HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

VIỆN BÁO CHÍ

___________

TIỂU LUẬN

HỌC PHẦN PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC BÁO CHÍ – TRUYỀN THÔNG

Đề tài : Tin giả và việc phòng chống tin giả trên mạng xã hội tại Việt Nam
hiện nay

Sinh viên : Nguyễn Thị Ngọc Hà

Mã sv : 2057080018

Lớp : QHCC-K40
 MỤC LỤC

CHƯƠNG I: MỞ ĐẦU..............................................................................................3

1. Lời mở đầu......................................................................................................3

2. Mục tiêu nghiên cứu:.......................................................................................3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:..................................................................4

4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................5

CHƯƠNG II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU...............................................................7

1. Tổng quan về tin giả trên mạng xã hội............................................................7

2. Thực trạng tin giả trên mạng xã hội ở Việt Nam..........................................14

3. Gỉai pháp phòng chống tin giả và tin giả trên mạng xã hội Việt Nam..........16

LỜI KẾT..................................................................................................................22

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................23

2
 CHƯƠNG I: MỞ ĐẦU

1. Lời mở đầu
Thời gian qua, vấn nạn tin giả đang tràn lan trên thế giới, song những năm gần
đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các phương tiện truyền thông, nhất là
internet và mạng xã hội thì tin giả xuất hiện ngày càng nhiều và trở thành vấn nạn
với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tin giả, tin đồn thất thiệt đã xuất hiện từ
lâu ở các trang mạng xã hội, nhưng ít người để ý và cảnh giác, gây ảnh hưởng đến
từng cá nhân, từng doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức; thậm chí có thể gây tác động
tiêu cực đến cả xã hội, nền kinh tế và đối với cả thể chế. Hiện nay, nhiều người
Việt thường coi các mạng xã hội là kênh chủ yếu để tiếp cận và chia sẻ thông tin
hằng ngày. Trong khi đó, chất lượng nguồn thông tin này không được đảm bảo,
không đáng tin cậy, chưa nói đến là vô số những tài khoản ảo đăng tin bịa đặt, gây
ảnh hưởng nghiêm trọng và là mối đe dọa lớn cho cá nhân cũng như cả xã hội. Vậy
vấn đề đặt ra là các cấp, các ngành và toàn xã hội cần phải nâng cao cảnh giác, ý
thức trách nhiệm trong phòng, chống tin giả, tin đồn thất thiệt.

2. Mục tiêu nghiên cứu:

Phân tích nguyên nhân & cách phòng chống tin giả Tin giả còn được gọi là tin rác
hoặc tin tức giả mạo, là một loại hình báo chí hoặc tuyên truyền bao gồm các
thông tin cố ý hoặc trò lừa bịp lan truyền qua phương tiện truyền thông tin tức
truyền thống (in và phát sóng) hoặc phương tiện truyền thông xã hội trực tuyến.
Vậy thì nguyên nhân từ đâu ra? Có thể nói, mạng xã hội ngày càng phát triển, con
người ngày càng được giao lưu, tiếp cận nhiều hơn với các nguồn thông tin. Dễ
dàng nhận thấy, rất nhiều fanpage “mọc lên như nấm”. Thế nhưng, những thông
tin từ các trang fanpage này không phải lúc nào cũng chính xác, thậm chí xuất
hiện những thông tin giả mạo trên facebook như kêu gọi tẩy chay thịt lợn nhân vụ

3
dịch tả lợn Châu Phi, hay sự việc lớp trưởng bị vạ lây trong vụ cô giáo vào nhà
nghỉ… Điều này, cho thấy người dùng đang bị mạng xã hội “dắt mũi” không kiểm
chứng thông tin đã vội chia sẻ. Phần lớn nguyên nhân xuất hiện tin giả là do lợi
nhuận. Vì chúng ta đang sống trong thời đại 4.0, thời của kinh tế chia sẻ, thời của
cách mạng nền tảng. Tin giả có nhiều mục đích khác nhau, có thể câu
khách/view/like; tuyên truyền, định hướng dư luận. Thao tác chia sẻ một thông tin
trên mạng xã hội chỉ mất vài giây, nhưng phát tán tin giả, tin chưa kiểm chứng lại
có thể gây hậu quả khôn lường và người tung tin giả có thể bị xử lý, thậm chí là
hình sự. Nhiều tin giả xuất hiện trên báo chí thời gian qua có nguyên nhân do
phóng viên, nhà báo khai thác nguồn tin từ mạng xã hội, trang tin điện tử tổng
hợp, trích dẫn các nguồn tin không chính thống, không rõ nguồn gốc… Có thể kể
đến những vụ tin giả tiêu biểu trên báo chí như: Vụ siêu xe dưới gầm giường ở
Cần Thơ (thực chất là xe mô hình); Vụ nữ tài xế lái xe Lexus đâm chết nạn nhân ở
ngã tư Hàng Xanh (TP Hồ Chí Minh) được báo chí đưa tin là Giám đốc ngân hàng
nhưng thực tế không phải; Vụ nam sinh lớp 10 và cô giáo vào nhà nghỉ ở Bình
Thuận mà nam sinh bị báo chí đưa lên báo thực chất không phải là nhân vật
chính… Đối với tin sai lệch, một mặt do sự thiếu cẩn trọng của người tạo và đưa
tin trên các phương tiện truyền thông, mặt khác do sự chủ quan, thiếu trách nhiệm
của người quản lý khi duyệt và cho phép lưu hành tin. Tin giả được chia sẻ rộng
rãi trên truyền thông xã hội, sau đó được Google và các công cụ tìm kiếm khác
xếp hạng cao giúp chúng được tìm thấy dễ dàng hơn, làm cho các tin giả gia tăng
với số lượng lớn và lan truyền nhanh. Năng lực trong quản lý, phát hiện, ngăn
chặn tin giả của các cơ quan chức năng còn hạn chế và các chế tài xử lý với các
đối tượng tạo lập và tán phát tin giả còn bất cập...

