Ekspozycja na hałas przekraczający 80 dB jest możliwa bez uszczerbku dla zdrowia w przypadku

stosowania przerw w pracy lub ograniczania czasu pracy. W przypadku przekroczenia wartości
progów działania, pracodawca jest obowiązany zaplanować i podjąć działania zmniejszające ryzyko
zawodowe.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i

higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz. U. Nr
157, poz. 1318) – dalej r.b.n.h. wprowadziło w odniesieniu do hałasu nowy termin „wartości progów
działania”. Termin ten został zdefiniowany jako wartości wielkości charakteryzujących hałas w
środowisku pracy (bez uwzględnienia skutków stosowania środków ochrony indywidualnej).

Wpływ hałasu na zdrowie

Hałas jest czynnikiem szkodliwym. Uszkadza słuch i może doprowadzić do jego utraty. Co więcej,
hałas uszkadza nie tylko narząd słuchu, stwierdzono bowiem, że pod wpływem hałasu następuje
skurcz drobnych naczyń tętniczych, występują zmiany w funkcjonowaniu układu nerwowego i
pokarmowego, zakłócenia wzroku (np. upośledzenie rozróżniania barw i ograniczenie pola widzenia),
obniża się precyzja ruchów, zmniejsza wydolność psychiczna i fizyczna.

Pomiar hałasu
Istnieje wiele metod określania parametrów hałasu. Do najdokładniejszych należą metody określania
mocy akustycznej maszyn w komorach oraz pomieszczeniach pogłosowych i bezechowych. Istnieją
również metody określania tych parametrów w swobodnym polu akustycznym nad powierzchnią
odbijającą dźwięk oraz metody tzw. orientacyjne i specjalne. Do tych pomiarów służą dokładne
mierniki, specjalne pomieszczenia, bardzo czułe mikrofony i magnetofony rejestrujące emitowany
dźwięk, poddawany potem analizie komputerowej.

Dopuszczalne normy natężenia

Najwyższe dopuszczalne natężenie hałasu - odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu
pracy - wynosi 85 dB, przy czym wartość progu działania wynosi 80 dB. Choć przepisy r.b.n.h. podają
wartość, nie określają pojęcia “wartości progu”. Jak się wydaje, powinno się traktować wartość 80 dB
jako sygnał alarmowy zbliżania się do niebezpiecznego progu NDN. Do określenia dokładnych
wartości hałasu dopuszczalnego trzeba brać pod uwagę m.in. czas działania hałasu oraz jego
maksymalne i szczytowe wartości.

Wartości te są następujące:

1) dla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8–godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy
lub poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do tygodnia pracy – wartość NDN wynosi 85 dB;
2) maksymalny poziom dźwięku A nie może przekroczyć 115 dB;
3) szczytowy poziom dźwięku C nie może przekroczyć wartości 135 dB.

Uważa się, że ekspozycja na hałas przekraczający 80 dB jest możliwa bez uszczerbku dla zdrowia w
przypadku stosowania przerw w pracy lub ograniczania czasu pracy, dlatego w przypadku
przekroczenia wartości progów działania, pracodawca jest obowiązany zaplanować i podjąć działania
zmniejszające ryzyko zawodowe. Praca w ciągłym hałasie w granicach 95-100 dB nie może trwać
dziennie dłużej niż 40-100 minut, zaś praca w hałasie do 110 dB - nie dłużej niż 10 minut dziennie.
W przypadku narażenia pracowników na hałas o różnym poziomie natężenia w czasie, należy określić
ekwiwalentny poziom hałasu, który jest sumą stosunku najwyższej dopuszczalnej ekspozycji na hałas
w poszczególnych poziomach natężenia do okresu faktycznej ekspozycji w tych samych poziomach.
Jeżeli suma tych stosunków przekracza liczbę 1 to przyjmuje się, że została przekroczona
dopuszczalna dawka hałasu.
Hałas infradźwiękowy
W środowisku pracy występuje nie tylko hałas „słyszalny”, ale również hałas o częstotliwościach
niesłyszalnych dla ucha ludzkiego. Hałas infradźwiękowy to hałas o bardzo niskiej częstotliwości,
poniżej 20 Hz, emitowany w szczególności przez maszyny i urządzenia przepływowe, takie jak
sprężarki, silniki wysokoprężne, młoty, wentylatory przemysłowe, dmuchawy wielkopiecowe.
Źródłem infradźwięków mogą być nawet masy wody w zaporach i kanałach wodnych, transport
lądowy, wodny i lotnictwo. Fale infradźwiękowe, osiągając bardzo duże długości (najkrótsza fala ma
długość 17 m), mogą się rozchodzić na duże odległości od źródła (nawet setki km) i stwarzać w ten
sposób zagrożenie na znacznym obszarze. Hałas ten u źródła może osiągać poziom dochodzący do
135 dB. Zagrożenie jest tym większe, że od wartości poziomów 130 dB może występować dodatkowo
zjawisko rezonansu narządów wewnętrznych, które może doprowadzić do zaburzeń w
funkcjonowaniu komórek, tkanek i narządów, powodując przy poziomach powyżej 160 dB
mechaniczne zniszczenie struktur organizmu.
Hałas ultradźwiękowy to hałas o wysokiej częstotliwości, powyżej 20 000 Hz (20kHz), emitowany
przez m.in. lutownice ultradźwiękowe, wanny lutownicze, zgrzewarki, płuczki ultradźwiękowe,
narzędzia pneumatyczne, sprężarki, palniki, niektóre maszyny włókiennicze. Ultradźwięki są, co
prawda, wykorzystywane w procesach technologicznych, a także w diagnostyce medycznej, w
przemyśle spożywczym, w defektoskopii itp., ale równocześnie mogą być bardzo niebezpieczne przy
nieodpowiednim stosowaniu i nieprzestrzeganiu podstawowych zasad obsługi urządzeń
ultradźwiękowych. Zarówno w przypadku ultradźwięków jak i infradźwięków istnieją szczegółowe
normy określające dopuszczalne wartości poziomów ciśnienia akustycznego.

