You are on page 1of 21

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΢ΠΟΤΔΩΝ

ΓΙΑ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΣΗ΢ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ΢ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢ ΑΓΩΓΗ΢
΢ΣΗ Γϋ ΣΑΞΗ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

ΠΡΩΣΗ ΕΚΔΟ΢Η, ΑΘΗΝΑ 2021

Πράξθ «Αναβάκμιςθ των Προγραμμάτων ΢πουδϊν και Δθμιουργία Εκπαιδευτικοφ Τλικοφ


Πρωτοβάκμιασ και Δευτεροβάκμιασ Εκπαίδευςθσ» - MIS: 5035542
2| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
3| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Aϋ Μζροσ ................................................................................................................................... 4
Α. ΦΤ΢ΙΟΓΝΩΜΙΑ ΣΟΤ ΜΑΘΗΜΑΣΟ΢ ................................................................................... 4
Β. ΢ΚΟΠΟΘΕ΢ΙΑ ..................................................................................................................... 4
Γ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ – ΘΕΜΑΣΙΚΑ ΠΕΔΙΑ .................................................................................. 5
Δ. ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΠΛΑΙ΢ΙΩ΢Η – ΢ΧΕΔΙΑ΢ΜΟ΢ ΜΑΘΗ΢Η΢ ............................................................ 6
Διδακτικζσ προςεγγίςεισ ................................................................................................... 7
Ε. ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ...................................................................................................................... 7
Βϋ Μζροσ.................................................................................................................................... 8
Β1. ΢υγκεντρωτικι Απεικόνιςθ του Προγράμματοσ ΢πουδϊν ............................................. 8
Β2. Αναλυτικι Απεικόνιςθ του Προγράμματοσ ΢πουδϊν .................................................... 9

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
4| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΢ΠΟΤΔΩΝ ΓΙΑ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ


ΣΗ΢ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ΢ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢ ΑΓΩΓΗ΢
΢ΣΗ Γϋ ΣΑΞΗ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

Aϋ Μζροσ
Α. ΦΤ΢ΙΟΓΝΩΜΙΑ ΣΟΤ ΜΑΘΗΜΑΣΟ΢
Σο μάκθμα Κοινωνικι και Πολιτικι Αγωγι ωσ γνωςτικό αντικείμενο διδάςκεται ςτθ Γϋ
τάξθ Γυμναςίου και νοείται ωσ βιωματικι διαδικαςία μζςω τθσ οποίασ το κοινωνικό
υποκείμενο κατανοεί τον εαυτό του ωσ μζλοσ διαφόρων ομάδων –πρωτογενϊν,
δευτερογενϊν και ευρφτερων– και τουσ ρόλουσ που απορρζουν από τθν ιδιότθτα μζλουσ,
με ςτόχο τθν ανάπτυξθ ικανοτιτων και τθν καλλιζργεια όλων εκείνων των δεξιοτιτων που
χαρακτθρίηουν τον ενεργό δθμοκρατικό πολίτθ.
Ωσ μορφωτικό αγακό αποςκοπεί ςτθν εμπλοκι των μακθτϊν/-τριϊν ςε διαδικαςίεσ
μζςω των οποίων κα αποκτιςουν γνϊςεισ, κα καλλιεργιςουν ςτάςεισ και δεξιότθτεσ, ζτςι
ϊςτε να γίνουν υπεφκυνοι, ενεργοί, δθμοκρατικοί πολίτεσ, άνκρωποι με κριτικι ικανότθτα
και δθμιουργικι δράςθ. Οι γνϊςεισ που κα αποκτιςουν ςτθρίηονται ςτον άξονα τθσ ςχζςθσ
αλλθλεπίδραςθσ και αλλθλεξάρτθςθσ αφενόσ μεταξφ ατόμου και κοινωνίασ και αφετζρου
μεταξφ ατόμου και επιμζρουσ κοινωνιϊν και τθσ διεκνοφσ κοινότθτασ. Η καλλιζργεια αξιϊν
και θ υιοκζτθςθ νοοτροπιϊν και ςτάςεων ςχετίηονται άμεςα με ςυμπεριφορζσ που
αρμόηουν ςτθ ςφγχρονθ δθμοκρατικι κοινωνία και αφοροφν τθν ενεργι, ςυμμετοχικι,
δθμοκρατικι κοινωνικι ςυμπεριφορά με ατομικι ευκφνθ και κριτικό πνεφμα ςε κζματα
κοινωνικισ ςυνοχισ, ειρθνικισ ςυνφπαρξθσ, ςυνεργαςίασ, αλλθλεγγφθσ, ελευκερίασ,
ιςότθτασ, κοινωνικισ δικαιοςφνθσ και ςεβαςμοφ τθσ ετερότθτασ.

Β. ΢ΚΟΠΟΘΕ΢ΙΑ
Βαςικό ςκοπό του μακιματοσ Κοινωνικι και Πολιτικι Αγωγι αποτελεί θ εξζλιξθ
δθμοκρατικϊν πολιτϊν ςε μια υγιι δθμοκρατία με τθν προβολι τθσ ςθμαςίασ τθσ
ανάπτυξθσ του εαυτοφ ςε κάκε κοινωνικι ομάδα και με εφόδια τθν κριτικι ςκζψθ, τθ
δθμιουργικι φανταςία και τθ λογικι ανάλυςθ, ϊςτε μικρά ι μεγάλα γεγονότα τθσ
επικαιρότθτασ να ερμθνεφονται όχι μόνο πραγματολογικά ι ιδεολογικά αλλά και
ουςιαςτικά και επιςτθμονικά, και να κατανοοφνται καλφτερα οι εξελίξεισ.
Σοφτο επιτυγχάνεται με τθν κινθτοποίθςθ των μακθτϊν και των μακθτριϊν κυρίωσ με
δραςτθριότθτεσ βιωματικζσ, ζτςι ϊςτε να αντιλαμβάνονται και να προςδιορίηουν τον εαυτό
τουσ ςτθν κοινωνικι του διάςταςθ, να ςυνειδθτοποιοφν τουσ ρόλουσ που απορρζουν από
τθν ζνταξι τουσ ςτισ διάφορεσ κοινωνικζσ ομάδεσ –από τισ πρωτογενείσ ζωσ τισ ευρφτερεσ–
και τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ εςωτερικεφουν τουσ ρόλουσ τουσ από τθ κζςθ ςτθν
ομάδα που βρίςκονται κάκε φορά. Η διαδικαςία αυτι οδθγεί ςταδιακά ςτθν καλλιζργεια
τθσ αυτογνωςίασ και του αυτοζλεγχου, ϊςτε να γίνουν ενεργοί και δθμιουργικοί
δθμοκρατικοί πολίτεσ.
Πιο ςυγκεκριμζνα, με το μάκθμα Κοινωνικι και Πολιτικι Αγωγι επιδιϊκεται οι
μακθτζσ/-τριεσ να ςυνειδθτοποιιςουν:
− ότι ο άνκρωποσ είναι φφςει κοινωνικό ον, που ςυγκροτείται μζςα από τθ ςυμμετοχι του
ςε διαφορετικισ «βαρφτθτασ» κοινωνικζσ ομάδεσ

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
5| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

− ότι οι ομάδεσ νοθματοδοτοφν τθν ταυτότθτα και παρζχουν ςυλλογικοφσ πόρουσ ςτα μζλθ
τουσ
− ότι θ ςυμμετοχι ςε ομάδεσ ςυντελεί ςτθ διαμόρφωςθ προςωπικοφ «κεφαλαίου», το
οποίο το άτομο χρθςιμοποιεί για να αποκτιςει μια κζςθ, ατομικά και ςυλλογικά, ςτισ
κοινωνικζσ ςτρωματϊςεισ
− ότι οι ρόλοι που τα άτομα επιτελοφν εντόσ κάκε ομάδασ ςυχνά δεν εναρμονίηονται
μεταξφ τουσ, αλλά δυνθτικά δθμιουργοφν εντάςεισ που το άτομο καλείται να
διαπραγματευκεί
− ότι κοινωνικι και πολιτικι εμπλοκι και δζςμευςθ ςθμαίνει διαμόρφωςθ πολιτικϊν
ςτάςεων και αξιϊν που κακιςτοφν τον πολίτθ ικανό και υπεφκυνο.

