84 ฟังก์ชนั ตรีโกณมิติ

การวัดมุมในหน่วยเรเดียน

1 √3
. . (0, 1) . (−1, 0) . (−1, 0) . (2, 2
)
√2 √2 1 √3 1 √3
. (0, 1) . ( 2
, 2 ) . (− 2 ,2
) . (2,− 2 )
√3 1 √2 √2 √3 1
. (0, −1) . (− 2 , − 2 ) . (− 2 , 2 ) . ( 2 ,2)
1 √3 √3 1 1 √3
. (2,− 2
) . (− 2 , − 2 ) . (0, −1) . (2,− 2 )

ฟั งก์ชนั ตรีโกณมิติ

. . 1 . −1 . √3 . √2
1 1
. 2 . √3
. −
2
. 1
1 4 1
. −2 . 3
. หาไม่ได้ . 3

การวัดมุมในหน่วยองศา

. . 420° . 144° . 18180° . −450°

5𝜋 2𝜋
. . 6
. 𝜋 . 9
. −15𝜋
1 √3
. . 2
. −
2
. −√3 . หาค่าไม่ได้

การแปลงมุมเป็ นรูปอย่างง่าย

. . sin 𝜃 . − cos 𝜃 . tan 𝜃 . − cos 𝜃

. cosec 𝜃 . cos 𝜃 . − tan 𝜃 . − sec 𝜃
. − cosec 𝜃 . − tan 𝜃 . sec 𝜃 . sec 𝜃
. − cot 𝜃 . cot 𝜃 . sin 𝜃 . − sin 𝜃
. − cosec 𝜃 . cos 𝜃 . tan 𝜃 . − cosec 𝜃
. − sin 𝜃 . − tan 𝜃 . sin 80° . − cos 40°
. − tan 15° . − sec 10° . − cosec 55° . − cot 70°
. . 0 . 0

. 0
สังเกตุวา่ ดังนัน cos 3 20° = − cos3 160°
cos 20° = − cos 160°
cos 40° = − cos 140° ดังนัน cos 3 40° = − cos3 140°
cos 60° = − cos 120° ดังนัน cos 3 60° = − cos3 120°
cos 80° = − cos 100° ดังนัน cos 3 80° = − cos3 100°
จะเห็นว่า ผลบวกทีโจทย์ถาม จะหักกันได้เป็ นคูๆ่
ดังนัน cos3 20° + cos3 40° + cos3 60° + … + cos3 160° = 0 #
 ฟังก์ชนั ตรีโกณมิติ 85

ตาราง

. . 0.1880 . 0.4643 . 0.6009 . 0.0904

. 2.77995 . 1.5052 . −0.3719 . −0.7623
. 0.3706 . 1.9511 . −68.7501 . 1.5398

กราฟฟั งก์ชนั ตรีโกณมิติ

3
. . 1 . 1 . 0.05 . 4
𝜋
. . 2𝜋 . 2𝜋 . 2
. 1
2𝜋 1
. 3
. 600
. 𝑦=5, 𝑥=𝜋 . 𝑦 = −3 , 𝑡 = 𝜋, 3𝜋

ทบทวนสูตรเก่า

√3 1
. . 1 . 2
. 1 . √3
. 1 . 1 . −1 . −1
. 1

1+sin 𝐴+1−sin 𝐴 2 2 cos2 𝐴+sin2 𝐴 2 cos2 𝐴 2 sin2 𝐴

. LHS = 1−sin2 𝐴
= cos2 𝐴 = cos2 𝐴
= cos2 𝐴
+ cos2 𝐴
= RHS

. 19
= 4 1 − cos2 𝜃 + 11 cos 𝜃 − 1 → 0 = 4 cos2 𝜃 − 11 cos 𝜃 − 3 = 4 cos 𝜃 + 1 cos 𝜃 − 3
1
จะได้ cos 𝜃 = − 4 , 3 → วาดสามเหลียม ได้ ชิด = −1, ฉาก = 4 → ข้าม = ±√15
2
𝜋
ดังนัน cot 2 𝜃 + 2 + sec 𝜃 − 3𝜋 = tan2 𝜃 − sec 𝜃 = ±
√15
1
− −4 = 19

