Senior High School

Baitang 11

Filipino – Unang Semestre

MODYUL SA KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK

SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
Unang Kwarter - Ikaanim na Linggo (Aralin 6 at 7)

Kasaysayan ng
Wikang Pambansa

Baitang
Baitang 11-Komunikasyon
11-Komunikasyon at Pananaliksik
at Pananaliksik sa Wika
sa Wika at Kulturang
at Kulturang Pilipino
Pilipino
Kompetensi:
Kompetensi: Natutukoy
Natutukoy angang mga
mga pinagdaanang
pinagdaanang pangyayari/
pangyayari/ kaganapan
kaganapan tungo
tungo sa pagkabuo
sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-95); at Nakapagbibigay ng opinyon
ibang awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-95); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananawng
o pananaw ngibat
ibatibang
ibangkaugnay
kaugnaysa samga
mganapakinggang
napakinggangpagtalakay
pagtalakaysasabansa
bansa(F11PN-lf-95)
(F11PN-lf-95)
 Filipino - Baitang 11
Modyul sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kasaysayan ng Wikang Pambansa
Unang Edisyon, 2020

Inilimbag sa Pilipinas
ng Kagawaran ng Edukasyon
Sangay ng mga Paaralan ng Iloilo
Kalye Luna, Distrito ng La Paz, Lungsod ng Iloilo

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayumpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang Modyul sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang

Pilipino o anumang bahagi nito ay inilathala upang gamitin ng mga paaralan ng
Kagawaran ng Edukasyon lalo na ng Sangay ng mga Paaralan ng Iloilo.

Walang anumang bahagi ng kagamitang ito ang maaaring kopyahin o ilimbag

sa anumang paraan na walang pahintulot mula sa Kagawaran ng Edukasyon, Sangay
ng mga Paaralan ng Iloilo. Ang pagbebenta nito ay mahigpit na ipinagbabawal.

Development Team of Modyul sa Komunikasyon at Pananaliksik

sa Wika at Kulturang Pilipino
Writers: Ma. Tita E. Cadavos, Rhyne Mae S. Gales, Kattie C. Tagud
Ma. Lulubel C. Claro, Ruel B. Casipe Jr., Joseph P. Cagcon
Illustrators: Roel S. Palmaira, Precious E. Garcia
[

Layout Artists: Lilibeth E. Larupay, Armand Glenn S. Lapor, Rhyne Mae S. Gales

Division Quality Assurance Team: Lilibeth E. Larupay, Dr. Marites C. Capilitan

Armand Glenn S. Lapor, Gilanes June C. Cagbay

Management Team: Dr. Roel F. Bermejo, Dr. Nordy D. Siason, Jr.

Dr. Lilibeth T. Estoque, Dr. Azucena T. Falales
Ruben S. Libutaque, Lilibeth E. Larupay
Dr. Marites C. Capilitan

Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-95); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Paunang Salita
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Komunikasyon at Pananaliksik sa
Wika at Kulturang Pilipino, Baitang 11.

Ang Modyul sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang

Pilipino ay pinagtulungang sinulat, dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga dalubhasa
mula sa Kagawaran ng Edukasyon, Sangay ng mga Paaralan ng Iloilo. Ginawa ito
upang gabayan ng mga mag-aaral at ang mga gurong tagapagdaloy na matulungang
makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to 12.

Layunin ng modyul na mapatnubayan ang mga mag-aaral sa malayang

pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din
itong matulungan sila upang malinang at makamit ang panghabambuhay ng mga
kasanayan habang isinasaalang-alang din ang kanilang mga pangangailangan at
kalagayan.

Para sa gurong tagapagdaloy:

Ang Modyul sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang

Pilipino ay ginawa upang matugunan ang kasalukuyang pangangailangan ng mga
mag-aaral sa bansa. Bilang katulong ng mga guro, tiyaking maging malinaw sa mga
bata o sa mga mag-aaral kung paano pag-aaralan o sasagutan ang mga gawain sa
kagamitang ito.

Para sa mag-aaral:

Ang Modyul sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang

Pilipino ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Pangunahing layunin nito
na ikaw ay matulungan sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Sa
paraang ito magkakaroon kayo ng kalayaan na pag-aralan ang nakakaaliw na mga
gawaing napapaloob sa kagamitang ito. Basahin at unawain upang masundan ang
mga panuto.

Hinihiling na ang mga sagot sa bawat gawain ay isulat sa hiwalay

na papel.

Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-95); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Kasaysayan ng Wikang Pambansa
Binabati kita sa mga kaalamang natutunan mo sa nakaraaang aralin.
Sa aralin namang ito, magkakaroon ka ng kaalaman at sapat na impormasyon
kung paano tayo nagkaroon ng Wikang Pambansa na bumubuklod sa ating mga
Pilipino.
Tutulungan ka rin ng araling ito na himay-himayin ang mga pangyayaring
pinagdaan ng ating wika bago pa man ito italaga na Wikang Pambansa.
Tatalakayin din dito ang mga itinadhana ng Saligang Batas upang mapagtibay
ang gamit ng wikang Pambansa.
Inaasahan din na malilinang mo ang iyong kakayahan sa pagsusuri ng mga
pananaw ng bawat awtor sa isinusulat na kasaysayan ng wika. Gagabayan ka rin ng
talakayang ito upang huhubugin din ang iyong kaisipan nang maging mapanuring
kritikal sa mga kaganapan na nay kinalaman sa wikang pambansa.
Handa ka na ba?
Subukan natin kung gaano kalawak ang iyong kaalaman. Halina at bigyang-
tuon ang mga gawaing inihanda sa ibaba.

Basahin at unawain ang diyalogo.Tungkol saan kaya ang pinag-usapan ng

dalawa?
Naku! Nerry,
Oo nga, Fevi! Naalala anong hirap para
ko tuloy ang sa isang bansa na
ipinahayag ni Dr. Jose walang isang
P. Rizal sa awiting wikang
“Ako’y Isang Pinoy”… pangkalahatan na
“Ang hindi marunong nagsisillbing
magmahal sa sariling instrumento sa
wika ay higit pa ang pagkakaunawaan
amoy sa malansang at pagbigkis ng
isda.” puso’t isipan ng
isang lahi.