Γ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ – ΘΕΜΑΣΙΚΑ ΠΕΔΙΑ


Οι Θεματικζσ Ενότθτεσ του μακιματοσ Κοινωνικι και Πολιτικι Αγωγι τθσ Γϋ τάξθσ
Γυμναςίου αναπτφςςονται γφρω από τρεισ άξονεσ/Θεματικά Πεδία:
α) Σο άτομο ωσ μζλοσ κοινωνικϊν ομάδων
β) Σο άτομο ωσ πολίτθσ
γ) Σο άτομο και ο ευρφτεροσ κόςμοσ

Πιο αναλυτικά:
α) Σο άτομο ωσ μζλοσ κοινωνικϊν ομάδων
− Οριοκζτθςθ του/τθσ μακθτι/-τριασ ςε μια ςειρά από κοινωνικζσ ομάδεσ (Πρωταρχικζσ
ομάδεσ, Δευτερεφουςεσ ομάδεσ, Συπικζσ-κεςμικζσ ομάδεσ, Άτυπεσ ομάδεσ, Κλειςτζσ
ομάδεσ, Ανοικτζσ ομάδεσ. Ποιοι αποκλείονται κάκε φορά).
− Ο κοινωνικόσ ρόλοσ που απορρζει από τθ ςυμμετοχι ςτθν ομάδα (αυτοπροςδιοριςμόσ
του/τθσ μακθτι/-τριασ ζναντι των ρόλων που ζχει και επιςιμανςθ εντάςεων που
προκαλοφνται από αντικρουόμενουσ κοινωνικοφσ ρόλουσ). Σο ςφνολο των ρόλων ωσ
«κοινωνικι ταυτότθτα».
− Επικοινωνία (ακοφω – μιλάω – κατανοϊ). Επικοινωνία πλθροφοριϊν (απτό όφελοσ –
αυξάνεται θ «εξουςία» μου) και επικοινωνία νοθμάτων (ςυνδιαμόρφωςθ
προςωπικότθτασ).
− Προκαταλιψεισ (βαςικι παρενζργεια τθσ κοινωνικοποίθςθσ) – ΢τερεότυπα. ΢υγκροφςεισ
/ Επίλυςθ ςυγκροφςεων.

β) Σο άτομο ωσ πολίτθσ
− Πολιτικοί Θεςμοί: Διμοι, Περιφζρειεσ, Κεντρικό Κράτοσ (φορείσ κεντρικισ κυβζρνθςθσ).
Και τα τρία μαηί αποτελοφν τθν Πολιτεία.
− Πολιτικζσ Σαυτότθτεσ: Δθμότθσ – Πολίτθσ.
− Δικαιϊματα, Τποχρεϊςεισ, Κακικοντα (μζςα ςτο πλαίςιο κάκε ομάδασ και κεςμοφ).
− Νόμοι (γραπτοί και αναγκαςτικοί – το κράτοσ). Δθμοκρατία: «Σο κράτοσ των νόμων».
− Εξουςία (θ ικανότθτα ενόσ ατόμου ι μιασ ομάδασ να επθρεάηει το κοινωνικό ι φυςικό
περιβάλλον του). Οι τζςςερισ μορφζσ τθσ «εξουςίασ»: πολιτικι, οικονομικι, ιδεολογικι,
ςτρατιωτικι.

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
6| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

− Κατανόθςθ του τρόπου με τον οποίο οι εξουςίεσ και θ ςυμμετοχι μασ ςε αυτζσ
επθρεάηουν τθ ηωι μασ.
− Δθμοκρατία. Σο κράτοσ, οι πολίτεσ και θ πολιτικι πολυμορφία: κατανόθςθ αξιϊν με
διαφορετικό τρόπο, διαφορετικζσ προτεραιότθτεσ, διαφορετικά οφζλθ.

γ) Σο άτομο και ο ευρφτεροσ κόςμοσ


− Ευρωπαϊκι Ζνωςθ – Ευρωπαϊκι διάςταςθ δικαιωμάτων του ατόμου. ΢υμφωνίεσ και
εντάςεισ ανάμεςα ςτουσ Ευρωπαίουσ πολίτεσ και ανάμεςα ςε χϊρεσ τθσ ΕΕ.
− Παγκόςμιεσ διαδικαςίεσ κατακερματιςμοφ παλαιϊν κοινοτιτων και δθμιουργία
καινοφριων.
− Μετανάςτευςθ – παντοφ και δίπλα μου (ωσ παγκόςμιο κζμα).
− Φυςικό περιβάλλον – επιςτθμονικι γνϊςθ και τοπικι κατάςταςθ/δράςθ.

Δ. ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΠΛΑΙ΢ΙΩ΢Η – ΢ΧΕΔΙΑ΢ΜΟ΢ ΜΑΘΗ΢Η΢


Σο Π΢ προωκεί τθν ενεργό ςυμμετοχι όλων των μακθτϊν και των μακθτριϊν μζςω
τθσ δθμιουργίασ περιβαλλόντων κακοδθγοφμενθσ μάκθςθσ, αυτενζργειασ, ςυνεργατικισ
δράςθσ ςε ομάδεσ, διερευνθτικισ μάκθςθσ, βιωματικισ προςζγγιςθσ, επίλυςθσ
προβλιματοσ, επικοινωνιακισ προςζγγιςθσ και μεταςχθματιςτικισ λογικισ. Η διδακτικι
του μακιματοσ Κοινωνικι και Πολιτικι Αγωγι ςχεδιάηεται, ζτςι ϊςτε να υποςτθρίηει
δθμοκρατικζσ ςυμπεριφορζσ και ςτάςεισ και να ςυμβάλλει κετικά ςτουσ παράγοντεσ
πολιτικισ αποτελεςματικότθτασ, πολιτικισ και κοινωνικισ ςυμμετοχισ και δθμοκρατικοφ
προςανατολιςμοφ των μακθτϊν/-τριϊν. Η επιλογι των Θεματικϊν Ενοτιτων, θ προςζγγιςθ
των κεμάτων με ςυμμετοχικζσ και βιωματικζσ μεκοδολογίεσ που προωκοφν τθν
ανακαλυπτικι μάκθςθ αναπτφςςουν δεξιότθτεσ και ικανότθτεσ για αυτόνομθ και
δθμιουργικι δράςθ, καλλιεργοφν ςτάςεισ και αξίεσ και ρυκμίηουν τθ ςυμπεριφορά των
μακθτϊν/-τριϊν για τθ δθμοκρατικι, υπεφκυνθ και ενεργι ςυμμετοχι τουσ ςτο κοινωνικό
και πολιτικό γίγνεςκαι τθσ ςφγχρονθσ κοινωνίασ.
Ωσ προσ τον ςχεδιαςμό τθσ διδαςκαλίασ και τθσ μάκθςθσ ακολουκοφνται τα παρακάτω:
− Δθμιουργείται ζνα υποςτθρικτικό περιβάλλον μάκθςθσ, που ενκαρρφνει τθν ενεργό
εμπλοκι των μακθτϊν και των μακθτριϊν, αξιοποιϊντασ τθν αρχι του αποτελζςματοσ.
− Δίνεται ζμφαςθ ςτθν οικειοποίθςθ βαςικϊν γνϊςεων, πάνω ςτισ οποίεσ οικοδομοφνται
ςταδιακά οι επιδιωκόμενεσ γνωςτικζσ, μεταγνωςτικζσ και άλλεσ δεξιότθτεσ και
ικανότθτεσ, αξιοποιϊντασ τισ αρχζσ τθσ παιδαγωγικισ και τα βαςικά χαρακτθριςτικά του
εν λόγω γνωςτικοφ αντικειμζνου.
− Επιδιϊκεται θ διαςφνδεςθ τθσ νζασ γνϊςθσ με τισ προχπάρχουςεσ γνϊςεισ των μακθτϊν
και των μακθτριϊν μζςω πολλαπλϊν προςεγγίςεων ανάλογα με τισ ανάγκεσ, τισ
δυνατότθτεσ και τα ενδιαφζροντά τουσ.
− Τιοκετοφνται ςτρατθγικζσ διαφοροποιθμζνθσ διδαςκαλίασ και αξιοποιοφνται
εναλλακτικζσ πρακτικζσ, κεατρικζσ τεχνικζσ και ποικίλα διδακτικά εργαλεία και
δθμιουργικά παιχνίδια.
− Χρθςιμοποιοφνται κατάλλθλα οι νζεσ τεχνολογίεσ ςτθν κακθμερινι διδακτικι πρακτικι,
αξιοποιϊντασ τα πλεονεκτιματα τθσ θλεκτρονικισ μάκθςθσ και τα διακζςιμα ψθφιακά
εργαλεία – ψθφιακι εγγραμματοςφνθ [π.χ. θλεκτρονικά εκπαιδευτικά παιχνίδια,
«ςοβαρά παιχνίδια» (serious games)].
− Ενκαρρφνεται ο κριτικόσ ςτοχαςμόσ επί γνωςτικϊν διαδικαςιϊν και πρακτικϊν.

