Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων.

Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

Ε΢ΓΑΣΛΑ –ΕΡΑΓΓΕΛΜΑ
Α. Ε΢ΓΑΣΛΑ

Λ. Ο΢ΛΣΜΟΛ

Ε΢ΓΑΣΛΑ: Θ λζξθ εργαςία προζρχεται από τθν αρχαία λζξθ «ζργον» και αποτελεί κάκε ςκόπιμθ ςωματικι και
πνευματικι απαςχόλθςθ του ανκρϊπου που αποβλζπει ςτθ βελτίωςθ των όρων φπαρξθσ του (δθλαδι ςτθν
παραγωγι υλικϊν, πνευματικϊν, θκικϊν αγακϊν με τα οποία ικανοποιεί τισ ανάγκεσ του).
Εργαςία ακόμθ είναι θ υλοποίθςθ και ζκφραςθ ςκζψεων και οραματιςμϊν και θ κινθτοποίθςθ όλων
των δυνάμεων του ανκρϊπου, ςωματικϊν, ψυχικϊν, πνευματικϊν, ςε μια καυμαςτι ςυνεργαςία, που
αποβλζπει κάκε φορά ςε ζνα ςυγκεκριμζνο ςτόχο.

ΑΝΕ΢ΓΛΑ: Θ ακοφςια αργία, ατομικι ι ομαδικι, ι θ περιοριςμζνθ προςφορά εργαςίασ (λανκάνουςα

ανεργία = θμιαπαςχόλθςθ).
ΑΕ΢ΓΛΑ: Θ εκοφςια αποχι από τθν εργαςία, θ φυγοπονία, θ οκνθρία.
ΕΤΕ΢ΟΑΡΑΣΩΟΛΘΣΘ: Θ απαςχόλθςθ του ατόμου ςε διαφορετικό επάγγελμα από εκείνο για το οποίο

προετοιμάςτθκε μζςω ςπουδϊν.

ΣΥΝΔΛΚΑΛΛΣΜΟΣ: Ομαδικι υποςτιριξθ των αιτθμάτων ενόσ επαγγελματικοφ κλάδου.

ΛΛ. ΕΛΔΘ Ε΢ΓΑΣΛΑΣ- ΕΡΑΓΓΕΛΜΑΤΫΝ

α. Οι μορφζσ τθσ εργαςίασ κατανζμονται κυρίωσ με βάςθ το είδοσ τθσ ενζργειασ που καταβάλλεται ςε:
 Σωματικι ι χειρωνακτικι εργαςία: τον βαςικό ρόλο τον ζχει το ςϊμα και τον μικρότερο το μυαλό.
 Ρνευματικι εργαςία: εργάηεται κυρίωσ το πνεφμα με αρωγό το ςϊμα που δανείηει τα όργανα του για
τθ ςφλλθψθ των διαφόρων ερεκιςμάτων ι για τθν εκτζλεςθ των αποφάςεων τθσ ςκζψθσ.

 Μεικτι εργαςία: είναι ταυτόχρονα ςωματικι και πνευματικι.

β. Θ εργαςία επίςθσ καταμερίηεται ανάλογα με το χρόνο κατά τον οποίο διεξάγεται ςε: μόνιμθ εργαςία ι
εποχιακι αλλά και ςε ολικισ ι μερικισ απαςχόλθςθσ.

γ. Πςο αφορά τα επαγγζλματα αυτά επιπλζον διακρίνονται ςε ελεφκερα, εξαρτθμζνα και κλειςτά.
 Κφριο χαρακτθριςτικό των εξαρτθμζνων επαγγελμάτων είναι θ ςχζςθ εξάρτθςθσ απζναντι ςε
πρόςωπο, το οποίο παρζχει τθν εργαςία.

 Στα ελεφκερα επαγγζλματα το κάκε άτομο είναι ελεφκεροσ επαγγελματίασ και καλφπτει μόνοσ του τισ
βιοποριςτικζσ του ανάγκεσ.

