Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

BAØI TAÄP CHÖÔNG I

LAÄP MOÂ HÌNH TOAÙN

1.1) Moät xí nghieäp saûn xuaát 3 loaïi saûn phaåm A, B, C vôùi caùc soá lieäu sau:

Loaïi sp A B C
Giaù baùn (1000 ñ/ñv) 32 50 58
Chi phí saûn xuaát (1000 ñ/ñv) 20 30 40
Thôøi gian hoaøn taát sp (giôø/ñv) 1 2 3

Bieát raèng xí nghieäp hieän coù soá voán duøng cho saûn xuaát laø 3 trieäu ñ. Quyõ thôøi gian saûn xuaát laø 180
giôø. Theo caùc hôïp ñoàng ñaõ kyù vôùi khaùch haøng, yeâu caàu sp A phaûi coù löôïng saûn xuaát ít nhaát laø 100
ñv. Giaû söû moïi sp saûn xuaát ra ñeàu tieâu thuï ñöôïc heát
Tìm keá hoaïch saûn xuaát cho toång lôïi nhuaän lôùn nhaát (chæ laäp moâ hình, khoâng giaûi)?
HD:
Goïi x1 ,x2 , x3 laø löôïng sp loaïi A, B, C caàn saûn xuaát (ñv).
f= (32x1+50x2+58x3) – (20x1+30x2+40x3) = 12x1+20x2+18x3 Æ max
x1 +2x2 +3x3 <=180
20x1+30x2+40x3 <=3000
x1 >=100
xj >=0 , j=1,3

1.2) Ngöôøi ta caàn caét nhöõng thanh saét daøi 20m thaønh 400 ñoaïn daøi 9m, 500 ñoaïn daøi 8m, 150 ñoaïn
daøi 6m, Haõy laäp moâ hình baøi toaùn tìm phöông aùn caét sao cho soá saét thöøa laø ít nhaát. Cho raèng soá
löôïng caùc thanh saét hieän coù laø raát lôùn.
HD:
Caùc caùch caét thanh saét daøi 20m thaønh caùc ñoaïn daøi 9m, 8m, 6m :

Caùch 1 2 3 4 5 6
Ñoaïn
9m 2 1 1 0 0 0
8m 0 1 0 2 1 0
6m 0 0 1 0 2 3
Dö (m) 2 3 5 4 0 2

Goïi xj laø soá thanh caét theo caùch thöù j, j=1,6

f= 2x1+3x2+5x3+4x4+2x6 Æ min
2x1 +x2 +x3 =400
x2 +2x4 +x5 =500
+x3 +2x5 +3x6 =150
xj >=0, j=1,6

1.3) Ñeå phuïc vuï cho muïc tieâu xaây döïng 1 coâng tröôøng ngöôøi ta caàn coù ít nhaát: 4000 thanh saét daøi
9m, 5000 thanh saét daøi 8m, 3000 thanh saét daøi 6m. Caùc thanh saét naøy ñöôïc caét töø thanh saét coù ñoä
daøi coá ñònh laø 20m. Moãi thanh saét daøi 20m phaûi mua vôùi chi phí töông öùng laø 30 ngaøn ñ. Soá saét coøn
thöøa ôû moãi phöông aùn caét (ñoä daøi <6m) coù theå baùn hoaëc duøng vaøo muïc ñích khaùc vaø do ñoù thu ñöôïc
lôïi nhuaän laø t ngaøn ñ/m (phuï thuoäc vaøo muïc tieâu söû duïng). Yeâu caàu laäp phöông aùn caét saét sao cho
toán ít chi phí nhaát (sau khi khaáu tröø soá lôïi nhuaän thu ñöôïc do söû duïng hoaëc baùn saét thöøa)
Bieát 0 <= t <= 3 (ngaøn ñ)

1
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

HD:
Goïi xj laø soá thanh caét theo caùch thöù j, j=1,6
f = 30(x1+x2+x3+x4+x5+x6) – (2x1+3x2+5x3+4x4+2x6) t
= (30-2t)x1+(30-3t)x2+(30-5t)x3+(30-4t)x4+30x5+(30-2t)x6 → min
2x1 +x2 +x3 >=4000
x2 +2x4 +x5 >=5000
+x3 +2x5 +3x6 >=3000
xj >=0, j=1,6
0 <= t <= 3

1.4) Doanh nhaân A coù soá voán 2 tyû ñoàng muoán ñaàu tö vaøo danh muïc sau ñaây:
• gôûi tieát kieäm khoâng kyø haïn vôùi laõi suaát 4%/naêm.
• Gôûi tieát kieäm coù kyø haïn vôùi laõi suaát 8%/naêm.
• Mua traùi phieáu chính phuû vôùi laõi suaát 8,5%/naêm.
• Cho doanh nghieäp tö nhaân vay vôùi laõi suaát 15%/naêm.
• Mua ñaát phaân loâ baùn neàn vôùi laõi suaát 20%/naêm.
Thôøi gian ñaùo haïn giaû thieát laø nhö nhau.
Caùc hình thöùc ñaàu tö ñeàu coù ruûi ro. Ñeå haïn cheá ruûi ro doanh nhaân A ñöôïc nhaø tö vaán höôùng daãn
nhö sau:
1. Khoâng cho doanh nghieäp tö nhaân vay quaù 30% voán.
2. soá tieàn mua traùi phieáu chính phuû khoâng vöôït quaù soá tieàn ñaàu tö trong 4 lónh vöïc kia.
3. ít nhaát 20% soá tieàn ñaàu tö phaûi thuoäc lónh vöïc tieát kieäm coù kyø haïn vaø traùi phieáu.
4. tyû leä tieát kieäm khoâng kyø haïn treân tieát kieäm coù kyø haïn khoâng vöôït quaù 1/3.
5. soá tieàn mua ñaát khoâng vöôït quaù 40% soá voán.
Doanh nhaân A muoán ñaàu tö toaøn boä soá voán. Haõy laäp moâ hình baøi toaùn tìm phöông aùn ñaàu tö sao
cho thu ñöôïc lôïi nhuaän toái ña (yeâu caàu chæ laäp moâ hình, khoâng giaûi baøi toaùn).
HD:
Goïi : x1 soá tieàn gôûi tieát kieäm khoâng kyø haïn (trieäu ñ)
x2 soá tieàn gôûi tieát kieäm coù kyø haïn
x3 soá tieàn mua traùi phieáu
x4 soá tieàn cho doanh nghieäp tö nhaân vay
x5 soá tieàn mua ñaát
f= 0,04x1+0,08x2+0,085x3+0,15x4+0,2x5 −−> max
x4 <= 600
x3 <= x1+x2+x4+x5
x2+x3 >= 400
3x1 <= x2
x5 <= 800
x1+x2+x3+x4+x5 = 2000
xj >=0, j=1,5

1.5) Bieát yeâu caàu caùc chaát dinh döôõng Protit, Lipit trong moät ngaøy cuûa moät loaïi gia suùc ; Tæ leä %,
theo khoái löôïng, caùc chaát dinh döôõng coù trong caùc loaïi thöùc aên A, B, C vaø giaù thöùc aên cho trong
baûng sau :

2
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

Chaát dinh Khoái löôïng toái thieåu Khoái löôïng toái ña Tæ leä % trong caùc loaïi thöùc
döôõng (g) (g) aên
A B C
Protit 70 +∞ 50 40 30
Lipit 20 30 20 30 30
Giaù (ñoàng / g) 8 7 6

Laäp moâ hình baøi toaùn tìm khoái löôïng thöùc aên caàn mua trong moät ngaøy sao cho toång chi phí mua
thöùc aên laø nhoû nhaát.
HD:
Goïi x1, x2, x3 laø löôïng thöùc aên töông öùng loaïi A, B, C caàn cho aên (g)
f = 8x1 + 7x2 + 6x3 → min
⎧0,5 x1 + 0,4 x 2 + 0,3 x3 ≥ 70
⎪
⎨0,2 x1 + 0,3 x 2 + 0,3 x3 ≥ 20
⎪0,2 x + 0,3 x + 0,3 x ≤ 30
⎩ 1 2 3

xj >=0, j=1,3

1.6) Moät coâng ty muoán thöïc hieän chieán löôïc quaûng caùo moät loaïi saûn phaåm cuûa mình vôùi chi phí
öôùc tính laø 150 trieäu ñoàng/thaùng . Coù 3 loaïi hình quaûng caùo ñöôïc choïn laø : Tivi, Baùo, Ñaøi vôùi caùc
döõ lieäu cho nhö sau :

Loaïi hình quaûng caùo Tivi Baùo Ñaøi

Chi phí moät laàn quaûng caùo (trieäu ñoàng) 2 1,5 0,8
Soá laàn quaûng caùo toái ña trong thaùng 65 50 60
Döï ñoaùn soá tieáp nhaän quaûng caùo moãi laàn (ngaøn ngöôøi) 10 15 8

Chieán löôïc quaûng caùo xaùc ñònh phaûi coù ít nhaát 30 laàn quaûng caùo treân Tivi trong moät thaùng. Yeâu
caàu :
Laäp moâ hình baøi toaùn ñeå xaùc ñònh keá hoaïch quaûng caùo toái öu?
HD:
Goïi x1, x2, x3 laø soá laàn quaûng caùo treân Tivi, Baùo, Ñaøi trong thaùng.
f = 10x1 +15x2 +8x3 → max
⎧2 x1 + 1,5 x 2 + 0,8 x3 ≤ 150
⎪ x ≤ 65
⎪ 1
( P)⎨
⎪ x2 ≤ 50
⎪⎩ x3 ≤ 60
x1 ≥ 30
xj ≥ 0 ; (nguyeân)

1.7) Moät cô sôû chuyeân may reøm cöûa vöøa nhaän ñöôïc caùc hôïp ñoàng ñaët haøng. Theo hôïp ñoàng, cô sôû
naøy caàn may 100 reøm cöûa lôùn vaø 360 reøm cöûa soå. Cô sôû duøng vaûi ñeå may reøm. Moãi taám vaûi coù caùc
caùch caét sau:

3
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

Caùch Soá reøm cöûa lôùn Soá reøm cöûa nhoû

1 3 0
2 2 2
3 1 5
4 0 7

Vaäy cô sôû caàn coù keá hoaïch caét nhö theá naøo ñeå soá taám vaûi söû duïng laø ít nhaát (chæ laäp moâ hình)
HD:
Goïi xj laø soá taám vaûi caét theo caùch j
f(x) = x1+x2+x3+x4 Æ min
3x1+2x2 +x3 =100
2x2 +5x3 +7x4 = 360
xj >=0, j=1,4

1.8) Moät doanh nghieäp saûn xuaát baùnh keïo saûn xuaát 4 loaïi keïo A, B, C, D . Bieát raèng nguyeân lieäu
hieän coù, ñònh möùc tieâu hao nguyeân lieäu cho 1 kg keïo vaø laõi thu ñöôïc khi baùn 1 kg keïo cho ôû baûng
sau:

Nguyeân lieäu Soá löôïng Ñònh möùc tieâu hao (kg)

(kg) A B C D
Ñöôøng 1000 0,6 0,2 0,2 0,7
Söõa 300 0,3 0,7 0,8 0,1
Caø pheâ 80 0,1 0,1 0 0,2
Laõi (ñ) 5000 4500 3000 4000

Giaû söû caùc nguyeân vaät lieäu khaùc khoâng tính ñeán vaø saûn xuaát bao nhieâu thì tieâu thuï heát baáy nhieâu.
Haõy laäp moâ hình baøi toaùn vôùi yeâu caàu soá laõi thu ñöôïc laø nhieàu nhaát?
HD:
Goïi xj laàn löôït laø soá löôïng keïo A, B, C, D caàn saûn xuaát (kg)
f(x) = 5000x1+4500x2+3000x3+4000x4 Æ max
0,6x1+0,2x2+0,2x3+0,7x4 <=1000
0,3x1+0,7x2+0,8x3+0,1x4 <=300
0,1x1+0,1x2 +0,2x4 <=80
xj >= 0, j=1,2,3,4

1.9) Moät XN saûn xuaát 1 loaïi saûn phaåm goàm coù 3 daïng: thöôøng, toát, sieâu haïng vôùi caùc döõ kieän sau:

Daïng saûn phaåm Thöôøng Toát Sieâu haïng

Giaù baùn 1 ñv saûn phaåm (1000ñ) 80 160 240
Chi phí nguyeân lieäu cho 1 ñv SP (1000ñ) 40 70 110
Thôøi gian hoaøn taát 1 ñv SP (giôø) 0,2 0,3 0,6
Nhu caàu toái ña trong 1 tuaàn (ñv) 1000 500 200

XN coù löïc löôïng lao ñoäng laø 6 ngöôøi, laøm vieäc 40 giôø/tuaàn , ñöôïc traû löông 400.000ñ/tuaàn/ngöôøi duø
hoï coù laøm vieäc ñuû 40 giôø hay khoâng. Haõy laäp moâ hình baøi toaùn tìm keá hoaïch saûn xuaát sao cho toång
lôïi nhuaän thu ñöôïc nhieàu nhaát.

4
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

HD:
Goïi x1 , x2 , x3 laø soá saûn phaåm thöôøng, toát, sieâu haïng ñöôïc saûn xuaát trong 1 tuaàn (ñvsp)
f(x) = 40x1+90x2+130x3 –2400 (ngaøn ñ) Æ max
0,2x1+0,3x1+0,6x3 <= 240 (giôø)
x1<= 1000
x2 <= 500
x3 <= 200
xj >= 0, j=1,3

1.10) Moät hôïp chaát ñöôïc cheá taïo töø caùc ñôn chaát A, B, C, D, E. Caùc ñôn chaát naøy ñöôïc laáy töø
quaëng I, II, III, IV. Haøm löôïng ñôn chaát ( ñôn vò ñôn chaát ) ñöôïc chöùa trong 1 ñôn vò (ñv) quaëng
moãi loaïi vaø giaù 1 ñv quaëng moãi loaïi ñöôïc cho ôû baûng sau:

Quaëng
I II III IV
Ñôn chaát
A 3 4 1,5 0
B 0 3 2 1
C 1 2 1,5 2
D 2 0 3 1,5
E 0,01 0,03 0,07 0
Giaù ( ngaøn ñ/ñv) 7 6 8 5

Bieát raèng 1 ñôn vò hôïp chaát caàn ít nhaát 12 ñv ñôn chaát A ; 8 ñv chaát B ; nhieàu nhaát 6 ñv chaát C ; ít
nhaát 7 ñv chaát D ; 0,5 ñv chaát E.
Haõy laäp moâ hình baøi toaùn xaùc ñònh soá löôïng mua moãi loaïi quaëng bao nhieâu ñôn vò ñeå toång chi phí
veà nguyeân lieäu cho 1 ñôn vò hôïp chaát laø thaáp nhaát ?
HD:
Goïi xj laø soá ñôn vò quaëng loaïi j caàn mua ñeå cheá taïo 1 ñôn vò hôïp chaát , j=1,4
f(x) = 7x1+6x2+8x3+5x4 → min
3x1+4x2+1,5x3 ≥ 12
3x2 +2x3 +x4 = 8
x1+2x2+1,5x3 +2x4 ≤ 6
2x1 +3x3+1,5x4 ≥ 7
0,01x1+0,03x2+0,07x3 = 0,5
xj ≥ 0 , j=1,4