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
7| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Διδακτικζσ προςεγγίςεισ

α) Μακθτοκεντρικι προςζγγιςθ ςτθ διδαςκαλία


β) Βιωματικζσ διερευνθτικζσ μζκοδοι διδαςκαλίασ
γ) Μζκοδοσ πρότηεκτ
δ) Αξιοποίθςθ των τεχνϊν ςτθ διδαςκαλία («εκπαιδευτικό δράμα», κεατρικζσ τεχνικζσ,
αξιοποίθςθ εικαςτικϊν δθμιουργιϊν – μοντζλο Perkins κ.ά.)
ε) Ομαδοςυνεργατικι μορφι διδαςκαλίασ

Ε. ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η
Η αξιολόγθςθ δεν μπορεί να είναι μια αποπλαιςιωμζνθ δραςτθριότθτα, που
λειτουργεί ανεξάρτθτα από τθ μακθςιακι διαδικαςία. ΢το μάκθμα Κοινωνικι και Πολιτικι
Αγωγι τθσ Γϋ τάξθσ Γυμναςίου, όπωσ προβλζπεται για τα νζα Π΢, πζρα από τθν αρχικι και
τθν τελικι αξιολόγθςθ, δίνεται ζμφαςθ ςτθν αξιοποίθςθ τθσ διαμορφωτικισ αξιολόγθςθσ,
ωσ μιασ παιδαγωγικισ λειτουργίασ ενςωματωμζνθσ δυναμικά ςτθ διδακτικι πράξθ, θ οποία
αποβλζπει ςτον ςυνεχι ζλεγχο τθσ επίτευξθσ των προςδοκϊμενων μακθςιακϊν
αποτελεςμάτων. Τπθρετεί, δθλαδι, τθν ανάγκθ τθσ πλθροφόρθςθσ του/τθσ εκπαιδευτικοφ
για τθν αποτελεςματικότθτα των επιλεγόμενων από αυτόν/-ιν παρεμβάςεων, επινοιςεων
και ενεργειϊν κατά τθν εξζλιξθ του εκπαιδευτικοφ ζργου. Ωσ παιδαγωγικό, μάλιςτα,
εργαλείο ςυναρτάται με τθν αξιοποίθςθ των λακϊν των μακθτϊν/-τριϊν που
ανατροφοδοτεί τθ διδακτικι πορεία.
Για τθ διαπίςτωςθ του βακμοφ επίτευξθσ των διδακτικϊν ςτόχων του μακιματοσ από
τον/τθν εκπαιδευτικό και τον/τθ μακθτι/-τρια, εκτόσ των εφςτοχων τεχνικϊν
αυτοαξιολόγθςθσ, κα μποροφςε κανείσ να προςκζςει οποιαδιποτε πρακτικι ςτθν τάξθ
κατά τθν οποία ςυλλζγονται, εξάγονται, ερμθνεφονται και χρθςιμοποιοφνται «αποδείξεισ»
για τθν απόδοςθ του/τθσ κάκε/-μίασ μακθτι/-τριασ (δοκιμαςίεσ επίδοςθσ με απλά
ερωτιματα πολλαπλισ επιλογισ, ερμθνείασ γραφικϊν παραςτάςεων, ςυμπλιρωςθσ
κειμζνου, επιλογισ ςωςτοφ-λάκουσ, αντιςτοίχιςθσ-ςφηευξθσ, λφςθσ ςταυρολζξου). Οι
δραςτθριότθτεσ αυτζσ προςαρμόηονται ανάλογα με τισ δυνατότθτεσ των μακθτϊν/-τριϊν
τθσ κάκε τάξθσ, ϊςτε να εξαςφαλιςτοφν οι «αποδείξεισ». Πρόκειται δθλαδι για ζναν
ςκόπιμο προγραμματιςμό τθσ κάκε διδακτικισ ενότθτασ / διδαςκαλίασ.
Σζτοιεσ δραςτθριότθτεσ διαμορφωτικισ αξιολόγθςθσ, αυτοαξιολόγθςθσ και τελικισ
αξιολόγθςθσ μπορεί να είναι:
− Δραςτθριότθτεσ κατανόθςθσ κειμζνων και παραγωγισ λόγου
− Δραςτθριότθτεσ μεταςχθματιςμοφ κειμζνων ι άλλων υλικϊν
− Ερευνθτικζσ εργαςίεσ (πρότηεκτ)
− Δθμιουργικζσ δραςτθριότθτεσ (με τθν αξιοποίθςθ π.χ. των τεχνϊν)
− Δραςτθριότθτεσ κριτικοφ αναςτοχαςμοφ

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
8| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Βϋ Μζροσ
Β1. ΢υγκεντρωτικι Απεικόνιςθ του Προγράμματοσ ΢πουδϊν

