TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

İSTANBUL ŞUBESİ
MESLEK İÇİ EĞİTİM SEMİNERLERİ
16 Nisan 2015

GEOTEKNİK PROJE TASARIM

SÜRECİ VE ANKRAJLI İKSA
UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Ozan DADAŞBİLGE, İnş.Y.Müh.
 2
İÇERİK

 Tanım Ve Kavramlar
 Geoteknik Proje ve Uygulamalarda Yer Alan
Taraflar
 Tasarımcının Projedeki Rolü
 İksa Sistemi Tasarım Aşamaları
 Tasarım Süreciyle İlgili Önemli Noktalar
 Proje Uygulama Örnekleri
 3

TANIM VE KAVRAMLAR
“GEOTEKNİK PROJE” kavramı sektörde henüz son 1-2
yıldır konuşulmaya başlanmıştır.
 İksa Sistemi: Herhangi bir yapının toprak altındaki kısmının yeterli
güvenlik marjlarına sahip olarak inşa edilebilmesi için, gerek çevre
yapıları ve üçüncü şahısları, gerekse inşaatta çalışan ekipleri koruma
amacıyla yapılan, çoğunlukla geçici fonksiyonlu toprak tutma yapısı.

 İksa Sistem Elemanları:

 Düşey Elemanlar: BA Kazık, BA Perde, Palplanş, Çelik Kazık vb.
 Yatay Elemanlar: Öngermeli Ankraj, Pasif Ankraj/Çivi, Boru Destek,
BA Destek
 Birleştirme Elemanları: Başlık Kirişi, Kuşak Kirişi, BA Perde

Sisteme etkiyen yanal toprak itkileri düşey ve yatay elemanlar tarafından

birlikte taşınır. Bunların birbirleriyle bağlantısı ise birleştirme elemanları ile
sağlanır.
 4

PROJEDE YER ALAN TARAFLAR

Sağlıklı bir proje tasarımı ve uygulaması için tüm

tarafların projeye yeterli düzeyde katkı vermesi gerekir.

 Yatırımcı / Mal Sahibi: Basiretli İş Adamı

 Mimar:
 Zemin Etüd Raporu Müellifi:
 Tasarımcı:
 Diğer Proje Disiplinleri:
 Oda:
 Ana Müteahhit:
 İksa Müteahhidi:
 Proje Yönetimi:
 Yapı Denetim:
 Geoteknik Danışman:
Projenin yaratıcısı
Geoteknik çalışmaların ilk ayağı
Geoteknik proje müellifi
Statik, Mekanik, Elektrik, Altyapı, Peyzaj
Denetim ve Adil Rekabet
Kaba – ince inşaat
Uzman ekip
İş programı
Belediye
Proje ve saha kontrolü, ölçümleme
 5

TASARIMCININ PROJEDEKİ ROLÜ

 İşin haiz olduğu önemi projenin tüm taraflarına yeterli

açıklıkta anlatmak,
 Geoteknik problemi teşhis etmek, ve Emniyet / Maliyet /
Uygulanabilirlik şartlarının dengelendiği çözümleri üretmek,
 Uygulama esaslarını belirlemek,
 Kontrol esaslarını belirlemek,
 Performans Değerlendirme kriterlerini ortaya koymak,
 Hedeflenen performansın sağlanamadığı durumlarda
B planları oluşturmak ve uygulanmasını sağlamak.
 6

İKSA SİSTEMİ TASARIM AŞAMALARI

Tasarım süreci sahada başlar ve sahada biter.

