Professional Documents
Culture Documents
KHÁI QUÁT VỀ CHỦ NGHĨA MÁC
KHÁI QUÁT VỀ CHỦ NGHĨA MÁC
⬄ Đáp ứng yêu cầu khách quan, cấp bách của phong trào công nhân
⬄ Sự kế thừa, phát triển trí tuệ của nhân loại
Vật chất là phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan, được đem lại cho con người
trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta ghép lại, chụp lại phản ánh và tồn tại không lệ
thuộc vào cảm giác.
⬄ Học thuyết giá trị thặng dư của C.Mác đã chỉ rõ nguồn gốc sinh ra giá trị thặng dư
cho nhà tư bản khi nhà tư bản thuê công nhân, tức mua được loại hàng hóa đặc biệt
là hàng hóa sức lao động.
- Mục đích của nhà tư bản là sản xuất giá trị thặng dư tối đa. Hai phương pháp thường được
sử dụng chủ yếu:
+ Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối: thu được do kéo dài thời gian lao động, trong khi
năng xuất, thời gian, giá trị sức lao động không thay đổi.
+ Sản xuất giá trị thặng dư tương đối : là giá trị thặng dư thu được nhờ rút ngắn thời gian
lao động tất yếu.
- Sản xuất giá trị thặng dư là quy luật tuyệt đối, là cơ sở tồn tại và phát triển của chủ nghĩa tư
bản.
- Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, học thuyết giá trị thặng dư vẫn có giá trị. Nó
trang bị cho cả giai cấp công nhân và các chủ doanh nghiệp, từ đó quan tâm ứng dụng khoa
học - công nghệ hiện đại, không ngừng cải tiến kỹ thuật, nâng cao sức lao động... để tạo ra
nhiều giá trị thặng dư, vừa nâng cao thu nhập của mình, vừa mang lại lợi ích, xây dựng cơ sở
vật chất cho xã hội.
♦ Quy luật giá trị thặng dư chi phối các quy luật kinh tế khác, như: Quy luật lợi nhuận, lợi
nhuận bình quân, lợi nhuận siêu ngạch,... Đồng thời đây cũng là nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn
của xã hội tư bản ngày càng sâu sắc, tất yếu dẫn đến sự sụp đổ của chủ nghĩa tư bản.
♦ Nền kinh tế thế giới hiện nay đang có xu hướng dịch chuyển từ nền kinh tế công nghiệp
sang nền kinh tế tri thức. Với khát vọng tăng lượng giá trị thặng dư, các nhà đầu tư chuyển hướng
đối tượng kinh tế của mình sang tri thức, là chất xám của người lao động.
♦ Giá trị thu được từ nguồn nguyên liệu trong tự nhiên là hữu hạn, nhưng lượng giá trị thu
được từ hàm lượng tri thức của người lao động là vô hạn. Như vậy, chuyển đổi nề kinh tế công
nghiệp sang nền kinh tế tri thức không làm mất đi giá trị của học thuyết thặng dư.
⬄ Chủ nghĩa tư bản chuyển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn chủ nghĩa tư bản
độc quyền.
Giai cấp công nhân ra đời cùng với sự phát triển của nền sản xuất
Tuy nhiên, ngày nay Khái niệm giai cấp công nhân được mở rộng:
- Là một lực lượng xã hội to lớn
- Gồm những người lao động chân tay và trí óc
- Làm công hưởng lương
Đặc điểm giai cấp công nhân:
- Đại diện cho lực lượng sản xuất
- Trong đấu tranh: Có tinh thần cách mạng
- Trong hệ sản xuất: Có tính chất chuyền công nghiệp
- Trong sản xuất công nghiệp và KHCN: Có tính chất quốc tế.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:
- Là giai cấp tiên phong đi đầu Xã hội chủ nghĩa
- Xóa bỏ chế độ tư bản CN
- Xây dựng kinh tế - xã hội XHCN & Cộng sản chủ nghĩa
Kinh tế:
- Đại diện phương thức sản xuất
- Nhân tố hàng đầu của lực lượng SX
Do không có tư liệu sản xuất nên bán sức lao động cho nhà tư bản để sống
Tuy nhiên:
- Xóa bỏ chế độ tư bản CN
- Xóa bỏ chế độ áp bức bốc lột
- Xây dựng XH mới (XHCN)
Trở thành chủ đất nước, xóa bỏ chế độ áp bức bất công và nghèo nàng lạc hậu.
Chính trị:
- Chống lại giai cấp tư sản
- Giành lấy chính quyền
- Tổ chức xây dựng chế độ mới: Chế độ XHCN & Cộng sản CN
Văn hóa, tư tưởng:
- Cải tạo lại tư tưởng của XH cũ
- Xây dựng hệ tư tưởng của CN Mác-Lênin
- Xây dựng nền văn hóa mới
- Xây dựng con người theo XHCN (đạo đức, lối sống)
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay:
- Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
- Xây dựng Việt Nam “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”
- Xây dựng Chủ nghĩa XH & chủ nghĩa Cộng sản
Tất yếu Hình thành chính đảng của giải cấp công nhân:
- Giai cấp công nhân đấu tranh với tư sản
- Sự thất bại của phong trào công nhân
- Sự kết hợp CN Mác – Lênin và phong trào công nhân
Đó là quy lực chung ra đời của đảng cộng sản – chính đảng của giai cấp công nhân ở các
nước tư bản phát triển
c. Sự phát triển của hình thái KT-XH cộng sản chủ nghĩa
Giai đoạn phát triển hình thái của kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa có 2 giai đoạn:
- Theo Mác và Ph.Awngghen thì khẳng định hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa phát
triển từ thấp lên cao;
+ Giai đoạn đầu xã hội chủ nghĩa: là giai đoạn thấp về hình thái kinh tế xã hội cộng sản
chủ nghĩa, làm theo năng lực hưởng theo lao động, còn mang nhiều dấu vết của xã hội
cũ (xã hội tư bản).