Θεματικά Θεματικζσ Γενικοί


Πεδία Ενότθτεσ ΢τόχοι
Α. Σο άτομο ωσ μζλοσ των Ομάδεσ (πρωταρχικζσ- Οριοκζτθςθ του/τθσ μακθτι/-
κοινωνικϊν ομάδων δευτερεφουςεσ, τριασ ςε μια ςειρά από
τυπικζσ/κεςμικζσ-άτυπεσ, κοινωνικζσ ομάδεσ βάςει των
κλειςτζσ-ανοικτζσ). τεςςάρων ειδϊν οργανϊςεων
(πολιτικζσ, ιδεολογικζσ,
οικονομικζσ, ςτρατιωτικο-
διπλωματικζσ).
Κοινωνικόσ ρόλοσ / Κοινωνικι Αυτοπροςδιοριςμόσ του/τθσ
ταυτότθτα. μακθτι/-τριασ ζναντι των
ρόλων που ζχει και
επιςιμανςθ εντάςεων που
προκαλοφνται από
αντικρουόμενουσ κοινωνικοφσ
ρόλουσ.
Επικοινωνία. Ακοφω – μιλάω – κατανοϊ.
Προκαταλιψεισ – ΢τερεότυπα Κατανόθςθ μιασ βαςικισ
– ΢υγκροφςεισ Επίλυςθ παρενζργειασ τθσ
ςυγκροφςεων. κοινωνικοποίθςθσ.
Β. Σο άτομο ωσ πολίτθσ Πολιτικοί κεςμοί. Κατανόθςθ και βίωμα:
Πολιτεία.
Πολιτικζσ ταυτότθτεσ. Δθμότθσ – Πολίτθσ.
Δικαιϊματα, υποχρεϊςεισ,
κακικοντα.
Νόμοι / Δθμοκρατία: Σο άτομο ωσ μζλοσ τθσ
«Σο κράτοσ των νόμων». πολιτικισ κοινότθτασ.
Γραπτοί και αναγκαςτικοί – Σο
κράτοσ.
Εξουςία – Μορφζσ. Η ικανότθτα ενόσ ατόμου ι/και
μιασ ομάδασ να επθρεάηει
αποφαςιςτικά και εμπρόκετα
το κοινωνικό ι φυςικό
περιβάλλον του.
Δθμοκρατία. Σο κράτοσ, οι Κατανόθςθ αξιϊν με
πολίτεσ και θ πολιτικι διαφορετικό τρόπο,
πολυμορφία. διαφορετικζσ προτεραιότθτεσ,
διαφορετικά οφζλθ.
Γ. Σο άτομο και ο ευρφτεροσ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ – Σο άτομο ωσ μζλοσ ευρφτερων
κόςμοσ Ευρωπαϊκι διάςταςθ κοινωνικϊν ομάδων.
δικαιωμάτων του ατόμου.
Παγκόςμιεσ διαδικαςίεσ Πολίτθσ του κόςμου.
κατακερματιςμοφ παλαιϊν
κοινοτιτων και δθμιουργία Ευρωπαίοσ πολίτθσ.
καινοφριων.
Μετανάςτευςθ – Παντοφ και Η μετανάςτευςθ ωσ παγκόςμιο
δίπλα μου. κζμα.
Φυςικό περιβάλλον – Οικολογικι ςυνείδθςθ και
Επιςτθμονικι γνϊςθ και τοπικι δράςθ.
κατάςταςθ/δράςθ.

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
9| Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Β2. Αναλυτικι Απεικόνιςθ του Προγράμματοσ ΢πουδϊν

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ – Γϋ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ


Θεματικά Θεματικζσ Προςδοκϊμενα Ενδεικτικζσ
Πεδία Ενότθτεσ Μακθςιακά Δραςτθριότθτεσ
Αποτελζςματα
Οι μακθτζσ/-τριεσ να
είναι ςε κζςθ:
Α. Σο άτομο Αναγνωρίηω τον εαυτό  Να προβαίνουν ςε Χρονογραμμι: ΢ε ςθμεία
ωσ μζλοσ μου / Εικόνα του μια πρϊτθ μιασ χρονογραμμισ
κοινωνικϊν εαυτοφ προςζγγιςθ των αποτυπϊνονται
ομάδων παραγόντων που επιγραμματικά γεγονότα,
΢υνειδθτοποιϊ τα ςυμβάλλουν ςτθ καταςτάςεισ, πρόςωπα κ.λπ.
προςωπικά δυνατά μου διαμόρφωςθ που το άτομο κεωρεί ότι
ςθμεία που ταυτότθτασ του επζδραςαν ςτθ διαμόρφωςθ
προςδίδουν δφναμθ και εαυτοφ και του εαυτοφ.
ςτθν ομάδα. αυτοεικόνασ.
Ποιεσ επιλογζσ μου με ζκαναν
 Να διακρίνουν τα αυτό που είμαι ςιμερα.
χαρακτθριςτικά που Ποια επιλογι μου είχε
κάνουν τον κακζναν ιδιαίτερθ επίδραςθ ςτθν
μοναδικό, κακϊσ και ταυτότθτά μου.
τα ςτοιχεία τα οποία Οι επιλογζσ των άλλων που
είναι κοινά ςε όλουσ επζδραςαν ςτθν ταυτότθτά
τουσ ανκρϊπουσ. μου.
Κάκε μακθτισ/-τρια
 Να εργάηεται ατομικά και
προβλθματίηονται παρουςιάηει τθν εργαςία του
ςχετικά με τισ ςτθν τάξθ.
επιλογζσ (δικζσ τουσ ι
των άλλων) που
ζχουν ςοβαρζσ
επιπτϊςεισ ςτθ ηωι
τουσ.

 Να αποςαφθνίηουν
τθν προςωπικι τουσ
αφετθρία και τισ
επιλογζσ τουσ.

 Να ερμθνεφουν τθν
ταυτότθτα με βάςθ
τισ επιλογζσ, τισ
αποφάςεισ τουσ και
τον ρόλο του ατόμου,
με ζμφαςθ ςτθ
μάκθςθ.

 Να μοιράηονται
ενδιαφζροντα
/νοοτροπίεσ /αξίεσ με
άλλουσ ςτθν ομάδα.

 Να ενδυναμϊνουν
τθν αυτοεκτίμθςι

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
10 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Α. Σο άτομο τουσ αναγνωρίηοντασ


ωσ μζλοσ και αξιολογϊντασ τα
κοινωνικϊν κετικά (και τα
ομάδων αρνθτικά) τουσ
ςθμεία.
Πρωταρχικζσ ομάδεσ  Να διακρίνουν τα «Θυρεόσ / Οικόςθμο»:
βαςικά Αποτυπϊνεται από τον/τθ
Εγϊ ωσ μζλοσ τθσ χαρακτθριςτικά των μακθτι/-τρια θ ςφνκεςθ τθσ
οικογζνειασ. τυπικϊν και άτυπων οικογζνειάσ του/τθσ, οι
ομάδων, των οικογενειακζσ αρχζσ, οι
κλειςτϊν και οικογενειακζσ αξίεσ κ.λπ. Η
ανοικτϊν ομάδων και αποτφπωςθ μπορεί να είναι
τουσ πολλαπλοφσ λεκτικι, με εικόνεσ,
ταυτόχρονα φωτογραφίεσ κ.ά.
κοινωνικοφσ ρόλουσ
που επιτελεί το άτομο
ωσ μζλοσ κάκε
ομάδασ.

 Να προςδιορίηουν
τον κοινωνικό ρόλο
του ανκρϊπου ωσ
μζλουσ τθσ
πρωταρχικισ
κοινωνικισ ομάδασ
τθσ οικογζνειασ (ωσ
γιου ι κόρθσ, ωσ
αδελφοφ, ωσ ανιψιοφ,
ωσ ξαδζλφου κ.λπ.).

 Να αναγνωρίηουν
τα ςτοιχεία εκείνα και
τουσ δεςμοφσ που
δθμιουργοφν τθν
ξεχωριςτι ταυτότθτα
μιασ οικογζνειασ.
Δευτερεφουςεσ ομάδεσ  Να προςδιορίηουν Εγϊ ωσ μακθτισ/-τρια: Οι
Συπικζσ. τον κοινωνικό ρόλο μακθτζσ/-τριεσ περιγράφουν
τουσ ωσ μζλθ μιασ τα χαρακτθριςτικά του ρόλου
Εγϊ ωσ μζλοσ τθσ τυπικισ ομάδασ με τουσ ωσ μακθτϊν/-τριϊν του
τοπικισ ςχολικισ ςυγκεκριμζνουσ ςχολείου.
κοινότθτασ. ςτόχουσ και ςκοπό
(κοινό όραμα), άρα
και ςαφι λόγο
φπαρξθσ.

 Να διακρίνουν ότι
από τον ςυγκεκριμζνο
κοινωνικό ρόλο
απορρζουν
ςυγκεκριμζνεσ
υποχρεϊςεισ, που
μπορεί να ζρκουν ςε
ςφγκρουςθ με άλλουσ
ρόλουσ, επειδι οι
ομάδεσ αυτοφ του

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
11 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Α. Σο άτομο είδουσ ζχουν


ωσ μζλοσ ςυνικωσ: α) τυπικι
κοινωνικϊν διάρκρωςθ, β) τυπικό
ομάδων κακικον, γ) ςχετικά
διαρκι χαρακτιρα, δ)
άμεςθ ςυμμετοχι
ςτισ διαδικαςίεσ
επίτευξθσ ςτόχων
τουσ, και ε) είναι
ευδιάκριτεσ ςε
οποιονδιποτε τομζα
αναλαμβάνουν
δράςθ.