 Στα κλειςτά επαγγζλματα δικαίωμα εξάςκθςθσ ζχουν μόνο εκείνοι που ανικουν ςε ζνα ςυγκεκριμζνο
εργατικό ςωματείο, βιοτεχνικι επαγγελματικι ζνωςθ ι καλφπτονται από ςυγκεκριμζνουσ νόμουσ.

ΛΛΛ. ΚΛΝΘΤ΢Α Ε΢ΓΑΣΛΑΣ

1. Θ χαρά τθσ δθμιουργίασ.
2. Θ ζκφραςθ των ειδικϊν ικανοτιτων του ατόμου και θ κοινωνικι καταξίωςθ του.
3. Θ κοινωνικοποίθςθ μζςα από τθ ςυναναςτροφι με τουσ ςυναδζλφουσ του.
4. Τα οικονομικά οφζλθ τθσ εργαςίασ.
 Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων. Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

IV. ΣΘΜΑΣΛΑ ΤΘΣ Ε΢ΓΑΣΛΑΣ

Α. ΓΛΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

1. Συμβάλλει ςτθν οικονομικι ανεξαρτθςία του ανκρϊπου και διευρφνει τισ μορφζσ ελευκερίασ του.

2. Λκανοποιϊντασ τισ βιοτικζσ του ανάγκεσ διαςφαλίηει όρουσ αξιοπρεποφσ διαβίωςθσ.

3. Ευνοεί τθν ανάπτυξθ των πνευματικϊν του δυνάμεων: κρίςθ, αντίλθψθ, επινοθτικότθτα, οργανωτικό
πνεφμα, δυνατότθτα προγραμματιςμοφ και παρατθρθτικότθτα.
4. Αναδεικνφει τισ ιδιαίτερεσ κλίςεισ και αφυπνίηει τθ δθμιουργικι του διάκεςθ.

5. Θκικοποιεί τον άνκρωπο, κακϊσ τον κάνει να αιςκάνεται υπεριφανοσ για τουσ δίκαιουσ καρποφσ των
κόπων του.
6. Συντελεί ςτθν ψυχολογικι ιςορροπία του ατόμου με τθν αίςκθςθ τθσ προςφοράσ και τθσ κοινωνικισ
αναγνϊριςθσ του ζργου του, με τθν καταπολζμθςθ τθσ πλιξθσ, τθσ ανίασ και τθσ μοναξιάσ.
7. Αναπτφςςει τθν πολιτικι ςυνείδθςθ μζςα από τθ ςυνδικαλιςτικι διεκδίκθςθ των δικαιωμάτων του.

8. Απελευκερϊνει το άτομο ωσ κοινωνικό ον, αφοφ καλλιεργεί τισ κοινωνικζσ αρετζσ και ςυμβάλλει (κυρίωσ
θ ςυλλογικι εργαςία) ςτθ ςφναψθ δεςμϊν φιλίασ και επικοινωνίασ.

Β. ΓΛΑ ΤΘΝ ΚΟΛΝΫΝΛΑ

1. Ρρόοδοσ τεχνικοφ πολιτιςμοφ.

2. Γενικι άνοδοσ του βιοτικοφ επιπζδου.

3. Ανάπτυξθ των επιςτθμϊν.

4. Άνκθςθ των τεχνϊν.

5. Ανάπτυξθ ςυνεργατικοφ πνεφματοσ.

6. Καλλιζργεια ανκρωπιςτικϊν ιδεωδϊν και πνεφματοσ αλλθλεγγφθσ.

7. Ανάπτυξθ διάκεςθσ ειρθνικισ ςυνφπαρξθσ.

V. ΤΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΘΣ ΑΝΕ΢ΓΛΑΣ

1. Ζλλειψθ υλικϊν αγακϊν και οικονομικι εξακλίωςθ.
2. Αδιαφορία για τθν αξία τθσ ηωισ.
3. Οπιςκοδρόμθςθ τθσ τζχνθσ.
4. Σταςιμότθτα των επιςτθμϊν.
5. Αλλοτρίωςθ του ατόμου.
6. Ζξαρςθ αντικοινωνικϊν φαινομζνων.
7. Ρολεμικζσ ςυγκροφςεισ.
Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων. Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

