WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

BAB 2 : KADAR TINDAK BALAS

A Kadar Tindak balas
Aktiviti 1 : Apakah Kadar Tindak balas?

Hasil Pembelajaran:
Selepas mempelajari bab ini, anda boleh :
 menyatakan maksud kadar tindak balas
 mengenalpasti perubahan yang dapat diperhatikan pada bahan atau hasil tindak balas untuk
menentukan kadar tindak balas
 menentukan kadar tindak balas purata
 menentukan kadar tindak balas pada masa tertentu daripada graf
 menyelesaikan masalah penghitungan berkaitan dengan kadar tindak balas purata
 menyelesaikan masalah penghitungan berkaitan dengan kadar tindak balas pada masa
tertentu

 Kadar tindak balas merupakan suatu ukuran ……....………......… bahan tindak balas
bertukar kepada.……………....... tindak balas dalam .................................
 Kadar tindak balas ialah satu ukuran perubahan kuantiti ………..........…………. atau
…………………………. melawan masa.
Kadar tindak balas = Perubahan kuantiti bahan tindak balas atau hasil tindak balas
Masa diambil untuk perubahan berlaku

Aktiviti 2 : Tindak balas cepat atau perlahan?

Tuliskan C untuk tindak balas cepat dan P untuk tindak balas perlahan.

1 Kepudaran warna pada baju di 6 Menyalakan mancis

bawah sinaran matahari

2 Sehelai kertas bertukar kuning 7 Pengaratan paip air

3 Menggoreng telur 8 Buah tomato menjadi masak

ranum

4 Perubahan batu kapur 9 Pencernaan makanan

disebabkan air hujan

5 Pembakaran petrol dalam enjin 10 Memasak ayam menggunakan

kereta oven gelombang mikro

Aktiviti 3 : Perubahan yang dapat diperhatikan untuk menentukan kadar tindak balas
Perubahan kuantiti bahan tindak balas /hasil tindak balas yang boleh diukur :

 …………………………….. jisim bahan tindak balas

 …………………………….. jisim hasil tindak balas
 …………………………….. isipadu gas yang dibebaskan
 …………………………….. mendakan
 .........................................keamatan warna

1
 WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

 .........................................nilai pH
 .........................................suhu
 ......................................... tekanan
 ......................................... kekonduksian elektrik sesuatu bahan atau larutan

Untuk setiap tindak balas di bawah, tulis persamaan kimia dan nyatakan perubahan yang
boleh diperhatikan untuk digunakan sebagai kuantiti pilihan dalam menentukan kadar tindak
balas :
Contoh 1 : Tindak balas diantara ketulan marmar dengan asid hidroklorik untuk
menghasilkan gas karbon dioksida dan garam klorida

Persamaan kimia : ………………………………………………………………………………........

Perubahan :

(i) ………...……………………………………………………………...…(bahan tindak balas)

(ii) ………………………………………………………………………….....(hasil tindak balas)

Contoh 2 : Tindak balas di antara larutan natrium tiosulfat dengan asid sulfurik menghasilkan
pepejal kuning sulfur, air, sulfur dioksida dan larutan natrium sulfat.

Persamaan kimia :
………………………………………………………………………………..........
Perubahan :
(i) ………………………………………………………………………..(hasil tindak balas)
Contoh 3 : Penguraian hidrogen peroksida menghasilkan air dan gas oksigen.

Persamaan kimia : ………………………………………………………………………………..

Perubahan :
(i) ………………………………………………………………………..(hasil tindak balas)

Aktiviti 4 : Kaedah mengukur kadar tindak balas

1. Dua cara untuk mengukur kadar tindak balas - Kadar tindak balas purata
- Kadar tindak balas pada masa tertentu

2. a) Penentuan kadar tindak balas purata

Isipadu gas (cm3)

Kadar tindak balas purata bagi tindakbalas keseluruhan

= jumlah isi padu gas yang terkumpul

V4
V3 tempoh masa tindak balas
V2
Jumlah isipadu yang dikumpul = V4
V1
Masa diambil untuk tidak balas = 240 s

Purata kadar tindak balas = cm3s-1

60 120 240 2
180 Masa (s)
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Kadar tindak balas purata dalam dua minit pertama