 Να αναγνωρίηουν
ότι είναι μζλθ μιασ
ομάδασ, θ οποία
χαρακτθρίηεται τόςο
από ομοιότθτεσ όςο
και από διαφορζσ.

 Να διακρίνουν ότι
είναι μζλθ πολλϊν
ομάδων ταυτόχρονα,
ανάλογα με το κοινό
χαρακτθριςτικό που
τουσ ενϊνει με τουσ
άλλουσ.

 Να διακρίνουν ότι
ανικουν ςε
διαφορετικζσ ομάδεσ.

 Να ζχουν κετικι
αυτοαξιολόγθςθ,
ςυνείδθςθ του ρόλου
τουσ ςτθν ομάδα και
το αίςκθμα τθσ
αςφάλειασ ςτθν
ομάδα.
Άτυπεσ ομάδεσ  Να διακρίνουν ότι Εργαςτιριο: «Η παρζα». Να
Ομάδεσ ενδιαφζροντοσ. μία κοινότθτα αναδειχκεί ο ρόλοσ τθσ
αποτελείται από παρζασ και των φίλων ςτθ
Ομάδεσ φιλίασ. άτομα με ηωι του εφιβου. Να
διαφορετικά αναδειχκεί θ δυςκολία τοφ να
Ανοικτζσ – κλειςτζσ χαρακτθριςτικά. υπάρχει κανείσ ςε μια ομάδα
ομάδεσ. ι ςε μια ςχζςθ χωρίσ να χάςει
 Να αναγνωρίηουν τθν ατομικότθτά του.
ότι τα μζλθ μιασ
κοινότθτασ
ςυνδζονται μεταξφ
τουσ με
ςυγκεκριμζνουσ
τρόπουσ χωρίσ να
εξαφανίηεται θ
ατομικότθτα και θ

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
12 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Α. Σο άτομο διακριτι αξία κάκε


ωσ μζλοσ μζλουσ τθσ
κοινωνικϊν κοινότθτασ.
ομάδων
 Να αποδζχονται ότι
κάκε κοινότθτα κζτει
ςυλλογικοφσ ςτόχουσ
και ζχει ςυντονιςμζνθ
δράςθ, ατομικι και
ςυλλογικι.

 Να διαμορφϊνουν
κετικζσ ςτάςεισ
απζναντι ςτουσ
άλλουσ και απζναντι
ςτον εαυτό τουσ.

 Να αναγνωρίηουν
ότι θ ςυμμετοχι ςτθν
κοινότθτα προςφζρει
οφζλθ ςτα μζλθ τθσ.
Επικοινωνία (ακοφω –  Να αξιολογοφν και Θεατρικό εργαςτιριο: «Η
μιλάω – κατανοϊ) να αξιοποιοφν τθν ςιωπι άλλοτε είναι δφναμθ
Επικοινωνία ικανότθτα να και άλλοτε αδυναμία». ΢το
πλθροφοριϊν (απτό ςιωποφν και να ακοφν εργαςτιριο αξιοποιείται θ
όφελοσ – αυξάνεται θ μζκοδοσ του Εκπαιδευτικοφ
«εξουςία» μου) και  Να αναπτφξουν Δράματοσ. Ο/Η κακθγθτισ/-
επικοινωνία νοθμάτων δεξιότθτεσ τρια αναλαμβάνει τον ρόλο
(ςυνδιαμόρφωςθ ενεργθτικισ του εμψυχωτι του
προςωπικότθτασ). ακρόαςθσ και εργαςτθρίου. Οι μακθτζσ/-
ενςυναίςκθςθσ και να τριεσ δουλεφουν ςε ηευγάρια,
διαμορφϊςουν για να διερευνιςουν τθ
ανάλογεσ ςτάςεισ και λειτουργία τθσ ςιωπισ ςε
ςυμπεριφορζσ. ςχζςεισ αςφμμετρεσ, ςτισ
οποίεσ ο ζνασ βρίςκεται ςε
κζςθ ιςχφοσ απζναντι ςτον
άλλο.
Αναςτοχαςμόσ – Διατφπωςθ
ςυμπεραςμάτων για τα
κζματα που επεξεργάςτθκαν.
Σο ςτερεότυπο ωσ  Να αναγνωρίηουν Βιωματικζσ δραςτθριότθτεσ
προερχόμενο από μία ότι θ γενίκευςθ για τθ δυναμικι ςτισ ομάδεσ
«φυςιολογικι» αποτελεί ζναν εφιβων (αποδοχι,
διαδικαςία. ςθμαντικό εξελικτικό αυτοεικόνα, φόβοι,
μθχανιςμό, ο οποίοσ, προκαταλιψεισ,
όμωσ, πρζπει να ςυγκροφςεισ).
ελζγχεται και να
ρυκμίηεται, ϊςτε να
μθ γίνει
αυτοκαταςτροφικόσ
για το άτομο και τθν
κοινωνία.

 Να διακρίνουν το
ςτερεοτυπικό ςχόλιο.

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
13 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Α. Σο άτομο  Να αναγνωρίηουν
ωσ μζλοσ τόςο κετικά-
κοινωνικϊν υπερτιμθτικά όςο και
ομάδων αρνθτικά-υποτιμθτικά
ςτερεότυπα.

 Να εξθγοφν τουσ
τρόπουσ με τουσ
οποίουσ
ςυγκροτοφνται τα
ςτερεότυπα.

Η προκατάλθψθ ωσ  Να εντοπίηουν τισ


αποτζλεςμα τθσ προκαταλιψεισ.
απόδοςθσ κετικϊν
ςυναιςκθμάτων ςτθν  Να ξεχωρίηουν
ενδο-ομάδα. πραγματικά
δεδομζνα/γεγονότα
από ςυμπεράςματα
που ςτθρίηονται ςε
προκαταλιψεισ.

 Να διακρίνουν τα
λογικά άλματα
γενίκευςθσ που
κατοχυρϊνουν
προκαταλιψεισ και
ςτερεότυπα.
Διαφορετικζσ  Να διακρίνουν και Εργαςτιριο: Παίηοντασ με τα
προκαταλιψεισ και να αξιολογοφν ςτερεότυπά μασ. (Κδρυμα τθσ
ςτερεότυπα ωσ διάφορα κοινωνικά Βουλισ των Ελλινων
χαρακτθριςτικά ςτερεότυπα και «Εκπαιδευτικό Τλικό»).
διαφορετικϊν τφπων προκαταλιψεισ, όπωσ
χαρακτιρων. τα ςεξιςτικά,
κρθςκευτικά, ταξικά,
τοπικιςτικά,
γλωςςικά,
ρατςιςτικά,
ςοβινιςτικά κ.ά.
 Να διαμορφϊνουν
ςτάςεισ και
ςυμπεριφορζσ
ςεβόμενοι/-εσ τθ
διαφορετικότθτα και
τθν ατομικότθτα του
κακζνα.

