Professional Documents
Culture Documents
29/03/2022 3
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Bài giảng tự động hóa thủy khí – NCM Máy & Ma Sát học – 2021.
2. TruyÒn ®éng dÇu Ðp trong m¸y c¾t kim lo¹i -1974
(NguyÔn Ngäc CÈn).
3. C¸c phÇn tö thuû khÝ trong tù ®éng ho¸ - 1997
(NguyÔn TiÕn Lưìng).
4. HÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng khÝ nÐn – 1999
5. (NguyÔn Ngäc Phư¬ng).
6. Truyền động tự động khí nén- 1999 (Phạm văn Khảo).
7. HÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng thuû lùc – 2002 (TrÇn Văn Tuú).
8. C¸c Catalogue cña c¸c thiÕt bÞ c«ng nghiÖp.
29/03/2022 4
Tµi liÖu tham kh¶o
29/03/2022 5
NhËp m«n
M¹ch ®iÒu khiÓn
M¹ch ®éng lùc
X
LHN
X±DX
p0,Q p Mx
Y
w
ndc n(v/ph) T¶i träng
29/03/2022 6
NhËp m«n
29/03/2022 7
NhËp m«n
29/03/2022 8
NhËp m«n
29/03/2022 9
NhËp m«n
29/03/2022 10
NhËp m«n
29/03/2022 11
§Æc ®iÓm cña hÖ thèng thuû- khÝ
29/03/2022 12
ƯU, nhƯîc ®iÓm cña hÖ thèng thuû- khÝ
I. ¦u, nhưîc ®iÓm cña hÖ thống truyÒn ®éng b»ng thuû lùc
1.1.¦u ®iÓm
TruyÒn ®ưîc c«ng suÊt cao vµ lùc lín nhê c¸c c¬ cÊu tư¬ng
®èi ®¬n gi¶n, ho¹t ®éng víi ®é tin cËy cao ®ßi hái Ýt ph¶i
ch¨m sãc, b¶o dưìng.
§iÒu chØnh ®ưîc vËn tèc lµm viÖc tinh vµ v« cÊp, dÔ thùc
hiÖn tù ®éng ho¸ theo ®iÒu kiÖn lµm viÖc hay theo chư¬ng
tr×nh cho s½n.
KÕt cÊu gän nhÑ, vÞ trÝ cña c¸c phÇn tö dÉn vµ bÞ dÉn kh«ng
lÖ thuéc víi nhau, c¸c bé phËn nèi thưêng lµ nh÷ng ®ưêng
èng dÔ ®æi chç.
Cã kh¶ n¨ng gi¶m khèi lưîng vµ kÝch thưíc nhê chän ¸p
suÊt thuû lùc cao.
29/03/2022 13
ƯU, nhƯîc ®iÓm cña hÖ thèng thuû- khÝ
I. ¦u, nhưîc ®iÓm cña hÖ thống truyÒn ®éng b»ng thuû lùc
1.1.¦u ®iÓm
Nhê qu¸n tÝnh nhá cña b¬m vµ ®éng c¬ thuû lùc, tÝnh chÞu
nÐn cña dÇu nªn cã thÓ sö dông ë vËn tèc cao mµ kh«ng sî
bÞ va ®Ëp m¹nh như trong trưêng hîp c¬ khÝ hay ®iÖn.
DÔ biÕn ®æi chuyÓn ®éng quay cña ®éng c¬ thµnh chuyÓn
®éng tÞnh tiÕn cña c¬ cÊu chÊp hµnh.
ĐÒ phßng qu¸ t¶i nhê van an toµn.
DÔ theo dâi vµ quan s¸t b»ng ¸p kÕ, kÓ c¶ c¸c hÖ phøc
t¹p, nhiÒu m¹ch.
Tù ®éng ho¸ ®¬n gi¶n, kÓ c¶ c¸c thiÕt bÞ phøc t¹p, b»ng
c¸ch dïng c¸c phÇn tö tiªu chuÈn ho¸.