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

4
 Thứ nhất, kẻ xấu tung tin giả thường nhằm mục đích lôi kéo người dùng bấm vào
những bài viết để xem "lượt thích" và "lượt xem", từ đó phục vụ cho việc quảng
cáo và bán hàng. Thứ hai, cơ sở dữ liệu người dùng mang lại lợi nhuận lớn, khiến
kẻ xấu luôn tìm cách tạo ra thông tin giả mạo và lôi kéo người dùng cung cấp
thông tin của mình một cách tự nguyện. Thứ ba, tin tặc tạo tin tức giả để phát tán
mã độc nhằm kiểm soát thiết bị của nạn nhân và phục vụ cho các mục đích xấu.
Thứ tư, luồng thông tin độc hại có tác động tiêu cực đến điều kiện tư tưởng, dư
luận, sự nghi ngờ và mục đích chính trị. Thế hệ trẻ dễ bị tin giả nhất vì đây là lực
lượng sử dụng mạng xã hội nhiều nhất. Vì vậy, có thể thấy, những nguy cơ tiềm
ẩn của vấn nạn tin giả nếu không được ngăn chặn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đạo
đức, lối sống, nhân cách của cá nhân và cộng đồng xã hội ở hiện tại và tương lai.
Tin giả ảnh hưởng đến dân chủ và an ninh quốc gia: Vấn nạn tin giả nhằm xuyên
tạc sự thật đang gây ảnh hưởng lớn đến đời sống chính trị xã hội của nhiều quốc
gia trên thế giới, đe dọa trực tiếp đến dân chủ và an ninh quốc gia. Các nghiên cứu
đã chỉ ra rằng ở nhiều khu vực có trình độ dân trí và hiểu biết về công nghệ thông
tin thấp, người dân thường bị ảnh hưởng bởi những thông tin không đúng sự thật
trên mạng xã hội. Ngay cả các nước tiên tiến cũng bị ảnh hưởng lớn bởi tin tức giả
mạo đe dọa bất ổn chính trị. Tin tức giả mạo nhắm đến chính trị theo nhiều
phương diện và nhiều cách. Việc cố tình tung tin giả sẽ ảnh hưởng và tác động rất
lớn đến kết quả của những cuộc bầu cử, làm mất đi sự gắn kết xã hội và ảnh
hưởng đến chính trị. Đồng thời, khi người dùng không phân biệt được tin đáng tin
cậy, và giả mạo, những câu chuyện sai sự thật được phát triển trên cơ sở các sự
kiện gây bất ổn hiện tại có thể đạt được mục đích xấu và gián tiếp phá hoại an
ninh quốc gia. Đặc biệt, đất nước đang phải hứng chịu những căng thẳng về sắc
tộc. Thông tin sai lệch có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng và gây ra bạo lực, từ
đó gây ra nhiều bất ổn xã hội trong hoặc giữa các quốc gia.

5
4. Phương pháp nghiên cứu

4.1. Sưu tầm tài liệu

Đó chính là công việc thu thập những tài liệu cần thiết liên quan đến tin tức giả
mạo, đồng thời cũng là hoạt động quan trọng của các nhà báo để có thể đưa thông
tin chính xác hoặc là hoạt động của người dân để có thể an tâm hơn về những tin
tức chính xác.

4.2. So sánh đối xứng

Là một trong những phương pháp lấy hai hoặc nhiều hơn từ tin tức thật và tin tức
giả để làm sáng tỏ những nét giống nhau và khác nhau.

4.3. Thảo luận nhóm :

Là một cuộc trao đổi, tương tác qua lại với nhau, đặt câu hỏi, làm rõ những quan
điểm, chia sẻ ý kiến cá nhân, thể hiện sự không đồng tình về các tin tức giả mạo.

4.4. Khảo sát

Là phương pháp khi chưa có đầy đủ thông tin, cần tham khảo hoặc lấy ý kiến trực
tiếp từ người dân xung quanh những lựa chọn cần thiết, nghĩa là chúng ta sẽ dung
câu hỏi để người dân trả lời.

4.5. Cách xử lí tình huống

Trước khi bấm vào đường link tới tin tức thì đầu tiên phải xem kỹ tên miền có
phải từ những trang tin tức chính thông hay không. Tin tức giả thường có những
sai sót về chính tả, không rõ sự thật, kèm theo nhiều quảng cáo, không có nhiều
lượt tương tác và đánh giá. Kiểm tra nhanh bằng cách copy tiêu đề sau đó tìm trên

6
mạng xã hội Google để xác nhận tin thật tin giả. Loại bỏ nguồn tin giả mạo bằng
cách bỏ theo dõi trang tin tức đó.