Η επικυμία να  Να αναγνωρίηουν
εκφράςει κάποιοσ ότι οι προκαταλιψεισ
προκατάλθψθ, και τα ςτερεότυπα
διατθρϊντασ ζναντι άλλων ομάδων
ςυγχρόνωσ μια κετικι ςυνδυάηονται με
εικόνα για τον εαυτό αποθκικοποίθςι
του αναγκάηει τουσ τουσ.
ανκρϊπουσ να

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
14 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Α. Σο άτομο αναηθτιςουν  Να αναγνωρίηουν


ωσ μζλοσ δικαιολογίεσ θκικισ ότι προκαταλιψεισ
κοινωνικϊν τάξθσ. και ςτερεότυπα είναι
ομάδων ςυνικωσ άμεςα
ςυνδεδεμζνα με τθν
άγνοια και τθν
καχυποψία.
Οι προκαταλιψεισ και  Να αναςτοχάηονται ΢φνδεςθ με τθ Λογοτεχνία.
οι διακρίςεισ ςε για το πϊσ οι Αναηιτθςθ ςτερεοτφπων και
ομάδεσ προκαλοφνται αντιλιψεισ και οι προκαταλιψεων ςτθ νουβζλα
όταν τα άτομα προκαταλιψεισ μασ του Κ. Θεοτόκθ «Η Σιμι και το
κεωροφν ότι μια ςυμβάλλουν ςε μια Χριμα».
ομάδα είναι κουλτοφρα που είτε
απειλθτικι με κάποιον κα υποςτθρίηει είτε Θεατρικό εργαςτιριο:
τρόπο: Ρεαλιςτικζσ κα υπονομεφει τθ «Κατάδυςθ ςτθ λίμνθ τθσ
απειλζσ, ΢υμβολικζσ δθμοκρατία. ομορφιάσ». Δραματοποίθςθ
απειλζσ, Διακομματικό (με κζμα τθ λειτουργία των
άγχοσ, Αρνθτικά προτφπων, τθν αναγνϊριςθ
ςτερεότυπα. ςτερεοτφπων και
προκαταλιψεων και τθν
Η «υπόκεςθ επαφισ»:  Να διακρίνουν ότι ενδυνάμωςθ του εαυτοφ
Η προκατάλθψθ μπορεί οι αντιλιψεισ και οι (Πολφτροπθ Γλϊςςα).
να μειωκεί μόνο όταν προκαταλιψεισ μασ
τα μζλθ τθσ ενδο- ςυμβάλλουν ςε μια Εργαςτιριο: «Η
ομάδασ και τθσ εξω- κουλτοφρα που είτε διαφορετικότθτα δικαίωμα
ομάδασ ςυναντθκοφν. κα υποςτθρίηει είτε και κατάκτθςθ» –
κα υπονομεφει τθ Αποκάλυψθ τθσ ταυτότθτασ
δθμοκρατία. των ατόμων με ειδικζσ
ανάγκεσ.
Β. Σο άτομο ωσ Πολιτικοί Θεςμοί:  Να ερμθνεφουν τθ Παρουςίαςθ των κεςμϊν με
πολίτθσ Διμοι, Περιφζρειεσ, λειτουργία των κείμενο αναφοράσ:
Κεντρικό Κράτοσ (και κεςμϊν και τθν Κανονιςμόσ λειτουργίασ
τα τρία μαηί αποτελοφν αναγκαιότθτα τθσ (από τθ Βουλι των Ελλινων).
τθν Πολιτεία) χρθςιμότθτάσ τουσ Βουλι των Ελλινων. Σο
ςτθν οργάνωςθ και τθ ΢φνταγμα.
Ο Διμοσ – θ τοπικι λειτουργία τθσ
κοινωνία. κοινωνίασ.
Η Περιφζρεια ωσ
ευρφτερθ κοινωνία.  Να ερμθνεφουν τθ
Κεντρικό κράτοσ – ςχζςθ Διμου –
φορείσ κεντρικισ Περιφζρειασ –
κυβζρνθςθσ, Νομικά Πολιτείασ.
Πρόςωπα Δθμοςίου
Δικαίου.  Να αναπτφξουν
ικανότθτα κοινωνικισ
Η ςυμμετοχι του εμπλοκισ και
πολίτθ ςτουσ κεςμοφσ δζςμευςθσ.
αυτοφσ.
Πολιτικζσ ταυτότθτεσ:  Να αποκτοφν Προςομοίωςθ ςυνεδρίαςθσ
Δθμότθσ, Πολίτθσ προςανατολιςμοφσ Δθμοτικοφ ΢υμβουλίου:
και να αναπτφςςουν Βιωματικι δραςτθριότθτα.
πολιτικό - εκπαίδευςθ ςτισ
γραμματιςμό, ϊςτε διαδικαςίεσ – από
να γίνουν οι διμαρχοσ ζωσ δθμοτικόσ
μελλοντικοί ςφμβουλοσ
δθμοκρατικοί ενεργοί - επιλογι / προςδιοριςμόσ
πολίτεσ μζςω των των προσ ςυηιτθςθ

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
15 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Β. Σο άτομο ωσ ςχζςεϊν τουσ με τα κεμάτων


πολίτθσ μζλθ τθσ κοινωνίασ - ςυνεδρίαςθ
τουσ (Διμοσ, - λιψθ αποφάςεων
Πολιτεία). Δραςτθριότθτεσ
αναςτοχαςμοφ.
 Να ςυςχετίηουν
τουσ παράγοντεσ
πολιτικισ
αποτελεςματικότθτασ
, πολιτικισ
ςυμμετοχισ και
δθμοκρατικοφ
προςανατολιςμοφ.
Δικαιϊματα,  Να αξιολογοφν και Επιλογι κζματοσ από τον/τθν
Τποχρεϊςεισ, να υπεραςπίηονται τα εκπαιδευτικό, π.χ. τα
Κακικοντα (μζςα ςτα δικαιϊματα και τισ δικαιϊματα και οι
πλαίςια κάκε κεςμοφ). υποχρεϊςεισ κάκε υποχρεϊςεισ μασ ςτθ ςχολικι
μζλουσ τθσ ομάδασ ι ηωι (ςχολικι βία,
τθσ κοινωνίασ. επικετικότθτα, επίλυςθ
ςυγκροφςεων με διάλογο,
διαμεςολάβθςθ κ.λπ.).

 Να διακρίνουν τθ Δραςτθριότθτα:
διαφορά μεταξφ «Δικαιϊματα, υποχρεϊςεισ
«δικαιϊματοσ» και και κανόνεσ ςτθν τάξθ».
«προνομίου» και ότι («Διδάςκουμε τθ
το δικαίωμα και θ Δθμοκρατία», Βιβλίο VI,
υποχρζωςθ Δραςτ. 1.2). Οι μακθτζσ/-
προςδιορίηεται το ζνα τριεσ ενθμερϊνονται για τθ
από το άλλο. ςφνδεςθ μεταξφ των
δικαιωμάτων, των
υποχρεϊςεων και των
κανόνων (που λειτουργοφν
ςαν τουσ νόμουσ ςτο πλαίςιο
τθσ τάξθσ).

 Να αναγνωρίηουν Εργαςτιριο: «Πϊσ


και να αποδζχονται Διαμορφϊνουμε Κανόνεσ;
ότι όλα τα μζλθ τθσ Μελζτθ Περίπτωςθσ».
ομάδασ ζχουν (Κδρυμα τθσ Βουλισ των
δικαιϊματα και Ελλινων, Πρόγραμμα
υποχρεϊςεισ «Δθμοκρατία και
ανεξάρτθτα από εκπαίδευςθ»). Μελζτθ
οικονομικζσ, κανόνων που ιςχφουν ςε
κοινωνικζσ και ςχολεία, κακϊσ και κριτιρια
πολιτιςμικζσ καλϊν κανόνων, και ςτθ
διαφορζσ. ςυνζχεια διατφπωςθ από
τουσ/τισ μακθτζσ/-τριεσ δικϊν
τουσ κανόνων και αξιολόγθςθ
αυτϊν που κα ςυντάξουν οι
ςυμμακθτζσ/-τριζσ τουσ.
Νόμοι (γραπτοί και  Να τεκμθριϊνουν Διάκριςθ μεταξφ κανόνων και
αναγκαςτικοί – Σο ότι θ δθμοκρατία νόμων. Ιδεοκφελλα.
κράτοσ). προχποκζτει νόμουσ ΢υηιτθςθ. Εργαςία ςε ομάδεσ
και οι νόμοι τθ και παρουςίαςθ /
δθμοκρατία. παράδειγμα.