VI. Θ ΜΘΩΑΝΟΡΟΛΘΣΘ ΤΘΣ Ε΢ΓΑΣΛΑΣ

Ο άνκρωποσ οραματίςτθκε τθ μθχανι ωσ βαςικό βοθκό και ςφμμαχο του. Θ μθχανι, ωσ προζκταςθ των
δυνατοτιτων του ανκρϊπου, προςφζρει ανυπολόγιςτεσ υπθρεςίεσ ςε κάκε επάγγελμα. Ωςτόςο, θ
μθχανοποίθςθ ζφερε αναπόφευκτα τον αυτοματιςμό, τθν τυποποίθςθ, τον κατακερματιςμό. Ζτςι ο ρόλοσ
του ανκρϊπου ςτθν παραγωγικι διαδικαςία δεν είναι πλζον πρωταγωνιςτικόσ αλλά βοθκθτικόσ και
προκακοριςμζνοσ.

ΚΕΤΛΚΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΘΣ ΜΘΩΑΝΟΡΟΛΘΣΘΣ

1. Αφξθςθ ποςότθτασ παραγωγισ.
2. Μείωςθ των κινδφνων τραυματιςμοφ ι απϊλειασ ηωισ ςε επικίνδυνα επαγγζλματα.
3. Μείωςθ του κόςτουσ παραγωγισ των προϊόντων.
4. Βελτίωςθ ποιότθτασ των προϊόντων.
5. Αποφυγι ανκρϊπινου λάκουσ.
6. Ελάττωςθ ςωματικοφ μόχκου.
7. Αφξθςθ ελεφκερου χρόνου.
8. Ταχφτθτα, ακρίβεια.

Α΢ΝΘΤΛΚΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΘΣ ΜΘΩΑΝΟΡΟΛΘΣΘΣ

1. Εμποδίηεται θ ανάλθψθ πρωτοβουλιϊν ςτο χϊρο τθσ εργαςίασ.
2. Το άτομο αποξενϊνεται από το δθμιοφργθμα του και δε νιϊκει τθ χαρά τθσ προςωπικισ δθμιουργίασ.
3. Αμβλφνεται θ δθμιουργικι του φανταςία.
4. Ρεριορίηεται θ ελευκερία του.
5. Ο αυτοματοποιθμζνοσ ρυκμόσ και θ ςυνακόλουκθ υπερζνταςθ προκαλοφν άγχοσ.
6. Εμφανίηεται θ λεγόμενθ «τεχνολογικι» ανεργία.
7. Εξαφανίηονται πολλά παραδοςιακά επαγγζλματα.
8. Θ μθχανοποίθςθ ςε ςυνδυαςμό με τθν αναγκαία εξειδίκευςθ είναι δυνατόν να οδθγιςουν ςτθ
μονομζρεια και τον περιοριςμό του ορίηοντα δράςθσ.
9. Θ μθχανι, για τισ λειτουργικζσ τθσ ανάγκεσ αλλά και τθν υπερπαραγωγι αγακϊν, απαιτεί τεράςτιεσ
ποςότθτεσ ενζργειασ και πρϊτων υλϊν.
10. Συμβολι ςτθ δθμιουργία τθσ κοινωνίασ τθσ αφκονίασ (καταναλωτικισ κοινωνίασ).
 Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων. Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