1. Verilerin Toplanması:
Geoteknik, Jeolojik ve Topoğrafik veriler,
Yapı özellikleri,
Çevre koşullarının durumu
Eksik verilerle projeye başlanmamalı.
2. Geometrik Modelin Oluşturulması
3. Geoteknik Parametrelerin Belirlenmesi:
Zemin raporundaki tanımlamalarla uyumlu olmayan parametreler
sorgulanmalı, gerekirse mutlaka ilave etüdler yaptırılmalı.
4. İdealize Zemin Profilinin Oluşturulması:
Pilot Kazı
4. Analizi Yapılacak Kesitlerin Belirlenmesi:
Zemin profili,
Geometri (mimari),
Yükleme durumu
5. Ön Analizler Ve Avan Proje
Deplasmanlar,
Kesit tesirleri,
Ön boyutlandırma
6. Mimari Onay:
Diğer disiplinlerle uyumun kontrolü
7. Detaylı Analizler ve Uygulama Projesi
Deplasmanlar,
Kesit tesirleri
Ankraj yükleri,
Ankraj kök deplasmanı,
Ara kazı kademeleri,
Deprem durumu,
Toptan göçme,
Boyutlandırma

7
8. Teknik Şartname
İksa elemanlarının tanımı,
Malzeme seçimi,
Makina-Ekipman seçimi,
Uygulama esasları,
Kalite/Kontrol esasları,
Performans ölçüm deneyleri
9. Proje Revizyonları
Yaşayan Projeler

8
 TASARIM SÜRECİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ
NOKTALAR
 Norm ve Standartların gerekleri dikkate alınmalı.
 Zemin etüdü saha içinde yapılıyor. Halbuki iksa sistemine
itki veren zemin ve ankraj köklerinin tutunduğu zemin
sahanın dışında.
 Tasarımcının kontrolü dışında olan çok faktör var.
 Projeye hakettiği zamanın verilmesi gerekli.
 Parametrik çalışma yapılmalı => Emin değilsen dene!
 Mertebe hissi gelişmeli, bilgisayar analizi sonuçları
yorumlanmadan proje sonlandırılmamalı.
 Mimari proje hazırlanırken iksa için yer bırakılmış olmalı.
 Sahanın mevcut durumu iyi bilinmeli (mimari proje - bitmiş
durum).

9
 TASARIM SÜRECİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ 10

NOKTALAR - 2

 Diğer disiplinlerle uyum için mimarın liderliğinde proje

koordinasyon toplantıları düzenlenmeli, varsa
uyumsuzluklar bu aşamada düzeltilmeli (drenaj için kanal
kazısı vb.).
 Tüm inşaat aşamaları (kazı ve dolgu) dikkate alınmalı.
Kuşak kirişlerinin kırılması gerekiyorsa daha olumsuz
durumlar ortaya çıkabilir.
 Enstrumantasyona önem verilmeli ve çapraz ölçümler
yaptırılmalı. Altesel ölçüm dışında görsel incelemelere de
önem verilmeli. Ölçümler yeterli sayı ve sıklıkta olmalı.
 İksa güvenliğiyle ilgili taleplerde ısrarcı olunmalı. Özellikle
kazık imalatlarının geri dönüşü, telafisi çok zor.
 TASARIM SÜRECİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ 11

NOKTALAR - 3

 Projenin mutlaka uygulanacağı ve iyi bir performans

göstermek zorunda olduğu unutulmamalı, her türlü olumsuz
etken dikkate alınmalı.
 Mevzuatla ilgili sıkıntılar var: Ankrajlara inşaat ruhsatı
alınamıyor.
 Kontrol ve performans deneylerinin sonuçları talep edilmeli
ve öngörülerle karşılaştırılmalı.
 İhale sürecinde müteahhit seçiminde söz sahibi olunmalı.
Uzman olmayan firmaların iksa müteahhidi olması büyük
problem.
 Zemine uygun olmayan tasarım  Kötü işçilik  Göçme
 Tasarım revizyona müsait olacak şekilde yapılmalı.
Her işin bir inceliği vardır!
12
 Kağıt – kalem kullanmak, elle tasarlayıp
bilgisayarda detaylandırmak.