29/03/2022 14
29/03/2022 KhuÕch ®¹i ¸p lùc 15
29/03/2022 16
VÍ DỤ: TRẠM BẢO DƯỠNG Ô TÔ
29/03/2022 17
29/03/2022 18
Nh¾c l¹i ®Þnh luËt cña chÊt láng
Q = S.v= const
Víi v lµ vËn tèc ch¶y trung b×nh qua mÆt c¾t S
Trong ®ã:
Q - lưu lưîng dßng ch¶y t¹i vÞ trÝ 1 vµ vÞ trÝ 2 [m3/s].
v1 - vËn tèc dßng ch¶y t¹i vÞ trÝ 1 [m3/s].
v2 - vËn tèc dßng ch¶y t¹i vÞ trÝ 2 [m3/s].
A1 - tiÕt diÖn dßng ch¶y t¹i vÞ trÝ 1 [m2].
A2 - tiÕt diÖn dßng ch¶y t¹i vÞ trÝ 2 [m2].
29/03/2022 19
3) Phư¬ng tr×nh Bernuli
¸p suÊt t¹i mét ®iÓm chÊt láng ®ang ch¶y:
v12 v 22
p1 gh1 p 2 gh2 const
2 2
Trong ®ã:
29/03/2022 21
I) Mét sè tÝnh chÊt c¬ lý cña chÊt láng
1) §é nhít: (néi ma s¸t cña chÊt láng)
y(m)
C¸c líp chÊt láng trưît lªn nhau
øng suÊt tiÕp (theo Newton)
n
dv N
p, Q
2
dy m
ChÊt láng v(m/s) dv Gradient vËn tèc
dy t n<1
Mì n=1
§é nhít ®éng lùc häc:(ƞ) lµ lùc ma s¸t tÝnh b»ng 1 N t¸c ®éng
trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch bÒ mÆt 1 m2 cña hai líp ph¼ng song song
víi dßng ch¶y cña chÊt láng c¸ch nhau 1 m vµ cã vËn tèc 1 m/s.
§¬n vÞ [Pa.s]
Ngoµi ra, cßn dïng ®¬n vÞ poaz¬ (Poiseuille), viÕt t¾t lµ P.
- 1P = 0,1 N.s/m2 = 0,010193 kG.s/m2
- 1P = 100cP (centipoiseulles)
- dÇu = 0,136 Ns/m2
- KK = 17,07.10-6 Ns/m2
§é nhít ®éng häc: §é nhớt ®éng học lµ tû sè gi÷a hÖ sè nhít
®éng lùc học víi khèi lưîng riªng cña chÊt láng.
29/03/2022 23
dÇu = (0,85 – 0,96) kg/dm3
KK = 1,293 kg/dm3
§¬n vÞ [m2/s]. Ngoµi ra cßn dïng ®¬n vÞ stèc
(Stoke), viÕt t¾t lµ St hoÆc centiStokes, viÕt t¾t lµ cSt.
1St = 1 cm2/s = 10-4 m2/s
1cSt = 10-2 St = 1mm2/s
DÇu c«ng nghiÖp = 17 – 23 cSt
200 C
Đé nhít Engle: (E0) lµ mét tû sè 200 cm3
quy ưíc dïng ®Ó so s¸nh thêi gian
ch¶y 200 cm3 chÊt láng ®ưîc thö qua
lç nhít kÕ (2,8mm) víi thêi gian
ch¶y 200 cm3 nưíc cÊt qua lç nµy ë
nhiÖt ®é + 200C.
2,8
mm
0 td
E
tnc
29/03/2022 24
2) Mét sè nh©n tè ¶nh hưëng ®Õn kh¶ n¨ng lµm viÖc cña
chÊt láng
¸p suÊt : p
p = a(1+kp); a - ®é nhít ë ¸p suÊt khÝ quyÓn
K = 0,002 khi a 15 cSt
K = 0.003 khi a 15 cSt
HoÆc p = a ap víi a = 1,002 – 1,004
29/03/2022 25
KhÝ lÉn trong dÇu: hh ( dau khi )
1 0,0015 b
dau
b - %kh«ng khÝ lÉn trong dÇu
29/03/2022 26
29/03/2022 27
3) Mét sè lưu ý khi chän dÇu
ChÊt láng lµm viÖc ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:
- Cã kh¶ n¨ng b«i tr¬n tèt trong kho¶ng thay ®æi lín nhiÖt
®é vµ ¸p suÊt.