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
16 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Β. Σο άτομο ωσ Δθμοκρατία: «Σο  Να ζχουν επίγνωςθ Εργαςτιριο: Νόμοι,


πολίτθσ κράτοσ των νόμων». των κεςμικϊν Κυρϊςεισ, Αντιφάςεισ. Η
διαδικαςιϊν που περίπτωςθ «Γκράφιτι».
ςυγκροτοφν το (Κδρυμα τθσ Βουλισ των
πλαίςιο κοινωνικισ Ελλινων, πρόγραμμα
δράςθσ (τι «Δθμοκρατία και
επιτρζπεται και τι εκπαίδευςθ). Εργαςία για τον
απαγορεφεται να ςεβαςμό δθμόςιασ και
κάνει κανείσ), να ατομικισ περιουςίασ.
ζχουν τθν ικανότθτα
να αναγνωρίηουν τθν
παραβίαςθ τθσ
ιςότθτασ και να
γνωρίηουν
εναλλακτικοφσ
νόμιμουσ τρόπουσ
παρζμβαςθσ όταν
αυτι καταπατάται.

 Να αποδζχονται τθ
ςθμαςία των νόμων
ςε όλθ τθ διάρκεια
του κοινωνικοφ τουσ
βίου.
 Να αποδζχονται τθν
αναγκαιότθτα των
κυρϊςεων, όταν δεν
τθροφνται οι νόμοι.
Εξουςία.  Να διακρίνουν τουσ Μορφζσ εξουςίασ. Οι
(θ ικανότθτα ενόσ τζςςερισ τφπουσ μακθτζσ/-τριεσ δουλεφουν ςε
ατόμου ι μιασ ομάδασ κοινωνικισ εξουςίασ ομάδεσ και περιγράφουν
να επθρεάηουν το (πολιτικι, ιδεολογικι, μορφζσ εξουςίασ από το
κοινωνικό ι φυςικό οικονομικι και οικογενειακό, ςχολικό και
περιβάλλον τουσ). ςτρατιωτικι- ευρφτερο κοινωνικό
διπλωματικι) και να περιβάλλον τουσ.
Οι τζςςερισ μορφζσ τθσ αναγνωρίηουν τθν Ακολουκοφν βιωματικζσ
«εξουςίασ»: Πολιτικι, ςθμαςία τθσ κρατικισ δραςτθριότθτεσ.
οικονομικι, ιδεολογικι, εξουςίασ ςτθ
ςτρατιωτικι- διαμόρφωςθ του βίου «Βαςικζσ ζννοιεσ τθσ
διπλωματικι. τουσ. πολιτικισ ςκζψθσ».
(«Διδάςκουμε τθ
Κατανόθςθ του τρόπου Δθμοκρατία», Βιβλίο VΙ,
με τον οποίο οι Δραςτ. 6.1).
εξουςίεσ και θ
ςυμμετοχι μασ ςε Δραςτθριότθτα:
αυτζσ διαμορφϊνουν Οργανϊνουμε μια
τθ ηωι μασ. εκελοντικι δράςθ
Δθμιουργοφμε ομάδα,
ςκιαγραφοφμε
οργανόγραμμα με αρχθγό,
μζλθ και κατανομι
δραςτθριοτιτων και κζτουμε
ςτόχο/-ουσ. Αξιολογοφμε τι
πετφχαμε με τθ
δραςτθριοποίθςι μασ (με τθν
 Να διακρίνουν τθ εξουςία μασ).

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
17 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Β. Σο άτομο ωσ ςθμαςία τουσ για τθν


πολίτθσ κοινωνικι και
πολιτικι ανάπτυξι
τουσ.
΢φγχρονθ Φιλελεφκερθ  Να υποςτθρίξουν Δραςτθριότθτα: «Πάρε
Δθμοκρατία: ότι θ δθμοκρατία ωσ κζςθ»
Σο ελεγχόμενο κράτοσ, πολιτικό ςφςτθμα, ωσ Δραςτθριότθτα πάνω ςτο
οι ενεργοί πολίτεσ και θ κοινωνικό ςφςτθμα, ΢υμφωνϊ-Διαφωνϊ και Γιατί
πολιτικι πολυμορφία: ωσ τρόποσ ηωισ και (παίρνω κζςθ, βλζπω άλλεσ
Κατανόθςθ αξιϊν με ωσ αξία βαςίηεται ςτθ οπτικζσ και ίςωσ αλλάηω
διαφορετικό τρόπο, ςυνεργαςία κζςθ) («Δεξιότθτεσ ηωισ.
διαφορετικζσ κοινωνικά υπεφκυνων Διαμορφϊνοντασ ενεργοφσ
προτεραιότθτεσ, ατόμων. πολίτεσ», Cliff Parry, Μαρία
διαφορετικά Νομικοφ, ςς. 22-23).
ςυμφζροντα.  Να αποδζχονται ότι
θ δθμοκρατία
διατθρείται, ευθμερεί
και ευδοκιμεί, όταν
υπάρχει ζνασ υψθλόσ
βακμόσ ςυμμετοχισ
των πολιτϊν ςε
αςτικζσ ενϊςεισ και
δράςεισ, όταν
υπάρχει υψθλό
επίπεδο
εμπιςτοςφνθσ μεταξφ
των πολιτϊν, και όταν
οι κεςμοί είναι
διαλλακτικοί και
ςυμπεριλθπτικοί.

 ΢υνεργαςία και
αλλθλεπίδραςθ
 Ιςότθτα
ευκαιριϊν
 ΢εβαςμόσ και
αποδοχι του άλλου
ςτον βακμό που
αποδζχεται τισ
αρχζσ τθσ
δθμοκρατίασ και
των ατομικϊν
δικαιωμάτων
 ΢υμμετοχι όλων
ςτισ δράςεισ /
διαδικαςίεσ
ςυηιτθςθσ
 Επίγνωςθ των
προκαταλιψεϊν
τουσ και
αυτοζλεγχοσ

 Να
επιχειρθματολογοφν
υπζρ των

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
18 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Β. Σο άτομο ωσ παραγόντων
πολίτθσ πολιτικισ
αποτελεςματικότθ-
τασ, πολιτικισ
ςυμμετοχισ και
δθμοκρατικοφ
προςανατολιςμοφ.
Η διαφάνεια ςτθ  Να αναγνωρίηουν
δθμοκρατία τισ μορφζσ
διαφκοράσ και να
ςτζκονται κριτικά
απζναντι ςε κάκε
μορφι
κακοδιαχείριςθσ ςτον
δθμόςιο βίο.

 Να αναγνωρίηουν
τα ηθτιματα
διαφκοράσ και να
υπεραςπίηονται
κζματα διαςφάλιςθσ
τθσ διαφάνειασ μζςω
τθσ λογοδοςίασ και
τθσ ακεραιότθτασ.
Γ. Σο άτομο Ευρωπαϊκι Ζνωςθ –  Να αξιολογοφν τθ Η Ευρωπαϊκι Ζνωςθ και
και ο Ευρωπαϊκι διάςταςθ ςθμαςία τθσ ΕΕ ςτθν Εμείσ. Πϊσ θ Ευρωπαϊκι
ευρφτεροσ δικαιωμάτων του (κακθμερινι) ηωι Ζνωςθ επθρεάηει τθ ηωι μασ.
κόςμοσ ατόμου τουσ και να Φιλμάκια, βιωματικζσ
διαμορφϊνουν μια δραςτθριότθτεσ και φφλλα
΢υμφωνίεσ και εντάςεισ εμπεριςτατωμζνθ εργαςίασ ςε κζματα ςχετικά
ανάμεςα ςτουσ άποψθ απζναντι ςτθν με τισ διάφορεσ αρμοδιότθτεσ
Ευρωπαίουσ πολίτεσ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, και δράςεισ τθσ ΕΕ, τα
και ανάμεςα ςε χϊρεσ τθν Ευρϊπθ και τουσ ανκρϊπινα δικαιϊματα, τθν
τθσ ΕΕ. κεςμοφσ τθσ. αγορά εργαςίασ, τισ ςπουδζσ,
τουσ νζουσ κ.ά.
 Να αναγνωρίηουν
τισ βάςεισ του κοινοφ
ευρωπαϊκοφ
πολιτιςμοφ.