7
 CHƯƠNG II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1. Tổng quan về tin giả trên mạng xã hội

Tin giả (tiếng Anh: fake news), còn được gọi là tin tức giả mạo hoặc tin rác, là
một loại tuyên truyền hoặc báo chí bao gồm Thông tin lừa đảo đã cố gắng để lan
truyền qua các phương tiện truyền thông. Phương tiện truyền thông (in và phát
sóng) hoặc phương tiện truyền thông xã hội trực tuyến. Nếu một thành viên trả phí
đăng ký để đăng ký trang tin tức này, thông tin sai sẽ được tạo ra Đây là một tổ
chức phi đạo đức được gọi là tin tức trả phí. Tin tức kỹ thuật số sử dụng tin tức giả
mạo, tin tức giả mạo hoặc báo cáo tin tức khiêu dâm để tăng khối lượng công việc
và sau đó nó thường xuất hiện lại dưới dạng thông tin sai lệch trên phương tiện
truyền thông xã hội, nhưng nó cũng xuất hiện trở lại khi nó xâm nhập vào các
phương tiện truyền thông chính thống, viết và xuất bản tin tức giả mạo. Việc lừa
dối thường là để gây thiệt hại cho cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân và / hoặc thu lợi
từ các lợi ích kinh tế, tài chính hoặc chính trị, vì vậy các tiêu đề giật gân, không
trung thực hoặc bịa đặt thường được sử dụng để tăng lượng độc giả của họ. Tương
tự, nhấp và nhấp vào các câu chuyện và tiêu đề bẫy nhận được doanh thu quảng
cáo từ chiến dịch. Ảnh hưởng của tin tức giả mạo trong nền chính trị hậu sự thật
đang tăng lên từng ngày. Đối với các phương tiện truyền thông, khả năng thu hút
người xem vào trang web của họ là rất quan trọng để tạo ra doanh thu quảng cáo
trực tuyến. Xuất bản những câu chuyện có nội dung sai sự thật thu hút người dùng
có thể mang lại lợi ích cho nhà quảng cáo và cải thiện thứ hạng trang web. Doanh
thu quảng cáo trực tuyến giảm, phân cực chính trị gia tăng và sự lan truyền của
mạng xã hội (chủ yếu là Facebook News Feed) đều liên quan đến việc lan truyền
tin tức giả và cạnh tranh với các tin bài hợp pháp. Các lực lượng thù địch trong
chính phủ cũng đã tham gia vào việc tạo ra và phổ biến tin tức giả, đặc biệt là
8
trong các cuộc bầu cử. Tin tức giả đã gây thiệt hại nặng nề cho các phương tiện
truyền thông, khiến các nhà báo gặp khó khăn hơn trong việc đưa tin các tin tức
quan trọng. Một phân tích của BuzzFeed cho thấy so với 20 tin tức giả mạo hàng
đầu từ cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016, 20 tin tức sự thật hàng đầu từ
19 phương tiện truyền thông lớn có mức độ tham gia cao hơn trên Facebook. Các
trang web tin tức giả mạo ẩn danh thiếu nhà xuất bản nổi tiếng cũng bị chỉ trích vì
họ gặp khó khăn trong việc truy tố các nguồn tin tức giả mạo vì tội phỉ báng. Theo
quan điểm chính trị đối lập, thuật ngữ này đôi khi được sử dụng để nghi vấn tin
tức hợp pháp, là một loại tin tức dối trá. Điều này đúng theo nghĩa này khi Donald
Trump sử dụng thuật ngữ "tin giả" để mô tả những tin tức tiêu cực về bản thân
trong và sau cuộc bầu cử và chiến dịch tranh cử tổng thống. Một phần do việc
Trump sử dụng thuật ngữ này, thuật ngữ này ngày càng nhận được nhiều lời chỉ
trích. Vào tháng 10 năm 2018, chính phủ Anh đã quyết định không sử dụng thuật
ngữ này vì đây là "một thuật ngữ được định nghĩa kém và gây nhầm lẫn gây nhầm
lẫn nhiều thông tin sai lệch, từ sai sót thực tế đến sự can thiệp của nước ngoài vào
tiến trình dân chủ." Phân loại và đặc điểm Có nhiều ý kiến khác nhau về các loại
tin tức giả mạo khác nhau. Theo Claire Wardle về bản thảo đầu tiên của tin tức
("Dự án chống thông tin trực tuyến" do 9 tổ chức của Google News Lab thành lập
vào năm 2015), có bảy loại tin giả khác: Châm biếm / châm biếm ("Cố ý gây hại,
nhưng có thể gây nhầm lẫn") Các yếu tố liên quan đến bài viết bị sai ("Tiêu đề,
hình ảnh hoặc tiêu đề không phù hợp với nội dung bài viết") Nội dung gây hiểu
lầm ("Sử dụng thông tin sai lệch để xác định vấn đề hoặc cá nhân") Ngữ cảnh sai
("Khi nội dung được chia sẻ với thông tin sai ngữ cảnh") Tin tức giả mạo ("tin tức
giả mạo từ một nguồn đáng tin cậy") Nội dung bị thao túng (ví dụ: "khi thông tin
hoặc hình ảnh thực tế bị thao túng để đánh lừa", ví dụ: với ảnh "đã chỉnh sửa")
Nội dung hư cấu ("nội dung hoàn toàn sai sự thật, được tạo ra để lừa dối và trục
lợi") Ngoài ra, có một cách phân loại các tin giả trực tuyến rất phổ biến. Bao gồm
9
các loại tin giả sau: Clickbait (mồi nhấp chuột): là một dạng văn bản, hình ảnh, ...,
có nội dung giật gân hấp dẫn và liên kết đến một trang web cụ thể để thu hút
người dùng nhấp vào. Propaganda (Tuyên truyền): Là việc đăng tải thông tin (vấn
đề), mục đích nhằm thúc đẩy thái độ, tư tưởng, tâm lý, ý kiến của quần chúng
nhân dân theo hướng cụ thể mà người báo cáo mong muốn. Satire/parody ( Châm
biếm / nhại): Là phương pháp sử dụng những từ ngữ, hình ảnh hoặc hình ảnh nghệ
thuật sắc sảo, giễu cợt, thâm thúy để vạch trần bản chất xấu xa của các đối tượng
(cá nhân), hiện tượng xã hội. Sloppy journalism ( Sự cẩu thả trong báo chí): Các
nhà báo hoặc nhà báo có thể sử dụng thông tin không đáng tin cậy để viết bài, điều
này có thể khiến người đọc tiếp nhận thông tin sai lệch. Tiêu đề gây hiểu lầm: Nội
dung có thể không gây hiểu lầm, nhưng việc sử dụng tiêu đề gây hiểu lầm hoặc
giật gân có thể khiến bài báo bị bóp méo. Misleading headings (Giật tít): Những