. 0 . 181 . 373

สูตรผลบวกผลต่างมุม
7 24
. . − 25 . −1 . 25
. 0
17 1 6
. . 6
. 18
. 17
. 18
√6−√2 √6−√2 √6+√2 √6+√2
. . 4
. 4
. 4
. 4
. −2 − √3 . 2 + √3
. . cos 𝜃 . −cos 𝜃 . sin 𝜃 . sin 𝜃
. −tan 𝜃 . −tan 𝜃
√2 √2 1 1
. . 2
. 2
. 2
. 2
1 √6
. 2
. 2
. √2 . 1
86 ฟังก์ชนั ตรีโกณมิติ

. 1 . 2 . −2 . 2
16
. 125 . 65
. 2 . 222

สูตรมุมสองเท่า สามเท่า ครึงเท่า

4 24 7 336
. . −5 . − 25 . − 25 . 625
1 √2 1 1
. . 2
. 4
. 4
. 4
1 1
. 2
. 4 . 2 . 2
4 3 4 3
. . 5
. −5 . −3 . −4
117 44 117 44
. . 125
. 125
. 44
. 117
√6−√2 15
. 4
. 16
. .
4
. . 6 . 2 . 9
. 2 − 2√2 . 2 . 1 . 4
25
. 1 . 681 . 126

.1
สมมติให้ sec 1° − tan 1° > sec 2° − tan 2°
1 sin 1° 1 sin 2°
cos 1°
− cos 1° > cos 2°
− cos 2°
1−sin 1° 1−sin 2°
>
cos 1° cos 2°
cos 2° − sin 1° cos 2° > cos 1° − sin 2° cos 1°
sin 2° cos 1° – sin 1° cos 2° > cos 1° − cos 2°
sin (2 − 1)° > cos 1° − cos 2°
cos 2° > cos 1° − sin 1°
cos 2 2° > cos2 1° + sin2 1° − 2 sin 1° cos 1°
1 − sin2 2° > 1 − sin 2°
sin 2° > sin2 2°
เนืองจาก sin 2° < 1 ยิงยกกาลัง จะยิงน้อย ดังนัน sin 2° > sin2 2° จึงถูกต้อง ดังนัน 𝑎>𝑏
ถัดมา เราจะตรวจสอบว่า 𝑎 มากกว่า 1 หรือไม่
สมมติให้ sec 1° − tan 1° > 1
1−sin 1°
cos 1°
> 1
1 − sin 1° > cos 1°
1 > sin 1° + cos 1°
1 > sin2 1° + cos 2 1° + 2 sin 1° cos 1°
0 > 2 sin 1° cos 1°
เนืองจาก 0 < 2 sin 1° cos 1° ดังนันทีสมมติไม่ถกู ต้อง ดังนัน 𝑎 < 1 ยิงถอดรูทจะยิงมาก ดังนัน √𝑎 > 𝑎
และเนืองจาก 𝑎 > 𝑏 ดังนัน √𝑎 > √𝑏 ดังนัน √𝑎 มากทีสุด
 ฟังก์ชนั ตรีโกณมิติ 87

. 27.25 . 3

.8
จาก sin2 𝜃 + cos 2 𝜃 = 1 ได้ sin4 𝜃 + cos 4 𝜃 = 1 − 2 sin2 𝜃 cos2 𝜃
4 4 2 2 2 2 2
จะได้ LHS = sin 𝜃+cos 𝜃+cos 𝜃+sin 𝜃
sin2 𝜃 cos2 𝜃
2−2 sin 𝜃 cos 𝜃 4−sin 2𝜃
= sin2 𝜃 cos2 𝜃 = sin2 2𝜃 = 7
แก้สมการ ได้ sin2 2𝜃 = 89 ได้ cos 2 2𝜃 = 19 → tan2 2𝜃 = 8