Β. ΕΡΑΓΓΕΛΜΑ
Λ. Ο΢ΛΣΜΟΣ

ΕΡΑΓΓΕΛΜΑ: Θ λζξθ επάγγελμα είναι παράγωγο του ριματοσ επαγγζλλομαι που ςθμαίνει υπόςχομαι.
Σφμφωνα με το λεξικό Μπαμπινιϊτθ, το «επαγγζλομαι» απζκτθςε επίςθσ τθ ςθμαςία του αςκϊ (π.χ.
αρετιν), αλλά θ ςθμαςία αςκϊ επάγγελμα απαντάται ι υπονοείται ιδθ ςτον Ρλάτωνα. Επάγγελμα είναι
κάκε ειδικι εργαςία, με τθν οποία καταγίνεται κάποιοσ για τθν εξοικονόμθςθ των υλικϊν όρων τθσ φπαρξθσ
του. Κφριοσ ςτόχοσ ωςτόςο, δεν είναι μόνο ο βιοποριςμόσ αλλά και θ θκικι και πνευματικι ολοκλιρωςθ
του ατόμου, κακϊσ και θ προςφορά του ςτο κοινωνικό ςφνολο. Το επάγγελμα είναι θ ζκφραςθ, θ
υλοποίθςθ τθσ εργαςίασ. Το αποτζλεςμα τθσ ανάγκθσ του καταμεριςμοφ τθσ εργαςίασ, που μασ φζρνει
βζβαια και οικονομικά οφζλθ, ενϊ ςυμβάλλει ςυγχρόνωσ ςτθν πρόοδο τθσ κοινωνίασ.

ΛΛ. Κ΢ΛΤΘ΢ΛΑ ΕΡΛΛΟΓΘΣ ΕΡΑΓΓΕΛΜΑΤΫΝ

Ο άνκρωποσ καλείται ςτθ νεανικι του θλικία να λάβει αποφάςεισ κακοριςτικζσ για τθ μελλοντικι του
εξζλιξθ. Μια από αυτζσ είναι θ επιλογι του επαγγζλματοσ εκείνου που κα χαρίςει προςωπικι ευθμερία και
κοινωνικι πρόοδο. Είναι μια πρϊιμθ απόφαςθ, που όμωσ κα τον ακολουκεί για το μεγαλφτερο μζροσ τθσ
ηωισ του. Είναι επιτακτικι ανάγκθ, λοιπόν, το νεαρό άτομο, πριν λάβει οποιαδιποτε απόφαςθ, να ζχει
υπόψθ του οριςμζνουσ παράγοντεσ που επθρεάηουν τθν επιλογι επαγγζλματοσ και τθν κακιςτοφν
επιτυχθμζνθ.

Επιτυχθμζνθ είναι θ επιλογι όταν:

 Γίνεται ελεφκερα, αβίαςτα, εναρμονίηεται με τθν προςωπικότθτα, τισ ιδιαίτερεσ κλίςεισ, τα

ενδιαφζροντα του ατόμου. Γεγονόσ που προχποκζτει αυτογνωςία, κατανόθςθ των ενδιαφερόντων του,
κριτικι ικανότθτα, γνϊςθ τθσ αντικειμενικισ πραγματικότθτασ, ενθμζρωςθ για τθν κατάςταςθ που
επικρατεί ςτον εργαςιακό χϊρο.

 Ραρζχει ικανοποιθτικζσ απολαβζσ που εξαςφαλίηουν ςτο άτομο οικονομικι ανεξαρτθςία, άνετθ
διαβίωςθ, προοπτικζσ μελλοντικισ ανζλιξθσ.

 Δίνει δυνατότθτεσ δθμιουργικισ ζκφραςθσ, ανάλθψθσ ευκυνϊν και πρωτοβουλιϊν, απόκτθςθσ

γνϊςεων, επαφισ με τον κόςμο, παροχισ υπθρεςιϊν ςτο κοινωνικό ςφνολο.

 Ρροςδίδει κφροσ, αναγνϊριςθ όχι μόνο μζςα ςτον επαγγελματικό χϊρο ςτον οποίο ανικει το άτομο,
αλλά και ευρφτερα ςτο κοινωνικό ςφνολο.

 Ο χϊροσ μζςα ςτον οποίο εργάηεται το άτομο, του προςφζρει άνεςθ κινιςεων, υγιεινζσ ςυνκικεσ,
λογικό ωράριο, μθ καταπιεςτικι εποπτεία, κοινωνικι αςφάλιςθ και κατοχφρωςθ των δικαιωμάτων του.

 Του εξαςφαλίηει αρκετό ελεφκερο χρόνο για τθν ολόπλευρθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτασ του.