bài viết có thể không sai thông tin trong nội dung nhưng bị bóp méo bằng cách sử
dụng các tiêu đề sai lệch hoặc giật gân. Biased or slanted news (Tin tức thiên
kiến): : thông tin xác nhận niềm tin hoặc giả thuyết của một người Mồi nhử nhấp
chuột Nội dung của clickbait thường là thông tin, những từ khóa này được tổng
hợp từ các trang web khác nhau, chúng sẽ khiến người dùng phát hiện ra những
vấn đề thú vị. Clickbaits thường chỉ là những đoạn văn ngắn không quá 300 từ và
không có nội dung gốc phù hợp với tiêu đề. Clickbait có thể là hình ảnh hoặc văn
bản gây tò mò để người dùng nhấp vào liên kết trang web. Có nhiều hình thức
click mồi như hình ảnh, câu văn, đoạn văn ngắn,… và kích thước cũng khác nhau
để kích thích người dùng mạng xã hội. Phương pháp này được những người quản
lý website, doanh nghiệp sử dụng với mục đích tích cực và tiêu cực. Về mặt tích
cực, các trang web được liên kết thông qua mồi nhử này sẽ làm tăng lượng người
truy cập trang web. Những bất lợi của việc sử dụng kỹ thuật này là liên kết đến
các trang web độc hại, phần mềm chứa virus, trang web hack, đánh cắp thông tin
người dùng, v.v. Trong nhiều trường hợp, bạn sẽ gặp một số tình huống khi click
10
vào các đường link lừa đảo để lấy cắp thông tin cá nhân nhằm trục lợi cá nhân và
biến mạng xã hội thành mạng xã hội. Những khó khăn và nguy hiểm của người sử
dụng Internet. Tuyên truyền về cơ bản, tuyên truyền là thông tin sai lệch hoặc
thông tin sai lệch được lan truyền thông qua một số hình thức truyền thông đại
chúng nhằm thúc đẩy một chương trình hoặc quan điểm chính trị nhất định. Tuyên
truyền cố tình sai sự thật và thường là một phần của phong trào tâm lý lớn hơn
nhằm gây ảnh hưởng của mọi người đối với một quan điểm cụ thể. Nó có thể bao
gồm những lời nói dối hoặc thông tin sai lệch hoàn toàn, cũng như các hệ thống
kiểm duyệt phức tạp hơn. Tuyên truyền hoạt động bằng cách kích thích cảm xúc
thông qua hình ảnh và khẩu hiệu, và sử dụng thông tin có chọn lọc hoặc kiểm soát
và xem xét các sự kiện. Điều này đặc biệt đúng nếu chính phủ kiểm soát các
phương tiện truyền thông thông qua kiểm duyệt hoặc những người sở hữu và vận
hành các phương tiện truyền thông (chẳng hạn như Liên Xô cũ) đang sử dụng các
phương pháp tuyên truyền. Sự khác biệt giữa tuyên truyền và tin đồn là tuyên
truyền có ý định đằng sau nó, thường là thông qua các hoạt động tài trợ có tổ
chức. Dòng tiêu đề gây mất tập trung Tiêu đề gây hiểu lầm là tiêu đề có ý nghĩa
khác với nội dung của truyện. Tiêu đề gây mất tập trung thường được sử dụng như
"tiêu đề gây sốc", "tiêu đề thú vị", "tiêu đề độc đáo", được thiết kế để thu hút
người xem, hay chính xác hơn là thu hút lượt thích, lượt xem và lượt chia sẻ. Mục
đích chính trị Tin tức giả được sử dụng cho âm mưu chính trị và bất ổn xã hội:
Câu chuyện về cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 được cho là đã góp phần thành
lập các nhà lãnh đạo quốc gia. Sau đó, nó cũng có thể hạ thấp các ký tự có vị trí
tương tự. kinh doanh Ngày càng có nhiều người biết sử dụng các công cụ hiện đại
và các nền tảng mạng xã hội để phát tán thông tin sai lệch. Nhìn chung, số lượng
thông tin sai sự thật trong các doanh nghiệp và doanh nghiệp cũng tăng lên tương
ứng với các tin tức sai sự thật trong các lĩnh vực khác. Phương thức phổ biến của
việc tung tin giả đối với các công ty là: đối thủ sử dụng tin giả để tấn công đầu dây
11
bên kia, dùng các phương pháp bôi nhọ các sự cố trong quá khứ, và khi một sự cố
vừa xảy ra, họ sẽ tìm cách nhân rộng vấn đề.Hay những tin giả hoàn toàn không
có thật liên quan đến vấn đề kinh doanh, vấn đề quan hệ cá nhân của những cán bộ
cấp cao, vấn đề bằng cấp, đầu tư mờ ám, liên quan đến nguồn tiền bất hợp pháp…
có rất nhiều cách thức để làm ảnh hưởng đến một doanh nghiệp, đối thủ. Hoặc
cũng có những người không phải cạnh tranh, thích "cuội" cho vui hoặc gây rối
loạn, đã tạo ra câu chuyện bịa bạc để gây ảnh hưởng cho công ty dù… chẳng để
làm gì. Tin giả bịa đặt để gây bức xúc, tâm lý "tăng tương tác, tăng bán hàng" đã
khiến một bộ phận bán hàng trực tuyến chủ động tạo và lan truyền tin giả với mục
đích kinh tế hết sức rõ ràng. Ngày nay nhờ sự phát triển mạnh mẽ của Internet và
mạng xã hội mà tiếp thị nội dung (content marketing) ngày càng đóng vai trò quan
trọng và khẳng định tính hiệu quả của nó so với các hình thức quảng bá tiếp thị
truyền thống nhờ khả năng lan tỏa (viral) dễ dàng và nhanh chóng nên những đối
tượng bất chính thường tung ra những nội dung mang tính chất câu kéo như ảnh
thương tâm, ảnh cảm động, thông tin giật gân giả tạo... mà chúng ta hay gọi là tin
vịt hay fake news nhằm khuyến khích người dùng mạng xã hội tương tác (Like,
Comment, Share) để trục lợi bất chính. Vấn nạn này gây ra nhiều hệ lụy nguy
hiểm không chỉ cho các doanh nghiệp mà cho toàn xã hội và đang khiến cả thế
giới đau đầu tìm cách ngăn chặn. Cách nhận biết Trực tuyến Tin giả có nhiều
phiên bản, nhân vật chính và các động cơ khác nhau. Tin giả không bị giới hạn ở
một lĩnh vực, phạm vi mà có thể bao gồm: Nội dung giật gân mang tính thương
mại: Những tin giả kiểu này thường không có cơ sở thực tế. Mục tiêu chính của
những người "sáng tác" là thu hút lượng truy cập tới website để tăng thu nhập từ