1
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Tama ka, Nerry!
Mahalaga talaga ang
wika! Kabisado ko pa
Teka…Teka…
nga ang bahagi ng
Fevi, pero paano
awitin na, “Wikang
kaya tayo
Pambansa ang gamit
nagkaroon ng
kong salita, bayan
Wikang
kong sinilangan,
Pambansa? ‘Di
hangad ko lagi ang
ba sinakop tayo
kalayaan…”
noon ng mga
dayuhan? Ano-
ano kaya ang
mga pangyayari
na pinagdaanan
ng ating wikang
pambansa?

Naunawaan mo na ba ang pinag-usapan sa diyalogo? Alam ko na handa mo

nang tunghayan ang mga tanong sa ibaba.

Mga Tanong:
Sagutin ang mga tanong at isulat sa iyong sagutang papel.
1. Tungkol saan ang pinag-uusapan sa diyalogo?
2. Sa palagay mo mahalaga ba na dapat magkaroon ng iisang wika sa
bansa?
3. Sa tingin mo, ano kaya ang mangyayari kung ang isang bansa ay walang
sariling wika?
4. Sa iyong sariling pang-unawa, paano kaya tayo nagkaroon ng
pambansang wika?

Magaling! mabuti naman at naipamalas mo ang iyong ideya, kaalaman at mga

pananaw tungkol sa unang gawain.Sa pagpapatuloy ng ating aralin ,kailangang mong
malinang ito.

Halina at linangin ito!

2
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 A. Basahin at Unawain
Basahin mo ang teksto at pagtuunan ng pansin ang mga nilalaman nito.
“Ang hindi marunong magmahal sa sariling wika ay higit pa ang amoy sa
malansang isda”. Ang wikang ito ng ating pambansang bayani ay isa lamang sa
kanyang mga makabayang pamana tungkol sa pagmamahal sa ating sariling wika-
ang Wikang Filipino. Ang paalalang ito ng ating bayani ay hindi dapat kalimutan
sapagkat ang ating wika’y tulad din sa iba at dapat ipagmalaki.
Dapat natin itong gamitin at nang ito’y hindi maglaho sa susunod na
henerasyon. Ang panghihiram ng mga salita sa ibang wika ay hindi dapat natin itakwil,
bagkus atin itong tanggapin ng buong puso sapagkat bahagi ito ng ating nakaraan-na
tayo ay naging sakop ng ibang mga bansa gaya ng Espanya at ng Amerika. Ang mga
wikang hiram natin sa mga bansang ito ay dapat nating ipagmalaki sapagkat isa
lamang ito sa mga magagandang pamana ng mga bansang sumakop sa atin noong
una.
Kaya mga kababayan kong Pilipino, huwag tayong mahiya sa ating wika.
Ipagmalaki, pagyamanin, at gamitin natin ito kagaya ng ginawa ng ating pambansang
bayani na si Rizal na kahit saan man siya pumunta. Isa lamang halimbawa nito ang
kanyang pagsalin ng mga obra ng dayuhang manunulat sa ating wika.

Matapos mong matunghayan ang teksto, sagutin ang mga tanong sa ibaba.

Panuto: Basahin at unawain ang bawat aytem sa ibaba. Isulat sa sagutang papel ang
iyong sagot.
Mga Tanong:
1. Tungkol saan ang binasang akda?
2. Sa iyong palagay,bakit kailangang magkaroon tayo ng wikang pambansa?
3. Bigyang interpretasyon ang pahayag ni Dr.Jose Rizal na “Ang hindi marunong
magmahal sa sariling wika ay higit pa ang amoy sa malansang isda?”

4. Sa kasalukuyan, makikita bang malaya ang mga Pilipino sa paggamit ng wikang

pambansa? Ipaliwanag ang iyong sagot.
5. Paano kaya tayo nagkaroon ng Wikang Pambansa?

B. Alamin Natin
Batay sa Saligang Batas ng 1987 na nakasaad sa Artikulo XIV, Sek. 6, ang
Wikang Filipino ay ang opisyal na wikang pambansa ng Pilipinas. Alam mo rin ba na
naging masalimuot ang pinagdaanan ng ating wika bago italaga na wikang
pambansa?
3
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Sa larangang ito mahalagang malaman mo ang kasaysayan ng ating wikang
pambansa tungkol sa pinagdaanan nito bago naisabatas hanggang sa naging Wikang
Pambansa. Mahalagang malalaman mo rin ang mga pangyayaring naganap mula
noong panahon ng katutubo, panahon ng Espanyol, panahon ng Hapones, panahon
ng Amerikano, panahon ng Rebolusyong Pilipino hanggang sa kasalukuyan. Ito ay
magbibigay sa iyo ng tamang impormasyon kung paano tayo nagkaroon ng wikang
pambansa.
Ngayon basahin mo ang kasaysayan ng ating wikang pambansa. Kailangan
mong magkaroon ng kabatiran kung ano-ano ang mga pinagdaanan nito.

Panahon ng Katutubo

Mayaman na sa sining at panitikan ang mga katutubo noon bago pa man

dumating ang mga Kastila. Sila rin ay may sariling pamahalaan at batas na pinairal.
Mayroon din silang wika na ginagamit sa pakikipagtalastasan at pakikipagkalakan.
Marunong din silang bumasa at sumulat. May sinusunod sila na pamamaraan ng
pagsulat. Ginamit nila bilang papel ang mga biyas ng kawayan, dahon ng palaspas at
balat ng punong kahoy at ginamit din nila ang dulo ng matutulis na bakal bilang
panulat. Ang mga ebedensiyang ito ng kanilang sining at panitikan ay matatagpuan
sa Museo ng Aklatang Pambansa at ng Unibersidad ng Santo Tomas. Pinatunayan
ito ni Padre Chirino sa kaniyang Relacion de las Islas Filipinas (1604) na may sariling
sistema ng pagsulat ang mga katutubo noon na tinatawag na baybayin. Ang malaking
bahagi ng kanilang gawa noon ay hindi na matagpuan sapagkat sinunog na ito ng
mga dayuhang Espanyol dahil raw ito ay kagagawan ng diyablo at ito raw ay magiging
sagabal sa pagpalaganap ng pananampalatayang Katoliko. Ang baybayin ay binubuo
ng labimpitong titik – tatlong patinig at labing-apat na katinig. Ang katinig ay binibigkas
na may kasamang tunog na patinig na /a/. Ang patinig naman ay binibigkas na may
kasamang patinig na /e/o/i/ na nilalagyan ang titik ng tuldok sa itaas, samantalang
tuldok sa ibaba naman kung ang nais isama ay /o/at/u/.