1.11) Moät maùy caùn theùp coù theå saûn xuaát 2 loaïi saûn phaåm theùp taám vaø theùp cuoän, vôùi coâng suaát
cho moãi loaïi laø ( neáu chæ saûn xuaát moãi loaïi ) : theùp taám 200 taán/giôø, theùp cuoän 140 taán/giôø. Lôïi
nhuaän baùn saûn phaåm laø : theùp taám 25 USD/taán, theùp cuoän 30 USD/taán. Theo tieáp thò, 1 tuaàn chæ
tieâu thuï toái ña ñöôïc 6000 taán theùp taám, 4000 taán theùp cuoän. Nhu caàu theùp taám khoâng hôn nhu caàu
theùp cuoän quaù 1000 taán. Bieát raèng maùy laøm vieäc 40 giôø/tuaàn.
Hoûi trong ñieàu kieän caùc yeáu toá ñaõ cho vaø söû duïng heát thôøi gian laøm vieäc cuûa maùy thì caàn phaûi saûn
xuaát moãi loaïi saûn phaåm bao nhieâu taán/tuaàn ñeå ñaït ñöôïc toång lôïi nhuaän cao nhaát ?
HD:
Goïi x1 , x2 laø soá taán theùp taám, theùp cuoän ñöôïc saûn xuaát trong tuaàn
f(x) = 25x1+30x2 → max
x1 / 200 + x2 / 140 = 40
x1 ≤ 6000
x2 ≤ 4000
x1 −x2 ≤ 1000
x1 ≥ 0, x2 ≥ 0

5
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

1.12) Moät cô sôû tö nhaân saûn xuaát giaøy vôùi döõ lieäu veà moät ñoâi giaøy ñöôïc cho:

Giaøy ñaøn oâng Giaøy phuï nöõ Giaøy treû em

Giaù baùn ( ngaøn ñoàng) 70 50 25
Chi phí vaät lieäu ( ngaøn ñoàng ) 25 15 10
Thôøi gian hoaøn taát ( giôø ) 3 2,5 1,5

Cô sôû coù 10 ngöôøi thôï laøm vieäc 8 giôø/ ngaøy. Löông cho 1 thôï laø 1,5 trieäu ñoàng/thaùng. Ngöôøi chuû cô
sôû naøy tính raèng vaøo thaùng tôùi, toång giaù trò vaät lieäu maø oâng huy ñoäng ñöôïc laø 7 trieäu ñoàng. Giaû söû
raèng giaøy saûn xuaát ra ñeàu ñöôïc tieâu thuï .
Haõy laäp moâ hình tìm keá hoaïch saûn xuaát ñeå lôïi nhuaän thu ñöôïc khi baùn loâ giaøy saûn xuaát trong thaùng
tôùi laø cao nhaát.
HD:
Goïi x1, x2, x3 laø soá ñoâi giaøy ñaøn oâng, phuï nöõ, treû em ñöôïc saûn xuaát.
f(x) = 45x1+35x2+15x3 −15000 → max
25x1+15x2+10x3 ≤ 7000
3x1+2,5x2+1,5x3 ≤ 2400
x1, x2, x3 ≥ 0 vaø nguyeân

1.13) Bieát yeâu caàu caùc chaát dinh döôõng Protit, Lipit trong 1 ngaøy cuûa 1 loaïi gia suùc; Tæ leä % theo
khoái löôïng, caùc chaát dinh döôõng coù trong caùc loaïi thöùc aên A, B, C vaø giaù thöùc aên cho trong baûng
sau:

Chaát Khoái löôïng Khoái löôïng Tæ leä % trong caùc loaïi thöùc aên
d döôõng toái thieåu (g) toái ña (g) A B C
Protit 40 Khoâng haïn cheá 60 50 30
Lipit 20 40 30 40 20
Giaù (ñoàng/g) 32 40 25

Ngoaøi ra, do yeâu caàu cheá bieán thöùc aên, tyû leä caùc loaïi thöùc aên A vaø B phaûi laø 2:3.
Haõy laäp moâ hình baøi toaùn tìm khoái löôïng thöùc aên toái öu caàn mua trong 1 ngaøy sao cho toång chi phí
laø nhoû nhaát.
HD:
Goïi xj , j=1,3 laø soá g thöùc aên A, B, C caàn mua haøng ngaøy
f(x) = 32x1+40x2+25x3 → min
0,6x1+0,5x2+0,3x3 ≥ 40
0,3x1+0,4x2+0,2x3 ≤ 40
0,3x1+0,4x2+0,2x3 ≥ 20
3x1–2x2 =0
xj ≥ 0 , j=1,3 (x2 >0)

1.14) Ngöôøi ta döï ñònh troàng 2 loaïi caây C1, C2 treân 3 khu ñaát A, B, C coù dieän tích töông öùng laø 8,
5, 9 ha. Do ñaëc ñieåm cuûa caùc khu ñaát laø khaùc nhau neân coù chi phí saûn xuaát (trieäu ñ/ha) vaø naêng
suaát (taï/ha) laø khaùc nhau theo baûng nhö sau:
Khu ñaát Loaïi caây
C1 C2
A 28 5 14 12
B 24 7 18 15
C 20 6 15 13

6
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

(Soá ôû phía beân traùi cuûa moãi oâ laø chi phí saûn xuaát, soá ôû phía beân phaûi cuûa moãi oâ laø naêng suaát).
Yeâu caàu saûn löôïng cuûa caùc loaïi caây C1, C2 töông öùng laø 500, 4000 taï. Haõy laäp moâ hình baøi toaùn
xaùc ñònh phöông aùn phaân phoái ñaát troàng sao cho baûo ñaûm yeâu caàu veà saûn löôïng vaø chi phí thaáp
nhaát.
HD:
Goïi x1, x2 laø soá ha khu A troàng C1, C2
x3, x4 B
x5, x6 C
f= 28x1+14x2+24x3+18x4+20x5+15x6 ––> min
x1+x2 <=8
x3+x4 <=5
x5+x6 <=9
5x1+7x3+6x5 = 500
12x2+15x4+13x6 = 4000
xj >=0 , j=1,6

1.15) Moät xí nghieäp saûn xuaát 2 loaïi saûn phaåm P, Q. Moät ñôn vò saûn phaåm P naëng 7kg, moät ñôn vò
saûn phaåm Q naëng 3kg. Löôïng nguyeân lieäu M, N duøng ñeå saûn xuaát ra 1 ñôn vò saûn phaåm P, Q nhö
sau: moät ñôn vò saûn phaåm P caàn 4kg M vaø 3kg N, moät ñôn vò saûn phaåm Q caàn 2kg M vaø 1 kg N.
Löôïng nguyeân lieäu M, N coù laø 3200kg, 2400kg. Soá tieàn thu ñöôïc khi baùn moãi saûn phaåm P, Q laø 42
USD, 48 USD. Chi phí vaän chuyeån caùc saûn phaåm töø xí nghieäp ñeán nôi baùn laø 2 USD/kg ( khoâng
phaân bieät loaïi saûn phaåm). Chi phí vaän chuyeån toái thieåu laø 4000USD (thí duï neáu toång troïng löôïng
cuûa saûn phaåm P vaø Q laø 1000 kg thì chi phí vaän chuyeån vaãn laø 4000USD, neáu vaän chuyeån 2500kg
thì chi phí laø 4000+2*500 USD). Haõy laäp keá hoaïch saûn xuaát sao cho lôïi nhuaän cöïc ñaïi?
HD:
Goïi x1, x2 laø soá löôïng saûn phaåm loaïi P, Q caàn saûn xuaát.
y1 laø toång khoái löôïng saûn phaåm P vaø Q ôû trong möùc <= 2000kg.
y2 laø toång khoái löôïng saûn phaåm P vaø Q doâi ra so vôùi 2000kg.
f = 42x1+48x2 −4000 −2y2 ––> max
4x1+2x2 <=3200
3x1+x2 <=2400
7x1+3x2=y1+y2
y1 <=2000
(y1–2000)*y2 =0
x1, x2, y1, y2 >=0

1.16) Haõng haøng khoâng Vietnam Airline coù nhu caàu vaän chuyeån 1500 haønh khaùch vaø 150 taán
haøng hoùa taïi saân bay Noäi Baøi. Giaû söû coù hai loaïi maùy bay coù theå söû duïng vôùi khaû naêng vaän chuyeån
moãi loaïi nhö sau:
−maùy bay loaïi A: Moät maùy bay coù theå chôû 180 haønh khaùch vaø 40 taán haøng hoùa vôùi chi phí töông
öùng laø 350 trieäu ñ.
−maùy bay loaïi B: Moät maùy bay coù theå chôû 200 haønh khaùch vaø 20 taán haøng hoùa vôùi chi phí töông
öùng laø 320 trieäu ñ.
Haõy laäp moâ hình baøi toaùn tìm phöông aùn söû duïng soá maùy bay moãi loaïi sao cho thoûa maõn yeâu caàu
vaän chuyeån vôùi toång chi phí ít nhaát (chæ laäp moâ hình, khoâng giaûi).
HD:
Goïi x1, x2 laø soá maùy bay loaïi A, B caàn söû duïng
f= 350x1+320x2 −−> min
180x1+200x2 >= 1500
40x1+20x2 >= 150
x1, x2 >=0 (nguyeân)

7
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

1.17) Coâng ty trang traïi Cao Nguyeân döï ñònh troàng 02 loaïi caây caø pheâ & tieâu treân 3 khu ñaát A, B,
C coù dieän tích töông öùng laø : 50, 60, 40 (ha). Do ñaëc ñieåm cuûa caùc khu ñaát khaùc nhau neân chi phí
saûn xuaát ( trieäu ñoàng/ha ) vaø naêng suaát ( taï/ha ) khaùc nhau vaø cho ôû baûng sau :
Khu ñaát Caø pheâ Tieâu
A 2 1,8
9 6
B 2,2 1,6
10 5
C 2,5 1,5
12 4
( Soá lieäu ôû goùc beân traùi, phía treân cuûa moãi oâ laø chi phí SX ; ôû goùc beân phaûi phía döôùi cuûa moãi oâ laø
naêng suaát ).
Yeâu caàu saûn löôïng cuûa caø pheâ toái thieåu laø 500 taï vaø tieâu toái thieåu laø 420 taï.

Haõy laäp moâ hình baøi toaùn xaùc ñònh phöông aùn phaân phoái ñaát troàng sao cho ñaûm baûo yeâu caàu veà saûn
löôïng vôùi chi phí thaáp nhaát (chæ laäp moâ hình, khoâng giaûi baøi toaùn).
HD:
Goïi xj , j=1,3 laø dieän tích (ha) caùc khu ñaát A, B, C ñöôïc söû duïng ñeå troàng caø pheâ
Goïi xj , j=4,6 laø dieän tích (ha) caùc khu ñaát A, B, C ñöôïc söû duïng ñeå troàng tieâu
f(x) = 2x1+2,2x2+2,5x3+1,8x4+1,6x5+1,5x6 → min
x1+x4 ≤ 50
x2+x5 ≤ 60
x3+x6 ≤ 40
9x1+10x2+12x3 ≥ 500
6x4+5x5+4x6 ≥ 420
xj ≥ 0 , j=1,6

1.18) Moät xí nghieäp coù 80 coâng nhaân, moãi ngöôøi ñöôïc boá trí laøm vieäc treân 1 maùy. Döïa vaøo naêng
suaát lao ñoäng, XN ñaõ phaân chia coâng nhaân thaønh 3 nhoùm:
• Nhoùm 1: goàm 30 coâng nhaân nam treû
• Nhoùm 2: goàm 30 coâng nhaân nöõ treû
• Nhoùm 3: goàm 20 coâng nhaân lôùn tuoåi
Xí nghieäp coù 15 maùy loaïi A, 25 maùy loaïi B, 40 maùy loaïi C.
Baûng sau cho bieát naêng suaát (chi tieát/giôø) cuûa moãi moät coâng nhaân thuoäc töøng nhoùm laøm vieäc treân
moãi maùy cuûa moãi loaïi:

CN Maùy A B C
Nhoùm 1 60 45 50
Nhoùm 2 50 40 30
Nhoùm 3 35 25

Haõy laäp BT phaân coâng coâng nhaân laøm vieäc treân caùc maùy sao cho toång soá chi tieát laøm ñöôïc trong 1
giôø laø lôùn nhaát. Bieát raèng coâng nhaân lôùn tuoåi khoâng laøm vieäc treân maùy loaïi A.
HD:
Goïi xij laø soá CN nhoùm i laøm vieäc treân maùy loaïi j, j=1, 2, 3: maùy A, B, C
Vì CN lôùn tuoåi khoâng laøm vieäc treân maùy loaïi A neân khoâng coù aån x31
f(x) = 60x11+45x12+50x13+50x21+40x22+30x23+35x32+25x33 Æ max
x11+x12+x13 = 30 x11+x21 = 15
x21+x22+x23 = 30 x12+x22+x32 = 25
x32+x33 = 20 x13+x23+x33 = 40
xij >= 0, ∀i, j

8
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

1.19) Caàn phaûi phaân coâng 20 coâng nhaân nam vaø 18 coâng nhaân nöõ vaän haønh treân 15 maùy A, 12
maùy B, 11 maùy C. Baûng naêng suaát (chi tieát/giôø) ñöôïc cho nhö sau:

CN Maùy A B C
Nam 55 52 35
Nöõ 45 47 32

Haõy laäp moâ hình phaân coâng CN ñöùng maùy ñeå sao cho toång soá chi tieát ñöôïc saûn xuaát trong 1 giôø laø
lôùn nhaát.
HD:
Goïi xij laø soá CN loaïi i laøm vieäc treân maùy loaïi j
i= 1 nam , i=2 nöõ ; j=A, B, C
f(x) = 55x1A+52x1B +35x1C +45x2A+47x2B +32x2C Æ max
x1A+x1B+x1C = 20 x1A+x2A = 15 x1C+x2C = 11
x2A+x2B+x2C = 18 x1B+x2B = 12
xij >= 0, ∀i, j

1.20) Ngöôøi ta caàn troàng 3 gioáng luùa R1, R2, R3 treân 3 maûnh ruoäng I, II, III. Do tính chaát cuûa töøng
maûnh ruoäng vaø cuûa ñaëc ñieåm töøng gioáng luùa neân naêng suaát cuûa caùc gioáng luùa treân caùc maûnh ruoäng
laø khaùc nhau vaø ñöôïc cho ôû baûng sau:

Ruoäng
I II III
Gioáng luùa
R1 6 5 7
R2 4 6 -
R3 5 6 4

Bieát raèng:
- Dieän tích caùc maûnh ruoäng I, II, III töông öùng : 30 ha. 60 ha, 40 ha.
- Dieän tích caùc gioáng luùa R1, R2, R3 caàn troàng laàn löôït laø 50 ha, 40 ha, 40 ha.
- Luùa R2 khoâng troàng ñöôïc ôû maûnh ruoäng III.
Haõy laäp moâ hình baøi toaùn tìm keá hoaïch troàng luùa ñeå thu ñöôïc toång saûn löôïng lôùn nhaát.
HD:
Goïi xij laø soá ha gioáng luùa Ri troàng treân ruoäng j
f(x) = 6x11+5x12+7x13+4x21+6x22+5x31+6x32+4x33 → max
x11+x12+x13 = 50
x21+x22 = 40
x31+x32+x33 = 40
x11+x21+x31 = 30
x12+x22+x32 = 60
x13 +x33 = 40
xij ≥ 0, ∀i, j

1.21) Coù 3 ngöôøi vaø 3 coâng vieäc. Ñeå giao cho ngöôøi i laøm coâng vieäc j thì toán chi phí laø cij . Moãi
ngöôøi chæ laøm moät coâng vieäc, moãi coâng vieäc chæ do moät ngöôøi laøm. Ma traän chi phí (cij) nhö sau:

coâng vieäc 1 2 3
Ngöôøi
1 7 4 5
2 6 3 2
3 1 7 8

9
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

Caàn phaân coâng ngöôøi naøo laøm coâng vieäc gì sao cho toång chi phí laø nhoû nhaát?
HD:
Goïi xij laø soá caùch phaân coâng ngöôøi i laøm coâng vieäc j
(xij =1: ngöôøi i laøm coâng vieäc j, xij =0: ngöôøi i khoâng laøm coâng vieäc j)
f = ∑∑ cij xij → min
i j

∑x
i
ij = 1 , ∀j

∑x
j
ij = 1 , ∀i

xij >=0, ∀i, j (nguyeân)

10
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

CAÂU HOÛI LYÙ THUYEÁT (ñoïc theâm)

1.0) Chöùng toû raèng 1 soá thöïc baát kyø coù theå taùch thaønh hieäu cuûa 2 soá khoâng aâm.
HD:
⎧x ,x ≥ 0
Ta coù | x |= ⎨
⎩− x , x < 0
x+ = ½ (|x|+x) x− = ½ (|x|−x)
+
x = x −x −
|x| = x+ +x−
hoaëc
max(x,y) = ½ (x+y+|x−y|) min(x,y) = ½ (x+y−|x−y|)
x = max(x,0) − max(−x,0)

1.1) f(x) = 7x1 +6x2+4x3+3x4 Æ min

x1 >= 1
x1 +x2 >= 2
x1 +x2 +x3 >= 3
x1+x2 +x3+x4 >= 4
xj >= 0, j=1,4
1) x = (1, 1, 1, 1) coù laø pacb cuûa baøi toaùn, coù suy bieán hay khoâng?
2) x = (4, 0, 0, 0) coù laø pacb cuûa baøi toaùn, coù suy bieán hay khoâng?
3) chöùng toû f bò chaën döôùi bôûi 20

1.2) f(x) = x1+2x2+x3+3x4 Æ min

x1 + x2 +x3+2x4 = 10
-x1+3x2 +3x4 = 9
xj >= 0, j=1,4
1) x = (0, 0, 4, 3) laø pacb khoâng suy bieán?
2) x = (3, 4, 3, 0) khoâng laø pacb?
3) f bò chaën döôùi?