quảng cáo. Thông tin pha thật, trộn giả gây nhiễu: Mục tiêu không phải là thu
nhập, kiếm tiền từ quảng cáo mà là tạo sự ảnh hưởng. Tin giả kiểu này có thể
được tạo ra với nội dung mang tính phản ánh, dẫn lại ý kiến từ chuyên gia cho
công chúng, nhưng lại nhằm chia rẽ hoặc làm ảnh hưởng đến một ứng cử viên khi
12
đang chạy đua giành một chức vụ nào đó. Nội dung có thể được tạo ra từ các câu
chuyện thật nhưng được xào xáo, cắt ghép để chúng có nét nghĩa khác hoặc những
nội dung có khả năng kích động quần chúng. Các trang tin có tên miền hơi quen
thuộc: Thông tin đưa ra dưới các trang tin có tên miền như cnn.co thoạt nhìn khiến
người đọc tưởng đó là nguồn tin cậy. Nhưng thực ra, đó chỉ là các tin được chỉnh
sửa theo chiều hướng có lợi cho một cá nhân, đảng phái nào đó và luôn công khai
ủng hộ quan điểm chính trị nhất định. Tin tức trên mạng xã hội: Twitter, Facebook
là môi trường dễ dàng cho các tin giả được phát tán với cấp số nhân. Nó đặc biệt
nghiêm trọng khi kẻ phát tán nắm được các dữ liệu về người dùng để chọn thời
điểm xuất hiện, chủ đề ăn khách với các lứa tuổi và xuất hiện tại các góc màn
hình, chuyên mục mà mỗi người dùng có thói quen đọc. Bởi vậy, ngay cả khi có
tin đính chính, thì cũng đã quá muộn bởi tin giả đã đi vòng quanh thế giới. Sơ đồ
tóm tắt Liên đoàn các hiệp hội và tổ chức thư viện quốc tế (IFLA) đã xuất bản một
bản tóm tắt dưới dạng sơ đồ (hình bên phải) để hỗ trợ mọi người nhận ra tin tức
giả mạo. Xem xét nguồn gốc của thông tin Đọc qua tiêu đề Kiểm tra tác giả của
thông tin Đánh giá các nguồn thông tin được cung cấp trong tin tức Kiểm tra ngày
xuất bản Xác nhận xem đó có phải trò đùa (châm biếm hoặc giễu nhại) Xem xét
lại những thành kiến của bạn về tin tức Hỏi lại các chuyên gia. Tin tức giả mạo
ngày càng trở nên phổ biến trong vài năm qua, với hơn 100 bài báo và tin đồn
không chính xác được lan truyền không ngừng chỉ liên quan đến Bầu cử tổng
thống Hoa Kỳ 2016. Những bài báo giả mạo này có xu hướng đến từ các trang
web tin tức châm biếm hoặc các trang web cá nhân với mục đích khuyến khích
tuyên truyền thông tin sai lệch, dưới dạng clickbait hoặc để phục vụ mục đích
khác. Vì họ thường hy vọng cố tình quảng bá thông tin không chính xác, những
bài viết như vậy khá khó phát hiện. Khi xác định một nguồn thông tin, người ta
phải xem xét nhiều thuộc tính, bao gồm nhưng không giới hạn ở nội dung của
email và các cam kết truyền thông xã hội cụ thể, ngôn ngữ thường gây viêm trong
13
tin tức giả hơn các bài báo thực, một phần vì mục đích là để gây nhầm lẫn và tạo
các mồi nhử nhấp chuột. Hơn nữa, các kỹ thuật mô hình hóa như mã hóa n-gram
và bag of words đã đóng vai trò là các kỹ thuật ngôn ngữ khác để xác định tính
hợp pháp của một nguồn tin tức. Trên hết, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng
các tín hiệu dựa trên hình ảnh cũng đóng vai trò trong việc phân loại một bài báo,
cụ thể một số tính năng có thể được thiết kế để đánh giá xem một bức ảnh có hợp
pháp không và cung cấp sự rõ ràng hơn về tin tức. Ngoài ra còn có nhiều tính năng
bối cảnh xã hội có thể đóng một vai trò, cũng như mô hình truyền bá tin tức. Các
trang web như là Snopes, cố gắng phát hiện thông tin một cách thủ công, trong khi
các trường đại học nhất định đang cố gắng xây dựng các mô hình toán học để tự
làm điều này. Khi sử dụng hòm thư điện tử, không mở các thư điện tử không rõ
nguồn gốc; không tải, mở các tập tin, đường dẫn lạ khi không chắc chắn về nguồn
gốc, địa chỉ hòm thư người gửi. Cần chú ý kiểm tra tên địa chỉ hòm thư thật kỹ, tội
phạm mạng thường sử dụng các ký tự gần giống nhau để đánh lừa người nhận,
Chẳng hạn "boyte" thành "boyle", "microsoft" thành"mlcrosoft". 2. Ngoại tuyến
Báo chí Thực tế cho thấy, cùng với sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị và
việc cảnh báo người dân trong lựa chọn thông tin khi mà mỗi ngày họ đang tiếp
cận rất nhiều nguồn cung cấp thông tin dễ dẫn đến nhiễu loạn, mất phương hướng,
thì vai trò của báo chí đang được gửi gắm nhiều kỳ vọng. Vì trong "cuộc đua" về
thông tin, hơn ai hết báo chí đang nắm giữ nhiều lợi thế. Đưa tin đúng là chưa đủ
mà các nhà báo cần có nghĩa vụ vạch trần và dập tắt tin giả cũng như thông tin bị
bóp méo; tăng thêm lượng thông tin sạch cho người dân, hạn chế cơ hội cho
những đối tượng lợi dụng sự kém hiểu biết,sự tò mò của người dân… để kích
động, trục lợi. Do đó, để phát huy vai trò của báo chí trong cuộc chiến chống tin
giả, chắc chắn không có gì hơn là tăng cường sự lành mạnh của báo chí, cung cấp
thông tin nhanh nhạy song trung thực, chính xác. Quảng cáo TV Các chuyên gia
phân tích thị trường quảng cáo vẫn cho rằng không thể đánh giá thấp vai trò của
14
quảng cáo truyền thống trên tivi bởi quảng cáo trên mạng cũng có một điểm yếu
so với truyền hình đó là dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin giả, thông tin sai lệch. Vì
vậy, War room đã ra đời với sứ mệnh ngăn chặn tin giả mạo. War room là nơi các
trưởng phòng và trưởng các bộ phận của Facebook cùng ngồi lại với nhau để tìm
ra giải pháp chống lại tin giả trong chiến dịch bao gồm 3 trụ cột chính. Đó là triệt
hạ tài khoản giả mạo; minh bạch quảng cáo; xử lý phát tán tin giả mạo và sai sự
thật.

