22.09.

2022

SEMBOLLERLE TIP

Doç. Dr. Elif ATICI

UÜTF Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı

BEYAZ ÖNLÜK

https://www.youtube.com/watch?v=7TtvdW-Z8Qc http://www.youtube.com/watch?v=jw0ebKvUgk0&noredirect=1

1
 22.09.2022

1 4 2 3

güven – güvenilirlik
saygı
uyum sağlama

2
 22.09.2022

Beyaz önlük sendromu / hipertansiyonu

İlk kez 1896'da ifade edildi

3
 22.09.2022

« NE GİYİYORSAN O’SUN »

Charis Loke

«Hekimler temiz ve iyi giyimli olmalı»

Hippokrates

Hastalığa (kötülüğe) neden olduğuna inanılan

nesneyi sembolize eden
mistik değer ve anlam taşıyan semboller

4
 22.09.2022

Veba hekimi Veba hekimi

Paul Fürst (1721) Bryn Barnard (2005)

Amaç: «Miasma»dan (=topraktan ve

cesetlerden çıkan kötü hava) korunmak

Fransız Dr. Charles de Lorme (1619),

hastanın nefesinin solunmasıyla bulaşmayı
önlemek amacıyla ilk veba karşıtı giysinin
yaratıcısı olarak kabul edilmektedir.

5
22.09.2022

6
22.09.2022

7
 22.09.2022

BATI …

DOĞU …

8
 22.09.2022

BEYAZDAN ÖNCE SİYAH VARDI …

Nicolaes Eliasz Pickenoy (1619) Rembrandt (1632)

Dr. Sebastiaen‘ın osteoloji dersinden detay Dr. Nicolaes Tulp’un anatomi dersi

Jan Van Neck (1683)

Dr. Frederik Ruysch’ın anatomi dersi

9
 22.09.2022

Gabriel Von Max (1869)

Anatomist

Enrique Simonet (1890)

Kalbin anatomisi

Johan Joseph Horemans (1682–1759)

Guy’s Hastanesi, Londra (1830)

10
 22.09.2022

Pierre André Brouillet (1887)

Hekim Charcot’un “histerik” kadın hasta üzerinde hipnoz dersi

Gabriel Metsu (1629 – 1667) Jan Steen (1658 - 1662)

«Patient and physician» «Doctors visit»

11
 22.09.2022

Francisco de Goya (1820)

BEYAZ ÖNLÜKTEN ÖNCE …

Cerrah kıyafeti

“ sıkı bir şekilde

yukarıya kadar
iliklenmiş
Prens Albert ceketi”

12
 22.09.2022

BEYAZ ÖNLÜKTEN ÖNCE …

“Kıyafet ameliyatın yapıldığı

yerde bir dolapta tutulur,
nadiren temizlenirdi.”

“Üzerindeki kurumuş
kan ve cerahat lekeleri
bu dönemdeki
verilen hizmetin
zorluğunun kanıtıydı”

“1890’ların tıbbı genel olarak etkisizdi.”

(Ian Carr (1999) Manitoba Medicine)

4 temel öğe (arkhe) su, ateş, hava, toprak

sevgi ve nefret (iticilik) gücü ile birleşip ayrılır

Hastalık nedeni;
bedendeki dört sıvının kirlenmesi / dengesinde bozulma
(kan - balgam - kara safra – sarı safra)

Tedavi;
kirli sıvıların boşaltılması / dengenin sağlanması
(kan almak, müshil vermek, lavman vb.)

Humoral patoloji ….