= isipadu gas terkumpul dalam 120 saat pertama (cm3)

Masa diambil (s)

= cm3s-1

Kadar tidak balas purata dalam minit ke tiga

Isipadu gas terkumpul dalam 180 saat pertama = V3

Isipadu gas terkumpul dalam 120 saat pertama = V2

Isipadu gas terkumpul dalam minit ketiga = V3 - V2 cm3

Masa diambil untuk tindakbalas = 180 – 120 = 60 s

Purata kadar tindakbalas dalam minit ke tiga = V3 - V2 cm3s-1

60

b) Penentuan kadar tindak balas pada masa tertentu

Kadar tindak balas pada masa t

= kecerunan lengkung pada masa t = a cm3s-1

b

c) Penentuan kadar tindakbalas pada suatu masa yang diberikan.

Isipadu gas (cm3)

Kadar tindak balas pada 120 saat

V2
= kecerunan lengkung pada 120 saat

= --------------- cm3s-1

V1

120
30 160 Masa (s)

3
 WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

1. Dalam eksperimen untuk menentukan kadar tindak balas di antara ketulan marmar dan
asid hidroklorik, isipadu gas oksigen terkumpul pada selang masa 0.5 minit direkodkan
dalam jadual di bawah :

Masa(min) 0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0
Isipadu gas
oksigen 0.00 27.00 46.00 59.00 70.00 79.00 86.00 92.00 95.00 95.00 95.00
(cm3)

Plotkan graf isipadu gas terkumpul melawan masa.

Isipadu gas (cm3)

Graf isipadu gas oksigen terbebas melawan masa
100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0
Masa(min)

2. Berdasarkan graf yang telah diplotkan, tentukan

4
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

(i) kadar tindak balas purata pada tiga minit pertama

(ii) kadar tindak balas purata pada minit ketiga

(iii) kadar tindak balas purata bagi tindak balas keseluruhan

(iv) kadar tindak balas pada masa tertentu pada minit 1

Aktiviti 5

5
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

1. Rajah di bawah menunjukkan graf gas karbon dioksida, CO2 yang dihasilkan apabila
kalsium karbonat berlebihan, CaCO3 bertindak balas dengan 40 cm3 0.1 mol dm-3 asid
hidroklorik, HCl.

(a)

Hitungkan

(i) Kadar tindak balas purata dalam 10 saat pertama

(ii) Kadar tindak balas purata dalam 30 saat pertama

(iii) Kadar tindak balas purata bagi tindak balas keseluruhan

(b) Berdasarkan keputusan dalam (a), bagaimana kadar tindak balas berubah dengan masa

……………………………………………………………………………………………………....

(c) Terangkan jawapan anda di (b) dengan merujuk kepada kepekatan asid hidroklorik.

.…………………………………………………………………………………………………......

...... ………………………………………………………………………………………….........
2. Jadual di bawah menunjukkan isipadu gas yang dikumpulkan dari suatu eksperimen .

Masa (s) 0 30 60 120 150

6
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Isipadu gas (cm3) 0.00 17.00 29.00 36.00 36.00

Hitungkan kadar tindak balas purata

(a) dalam 60 saat pertama (b) bagi tindak balas keseluruhan

3. Pengurangan jisim campuran tindak balas di rekodkan dalam jadual di bawah.

Masa (min) 0 1 2 3 4 5
Jisim campuran tindakbalas (g) 2.90 1.90 1.25 0.75 0.40 0.10

(a) Lukiskan graf jisim campuran tindak balas melawan masa.

(b) Hitungkan kadar tindak balas

(i) pada permulaan tindak balas

(ii) pada minit ketiga.

B FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUH KADAR TINDAK BALAS

Hasil Pembelajaran:
Selepas mempelajari bab ini, anda boleh :

7
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

 mereka bentuk eksperimen-eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi

kadar tindak balas
 memberi contoh-contoh tindak balas yang dipengaruhi oleh saiz bahan tindak bals,
kepekatan, suhu dan mangkin
 menerangkan bagaimana setiap faktor mempengaruhi kadar tindak balas
 menjelaskan bagaimana faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas diaplikasikan
dalam kehidupan seharian dan dalam proses industri
 menyelesaikan masalah yang melibatkan faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak
balas

Aktiviti 6 : Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas.

