LĨNH VỰC THIẾT KẾ VÀ LỰA CHỌN VẬT LIỆU (PLASTIC

INJECTION MOLDING)

CÁC LĨNH VỰC THIẾT KẾ LINH KIỆN

Thiết kế linh kiện là việc thiết kế bản vẽ sản phẩm để đảm bảo tính năng và chất
lượng yêu cầu. Tuy nhiên, rất khó để khuôn có tính sản xuất tốt mà vẫn giữ nguyên
hình dạng đã thiết kế. Để làm được việc này, cần lựa chọn vật liệu và phương thức
sản xuất phù hợp để đảm bảo chất lượng và giá thành sản phẩm, sau đó thiết kế
chế tạo khuôn phù hợp với phương thức sản xuất đó.

Các lĩnh vực thiết kế linh kiện bao gồm

Lĩnh vực thiết kế Phương pháp

Thiết kế khái niệm Quyết định ý tưởng, tính năng, kiểu dáng cơ bản của sản phẩm

Thiết kế tính năng Thiết kế chức năng vai trò hoàn chỉnh của từng linh kiện và của cả
hệ thống

Thiết kế kiểu dáng Ý tưởng và ngoại quan bên ngoài

Thiết kế chất Thiết kế đảm bảo được tính năng yêu cầu
lượng

Thiết kế độ bền Chỉ định độ bền đặt thêm vào linh kiện và sản phẩm

Thiết kế độ chính Chỉ định giới hạn đặc tính cần có của linh kiện và bộ phận
xác

Thiết kế bề mặt Chỉ định phương pháp và phạm vi cần thiết của tính trượt, độ bền bề
mặt linh kiện

Thiết kế sản xuất Thiết kế và chỉ định phương pháp sản xuất

Thiết kế vật liệu Chỉ định lựa chọn, điều tra, công bố vật liệu dùng đáp ứng tính
năng, chất lượng, độ bền

Thiết kế công đoạn Chỉ định công cụ, thiết bị, đồ gá để sản xuất

Thiết kế tính sản Thiết kế bao gồm từ vật liệu đảm bảo tính kinh tế, độ chính xác, tính
xuất lắp ráp, tính sau gia công đến kiểm tra, vận chuyển

Thiết kế độ tin cậy Thiết kế cụ thể độ chính xác sản phẩm, thiết kế đảm bảo vận chuyển
và môi trường sử dụng
 LĨNH VỰC THIẾT KẾ VÀ LỰA CHỌN VẬT LIỆU (PLASTIC
INJECTION MOLDING)

Thiết kế tính an Thiết kế để người lắp ráp, sửa chữa, sử dụng, kinh doanh sản phẩm
toàn không bị thương

LỰA CHỌN VẬT LIỆU

Khi lựa chọn vật liệu, cần nắm được các yêu cầu liên quan đến đặc tính của sản
phẩm, từ đó lựa chọn vật liệu thích hợp nhất đảm bảo được đặc tính yêu cầu đó.

Đặc tính xem xét khi lưa chọn vật liệu

Hạng mục Đặc tính

Độ bền Độ bền tĩnh, độ bền va đập, độ bền rão, độ bền mỏi

Tính chịu nhiệt Độ bền chịu nhiệt, độ bền nhiệt độ thấp

Kích thước Thay đổi theo thời gian của dung sai kích thước, dung sai hình học,
giai đoạn sử dụng

Tính chịu hóa Tính chịu axit, tính chịu kiềm, tính chịu chất hữu cơ
chất

Đặc tính cơ năng Độ cứng bề mặt, tính chịu mài mòn, tính chịu cháy, đặc tính điện, độ
bóng bề mặt

Lão hóa môi Lão hóa nhiệt, lão hóa thủy phân, lão hóa tia cực tím, lão hóa tin
trường phóng xạ, lão hóa ozon

