE KULLANIAN GÖRSEL MUAYENE ŞARTLARI

EKİPMANLAR 1) Gözlem Açısı :
Muayene edilecek veya gözlemlenecek yüzey ile gözlem noktası
arasındaki açı değerine denir. Bu açı değeri aşağıdaki belirtildiği gibi 300
az olmamalıdır.

LÜKSMETRE
VİDEOSKOP
2) Aydınlatma Şiddeti :
KUMPAS SETİ
TS EN 13018 (Genel Kurallar) standardına göre, genel gözle muayene
için en az 160 lux, yerel gözle muayene için ise en az 500 lux aydınlatma
BOROSKOP / ENDESKOP
şartları sağlanmalıdır. TS EN ISO 17637 (Kaynaklar için Genel Kurallar)
standardına göre, Muayene yüzeyinde aydınlanma şiddeti en az 350 lx
olmalıdır; ancak bu değerin 500 lx olması tavsiye edilir.

67 68

GÖRSEL MUAYENE ŞARTLARI GÖRSEL MUAYENE EKİPMANLARININ

KULLANIMI
3) Gözlem Mesafesi : * Çok amaçlı kaynak kumpası (Bridgecam) :
Doğrudan muayene yapılırken, muayene yüzeyi ile göz arasındaki
mesafe 600 mm‘yi geçmemiş olması gerekmektedir. Dolaylı gözle
muayene yapılacak ise bu şart gözetmeksizin yapılabilir.
4) Hassasiyet şartları :
a) Gözetleme penceresine göre optimum ışık yönünün kullanılması, Aşırı Kaynak Metali
Yanma oluğu Bacak boyu
b) Işık parlamasından sakınılması,
c) Işık kaynağının renk sıcaklığının en uygun hale getirilmesi,
d) Yüzeyin yansıtma özelliği ile uyumlu bir aydınlatma seviyesinin
kullanılması.

Boğaz kalınlığı Kaynak ağzı ölçüsü Eksenel kaçıklık

69 70

GÖRSEL MUAYENE EKİPMANLARININ HATALI PARÇA ÖRNEKLERİ

KULLANIMI
* Boroskop / Videoskop :

Görüntü kalitesi artan endoskop boyu ile azalırken, artan endoskop çapı ile
artar

71 72

12
 2.06.2020

KULLANILAN BAŞLICA STANDARTLAR

• EN ISO 9712 – Tahribatsız Muayene Personelinin Belgelendirilmesi

• EN 13018 – Genel Kurallar
• EN 13927 – Donanım
• TS ISO 3058 – Gözle Muayene Araçları
• EN ISO 17635 – Metalik Malzemeler İçin Genel Kurallar
• TS EN ISO 17637 – Kaynaklar için Genel Kurallar
• TS EN ISO 6520-1 – Geometrik Kusurların Sınıflandırılması
• TS EN ISO 5817 – Kusurlar İçin Kalite Seviyeleri
• TS EN 1370 – Döküm-Yüzey Pürüzlülüğünün Komporatörlerle
Muayenesi
• EN ISO 6157-2 – Bağlama Elemanları – Yüzey Süreksizlikleri Bölüm 2:
Somunlar

73

13