Nyatakan lima faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas :

(a) ……………….........................................................................…………………………….
(b) …………………………………………............................................................................
(c) ……………………………………………........................................................................
(d) …………………………………………...........................................................................
(e) ……………………………………………........................................................................

Aktiviti 7 : Meningkatkan Kadar Tindak Balas .

Perubahan yang berikut boleh meningkatkan kadar tindak balas kimia diantara asid dan
magnesium.
Tandakan ( √ ) dalam kotak untuk setiap perubahan yang boleh meningkatkan kadar tindak
balas dan nyatakan faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas tersebut.

Pernyataan bagi faktor yang mempengarui kadar tindak balas (√) Faktor

1. Memanaskan asid………...........................................…….

2. Menggoncangkan kelalang………….................................

3. Gunakan asid yang lebih pekat ….....................………….

4. Gunakan serbuk logam, bukan kepingan logam …….....

5. Gunakan dua kali isipadu asid ….......................…………

6. Gunakan mangkin yang sesuai …………......................….

7. Meningkatkan tekanan ……....................................……..

8. Gunakan kelalang yang lebih besar ………...............……

Aktiviti 8 : Eksperimen-eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi

kadar tindak balas

8
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

(i) Kesan saiz bahan tidak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan saiz bahan tindak balas dalam eksperimen diantara
marmar dan asid hidroklorik ke atas kadar tindak balas.

Persamaan kimia : …………………………………………………………………………………

(ii) Kesan kepekatan ke atas kadar tindak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan kepekatan larutan natrium tiosulfat ke atas kadar tindak
balas.

Persamaan kimia : ……………………………………………………………………………....

Susunan radas eksprimen untuk mengkaji kesan saiz ketulan marmar, CaCO3
ke atas kadar tindak balas

Isipadu gas (cm3)

Experiment 1 : ketulan CaCO3

Experiment 2 : serbuk CaCO3
Expt 2

Expt 1

 Peningkatan kepekatan larutan natrium tiosulfat , ........................................masa

yang diambil untuk tanda X tidak kelihatan.
 Peningkatan kepekatan larutan natrium tiosulfat
Masa berkadar....................................
(s)
dengan masa.
 Kecerunan lengkung graf Eksperimen 2 adalah ……….......…… daripada
Eksperimen 1.

 Kadar tindak balas Eksperimen 2 adalah .......…......................…daripada

Eksperimen 1.

 Lebih kecil saiz bahan tindak balas, ……………….....................…..………. jumlah

luas
permukaan…………......……………….
1/ masa ialah ....................................................................…………………….......
kadar tindak balas.

 …………………. kepekatan larutan natrium tiosulfat, ………………………masa

diambil.
 Peningkatan ........................................larutan natrium tiosulfat............................
9
kadar tindak balas
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

(iii) Kesan Mangkin ke atas kadar tindak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan kehadiran mangkin mangan(IV) oksida ke atas kadar
penguraian hidrogen peroksida.

Persamaan kimia : …………………………………………………………………………………

Lukis susunan alat radasKepekatan natrium tiosulfat

bagi eksperimen ini.
(mol dm )
-3

Masa (s)

Kepekatan larutan natrium

tiosulfat (moldm-3)
sodium
Isipadu gasthiosulphate
( cm3) solution

1/ masa (s-1)

 Kecerunan lengkung graf Eksperimen 2 adalah

…………………………………………. daripada eksperimen 1.
 Kadar tindakbalas Eksperimen 2 adalah ……….........
………………………….daripada Eksperimen 1.
 Kehadiran mangkin akan ……….............……………....................
10 kadar tindak
balas.
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

(iv) Kesan Suhu ke atas kadar tindak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan suhu ke atas kadar tindak balas diantara larutan natrium
tiosulfat dengan asid sulfurik.

Persamaan kimia : ……………………………………………………………………………………

Temperature (oC)

Eksperimen 1 : Kehadiran mangkin

Eks. 1 Eksperimen 2 : Tanpa mangkin

Eks. 2
Time (s)

 Semakin tinggi suhu , ...….....................................................……………......

masa diambil. Masa(s)
 Peningkatan suhu larutan natrium
tiosulfat ............................................................masa yang diambil.
Temperature (oC)

1 / time (s-1)

 Nilai 1/masa adalah …….......................................................................