+ Giai đoạn cao cộng sản chủ nghĩa: là giai đoạn cao về hình thái kinh tế xã hội cộng sản
chủ nghĩa, lao động trở thành nhu cầu, nguyên tắc phân phối: làm theo năng lực hưởng
theo yêu cầu
Giữa xã hội tư bản chủ nghĩa và xã hội cộng sản chủ nghĩa có 1 thời kỳ Cách mạng trên mọi
lĩnh vực, gọi là thời kỳ quá độ.
- Đặc điểm thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội tồn tại đang xen những
yếu tố xã hội cũ và những nhân tố mới trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội.
Cần có thời kỳ quá độ để giai cấp công nhân và nhân dân lao động lãnh đạo xây dựng, từng
bước phát triển về chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội sẽ phụ thuộc vào trình độ phát triển của
mỗi nước và xu thế thời đại.
- Mác nhấn mạnh về lực lượng sản xuất công cụ, khoa học kỹ thuật, trong đó người lao động
đóng vai trò quan trọng.
- Theo lý luận của Các Mác, giai đoạn đầu của hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa đó
là quá trình lịch sử - tự nhiên của sự phát triển các hình thái kinh tế xã hội.
- Theo quan điểm của Lênin: thì những nước kém phát triển có thể tiến thẳng lên chủ nghĩa
xã hội bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa, cần có sự lãnh đạo của ĐCS, sự đoàn
kết dân tộc mới thực hiện được bước quá độ đó.
+ Ông cho rằng qua việc kế thừa quan điểm Mác và Ph.Ăngghen về hình thái phát triển
kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa qua những cơn đau kéo dài để chỉ thời kỳ quá độ từ
chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội
+ Về Giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa: có nền công nghiệp phát triển hiện
đại, có chế độ về tư liệu sx, không còn áp bức bốc lột người lao động. Có nền văn hóa
mới tiên tiến, phong phú, đa dạng
+ Về giai đoạn cao xã hội cộng sản chủ nghĩa: Lực lượng sx với KH kỹ thuật phát triển
rất cao. Con người phát triển toàn diện, người dân làm chủ ở mức độ rất cao.
-Thời kỳ quá độ từ xã hội tư bản chủ nghĩa sang xã hội cộng sản chủ nghĩa cải biến toàn
diện và triệt để trên tất cả các lĩnh vực về Chính trị, Kinh tế, văn hóa, xã hội.
- Đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội:
.1 là giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng con người, tạo điều kiện để con
người phát triển toàn diện
.2 Là do nhân dân lao động làm chủ.
. 3 Là có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công
hữu về tư liệu sx chủ yếu
.4 là có nhà nước kiểu mới mang bản chất giai cấp công nhân
.5 là có nền văn hóa phát triển cao, kế thừa và phát huy những giá trị của văn hóa dân
tộc
. 6 là đảm bảo bình đẳng, đoàn kết giữa các dân tộc và có quan hệ hữu nghị, hợp tác
với nhân dân các nước trên thế giới
III. VAI TRÒ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG, KIM CHỈ NAM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN
1. Bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin
Có bao nhiêu quốc gia trên thế giới theo chế độ xhcn? Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Cuba
- Chủ nghĩa Mác-Leenin đã lan rộng trên toàn thế giới và trở thành học thuyết phổ biến trong phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc
- Với vai trò là kim chỉ nam cho hành động, các đảng cộng sản đều lấy chủ nghĩa Mác-Leenin làm
cơ sở thế giới quan, phương pháp luận nhìn nhận, giải thích xã hội, tìm ra con đường, lực lượng,
phương pháp lãnh đạo phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân để thực hiện hóa mục tiêu
lí tưởng của mình.
- Ngay từ khi năm 1930 đảng ta đã khẳng định nền tảng tử tưởng cua đảng là chủ nghĩa Mác-
Leenin. Đến đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII (1991) đảng đã bổ sung tư tưởng HCM vào nền
tảng tư tưởng và khẳng định: “Chủ nghĩa Mác-Lenin và tư tưởng HCM là nền tảng tư tưởng kim chỉ
nam cho hành động của đảng, hiến pháp 2013 và nhiều văn kiện các kỳ đại hội đảng đều khẳng
định: “Đảng lấy CN Mác-lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, sự khảng định đó
phù hợp với thực tiễn cách mạng Việt Nam qua 90 năm dưới sự lãnh đạo của đảng”
- Hiện nay các thế lực thù địch đang ra sức phá hoại, xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lenin, tư tưởng
HCM, công kích nền tảng tư tưởng của đảng ta, hòng làm giảm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh
dạo của nhà nước. Trước tình hình đó, việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của đảng và đấu tranh phản
bác quan điểm sai trái, thù địch là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa sống còn trong bảo vệ đảng nhà
nước nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa.
2. Chủ nghĩa Mác-Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của các Đảng cộng
sản
Chủ nghĩa Mác-Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của các Đảng cộng sản
trong phong trào cộng sản, công nhân quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc
- Là hệ tư tưởng, là cơ sở lý luận của các Đảng Cộng Sản trong việc hoạch định cương lĩnh,
đường lối lãnh đạo cách mạng.
- Là hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, là hệ tư tưởng chủ đạo trong các hoạt động tinh
thần của xã hội
- Định hướng chủ đạo trong tư duy mỗi người
- Giúp mỗi Đảng mỗi người cách nhìn nhận, giải thích xã hội, tìm ra con đường, lực lượng,
phương pháp con đường cải tạo nó.