Tính đúc Tính lưu động, tính phân rã nhiệt, sấy khô, tỷ lệ co rút đúc

Gia công lần 2 Kết dính, bám dính, sơn, khắc dấu, mạ, gia công cơ khí, xử lý cổng
phun

Môi trường – an Tính tái sử dụng, tính an toàn chất phụ gia, hỗn hợp chất tái sinh
toàn
 LĨNH VỰC THIẾT KẾ VÀ LỰA CHỌN VẬT LIỆU (PLASTIC
INJECTION MOLDING)

Giá thành Đơn giá vật liệu, tỷ trọng, chu kỳ đúc

PHƯƠNG PHÁP CHẾ TẠO LINH KIỆN NHỰA

Để xác định phương thức sản xuất linh kiện nhựa, cần hiểu về phương pháp chế tạo
các loại nhựa và lựa chọn phương thức sản xuất tối ưu nhất.

Các phương pháp đúc

Các phương pháp đúc nhựa

Cách đúc Ứng dụng Phương pháp

Đúc ép (phun) Sản phẩm Gia nhiệt, làm nóng chảy vật liệu đúc, phun ép vào
điện hóa, khoang rỗng (khoảng không) của khuôn đã đóng. Làm
linh kiện nguội và lấy ra. Có thể sản xuất số lượng lớn và áp dụng
oto, đồ dùng được với các sản phẩm có hình dạng phức tạp
hàng ngày

Phun bọt xốp Linh kiện Vẫn dùng đúc phun ép nhựa, nhưng cho thêm chất tạo
thịt dày, xốp bọt hay khí vào nhựa để chế tạo bọt xốp

Đúc áp lực Gạt tàn, Cho nhựa nhiệt cứng vào khuôn được gia nhiệt từ trước
(compression mâm, khay, và gia áp. Nhựa sẽ lấy hình dạng giống lòng trong
molding, linh kiện khuôn, đồng thời xảy ra phản ứng hóa học làm cứng.
transfer cách điện Lưu động bằng phương pháp pit tông đẩy làm nhựa
molding) nhiệt rắn điền đầy và đông cứng

Đúc đùn (đùn Ống, pallet Làm chảy mềm (dẻo) nhựa bằng xylanh gia nhiệt, đùn
thổi) nhựa bằng trục vít và đúc sản phẩm liên tục với hình dạng
đồng nhất với hình dạng mặt cắt

Đúc nhiệt, đúc Khay để Gia nhiệt làm mềm tấm nhựa được trải lên khuôn, hút
chân không trứng, đồ chân không ở khoảng không giữa tấm nhựa và khuôn,
(vacuum đựng thực tấm nhựa sẽ dính chặt theo hình dạng khuôn. Rút chân
molding) phẩm không sau làm nguội và lấy sản phẩm đúc ra

Đúc thổi (blow Chai thủy Vật liệu nóng chảy được đùn thành hình ống từ máy
molding) tinh, đồ đùn, kép bằng khuôn rồi thổi không khí vào bên trong,
đựng dầu đúc thành các sản phẩm là khối rỗng, được gọi là đùn
hỏa thổi.

Cán túi Túi nhựa Dùng vật liệu giống với đúc thổi nhưng đùn qua ống
Vinyl mỏng hơn, ở đoạn sau, uốn tròn rồi cắt đúc túi bằng tấm
nhiệt mỏng
 LĨNH VỰC THIẾT KẾ VÀ LỰA CHỌN VẬT LIỆU (PLASTIC
INJECTION MOLDING)

Cán màng Các loại Gia nhiệt cho nhựa, làm nóng chảy, kéo dài vật liệu
màng, tấm bằng trục lăn tạo nên tấm film hay tấm mỏng
mỏng

Ép (đúc phủ Tấm ép Đặt nhiều tấm vật liệu mỏng lên nhau rồi ép gia nhiệt
lớp) mỏng, tấm Đúc đùn ép: Chất nhiều tấm film nhựa lên, gia áp làm
phủ lớp dính bằng trục lăn.
mỏng, tấm
film