1.3) k > 0
n n n
f(x) = ∑
j =1
cj xj → min g(x) = ∑j =1
k cj xj → min h(x) = ∑j =1
cj xj → min

n n n

∑j =1
aij xj = bi ∑j =1
aij xj = bi ∑
j =1
k aij xj = bi

xj >=0 xj >=0 xj >=0

(BT1) (BT2) (BT3)

Chöùng minh caùc keát quaû sau:

x laø patö cuûa (BT1) ⇔ x laø patö cuûa (BT2) , vaø gmin = k.fmin
x laø patö cuûa (BT1) ⇔ k.x laø patö cuûa (BT3) , vaø hmin = fmin

Töø ñoù tìm moái lieân heä giöõa 2 baøi toaùn: k > 0 , r > 0 laø 2 soá cho tröôùc
f(x) = <c,x> Æ min g(x) = <k.c,x> Æ min
Ax = b Ax = r.b
x >= 0 x >= 0

1.4) Chöùng minh raèng neáu n –m = 2 (trong quy hoaïch chính taéc) thì pp ñôn hình khoâng theå bò xoay
voøng, duø vôùi quy taéc xoay naøo

11
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

1.5) Tìm 1 ví duï vôùi n –m = 3 vaø 1 quy taéc xoay sao cho pp ñôn hình laø xoay voøng

1.6) Chöùng minh raèng: neáu pacb x coù 2 cô sôû töông öùng thì x laø pacb suy bieán. Chieàu ñaûo coù ñuùng
khoâng?

1.7) Chöùng toû baøi toaùn

f(x) = <c,x> Æ max (min)
n

∑a
j =1
ij x j <= bi , i=1,m

xj >= 0 , j=1,n
giaûi ñöôïc neáu bi >= 0 , ∀i vaø toàn taïi 1 chæ soá i sao cho aij > 0 , ∀j

1.8) Cho baøi toaùn daïng chính taéc, cmr neáu baøi toaùn coù moät pacb vôùi moïi thaønh phaàn ñeàu döông thì
noù luoân giaûi ñöôïc

GIAÛI BAØI TOAÙN QHTT

Giaûi caùc baøi toaùn QHTT sau, tìm pa toái öu khaùc (neáu coù) : (sau ñaây laø HD, khoâng phaûi baøi giaûi)

1.9) f= 2x2+x3 Æ max

-x1 +x2 <=4
-5x1+2x2 +x3 <=4
x2 <=5
xj >=0, j=1,3
HD:
f= 0x1+2x2+x3+0x4+0x5+0x6 Æmax
-x1 +x2 +x4 =4
-5x1+2x2 +x3 +x5 =4
x2 +x6 =5
xj >=0, j=1,6

Cô sôû A4, A5, A6 hoaëc A4, A3, A6 ñeàu ñöôïc

cô sôû cj pa 0 2 1 0 0 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6
A4 0 4 -1 1 0 1 0 0
A5 0 4 -5 (2) 1 0 0 0
A6 0 5 0 1 0 0 1 1
0 0 (-2) -1 0 0 0
A4 0 2 3/2 0 -1/2 1 0 0
A2 2 2 -5/2 1 ½ 0 0 0
A6 0 3 (5/2) 0 -1/2 0 1 1
4 (-5) 0 0 0 0 0
A4 0 1/5 0 0 -1/5 1 0 -3/5
A2 2 5 0 1 0 0 0 1
A1 0 6/5 1 0 -1/5 0 1 2/5
10 0 0 -1 0 0 2

Vaäy BT khoâng coù patö

12
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

1.10) f= 10x1+3x2-2x3 Æ max

x1 +x2 -x3 =2
2x1 +x3 -x4 =3
-8x1 -6x3 +6x4 = -19
xj >=0, j=1,4
HD:
f= 10x1+3x2-2x3 –Mx5 –Mx6 Æ max
x1+x2 -x3 =2
2x1 +x3 - x4 +x5 =3
8x1 +6x3 -6x4 +x6 = 19
xj >=0, j=1,6
x5 ,x6 laø bieán giaû ; M>0 (raát lôùn)

cs cj pa 10 3 -2 0
A1 A2 A3 A4
A2 3 2 1 1 -1 0
A5 -M 3 (2) 0 1 -1
A6 -M 19 8 0 6 -6
-22M+6 (-10M-7) 0 -7M-1 7M
A2 3 ½ 0 1 -3/2 ½
A1 10 3/2 1 0 (1/2) -1/2
A6 -M 7 0 0 2 -2
-7M+33/2 0 0 (-2M+5/2) 2M-7/2
A2 3 5 3 1 0 -1
A3 -2 3 2 0 1 -1
A6 -M 1 -4 0 0 0
-M+9 4M-5 0 0 -1

Vaäy BT (M) khoâng coù patö Æ BT ban ñaàu khoâng coù patö

Caâu hoûi: cmr heä sau voâ nghieäm

x1 +x2 -x3 =2 ; 2x1 +x3 -x4 =3 ; -8x1 -6x3 +6x4 = -19 ; xj >=0, j=1,4
HD: bieán ñoåi x1 = –¼ ; x2 –x4 = 23/4 ; x3–x4 = 7/2

1.11) f= x1+x2+3x3+2x4 Æ max

x1 +2x2 +x3 +2x4 <=10
2x1 +x2+3x3 +4x4 =9
x1+2x2+2x3 +x4 >=8
xj >=0, j=1,4
HD:
f= x1+x2+3x3+2x4 –Mx7 -Mx8 Æ max
x1+2x2 +x3+2x4 +x5 =10
2x1 +x2+3x3+4x4 +x7 =9
x1+2x2+2x3 +x4 -x6 +x8 =8
xj>=0, j=1,8

13
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

cs cj pa 1 1 3 2 0 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6
A5 0 10 1 2 1 2 1 0
A7 -M 9 2 1 (3) 4 0 0
A8 -M 8 1 2 2 1 0 -1
-17M -3M-1 -3M-1 (-5M-3) -5M-2 0 M
A5 0 7 1/3 5/3 0 2/3 1 0
A3 3 3 2/3 1/3 1 4/3 0 0
A8 -M 2 -1/3 (4/3) 0 -5/3 0 -1
-2M+9 1/3M+1 (-4/3M) 0 5/3M+2 0 M
A5 0 9/2 ¾ 0 0 11/4 1 (5/4)
A3 3 5/2 ¾ 0 1 7/4 0 ¼
A2 1 3/2 -1/4 1 0 -5/4 0 -3/4
9 1 0 0 2 0 (0)

Vaäy BT coù patö laø (0, 3/2, 5/2,0) , fmax =9

BT coù patö khaùc laø (0, 21/5 , 8/5, 0)

1.12) f= x1-x2-x3-2x5 Æ min

2x1 -x2 -x4 =6
x3-2x4 +2x5 =4
3x1 -x4 +x5 <=10
xj >=0, j=1,5
HD:
f= x1-x2-x3-2x5 +Mx7 Æ min
2x1 -x2 -x4 +x7 =6
x3 -2x4 +2x5 =4
3x1 -x4 +x5 +x6 =10
xj >=0, j=1,7

Cs cj pa 1 -1 -1 0 -2 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6
A7 M 6 (2) -1 0 -1 0 0
A3 -1 4 0 0 1 -2 2 0
A6 0 10 3 0 0 -1 1 1
6M-4 (2M-1) -M+1 0 -M+2 0 0
A1 1 3 1 -1/2 0 -1/2 0 0
A3 -1 4 0 0 1 -2 2 0
A6 0 1 0 3/2 0 (1/2) 1 1
-1 0 ½ 0 (3/2) 0 0
A1 1 4 1 1 0 0 1 1
A3 -1 8 0 6 1 0 6 4
A4 0 2 0 3 0 1 2 2
-4 0 -4 0 0 -3 -3

Vaäy BT coù patö duy nhaát laø (4,0,8,2,0) , fmin= -4

14
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

1.13) f= 2x1+3x2+4x3+x4 Æ max

x1 +x2 +x3 +x4 <= 5
(P) 2x1+2x2+3x3 = 18
2x1 +x2 +2x4 >= 8
xj >=0, j=1,4
HD:
f= 2x1+3x2+4x3+x4 –Mx7 -Mx8 Æ max
x1 +x2 +x3 +x4 +x5 =5
(M) 2x1+2x2 +3x3 +x7 =18
2x1 +x2 +2x4 –x6 +x8 =8
xj >=0, j=1,8

Cs cj pa 2 3 4 1 0 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6
A5 0 5 1 1 1 1 1 0
A7 -M 18 2 2 3 0 0 0
A8 -M 8 (2) 1 0 2 0 -1
-26M -4M-2 -3M-3 -3M-4 -2M-1 0 M
A5 0 1 0 ½ (1) 0 1 ½
A7 -M 10 0 1 3 -2 0 1
A1 2 4 1 ½ 0 1 0 -1/2
-10M+8 0 -M-2 (-3M-4) 2M+1 0 -M-1
A3 4 1 0 ½ 1 0 1 ½
A7 -M 7 0 ½ 0 -2 -3 -1/2
A1 2 4 1 ½ 0 1 0 ½
-7M+12 0 1/2M 0 2M+1 3M+4 1/2M+1

BT (M) coù patö , nhöng (P) khoâng coù patö

Caâu hoûi: cmr heä raøng buoäc cuûa baøi toaùn (P) voâ nghieäm.

1.14) f= x1-2x2+x3 Æ max

x1+3x2 -x3 >=4
2x2+3x3 =9
x1 -x2 +x3 <=3
xj >=0 ,j=1,3
HD:
x= (35/16, 21/16, 34/16) , fmax=27/16

1.15) f= -2x1+x2-4x4 Æmin

x1 +2x2 +x3+3x4 <=7
-3x1+4x2+3x3 -x4 <=15
2x1-5x2+2x3+2x4 <=2
xj >=0, j=1,4

15
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

HD:
Baûng toái öu

Cs cj pa -2 1 0 -4 0 0 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7
A2 1 8/19 -4/19 1 -4/19 0 2/19 0 -3/19
A6 0 292/19 -32/19 0 82/19 0 -3/19 1 14/19
A4 -4 39/19 9/19 0 9/19 1 5/19 0 2/19
-148/19 -2/19 0 -40/19 0 -18/19 0 -11/19

Vaäy BT coù patö laø (0, 8/19, 0, 39/19 ) , fmin = -148/19

1.16) f= -x3+x4 Æ min

2x1 -2x2 +x3 -x4 <=3
3x1 -3x2 -x3 +x4 >=5
x1+3x2 +x3+2x4 =6
xj >=0 ,j=1,4
HD:
f= -x3+x4 Æ min
2x1 -2x2 +x3 -x4 +x5 =3
3x1 -3x2 -x3 +x4 –x6 =5
x1+3x2 +x3+2x4 =6
xj >=0 ,j=1,6

Baûng toái öu

cs cj pa 0 0 -1 1 0 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6
A1 0 13/5 1 0 ¾ 0 9/20 1/20
A4 1 1/5 0 0 -1 1 -3/5 -2/5
A2 0 1 0 1 ¾ 0 ¼ ¼
1/5 0 0 0 0 -3/5 -2/5

Vaäy x=(13/5, 1, 0, 1/5) , fmin=1/5

1.17) f= x2 -3x3+2x5 Æ min

x1+3x2 -x3 +2x5 =7
-2x2+4x3 +x4 =12
-4x2+3x3 +8x5+x6 =10
xj >=0, j=1,6
HD:
Baûng toái öu

cs cj pa 0 1 -3 0 2 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6
A2 1 4 2/5 1 0 1/10 4/5 0
A3 -3 5 1/5 0 1 3/10 2/5 0
A6 0 11 1 0 0 -1/2 10 1
-11 -1/5 0 0 -4/5 -12/5 0

Vaäy x=(0, 4, 5, 0,0,11) , fmin = -11

16
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

1.18) f = 3x1+5x2 Æ max

x1 <=2
x2 <=3
3x1+2x2 <=9
x1 , x2 >=0
HD:
g= -f = -3x1-5x2 Æ min
x1 +x3 =2
x2 +x4 =3
3x1+2x2 +x5 =9
x1, x2, x3, x4, x5 >=0

Baûng toái öu

cs cj pa -3 -5 0 0 0
A1 A2 A3 A4 A5
A3 0 1 0 0 1 2/3 -1/3
A2 -5 3 0 1 0 1 0
A1 -3 1 1 0 0 -2/3 1/3
-18 0 0 0 -3 -1

Vaäy y=(1,3) , gmin= -18 Æ fmax= 18

1.19) f = 2x1+3x2+9x3 Æmin

x1 +3x3 -x4 =3
x2+2x3 -x5 =5
xj >=0, j=1,5
HD:
Baûng toái öu

cs cj pa 2 3 9 0 0
A1 A2 A3 A4 A5
A1 2 3 1 0 (3) -1 0
A2 3 5 0 1 2 0 -1
21 0 0 (3) -2 -3
A3 9 1 1/3 0 1 -1/3 0
A2 3 3 -2/3 1 0 2/3 -1
18 -1 0 0 -1 -3

Vaäy x=(0, 3, 1,0,0) , fmin =18

1.20) f= -x1+2x2-3x3-x4 Æmax

2x1 +x2 -3x3 +x4 <=1
x1+3x2 +4x3+2x4 <=20
-4x1+5x2 -2x3+3x4 <=5
xj >=0, j=1,4

17
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

HD:
Baûng toái öu

cs cj pa 1 -2 3 1 0 0 0
A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7
A2 -2 1 -16/13 1 0 7/13 -2/13 0 3/13
A6 0 17 9 0 0 1 2 1 -1
A3 3 0 -14/13 0 1 -2/13 -5/13 0 1/13
-2 -23/13 0 0 -33/13 -11/13 0 -3/13