Ang baybayin ay gumagamit ng dalawang guhit na pahilis (//) sa hulihan ng

pangungusap.

Halimbawa ng Baybayin na ginamit ng mga katutubo noon:

4
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Panahon ng Espanyol
Noong panahon ng Espanyol may sariling wikang ginagamit na sa
pakikipagtalastasan at pakikipagkalakalan sa ibang lugar ang mga katutubo ngunit
ipinagkait nila ang kalayaan sa paggamit ng wikang katutubo. Noong panahon ding
iyon, pinag-isipan ng mabuti ng mga Espanyol ang tungkol sa estratehiyang gagamitin
sa kanilang pananakop. Sa kalagayang ito, ginamit nila ang pananampalatayang
Kristiyanismo upang maisakatuparan ang kanilang adhikain. Ang mga misyoneryong
Espanyol mismo ang nag-aral ng wikang katutubo dahil nabatid nila na magiging
mabisa at kapani-kapaniwala ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Ginamit nila ang
relihiyong ito upang makuha ang loob ng mga katutubo. Sumulat ang mga prayle ng
diksyunaryo at aklat panggramatika, katesismo at mga kumpesyonal para mapabilis
ang pagkatuto nila ng katutubong wika. Itinuro rin ng mga prayle ang Doctrina
Christiana, gamit ang wikang katutubo kaya napalapit ang mga katutubo sa kanila
samantalang napalayo naman ang loob ng mga ito sa pamahalaan dahil sa wikang
Espanyol. Sa sitwasyong ito, inutos ni Haring Felipe II, ang tungkol sa pagtuturo ng
wikang Espanyol sa lahat ng katutubo ngunit nabigo siya. Alinsunod nito, nilagdaan
ni Carlos IV ang isang pang dekrito na nag-uutos na gamitin ang wikang Espanyol sa
lahat ng paaralang itatatag sa pamayanan ng mga Indiyo. Sa panahon ding iyon,
nanganib ang wikang katutubo na naging sanhi ng kanilang pagkawatak-watak. Sa
katunayan, hindi binigyang-diin ng mga Espanyol ang kahalagahan ng wikang
katutubo na magbibigkis ng damdamin ng mga Pilipino. Sa larangang ito, naging
matagumpay ang pananakop ng mga Espanyol.

Panahon ng Rebolusyong Pilipino

Sa pananakop ng mga Kastila, namulat sa katotohanan ang mga Pilipino.
Natuto silang lumaban ng kanilang karapatan na siniil ng mga dayuhan sa loob ng
higit na tatlong daang taon. Sa panahon namang ito ng Rebolusyong Pilipino,
nagkaroon sila ng matinding damdaming nasyonalismo. Nag-aral ang mga Pilipino sa
ibang bansa upang tumuklas ng karunungan. Itinatag nina Andress Bonifacio at ng
kanyang mga kasamahan ang Katipunan. Ginamit nila ang wikang Tagalog sa
kanilang kautusan at mga pahayagan bilang unang hakbang sa pagtataguyod ng
wikang Tagalog. Noon 1872, nagkaroon ng kilusan ng propagandadista na naging
simula ng paghihimagsik. Sumibol ang kaisipang “isang bansa, isang diwa” laban sa
mga Espanyol. Noong 1899, pinagtibay ang Konstitusyon ng “Biak na Bato” bilang
unang sama-samang pagkilos ng mga Pilipino. Ginamit na ospisyal na wika ang
wikang Tagalog ngunit naging opisyal lamang ang paggamit nito batay sa isinasaad
na konstitusyon nang itinatag ang unang Republika sa pamumuno ni Aguinaldo dahil
sa pamamayani ng mga ilustrado sa Asembleyang Konstitusyonal.
Ginamit din nila ang wikang Tagalog sa pagsulat ng sanaysay, tula, kwento at
iba pa na kung saan dito nakapaloob ang kanilang masidhing damdamin laban sa
Espanyol. Sa panahong ito, ang Wikang Tagalog ay naging biktima ng politika dahil
5
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 sa nag-uumpisa pa lamang lumago ang nasabing wika ay napasailalim naman ito sa
dayuhang wika.

Panahon ng Amerikano
Pagkaraan ng pananakop ng Espanyol, dumating na naman sa bansa ang mga
Amerikano sa pamumuno ni Almirante Dewey. Ginamit ang wikang Ingles bilang
wikang pantalastasan at wikang panturo sa antas primarya hanggang kolehiyo. Batay
sa Komisyon ng Batas Blg. 74 noong ika-21 ng Marso, ang wikang Ingles ay ginamit
na wikang panturo sa paaaralang pambayan. Nagsilbing guro ang mga sundalo at
mga Thomasites sa pagturo ng Ingles. Hindi naging madali ang pagturo ng tatlong R
(reading, writing, arithmetic) kaya ipinagamit ang bernakular bilang wikang pantulong.

