ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG

MÔN: Ngữ văn 9 - Năm học: 2021-2022

Thời gian: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)

I. Trắc nghiệm (2,0 điểm): Viết vào bài làm chữ cái đứng trước phương án đúng.
Câu 1: Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” là của tác giả nào?
A. Chính Hữu B. Huy Cận
C. Bằng Việt D. Phạm Tiến Duật
Câu 2: Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long được kể theo
ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ ba B. Ngôi thứ nhất số nhiều
C. Ngôi thứ nhất số ít D. Ngôi thứ hai
Câu 3: Khi giao tiếp, cần nói ngắn gọn, rành mạch, tránh nói mơ hồ là định
nghĩa cho phương châm hội thoại nào?
A. Phương châm về lượng B. Phương châm về chất
C. Phương châm quan hệ D. Phương châm cách thức
Câu 4: Để người đọc phải suy nghĩ về một vấn đề nào đó, người viết cần đưa
vào bài văn tự sự yếu tố nào sau đây?
A. Miêu tả B. Biểu cảm
C. Nghị luận D. Độc thoại nội tâm.
II. Tự luận (8,0 điểm)
Câu 5 (3,0 điểm).
Viết đoạn văn diễn dịch (khoảng 2/3 trang giấy thi) bày tỏ suy nghĩ của em
về vai trò của ước mơ trong cuộc sống. Trong đoạn văn có câu văn chứa thành
phần biệt lập tình thái (gạch chân thành phần đó) và một câu cầu khiến (gạch chân
câu đó).
Câu 6: (5 điểm)
Cảm nhận của em về bài thơ “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương.

…………Hết……………
 HƯỚNG DẪN CHẤM KHẢO SÁT
Môn: Ngữ văn 9
NĂM HỌC: 2021 – 2022

I.PHẦN TRẮC NGHIỆM: ( 2,0 điểm) Gồm 04 câu, mỗi câu trả lời đúng được
0,5 điểm.
Câu 1 2 3 4
Đáp án B A D C