Vaäy x=(0, 1, 0, 0) , fmax =2

1.21) Z = 3x1 + 4x2 + x3 → Min

⎧− x1 + x 2 + 2 x3 = 6
⎪
⎨ x1 + 2 x 2 ≤ 5
⎪ 3x − x + 2 x = 14
⎩ 1 2 3

xj ≥ 0 (j = 1,2,3)
HD:
x = (2, 0, 4) fmin = 10 patö duy nhaát

1.22) Z = 4x1 – 3x2 – 3x3 → max

⎧2 x1 − x 2 − 2 x3 ≤6
⎪
⎨4 x1 + x 2 − 3 x3 ≤ 24
⎪ −x + 2 x3 ≤ 18
⎩ 1

xj ≥ 0 (j = 1, 2, 3)
HD:
x= (15, 0, 12) , x= (102/5 , 0, 96/5 ) , fmax= 24

1.23) f(x) = x1+x2 Æ max

x1 +x2+2x3 <= 10
2x1 +x2 +x3 <=4
x1 +2x2 =6
xj >=0 , j=1,2,3

HD:
x = (2/3, 8/3, 0) , fmax = 10/3

1.24) f(x) = x1 –2x2 –4 x3 +5x4 Æ max

x1+2x2 +x3 –2x4 = -4
x2 –x4 <= 7
-2x2 +x3 +3x4 <= 5
xj >= 0, j=1,4
HD:
Baøi toaùn khoâng coù patö

1.25) f(x) = 2x1 –x2 Æ max

4x1 –3x3 <= 3
4x1 –x3 = 1
-3x1 +x2 +x3 <= 2
xj >= 0, j=1,3

18
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

HD:
x = (3, 0, 11) duy nhaát fmax = 6

1.26) f(x) = 3x1+2x2+3x3+5x4 Æ max

x1 +x2+2x3+2x4 <= 36
2x1+2x2+3x3+4x4 = 48
x1+2x2+2x3+3x4 >= 40
xj >= 0, j=1,4
HD:
x = (0, 8, 0, 8) , x = (8, 16, 0, 0 ) , fmax = 56

1.27) f(x) = x1+2x2+3x3+3x4 --> max

2x1 +x2 +x3+2x4 <= 20
x1+2x2+3x3+4x4 =18
2x1 +x2+2x3 +x4 >= 16
xj >=0, j=1,4
HD:
x = (3, 0, 5, 0) fmax = 18

1.28) f(x) = 2x1+x2+x3+3x4 Æ min

-x1 +x2 +2x3 +2x4 = 4
x1+2x2 –x3 +2x4 <= 4
x1 –x2 +2x3 –x4 = 12
xj >= 0, j=1,4
HD:
x = (4, 0, 4, 0) fmin = 12

1.29) f(x) = x1+3x2+x3 Æ min

x1 +x2 +x3 >= 5
x2+2x3 = 8
x1+2x2 +x3 <= 10
xj >= 0, j=1,3
HD:
x = (1, 0, 4) , fmin = 5

1.30) f(x) = x1 – x2 + 3x3 → min

2x1 + x2 - x3 = 8
-x1 + 2x2 + x3 ≤ 5
2x1 - x2 + 3x3 = 12
xj ≥ 0 , j =1,3
HD:
x* = (9/2, 0, 1) fmin = 15/2

1.31) f(x) = -2x1 + 3x2 – 2x3 + 5x4 – 6x5 → Max

-3x1 + x2 – x4 + 2x5 = 20
-x1 + x2 + x3 – x5 ≤ 14
-2x2 + x3 – 3x4 + 2x5 ≥ 18
xj ≥ 0 ( j = 1,5 )

19
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

HD:
x = (0, 2/3, 0, 0, 29/3) fmax = −56

1.32) f(x) = 3x1 –7x2 + x3 – 2x4 → Max

2x1 – 3x2 – x3 + 2x4 ≤ 30
2x1 – 2x2 + 3x3 ≤ 60
2x1 – 2x2 – 3x3 + 4x4 = 32
xj ≥ 0 ( j = 1,4 )

HD:
x = (14, 0, 0, 1) x = (18, 2, 0, 0) fmax = 40

1.33) f(x) = 3x1 + 4x2 + 2x3 + 5x4 → Max

2x1 + 2x2 + x3 + 3x4 = 18
x1 + x2 + 2x3 + x4 ≤ 9
x1 + 2x2 + x3 + x4 ≥ 15
xj ≥ 0 ( j = 1, 2, 3, 4 )
HD:
x = (0, 9, 0, 0) fmax = 36

1.34) Z = x1+x2+2x3−2x4−4x5 −−> min

−x1+ x2−3x3+2x4−2x5 = 8
3x1 +5x3 −3x4+2x5 = 25
2x1 +x4+4x5 <=20
xj >=0, j=1,5
HD:
x=(0, 27, 3, 0, 5) zmin = 13

1.35) f(x) = x1+5x2−3x3+6x4 −−> min

−x1+3x2− x3+ x4 =−2
3x1− x2+2x3− x4 >=14
2x1+ x2+ x3−3x4 <=30
xj >=0, j=1,4
HD:
x=(0,7,23,0) , fmin =−34

1.36) f(x) = 3x1+2x2+x3 −−> min

−x1+ x2+ 2x3 = 6
x1+2x2 −x3 <=5
3x1− x2+ 2x3 =14
xj >=0, j=1,3
HD:
x=(2,0,4) , fmin=10

1.37) f(x)= 2x1+2x2+4x3−x4+x5 −−> min

2x1+x2+4x3 =6
x1 +x3+x4 =8
x1 +x3 +x5 = 2
xj >=0, j=1,5
HD: x=(0,0, 3/2, 13/2, ½) , fmin=0

20
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

BAØI TOAÙN SUY BIEÁN – HIEÄN TÖÔÏNG XOAY VOØNG

1.38) f = 0,5x1 –2x2 +1,5x4 Æ min

0,5x1 +x3+ 0,5x4 =1
-x1 +x2 -x4 +x5 = 0
xj >= 0, j=1,5

Chöùng toû raèng baøi toaùn suy bieán. Baøi toaùn coù patö laø x = (2, 2, 0, 0, 0) , fmin= -3

1.39) Giaûi caùc baøi toaùn sau theo 2 caùch: Dantzig , Bland vaø so saùnh
a) f = 4x1+5x2 Æ max
2x1+2x2 <= 9
x1 <= 4
x2 <= 3
xj >= 0, j=1,2

b) f = -2x1-x2 Æ min
3x1+x2 <= 3
xj >= 0, j=1,2
c) f = 3x1+5x2 Æ max
x1+2x2 <= 5
x1 <= 3
x2 <= 2
xj >= 0, j=1,2

1.40) Chöùng toû baøi toaùn sau xoay voøng

f = -10x1 +57x2 +9x3 +24x4 –100x5 Æ min
0,5x1 -5,5x2 -2,5x3 +9x4 +x5 <= 1
0,5x1 -1,5x2 -0,5x3 +x4 +x5 <= 1
x1 +x5 <= 1
x5 <= 1
xj >= 0, j=1,5

1.41) f = 4x1 –6x5 –5x6 +64x7 Æ min

x1 +1/3x4 –2x5 –x6 +12x7 = 0
x2 + ½ x4 –x5 –1/6 x6 +2/3 x7 = 0
x3 +x5 +x6 –9x7 = 2
xj >= 0 , j=1,7
1) Chöùng toû raèng sau 7 böôùc baøi toaùn xoay voøng
2) Chöùng toû raèng baøi toaùn coù patö laø x = (13/9, 0, 0, 2/3, 0, 0, 2, 0) fmin= -26/9
HD:
Baûng ñôn hình xuaát phaùt thay A2 bôûi A4

1.42) Giaûi baøi toaùn sau

f(x) = -23x1 -6x2 +6x3 +6x4 +6x5 -6x6 → min
x1 +x3 +x4 +6x6 = 0
x2-4x3 -3x4 -16x6 = 2
2x3 -x4 +x5 -4x6 = 6
xj >= 0 , j=1,6

21
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

GIAÛI BAØI TOAÙN QHTT BAÈNG CAÙCH BIEÁN ÑOÅI MA TRAÄN HEÄ SOÁ (ñoïc theâm)

1.43) f(x) = -x2 +x3 -2x4 +2x5 +x6 → min

-3x2 +3x3+7x4 +13x5+20x6 = 32
-x2 +x3 +2x4 +4x5 +6x6 = 6
2x1+2x2 -8x3 -6x4 -8x5 -13x6 = -24
xj >=0 , j =1,2,3,4,5,6
1) Chöùng toû x0 = (0, 38, 0, 6, 8, 0) laø pacb khoâng suy bieán
2) Lôïi duïng x0 giaûi baøi toaùn baèng pp ñôn hình
HD:
1) x0 thoûa maõn moïi raøng buoäc vaø caùc veùc tô coät A2, A4, A5 ñoäc laäp tt neân laø pacbksb
2) Ta bieán ñoåi nhö sau:

⎛0 − 3 3 7 13 20 32 ⎞ ⎛0 0 0 1 (1) 2 14 ⎞
⎜ ⎟ ⎜ ⎟
⎜ 0 (−1) 1 2 4 6 6 ⎟ → ⎜0 1 −1 − 2 − 4 − 6 − 6 ⎟
⎜2 − 8 − 6 − 8 − 13 − 24 ⎟⎠ ⎜ 2 0 − 6 − 2 0 − 1 − 12 ⎟
⎝ 2 ⎝ ⎠

⎛0 0 0 1 1 2 14 ⎞ ⎛ 1 0 − 3 0 1 3/ 2 8 ⎞
⎜ ⎟ ⎜ ⎟
→⎜0 1 −1 2 0 2 50 ⎟ → ⎜ 2 1 − 7 0 0 1 38 ⎟
⎜ 2 0 − 6 (−2) 0 − 1 − 12 ⎟ ⎜ − 1 0 3 1 0 1/ 2 6 ⎟
⎝ ⎠ ⎝ ⎠
Laäp baûng ñôn hình töông öùng:

CS Cj pa 0 -1 1 -2 2 1
A1 A2 A3 A4 A5 A6
A5 2 8 (1) 0 -3 0 1 3/2
A2 -1 38 2 1 -7 0 0 1
A4 -2 6 -1 0 3 1 0 ½
-34 (2) 0 -6 0 0 0
A1 0 8 1 0 -3 0 1 3/2
A2 -1 22 0 1 -1 0 -2 -2
A4 -2 14 0 0 0 1 1 2
-50 0 0 0 0 -2 -3

BT coù patö laø x* = (8, 22, 0, 14, 0, 0) , fmin = -50

NX: Vôùi caùch giaûi naøy thì ta khoâng caàn theâm 3 bieán giaû

MOÄT SOÁ DAÏNG KHAÙC

1.44) f(x) = -x1+2x2 –x3+5x4 –x5 –x6 Æ min

x1 – 7/3x2 –x3 +4x4 +x6 = 2
-2/3x2 +2x3 –4x4 = 16
-2x2 +3x3 +6x4 –2x5 –x6 = 12
xj >= 0, j=1,6
1) Chöùng toû baøi toaùn khoâng coù patö
2) Vôùi c2 = 23/6 , chæ ra 1 patö khoâng cöïc bieân
HD:
x* = (0, 0, 18, 5, 36, 0) t = (0, 1, 3, 4/3, 15/2, 0) → taäp patö laø x = x* +λ.t , λ >= 0

22
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

1.45) f(x) = 2x1+4x2+3x3+x4 Æ min

4x1 –3x2 +3x3 +x4 <= 31
-x1 +2x2 –x3 >= -6
2x1 –x2 +3x3 +x4 >= 33
xj >= 0, j=1,4
Giaûi baøi toaùn baèng pp ñôn hình, xaùc ñònh taäp patö, xaùc ñònh patö coù x4 = 28
HD:
Caùch 1: x = (0, 1, 8, 10, 0, 0, 0) t = (0, 0, -1, 3, 0, 1, 0)
→ taäp patö laø x = x* +λ.t = (0, 1, 8−λ, 10+3λ, 0, λ, 0) , 0 <= λ <= 8
10+3λ = 28 → λ = 6 → x = (0, 1, 2, 28, 0, 6, 0)

Caùch 2: x1 = (0, 1, 8, 10, 0, 0, 0) x2 = (0, 1, 0, 34, 0, 8, 0)

1 2
→ taäp patö laø x = λ x +(1−λ) x = (0, 1, 8λ, 34−24λ, 0, 8−8λ, 0) , 0≤λ≤1
34−24λ = 28 → λ = ¼ → x = (0, 1, 2, 28, 0, 6, 0)

1.46)
Caâu 1: Cho baøi toaùn (A) nhö sau:
f(x) = 8x1+4x2+5x3+2x4+3x5 Æ min
2x1 –x2 –x3 +x4 =6
2x1+2x2+3x3 +x5 = 10
2x1 –2x2 +x3 =2
xj >= 0, j=1,5
Giaûi baøi toaùn (A) treân baèng phöông phaùp ñôn hình
Caâu 2: Tìm 2 phöông aùn toái öu cuûa baøi toaùn (B) sau (coù giaûi thích)
g(y) = 8y1+4y2+5y3+2y4+3y5 +4y6+5y7 Æ min
2y1 –y2 –y3 +y4 =6
2y1 +2y2+3y3 +y5 = 10
2y1 –2y2 +y3 =2
y6 >= 3
y7 >= 4
yj >= 0, j=1,7
HD:
Caâu 1: (3 baûng)
8 4 5 2 3
Cs Cj Pa A1 A 2 A 3 A4 A5
A4 2 2 0 0 −5/2 1 −¼
A2 4 2 0 1 ½ 0 ¼
A1 8 3 1 0 (1) 0 ¼
36 0 0 (0) 0 −½
A4 2 19/2 5/2 0 0 1 3/8
A2 4 ½ −½ 1 0 0 1/8
A3 5 3 (1) 0 1 0 ¼
36 (0) 0 0 0 −½
Caâu 2:
Tìm 2 patö cuûa A . Töø patö cuûa (A) ta choïn theâm ñieàu kieän cho y6 , y7 ñeå patö cuûa (A) môû roäng
cuõng laø patö cuûa (B).
VD: x(A) = (3, 2, 0, 2, 0) fmin(A) = 36 Æ x(B) = (3, 2, 0, 2, 0, 3, 4) , gmin(B) = 68

23
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

PHUÏ LUÏC: GIAÛI BAØI TOAÙN QHTT BAÈNG EXCELXP

1) VD 1:
f= 2x2+x3 Æ max
-x1 +x2 <=4
-5x1+2x2+x3 <=4
x2 <=5
xj >=0, j=1,3

b1) Khôûi ñoäng EXCEL

Goõ caùc döõ lieäu vaøo:

A B C D
1 1 =-A1+A2 4 =2*A2+A3
2 1 =-5*A1+2*A2+A3 4
3 1 =A2 5

b2) Tõöø Menu Tools choïn Solver. Solver hieän ra: Solver Parameters.
Khai baùo

Caùch laøm:
• Set Target Cell: queùt khoái oâ D1.
• Equal To: choïn Max
• By Changing Cells: queùt khoái caùc oâ A1:A3
• Subject to the Constraints:
Nhaáp nuùt Add. Hieän ra Add Constraint.

24
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

• Cell Reference: queùt khoái caùc oâ A1:A3 (hoäp beân tay traùi)
• Choïn daáu >= (hoäp ôû giöõa)
• Constraint: goõ vaøo soá 0 (hoäp beân tay phaûi)
• Nhaáp Add ñeå theâm caùc raøng buoäc chung

• Queùt khoái B1:B3 (hoäp beân tay traùi)

• Choïn daáu <= (hoäp ôû giöõa)
• Queùt khoái C1:C3 (hoäp beân tay phaûi)
• Nhaáp OK
• Nhaáp nuùt Solve. Solver hieän ra Solver Results, chöùa doøng thoâng baùo: The Set Cell values do
not converge.

hoaëc Solver could not find a feasible solution.