Ang paggamit ng bernakular at wikang Ingles ay hindi naging magandang

pakinggan at ang paggamit ng bernakular ay maaaring magresulta sa suliraning
administratibo at magdulot ng rehiyonalismo ayon sa kawanihan ng paaralang
pambayan. Sa sitwasyong ito, nalaman na ang tanging paggamit ng wikang Ingles
ang nakikitang pag-asa upang magkaroon ng pambansang pagkakaisa. Kailangan
hasain ang mga Pilipino sa paggamit ng wikang ito. Ang pagtuturo ng wikang Ingles
ay nasasayang dahil walumpung porsyento lamang ng mag-aaral ang nakaabot ng
hanggang ikalimang grado at ito ay walang kinalaman sa kanilang sosyal at praktikal
na pamumuhay samantala ang paggamit sana ng bernakular ay magiging epektibo sa
pagtuturo sa primarya. Hindi nila magagamit ang Ingles maliban kung sila ay
magpapatuloy sa pamantasan o pupunta sa ibang bansa. Alinsunod sa layuning
maitataguyod ang wikang Ingles, nagsasagawa ang kawanihan ng Pambansang
pagtuturo ng mga alitutuning dapat sundin. Binigyang-diin ang pagtuturo ng
asignaturang Ingles sa kurikulum sa lahat ng antas ng edukasyon.
Sa pagbibigay diin ng mga Amerikano sa pagtuturo na gamit ang Ingles,
natuklasan na ang kakayahang makaunawa ang mga kabataang Pilipino ay
napakahirap tayahin kung ito ba ay hindi makakalimutan paglabas nila ng paaralan
ayon sa sarbey na ginawa nina Najeeb Mitri Saleeby ng Educational Survey
Commission sa pamumuno ni Dr. Paul Monroe. Ayon din kay Saleeby mas
makabubuti kung magkaroon ng pambansang wikang hango sa katutubong wika nang
naging malaya at mas epektibo ang paraan ng edukasyon sa buong bansa.

Iminungkahi ni Lope K. Santos na ang isa sa mga wikang ginagamit ang

nararapat na maging wikang Pambansa. Sinusugan ito ni Manuel L. Quezon, pangulo
ng Komonwelt ng Pilipinbas. Ang panukalang ito ay nakasaad sa Probisyong
Pangwika sa Artikulo XIV, Seksyon 3 ng Saligang Batas ng 1935. Nalikha ang
Komonwelt Blg. 184 na nagsasaad ng opisyal na paglikha sa Surian ng Wikang
Pambansa noong ika-13 ng Nobyembre, 1936. Ang batas na ito ang magsagawa ng
pananaliksik, gabay at alituntunin na maging batayan sa pagpili ng wikang pambansa
ng Pilipinas. Tagalog ang napiling wikang pambansa. Ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 ang nag-aatas na Tagalog ang magiging batayan ng
6
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 wikang gagamitin sa pagbuo ng Wikang Pambansa. Ito ay ipinalabas noong 1937 ni
Pangulong Quezon.

Panahon ng Hapones
Noong pananakop ng Hapones nakaramdam ng kaluwagan ang wikang
Tagalog. Ipinagamit nila ang wikang Tagalog sa pagsulat ng akdang pampanitikan sa
panahon ding ito, ipinatupad ang Ordinansa Militar Blg. 3 na nag-utos na gawing
opisyal na wika ang Tagalog at wikang Hapones (Nihonggo). Itinuro ni Jose Villa
Panganiban ang wikang Tagalog sa mga Hapones at sa mga di-Tagalog. Binuhay ang
Surian ng Wikang Pambansa. Sa panahon ding ito, nagkaroon ng masiglang
talakayan tungkol sa wika, marahil ay ipinagbabawal ng Hapones na tangkilikin ang
wikang Ingles. Kaugnay nito, napilitan ang mga bihasa sa Ingles na matuto ng wikang
Tagalog at sumulat gamit ang wikang ito.

Panahon ng Pagsasarili hanggang sa Kasalukuyan

Noong panahon ito, ang wikang opisyal sa bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa
ng Batas Komonwelt Blg. 570 noong Hulyo 4, 1946. Pinalitan ang tawag sa Wikang
Pambansa, mula Tagalog ay naging Pilipino sa bisang Kautusang Pangkagawaran
Blg.7 na ipinalabas ni Jose B. Romero dating kalihim ng Edukasyon, noong Agosto
13, 1959. Noong taong-panuruan 1963-1964, ang mga sertipiko at diploma sa
pagtatapos ay ipinalimbag sa wikang Pilipino. Noong 1963, ipinag-utos na awitin ang
Pambansang Awit sa titik nitong Pilipino batay sa Kautusang Tagapagpaganap Blg.
60 s. 1963 na nilagdaan ni Pangulong Diosdado Macapagal.
Noong 1967, nang umupo si Ferdinand Marcos bilang pangulo ng Pilipinas,
inutos niya, sa bisa ng kautusang tagapagpaganap Blg. 96, s. 1967 na ang lahat ng
edipisyo, gusali at tanggapan ay pangalanan sa Pilipino. Nilagdaan din ni Kalihim
Tagapagpaganap Rafael Salas ang Memorandum Sirkular Blg. 172 (1968) na nag-
uutos na ang mga ulong-liham ng mga tanggapan ng pamahalaan ay isulat sa Pilipino.
Ang mga pormularyo sa panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at kawani ng
pamahalaan ng isinalin din sa Pilipino. Ang Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968)
naman ay may kinalaman sa pagbibigay ng tagubilin sa lahat ng mga kawani ng
pamahalaan na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na pinangungunahan ng Surian
ng Wikang Pambansa sa iba’t ibang purok linggwistika ng kapuluan. Ang lahat ng
kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba pang sangay ng pamahalaan ay gagamit ng
wikang Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at sa lahat na opisyal
na komunikasyon at transaksyon ay nakapaloob sa Kautusang Tagapagpaganap Blg.
187 na nilagdaan ni Pangulong Marcos. Noong Hunyo 19, 1974 ang Kagawaran ng
Edukasyon at Kultura sa pamumuno ni Kalihim Juan L. Manuel ay nagpalabas ng
Kautusang Pangkagawaran Blg. 25, s. 1974 ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng
Patakarang Edukasyong Bilingguwal. Nang umupo si Corazon Aquino bilang unang

7
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 babaeng pangulo ng Pilipinas ay bumuo ng bagong batas ang Constitutional
Commission. Sa Saligang Batas 1987 ay nilinaw ang mga kailangang gawin upang
maitaguyod ang wikang Pilipino. Sinasabing sa termino ni Pangulong Aquino isinulong
ang paggamit ng wikang Filipino.