II. PHẦN TỰ LUẬN ( 8,0 điểm)

Câu 5 Nội dung Điểm
1. Yêu cầu về kĩ năng
- Học sinh viết đúng hình thức đoạn văn diễn dịch. Bố cục sáng rõ, 0,25
lập luận chặt chẽ, sắc sảo. Hành văn lưu loát, trong sáng, chuẩn
xác, có cảm xúc. Biết vận dụng phối hợp các thao tác lập luận, bài
viết thuyết phục.
- Xác định đúng vấn đề nghị luận: vai trò của ước mơ trong cuộc 0,25
sống.
- Trong đoạn văn có ít nhất 1 câu văn sử dụng thành phần biệt lập 0,5
tình thái và 1 câu cầu khiến . (gạch chân, chỉ rõ thành phần biệt lập
tình thái và câu cầu khiến đó) .
2. Yêu cầu về kiến thức
Bài làm cần đạt được các nội dung cơ bản sau:
2.1 Giải thích: 0,5
Ước mơ là những dự định, khát khao về những điều tốt đẹp mà mỗi
chúng ta mong đạt được trong cuộc sống.
2.2. Bàn luận 1
-Ước mơ có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống:
+ Ước mơ là ngọn đuốc soi sáng trong tim mỗi chúng ta, giúp ta biết
sống có mục đích, lí tưởng và hướng tới những điều tốt đẹp.
+ Ước mơ chính là khởi điểm của niềm tin và là động lực để chúng ta
vượt qua tất cả những khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
+ Ước mơ cho cuộc sống của mỗi người trở nên tràn đầy ý nghĩa,
được sống với khát vọng, đam mê, khẳng định được năng lực, giá trị
củan bản thân.
- Muốn hiện thực hóa ước mơ cần có lòng quyết tâm, sự kiên trì, tính
nhẫn nại.
- Phê phán bạn trẻ sống không có ước mơ, sống hoài, sống phí tuổi
thanh xuân của mình. Mặt khác, những ước mơ tầm thường, vị kỉ cũng
không đáng trân trọng.
2.3 . Bài học nhận thức và hành động 0,5
+ Nhận thức đúng về vai trò của ước mơ trong cuộc sống
+ Là một học sinh, chúng ta cần phải có ước mơ, mục đích sống cho
riêng mình; cần ra sức rèn luyện học tập, tu dưỡng, hoàn thiện trí tuệ
 và tâm hồn để biến ước mơ thành hiện thực.
Câu 6
* Yêu cầu về kĩ năng 0,25
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Trình bày đầy đủ các phần Mở
bài, Thân bài, Kết bài. Các phần, câu, đoạn phải liên kết chặt chẽ
với nhau về nội dung và hình thức.
b. Xác định đúng đối tượng nghị luận: Bài thơ “Viếng lăng Bác”
của Viễn Phương.
*Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày bài viết theo
nhiều cách nhưng về cơ bản cần đảm bảo các ý sau:
1. Mở bài. 0,5
- Giới thiệu tác giả và hoàn cảnh ra đời bài thơ Viếng lăng Bác.
- Giới thiệu giá trị đặc sắc của bài thơ.
2. Thân bài
* Khổ thơ thứ nhất 0,75
- Tác giả đã mở đầu bằng câu thơ tự sự Con ở miền Nam ra thăm
lăng Bác:
+ Con và Bác là cách xưng hô ngọt ngào thân thương rất Nam Bộ.
Nó thể hiện sự gần gũi, kính yêu đối với Bác.
+ Con ở miền Nam xa xôi nghìn trùng, ra đây mong được gặp
Bác. Nào ngờ đất nước đã thống nhất, Nam Bắc đã sum họp một
nhà, vậy mà Bác không còn nữa.
+ Nhà thơ dùng từ “viếng” thay cho từ “thăm” để giảm nhẹ nỗi
đau thương mà vẫn không che giấu được nỗi xúc động của mình.
+ Đây còn là nỗi xúc động của một người con từ chiến trường
miền Nam sau bao năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng
Bác.
- Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và là một dấu ấn đậm
nét là hàng tre quanh lăng Bác.
-Hình ảnh hàng tre trong sương đã khiến câu thơ vừa thực vừa ảo.
Đến lăng Bác, nhà thơ lại gặp một hình ảnh hết sức thân thuộc
của làng quê đất Việt: là cây tre. Cây tre đã trở thành biểu tượng
của dân tộc Việt Nam.
+ Bão táp mưa sa là một thành ngữ mang tính ẩn dụ để chỉ sự khó
khăn gian khổ. Nhưng dù khó khăn gian khổ đến mấy cây tre vẫn
đứng thẳng hàng. Đây là một ẩn dụ mang tính khẳng định tinh
thần hiên ngang bất khuất, sức sống bền bỉ của dân tộc.
* Khổ thơ thứ hai
- Hai câu thơ đầu:“Ngày ngày .....trong lăng rất đỏ.” 0,75
+ Hai câu thơ được tạo nên với những hình ảnh thực và hình ảnh
ẩn dụ sóng đôi. Câu trên là một hình ảnh thực, câu dưới là hình
ảnh ẩn dụ.
+ Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự trường tồn vĩnh cửu của
Bác, giống như sự tồn tại vĩnh viễn của mặt trời tự nhiên.
+ Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự vĩ đại của Bác, người đã
đem lại cuộc sống tự do cho dân tộc Việt Nam thoát khỏi đêm dài
nô lệ.