• Choïn Keep Solver Solution. Nhaáp OK

Vaäy baøi toaùn khoâng coù patö

25
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

Giaûi thích:
• OÂ A1:A3 chöùa bieán (By Changing Cells) caàn tìm x=(x1, x2, x3) . Cho noù moät giaù trò khôûi ñoäng
naøo ñoù. Ví duï cho: x1 =x2 =x3 =1
• OÂ D1 chöùa haøm muïc tieâu (Set Target Cell)
• Equal to: choïn muïc tieâu toái öu (max hoaëc min)
• Subject to the Constraints: chöùa caùc raøng buoäc.

Löu yù: Neáu ta cho giaù trò khôûi ñoäng cuûa x khoâng toát thì khi nhaáp nuùt Solve seõ hieän ra thoâng baùo:
Solver encourtered an error value in a target or constraint cell. Cho laïi giaù trò khôûi ñoäng.

2) VD 2:
f= x1 –4x2-2x3 +x4Æ min
2x1 -x2 +x3 =4
3x1 +x2 +x4 =7
xj >=0, j=1,4

b1) Khôûi ñoäng EXCEL

Goõ caùc döõ lieäu vaøo:

A B C D
1 1 =2*A1-A2+A3 4 =A1-4*A2-2*A3+A4
2 1 =3*A1+A2+A4 7
3 1
4 1

b2) Tõöø Menu Tools choïn Solver. Solver hieän ra: Solver Parameters.
Khai baùo

• Nhaáp nuùt Solve. Solver hieän ra Solver Results, chöùa doøng thoâng baùo: Solver found a solution.

26
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

• Choïn Keep solver solution. Nhaáp OK

Vaäy baøi toaùn coù patö

Ta coù x=(0,7,11,0) , fmin = −50

Löu yù:
Neáu oâ D1 hieän ra lôøi giaûi daïng soá thaäp phaân thì ta chuyeån veà daïng phaân soá nhö sau:
• Choïn oâ D1
• Choïn Format > Cells > Fraction
• Muïc Type: Choïn Up to three digitis (312/943)
• Nhaáp OK

Laøm töông töï cho caùc oâ A1:A4 neáu coù daïng soá thaäp phaân.
Neân ñöa baøi toaùn veà daïng chính taéc tröôùc khi giaûi baèng EXCEL (ñeå bieát pacb)

27
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

CHUÙ YÙ: Caùc thoâng soá chuaån cuûa Solver nhö sau:
Vaøo Tools / solver . Trong solver parameters choïn options thì ta coù solver options
• max time 100 seconds : thôøi gian lôùn nhaát maø solver coù theå söû duïng ñeå giaûi baøi toaùn, toái ña laø
32767 giaây
• Iterations 100 : soá laàn laëp toái ña maø solver coù theå thöïc hieän, toái ña laø 32767
• Precision 0.001 : ñoä chính xaùc maø sover duøng ñeå tìm lôøi giaûi. Coù theå nhaäp 1 giaù trò trong
khoaûng (0 , 1) . Soá caøng nhoû thì ñoä chính xaùc caøng cao. Giaù trò naøy ñieàu chænh ñoä sai soá cho
caùc raøng buoäc
• Tolerance 5% : sai soá chaáp nhaän ñöôïc söû duïng khi baïn giaûi nhöõng baøi toaùn coù nhöõng raøng
buoäc nguyeân. Giaù trò nhaäp vaøo seõ kieåm soaùt sai soá trong lôøi giaûi toái öu. Söû duïng duøng naøy ñeå
taêng toác ñoä solver cho BT coù raøng buoäc nguyeân
• Convergence 0.001 : ño ñoä hoäi tuï cuûa lôøi giaûi, giaù trò haøm muïc tieâu coù sai soá < 0.001
• Assume linear model : giaû söû moâ hình tuyeán tính. Neáu taát caû caùc quan heä trong baøi toaùn laø
tuyeán tính, choïn hoäp naøy coù theå laøm cho solver chaïy nhanh hôn vaø toát hôn
• Use automatic scaling : khi giaûi baøi toaùn vôùi caùc döõ kieän nhaäp vaø xuaát coù söï khaùc bieät lôùn,
baïn coù theå ñaït keát quaû chính xaùc hôn baèng caùch choïn hoäp naøy
• Estimates : baùo cho Excel bieát laøm theá naøo ñeå ñaït giaù trò öôùc löôïng trong quaù trình giaûi
• Tangent for solver: söû duïng xaáp xó tuyeán tính baäc nhaát
• Quadratic for solver: söû duïng xaáp xó baäc boán
• Derivatives : löôïng giaù muïc ñích vaø raøng buoäc
• forward differencing
• Central differencing: söû duïng khi solver cho baïn 1 thoâng baùo noùi raèng noù khoâng theå caûi
tieán keát quaû vöøa thu ñöôïc
• Search : khi solver ñi tìm lôøi giaûi xaáp xó trong 1 soá laàn laëp naøo ñoù noù phaûi quyeát ñònh höôùng
caàn tìm kieám ñeå ñaït lôøi giaûi toái öu, Phöông phaùp tìm kieám Newton laø pp maëc ñònh, nhöng pp
naøy caàn söû duïng nhieàu boä nhôù cho nhöõng baøi toaùn phöùc taïp. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy
söû duïng pp tìm kieám Conjugate seõ chaäm hôn nhöng yeâu caàu ít boä nhôù
• Save model : Thao taùc naøy seõ löu tröõ hoäp ñoái thoaïi solver, chaúng haïn nhö oâ tham chieáu tôùi
haøm muïc tieâu vaø raøng buoäc, Söû duïng löïa choïn naøy ñeå löu tröõ caùc tham soá cuûa baïn khi baïn laøm
vieäc nhieàu moâ hình trong 1 baûng tính, vaø keá ñoù söû duïng löïa choïn Load model ñeå naïp laïi caùc
tham soá khi baïn trôû veà baûng tính cuûa mình
• Load model : nhaáp nuùt naøy ñeå naïp laïi 1 moâ hình töø daõy caùc oâ
• Show iteration results : Hieãn thò keát quaû sau moãi laàn laëp. Neáu hoäp naøy ñöôïc choïn, solver seõ
ngöng sau moãi laàn laëp ñeå hieån thò keát quaû trong hki ñang thöïc hieän. Löïa choïn naøy coù höõu ích
trong vieäc hoïc laøm theá naøo solver ñaït ñöôïc lôøi giaûi. Neáu keát quaû chöa toát, ta coù theå ñeà nghò
theâm caùc lôøi giaûi ñeå giuùp solver tieáp tuïc tìm kieám lôøi giaûi chính xaùc

Ví duï: Trong khi giaûi BT QHTT, ta coù theå chænh laïi 1 soá thoâng soá nhö sau:
Precision : 0.000000001
Convergence: 0.0001
Assume linear model: choïn

28
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 1

GIAÛI HEÄ PHÖÔNG TRÌNH−BAÁT PHÖÔNG TRÌNH BAÈNG EXCELXP

VD:
Giaûi heä pt−bpt sau:
x1 +x2 +x3 +x4 <=5
2x1+2x2+3x3 =18
2x1 +x2 +2x4 >=8
xj >=0, j=1,4
HD:
Nhaäp döõ lieäu vaøo nhö sau:
A B C
1 1 =A1+A2+A3+A4 5
2 1 =2*A1+2*A2+3*A3 18
3 1 =2*A1+A2+2*A4 8
4 1

Khai baùo:

Nhaáp nuùt Solve, hieän ra baûng:

Nhaáp nuùt OK.

Vaäy heä voâ nghieäm.

29
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

Löu yù:

Neáu khoâng thaáy nuùt Solver thì ta laøm nhö sau: Tools/ Add−Ins…

Choïn Solver Add−in, nhaáp OK.

Coøn neáu khoâng thaáy nuùt Solver nöõa thì coù nghóa laø maùy caøi ñaët OfficeXP chöa ñaày ñuû, phaûi caøi laïi.

30
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 2

BAØI TAÄP CHÖÔNG II

BAØI TAÄP LYÙ THUYEÁT (ñoïc theâm)

2.1) f(x) = 2x1 –3x2 Æ min

x1 –x2 >= 1
(P) -x1 +x2 >= 0
xj >= 0, j=1,2

1) Chöùng toû (P) khoâng coù pa?

2) Vieát (P*), chöùng toû (P*) khoâng coù pa?
(Khoâng duøng phöông phaùp ñoà thò)

2.2) f(x) = 2x1 +x2 Æ max

x1 –x2 >= -1
x1 <= 2
(P) x1 +x2 <= -1
x1+2x2 >= 2

1) Chöùng toû (P) khoâng coù pa

2) Chöùng toû (P*) coù pa nhöng haøm muïc tieâu khoâng bò chaën döôùi
(Khoâng duøng phöông phaùp ñoà thò)
HD:
Cm 2x1+x2 =1, vaø suy ra x1=2
f*(y) = 7−6y3−6y4 → min , y3 ≥ 0 , y4 ≤ 0

2.3) f(x) = 2x1 –x2 Æ min

x1 –x2 >= -1
x1 –2x2 <= 2
(P) x1 +x2 <= 4
2x1 –x2 <= 5
xj >=0, j=1,2

Chöùng toû x*= (0, 1) laø patö cuûa (P) vaø y*= (1, 0, 0, 0) laø patö cuûa (P*)
(Khoâng laäp baûng ñôn hình)
HD:
Duøng nhaän xeùt ôû trang 5, phaàn lyù thuyeát.

2.4) Xeùt caëp baøi toaùn QHTT chính taéc vaø ñoái ngaãu cuûa noù. Chöùng minh raèng neáu 1 trong 2 baøi
toaùn coù phöông aùn toái öu duy nhaát vaø khoâng suy bieán thì baøi toaùn kia cuõng vaäy.

2.5) Cho 1 ví duï minh hoïa:

BT goác vaø BT ñoái ngaãu cuøng coù patö suy bieán
Baøi toaùn goác coù patö suy bieán vaø BT ñoái ngaãu coù patö khoâng duy nhaát
Baøi toaùn goác coù patö suy bieán vaø BT ñoái ngaãu coù patö duy nhaát
Baøi toaùn goác vaø baøi toaùn ñoái ngaãu coù voâ soá patö

31
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

2.6) Cho baøi toaùn quy hoaïch tuyeán tính sau:

n
1) f = ∑
j =1
cj xj Æ max

n
(P) ∑j =1
aij xj <=bi , i=1,m

xj >=0 , j=1,n

Trong ñoù aij , bi , cj laø caùc soá thöïc khoâng aâm cho tröôùc , i=1,m ; j=1,n

a) Haõy vieát BT ñoái ngaãu (P*) töông öùng

b) Giaûi thích yù nghóa kinh teá cuûa caëp BT ñoái ngaãu (P), (P*)
2) Haõy tìm lôøi giaûi toái öu cuûa (P), (P*) vôùi:
A= 50 30 b = ( 800 , 600) c = (25, 35)
20 40

GIAÛI CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁI NGAÃU BAÈNG CAÙCH DUØNG CAÙC ÑÒNH LYÙ ÑOÁI NGAÃU

2.7) Vôùi caùc baøi taäp töø 1.9 ñeán 1.37

Vieát baøi toaùn ñoái ngaãu, giaûi baøi toaùn ñoái ngaãu.
HD:
1.9) BT khoâng coù patö
1.10) BT khoâng coù patö
1.11) y= (0,1,0)
1.12) y= (5,−1,−3)
1.13) BT khoâng coù patö
1.14) y= (−3/16, −1/8, 19/16)
1.15) y= (−18/19, 0, −11/19)
1.16) y= (−3/5, 2/5, 0)
1.17) y= (−1/5, −4/5, 0)
1.18) y= (0,3,1)
1.19) y= (1,3)
1.20) y= (37/73, 0, 109/365)
1.21) y= (−3/8, 0, 7/8)
1.22) y= (0,1,0)
1.23) y= (0,1/3,1/3)
1.24) BT khoâng coù patö
1.25) y= (0,2,2)
1.26) y= (0,2,−1)
1.27) y= (0,1,0)
1.28) y= (−3/4,0,5/4)
1.29) y= (1,0,0)
1.30) y= (−3/8,0,7/8)
1.31) y= (−1,0,−2)
1.32) y= (4, 0, −5/2)
1.33) y= (2,0,0)
1.34) y= (1,1,−1)
1.35) y= (2,0,−1)
1.36) y= (−3/8,0,7/8)
1.37) y= (1,−1,1)

32
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 2

GIAÛI CAÙC BAØI TOAÙN SAU BAÈNG CAÙCH GIAÛI BAØI TOAÙN ÑOÁI NGAÃU

2.8) f(x) = -x1 –4x2+5x3 Æ max

-x1 –x2 +3x3 >= 6
-x1 +3x2 –2x3 >= -6
3x1 –2x2 –2x3 >= 3
-4x1 +5x2 +x3 >= -1
HD:
y* = (-7/3, -11/3, -7/3, 0) x* = (11, 7, 8) fmax = 1

2.9) f(x) = -2x1+x2 –3x3 Æ max

x1 –2x2 +2x3 >= 4
x1 +x2+x3 >= 5
2x1 –x2 –3x3 >= 6
3x1 +4x2+2x3 >= 9
HD:
y*= (-1, -1, 0, 0) fmax = -9
x*= (x1, x2, x3) vôùi x1 = 6-4x2 , x3 = -1+3x2 , x2 <= ½

CAÙC DAÏNG KHAÙC

2.10) f(x) = 2x1 –3x2+x3 Æ min

x1 +x2 +x3 <= 4
2x1 +2x2 –x3 = 5
xj >= 0, j=1,3

Chöùng toû x= (0, 3, 1) laø patö cuûa baøi toaùn vaø y = (-1/3, -4/3) laø patö cuûa baøi toaùn ñoái ngaãu

2.11) f(x) = –4x1 –2x2 –x3 – ½ x4 Æ min

x1 +4x2 +3x4 <= 32
6x1 +5x2 +x3 +x4 = 66
2x1 –3x2 +x4 >= 24
xj >= 0, j=1,4

Chöùng toû x = (8, 0, 10, 8) laø patö cuûa baøi toaùn

2.12) f(x) = – 2x1 –5x2 –2x3 +3x4 –2x5 Æ min

-x1 +2x4 –3x5 <= -12
2x1 +4x2 +x3 –x4 +3x5 = 34
-x1 +2x2 –x4 +x5 >= 16
xj >= 0, j=1,5

Chöùng toû baøi toaùn khoâng coù pa

HD:
Vieát bt ñoái ngaãu (P*). CM (P*) coù pa (0, −2, 0) nhöng haøm muïc tieâu khoâng bò chaën treân

2.13) Cho baøi toaùn (P)

f(x) = 3x1+9x2 –2x3+x4 –4x5 Æ min
-x1 +5x2 –3x3 +x4 –2x5 = -6
3x1 –4x2 +2x3 –x4 +x5 = 4
4x1 –x3 +2x4 –3x5 >= 2
xj >= 0, j=1,5

33
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

1) Vieát baøi toaùn ñoái ngaãu (P*), xaùc ñònh caùc caëp raøng buoäc ñoái ngaãu
2) x = (2, 0, 0, 8, 6) coù laø patö cuûa baøi toaùn (P). Xaùc ñònh taäp patö cuûa 2 baøi toaùn.
3) Tìm moät pacbtö, moät veùc tô chæ phöông cuûa (P)
HD:
1) Caùc caëp raøng buoäc ñoái ngaãu laø
(1) 4x1 –x3 +2x4 –3x5 >= 2 ↔ y3 >= 0
(2) x1 >= 0 ↔ -y1 +3y2+4y3 <= 3
(3) x2 >= 0 ↔ 5y1 –4y2 <= 9
(4) x3 >= 0 ↔ -3y1 +2y2 –y3 <= -2
(5) x4 >= 0 ↔ y1 –y2 +2y3 <= 1
(6) x5 >= 0 ↔ -2y1 +y2 –3y3 <= -4

2) x laø pa cuûa (P), y= (3, 2, 0) laø pa cuûa BT (P*) neân caû 2 laø patö cuûa baøi toaùn töông öùng.
y laø patö duy nhaát cuûa BT (P*)
x = (-1+ ½ x5 , 0, 0, -7+5/2x5, x5) vôùi x5 >= 5 laø patö toång quaùt cuûa (P)
3) x= (3/2, 0, 0, 11/2, 5) , t= (1/2, 0, 0, 5/2, 1)

2.14) Cho baøi toaùn (P)

f(x) = 20x1+25x2+18x3 → max
2x1+3x2+2x3 <= 6
x1+2x2 +x3 <=3
4x1 +x2+2x3 <=10
xj >=0 , j=1, 3

x=(17/7, 2/7, 0) coù laø patö cuûa (P) khoâng?