Alinsunod sa Seksyon 6 ng Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987 ay nagsasaad

ng sumusunod:
Wika
SEK. 6. Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay
dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa
iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng mga batas at sang-ayon sa
nararapat na maaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang
Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang
midyum ng opisyal na Komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.
SEK. 7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal
ng Pilipinas ay Filipino at, hangga’t walang ibang itinadhana ang batas, Ingles. Ang
mga wikang panrehiyon ay pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at
magsisilbi na pantulong na mga wikang panturo doon. Dapat itaguyod nang kusa at
opisyal ang Kastila at Arabic.

SEK. 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin
sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.
SEK. 9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng Wikang Pambansa na
binuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa,
mag-uugnay, at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika
para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap, at pagpapanatili. Tinupad ito ng
Pangulong Corazon C. Aquino sa pamamagitan ng Executive Order No. 335 ay “Nag-
aatas sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan, opisina, ahensya para sa layuning
magamit ang Filipino sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon, at
korespondensiya.” Isang atas na matabang na ituloy ng ibang administrasyon at hindi
pinansin ng Kongreso. Nang umupo naman si Pangulong Gloria Macapagal Arroyo ay
naglabas siya ng Executive Order No. 210 noong Mayo 2003 na nag-aatas ng
pagbalik sa isang monolingguwal na wikang panturo ang Ingles, sa halip na ang
Filipino. Nalungkot ang maraming tagapagtaguyod ng wikang Filipino sa atas na ito.
Noong ika-5 Agosto 2013, sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg. 13-39 ay
nagkasundo ang Kalipunan ng KWF sa sumusunod na depinisyon ng Filipino: “Ang
Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng
komunikasyon, sa pabigkas at sa pasulat na paraan, ng mga pangkating katutubo sa
buong kapuluan. Sapagkat isang wikang buhay, mabilis itong pinauunlad ng araw-
araw at iba’t ibang uri ng paggamit sa iba’t ibang uri ng paggamit sa iba’t ibang pook
at sitwasyon at nililinang sa iba’t ibang antas ng saliksik at talakayang akademiko

8
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 ngunit sa paraang maugnayin at mapagtampok sa mga lahok na nagtataglay ng mga
malikhaing katangian at kailangang karunungan mula sa mga katutubong wika ng
bansa.”(http://kwf.gov.ph/wp-content/uploads/FAQ_2.4.15.pdf)
Sinasabi na ang wikang Filipino ay patuloy na yayaman, yayabong sa
pamamagitan ng araw-araw na paggamit nang may pagpapahalaga at pagmamahal.
Sama-sama nating abutin ang wagas na hangaring maging wika ng karunungan ang
wikang Pambansa ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino.

Basahin mo rin at pag-aralan ang ilang mga Batas, Kautusan, Proklamasyong

pinairal sa pagpapaunlad ng Wikang Pambansa: Tagalog/Pilipino/Filipino.

Mga Ilang Batas, Kautusan, Proklamasyong Pinairal sa Pagpapaunlad ng

Wikang Pambansa: Tagalog/Pilipino/Filipino
1. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (Abril 1, 1940) – Isinaad ang pagpapalimbag
ng “A Tagalog English Vocabulary” at “Ang Balarila ng Wikang Pambansa.”
Inihayag din ng pagtuturo ng wikang pambansa (Tagalog) sa mga paaralang
pampubliko at pribado simula Hunyo 19,1940.
2. Batas ng Komonwelt Blg. 570 – Ipinahayag na isa sa wikang opisyal ang wikang
pambansa (Tagalog) simula Hulyo 4, 1946.
3. Proklamasyon Blg. 12 – Ipinalabas noong Marso 26, 1954 ni Pang. Ramon
Magsaysay ang pagkakaroon ng Pagdiriwang ng Linggo ng Wika mula Marso 29 –
Abril 4 (kapanganakan ni Francisco Balagtas).
4. Proklamasyon Blg. 186 (1955) – Inilahad ang paglilipat ng pagdiriwang ng Linggo
ng Wika sa Agosto 13-19 (kapanganakan ni Manuel L. Quezon).
5. Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 --- Ipinalabas noong Agosto 13, 1959 ng noo’y
kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon na si Jose E. Romero na nag-aatas na
tawagin ang wikang pambansa na Pilipino.
6. Saligang-batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6 --- Filipino ang wikang pambansa
ng Pilipinas.
7. CHED (Commission on Higher Education) Memorandum Blg. 59 (1996) ---
Nagtadhana ng 9 na yunit na pangangailangan ng Filipino sa kolehiyo o
pamantasan.
8. Proklasmasyon Blg. 1041 (1997) --- nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V.
Ramos na nagtatakda na ng buwan ng Agosto, ang buwan ng Wikang Filipino.

Jocson, Magdalena O. “Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino”

Natunghayan mo na ang bawat kawing-kawing na pangyayari at maging

ang mga batas na pinaiiral kung paano tayo nagkaroon ng wikang pambansa. Hindi
naging madali ang pinagdaanan nito. Ngayon na nalaman mo na ang buong

9
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 kaganapan, alam ko na handa mo nang sagutin ang mga tanong at gawin ang mga
gawain sa ibaba.

C. Sanayin Natin
I. Panuto: Ibigay ang kahulugan ng ilang salita na kaugnay ng wikang pambansa sa
pamamagitan ng Word Association. Tunghayan mo ang isang halimbawa
bilang gabay mo sa pagsagot sa iba pang salita. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
rehiyon
komunidad diyalekto

etniko Wikain Ibanag

pangkat ng tao Tagalog

heograpiko

1. 2.

Saligang-batas Tagalog

3. 4.

Rehiyonalismo Katutubong Wika

Mahusay ang ginawa mong pagsagot sa Word Association. Ngayon

susuriin natin ang nilalaman ng binasang teksto. Bigyan mo ng tuon ang bawat aytem
sa ibaba.