2. Thực trạng tin giả trên mạng xã hội ở Việt Nam

Hình thức lan truyền : Cho đến năm đầu năm 2020, đã có rất nhiều hình thức để
lan truyền tin giả trên mạng xã hội. Ví dụ như: các bài viết sai rất nhiều về lỗi
chính tả, các bài viết có hình ảnh cắt ghép trên mạng, các bài viết không có một tác
giả nhất định, các đường link không ổn định,… Nhưng có một số hình thức lan
truyền rộng rãi: Trang web giả mạo: Trong những năm gần đây, các đối tượng xấu
đã lừa nhiều người dùng đánh cắp tài khoản ngân hàng thông qua các trang web.
Hình thức chung của kẻ lừa đảo là gửi tin nhắn cho nạn nhân (qua SMS, email, trò
chuyện qua Facebook Messenger ...), trong đó có nội dung thông báo trúng thưởng
hoặc chia tài sản, yêu cầu giúp đỡ để lấy tiền thưởng, và yêu cầu nhấp chuột để có
thêm nội dung. Các liên kết và trang web do những kẻ gian lận cung cấp được sử
dụng làm cơ sở cho phần thưởng. Khi truy cập trang web giả mạo và đăng nhập
vào ngân hàng trực tuyến, thông tin cá nhân và thông tin tài khoản ngân hàng của
nạn nhân sẽ bị đánh cắp và gửi cho tin tặc để thực hiện một số hành động bất hợp
pháp nhất định, chẳng hạn như biển thủ tiền trong tài khoản thanh toán của khách
hàng để mua hàng hóa hoặc các dịch vụ bất hợp pháp khác. Bắt chước các thông
tin thật Vì các thông tin bắt chước hầu như hoàn toàn các tin thật và tung lên mạng
xã hội. trông thì có vẻ khá tin cậy, khiến cho người đọc không phân định được
15
thông tin này là đúng hay sai, thậm chí làm cho người đọc không để tâm đến
những thông tin giả được chèn vào, ví dụ có những bài báo có đến 95% thông tin
trên đó là thật, nhưng chỉ chèn thêm 5% thông tin là giả vào. Nhưng chính 5%
thông tin là giả đó lại là thứ có khả năng để lại hậu quả tiêu cực nặng nề cho người
đọc. Nguyên nhân tin giả lan truyền trên mạng Ngày nay, tin giả tràn lan trên mạng
xã hội vì nhiều lý do, có thể do sự tò mò của mọi người, hoặc do không nhìn nhận
thông tin một cách chủ quan nên tin giả ngày càng tràn lan. Một lý do khác là, ví
dụ về mặt chuyên môn, thương hiệu A cạnh tranh với thương hiệu B, thì thương
hiệu A phải tìm cách thu hút, thậm chí giành được sự chú ý của khán giả. Một
nguyên nhân khác là về mặt chính trị, bọn phản động thường sử dụng thông tin nặc
danh, tên tuổi hoặc thông tin cắt ghép để phát tán trên mạng nhằm công kích công
việc chính trị của đất nước. Hậu quả: Ảnh hưởng Khi tung tin giả và nhận được
“phản ứng” từ cộng đồng, dư luận… đồng nghĩa với việc chủ đề tung tin giả đã
dẫn dắt dư luận đi sai hướng, khiến người ta cho rằng mình xuyên tạc, sân khấu
hóa, xuyên tạc… và suy diễn theo cách họ muốn; Gây ra hậu quả nghiêm trọng. Do
việc làm giảm, làm mất uy tín, danh dự; ảnh hưởng đến tính mạng của bản thân,
gia đình, người thân; ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn xã
hội. Thậm chí, nó còn ảnh hưởng đến lòng tin của người dân đối với luật pháp,
chính sách, đối với lãnh đạo đảng và nhà nước. Cá nhân Tin giả có thể xuất hiện
dưới nhiều dạng khác nhau. Chúng cũng có thể có tác động lớn vì thông tin ảnh
hưởng đến thế giới quan và cách suy nghĩ của một người. Ngoài ra, việc ra quyết
định cũng dựa trên thông tin. Do đó, nếu thông tin trên Web được tạo ra, phóng đại
hoặc bị bóp méo, nó có thể ảnh hưởng đến việc đưa ra các quyết định sáng suốt.
Tin tức giả mạo có thể ảnh hưởng xấu đến các yếu tố tài chính, sức khỏe và sự sợ
hãi. Ngay cả tin tức giả cũng có thể tạo ra định kiến về chủng tộc hoặc dẫn đến bạo
lực trực tuyến. Trong một số trường hợp, nó thậm chí có thể ảnh hưởng đến quyết
định của những người liên quan, chẳng hạn như bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử.
16
Cuối cùng, tin xấu là tin giả có thể ảnh hưởng đến ý kiến của độc giả, và họ sẽ trở
nên nghi ngờ và mất niềm tin vào các phương tiện truyền thông. Cơ quan, tập thể,
tổ chức, doanh nghiệp Tin tức giả mạo có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp quan hệ
công chúng. Mục tiêu của chức năng quan hệ truyền thông của quan hệ công chúng
là chia sẻ câu chuyện với các phóng viên để họ có thể cung cấp thông tin chính xác
nhằm tác động đến hành vi và sự tập trung của người khác. Công việc này đòi hỏi
tính chính trực, chỉ báo cáo sự kiện và quản lý tài liệu tin tức thông qua bộ phận
pháp lý để đảm bảo rằng không có tuyên bố hoặc tiết lộ nào bị phóng đại hoặc
xuyên tạc. Do đó, người khác có thể tiết lộ thông tin sai hoàn toàn, điều này là
không công bằng. Thực trạng tin giả tại Việt Nam Năm 2007, tại tỉnh Tiền Giang,
người dân trồng bưởi ở Tiền Giang phải điêu đứng vì tin bưởi gây ung thư. Sau đó
nhiều trang báo đưa tin ăn bưởi sẽ làm tăng nguy cơ ung thư vú, người tiêu dùng
cũng tẩy chay loại quả phổ biến này. Vườn nho chín rộ, có kho không ai mua, bán
cũng bị ép giá thấp nhất, sản xuất đình trệ, đời sống nông dân khốn khó. Theo
thống kê của tỉnh Tiền Giang, chỉ trong vòng một tháng sau khi thông tin thất thiệt
này được công bố, nông dân trồng bưởi đã “hứng” lỗ hơn 100 tỷ đồng. Đặc biệt, tại
vùng chuyên canh 1.000 ha bưởi Cổ Cò ở huyện Caibe, thiệt hại hơn 50 tỷ đồng,
do giá loại bưởi đặc biệt này có lúc xuống 1.000 đồng / kg, trong khi ngày thường
8.000 đồng. / kg. -10.000 đ / kg. Tuy nhiên, sau đó, các tổ chức, trang thông tin
điện tử đưa tin, thời điểm đó, thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông đã xử phạt
54 triệu đồng. Theo thống kê của Bộ An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công
nghệ cao, kể từ khi ra mắt Covid-19, đã có hơn 900.000 loại thông tin về dịch.
Theo thống kê của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, chỉ trong hơn hai tháng, lực
lượng Công an và các địa phương trên cả nước đã xác minh, xử lý gần 700 vụ tung
tin thất thiệt, hơn 300 đối tượng trong cả nước tung tin thất thiệt. những tin nhắn
này đã được cơ quan chức năng xử lý. Nói cách khác, tin giả trên không gian mạng
hiện nay là một vấn đề rất phức tạp.
17
3. Gỉai pháp phòng chống tin giả và tin giả trên mạng xã hội Việt Nam

