1-Statica (1018FTISTA) – Oefeningen les 3

Johan.Blom@uantwerpen.be
Kostas.Anastasiades@uantwerpen.be
Guido.Vleminckx@uantwerpen.be
Koen.Pieters@uantwerpen.be
Oskar.Seuntjens@uantwerpen.be
Gaetan.Legon@uantwerpen.be
 Theorie : evenwicht puntmassa

Hoofdstukindeling
• Voorwaarde voor het evenwicht van een puntmassa
• Het vrijlichaamsschema (VLS)
• Tweedimensionale krachtenstelsels
• Driedimensionale krachtenstelsels

15-10-2021
2
 Theorie : evenwicht puntmassa
Voorwaarde voor het evenwicht van een puntmassa

Een deeltje is in EVENWICHT als het

• in rust was en blijft, of
• met constante snelheid langs een rechte lijn blijft bewegen
(eenparige beweging) bvb het hijsen van een last tegen
constante snelheid.

Noodzakelijke en tevens voldoende voorwaarde:

er moet voldaan zijn aan de eerste wet van Newton

∑F = 0
waarin ∑F de vectorsom van alle krachten op het deeltje is
15-10-2021
3
 Theorie : evenwicht puntmassa
Belangrijk voor de bepaling van reactiekrachten is tevens
de derde wet van Newton:

De onderlinge actie- en reactiekrachten tussen twee

deeltjes zijn gelijk, tegengesteld gericht en werken langs
één werklijn.

15-10-2021
4
 Theorie : het vrijlichaamsschema
Wat? Een figuur die de puntmassa zonder de omgeving laat zien
met alle bekende en onbekende krachten die erop inwerken.

Voorbeelden van twee veelgebruikte

omgevingsverbindingen in evenwichtsvraagtukken:
• Veren F = k.s
met k= veerconstante, s= L - Lo lengteverandering
(uitrekking: s > 0 en indrukking: s < 0)

• Kabels en katrollen
kabels onuitrekbaar en te verwaarlozen gewicht
kabel kan uitsluitend een trekkracht uitoefenen
deze kracht werkt uitsluitend in de richting van de kabel
voor elke hoek θ is deze trekkracht (grootte T) constant 15-10-2021
5
 Theorie : tweedimensionale krachtenstelsels 2D
Analyseprocedure
Vrijlichaamsschema
• het x-y-stelsel vastleggen met een geschikte oriëntatie en de
puntmassa isoleren van zijn omgeving
• alle onbekende en bekende (reactie)krachten benoemen
• de zin van een onbekende kracht kan vrij worden aangenomen

Evenwichtsvergelijkingen (2 vergelijkingen dus max. 2 onbekenden):

• pas de (scalaire) evenwichtsvergelijkingen toe: ∑Fx = 0 ∑Fy = 0
• bij aanwezigheid van een veer, pas dan F = k.s toe om de
veerkracht in verband te brengen met de lengteverandering s
Negatieve resultaten (van een onbekende kracht) wijzen erop dat de
zin van de kracht tegengesteld is aan die aangenomen in het
vrijlichaamsschema (VLS) 15-10-2021
6
 Oef F3.1 p.91(samen)
 Het krat heeft een gewicht van 550N.
Bepaal de kracht in elke dragende kabel.

TAD = 550 N
TAB = 478 N
TAC = 518 N

15-10-2021
7
 Oef F3.2 p.91(samen)
 De balk heeft een gewicht van 3,5 kN. Bepaal de kortste
kabel ABC die kan worden gebruikt om de balk op de
tillen als de maximale kracht die de kabel aankan gelijk is
aan 7,5 kN.

LABC min = 3,09 m 15-10-2021

8
 Theorie : driedimensionale krachtenstelsels 3D
Analyseprocedure
Vrijlichaamsschema
• het x-y-z-stelsel vastleggen met een geschikte oriëntatie en de puntmassa
isoleren van zijn omgeving
• alle onbekende en bekende (reactie)krachten benoemen
• de zin van een onbekende kracht kan vrij worden aangenomen

Evenwichtsvergelijkingen ( 3 vergelijkingen dus max. 3 onbekenden):

• schrijf bij een (te) complexe 3D geometrische vorm elke kracht eerst als een
cartesische vector en substitueer deze in ∑F = 0
• pas de (scalaire) evenwichtsvergelijkingen toe: ∑Fx=0 ∑Fy=0 ∑Fz=0
• wanneer de krachten gemakkelijk kunnen worden ontbonden in hun x-, y-
en z-componenten kan stap 1 worden overgeslagen
Negatieve resultaten (van een onbekende kracht) wijzen erop dat de zin van
de kracht tegengesteld is aan die aangenomen in het vrijlichaamsschema
15-10-2021
9
 Oef 3.46 (samen) (staat alleen in editie 12)

Bepaal de maximale massa van de kist zodat de trekkracht in

geen van de kabels groter wordt dan 3 kN.

m = 102 kg

15-10-2021
10
 EXTRA

15-10-2021
11
 Oef 3.19 p.95(zelfstandig)
De rustlengte L0 van veer AB is 3 m. Als het blok in de
getoonde evenwichtsstand wordt gehouden, bepaal dan de
massa van het blok in D

m = 8,56 kg

Bijkomende opgave:
rustlengte van veer AC = 0,849 m

15-10-2021
12
 Oef 3.58 p.108 (zelfstandig)
Bepaal de kracht in elke kabel die nodig is voor het dragen van
het platform van 17,5 kN. Stel d = 0,6 m.

FAD = 8,52 kN
FAC = 3,72 kN
FAB = 6,85 kN

15-10-2021
13
 Oef 3.62 p.109(zelfstandig)
Als iedere kabel een maximale trekkracht van 1000 N kan
verdragen, bepaal dan de grootste massa van de cilinder bij
evenwicht.

m = 90,3 kg

15-10-2021
14