ΛΛΛ. ΣΘΜΑΣΛΑ ΤΘΣ ΕΡΛΤΥΩΘΜΕΝΘΣ ΕΡΛΛΟΓΘΣ:

Α. Για το άτομο
1. Ψυχικι ιςορροπία, θκικι πλθρότθτα, ικανοποίθςθ.
2. Εξαςφάλιςθ οικονομικϊν πόρων.
3. Καλλιζργεια θκικϊν αξιϊν και αρετϊν, όπωσ υπομονι, ευςυνειδθςία, κοινωνικότθτα.

Επιμζλεια: Χαρά Ανδρονίδθ 199

Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων. Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

4. Αξιοποίθςθ όλων των πνευματικϊν δυνάμεων (κρίςθσ, φανταςίασ, πρωτοβουλίασ), απελευκζρωςθ

ςκζψθσ, διεφρυνςθ γνωςτικϊν οριηόντων —> πνευματικι ολοκλιρωςθ.
5. Κοινωνικό κφροσ, γόθτρο και καταξίωςθ.
6. Αυτοπραγμάτωςθ.

Β. Για τθν κοινωνία: όταν μία κοινωνία αποτελείται από άτομα που ζχουν επιλζξει το ςωςτό επάγγελμα
(που τουσ ταιριάηει), τότε επιτυγχάνεται:
1. Βελτίωςθ και αφξθςθ τθσ παραγωγισ.
2. Οικονομικι ανάπτυξθ -> άνοδοσ του βιοτικοφ επιπζδου.
3. Ρολιτιςμικι άνοδοσ, προϊκθςθ τεχνϊν και επιςτθμϊν.
4. Ανάπτυξθ υγιϊν διαπροςωπικϊν ςχζςεων-> κοινωνικι ειρινθ.
5. Εφρυκμθ λειτουργία κοινωνίασ.

IV.ΡΑ΢ΑΓΟΝΤΕΣ ΡΟΥ ΟΔΘΓΟΥΝ ΣΕ ΛΑΝΚΑΣΜΕΝΘ ΕΡΛΛΟΓΘ ΕΡΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ:

1. Οικογζνεια, ςυναναςτροφζσ, κοινωνικι τάξθ.

2. Κοινωνικζσ αντιλιψεισ περί καταξιωμζνων επαγγελμάτων, όπωσ αυτζσ εκφράηονται από τα Μ.Μ.Ε. και
τον κοινωνικό περίγυρο.
3. Ελλιπισ Σ.Ε.Ρ. —> ζλλειψθ αυτογνωςίασ, λανκαςμζνθ εκτίμθςθ των δυνατοτιτων του ατόμου,
ανεπαρκισ ενθμζρωςθ για τθν αγορά εργαςίασ, επαγγελματικόσ ρατςιςμόσ.
4. Αδυναμία του ατόμου να ανταποκρικεί ςτισ απαιτιςεισ του επαγγζλματοσ που ζχει επιλζξει λόγω τθσ
ανεπαρκοφσ επαγγελματικισ κατάρτιςθσ που υπάρχει.
5. Κορεςμόσ ςε επαγγζλματα που προχποκζτουν εξειδίκευςθ και ςυςτθματικι κατάρτιςθ και που
ςυγκεντρϊνουν τθν προτίμθςθ των νζων, ακζμιτοσ ανταγωνιςμόσ, ςυγκροφςεισ, εξαντλθτικόσ ρυκμόσ
εργαςίασ.
6. Θ επικράτθςθ τθσ εξειδίκευςθσ μπορεί να επιφζρει τθν πλιξθ και τθν ανία με τθ τυποποίθςθ των
κινιςεων και τθσ ςυμπεριφοράσ.
7. Οι ατομικζσ επιλογζσ επθρεάηονται από τθν αγορά εργαςίασ.