Ochrona przed hałasem w pracy

Istnieje wiele metod ochrony przed hałasem w pracy. Najskuteczniejszą z nich jest niepodejmowanie
pracy w zakładach, w których występuje nadmierny hałas. Inną metodą jest wyciszenie źródła hałasu.
Należy dążyć do takiego obudowania lub ustawienia maszyn, aby dźwięki przez nie emitowane nie
nakładały się na siebie i nie nasilały hałasu ogólnego. Inna metodą jest komasowanie hałaśliwych
urządzeń w jednym miejscu i poprzez automatyzację zakładu ograniczanie liczby osób zagrożonych. Ci
pracownicy, którzy muszą zostać w niebezpiecznych miejscach, należy wyposażyć w specjalne środki
ochrony i ograniczyć czas ekspozycji. Dobre rezultaty uzyskuje się dzięki zastosowaniu specjalnych
ekranów dźwiękochłonnych, paneli, materiałów oraz konstrukcji dźwiękoizolacyjnych i
dźwiękochłonnych. Do podstawowych środków ochrony indywidualnej zaliczają się ochronniki słuchu
- popularnie zwane nausznikami lub słuchawkami, choć ani nie chronią przed mrozem, ani nie służą
do słuchania. Wszystkie te metody nie zmieniają jednak faktu, że podstawową metodą walki z
hałasem jest likwidowanie jego źródeł i nietworzenie nowych.
W przypadku, gdy ze względów technicznych nie ma możliwości zmniejszenia hałasu poniżej wartości
wyżej podanych, pracownicy są obowiązani stosować ochronniki słuchu dobrane do wielkości
charakteryzujących hałas. Strefy pracy wymagające stosowania ochronników słuchu należy
oznakować i odgrodzić, a dostęp do nich ograniczyć.
Szczegółowe wymagania w zakresie częstotliwości badań i pomiarów dla hałasu określa
rozporządzenie Ministra Zdrowia z 2.02.2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy – dalej r.p.c.s. Zgodnie z r.p.c.s., badania i pomiary szkodliwego dla
zdrowia czynnika fizycznego występującego w postaci: hałasu lub hałasu ultradźwiękowego wykonuje
się:

1) co najmniej raz na dwa lata - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono natężenie
czynnika powyżej 0,2 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego natężenia (NDN), określonego w
r.n.d.s.n;
2) co najmniej raz w roku - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono natężenie
czynnika powyżej 0,5 wartości NDN.
Jeżeli podczas dwóch ostatnich badań i pomiarów hałasu, wykonanych w odstępie dwóch lat,
natężenie czynnika nie przekraczało 0,2 wartości NDN, pracodawca może odstąpić od wykonywania
badań i pomiarów. Powyższe badania i pomiary wykonuje się jednak ponownie, gdy nastąpiły zmiany
w wyposażeniu technicznym, w procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy,
które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu emisji, poziomu narażenia albo wystąpiły okoliczności,
które uzasadniają ich ponowne wykonanie.

Metody pomiaru wielkości charakteryzujących hałas w środowisku pracy zostały szczegółowo opisane
w następujących polskich normach: PN-N-01307: 1994 [19], PN-ISO 1999: 2000 i PN-ISO 9612: 2004
(dla hałasu infradźwiękowego – w normach: PN-ISO 9612: 2004 i PN-ISO 7196: 2002; dla hałasu
ultradźwiękowego: PN-ISO 9612: 2004 i PN-N-01321: 1986.

Materiały pochodzą ze strony

https://www.prawo.pl/kadry/halas-w-srodowisku-pracy,186770.html