Linh kiện nhựa thông thường được sản xuất bằng phương pháp phun ép nhưng còn
tùy theo tính năng của từng loại linh kiện. Nếu là linh kiện bên trong, linh kiện kháng
cháy thì được sản xuất bằng các phương pháp đã nêu ở trên

Hiện nay phương pháp đúc phun ép là phổ biến nhất, với mục đích nâng cao độ
chính xác, giảm giá thành. Có một số kiểu đúc phun ép như bên dưới. Hiểu về các
phương pháp đúc này, từ đó lựa chọn phương pháp phù hợp để có thể sản xuất linh
kiện thỏa mãn về tính năng với chi phí thích hợp nhất.

Các phương pháp đúc phun ép nhựa

Các phương pháp đúc phun ép nhựa

Cách đúc Hiệu quả Phương pháp

Đúc nhiều sản Giảm giá Vừa đúc sản phẩm, đồng thời đúc phần linh kiện có hình
phẩm thành dạng khác với khuôn.

Đúc chèn, đúc Nâng cao độ Cho thêm linh kiện kim loại hay vật liệu khác vào khuôn
gá ngoài bền linh rồi đúc thành linh kiện đồng nhất với nhựa
kiện, thay
thế cho linh
kiện kim loại

Phun ép Nâng cao Chèn tấm film mỏng được khắc dấu vào khuôn rồi đúc,
chất lượng tấm film mỏng và nhựa dẻo được đúc thành một khối
ngoại quan đồng nhất

Đúc nhiều màu, Nâng cao Phun ép từ 2 loại vật liệu khác nhau trở lên, đúc thành
nhiều vật liệu tính năng linh kiện nhựa đồng nhất
(2 màu, phun linh kiện
sandwich)

Đúc ép khuôn Nâng cao độ Ngay khi phun ép vào khuôn, chốt đẩy và lõi khuôn đẩy
chính xác ép phần nhựa bên trong để đúc nên linh kiện
kích thước
 LĨNH VỰC THIẾT KẾ VÀ LỰA CHỌN VẬT LIỆU (PLASTIC
INJECTION MOLDING)

Phun ép có trợ Giảm giá Sau khi phun ép nhựa, miệng phun của máy đúc hoặc khí
khí thành cao áp từ khuôn sẽ được cấp vào, đúc bên trong linh kiện
nhựa thành khoang rỗng

Đúc bọt mịn Giảm giá Cấp khí trơ ở trạng thái giới hạn vào bên trong xylanh
thành nhựa đang nóng chảy, tạo thành linh kiện xốp chứa bọt
mịn

Đúc nhiệt hơi Nâng cao Đúc bằng khuôn đã gia nhiệt đến gần nhiệt độ biến dạng
(heat and cool) chất lượng nhiệt rồi làm nguội khuôn
ngoại quan

Đúc áp lực Nâng cao Vừa cấp khí cao áp vào khuôn, vừa gia áp vào nhựa bên
phản hồi tính chất sao trong khuôn
chép hình

Đúc DSI (Die Chế tạo linh Đúc 2 linh kiện bằng 1 khuôn, sau khi mở khuôn, di
Slide Injection) kiện dạng chuyển tấm kẹp trước, đổi chỗ 2 linh kiện, đóng khuôn
khoang và đúc nhựa xung quanh linh kiện đã lắp

Đúc lắp ráp Giảm chi phí Đúc các linh kiện sẽ lắp với nhau bằng 1 khuôn, mở
lắp ráp khuôn, xoay tấm kẹp trước rồi đóng khuôn, tiến hành đúc
như lắp ráp linh kiện, sau những lần ghép nhựa trên, linh
kiện được đúc

Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về hợp chất cao phân tử (nhựa) để
hiểu rõ hơn về đặc tính của vật liệu.