. 178 . 1, 2

สูตรแปลงผลคูณกับผลบวกลบ
1 1 sin 2𝜃+sin 𝜃 1
. . 2
. 4
. 2
. −
2
1 √3
. 8
. 8
√6 √2
. . 2
. − 2
. 0 . 0
. √3 . 0

. 3.5
สังเกตว่า cos 20° = − cos 160° ดังนัน cos 2 20° = cos2 160°
cos 40° = − cos 140° ดังนัน cos 2 40° = cos2 140°
cos 60° = − cos 120° ดังนัน cos 2 60° = cos2 120°
cos 80° = − cos 100° ดังนัน cos 2 80° = cos2 100°
ดังนัน ผลบวก = 2(cos 2 20° + cos 2 40° + cos2 60° + cos2 80°)
1
= 2(cos 2 20° + cos 2 40° + + cos 2 80°)
4
1
= + 2(cos2 20° + cos2 40° + cos 2 80°)
2
1 1+cos 40° 1+cos 80° 1+cos 160°
= 2
+2 2
+ 2
+ 2
1
= 2
+ 3 + cos 40° + cos 80° + cos 160°
1
= 2
+ 3 + 2 cos 60° cos 20° + cos 160°
1
= 2
+3+ cos 20° + cos 160°
1
= 2
+3 + 0 = 3.5
. 1 . 6 . 2 . 1, 2
3 2
. 55 . 60 . 4
. 3

1
. −2
2 sin 18° cos 18° cos 36° sin 36° cos 36° sin 72° 1
= 2 cos 108° cos 36° = 2 sin 18° cos 36° = cos 18°
= cos 18°
= 2 cos 18° = 2

1
. 2 . 8 . 2
. 2
88 ฟังก์ชนั ตรีโกณมิติ

สมการตรีโกณมิติ

. . 30° , 150° . 60° , 300° . 45° , 225° . 150° , 330°

𝑛 𝜋 2𝜋 𝜋 𝜋
. . 𝑛𝜋 + −1
4
. 2𝑛𝜋 ±
3
. 𝑛𝜋 +
3
. 𝑛𝜋 + −1 𝑛
−
6
𝜋 𝑛 𝜋
. 2𝑛𝜋 ± 2 หรือ 𝑛𝜋 + −1 6
. . 30°, 150°, 210° . 180° . 0°, 90°, 180°, 270°

. 2√3
sin 𝐴 − sin 2𝐴 + sin 3𝐴 = sin 𝐴 + sin 3𝐴 − sin 2𝐴 = 2 sin 2𝐴 cos 𝐴 − sin 2𝐴
1
= 2 cos 𝐴 − 1 sin 2𝐴 = 0 → cos 𝐴 = 2 หรือ sin 2𝐴 = 0 → 𝐴 = 60°, 0°, 90°
tan 𝐴 − tan 2𝐴 + tan 3𝐴 = √3 − −√3 + 0 = 2√3

. 2
ต้องแก้สมการ cot 2𝑥 = cot 𝑥 จาก cot 𝐴 = cot 𝐵 เมือ 𝐴 = 𝑛𝜋 + 𝐵 จะได้ 2𝑥 = 𝑛𝜋 + 𝑥 → 𝑥 = 𝑛𝜋
แต่ cot 𝑛𝜋 จะหาค่าไม่ได้ ดังนัน ข้อ เท็จ
1
sin4 𝑥 + cos 4 𝑥 = sin2 𝑥 + cos 2 𝑥 2
− 2 sin2 𝑥 cos 2 𝑥 = 1 − 2 2 sin 𝑥 cos 𝑥 2

