วิธีการเทคนิคสาหรับการตรวจ

วิเคราะห์ เชื้อจุลนิ ทรีย์และสารพิษ

โดย

ดร.นฤมล มาแทน
 1.Conventional method

• เทคนิคพืน้ ฐานในการตรวจนับปริมาณของเชื้อจุลนิ ทรีย์

– Standard plate counts (SPC)
– The most-probable numbers (MPN)
– Dry-reduction techniques
– Direct microscopic counts (DMC)
– Turbidity
 Standard plate counts (SPC)
• เป็ นการนับจานวนเชื้อจุลนิ ทรีย์ทมี่ ีชีวติ โดยโคโลนีทนี่ ับได้ จะ
ปรากฏให้ เห็นเป็ นโคโลนี (colony-forming units: cfu)
• มีเทคนิคที่ใช้ คอื pour plated และ spread plate

* CFU/ml หรือ CFU/g = ค่ าเฉลีย่ ของจานวนโคโลนีทนี่ ับได้ ต่อจานอาหาร

ระดับความเจือจาง x ปริมาตรอาหารทีด่ ูดมา
หลักการคานวณหาปริมาณเชื้อจุลนิ ทรีย์
CFU/mL?
Spr
Question?
 โจทย์ ตอบ
ของแข็ง 10-1 10-2 10-3 10-4 10-5 10-6

1 >300 >300 >300 >300 145 56

2 >300 >300 86 2 0 0

3 28 0 0 0 0 0

4 0 0 0 0 0 0

ของเหลว

1 >300 >300 >300 >300 >300 >300

2 >300 >300 >300 156 28 14

3 5 0 0 0 0 0

4 0 0 0 0 0 0
 The most-probable numbers
(MPN)
• เป็ นเทคนิคทีใ่ ช้ ในการนับจานวนเชื้อจุลนิ ทรีย์โดยการอ่านค่ า
ผลบวกและลบตามระดับความเจือจาง ก่อนที่จะนาไปเปิ ดอ่าน
ค่ าในตารางต่ อไป
MPN/ml = ปริมาณเชื้อจากตาราง x dilution factor ของระดับความเจือจางทีอ่ ยู่ตรงกลาง

• มีความสั มพันธ์ กบั เชื้อในอาหารสู ง และผลการนับคล้ายกับ

SPC โดยเฉพาะการหาค่ าความหนาแน่ นของ coliform
วิธีการหาค่า MPN
 จานวนหลอดทีเ่ กิดผลบวก MPN·g-1 จานวนหลอดทีเ่ กิดผลบวก MPN·g-1

0.10 0.01 0.10 0.10 0.01 0.10

0 0 0 <3.0 2 2 0 21
0 0 1 3.0 2 2 1 28
0 1 0 3.0 2 2 2 35
0 1 1 6.1 2 3 0 29
0 2 0 6.2 2 3 1 36
0 3 0 9.4 3 0 0 23
1 0 0 3.6 3 0 1 38
1 0 1 7.2 3 0 2 64
1 0 2 11 3 1 0 43
1 1 0 7.4 3 1 1 75
1 1 1 11 3 1 2 120
1 2 0 11 3 1 3 160
1 2 1 15 3 2 0 93
1 3 0 16 3 2 1 150
2 0 0 9.2 3 2 2 210
2 0 1 14 3 2 3 290
2 0 2 20 3 3 0 240
2 1 0 15 3 3 1 460
2 1 1 20 3 3 2 1100
2 1 2 27 3 3 3 >1100
 จานวนหลอดที่เกิดผลบวก MPN·g-1 จานวนหลอดที่เกิดผลบวก MPN·g-1

0.10 0.01 0.10 0.10 0.01 0.10

0 0 0 <1.8 3 0 1 11
0 0 1 1.8 3 0 2 13
0 1 0 1.8 3 1 0 11
0 1 1 3.6 3 1 1 14
0 2 0 3.7 3 1 2 17
0 2 1 5.5 3 2 0 14
0 3 0 5.6 3 2 1 17
1 0 0 2 3 2 2 20
1 0 1 4 3 3 0 17
1 0 2 6 3 3 1 21
1 1 0 4 3 3 2 24
1 1 1 6.1 3 4 0 21
1 1 2 8.1 3 4 1 24
1 2 0 6.1 3 5 0 25
1 2 1 8.2 4 0 0 13
1 3 0 8.3 4 0 1 17
1 3 1 10 4 0 2 21
1 4 0 11 4 0 3 25
2 0 0 4.5 4 1 0 17
2 0 1 6.8 4 1 1 21
2 0 2 9.1 4 1 2 26
2 1 0 6.8 4 1 3 31
2 1 1 9.2 4 2 0 22
2 1 2 12 4 2 1 26
2 2 0 9.3 4 2 2 32
2 2 1 12 4 2 3 38
2 2 2 14 4 3 0 27
2 3 0 12 4 3 1 33
2 3 1 14 4 3 2 39
2 4 0 15 4 4 0 34
 จานวนหลอดที่เกิดผลบวก MPN·g-1 จานวนหลอดที่เกิดผลบวก MPN·g-
1

0.10 0.01 0.10 0.10 0.01 0.10

3 0 0 7.8 4 4 1 40
4 1 1 21 5 2 0 49
4 1 2 26 5 2 1 70
4 1 3 31 5 2 2 94
4 2 0 22 5 2 3 120
4 2 1 26 5 2 4 150
4 2 2 32 5 3 0 79
4 2 3 38 5 3 1 110
4 3 0 27 5 3 2 140
4 3 1 33 5 3 3 180
4 3 2 39 5 3 4 210
4 4 0 34 5 4 0 130
4 4 1 40 5 4 1 170
4 4 2 47 5 4 2 220

4 5 0 41 5 4 3 280

4 5 1 48 5 4 4 350

5 0 0 23 5 4 5 430

5 0 1 31 5 5 0 240

5 0 2 43 5 5 1 350

5 0 3 58 5 5 2 540

5 1 0 33 5 5 3 920

5 1 1 46 5 5 4 1600

5 1 2 63 5 5 5 >1600

5 1 3 84