……………....……
 Peningkatan suhu bahan tindak balas ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,...........,,,,,
nilai 1/masa. 11

 …………………..........suhu bahan tindak balas, ……….....................

WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Suhu / C

Masa / s

Suhu / C

1/Masa /s-1
Aktiviti 9
1

1.

1. Penyimpanan makanan dalam peti sejuk lebih tahan lama daripada makanan yang
disimpan dalam kabinet dapur. Terangkan mengapa.
[4 marks]
12
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

[ Suhu dalam peti sejuk adalah ……………………Suhu yang lebih rendah menyebabkan
bakteria kurang ………………………....... Sedikit ……………………....... dilepaskan oleh
bakteria. Kadar makanan menjadi rosak adalah …………………………. ] //
[ Suhu kabinet dapur adalah ………………….........……. Suhu yang tinggi menyebabkan
baketria menjadi ………………......……reaktif. ……………………..........…… toksik yang
dilepaskan oleh bakteria. Kadar makanan menjadi rosak adalah........................................
……………………………….]
2. Satu kilogram daging yang dipotong kepingan besar mengambil masa yang lama untuk
dimasak berbanding satu kilogram daging yang dipotong kepingan kecil.
Terangkan pernyataan di atas berdasarkan saiz zarah-zarah. [2 markah]

Daging dipotong kepingan kecil mempunyai saiz yang................................... berbanding

dengan daging yang dipotong kepingan besar.
Semakin ……….........………………saiz daging ,semakin besar jumlah ...........................
daging, maka …………………… kadar tindak balas.

3. Nyatakan dan bincang secara ringkas dua proses industri yang menggunakan mangkin.
[8 marks ]

(i) Proses Haber ialah proses kimia untuk menghasilkan ……………..…………daripada

gas nitrogen dan hidrogen.
Persamaan proses ini ialah ………………………..…...............................................…...
Keadaan yang sesuai untuk bertindak balas ialah :
suhu : ……………………....….................................................................................……,
tekanan : …………...................................................................…………........…………..
dan mangkin : ………..................................................................…………..…..……......

(ii) Proses………………………adalah proses kimia untuk mensintesiskan asid sulfurik.

Persamaan peringkat III untuk proses ini ialah:
………………...…...……………………..........................................................................
Keadaan yang sesuai untuk tindak balas ialah:
suhu: …………….........................................................................…………………...…,
tekanan : ………….....................................................................………………………..
dan mangkin : …….…………….................................................................……..……..

C TEORI PERLANGGARAN

13
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Hasil pembelajaran :
Pada akhir pembelajaran murid dapat :
 Menghubungkaitkan tindak balas dengan tenaga yang dihasilkan daripada pergerakan dan
perlanggaran berkesan
 Menerangkan tenaga pengaktifan.
 Melakar dan menerangkan gambar rajah profil tenaga.
 Menghubungkaitkan frekuensi perlanggaran berkesan dengan kadar tindak balas
 Menghubungkaitkan frekuensi perlanggaran berkesan dengan faktor-faktor yang
mempengaruhi kadar tindak balas.
 Menerangkan bagaimana faktor tertentu mempengaruhi perlanggaran zarah-zarah dalam
sesuatu kadar tindak balas.

Aktiviti 10 : Memahami Teori Perlanggaran Berkesan.

1. Apakah teori perlanggaran ?

Teori yang boleh digunakan untuk menerangkan sesuatu tindak balas kimia dari segi:-

(i) ………………………………………………………………………………………………...
...

(ii) ……………………………………………………………………………….
…………………

(iii) …………………………………………………………………………………………………
.

2. Teori perlanggaran menyatakan:

(i) Tindak balas kimia terjadi apabila bahan zarah-zarah …………………….. antara satu
sama lain.

(ii) Tidak semua perlanggaran menghasilkan pembentukan ……………….…………………

(iii) Perlanggaran zarah dikatakan ...................................apabila zarah bahan tindak balas

mempunyai tenaga yang mencukupi untuk mengatasi ……………………….. tindak
balas apabila ia berlanggar pada orientasi yang betul.