V. ΤΛ ΕΡΛΔΛΫΚΟΥΝ ΝΑ ΕΞΑΣΨΑΛΛΣΟΥΝ ΟΛ ΑΝΚ΢ΫΡΟΛ ΜΕΣΫ ΤΟΥ ΕΡΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ:

1. Στακερό και ικανοποιθτικό ειςόδθμα, μελλοντικζσ προοπτικζσ, ςτακερι αφξθςθ του ειςοδιματοσ.
2. Επαγγελματικό κφροσ.
3. Απόκτθςθ γνϊςεων.
4. Αυτονομία - ανεξαρτθςία.
5. Ρροςφορά υπθρεςιϊν ςτουσ άλλουσ.
6. Κοινωνικότθτα.
7. Δθμιουργικότθτα - πρωτοτυπία (καλλιτεχνικά επαγγζλματα).
8. Άςκθςθ επιρροισ. Επαγγζλματα που δίνουν τθν ευκαιρία ςτο άτομο να αςκεί εξουςία.
9. Ροικιλία - Εναλλαγι παραςτάςεων.
10. Ελεφκεροσ χρόνοσ.
 Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων. Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

VI. ΕΡΑΓΓΕΛΜΑΤΛΚΑ Ρ΢ΟΒΛΘΜΑΤΑ

Εφόςον οι κοινωνικζσ δομζσ ςυνεχϊσ εξελίςςονται, είναι φυςικό αυτό να επθρεάηει βακιά τθ λειτουργία και
υπόςταςθ κάκε επαγγζλματοσ. Στθ ςφγχρονθ εποχι τα επαγγελματικά προβλιματα προζρχονται κυρίωσ
από τον οξφ ανταγωνιςμό μεταξφ των επιχειριςεων και τουσ ςκλθροφσ νόμουσ τθσ αγοράσ (νόμοσ
προςφοράσ και ηιτθςθσ) και είναι τα εξισ:

1. Το φαινόμενο τθσ ανεργίασ.

2. Ο ακζμιτοσ ςυναγωνιςμόσ μεταξφ ιδιωτϊν και επιχειριςεων.

3. Θ εκμετάλλευςθ των εργαηομζνων από οικονομικά ιςχυροφσ παράγοντεσ.

4. Θ άνιςθ αμοιβι για τθν ίςθ προςφορά εργαςίασ.

5. Θ άκρα επαγγελματικι ειδίκευςθ.

6. Θ αποτυχία ςτθν επιλογι επαγγζλματοσ.

7. Τα θκικά επαγγελματικά διλιμματα, όπωσ για παράδειγμα θ προςφορά εργαςίασ ςε απεργοςπάςτεσ.

8. Θ υπερτίμθςθ ι θ υποτίμθςθ τθσ εργαςίασ ανάλογα με τισ κοινωνικοπολιτικζσ ςυνκικεσ.

Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων. Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

Κριτιριο Αξιολόγθςθσ:
ΚΕΛΜΕΝΟ:

Για το ικοσ των εργαηομζνων μια άλλθ άποψθ

ΖΝΑ ΝΕΟ «ΛΔΑΝΛΚΟ» ανυψϊνεται, ςτισ μζρεσ μασ, από τισ καρδιζσ των αγριεμζνων ανκρϊπων, των
βαρυεςτθμζνων και βιαςτικϊν τθσ εποχισ: ηωι χωρίσ εργαςία. Το γεγονόσ δεν είναι τυχαίο. Γεννικθκε από
τθν ανυπολθψία ςτθν οποία ζπεςε, για τον άνκρωπο του αιϊνα μασ, θ εργαςία, αφότου ο άνκρωποσ ζπαψε
να ζχει ευγενείσ, γενικοφσ ςκοποφσ ςτθ ηωι του και ξζπεςε ςτον ευδαιμονιςμό. Ο ευδαιμονιςμόσ εμποδίηει
να δεισ τθ ηωι ς' όλο το πλάτοσ και το βάκοσ τθσ, ερεκίηει τον εγωιςμό και εξογκϊνει το παρόν, τθ ςτιγμι,
ςε βάροσ του παρελκόντοσ και του μζλλοντοσ.