- §KLV V lín chän dÇu cã (lo·ng) ma s¸t
bÐ
DÇu cÇn ph¶i Ýt sñi bät, Ýt bèc h¬i khi lµm viÖc, Ýt hoµ tan
trong nưíc vµ kh«ng khÝ, dÉn nhiÖt tèt.
29/03/2022 29
Pha dÇu cã ®é nhít yªu cÇu:
E 0
aE 10 bE 0
2
k E 10 E 20
100
a 10 20 30 40 50 60 70 80 90
b 90 80 70 60 50 40 30 20 10
29/03/2022 30
II) C¸c d¹ng truyÒn n¨ng lưîng b»ng chÊt láng
2. §éng n¨ng
3. NhiÖt
4. BiÕn d¹ng
29/03/2022 31
1) Dưíi d¹ng thÕ n¨ng Et
dV m 3 m 3 dm 3 lit
Lưu lưîng: Q , ,
dt s ph ph ph
KhÝ DÇu 32
p,Q
N = p.Q
B¬m
ndc = 0,8
C«ng suÊt b¬m: N = p.Q
(cña CL ®i ra)
33
C«ng thøc tÝnh:
N KG
p: 2 p: 2
p.Q m p.Q cm
N ( kW ) 3 HoÆc N (kW) 3
60.1000 Q : m 612 Q : dm
ph ph
N
5 5 1KG 10 N
10 2 10 Pa 2
2
1bar ,1at
m cm cm
kg 1
Thuû ng©n 13595 3 1mmHg at
m 760
0 0 C g 9,81m.s 2 N
1mmHg 1torr 133,3 2
m
Anh dïng ®vÞ Psi: 1bar = 14,5 Psi
29/03/2022 34
29/03/2022 35
2) Dưíi d¹ng ®éng n¨ng E®
mV 2 m.m VÝ dô:
Ed kg. s 2 N .m
2 Thuû ®iÖn
21m
VËn tèc cña dÇu trong èng
nhá, kh«ng ®¸ng kÓ ( 6m/s)
p ptinh pdong
ptinh .H
Nhá p®
2
V
pdong .
2
29/03/2022 36
3) Dưíi d¹ng nhiÖt
J 0
E t 0 m.C .D T kg . 0
.T N .m
kg .T
29/03/2022 37
4) BiÕn d¹ng: Eb
C«ng sinh ra
p
P
DV L 500 Kg
ndc
F .L P P
DV . ( m 3 ); p Dp Ban ®Çu coi p = 0
E dau F F
DV m 3
Q Chó ý: E® +Et0 + Eb = 0,33% E
t ph
tù chän Trong tÝnh to¸n ta bá qua chóng
29/03/2022 39
III) HiÖu suÊt trong hÖ thèng truyÒn ®éng thuû lùc
(c¸c d¹ng tæn thÊt)
4. VÝ dô
n
i 1
i
29/03/2022 40
1) Tæn thÊt c¬ khÝ
Ma s¸t gi÷a c¸c vËt r¾n: æ bi, pitton – xi lanh (chØ b¬m vµ ®c¬)
ck ckBom . ckDC
P < p0
DQB
p0 p Qd DQ®
æ
DQB Q0
29/03/2022 41
2) Tæn thÊt thÓ tÝch (Dß dÇu): DQ
Tæn thÊt thÓ tÝch lµ do dÇu thuû lùc ch¶y qua c¸c khe hë
trong c¸c phÇn tö cña hÖ thèng. ¸p suÊt cµng lín, vËn tèc
cµng nhá vµ ®é nhít cµng nhá th× tæn thÊt thÓ tÝch cµng lín.
Tæn thÊt thÓ tÝch ®¸ng kÓ nhÊt lµ ë c¸c c¬ cÊu biÕn ®æi
n¨ng lưîng.
29/03/2022 42
2) Tæn thÊt thÓ tÝch (Dß dÇu): DQ
Q Q DQB DQB p
Q 1
B
Q0 Q0 Q0
B¬m
Q0 QD DQD DQD
Q 1
D
QD QD QD
Q Q0 Q
DQB DQD
Q QB .QD QD
29/03/2022 43
3) Tæn hao ¸p suÊt: Dp
29/03/2022 44
3) Tæn hao ¸p suÊt: Dp
29/03/2022 45
dV dV
. . .
dy dy
V
Re < 2000 dßng ch¶y tÇng.