3. Apakah tenaga pengaktifan ?

Tenaga ……………………………… di mana perlanggaran antara zarah-zarah bahan

tindak balas yang boleh membentuk hasil tindak balas kimia atau tenaga.........................
yang diperlukan untuk memulakan sesuatu tindak balas kimia.

14
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

4. Gambar rajah profil tenaga

Tenaga Tenaga

Tenaga Tenaga
Bahan pengaktifan pengaktifan Hasil

Hasil Bahan

Tindak balas Eksotermik Tindak balas Endotermik

Dalam gambar rajah profil tenaga, tenaga pengaktifan ialah perbezaan tenaga antara aras
tenaga bahan tindak balas dengan tenaga di bahagian ....……………….... lengkung graf
bagi sesuatu tindak balas.

Aktiviti 11

Dalam rajah di bawah, tentukan

(i) tenaga pengaktifan tanpa mangkin:.................................................................................

(ii) tenaga pengaktifan dengan kehadiran mangkin:..............................................................

Tenaga

Bahan

Hasil

15
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Aktiviti 12: Teori perlanggaran dan faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak
balas.

(i) Kesan jumlah luas permukaan

Apabila saiz pepejal bahan tindak balas

dipecahkan kepada cebisan yang lebih kecil
, _____________________ yang terdedah
kepada perlanggaran antara zarah-zarah
jumlah Luas
bahan tindak balas_____________. Maka, permukaan kecil
frekuensi perlanggaran antara zarah-zarah
pada permukaan pepejal bahan semasa
tindak balas _______________. Keadaan
ini akan _________________ frekuensi
perlanggaran berkesan, maka kadar tindak
balas _____________ .
Tenaga
(ii) Kesan mangkin

Kehadiran mangkin dalam tindak balas

kimia menyebabkan tindak balas melalui Ea = tenaga pengaktifan
tanpa mangkin
satu __________________di mana tenaga Bahan
Ec = tenaga pengaktifan
dengan mangkin
pengaktifan adalah ______________
Hasil
seperti yang ditunjukkan dalam rajah aras
tenaga. Maka, perlanggaran zarah-zarah
Laluan tindak balas
bahan tindak balas mampu mencapai
tenaga pengaktifan yang lebih rendah . Ini
bermakna frekuensi perlanggaran berkesan
__________________dan oleh itu, kadar
tindak balas _______________ .

(iii) Kesan Suhu suhu tinggi

Pada suhu yang tinggi, zarah-zarah bahan

tindak balas lebih ______________
dan bergerak dengan_______________
Tenaga______________ zarah-zarah
bahan tindak balas_________________

16
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Perlanggaran antara zarah-zarah bahan

tindak balas berlaku dengan lebih kerap.
Maka, frekuensi perlanggaran
____________bertambah dan lebih banyak
zarah bahan tindak balas mempunyai
tenaga yang cukup untuk mencapai tenaga
______________.

(iv) Kesan kepekatan dan tekanan

Cepat
Peningkatan kepekatan larutan suatu bahan
atau tekanan gas bahan akan
__________________ kadar tindak balas.
Kenapa? Bila kepekatan larutan bertambah,
_________________ zarah per unit isipadu
bahan akan _______________. Dengan
bilangan zarah per unit isipadu yang banyak
dalam larutan, frekuensi perlanggaran
antara zarah-zarah bertindak balas
__________________. Maka, frekuensi
perlanggaran berkesan ________________
dan seterusnya, kadar tindak balas
___________________.

Gunakan perkataan-perkataan di bawah untuk mengisi tempat-tempat kosong di atas.

jumlah luas permukaan mempertingkatkan sejuk panas rendah

tinggi berkurang saiz lebih kecil bertambah jumlah luas permukaan besar
minimum/lebih rendah lintasan alternatif perlahan pengaktifan kinetik bilangan
bergerak meningkat lebih tinggi

17
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Aktiviti 13
1. Sekumpulan pelajar telah menjalankan tiga eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor yang
mempengaruhi kadar tindak balas. Jadual di bawah menunjukkan maklumat tentang
bahan tindak balas dan suhu yang digunakan dalam setiap eksperimen.