Κι όμωσ θ εργαςία δεν ιταν πάντα ζνα μζςο βιοποριςμοφ για τον άνκρωπο. Ήταν και μια βακιά
υπαρξιακι ανάγκθ που παγίωνε και τθν ιςορροπία τον όντοσ αλλά και τθν ιςορροπία τθσ ηωισ, δείγμα
ςαφζσ του ενδιαφζροντοσ που πφρωνε αδιάκοπα τον άνκρωπο για τον κόςμο και τιμι προσ τθν αξία τθσ
ηωισ, που δεν τθν περιφρονοφςε, όπωσ ςυμβαίνει ςιμερα. Σ' αυτό τον κόςμο όπου όλα ζγιναν από το χζρι
του Κεοφ «καλά λίαν», ο άνκρωποσ πλάςτθκε ελεφκεροσ, αφοφ του δόκθκε θ δυνατότθτα να κινείται
ανάμεςα ςτο Καλό και ςτο Κακό και να διαλζγει όχι μονάχα το «επιτιδειον» αλλά και το ευχάριςτο για τθ
ηωι του. Ζνα από τα όργανα αυτισ τθσ ελευκερίασ ιταν κι θ εργαςία. Ιταν μια κίνθςθ επίμονθ τθσ φπαρξθσ
να βοθκιςει ςτθ ςυντιρθςθ τθσ τάξθσ και του κάλλουσ του κόςμου, να ςυντείνει ςτθ μεταποίθςθ του,
ςφμφωνα με τθ λαχτάρα του τζλειου που εμψφχωνε και δραςτθριοποιοφςε τον άνκρωπο από καταβολισ
του...

Σιμερα όμωσ θ αρχι τθσ ιςςονοσ προςπάκειασ ζχει γίνει κανόνασ ηωισ. Θ εργαςία, περιφρονθμζνθ, ζχει
γίνει άχκοσ, κι όταν ο άνκρωποσ αναγκάηεται από τθ ηωι να τθν αςκιςει, δεν διακζτει κανζνα μεράκι,
αφινει ζξω από τθν εργαςία τθν προςωπικότθτα του. Και τοφτο, ακόμθ και ςε είδθ εργαςίασ που θ
προςωπικι ςφραγίδα διαδραματίηει ςθμαντικό ρόλο.

Αυτό το κατάντθμα οφείλεται ςε δυο λόγουσ. Τον ζνα τον αναφζραμε: είναι θ απουςία γενικϊν ςκοπϊν
τθσ ηωισ. Ο άλλοσ λόγοσ είναι θ φφςθ τθσ εργαςίασ που ςυμβαίνει μζςα ςτθν απζραντθ, διαρκϊσ
επεκτεινόμενθ ειδίκευςθ τθσ εποχισ, να γίνεται για τον άνκρωπο που τθν αςκεί ανοφςια, χωρίσ κανζνα
νόθμα. Ο εργάτθσ ενόσ μεγάλου εργοςταςίου που ζχει αναλάβει να ςφίγγει μια βίδα, εφκολα
αποβλακϊνεται και γίνεται ζρμαιο προπαγάνδασ κι απογοιτευςθσ. Αυτά όλα, χωρίσ να λογαριάςουμε πωσ
πολλοί άνκρωποι περνοφν ολόκλθρθ τθ ηωι τουσ χωρίσ να ζχουν βρει, χωρίσ να ζχουν πετφχει τθν εργαςία
που ουςιαςτικά τουσ ταιριάηει.

Με τζτοιουσ ευδαιμονιςτικοφσ ςτόχουσ, ς' αυτι τθν ανιςόρροπθ εποχι, φυςικά, το μζγιςτο άκλθμα
γίνεται: πολλά χριματα με ελάχιςτο κόπο.
Αλλά θ εργαςία φαίνεται πωσ είναι βαςικό δυναμικό ςτοιχείο τθσ ανκρϊπινθσ φπαρξθσ, μια ροπι που θ
αναχαίτιςθ τθσ επιβάλλει τιμωρίεσ. Ζτςι δίδεται και μια άλλθ ερμθνεία όχι μονάχα ςτθ δυςτυχιςμζνθ κι
ανοφςια ηωι πολλϊν, ςχεδόν όλων των πλουςίων, αλλά και ςτθ βαριά πλιξθ και ςτθν αδιαφορία κυρίωσ
των νζων τθσ εποχισ, ςτον αβαρι βίο τουσ.