Mặc dù tin giả đã xuất hiện từ lâu nhưng những năm gần đây, với sự phát triển
mạnh mẽ của các phương tiện truyền thông, đặc biệt là Internet và mạng xã hội, tin
giả cũng xuất hiện ngày càng nhiều. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Do đó,
xác định được tin giả và nguyên nhân của nó là cơ sở để nâng cao cảnh giác, chủ
động phòng, chống tin giả, giữ vững an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Tin
giả, nhất là tin xuyên tạc được tạo dựng, tán phát từ các cá nhân hay tổ chức trên
mạng xã hội liên quan đến các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,... đều
gây nên những hệ quả nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến đạo đức, lối sống, nhân
cách của cá nhân, cộng đồng và văn hóa dân tộc cũng như thái độ, suy nghĩ và
quyết định của người dân với nhiều vấn đề của đất nước. Để phòng, chống tin giả
trên không gian mạng, các cấp, các ban, ngành, quân đội và mọi người dân phải
vào cuộc, đồng thời đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả, trọng tâm là thực
hiện một số cách làm hay, giải pháp sau:

3.1. Nâng cao nhận thức cho mọi người dân về tác hại của tin giả cũng như hành
vi vi phạm pháp luật trong tạo dựng và tán phát tin giả.

Trên thực tế, ngoài những cá nhân, tổ chức cố tình tạo ra và tung tin thất thiệt
nhằm mục đích tài chính, chính trị thì hầu hết cộng đồng mạng đều tham gia chia
sẻ, thậm chí có trường hợp tạo ra và phát tán thông tin sai lệch, nhưng điều này
xuất phát từ tâm lý có thể khơi dậy được sự chú ý của cư dân mạng. Điều này cho
thấy hầu hết mọi người trên mạng xã hội đều chưa hiểu hết sự nguy hiểm của tin
giả và những hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình tham gia mạng xã hội. Vì
vậy, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức, trách nhiệm
18
của các cá nhân, tổ chức tham gia mạng xã hội trong nhà trường, gia đình và xã
hội. Tập trung giáo dục cho người dân cách thức nhận biết tin giả, nâng cao nhận
thức của người tiếp nhận thông tin, biết sàng lọc các nguồn thông tin để tiếp nhận
và chia sẻ lại trên các mạng xã hội.

3.2. Tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý trong phòng, chống tin giả.

Gần đây, chúng ta đã ban hành "Luật An ninh mạng" và nhiều nghị định liên quan
đến xử lý vi phạm tin giả, gần đây nhất là Nghị định số 3 (số 15/2020 / NĐ-CP)
ngày 2/2. 2020 của Chính phủ Từ ngày 15 tháng 4 năm 2020, xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ
thông tin và giao dịch điện tử có hiệu lực. Điều này giúp thiết lập các kênh pháp lý
trong việc quản lý và xử lý các vi phạm liên quan đến tin tức giả mạo. Tuy nhiên,
trên mạng xã hội vẫn xuất hiện rất nhiều tin tức giả mạo, cho thấy tính răn đe của
các quy định hiện hành vẫn còn tồn tại. Vì vậy, điều sống còn là cần tiếp tục có
những quy định “mạnh tay” hơn để xử lý những kẻ tung tin giả. Hiện nay, nhiều
quốc gia trên thế giới đã ban hành luật xử lý tin giả, ngày 30/6/2017 Quốc hội Đức
đã thông qua dự luật xử lý ngôn từ kích động thù địch, dữ liệu tội phạm và tin giả
trên mạng xã hội.Theo đó, các nền tảng mạng xã hội phải xóa bỏ các nội dung kể
trên trong vòng 24 giờ sau khi nhận được thông báo, nếu không sẽ phải đối mặt với
mức phạt lên tới 50 triệu euro.

3.3. Nâng cao năng lực của các cơ quan chức năng và các điều kiện bảo đảm
cho phòng, chống tin giả.

Trước sự phát triển mạnh mẽ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cùng các
phương tiện truyền thông và người sử dụng gia tăng, nhất là mạng xã hội, đây là
19
cơ sở, điều kiện để tin giả xuất hiện và lan truyền với tốc độ nhanh, đặc biệt trước
âm mưu, thủ đoạn lợi dụng mạng xã hội để chống phá Việt Nam của các thế lực
thù địch, đòi hỏi các cơ quan chức năng phải chú trọng nâng cao trình độ, năng
lực, bản lĩnh cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, đồng thời phải đầu tư trang thiết bị,
công nghệ đủ để phát hiện, ngăn chặn, cảnh báo và xử lý kịp thời tin giả cũng như
các đối tượng tạo lập, tán phát tin giả, tránh để bị động dẫn đến hậu quả không
mong muốn.

3.4. Tăng cường thông tin chính thống, bảo đảm chính xác, kịp thời, góp phần
ngăn chặn tin giả.

Cùng với việc giáo dục, nâng cao nhận thức của người tiếp nhận thông tin, các cơ
quan truyền thông, báo chí cần đẩy mạnh các nội dung thông tin, bảo đảm kịp
thời, chính xác, nhất là trước các vụ việc, sự kiện “nóng”, được dư luận đặc biệt
quan tâm. Qua đó định hướng, dẫn dắt thông tin đúng trên mạng xã hội, góp phần
ngăn chặn, đẩy lùi tin giả, tin tiêu cực. Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí một mặt
cần làm tốt việc bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, năng lực cho đội ngũ phóng viên,
mặt khác nêu cao trách nhiệm trong quản lý, kiểm tra, xét duyệt chặt chẽ các
thông tin trước khi cho đăng tải, tránh xảy ra những sai sót để các đối tượng lợi
dụng tán phát tin giả.