HD:
Baøi toaùn ñoái ngaãu (P*)
f*(y) = 6y1+3y2+10y3 → min
⎛ 2 1 4 ⎞⎛ y1 ⎞ ⎛ 20 ⎞
⎜ ⎟⎜ ⎟ ⎜ ⎟
⎜ 3 2 1 ⎟⎜ y 2 ⎟ >= ⎜ 25 ⎟
⎜ 2 1 2 ⎟⎜ y3 ⎟ ⎜ 18 ⎟
⎝ ⎠⎝ ⎠ ⎝ ⎠
y1 , y2 , y3 >=0

Ta coù y = (0, 80/7, 15/7)

Nhöng y khoâng thoûa raøng buoäc 2y1+y2+2y3 >=18 neân y khoâng laø pa cuûa (P*)
Vaäy x khoâng laø patö cuûa (P)

2.15) f(x) = 3x1+2x2+3x3+4x4 → min

2x1+x2 + x3+2x4 =5
3x1 +2x3 +x4 <=11
x1 +2x3 +x4 <=6
xj >=0, j=1,4

x=(8/10, 9/10, 9/10, 8/10) coù laø patö cuûa baøi toaùn?
HD:
y = (2,0,0) nhöng khoâng thoûa raøng buoäc 2y1+3y2+y3 <= 3

34
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 2

2.16) f = 20x1+25x2+18x3 → max

2x1+3x2+2x3 <= 24
x1+2x2 +x3 <=12
4x1 +x2+2x3 <=39
xj >=0 , j=1,3

x = (0,0,12) coù laø patö cuûa baøi toaùn?

HD:
y= (y1, 18-2y1, 0) nhöng y khoâng thoûa raøng buoäc 2y1+y2+4y3 >=20

35
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

BAØI TAÄP CHÖÔNG III

LAÄP MOÂ HÌNH TOAÙN

3.1) Ngöôøi ta caàn troàng 4 loaïi hoa: Cuùc, Hoàng, Lan, Layôn treân 3 maûnh vöôøn khaùc nhau. Bieát raèng
dieän tích ñaát hieän coù öùng vôùi moãi maûnh vöôøn laø 40, 60, 80 (ha). Dieän tích ñaát phaûi troàng moãi loaïi
hoa theo keá hoaïch laø: Cuùc–50 ha, Hoàng–70 ha, Lan−30 ha, Layôn−30 ha. Ngoaøi ra, do tính chaát
cuûa caùc loaïi ñaát troàng khaùc nhau, neân hoa Hoàng khoâng theå troàng ñöôïc treân maûnh ñaát thöù 1, vaø hoa
Layôn khoâng troàng ñöôïc treân maûnh ñaát thöù 3. Bieát thu hoaïch öôùc tính cuûa töøng loaïi hoa treân töøng
loaïi ñaát troàng cho nhö sau (traêm ngaøn ñ/ha) .

Hoa Cuùc Hoàng Lan Layôn

Ñaát (50) (70) (30) (30)
40 10 8 9
60 6 9 12 12
80 15 10 10

Haõy tìm keá hoaïch troàng hoa sao cho thu ñöôïc lôïi nhuaän nhieàu nhaát.
HD:
Toång dieän tích ñaát = 40+60+80 = 180 = 50+70+30+30 = toång dieän tích hoa troàng
Goïi xij laø soá ha maûnh vöôøn i troàng loaïi hoa j. i=1, 2, 3
j=1, 2, 3, 4 töông öùng laø Cuùc, Hoàng, Lan, Layôn.
f= 10x11+8x13+9x14+6x21+9x22+12x23+12x24+15x31+10x32+10x33 → max
x11 +x13+x14 = 40
x21+x22+x23+x24 = 60
x31+x32+x33 = 80
x11+x21+x31 = 50
x22+x32 = 70
x13+x23+x33 = 30
x14+x24 = 30
xij >=0, ∀i,j

3.2) Ñaïi hoäi theá vaän ñöôïc toå chöùc ñoàng loaït cuøng ngaøy taïi 3 ñòa ñieåm. Caùc nhu caàu vaät chaát ñöôïc
phaùt ñi töø 3 ñòa ñieåm. Baûng sau cho bieát yeâu caàu thu –phaùt (taán) vaø khoaûng caùch giöõa caùc ñòa ñieåm
(km) .
Phaùt Thu 15 20 15
20 160 50 100
10 100 200 30
30 50 40 30

Do ñaëc ñieåm cuûa haøng hoùa, thôøi gian vaø phöông tieän vaän taûi neân khoâng theå chuyeån haøng quaù xa
treân 150km. Haõy tìm phöông aùn vaän chuyeån thoûa maõn caùc ñieàu kieän neâu ra sao cho toång soá taán.km
laø nhoû nhaát.
HD:
Toång löôïng haøng coù ôû 3 ñieåm phaùt laø 60 taán > toång löôïng haøng yeâu caàu ôû 3 ñieåm thu laø 50 taán.
Goïi xij laø soá taán haøng ñöôïc chuyeån töø ñieåm phaùt i tôùi ñieåm thu j.
f(x) = 50x12+100x13+100x21+30x23+50x31+40x32+30x33 Æ min
x12+x13 <= 20
x21 +x23 <= 10
x31 +x32 +x33 <= 30

36
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

x21+x31 = 15
x12 +x32 = 20
x13+x23+x33 = 15
xij >=0

3.3) Moät coâng ty caàn chuyeån haøng töø caùc kho ñeán caùc ñaïi lyù. Löôïng haøng coù ôû caùc kho laø 70, 80
taán; löôïng haøng yeâu caàu ôû caùc ñaïi lyù laø 20, 40, 50, 30 taán. Chi phí vaän chuyeån 1 taán haøng töø kho Ai
ñeán ñaïi lyù Bj nhö sau:
⎛8 7 5 6⎞
(cij ) = ⎜⎜ ⎟⎟
⎝6 4 8 5⎠
Haõy laäp keá hoaïch vaän chuyeån haøng sao cho toång chi phí laø beù nhaát.
HD:
Toång phaùt = 150>140 = toång thu
Goïi xij laø löôïng haøng caàn vaän chuyeån töø kho Ai ñeán ñaïi lyù Bj (taán)
f= 8x11+7x12+5x13+6x14+6x21+4x22+8x23+5x24 −−> min
x11+x12+x13+x14 <= 70
x21+x22+x23+x24 <= 80
x11+x21 = 20
x12+x22 = 40
x13+x23 = 50
x14+x24 = 30
xij >=0

3.4) Moät coâng ty coù 3 nhaø maùy A1, A2, A3 saûn xuaát moät loaïi saûn phaåm vaø phaân phoái ñeán 4 thò
tröôøng B1, B2, B3, B4. Caùc soá lieäu nhö sau:
Nhaø Chi phí SX Coâng suaát Thò Giaù baùn Nhu caàu
maùy (1.000ñ/ñv) haøng naêm (ñv) tröôøng (1.000ñ/ñv) haøng naêm (ñv)
A1 40 35.000 B1 90 25.000
A2 42 40.000 B2 92 25.000
A3 38 45.000 B3 88 35.000
B4 86 20.000
Ma traän giaù cöôùc vaän chuyeån (1.000ñ/ñv):

24 30 28 28
18 20 30 36
30 26 20 20

Haõy laäp moâ hình baøi toaùn xaùc ñònh saûn löôïng caùc nhaø maùy caàn saûn xuaát vaø phaân phoái ñeán caùc thò
tröôøng trong 1 naêm sao cho toång lôïi nhuaän thu ñöôïc nhieàu nhaát.
HD:
Toång coâng suaát =120 >105 = toång yeâu caàu
Goïi xij laø löôïng saûn phaåm do nhaø maùy Ai saûn xuaát vaø phaân phoái ñeán thò tröôøng Bj
f(x) = 26x11+22x12+20x13+18x14+30x21+30x22+16x23+8x24+22x31+28x32+30x33+28x34 → max
x11+x12+x13+x14 <= 35
x21+x22+x23+x24 <= 40
x31+x32+x33+x34 <= 45
x11+x21+x31 = 25
x12+x22+x32 = 25
x13+x23+x33 = 35
x14+x24+x34 = 20
xij >=0

37
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

BAØI TAÄP LYÙ THUYEÁT (ñoïc theâm)

3.1) Cho 2 baøi toaùn vaän taûi sau: k>0

m n m n
f(X) = ∑∑
i =1 j =1
cij xij → min f’(X) = ∑∑
i =1 j =1
k. cij xij → min

m m

∑
i =1
xij = bj ∑i =1
xij = bj
n n

∑j =1
xij = ai ∑j =1
xij = ai

xij ≥ 0 xij ≥ 0

(BT1) (BT2)
Chöùng minh raèng 2 baøi toaùn coù cuøng patö, coøn f’min = k.fmin

3.2)

F T 65 50 50 30
100 10 9 12 7
80 9 11 10 15
50 8 7 14 12

Baøi toaùn coù caùc oâ choïn laø (1,2) (1,4) (1,5) (2,1) (2,3) (3,1) (3,2)
Haõy chæ ra caùch tìm pa cuûa baøi toaùn döïa vaøo caùc oâ choïn treân, vaø chöùng minh pa tìm ñöôïc laø patö

3.3) Cho baøi toaùn VT sau:

F T 105 85 80 100 60
115 12 11 18 8 12
90 8 14 17 6 14
100 5 11 16 5 3
125 7 10 19 4 12

1) Giaûi baøi toaùn

2) Thöïc hieän pheùp bieán ñoåi c’11 = c11 +a , c’13 = c13 +a , coøn caùc cij khaùc giöõ nguyeân. Xaùc ñònh a ñeå
pa tìm ñöôïc vaãn coøn toái öu.
3) Vôùi trò soá naøo cuûa a thì BT coù voâ soá patö, haõy chæ ra 1 pacb toái öu khaùc

3.4) Cho BTVT, chöùng minh raèng neáu thöïc hieän pheùp bieán ñoåi: c’ij = cij +dj , ∀i,j ; vôùi dj laø caùc
haèng soá thì patö khoâng ñoåi

38
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

GIAÛI BAØI TOAÙN VAÄN TAÛI

Giaûi caùc BTVT sau. Tìm patö khaùc (neáu coù). (Sau ñaây laø höôùng daãn giaûi, khoâng phaûi baøi giaûi)

3.5)
⎛4 1 8 10 ⎞
⎜ ⎟
⎜5 3 9 8⎟
A = (130, 40, 100, 100) B = (80, 80, 110, 100) C =⎜
6 2 12 10 ⎟
⎜⎜ ⎟
⎝10 9 14 15 ⎟⎠
HD:
⎛ 80 0 50 0 ⎞ ⎛ 0 40 90 0 ⎞
⎜ ⎟ ⎜ ⎟
⎜ 0 0 0 40 ⎟ ⎜ 0 0 0 40 ⎟
X1 = ⎜ X2 =⎜ f = 2840
0 80 0 20 ⎟ 0 40 0 60 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟ ⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 0 60 40 ⎠ ⎝ 80 0 20 0 ⎠

⎛ 5 4 3 10 ⎞
⎜ ⎟
3.6) (A) = (220, 100, 90) (B) = (50, 160, 120, 80) C = ⎜ 5 9 7 12 ⎟
⎜10 6 8 15 ⎟
⎝ ⎠
HD:
⎛ 0 70 120 30 ⎞
⎜ ⎟
X = ⎜ 50 0 0 50 ⎟ f = 2330
⎜ 0 90 0 0 ⎟⎠
⎝

⎛8 4 9⎞
⎜ ⎟
3.7) (A) = (50, 25, 75) (B) = (60, 40, 25) C = ⎜4 7 2⎟
⎜6 3 4⎟
⎝ ⎠
HD:
⎛ 0 25 0 ⎞
⎜ ⎟
X = ⎜ 25 0 0 ⎟ f= 555
⎜ 35 15 25 ⎟
⎝ ⎠
Coù patö khaùc
⎛4 5 1 2⎞
⎜ ⎟
⎜3 4 7 8⎟
3.8) A = (40, 25, 15, 30) B= (30,20,25,25) C=⎜
2 6 9 3⎟
⎜⎜ ⎟
⎝10 5 3 7 ⎟⎠
HD:
⎛ 0 0 25 15 0 ⎞ ⎛ 0 0 15 25 0 ⎞
⎜ ⎟ ⎜ ⎟
1 ⎜ 25 0 0 0 0⎟ 2 ⎜15 10 0 0 0⎟
X =⎜ X =⎜ f= 260
5 0 0 10 0 ⎟ 15 0 0 0 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟ ⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 20 0 0 10 ⎠ ⎝ 0 10 10 0 10 ⎠

39
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

⎛ 4 6 14 8 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 6 12 11 1 ⎟
3.9) (A) = ( 60, 37, 22, 31 ) (B) = ( 38, 24, 44, 34 ) C =⎜
7 3 12 6 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝2 4 3 7⎠
HD:
⎛ 38 2 10 0 10 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 0 0 3 34 0 ⎟
X =⎜ f = 530
0 22 0 0 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 0 31 0 0 ⎠

⎛ 3 3 2⎞
⎜ ⎟
3.10) (A) = (40, 90, 50 ) (B) = ( 20, 100, 45 ) C = ⎜ 10 9 5⎟
⎜ 11 3 ⎟⎠
⎝ 7
HD:
⎛ 20 20 0 0 ⎞ ⎛ 20 20 0 0 ⎞
1⎜ ⎟ 2 ⎜ ⎟
X = ⎜ 0 75 0 15 ⎟ X = ⎜ 0 30 45 15 ⎟ f = 965
⎜ 0 5 45 0 ⎟ ⎜ 0 50 0 0 ⎟
⎝ ⎠ ⎝ ⎠

⎛4 3 2 10 ⎞
⎜ ⎟
⎜5 4 6 5⎟
3.11) A = (30, 20, 25, 25) B = (40, 25, 15, 30) C=⎜
1 7 9 3⎟
⎜⎜ ⎟
⎝2 8 3 7 ⎟⎠
HD:
⎛ 0 15 15 0 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 0 10 0 10 ⎟
X =⎜ f= 260
15 0 0 10 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 25 0 0 0 ⎠

⎛4 6 5⎞
⎜ ⎟
3.12) A = (90, 120, 110) B = (70, 80, 100) C = ⎜ 3 7 4⎟
⎜5 6 2⎟
⎝ ⎠
Vôùi ñieàu kieän traïm phaùt A2 phaûi phaùt heát haøng.
HD:
⎛ 0 30 0 60 ⎞ ⎛ 0 20 0 70 ⎞
⎜ ⎟ ⎜ ⎟
X 1 = ⎜ 70 50 0 0⎟ X 2 = ⎜ 70 50 0 0⎟ f= 940
⎜ 0 0 100 10 ⎟ ⎜ 0 10 100 0 ⎟
⎝ ⎠ ⎝ ⎠

3.13) OÂ (3,2) laø oâ caám

⎛ 4 2 10 ⎞
⎜ ⎟
(A) = (80, 70, 50) (B) = (40, 90, 40) C = ⎜3 8 6 ⎟
⎜6 8 6 ⎟
⎝ ⎠

40
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

HD:
⎛ 0 80 0 0 ⎞ ⎛ 0 80 0 0 ⎞
1⎜ ⎟ 2 ⎜ ⎟
X = ⎜ 40 10 20 0 ⎟ X = ⎜ 40 10 0 20 ⎟ f= 600
⎜ 0 0 20 30 ⎟ ⎜ 0 0 40 10 ⎟
⎝ ⎠ ⎝ ⎠

3.14) B3 phaûi thu ñuû haøng.