Είναι, λοιπόν, ανάγκθ τθσ παροφςασ ςτιγμισ να ξανατιμθκεί θ εργαςία, θ κάκε εργαςία, ωσ κακαυτό
εργαςία κι όχι από το χριμα που αποδίδει ωσ αμοιβι. Τοφτο κα ςυμβεί αν τθν αντικρίςουμε ωσ κακαρό
υπαρξιακό μασ χρζοσ, ωσ βαςικό ςυςτατικό τθσ οικονομίασ τθσ ηωισ, τθσ ιςορροπίασ του κόςμου, ωσ μια,
ζςτω και μικρι, ζςτω και ζμμεςθ, αλλά με καρδιά, ειςφορά ςτο γενικό καλό. Τότε ίςωσ αντιμετωπιςκεί
λυςιτελζςτερα (=ωφελιμότερα-επωφελζςτερα) αυτι θ διάλυςθ τθσ ςθμερινισ ηωισ.

Κϊςτασ Τςιρόπουλοσ «Δοκίμια ευκφνθσ», εκδόςεισ ΑΣΤΘ΢, Ακινα 1978

 Θεωρία και διαγράμματα κεμάτων. Ζκφραςθ – Ζκκεςθ Β’ Λυκείου

Ραρατθριςεισ
Α. Ρερίλθψθ

Να γράψετε τθν περίλθψθ του κειμζνου με 120-130 λζξεισ.

(25 μονάδεσ)

Β. Αςκιςεισ
1. α. Να γράψετε τζςςερα ριματα με υποκείμενο τθ λζξθ εργαςία κακϊσ και τζςςερα επίκετα που
προςδιορίηουν τθ λζξθ.

β. Με τισ παρακάτω λζξεισ να ςχθματίςετε φράςεισ ςτισ οποίεσ κα καταδεικνφεται θ ςθμαςία τουσ:

ανυπολθψία παγιϊνω

υπαρξιακι ανάγκθ διαδραματίηω

(8 μονάδεσ)

2. α. Αφοφ διαβάςετε προςεκτικά το κείμενο που ςασ δόκθκε, να απαντιςετε, γιατί ο ςθμερινόσ άνκρωποσ
αλλοτριϊκθκε από τθν εργαςία του; Θ απάντθςθ ςασ να είναι διατυπωμζνθ με τθ μορφι των κεματικϊν
περιόδων.
β. Αλλά, ζτςι, λοιπόν, αν, τότε:

Τι δθλϊνει κακεμιά από τισ παραπάνω λζξεισ των δφο τελευταίων παραγράφων του κειμζνου, με τισ οποίεσ
επιτυγχάνεται θ ςυνοχι των νοθμάτων τουσ;

(12 μονάδεσ)

3. α. Να εντοπίςετε ςτο κείμενο μια παράγραφο που αναπτφςςεται με τθ μζκοδο αίτιο-αποτζλεςμα και να
γράψετε τθ δομι τθσ.

β. Ροιο είναι το κζμα του κειμζνου και ςε ποια παράγραφο το εντοπίηετε;

γ. Ο ςυντάκτθσ του κειμζνου δίνει ζναν οριςμό τθσ εργαςίασ: «Θ εργαςία ιταν και μια βακιά υπαρξιακι
ανάγκθ που παγίωνε και τθν ιςορροπία του όντοσ αλλά και τθν ιςορροπία τθσ ηωισ». Να εντοπίςετε τα
χαρακτθριςτικά του οριςμοφ και να τον χαρακτθρίςετε.

(10 μονάδεσ)

4. Να ςυντάξετε ζνα ςφντομο βιογραφικό ςθμείωμα, χωρίσ να δεςμεφεςτε από προςωπικά ςτοιχεία και
δεδομζνα.
(5 μονάδεσ)

Γ. Ραραγωγι κειμζνου:
Να αναπτφξετε τθν άποψθ του ςυγγραφζα: «θ εργαςία δεν ιταν πάντα ζνα μζςο βιοποριςμοφ για τον
άνκρωπο. Ιταν και μια βακιά υπαρξιακι ανάγκθ». Το κείμενο ςασ, 500-600 λζξεων, κα δθμοςιευτεί ςτθν
εφθμερίδα του ςχολείου ςασ.

40 μον.