II. Panuto: Sagutin ang mga tanong at isulat sa sagutang papel:

1. Sa paanong paraan napatunayang marunong makipagtalastasan ang mga
katutubong Pilipino?
2. Bakit biglang nawala ang naiambag ng mga katutubo sa kasaysayan ng wikang
pambansa sa pagdating ng sumunod na nandayuhan?
3. Sa iyong palagay, bakit sumibol ang kaisipang “isang bansa , isang diwa” sa mga
manghihimagsik noong panahon ng Rebolusyong Pilipino?
4. Ano ang naging epekto ng pagpapatuloy ng Konstitusyon ng Biak-na-Bato sa
kasaysayan ng wika?
5. Bakit sinasabing naging biktima ng pulitika ang wikang Tagalog noong panahon ng
Rebolusyong Pilipino?
10
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 6. Masasabi mo bang nanganib ang wikang Tagalog sa panahon ng Amerikano?
Bakit?
7. Naging mabilis ba ang pagsulong ng ating wika pagkatapos nating makalaya sa
mga nandayuhan sa ating bansa. Ipaliwanag ang iyong sagot.

8. Bilang isang kabataang Pilipino sa paanong paraan ka makatutulong sa

papapaunlad ng ating wikang pambansa?

III: A. Panuto: Pumili lang ng dalawa sa ibaba at ipaliwanag ang nilalaman ng batas,
kautusang tagapagpaganap, mga proklamasyon at mga kautusang
pangkagawaran. Kopyahin ang pormat sa ibaba at sa loob ng kahon
isulat mo ang iyong sagot.

Kautusang Tagapagpaganap Batas ng Komonwelt Proklamasyon Blg. 12

Blg. 263 (Abril 1, 1940) Blg. 570 (1946) (1954)

Proklamasyon Blg. 186 Kautusang Artikulo XIV Sek. 6 ng

(1955) Pangkagawaran Blg. 7 Saligang-batas ng 1987
(1959)
CHED Memorandum Blg. 59 Proklamasyon Blg. 1041
(1996) (1997)

IV. Panuto: Sa pamamagitan ng Step Ladder ilahad mo ang mga mahahalagang

pangyayari tungkol sa kasaysayan ng wikang pambansa. Isulat ang
sagot sa sagutang papel.

Paglalahad ng Pangyayari sa Pamamagitan ng Step Ladder

___________
___________
___________
___________
___________
___________ ___________
___________
___________ ___________
__________ ___________
___________ ___________
__________ ___________
___________ ___________ ___________
__________ ___________
___________ ___________ ___________
____________ __________ ___________
___________ ___________ ___________
____________ __________ ___________
___________ ___________ ___________
____________ __________ ___________
___________ ___________ ___________
____________ __________ ___________
___________ ___________ _
____________ __________ ___________
___________ ___________
____________ __________ ___________
___________ ___________
____________ __________ ___________
___________ _
____________ __________ ___________
___________
____________ __________ ___________
___________
____________ __________ ___________
_______ 11
________
Baitang 11-Komunikasyon __________
at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino ___________
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/__________
kaganapan tungo sa pagkabuo ___________
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang ___________
__________
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay__________
sa bansa (F11PN-lf-95) ___________
___________
 Magaling naisagawa mo nang maayos ang mga gawain!
Pagkatapos na matunghayan mo ang araling ito ,inaasahan na ikaw ay
makapaglalahad ng mga kaalaman at aral na napulot mo sa talakayan. Patunay nito,
gagawin mo ang Gawain sa ibaba.
V. Panuto: Isulat mo ang mga natutuhan sa aralin gamit ang Concept Cluster sa
ibaba. Pagkatapos, isulat nang patalata ang mga isinulat sa concept
cluster.

Kasaysayan ng
Wikang Pambansa

Lagom ng Natutuhan sa Aralin Mula sa Concept Cluster

___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
____________________________________________________________

Binabati kita sa maganda mong pagganap. Maayos na naisagawa mo ang

iyong gawain ng may tamang pagpapahalaga.

12
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 A. Panuto: Kung isa ka sa nagsusulong ng batas na magkaroon ng wikang pambansa
ang Pilipinas noong Panahon ng Espanyol, Panahon ng Rebolusyong
Pilipino at Panahon ng Amerikano, ano ang iyong mararamdaman sa
maraming balakid na naranasan nito? Ano naman ang iyong naramdaman
bilang mamamayang Pilipino na may wikang pambansa na itinadhana ng
Saligang-batas? Gayahin ang kasunod na pormat sa sagutang papel.

Naramdaman ko na maraming balakid kaugnay ng wikang pambansa noong

Panahon ng Espanyol ______________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Naramdaman ko na maraming balakid kaugnay ng wikang pambansa noong

Panahon ng Rebolusyon Pilipino _______________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Naramdaman ko na maraming balakid kaugnay ng wikang pambansa noong

Panahon ng Amerikano _______________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

13
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 B. Panuto: Pinaiiral pa ba sa kasalukuyan ang mga batas, dating batas, kautusang
tagapagpaganap, proklamasyon, kautusang pangkagawaran,
memorandum sirkular at iba pa ay may implementasyon pa rin ba sa
kasalukuyan? Kung Oo, isulat ang isa sa mga ito. Kung Hindi naman ang
sagot, ipaliwanag kung bakit mahalaga ang mga ito sa pagpapaunlad ng
wikang pambansa. Gawing patalahanayan ang sagot kagaya ng kasunod
na pormat.Isulat sa sagutang papel.

Oo Hindi
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________

Ngayon na may marami ka ng nakukuhang impormasyon at mga kaalaman sa

natunghayan na mga gawain, tiyak na ikaw ay magagabayan ng husto sa mga
susunod pang mga aktibidades.

14
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 C. Panuto: Ngayon isulat mo ang iyong pangalan sa kahon gamit ang baybayin.
Gawin ito sa sagutang papel.

Magaling! Nakuha mong isulat ang iyong buong pangalan sa baybayin.

Pagkatapos na malinang mo ang iyong kakayahan,kaalaman at kasanayan,
dadako naman tayo ngayon sa susunod namang gawain kung saan ito ay susubok
sa iyong pag-unawa tungkol sa pinagdaanang pangyayari o kaganapan sa pagbuo
ng wikang pambansa gamit ang step ladder.
Mahalagang malaman mo ang naging puno’t dulo ng mga pangyayari,
pinagdaanan ng ating wikang pambansa.
Ano ang ibig sabihin ng step ladder?
Ang Step Ladder ay isang uri ng diyagram o graphic organizer na ginagamit
sa paglalahad ng mga magkasunod-sunod na mga mahahalagang pangyayari.
Matapos mong matunghayan ang mga gawain sa itaas ikaw ay inaasahan
naman na magpatuloy sa iyong mga gawain - ang pagbigay-diin sa pananaw na
napakinggan tungkol sa kasaysayan ng wikang pambansa.