13
 22.09.2022

Sir Luke Fildes (1891)

Siyah : “The Doctor”
Resmiyet
Ciddiyet
Ölümün habercisi

BEYAZA GEÇİŞ

Asepsi
hastalıklara neden olan mikroorganizmaların (patojen bakteriler,
virüsler, patojen mantarlar ve parazitler gibi) ortamdan tamamen yok
edilmesi ya da öldürülmesi

Asepsi Teknikleri
Sterilizasyon: Bütün yaşayan mikroorganizmaların, buhar veya kimyasal yollarla
ortadan kaldırılması
Dezenfeksiyon: Mikroorganizmaların sadece vejetatif formlarının ortadan
kaldırılması, spor formları intakt olarak kalması

Antisepsi
hastaya enfeksiyon bulaşmasını önleyecek derecede mikroorganizmaları
azaltmak

14
 22.09.2022

1840’larda Macar hekim Ignaz Semmelweis,

elini dezenfekte etmeyen doktorların rutin
olarak enfeksiyonları doğum sonrası bir
hastadan diğer hastaya taşıdıklarını ortaya
koydu.

1860 yıllarında İngiliz cerrah Joseph Lister,

cerrahi yaraları fenol solüsyonuyla (karbolik
asit) dezenfekte etmeye başladı,
enfeksiyonların ve ölümlerin azaldığını
gösterdi.

Asepsi – Antisepsi

Önce Sonra

15
 22.09.2022

Asepsi – Antisepsi

Önce Sonra

Thomas Eakins (1875) Thomas Eakins (1889)

Dr. Gross’un Kliniği Dr. Agnew’in Kliniği

1900 - Rush Tıp Okulu

1901 – Cooper Tıp Okulu

1911 – Dublin Tıp Okulu

16
 22.09.2022

1915 – Ameliyathane 1915 - Sahra Hastanesi

Washington Asylum Hastanesi Çanakkale Savaşı

Louis Pasteur
Laboratuvar

1800'lerin sonları
1876’da Robert Koch, bakterilerin tam olarak hastalıklara neden olduğunu ispatladı.
Bilim adamları laboratuvarda tıbbın temel ilkelerini keşfetmektedir …

Hekimler uygulamalarında bilimsel ilkeleri kullanmaya başlayınca …

17
 22.09.2022

Beyaz:
Saflık
Temizlik
İyilik

Bilim
İyileştirme
Ehliyet – bilirkişilik
Saygınlık
Ciddiyet
Sorumluluk

Tıbbın amacı
Güven
Umut
geleneksel uygulamaları yapmayan ve
sahtekar sağlık hizmeti verenlerden farklı olduklarını göstermek
meslektaşları ve hastalar tarafından kolayca tanınmak

BUÜTF (2009 - 2022)

13. Beyaz Önlük Töreni

İlk kez 1993 yılında Columbia Üniversitesi’nde

Arnold P. Gold Vakfı (1983)

Merhamet ve alçakgönüllülüğün önemini vurgulamak

Hekim olarak kendilerinden beklentileri sembolize etmek

BEYAZ ÖNLÜK Meslek Kimliği

18
 22.09.2022

STETOS SKOPEİN

1816’ da Rene Laennec, Paris sokaklarında dolaşırken,

oyun oynayan iki çocuktan ilham alır

3 yıl sonra …. (1819)