+ Nhận thấy Bác là một mặt trời trong lăng rất đỏ, đây chính là
sáng tạo riêng của Viễn Phương, nó thể hiện được sự tôn kính của
tác giả, của nhân dân đối với Bác.
- Ở hai câu thơ tiếp theo:“Ngày ngày ......mùa xuân”
Đó là sự hình dung về dòng người đang nối tiếp dài vô tận hàng
ngày đến viếng lăng Bác bằng tất cả tấm lòng thành kính và
thương nhớ, hình ảnh đó như những tràng hoa kết lại dâng người.
Hai từ ngày ngày được lặp lại trong câu thơ như tạo nên một cảm
xúc về cõi trường sinh vĩnh cửu.
+ Hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác được tác giả ví như
tràng hoa, dâng lên Bác. Cách so sánh này vừa thích hợp và mới
lạ, diễn ra được sự thương nhớ, tôn kính của nhân dân đối với
Bác.
+ Tràng hoa là hình ảnh ẩn dụ những người con từ khắp miền đất
nước về đây viếng Bác giống như những bông hoa trong vườn
Bác được Bác ươm trồng, chăm sóc nay nở rộ ngát hương về đây
tụ hội kính dâng lên Bác.
* Khổ thơ thứ ba
- Khung cảnh và không khí thanh tĩnh như ngưng kết cả thời gian
và không gian trong lăng:“Bác nằm trong ..... dịu hiền” 0,75
+ Cả cuộc đời Bác ăn không ngon, ngủ không yên khi đồng bào
miền Nam còn đang bị quân thù giày xéo. Nay miền Nam đã được
giải phóng, đất nước thống nhất mà Bác đã đi xa. Nhà thơ muốn
quên đi sự thực đau lòng đó và mong sao nó chỉ là một giấc ngủ
thật bình yên.
+ Từ cảm xúc thành kính ngưỡng mộ, ở khổ thơ thứ ba là những
cảm xúc thương xót và ước nguyện của nhà thơ. Hình ảnh Bác
như vầng trăng sáng dịu hiền trong giấc ngủ bình yên là một hình
ảnh tượng trưng cho vẻ đẹp thanh thản, phong thái ung dung và
thanh cao của Bác. Người vẫn đang sống cùng với nhân dân đất
nước Việt Nam thanh bình tươi đẹp. Mạch cảm xúc của nhà thơ
như trầm lắng xuống để nhường chỗ cho nỗi xót xa qua hai câu
thơ: vẫn biết... ở trong tim...
+ Hình ảnh trời xanh là hình ảnh ẩn dụ nói lên sự trường tồn bất
tử của Bác. Trời xanh thì còn mãi mãi trên đầu, cũng giống như
Bác vẫn còn sống mãi mãi với non sông đất nước. Đó là một thực
tế.
+ Thế nhưng, nhìn di hài của Bác trong lăng, cảm thấy Bác đang
trong giấc ngủ ngon lành, bình yên mà vẫn thấy đau đớn xót xa
mà sao nghe nhói ở trong tim! Dù rằng Người đã hoá thân vào
thiên nhiên, đất nước, nhưng sự ra đi của Bác vẫn không sao xoá
đi được nỗi đau xót vô hạn của cả dân tộc, ý thơ này diễn tả rất
điển hình cho tâm trạng và cảm xúc của bất kì ai đã từng đến
 viếng lăng Bác.
* Khổ thơ cuối
Cảm xúc của nhà thơ khi trở lại miền Nam đối với Bác vô cùng
chân thành và xúc động Mai về miền Nam thương trào nước mắt. 0,75
+ Câu thơ như bộc lộ rất chân thành nỗi xót thương vô hạn bị kèm
nén cho tới phút chia tay và tuôn thành dòng lệ.
+ Trong cảm xúc nghẹn ngào, tâm trạng lưu luyến ấy, nhà thơ
như muốn được hoá thân để mãi mãi bên Người:
“Muốn làm.... chốn này”
Điệp ngữ muốn làm được nhắc tới ba lần cùng với các hình ảnh
liên tiếp con chim, đoá hoa, cây tre như để nói lên ước nguyện
tha thiết của nhà thơ muốn là Bác yên lòng, muốn đền đáp công
ơn trời biển của Người. Nguyện ước của nhà thơ vừa chân
thành, sâu sắc đó cũng chính là những cảm xúc của hàng triệu
con người miền Nam trước khi rời lăng Bác sau những lần đến
thăm người.
* Đánh giá: 0,5
- Với lời thơ cô đọng, giọng thơ trang nghiêm thành kính, tha
thiết và rất giàu cảm xúc, bài thơ đã để lại ấn tượng rất sâu đậm
trong lòng người đọc.
-Bài thơ không những chỉ bộc lộ tình cảm sâu sắc của tác giả đối
với Bác Hồ mà còn nói lên tình cảm chân thành tha thiết của hàng
triệu con người Việt Nam đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
3.Kết bài: 0,5
-Khẳng định lại vấn đề: Viếng lăng Bác là bài thơ hay, giàu
chất suy tưởng, là tình cảm của chúng ta đối với Bác.
-Suy nghĩ về sự nghiệp và tình cảm của Bác.
-Sáng tạo: cách diễn đạt độc đáo, sáng tạo, có cảm xúc 0,25
- Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, đặt câu… nghĩa

Tổng toàn bài: 10 điểm

*Lưu ý: Giám khảo cho điểm tối đa khi bài viết đảm bảo tốt hai yêu cầu về kiến
thức và kĩ năng làm bài, cần trân trọng những bài viết sáng tạo, có chất văn.