Eksperimen Bahan tindak balas Suhu / oC

A Pita magnesium berlebihan dan 25 cm3 0.5 mol dm-3 25.0
asid hidroklorik.
B Pita magnesium berlebihan dan 25 cm3 0.5 mol dm-3 35.0
asid hidroklorik.
C Serbuk magnesium berlebihan dan 25 cm3 0.5 mol dm-3 35.0
asid hidroklorik.

Lakarkan graf bagi semua eksperimen A,B dan C di dalam paksi yang sama. [4 m]

2. Pelajar menjalankan tiga eksperimen untuk mengkaji kesan faktor-faktor yang

mempengaruhi kadar tindak balas. Jadual di bawah menunjukkan keputusan
eksperimen yang telah dijalankan.
Eksperimen I II III
Susunan radas

Asid
Asid hidroklorik
hidroklorik berlebihan +
berlebihan larutan
kuprum(II)
sulfat
0.2 g pita
magnesium

Suhu / oC 30.0 40.0 40.0

Masa yang di ambil
untuk kesemua 50.0 20.0 15.0
magnesium larut / s

Lakarkan graf isipadu gas hidrogen melawan masa untuk eksperimen I, II dan III di atas
paksi yang sama.

18
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

Aktiviti 14

1 Jadual di bawah menunjukkan isipadu gas hidrogen yang terbebas apabila 50.00 cm3 asid
sulfurik bertindak balas dengan 5.0 g ketulan zink.

Masa / s 0 30 60 90 120 150 180 210

Isipadu gas
hidrogen yang 0.00 80.00 125.00 165.00 190.00 210.00 210.00 210.00
terbebas/cm3

(a) Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas di antara zink dan asid sulfurik.

…………………………………………………………………………………………….................
[2 markah]
(b) Hitungkan kadar tindak balas purata bagi tindak balas keseluruhan dalam eksperimen ini.

[1 markah]
(c) (i) Lukiskan graf isipadu gas hidrogen yang terbebas melawan masa.
[4 markah]

(ii) Daripada graf, hitungkan kadar tindak balas pada saat ke-80th .

[2 markah]

(d) Selain daripada mengukur isipadu gas hidrogen yang terbebas, nyatakan kaedah lain yang
boleh digunakan untuk menghitung kadar tindak balas dalam eksperimen ini.

……………………………………………………………………………………………...
[ 1 markah]

19
WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

2.

Eksperimen Bahan tindak balas Suhu / ˚C

I Ketulan kalsium karbonat berlebihan dan 30 cm3 0.5 mol 30
dm-3 asid hidroklorik
II Ketulan kalsium karbonat secara lebihan dan 30 cm3 0.5 40
mo ldm-3 asid hidroklorik
III Serbuk kalsium karbonat secara lebihan dan 30 cm3 0.5 40
mol dm-3 asid hidroklorik

Isipadu gas
yang
terkumpul / cm3

Masa / saat
Berdasarkan kepada jadual dan graf di atas, bandingkan kadar tindak balas antara :
(i) Eksperimen I and Eksperimen II
(ii) Eksperimen II and Eksperimen III

Eksperimen I and Eksperimen II

Kadar tindak balas dalam eksperimen II adalah …………………………… berbanding

eksperimen I. Suhu eksperimen II adalah ………………………. Semakin tinggi suhu,
……………………… tenaga kinetik zarah-zarah. ………………………………… antara ion
hidrogen , H+ dan kalsium karbonat berlaku. Frekuensi perlanggaran …………………….
Frekuensi perlanggaran ……………………………… turut meningkat. Maka, kadar tindak
balas ……………………………….

Eksperimen II and Eksperimen III

Kadar tindak balas dalam eksperimen III adalah …………………………… berbanding
dengan eksperimen II. Jumlah luas permukaan bahan tindak balas dalam eksperimen III
adalah …………………………………………..
…………………………………antara ion hidrogen, H+ and kalsium karbonat berlaku.
Frekuensi perlanggaran ……………………………. Frekuensi perlanggaran
……………………………… turut meningkat. Maka , kadar tindak balas ………….........………

20