⎛6 9 7 8 ⎞
⎜ ⎟
A = (50, 30, 45) B = (20, 40, 50, 35) C = ⎜ 7 8 12 6 ⎟
⎜ 8 9 13 11⎟
⎝ ⎠
HD:
⎛ 0 0 50 0 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 0 0 0 30 ⎟
X =⎜ f = 915
20 25 0 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 15 0 5 ⎠

3.15) OÂ (2,2) laø oâ caám:

⎛ 4 10 7 ⎞
⎜ ⎟
A = (100, 80, 30) B = (30, 60, 90) C = ⎜5 4 8⎟
⎜6 5 6⎟
⎝ ⎠
HD:
⎛ 30 30 40 ⎞ ⎛ 0 30 70 ⎞
1⎜ ⎟ 2 ⎜ ⎟
X = ⎜ 0 0 50 ⎟ X = ⎜ 30 0 20 ⎟ f = 1250
⎜ 0 30 0 ⎟ ⎜ 0 30 0 ⎟
⎝ ⎠ ⎝ ⎠

3.16)

F T 52 45 38 59
38 9 5 6 14
45 10 7 9 15
66 10 10 6 7
45 4 8 13 14

1) Giaûi baøi toaùn

2) Giaûi baøi toaùn vôùi oâ (3,4) laø oâ caám
HD:
⎛ 0 7 31 0 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 7 38 0 0 ⎟
1) X = ⎜ f= 1192. patö duy nhaát
0 0 7 59 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 45 0 0 0 ⎠
⎛ 0 24 0 14 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 0 0 0 45 ⎟
2) X = ⎜ f= 1679
7 21 38 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 45 0 0 0 ⎠

41
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

3.17)
F T 50 70 30 30
40 12 8 6 7
60 10 9 12 8
80 11 13 11 10

1) Giaûi baøi toaùn

2) Giaûi baøi toaùn vôùi oâ (1,2) vaø (2,4) laø oâ caám
HD:
⎛ 0 10 30 0 ⎞
⎜ ⎟
1) X = ⎜ 0 60 0 0⎟ fmax= 1650
⎜ 50 0 0 30 ⎟
⎝ ⎠
patö duy nhaát
⎛ 0 0 30 10 ⎞
⎜ ⎟
2) X = ⎜ 0 60 0 0⎟ fmin= 1670
⎜ 50 10 0 20 ⎟
⎝ ⎠
⎛12 10 8 ⎞
⎜ ⎟
3.18) A= (80, 100, 80) B = (70, 50, 80) C = ⎜11 7 4 ⎟
⎜ 8 13 9 ⎟
⎝ ⎠
1) Giaûi baøi toaùn.
2) Giaûi baøi toaùn vôùi ñieàu kieän traïm A1 phaùt heát haøng.
HD:
⎛ 0 30 0 50 ⎞
⎜ ⎟
1) X = ⎜ 0 20 80 0 ⎟ f = 1320
⎜ 70 0 0 10 ⎟
⎝ ⎠
⎛ 0 50 30 0 ⎞ ⎛ 30 50 0 0 ⎞
1 ⎜ ⎟ 2 ⎜ ⎟
2) X = ⎜ 0 0 50 50 ⎟ X = ⎜ 0 0 80 20 ⎟ f = 1500
⎜ 70 0 0 10 ⎟ ⎜ 40 0 0 40 ⎟
⎝ ⎠ ⎝ ⎠

⎛4 3 2⎞
⎜ ⎟
3.19) A= (100, 120, 100) B= (80, 100, 100) C = ⎜6 4 5⎟
⎜5 2 4⎟
⎝ ⎠
1) Giaûi baøi toaùn treân.
2) Giaûi baøi toaùn treân vôùi ñieàu kieän traïm A2 phaûi phaùt heát haøng.

HD:
⎛0 0 100 0 ⎞
⎜ ⎟
1) X = ⎜ 80 0 0 40 ⎟ f= 880 patö duy nhaát
⎜ 0 100 0 0 ⎟⎠
⎝
⎛ 0 0 100 0 ⎞
⎜ ⎟
2) X = ⎜ 80 40 0 0⎟ f= 960 patö duy nhaát
⎜ 0 60 0 40 ⎟
⎝ ⎠

42
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

⎛ 2 4 15 ⎞
⎜ ⎟
⎜12 7 3 ⎟
3.20) (A) = (40 60 45 60) (B) = (50 80 65) C =⎜
5 8 9⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 6 13 16 ⎠
1) Giaûi baøi toaùn vaän taûi treân.
2) Giaûi baøi toaùn vôùi ñieàu kieän A3 vaø A4 phaûi phaùt heát haøng.
HD:
⎛0 40 0 0⎞
⎜ ⎟
⎜0 0 60 0⎟
1) X = ⎜ f = 1005
0 40 5 0⎟
⎜⎜ ⎟
⎝ 50 0 0 10 ⎟⎠
⎛0 30 0 10 ⎞
⎜ ⎟
⎜0 0 60 0 ⎟
2) X = ⎜
0 40 5 0 ⎟
⎜⎜ ⎟
⎝ 50 10 0 0 ⎟⎠

⎛4 7 6 8⎞
⎜ ⎟
3.21) (A) = (80, 60, 110) (B) = (60, 60, 80, 100) C = ⎜5 3 6 5⎟
⎜6 4 7 9⎟
⎝ ⎠

1) Giaûi baøi toaùn treân.

2) Giaûi baøi toaùn vôùi ñieàu kieän B3 thu ñuû haøng.
HD:
⎛ 60 0 20 0 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 0 0 0 60 ⎟
1) X = ⎜ f = 1250
0 60 50 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 0 10 40 ⎠
⎛ 60 0 20 0 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 0 10 0 50 ⎟
2) X = ⎜ f = 1260
0 50 60 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 0 0 50 ⎠

BAØI TOAÙN DAÏNG VAÄN TAÛI VÔÙI f−>max

⎛8 4 9⎞
⎜ ⎟
3.22) (A) = (50, 25, 75) (B) = (60, 40, 25) C = ⎜4 7 2⎟
⎜6 3 4⎟
⎝ ⎠
HD:
⎛ 25 0 25 ⎞
⎜ ⎟
X =⎜ 0 0 0 ⎟ fmax= 755
⎜ 35 40 0 ⎟
⎝ ⎠

43
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

3.23)

F T 50 70 30 30
40 12 8 6 7
60 10 9 12 8
80 11 13 11 10

1) Giaûi baøi toaùn

2) Giaûi baøi toaùn vôùi oâ (1,2) vaø (2,4) laø oâ caám.
HD:
⎛ 40 0 0 0 ⎞
⎜ ⎟
1) X = ⎜ 10 0 30 20 ⎟ fmax=2110
⎜ 0 70 0 10 ⎟
⎝ ⎠
⎛ 40 0 0 0 ⎞
⎜ ⎟
2) X = ⎜ 10 20 30 0 ⎟ fmax=2070
⎜ 0 50 0 30 ⎟
⎝ ⎠
⎛12 10 8 ⎞
⎜ ⎟
3.24) A= (80, 100, 80) B= (70, 50, 80) C = ⎜11 7 4 ⎟
⎜ 8 13 9 ⎟
⎝ ⎠
1) Giaûi baøi toaùn.
2) Giaûi baøi toaùn vôùi ñieàu kieän traïm A2 phaùt heát haøng.
HD:
⎛ 30 0 50 ⎞
⎜ ⎟
1) X = ⎜ 40 0 0 ⎟ fmax=2120
⎜0 30 ⎟⎠
⎝ 50
⎛0 0 20 ⎞
⎜ ⎟
2) X = ⎜ 70 0 30 ⎟ fmax=1970
⎜0 30 ⎟⎠
⎝ 50
⎛4 3 2 10 ⎞
⎜ ⎟
⎜5 4 6 5⎟
3.25) A = (30, 20, 25, 25) B = (40, 25, 15, 30) C=⎜
1 7 9 3⎟
⎜⎜ ⎟
⎝2 8 3 7 ⎟⎠
1) Giaûi baøi toaùn.
2) Giaûi baøi toaùn vôùi ñieàu kieän B1 thu ñuû haøng.
HD:
⎛ 0 0 0 30 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 20 0 0 0 ⎟
1) X = ⎜ fmax= 745
10 0 15 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 25 0 0 ⎠
⎛ 10 0 0 20 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 20 0 0 0 ⎟
2) X = ⎜ fmax= 685
10 0 15 0 ⎟
⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 0 25 0 0 ⎠

44
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

CAÙC DAÏNG TOAÙN KHAÙC

3.26) Cho BTVT sau:

F T 30 95 25 60
70 5 3 8 4
90 6 6 3 2
50 3 4 6 9

1) Tìm pa cho chi phí vaän taûi thaáp nhaát. Pa tìm ñöôïc coù duy nhaát khoâng, taïi sao?
2) Chi phí vaän taûi thaáp nhaát seõ thay ñoåi nhö theá naøo neáu löôïng phaùt ôû traïm thöù 1 vaø löôïng thu ôû
traïm thöù 4 taêng theâm 5 ñôn vò haøng.
HD:
1)
F T 30 95 25 60
70 [70]
90 [5] [25] [60]
50 [30] [20]
fmin = 605

2) Caùch 1: giaûi tröïc tieáp

Giaûi baøi toaùn vôùi a1 = 75, b4 = 65 ta ñöôïc fmin = 600
Caùch 2: duøng patö cuûa caâu 1.
Theâm 5 ñôn vò haøng vaøo oâ (1,4). Xaùc ñònh voøng vôùi oâ (1,4) laø “oâ ñieàu chænh” mang daáu –.

F T 30 95 25 65
75 [70] (5)
90 [5] [25] [60]
50 [30] [20]

Sau khi ñieàu chænh ta ñöôïc baûng sau:

F T 30 95 25 65
75 [75]
90 [0] [25] [65]
50 [30] [20]

3.27) Giaûi baøi toaùn vaän taûi khoâng caân baèng thu phaùt sau vôùi ñieàu kieän löôïng haøng giöõ laïi ôû traïm A2
khoâng vöôït quaù 10

F T 85 75 70 60 45
80 8 2 5 4 12
110 7 5 6 8 10
90 4 11 10 9 6
120 6 3 12 7 5

45
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

HD:
Taùch doøng A2 ra laøm 2 doøng

F T 85 75 70 60 45 (65)
80 8 2 5 4 12 0
100 7 5 6 8 10 M
10 7 5 6 8 10 0
90 4 11 10 9 6 0
120 6 3 12 7 5 0

3.28) Giaûi baøi toaùn vaän taûi khoâng caân baèng thu phaùt sau vôùi ñieàu kieän yeâu caàu cuûa traïm thu B5
phaûi ñöôïc thoûa maõn ít nhaát laø 30

F T 40 80 75 50 55
60 8 6 4 5 7
75 7 3 9 6 10
45 2 10 7 8 4
80 11 5 8 12 9
HD:
Taùch coät B5 ra laøm 2 coät

F T 40 80 75 50 30 25
60 8 6 4 5 7 7
75 7 3 9 6 10 10
45 2 10 7 8 4 4
80 11 5 8 12 9 9
(40) 0 0 0 0 M 0

3.29) Cho baøi toaùn vaän taûi vôùi 1 phöông aùn vaän taûi sau:

F T 55 85 50 40
100 4 2 8 6
85 10 4 12 8
45 6 8 4 10

⎛ 55 20 5 20 ⎞
⎜ ⎟
X 0 = ⎜ 0 65 0 20 ⎟
⎜ 0 0 45 0 ⎟
⎝ ⎠
1) X0 laø pacb?
2) X0 coù laø phöông aùn toái öu cuûa baøi toaùn khoâng, taïi sao?
3) Lôïi duïng X0 tìm taát caû caùc pa cöïc bieân toái öu, vieát patö toång quaùt?
HD:
1) X0 khoâng laø pacb.
2) Ta söû duïng keát quaû sau:

X0 laø patö ⇔ toàn taïi heä thoáng theá vò (ui,vj) thoûa:

ui +vj ≤ cij , ∀ i, j
ui +vj = cij , neáu xij > 0

46
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

F T 55 85 50 40
100 4 2 8 6 0
[55] [20] [5] [20]
85 10 4 12 8 2
-4 [65] -2 [20]
45 6 8 4 10 -4
-6 -10 [45] -8
4 2 8 6

Vaäy X0 laø patö cuûa baøi toaùn

fmin = 1020

Caùch khaùc: duøng thuaät toaùn theá vò giaûi baøi toaùn ta coù fmin= 1020
Ta coù f(X0)= fmin neân X0 laø patö.
3) Ta coù voøng (1,2) (1,4) (2,4) (2,2). Ta phaù voøng ñeå ñöôïc pacb toái öu.
Caùch 1: (1,2) (1,4) (2,4) (2,2) ta coù B1
− + − +

F T 55 85 50 40
100 4 2 8 6 0
[55] [0] [5] [40]
85 10 4 12 8 2
-4 [85] -2 0
45 6 8 4 10 -4
-6 -10 [45] -8
4 2 8 6 B1

Caùch 2: (1,2) (1,4) (2,4) (2,2) ta coù B2

+ − + −

F T 55 85 50 40
100 4 2 8 6 0
[55] [40] [5] 0
85 10 4 12 8 2
-4 [45] -2 [40]
45 6 8 4 10 -4
-6 -10 [45] -8
4 2 8 6 B2

Töø baûng 1 xeùt oâ loaïi (2,4) ta ñöôïc baûng 2, töø baûng 2 xeùt oâ loaïi (1,4) ta ñöôïc baûng 1 neân BT coù 2
pacbtö. Patö öùng vôùi baûng 1 goïi laø X1 , öùng vôùi baûng 2 goïi laø X2
Phöông aùn toái öu toång quaùt laø: X = α X1+(1-α) X2 , 0 ≤ α ≤ 1

3.30) Cho baûng vaän taûi vôùi 1 phöông aùn vaän taûi sau:

F T 25 38 25 30
30 1 4 6 8
50 2 3 7 9
38 3 5 2 5

47
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

⎛ 0 20 0 10 ⎞
⎜ ⎟
X 0 = ⎜ 25 0 25 0 ⎟
⎜ 0 18 0 20 ⎟
⎝ ⎠
1) Giaûi baøi toaùn theo phöông phaùp chi phí beù nhaát?
2) X0 coù laø phöông aùn toái öu cuûa baøi toaùn khoâng, taïi sao?
3) Duøng X0 tìm taát caû caùc pa cöïc bieân toái öu?
HD:
1) fmin = 402
2) X0 khoâng laø patö vì khoâng toàn taïi heä thoáng theá vò (ui,vj ) thoûa 2 ñieàu kieän ôû treân.
Caùch khaùc: f(X0)= 575 > fmin
3) Coù 2 pacbtö

3.31) Cho baûng vaän taûi vôùi 1 phöông aùn vaän taûi sau:

F T 25 50 15 55
45 15 10 9 12
40 13 21 14 8
60 10 11 16 13

⎛ 0 30 0 15 ⎞
⎜ ⎟
X 0 = ⎜ 25 0 15 0 ⎟
⎜ 0 20 0 40 ⎟
⎝ ⎠
1) Giaûi baøi toaùn theo pp chi phí beù nhaát?
2) X0 coù laø phöông aùn toái öu cuûa baøi toaùn khoâng, taïi sao?
HD:
⎛ 0 30 15 0 ⎞
⎜ ⎟
1) X = ⎜ 0 0 0 40 ⎟
⎜ 25 20 0 15 ⎟
⎝ ⎠
fmin = 1420
2)
F T 25 50 15 55
45 15 10 9 12 0
-2 [30] 5 [15]
40 13 21 14 8 0
[25] -11 [15] 4
60 10 11 16 13 1
4 [20] -1 [40]
13 10 14 12

Khoâng toàn taïi heä thoáng theá vò (ui,vj) thoûa 2 ñieàu kieän ñaõ neâu.