1
= 1 − sin2 2𝑥 →
2
จริง

. 1.5
แก้สมการได้ cos 𝑥 = − 12 → 𝑥 = 120°, 240°
ทังสองมุม จะได้ sec 3𝑥 − cos 2𝑥 = 1 − − 12 =
3
2
เท่ากัน ดังนีน 𝐵=
3
2
→ ผลบวกสมาชิก = 1.5

. 153 . 3 . 20
. 1

𝜋
. 2𝑛𝜋 + 2
4 sin 𝑥 4 sin 𝑥 4 sin2 𝑥 12 sin2 3𝑥 36 sin2 9𝑥
1+2 cos 2𝑥
=
3−4 sin2 𝑥
=
sin 3𝑥
ทาแบบเดียวกันทีสองตัวทีเหลือ ได้ sin 9𝑥
กับ sin 27𝑥
36 sin2 9𝑥 27 27−36 sin2 9𝑥 9 3−4 sin2 9𝑥 9 sin 27𝑥 9
ย้าย sin 27𝑥
ไปลบกับ
sin 27𝑥
ทางขวา ได้ sin 27𝑥
= sin 27𝑥 = sin 27𝑥 sin 9𝑥
= sin 9𝑥
12 sin2 3𝑥 9 3 3−4 sin2 3𝑥 3
ย้าย sin 9𝑥
ไปลบกับ
sin 9𝑥
ทีเหลือ แบบเดียวกัน ได้ sin 9𝑥
= sin 3𝑥
4 sin2 𝑥 3 3−4 sin2 3𝑥 1
ย้าย sin 3𝑥
ไปลบกับ sin 3𝑥
ทีเหลือ แบบเดียวกัน ได้ sin 3𝑥
= sin 𝑥
1 𝜋
ดังนัน สุดท้ายเหลือ 0 = sin 𝑥 − 1 → sin 𝑥 = 1 → 𝑥 = 2𝑛𝜋 + 2

ฟั งก์ชนั อาร์ค

. . 45° . 90° . −60° . −90°

. 135° . −45°
1 √7 5
. . 3
. 4
. √5
3
. 4
 ฟังก์ชนั ตรีโกณมิติ 89

1+2√6
. 6
. 7 . 0
√3 1
. . −2 . 3
, 3 . √5
5

. 12
1
วาดสามเหลียมจะได้ tan(arccot 2𝑥
) = 2𝑥 และ tan(arcsec 1 + 2𝑥 1 − 𝑥 ) = 2𝑥 1 − 𝑥

ใส่ tan ตลอด ได้ 1−1−𝑥+2𝑥

1−𝑥 2𝑥
=
2 2𝑥 1−𝑥
ตัดส่วนทังสองข้าง เหลือ
1−2𝑥 1−𝑥
1 + 𝑥 = 2 2𝑥 1 − 𝑥
1 1
ยกกาลังสอง ได้ 1 + 2𝑥 + 𝑥 2 = 8𝑥 − 8𝑥 → 9𝑥 2 − 6𝑥 + 1 = 0
2
→ 𝑥=
3
→ cos 𝜋𝑥 =
2

1
. 4 . √2
. √3 . 2
13 13
. 4 . 16
. 4
. 1
1
. 4 . 2 . 0 . 5
1
. 2 . 2
. 2 . 1, 2
1
. 1 . 6
. 0.5

การนาไปใช้กบั สามเหลียม

. . √21 . 5 . 60° . 4√2

3√6
. 2
3 √3
. √2 . 4
. 45 . − 2
√3
. 54 . 1 . 2 . 2
1 1
. 3 . √3
. 5 . √3
. 1 . 1, 2 . 4 . 0.2
. 1 . 3

เครดิต
ขอบคุณ คุณ Theerat Piyaanangul
และ คุณ Hassatorn Thamkijjanon ทีช่วยตรวจสอบความถูกต้องของเอกสารด้วยครับ