3.5. Phối hợp chặt chẽ với các nhà mạng trong quản lý, xử lý tin giả.

Trước sự chỉ trích từ nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam, các nhà mạng thiếu
quan tâm đến vấn nạn tin giả, thời gian gần đây, quản lý nhiều mạng xã hội và
công cụ tìm kiếm như Facebook, YouTube, Google, ... đưa ra lời hứa và thực hiện
nhiều biện pháp. Để chống lại thông tin sai lệch được chia sẻ trên nền tảng của nó.
20
Đây được coi là một bước tiến lớn hướng tới việc bác bỏ tin tức giả mạo trên
mạng xã hội. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng của Việt Nam cần tiếp tục phối
hợp chặt chẽ và có biện pháp kiên quyết hơn nữa để các nhà mạng thực sự tham
gia phòng ngừa, phát hiện và gỡ bỏ kịp thời, không để tin giả tràn lan trên mạng
xã hội, đặc biệt ảnh hưởng đến an ninh mạng. Cũng như tình hình an ninh chính
trị, trật tự an toàn xã hội của cả nước, nhất là trong thời gian diễn ra đại hội đảng
bộ các cấp. Trong cuộc chiến chống tin giả, mỗi cá nhân có vai trò quan trọng
trong việc tiếp nhận và truyền tải thông tin:

- Kiểm tra tên miền: - Kiểm tra tên miền của trang đăng tải thông tin. Kiểm tra
kỹ những trang có tên miền nước ngoài (giả mạo): .com, .org, info,.. - Các
trang mạng chính thống của cơ quan nhà nước : .vn - Các trang mạng xã hội
của cơ quan tổ chức chính thông sẽ cung cấp dấu tích xanh

- Kiểm tra kỹ đường dẫn URL: Một URL giả mạo hoặc URL giống nhau có thể
là dấu hiệu cảnh báo về tin tức giả. Các trang tin tức giả cố gắng bắt chước các
nguồn tin tức xác thực bằng cách thực hiện các thay đổi nhỏ đối với URL. Truy
cập trang web để so sánh URL với các nguồn được thiết lập.

- Điều tra nguồn tin: Kiểm tra nguồn tin tức để chắc chắn nó được viết bởi một
nguồn đáng tin cậy. Nguồn phải có danh tiếng về độ chính xác. Nếu câu
chuyện đến từ một tổ chức xa lạ, hãy truy cập phần "Giới thiệu" trên trang web
để tìm hiểu thêm về tổ chức và nhà xuất bản.

- Chú ý định dạng bất thường: Tin tức giả mạo thường có lỗi chính tả và ngữ
pháp, lỗi hiển thị hoặc font chữ không thống nhất. Hãy đọc kỹ nếu thấy những
dấu hiệu này.

21
- Kiểm tra ảnh và video: Tin tức giả mạo thường chứa hình ảnh hoặc video đã bị
can thiệp chỉnh sửa phục vụ ý đồ mục đích bóp méo sự thật. Đôi khi, bức ảnh
có thể là xác thực nhưng được đưa ra khỏi bối cảnh gốc. Vì vậy, cần xác minh
nguồn gốc của hình ảnh.

- Kiểm tra ngày xuất bản: Tin tức giả mạo có thể chứa các mốc thời gian không
có ý nghĩa, hoặc thay đổi làm sai lệch thời gian của những sự kiện, cố tình tạo
ra sự không logic về thời gian cho mục đích xấu.

- Kiểm tra các dẫn chứng: Kiểm tra độ chính xác của tác giả bằng cách kiểm tra
các nguồn dẫn chứng của bài viết để xác định tin chính xác hay không. Bạn
nên kiểm tra độ chính xác của tác giả. Thiếu bằng chứng hoặc trích dẫn thông
tin từ của các chuyên gia giấu tên có thể là dấu hiệu chỉ ra một tin tức giả mạo.

- Xem các bài viết hoặc tin tức tương tự trên các nguồn và trang web khác: Nếu
không có tổ chức tin tức nào khác đưa tin về cùng một câu chuyện đó, rất có
thể nó là câu chuyện hoặc tin tức giả mạo.

- Tìm hiểu xem có phải là câu chuyện đùa : Tìm hiểu xem thông tin đưa ra có
phải là câu chuyện phiếm. Vì không có giới hạn rõ ràng để phân biệt một câu
chuyện bịa đặt và lời nói đùa, câu chuyện chế hài ước mang tính giải trí. Do
đó, trong trường hợp này cần tìm hiểu nguồn đăng tin xem liệu có phải là nơi
thường xuyên đăng nội dung giả mạo.

- Các câu chuyện được làm sai lệch có chủ ý: Một số câu chuyện hay thông tin
được giả mạo có mục đích hết sức tinh vi. Vì vậy, hãy suy nghĩ kỹ càng về
những thông tin này và chỉ chia sẻ nếu bản thân nhận thức là nó đáng tin cậy.

22
23
 LỜI KẾT

Có thể nói thế giới đang trải qua 1 giai đoạn đang rất căng thẳng do dịch bệnh (
Covid 19), bạo loạn ( Myanmar) hay chiến tranh ( Trung Đông) thì thông tin
thật giả hiện tại đang trở nên vô cùng hỗn loạn. Mặc dùng chúng ta có thể nói
may mắn khi đang ở Việt Nam 1 đất nước rất yên bình nhưng hiện nay do việc
quản lý tin giả chưa được rõ ràng và cũng chưa đủ răn đe nên còn có nhiều vấn
đề xảy ra. Nên việc có thêm kiến thức về việc phòng chống tin giả trên mạng
xã hội ở Việt Nam là 1 vấn đề thật sự cần thiết để bảo vệ cho chính bản thân,
gia đình, hay những người xung quanh chúng ta. Tránh việc vì sự thiếu hiểu
biết tin nhầm tin giả dẫn tới thiệt hại về kinh tế hay vô tình vi phạm luật mà
chúng ta không thể biết được.

24
 TÀI LIỆU THAM KHẢO

Sách Báo chí “ Tin giả” & tin xuyên tạc

Sách Độc giả thông minh

25