oskültasyon
vücudu dinlediğimiz fizik muayene işlemi

19
 22.09.2022

1819 – Paris ilk baskı

«FONENDOSKOP»
«STETOSKOP» ses iç bakmak
göğüs bakmak

20

Hipokrat Andı
Hekim Apollon,Aesculapios, Hygeia ve Panacea adına,
tarih boyunca anlamını yitirmedi
22.09.2022
bütün Tanrılar ve Tanrıçaların şahitliğinde yemin
ederim ki, aşağıdaki andımı kabiliyetim ve gücüm
yettiğince yerine getireceğim. Bu sanatı bana
öğreteni, ebeveynim yerine koyacağım, hayatımı
onunla paylaşacağım ve ihtiyacı olursa mallarımı
onunla bölüşeceğim, çocuklarına kardeşlerim gibi
bakacağım, istedikleri taktirde bu sanatı onlara
ücretsiz ya da yazılı bir söz almaksızın öğreteceğim,
bilgilerimi oğullarıma, ustalarımın oğullarına, ve bu
mesleğin kurallarını kabul edenlerden başka kimseye
öğretmeyeceğim. Tedavi reçetelerimi kabiliyetim ve
gücüm yettiğince hiçbir zaman birisine zarar vermek
için değil, hastalarımın iyiliği için kullanacağım.
Hiç kimseyi memnun etmek için ölümcül bir ilaç
reçete etmeyeceğim gibi, ölümüne neden olabilecek
bir tavsiyede dahi bulunmayacağım. Bir kadına düşük
yaptıracak aletler vermeyeceğim. Hayatımın ve
sanatımın saflığını koruyacağım. Bıçağımı
mesanesinde taş olduğu aşikar olanlar için bile
kullanmayacağım, bu işi ehillerine bırakacağım.
Gittiğim her eve sadece hastanın iyiliği için
gireceğim, kendimi hastalık yapıcı etkenlerden ve
özellikle de ister hür ister köle olsun kadın ve
erkeklerle aşkın hazlarından uzak tutacağım,
sanatımın icrası esnasında ya da günlük hayatımda
bana gelen ve yayılmaması gereken bilgileri sır
olarak tutacağım ve hiçbir zaman açmayacağım.
Bu andımı tuttuğum sürece, hayatım ve sanatımın
icraası bana mutluluk versin, tüm insanlar tarafından
her zaman saygı göreyim, eğer yeminimden dönersem
bunun zıddı bana az gelsin.
Eylül 1948 - Cenevre
Ekim 2017-Chicago (son güncelleme)
Hekimlik Andı ismi eklendi
Sağlığın tüm belirleyenlerinin dikkate
alınması için esenlik ifadesi eklendi
Aydınlatılma, onam verme / reddetme
hakkının meslek ahlakı yükümlülükleri
arasına eklendi
Her hekimin öğrencilerine karşı
sorumluluğunu vurgulamak için öğrenci
ifadesi eklendi
Tıbbi bilgimi hastaların yararı ve sağlık
hizmetlerinin geliştirilmesi için paylaşacağım
eklendi
Hekimin mesleğini en iyi düzeyde
yapabilmesi için kendi sağlığını koruma ve
mesleki yetkinliğini sürdürme yükümlülüğü
vurgulandı
21
 22.09.2022

YILAN Dinsel – Mitolojik Obje

22
 22.09.2022

Yılanın tıp sembolü olarak

ilk defa kullanımı
SÜMERLER

Tıp kelimesinin orijinini aldığı

Teb (Thebai) şehrinin totemi yılandır.

Sümerler : yılanın tedavi etme özelliği olduğuna

ölümsüzlük veren bitkileri koruduğuna inanılır.

Uzak Doğu : yaşam - ölüm

Maya - Aztek : bilgi ve şifa
Eski Türklerde : sabır, merhamet, bilgelik, fedakarlık

23
 22.09.2022

Asklepios
Askalabos = Yılan

yılan gibi dilsiz olmalı

kimsenin sırrını başkasına söylememeli,
sabır ve sükunet içinde çalışmalıdır.

yılan gibi hızlı, duyuları gelişmiş olmalıdır.

Asa tıbbın kısa sürede öğrenilmeyip,

ihtiyarlayıp asaya dayanıncaya kadar
hekimin öğrenmeye ve tecrübe kazanmaya
gereksinimi vardır.

beyin – dünya hafızası

hız - iletişim

aydınlık – yıkıcılık hayat veren – zehirli

bağımsızlık duyarlılık

güç – irade
önderlik – koruyuculuk
tecrübe

Tanrı katına yücelme

24
 22.09.2022

Türkiye'de yılanlı asanın ilk defa resmi olarak kullanılması,

1836 Sultan II. Mahmud

Mekteb-i Tıbbiye öğrencilerinin ilk defa resmi kıyafet

olarak yakalarına yılanlı asa işlenmiş elbiseler giymesi
hakkında ferman çıkarmıştır.

1934 Prof. Dr. Süheyl Ünver

1956 Dünya Hekimler Birliği

25