Re > 2000 dßng ch¶y rèi.
.v
Re = < 100
§èi víi bÒ mÆt cã :
> 100
29/03/2022 46
Tæn thÊt trªn chiÒu dµi vµ mèi nèi? dl
d
l > 100d
1 2
Thay vµo, tÝch ph©n:
l
dp 32 .Vtb
dl d2
Dßng ch¶y tuyÕn tÝnh
Q d 2
Vtb ; F
F 4 Trë thuû lùc (tuyÕn tÝnh)
Ql
Dp 8k 4 bar k – hÖ sè hiÖuchØnh phô
thuéc vµo trÞ sè Re
d
Q – lÝt/phót; l – m;
d – mm; - cSt – mm2/s
D p(bar) d = 5mm
1m
d = 8mm
d = 10mm
0,5 m
Dp
5
d = 15mm
Dp
8
29/03/2022 Q Q(l/ph) 49
Tæn thÊt côc bé t¹i n¬i tiÕt diÖn thay ®æi (®ét ngét, nhá
dÇn,…), t¹i mèi nèi,… ®ưîc thÝ nghÖm vµ ®ưa vµo sæ tay.
4
Dp 10 . . V2 bar
2g
– kg/m3; v – m/s;
g = 9,81m/s2
- hÖ sè tæn thÊt côc
bé (thùc nghiÖm).
29/03/2022 50
ĐÓ gi¶m tæn thÊt, vª trßn c¸c gãc,…
29/03/2022 51
TiÕt diÖn èng thay ®æi, hÖ sè tæn thÊt côc bé cho
trong sæ tay
29/03/2022 52
29/03/2022 53
•Tæn thÊt ¸p suÊt ë van
Đèi víi tõng lo¹i van cô thÓ, do tõng h·ng s¶n xuÊt, thi
sÏ cã ®ưêng ®Æc tÝnh tæn thÊt ¸p suÊt cho tõng lo¹i van.
Tæn thÊt ¸p suÊt ë van theo ®å thÞ:
*) VÝ dô: tÝnh tæn
thÊt lưu lưîng: Q1
d
πdδ3 .Dp V=0
Q1
12. .l
p1 p2
TH pitton c ®éng:
e
πdδ.V
Q1 Q2
2
TH lÖch t©m:
e
2
πdδ 3 l
Q2 1 .Dp
12. .l
e
29/03/2022 56
F
Dp
m
d
Trë qu¸n tÝnh:
p1
2 p2
Dp = p1 – p2 1
l
m = F.l.
Dp.F = m.a = m.dv/dt
m dV m d ( FV ) m dQ
Dp . 2. 2.
F dt F dt F dt
Liªn hÖ víi m¹ch ®iÖn: Trë qu¸n tÝnh
dI
DU L.
dt m
Khi tÝnh to¸n, tÝnh c«ng ®Ó d1 l1 d2 l2 d3 l3
M
th¾ng lùc qu¸n tÝnh víi tæng
khèi lưîng tư¬ng ®ư¬ng V
Ta ®· cã: V0
DV .Dp
Ed
dV V0 dp dp
. Q Cdau .
dt Ed dt dt
Q Tư¬ng tù như tụ ®iÖn
dU
I C.
dt
CdÇu
Cèng
Ta ph¶i tÝnh c¶ Cèng:
C Cd CO
29/03/2022 58
C«ng suÊt b¬m: N = p. Q
Qb DQb - Qbd
DQb DpL
Qb DQb DQdc
RTL
pdc Q
Qb DpTL ci
Qbd
Cd+CO^
29/03/2022 60
Sơ đồ thủy lực cơ bản
29/03/2022 61
XÐt 1 s¬ ®ồ thuû lùc
D
F1 F2 V2 V1
1) BÓ dÇu
P
p1 2) Läc th«,läc tinh
p2
3) B¬m
d
G
A B f
6 4) Van 1 chiÒu
5
8 5) Van c¶n
4
6) Van ®¶o chiÒu
2' 7) Xi lanh lùc
3 8) Tay g¹t diÒu khiÓn
Q 2
9) ¸p kÕ
9 10)Van tiÕt lưu
p0
10 1 11)Va an toµn
11
P3 = pa = 0
29/03/2022 62
Ph¹m vi øng dông
29/03/2022 63
29/03/2022 64