Bumasa at Tumugon
Alam ko na nagkaroon ka na nang kabatiran tungkol sa pangyayari/ kaganapan
tungo sa pagbuo at pag-unlad ng wikang pambansa. Ngayon naman ikaw ay
magbibigay ng iyong sariling pananaw sa napakinggang kasaysayan ng wikang
pambansa.
Alam mo ba kung gaano kahalaga ang pagbigay ng sariling pananaw?
Mahalaga ang pagpapahayag ng sariling pananaw, isyu, suliranin, kalagayan at mga
kaganapan sa kapaligiran.Ito ay nagangahulugan ng paraan ng pagsasaalang alang
o pagsusuri sa isang bagay, suliranin o pangyayari. Ito ay isang kuro o hakang-
personal. Tumutukoy din ito sa sariling paniniwala ng tao tungkol sa isang bagay,
sitwasyon o pangyayari. Sinasabing walang maling pananaw sapagkat ibinatay ito sa
isang katotohanan o karanasan ng nagpapahayag nito.

15
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Maaaring ang pananaw ay sumang-ayon, may pagtanggap, pagpapatotoo at
pagsalungat. Sa pagsusuri naman ng pananaw na nakapaloob sa isang akda, may
batayan ba ang ibinigay na pananaw tulad ng katotohanan o karanasan, may kaisahan
ba ang mga pananaw na ipinahayag; may kaugnayan ba sa paksa ang ibinigay na
pananaw; angkop ba ang mga salitang ginamit na nagpapahayag ng pananaw; at higit
sa lahat, madali bang maunawaan ang pananaw na ibinigay?

Gawain A. Pananaw ng iba’t ibang awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika.

Panuto: Basahin at ilahad ang inyong sariling pananaw tungkol sa pahayag sa ibaba
at isulat mo ang iyong sagot sa sagutang papel.

Basa:
1. Ayon kay Gleason (1961), ang wika ay masistemang balangkas ng mga
sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo na ginagamit sa
pakikipagkomunikasyon ng mga taong kabilang sa isang kultura.
Tugon:
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

Basa:
2. Ayon kay Jean Jacques Rousseau, “Ang pagkalikha ng wika ay hindi nagmula
sa pangangailangan nito ngunit nanggaling sa silakbo ng damdamin. Ang
pangangailangan ay maaring makapaghati-hati sa mga tao at magtulak sa
kanila mag kanya-kanya, ngunit ang silakbo ng damdamin ang nagtutulak na
mamutawi sa bibig nga mga tao ang iyak, halakhak, sigaw, galit na maaring
pinagmulan ng sinaunang wika.”
Tugon:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

16
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Basa:
3. Ayon kay Hutch (1991), ang wika ay Sistema ng tunog o sagisag na ginagamit ng
tao sa komunikasyon.

Tugon:
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

Mabuti naman at nasuri mo ang mga pananaw ng ibat ibang awtor sa isinulat
na kasaysayan ng Wikang Pambansa. Sa pagpapatuloy ng ating talakayan hindi lang
ang pananaw ng mga ibat ibang awtor ang bigyan mo ng pansin bagkus ikaw ay
susubukin din na maging mapanuri sa pamamagitan ng pagbigay ng opinion o
pananaw hinggil sa napakinggang pagtalakay sa wikang pambansa.Binabati kita dahil
naisakatuparan mo ang unang bahagi ng ating gawain.
Sa ikalawang bahagi naman, ikaw ay inaasahan na magbigay ng iyong
pananaw tungkol sa napakinggang pagtalakay sa wikang pambansa. Alam ko na
handa mo nang tunghayan ang sunod na Gawain.

Gawain B. Pananaw o opinyon sa napakinggang pagtalakay sa wikang Pambansa

Basa:
1. Batay sa kasaysayan ng wikang pambansa noong panahon ng Espanyol, ang
malaking bahagi ng ginawa nga mga katutubo noon ay hindi na matagpuan
sapagkat sinunog ito ng mga Espanyol dahil ito raw ay kagagawan ng diyablo.
Maliban sa dahilang iyon, nabuo sa kanilang sarili na magiging sagabal iyon sa
pagpapalaganap nila ng pananalampatayang Katoliko.
Tugon:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

17
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Basa:
2. Naging malaking usapin ang wikang gagamitin sa pagpapalawak ng
Kristiyanismo. Mabisa ang paggamit ng katutubong wika sa pagpapatahimik ng
mamamayan kaysa libong sundalong Espanyol noong panahon ng mga Kastila.
Tugon:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

Basa:
3. Naging matagumpay ng pananakop ng mga Espanyol sa mga katutubo.Hindi nila
itinanim ang kahalagahan ng wika bilang instrumentong magbibigkis ng kanilang
damdamin.
Tugon:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

Gawain C
Maaaring malaki ang naitulong sa iyo ng mga gawain upang malinang ang
iyong kakayahan, kaalaman ,talino at talento,ngayon ikaw ay inaasahan sa paggawa
ng poster na nagpapakita ng pagpapahalaga at pagmamahal sa wikang pambansa.
Huwag kang mabahala, ikaw ay gagabayan ng pamantayan sa susunod na pahina.
Gagawin mo ito sa isang pirasong short bond paper.

18
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Pamantayan sa Pagmamarka – Paggawa ng Poster

Puntos Natamong
Pamantayan Indikador
(5 puntos ) Puntos

Naipakita at
naipaliwanag ng
maayos ang
Nilalaman
ugnayan ng lahat
ng konsept sa
paggawa ng poster

Maliwanag at
angkop ang
Kaangkupan ng mensahe sa
konsepto paglalarawan ng
konsepto

Orihinal ang ideya

Pagkamapanlikha
sa paggawa ng
(originality)
Poster

Malinis at maayos
Kabuuang
ang kabuuang
Presentasyon
presentasyon

Gumamit ng
tamang
kombinasyon ng
Pagkamalikhain kulay upang
(creativity) maipahayag ang
nilalaman
,konsepto at
maensahe
Kabuuan:

Magaling! napakaganda ng nagawa mong poster. Tunay ngang kahanga-

hanga. May tinatago ka palang talento. Kailangan mo pang linangin iyang mabuti.
Handa ka na ba? Kailangan mo nang sagutin ang mga tanong sa Tayahin
Natin.

