Parasal

Gelişmeler
Raporu

Veri Yönetişimi ve İstatistik

Genel Müdürlüğü
Haziran 2022
 Parasal Gelişmeler |Haziran 2022 1

Değerlendirmeler
Geniş para arzı M3, Mayıs 2022 döneminde yıllık %68,6 büyümenin ardından Haziran 2022 döneminde
yıllık %67,4 büyümüştür. En dar para tanımı olan M1’in yıllık büyüme oranı ise bir önceki ay %89,4 olarak
gerçekleşirken Haziran ayında %84,1 olarak gerçekleşmiştir.

Parasal sektör tarafından verilen kredilerin yıllık artış hızı, hanehalkı için Mayıs 2022’de %33,6 iken Haziran
2022’de %37 olarak gerçekleşmiştir. Finansal olmayan kuruluşlara verilen krediler ise Mayıs 2022’de %62,9
iken, Haziran 2022’de bir önceki yıla göre %64,4 artmıştır.

Grafik 1. Parasal Büyüklükler (Haziran 2022, Grafik 2. Verilen Krediler (Haziran 2022, Yıllık %
Yıllık % Büyüme) Büyüme)

Finansal Olmayan Kuruluşlar

M1 M3
Hanehalkı
120 Özel Sektör *
60
100
50
80
40

60 30

20
40
10
20
0

0 -10
2019

2020

2021

2022
2019

2020

2021

2022

(*) Özel Sektör; Finansal Olmayan Kuruluşlar ile

Hanehalkının yanında Tarım Satış ve Kredi Kooperatifleri,
Hanehalkına Hizmet Veren Kar Amacı Olmayan Kuruluşlar ve
Diğer Kalemlerini de kapsamaktadır.

Geniş para arzı bileşenlerinin para arzındaki yıllık büyümeye katkısı incelendiğinde; vadeli mevduatların
para arzına en büyük katkıyı sağlayan kalem olduğu, bunu vadesiz mevduatların izlediği görülmektedir.

Haziran 2022’de geniş para arzı M3’te gözlenen yıllık %67,4 oranındaki büyümede %39,9 ile vadeli
mevduatlardaki artış etkili olmuş, bunu %23,7 ile vadesiz mevduatlar izlemiş ve diğer kalemlerin katkısı
sınırlı düzeyde kalmıştır.
 Parasal Gelişmeler |Haziran 2022 2

Tablo 1: M3 Para Arzındaki Yıllık Büyümeye Bileşenlerin Katkısı (Haziran 2022)

Haziran 2022 Nisan 2022 Mayıs 2022 Haziran 2022

(Milyon TL) (%) (%) (%)
M3 6.489.256 63,09 68,65 67,38
Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar 11.340 0,13 0,13 0,12
Para Piyasası Fonları 49.894 0,53 0,54 0,52
İhraç Edilen Menkul Değerler 41.421 0,41 0,42 0,43
M2-M1 3.837.733 37,06 40,34 39,85
Vadeli Mevduat (TL) 2.077.576 20,15 21,32 21,57
Vadeli Mevduat (YP) 1.760.156 16,91 19,02 18,28
M1 2.548.869 24,96 27,21 26,47
Bankalar Dışındaki Para 263.538 2,84 2,73 2,74
Vadesiz Mevduat (TL) 613.567 6,07 6,21 6,37
Vadesiz Mevduat (YP) 1.671.763 16,05 18,28 17,36
Kaynak: TCMB

Grafik 3. M3 Para Arzındaki Yıllık Büyümenin Karşılık Kalemlerine Yansıması (Haziran 2022)

Özel Sektörden Alacaklar (**) Diğer Kalemler (Net) (*)

Genel Yönetimden Alacaklar Net Dış Varlıklar
Banka Dışı Finansal Kuruluşlardan Alacaklar M3

85
75
65
55
45
35
25
15
5
-5
-15
-25
2019

2020

2021

2022

(*) “Diğer Kalemler (net)” içerisinde parasal sektörün birbirleriyle olan işlemleri netleştirilmektedir.
(**) “Özel Sektörden Alacaklar” kalemine Mali Olmayan Kamu Girişimlerinden Alacaklar dahildir.

M3’teki büyümenin karşılık kalemlerine yansıması; %62,2’si özel sektörden, %15,2’si genel yönetimden, %2,4’ü
banka dışı finansal kuruluşlardan ve %6,5’i net dış varlıklardan alacaklarda artış şeklinde olmuştur. Diğer
taraftan diğer kalemler (net) %18,9 oranında azalış olarak katkı yapmıştır.