13
 14

PROJE UYGULAMA ÖRNEKLERİ

1- AVM
 İksa plan uzunluğu: 750m
 Kazı derinliği: 12 – 21,70 m
 Zemin Profili: 0–3m Dolgu
5 – 10 m Kireçtaşı (Bakırköy Fm)
9 - >17m Çok Katı Kil
 Çözülen sistem: BA Fore kazık, öngermeli ankraj (geçici
ve kalıcı), BA kuşak kirişi
 Vurgu: Yatırımcı, proje yönetim teşkilatı ve yapı denetim
firmasının işin önemini kavramasının/kavramamasının
projeye etkisi.
 15

İksa Vaziyet Planı

 16

 Kontrol teşkilatının ankraj germe sorusu / 2 ay danışmanlık

1 Yıl Sonra... 17
18
Uygulamadan Birkaç Fotoğraf 19
Uygulamadan Birkaç Fotoğraf 20
Uygulamadan Birkaç Fotoğraf 21
Sonuçlar 22
Sonuçlar (devam) 23

Sonuçların Projeye Yansıması

 Statik proje revizyonu (kalıcı bölgede de toprak yükleri binaya)

 Mimari proje revizyonu
 Mahallerin kullanımında kısıtlama
 Projenin satış değerinin düşmesi
 24

PROJE UYGULAMA ÖRNEKLERİ

2- AVM

 İksa plan uzunluğu: 280 m

 Kazı derinliği: 3,0 – 8,50 m
 Zemin Profili: 1–7m Dolgu
2–5m Katı Kil
4 – >15m Çok Katı Kil (Güngören Fm)
 Çözülen sistem: BA Fore kazık, öngermeli ankraj (geçici ve
kalıcı), BA kuşak kirişi, jetgrout
 Vurgu: Önemsiz görülen bölgede karşılaşılan sorunlar ve
aletsel gözlemin önemi
 25

Sondaj Vaziyet Planı

 26

Zemin Kesitleri
 27

İksa Vaziyet Planı

 28

İnklinometre Kuyuları Yerleşim Planı Ve Yatay Deplasman Grafiği

 29

Optik Okuma Noktaları Yerleşim Planı Ve Yatay Deplasman Grafiği

 30

Kesit-5 İksa Sistemi

 31

İksa Arkası Sürşarj Durumu

 OPTİK DEPLASMAN - ZAMAN GRAFİĞİ (O16 - O18)

O16 300

O17
250 O18
O18 O18 O18
O18 O18
O18O18 O18O18
O18
O18O18
O18
O18 O18
200 O18
O15
YATAY DEPLASMAN (mm)

O18
150 O18 O18
O18 O18
O18
O18
O18 O18
O18O18

O17O17 O17 O17

O18 O17O17O17O17 O17O17 O17
O17O17 O17O17
O18
100 O18
O17
O17
O17O17 O17
O17 O17O17O17 O17O17O17
O18 O18O18
50 O O18O17 O17
O17 O18
O18 O18
O18O18O18 O18
O18
O15
O15O16 O15
O16O16 O18 O18 O18O18
O18
O18 O18 O18 O18O18 O15 O15 O16
O17O18
O17 O18
O18 O18 O15 O16 O15O15
O15 O15 O15O15O15
O15O15 O15
O18
O17 O17 O17
O18
O18 O18 O17
O17 O17 O18O18
O17O18
O18 O18
O18 O15
O15
O16 O15 O15 O15 O15O15 O15O15
O15 O15
O17
O17
O18
O18 O18
O17O18
O18O17 O17 O16 O18 O17
O18 O16
O18
O16 O16 O16
O16 O16
O16 O15 O16
O16O16 O15 O15 O16 O15 O15 O15 O15O15
O16O16O16
O15
O15 O15
0 O16
O17
O18 O18
O16O18
O16 O16
O16
O17 O16
O16O16 O16
O16O16 O16 O16O16
O16 O16 O16
O16 O16 O16 O16
O16 O16
O15
O16
O16
O16 O15O16 O15
O16
O15 O15O15
O16O16 O16O16O16 O16
O15
O16
O16 O16 O16 O16
O16O16
O16 O16 O16
O16 O16O16O16
O16 O16O16
O16
O16O16 O16 O16 O16 O16 O16O16
-30 20 70 120 170 220
-50