 Να αξιολογοφν τουσ
παράγοντεσ που
ςυντζλεςαν ςτθ
διαμόρφωςθ και τθν
εξζλιξθ του
ευρωπαϊκοφ/Δυτικοφ
πολιτιςμοφ.

 Να διακρίνουν και
να αξιολογοφν τισ
αξίεσ γφρω από τισ
οποίεσ
διαμορφϊκθκε θ ιδζα
τθσ Ενωμζνθσ
Ευρϊπθσ και
δομικθκε θ

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
19 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Γ. Σο άτομο Ευρωπαϊκι Ζνωςθ.


και ο
ευρφτεροσ  Να αναγνωρίηουν
κόςμοσ τθ ςθμαςία τθσ ΕΕ
ςτθν (κακθμερινι)
ηωι τουσ.

 Να διατυπϊνουν
μια εμπεριςτατωμζνθ
άποψθ απζναντι ςτθν
Ευρωπαϊκι Ζνωςθ,
τθν Ευρϊπθ και τουσ
κεςμοφσ τθσ.

 Να ζχουν ςυνολικι
κριτικι ςτάςθ και
άποψθ ςχετικά με
κζματα τθσ
ευρωπαϊκισ
επικαιρότθτασ.
Παγκόςμιεσ  Να διακρίνουν ότι Ζνασ κόςμοσ ανάποδα. Η
διαδικαςίεσ θ κοινωνία είναι ζνα ςχετικότθτα τθσ απεικόνιςθσ
κατακερματιςμοφ ςφμπλεγμα του κόςμου (Δθμοκρατικι
παλαιϊν κοινοτιτων ανκρϊπινων δικτφων Παιδεία).
και δθμιουργία περιςςότερο ι
καινοφριων λιγότερο ςτακερϊν Ακινα: Αναηθτϊντασ τθν
που εξελίςςονται ςτο πραγματικότθτα τθσ πόλθσ.
πζραςμα του χρόνου Εκπαιδευτικά Προγράμματα
με διαφορετικζσ (αναπροςαρμοηόμενα):
ταχφτθτεσ και Πρϊτα ηεισ, Μετά Κατανοείσ
εντάςεισ. (Κδρυμα Ωνάςθ): Με ςθμείο
εκκίνθςθσ το κζντρο τθσ
 Να υπεραςπίηονται πόλθσ, δίνεται το μινυμα: To
τθ κζςθ ότι, αν τοπικό γίνεται παγκόςμιο. Σο
πραγματικά παγκόςμιο τοπικό.
επικυμοφν να είναι
μζλθ τθσ ίδιασ Ο άνκρωποσ και ο κόςμοσ:
πολιτικισ κοινότθτασ, «Globlingo: Ζνασ άνκρωποσ
άνκρωποι με είναι μζροσ ολόκλθρου του
διαφορετικζσ αξίεσ κόςμου». (Living Democracy:
και πεποικιςεισ Βιβλίο ΙV)
μποροφν να μάκουν Αναςτοχαςμόσ: Διατφπωςθ
να ηουν και να δρουν ςυμπεραςμάτων για τα
από κοινοφ για να κζματα που επεξεργάςτθκαν.
βελτιϊςουν τθν
κοινωνικι τουσ
κατάςταςθ.

 Να τεκμθριϊνουν
ότι θ ιδιότθτα του
πολίτθ ενόσ κράτουσ
εμπεριζχει ςιμερα
πανανκρϊπινα/ατομι
κά δικαιϊματα.

 Να αξιολογοφν τον

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
20 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Γ. Σο άτομο ρόλο των πόλεων


και ο ςτθν παγκόςμια τάξθ
ευρφτεροσ – Παγκόςμιεσ πόλεισ.
κόςμοσ Μετανάςτευςθ –  Να βλζπουν τθ Μζςα από τα βιϊματα των
παντοφ και δίπλα μου μετανάςτευςθ και το μεταναςτϊν και των
(ωσ παγκόςμιο κζμα). άςυλο ωσ προςφφγων. Προςωπικζσ
πολυδιάςτατο μαρτυρίεσ – ςυνζντευξθ.
φαινόμενο
(ανκρωπιςτικό,
δθμογραφικό,
πολιτιςμικό, πολιτικό,
διεκνϊν ςχζςεων,
αςφάλειασ) και να
διαχωρίηουν τθ
γνϊμθ τουσ για τθ
μετανάςτευςθ από
τον/τθ
μετανάςτθ/μετανάςτ
ρια (δθλαδι από το
άτομο με το οποίο
ζρχονται ςε επαφι).

 Να δείχνουν
κατανόθςθ και
ευαιςκθςία για τθν
κατάςταςθ των
προςφφγων
μπαίνοντασ ςτθ κζςθ
τουσ (ενςυναίςκθςθ).

 Να διακζτουν
κριτικι ςκζψθ για τθν
επεξεργαςία
ρατςιςτικϊν,
ςεξουαλικϊν ι άλλων
πολιτιςμικϊν
ςτερεοτφπων και
αντιλιψεων.

 Να εκφράηονται με
ιδζεσ και
επιχειριματα κατά τθ
διάρκεια του
ανοικτοφ διαλόγου
ςτθν τάξθ.

 Να αιτιολογοφν
γιατί ο κακζνασ
μπορεί να επθρεάηει
ατομικά με τισ
πράξεισ και τθ ςτάςθ
του τθν κοινωνία και
τισ ηωζσ των άλλων.

 Να ερμθνεφουν
γιατί οι άνκρωποι

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ
21 | Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ’ Γυμνασίου

Γ. Σο άτομο βρίςκονται ςε μια


και ο ςυνεχι μετακίνθςθ,
ευρφτεροσ να γνωρίηουν ότι θ
κόςμοσ μετακίνθςθ γίνεται
για πολλοφσ και
ποικίλουσ λόγουσ και
να εξθγοφν τισ
επιπτϊςεισ τθσ
μετανάςτευςθσ.
Φυςικό περιβάλλον  Να αναλαμβάνουν Σζχνθ και περιβάλλον:
Επιςτθμονικι γνϊςθ πρωτοβουλίεσ και Ερωτικι επιςτολι ςτθ Γθ,
και τοπικι ευκφνεσ (οικολογικζσ) ΢υνζντευξθ και Φωτογραφίεσ
κατάςταςθ/δράςθ. ςτο άμεςο του ΢. ΢αλγκάδο (Π. Βάιοσ:
περιβάλλον και να ςυνζντευξθ του ΢. ΢αλγκάδο).
αντιλθφκοφν ότι με
ςυλλογικι
προςπάκεια και
ςυμμετοχι όλων κα
διαφυλάξουμε τθν
ποιότθτα τθσ ηωισ.

 Να επαλθκεφουν
κάκε φορά ότι τα
περιβαλλοντικά
(οικολογικά)
προβλιματα είναι
πολλά και ςοβαρά και
είναι αποτζλεςμα τθσ
δράςθσ των
ανκρϊπων.

 Να βλζπουν τθ
βιόςφαιρα ωσ ζνα
δυναμικό ςφςτθμα
οικολογικϊν
δυνάμεων, εν μζρει
αποτζλεςμα τθσ
δράςθσ των
ανκρϊπων.

Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα
Ανάπηςξη Ανθπώπινος Γςναμικού,
Δκπαίδεςζη και Γιά Βίος Μάθηζη
ΠΡΟΓΡΑΜ Μ ΑΣΑ
Με ηη ζςγσπημαηοδόηηζη ηηρ Δλλάδαρ και ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ ΢ΠΟΤΓΩΝ

You might also like