19
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 Panuto: Basahin at unawain ang bawat aytem sa ibaba. Piliin ang titik ng tamang
sagot. Isulat mo sa iyong sagutang papel.
1. Ang baybayin ay binubuo ng:
A. 15 titik
B. 20 titik
C. 17 titik
D. 13 titik
2. Ang pangunahing layunin ng mga Espanyol nang sakupin ang Pilipinas _______.
A. Pagpapalaganap ng kristiyanismo
B. Pagtuturo ng pangkabuhayan
C. Pagbibigay ng tamang edukasyon
D. Pagpapayaman ng kayamanang taglay
3. Kautusang ipinalabas ni Pangulong Quezon na naging batayan ng wikang
gagamitin sa pagbuo ng Wikang Pambansa.
A. Kautusang Tagapagganap blg.134
B. Batas Komonwelt blg.184
C. Saligang Batas ng 1935
D. Batas Blg. 74
4. Sa panahon ng katutubo,nabatid natin na ang ating mga ninuno ay nagmula sa
tatlong malalaking pangkat na nandarayuhan sa ating bansa. Ano ang ibinunga
nito sa pag-unlad ng ating wika?
A. Walang isang wika na nanaig sa bansa.
B. Hindi nag-uusap ang ating ninuno.
C. Nahirapang makipakalakalan ang ating mga ninuno.
D. Hindi nagkakaisa ang ating mga ninuno.

5. Ano ang naging sanhi ng pagsunog ng mga Espanyol sa mga natuklasang

paraan ng pagsulat at pagbasa ng baybayin?
A. Gustong buwagin ng mga Espanyol ang pagkakaisa ng ating mga ninuno
B. Hindi nila mauunawaan kung ito ang gagamitin
C. Ayon sa kanila ito raw ay gawa ng diyablo
D. Hadlang ito sa pagpapalaganap ng Kritiyanismo
6. Ang ibinunga ng pagsibol ng kaisipang “isang bansa,isang diwa” ?
A. Gumawa ng batas ang Espanyol nag awing wikang pambansa ang tagalog
B. Pinilit ng mga manghihimagsik na pag-aralan ang wikang Espanyol
C. Nabatid ng mga manghihimagsik na ang wika ay malaking bahagi upang
mapagbuklod ang mga kababayan nila.
D. Lumaban sila sa nga dayuhang mang -aalipin

20
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 7. Paano nagkaroon ng matinding nasyonalismo ang mga Pilipino?
A. dahil sila ay nagkakaisa laban sa mga mananakop
B. dahil sila ay namulat sa pang aalipin ng mga dayuhan
C. dahil may iisang wika na ginamit upang mapagbigkis-bigkis ang isip at
damdamin ng mga Pilipino
D. Dahil sila ay nakatuklas ng karunungan na naging instrument sa pagkalaya
8. Bakit itinuro ng banyagang mananakop sa mga katutubo ang kani-kanilang
sariling wika?
A. Gusto ng mga dayuhan na tangkilikin ang kanilang wika
B. Madali nilang masakop ang bansa at mapaniwala ang mga Pilipino
C. Mapayaman ang kanilang kultura at tradisyon
D. Maisakatuparan ang mga plano nila

9. Bakit mahalagang isulong ang wikang Filipino?

A. Ito ay susi sa kaunlaran ng bansa
B. Ito ang makapagbuklod sa bawat mamamayang Pilipino
C. Ito ay minana natin sa ating mga ninuno
D. Ito ang ginagamit sa pakikipagtalastasan at pakikipag-ugnayan ng bawat
mamamayan
10. Nailipat sa buwan ng Agosto ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika ayon sa
Proklamasyon Blg. 186 noong 1995 dahil sa:
A. buwan ito nang kapanganakan ni Francisco Balagtas
B. buwan ito nang kamatayan ni Pangulong Ferdinand E. Marcos
C. buwan ito nang kapanganakan ni Manuel L. Quezon
D. buwan ito nang naitalagang Kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon si Jose E.
Romero

Ang galing mo! Binabati kita sa mga kaalamang natutunan mo tungkol sa

pinagdaanan ng kasaysayan ng ating wikang pambansa. Sana mas napalalim at
napalawak mo ang iyong isipan nang mapahalagahan mo at magamit ang wikang
pambansa nang taos-puso at may pagmamalaki bilang isang kabataang Pilipino.

21
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
Unang Markahan- Ikaanim na Linggo (Aralin 6 at 7)

Tuklasin Natin
Basahin at unawain: Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng
mag-aaral.

Linangin Natin
A. Basahin at unawain: Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng
mag-aaral.
C. Sanayin natin
I.
1. Saligang-batas – pangulo, batas, Pambansa, atbp.
2. Tagalog – wika ng komersyo, katutubo , batayan, atbp.
3. Rehiyonalismo – idyolek, diyalekto, register, rehiyon, atbp.
4. Katutubong Wika – kultura, ninuno, etniko, atbp.

II. Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng mag-aaral.

III. Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng mag-aaral.
IV. Step Ladder- Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng
mag-aaral.
V. Concept Cluster - Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng
mag-aaral.

Pagyamanin Natin
A. Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng mag-aaral.
B. Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng mag-aaral.
C. Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng mag-aaral.

Bumasa at tumugon
A. Ang pagtataya ay nakabatay sa ideyang isinagot ng mag-aaral.
B. Ang pagtataya ay nakabatay sa rubriks.

Tayahin Natin
1. C 6. C
2. A 7. C
3. A 8. B
4. A 9. D
5. C 10. C

22
Baitang 11-Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Kompetensi: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa (F11PS-lg-88); Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang
awtor sa isinulat na kasaysayan ng wika (F11PB-If-9 aat5); at Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw ng ibat ibang kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa bansa (F11PN-lf-95)