-100
O17
O17 O17
O17O17O17
O17O17 O17
O17 O17O17
O17 O17 O17
-150

-200

GÜN

Deplasman – Zaman Grafiği

32
 33

Deplasman – İnşaat Aşaması İlişkisi

 34

Kazık Süreklilik Deney Grafikleri - 225

 35

Kazık Süreklilik Deney Grafikleri – 226, 227

 36

Kazık Süreklilik Deney Grafikleri – 228, 229

 37

Kazık Süreklilik Deney Grafikleri – 230, 318

 38

Revize İksa Sistemi - Plan

 39

Sonuçlar

• Projeye aykırı sürşarj yüklemesi ve kazık

imalatındaki kalitesiz/yetersiz işçilik
nedeniyle, en problemsiz gözüken
bölümde aşırı miktarda deplasmanlar
meydana gelmiştir.
• Kurulan deplasman ölçüm sistemi
sayesinde aşırı deplasmanlar iksa
sistemi göçme durumuna ulaşmadan
önce tesbit edilebilmiş ve acil müdahele
ile gerekli kısa ve uzun vadeli tedbirler
alınmıştır.
• Meydana gelen bu olumsuzluk mimari
projede herhangi bir değişikliğe neden
olmamış, ancak ciddi bir ilave maliyet
getirmiştir.

Revize İksa Sistemi - Kesit

 40

PROJE UYGULAMA ÖRNEKLERİ

3- Konut Kompleksi
 İksa plan uzunluğu: 995 m
 Kazı derinliği: 9,5 – 21,0 m (ön kazı dahil)
 Zemin Profili:
2,0 – 3,0 m Kontrolsüz Dolgu
5,0 – 6,5 m Katı – Çok Katı Kil
7,0 – 8,0 m Sert Kil
>10 m Çok Zayıf Killi Kireçtaşı (Ceylan/Kırklareli Fm)
 Çözülen sistem: BA Fore kazık, öngermeli ankraj, zemin
çivisi, BA kuşak kirişi, BA perde
 Vurgu: Zemin parametrelerinin seçimi
 41

Kesit-5 Bölgesi Sondaj Vaziyet Planı

 42

Zemin Kesiti
 43

İksa Analizi Geoteknik Parametreleri – İlk Çözüm

 44

Sistem Kesiti – İlk Çözüm

 45

Plaxis Modeli – İlk Çözüm

 46

Beklenen Yatay Deplasman – İlk Çözüm

Table [2] Soil data sets parameters

47

İksa Analizi Geoteknik Parametreleri – İkinci Çözüm

Table [2] Soil data sets parameters

48

Sistem Kesiti – İkinci Çözüm

 49

Plaxis Modeli ve Beklenen Yatay Deplasman – İkinci Çözüm

 50

Birinci Çözüm İkinci Çözüm

SİSTEM KARŞILAŞTIRMASI
 51

Ölçülen Deplasmanlar
(Nihai kazı tabanı)
 52
DEPLASMAN KARŞILAŞTIRMASI

Tahmin Edilen: 90 mm

Ölçülen: 87 mm
 53

Sonuçlar

• Ölçülen deplasman değerleri

drenajlı parametrelerin dikkate
alındığı ilk çözümün gerçek
davranışa uygun olmadığını
göstermiştir.
• Kilin drenajlı duruma geçene
kadarki davranışı oldukça hızlı
ilerleyen geçici iksa
uygulamalarında öncelikli olarak
dikkate alınmalıdır.
• Zemin ne kadar iyi bilinirse bilinsin
aletsel ölçümler ve görsel
incelemeler yapılan kabullerin
doğruluğunun tek ölçütüdür.

Hafriyat Durumu – 24 Nisan 2014

 54

SON SÖZ

“With good engineering judgement

one can produce on the back of an
envelope, which otherwise cannot
be produced with tons of computer
output” Anonymus
 55

TEŞEKKÜRLER...

İMO İstanbul Şubesi

Değerli Katılımcılar

Ozan Dadaşbilge, İnş.Y.Müh.