Caùch khaùc: f(X0) = 1755 > fmin neân X0 khoâng laø patö

48
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

3.32) Cho baûng vaän taûi vôùi 1 phöông aùn vaän taûi sau:

F T 25 50 15 55
45 18 10 15 12
40 13 15 14 17
60 19 11 16 13
⎛ 0 30 0 15 ⎞
⎜ ⎟
X 0 = ⎜ 25 0 15 0 ⎟
⎜ 0 20 0 40 ⎟
⎝ ⎠
1) X0 coù laø phöông aùn toái öu cuûa baøi toaùn khoâng, taïi sao?
2) Tìm taát caû caùc pacb toái öu cuûa baøi toaùn?
HD:
1)
F T 25 50 15 55
45 18 10 15 12 0
-5 [30] -1 [15]
40 13 15 14 17 0
[25] -5 [15] -5
65 19 11 16 13 1
-5 [20] -1 [40]
13 10 14 12

X0 laø patö cuûa baøi toaùn, fmin= 1755

3.33) Cho baøi toaùn vaän taûi vôùi 1 pa vaø caùc theá vò sau:

F T 50 70 30 30 ui
40 12 8 6 9 0
-1 [10] [30] 1
60 10 9 12 8 1
2 [60] -5 3
80 11 14 11 10 0
[50] -6 -5 [30]
vj 11 8 6 10

Keát luaän pa treân khoâng laø patö thì ñuùng hay sai?
HD:
Keát luaän sai, vì toàn taïi heä thoáng theá vò sau thoûa 2 ñieàu kieän treân

F T 50 70 30 30 ui
40 12 8 6 9 0
-6 [10] [30] -4
60 10 9 12 8 1
-4 [60] -5 -2
80 11 14 11 10 5
[50] -1 [0] [30]
vj 6 8 6 5

fmin = 1650

49
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

3.34) Xí nghieäp vaän taûi X nhaän hôïp ñoàng vaän taûi 1 loaïi xi maêng töø 3 kho cuûa coâng ty vaät tö Y, kyù
hieäu Gi ,i=1,3 ñeán 4 coâng tröôøng do coâng ty xaây döïng Z ñang thi coâng, kyù hieäu Nj , j=1,4. Caùc coâng
tröôøng naøy naèm raõi raùc khaép thaønh phoá. Khoaûng caùch (km) töø moãi kho ñeán moãi coâng tröôøng cho
nhö sau:

Kho Coâng tröôøng N1 N2 N3 N4

G1 15 10 9 12
G2 13 21 14 8
G3 10 11 16 12

Caên cöù vaøo soá löôïng xi maêng hieän coù ôû moãi kho vaø nhu caàu xi maêng ôû caùc coâng tröôøng, vaø khoaûng
caùch töø moãi kho ñeán moãi coâng tröôøng: xí nghieäp choïn keá hoaïch vaän taûi nhö sau:
G1ÆN2: 18T ; G1ÆN4: 12T ; G2ÆN1: 25T
G2ÆN3: 25T ; G3ÆN2: 20T ; G3ÆN4: 18T
Giaû thieát cho raèng chi phí vaän taûi tyû leä vôùi soá taán.km phaûi thöïc hieän
1) Ñaây coù phaûi laø pa cho chi phí vaän taûi beù nhaát hay khoâng
2) Neáu khoâng phaûi nhö vaäy, haõy tìm pa cho chi phí vaän taûi beù nhaát
HD:
1) Khoâng toàn taïi heä thoáng theá vò (ui ,vj) thoûa 2 ñieàu kieän treân.
Ñaây khoâng laø patö.

F T 25 38 25 30
30 15 10 9 12
[18] [12]
50 13 21 14 8
[25] [25]
38 10 11 16 12
[20] [18]

2) f = 1188

3.35) Moät coâng ty coù 3 nhaø maùy saûn xuaát 1 loaïi haøng, ñaët taïi caùc ñòa ñieåm A1, A2, A3. Loaïi haøng
naøy ñöôïc tieâu thuï taïi 3 thò tröôøng B1, B2, B3. Cho bieát caùc soá lieäu sau ñaây:

Nhaø Coâng suaát Chi phí SX Thò Nhu caàu Giaù baùn
Maùy (1000ñv/naêm) (1000ñ/ñv) tröôøng (1000ñv/naêm) (1000ñ/ñv)
A1 60 15 B1 70 32
A2 30 18 B2 50 34
A3 80 16 B3 30 30

Giaù cöôùc vaän chuyeån (1000ñ/ñv) nhö sau:

B1 B2 B3
A1 8 12 6
A2 7 8 5
A3 9 13 8

Haõy xaùc ñònh keá hoaïch saûn xuaát vaø phaân phoái haøng töø caùc nhaø maùy ñeán caùc thò tröôøng trong 1 naêm,
sao cho toång lôïi nhuaän thu ñöôïc laø lôùn nhaát

50
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

HD:

70 50 30 (20)
60 9 7 9 0
30 7 8 7 0
80 7 5 6 0
a11 = 32-15-8 = 9
a12 = 34-15-12 = 7
fmax = 1160

3.36) Moät coâng ty caàn chôû haøng töø 3 kho chöùa haøng K1, K2, K3 ñeán caùc cöûa haøng H1, H2, H3. Soá
löôïng haøng hieän coù taïi caùc kho K1, K2, K3 laàn löôït laø 120T, 130T, 50T. Nhu caàu ôû caùc cöûa haøng
H1, H2, H3 veà loaïi haøng naøy laàn löôït laø 150T, 100T, 100T. Khoaûng caùch (km) töø caùc kho ñeán caùc
cöûa haøng nhö sau:

H1 H2 H3
K1 18 12 11
K2 12 10 13
K3 16 15 15

1) Giaû thieát cöûa haøng H1 phaûi nhaän ñuû haøng. Haõy tìm keá hoaïch saûn xuaát toái öu
2) Giaû thieát raèng kho K3 phaûi chuyeån cho cöûa haøng H2 ít nhaát 30T haøng. Haõy laäp moâ hình baøi toaùn
vaø neâu höôùng giaûi quyeát baøi toaùn trong tröôøng hôïp naøy (khoâng giaûi)
HD:
1) fmin = 3640
2) Ta taùch doøng K3 laøm 2 doøng, coät H2 thaønh 2 coät, ta coù patö nhö sau:

F T 150 70 30 100
120 18 12 M 11
[20] [100]
130 12 10 M 13
[80] [50]
20 16 15 M 15
[20]
30 M M 15 M
[0] [30]
(50) 0 0 0 0
[50]

51
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

BAØI TOAÙN XE KHOÂNG

3.37) Moät coâng ty phaûi thöïc hieän moät keá hoaïch vaän chuyeån sau ñaây :

Nôi ñi Taûi troïng (taán) Nôi ñeán

A1 50 B1
50 B2
A2 20 B3
A3 10 B2
80 B3
90 B4

⎛ 3 12 5 9 ⎞
⎜ ⎟
Ma traän khoaûng caùch (km) töø Ai → Bj nhö sau: C = ⎜ 1 7 6 10 ⎟
⎜ 4 6 2 13 ⎟
⎝ ⎠
Haõy laäp keá hoaïch ñieàu ñoäng xe sao cho thöïc hieän ñöôïc keá hoaïch vaän chuyeån treân vaø toång soá
taán×km xe chaïy khoâng taûi laø nhoû nhaát.
HD:
⎛ 10 0 0 90 ⎞
⎜ ⎟
X = ⎜ 20 0 0 0⎟ f =1500 taán*km
⎜ 20 60 100 0 ⎟
⎝ ⎠
Caùc tuyeán ñieàu ñoäng:
A1 ⇒ B1 Æ A1 : 10T
A3 ⇒ B2 Æ A3 : 10T
A3 ⇒ B3 Æ A3 : 80T
A3 ⇒ B4 Æ A1 ⇒ B2 Æ A3 : 50
A3 ⇒ B4 Æ A1 ⇒ B1 Æ A3 : 20T
A3 ⇒ B4 Æ A1 ⇒ B1 Æ A2 ⇒ B3 Æ A3 : 20T

3.38) Moät xí nghieäp vaän taûi thöïc hieän keá hoaïch vaän taûi sau ñaây :

Ñòa ñieåm leân haøng Loaïi haøng Troïng taûi xe (taán) Ñòa ñieåm xuoáng haøng
A1 Gaïo 60 B2
40 B4
A2 Baép 35 B1
50 B3
A3 Ñöôøng 20 B1
25 B2

Khoaûng caùch (Km) giöõa ñòa ñieåm leân haøng vaø ñòa ñieåm xuoáng haøng cho döôùi daïng ma traän sau:
⎛ 40 20 80 60 ⎞
⎜ ⎟
C = ⎜100 40 120 80 ⎟
⎜ 60 80 40 100 ⎟
⎝ ⎠
Haõy laäp keá hoaïch ñieàu ñoäng xe ñeå thöïc hieän keá hoaïch vaän taûi treân sao cho toång soá Taán×Km xe
chaïy khoâng taûi laø ít nhaát.

52
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

HD:
⎛ 55 0 5 40 ⎞
⎜ ⎟
X = ⎜ 0 85 0 0 ⎟ f= 10200
⎜ 0 0 45 0 ⎟
⎝ ⎠
Caùc tuyeán ñieàu ñoäng:
A1 ⇒ B4 Æ A1 : 40T
A1 ⇒ B2 Æ A2 ⇒ B1 Æ A1 : 35T
A2 ⇒ B3 Æ A3 ⇒ B2 Æ A2 : 25T
A1 ⇒ B2 Æ A2 ⇒ B3 Æ A1 : 5T
A1 ⇒ B2 Æ A2 ⇒ B3 Æ A3 ⇒ B1 Æ A1 : 20T

3.39) Moät coâng ty vaän taûi kyù keát hôïp ñoàng vaän chuyeån 1 loaïi haøng töø 3 ñieåm phaùt haøng ñeán 3
ñieåm nhaän haøng nhö sau:

Ñòa ñieåm phaùt haøng Ñòa ñieåm nhaän haøng Soá löôïng (taán)
A1 B2 40
B4 60
A2 B1 50
B3 20
A3 B2 30
B3 20

1) Tìm phöông aùn xe chaïy khoâng taûi sao cho toång soá taán.km xe khoâng laø ít nhaát. Bieát ma traän
khoaûng caùch (km) giöõa caùc ñòa ñieåm nhö sau:
⎛2 3 4 5⎞
⎜ ⎟
C = ⎜6 3 5 1⎟
⎜3 6 4 2⎟
⎝ ⎠
2) Keát hôïp vôùi hôïp ñoàng vaän chuyeån haøng, haõy leân keá hoaïch ñieàu xe.
HD:
⎛ 40 60 0 0 ⎞
⎜ ⎟
1) X = ⎜ 0 10 0 60 ⎟ f = 540
⎜ 10 0 40 0 ⎟
⎝ ⎠
2) Caùc tuyeán ñieàu ñoäng nhö sau:
A1 ⇒ B2 Æ A1 : 40T
A3 ⇒ B3 Æ A3 : 20T
A2 ⇒ B1 Æ A1 ⇒ B4 Æ A2 : 50T
A3 ⇒ B2 Æ A2 ⇒ B3 Æ A3 : 20T
A3 ⇒ B2 Æ A1 ⇒ B4 Æ A3 : 10T

3.40) Giaû söû phaûi thöïc hieän keá hoaïch vaän chuyeån haøng nhö sau:

Nôi ñi Nôi ñeán Soá löôïng (taán)

A1 B1 40
A2 B2 30
B3 30
A3 B1 10
B2 40
B4 30

53
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

⎛12 8 6 9 ⎞
⎜ ⎟
Vaø ma traän khoaûng caùch (km) nhö sau: C = ⎜10 9 12 8 ⎟
⎜11 14 11 10 ⎟
⎝ ⎠
Tìm keá hoaïch ñieàu xe sao cho toång soá taán.km xe chaïy khoâng taûi laø ít nhaát.
HD:
⎛ 0 10 30 0 ⎞
⎜ ⎟
X = ⎜ 0 60 0 0 ⎟ fmin =1650 taán.km
⎜ 50 0 0 30 ⎟
⎝ ⎠
Caùc tuyeán ñieàu ñoäng nhö sau:
A3 ⇒ B1 Æ A3 : 10T
A2 ⇒ B2 Æ A2 : 30T
A3 ⇒ B4 Æ A3 : 30T
A1 ⇒ B1 Æ A3 ⇒ B2 Æ A2 ⇒ B3 Æ A1 : 30T
A1 ⇒ B1 Æ A3 ⇒ B2 Æ A1 : 10T

54
 Toái öu hoùa * Baøi taäp chöông 3

GIAÛI BAØI TOAÙN VAÄN TAÛI BAÈNG SOLVER CUÛA EXCELXP

(Xem laïi caùch giaûi baøi toaùn QHTT baèng SolverXP)

Ví duï: Giaûi baøi toaùn vaän taûi sau:

F T 150 90 140
100 3 7 4
125 4 8 10
155 7 19 9
HD:
Ta laäp baûng sau:

A B C D E
1 150 90 140
2 100 3 7 4 =SUMPRODUCT
(B2:D2,B5:D5)
3 125 4 8 10 =SUMPRODUCT
(B3:D3,B6:D6)
4 155 7 19 9 =SUMPRODUCT
(B4:D4,B7:D7)
5 =SUM(B5:D5) 1 1 1
6 =SUM(B6:D6) 1 1 1
7 =SUM(B7:D7) 1 1 1 =SUM(E2:E4)
8 =SUM(B5:B7) =SUM(C5:C7) =SUM(D5:D7)

Khai baùo nhö sau:

55
 www37.websamba.com/phamtricao ThS. Phaïm Trí Cao * 2005 www.phamtricao.web1000.com

Nhaáp nuùt Solve.

Hieän ra thoâng baùo, choïn OK.

Ta coù keát quaû:

Löu yù:
Neáu ñaùp soá coù: soá oâ choïn > (soá doøng+soá coät−1) thì ta coù patö khoâng cöïc bieân.
Muoán tìm patö cöïc bieân thì ta thay ñoåi laïi caùc giaù trò khôûi ñoäng cuûa caùc bieán B5:D7 (caên cöù vaøo
keát quaû treân) , vaø Solver laïi.
Neáu baøi toaùn khoâng caân baèng thu phaùt thì ta ñöa veà daïng caân baèng thu phaùt tröôùc roài duøng solver
giaûi.
Neáu baøi toaùn coù oâ caám thì ta cho oâ caám coù chi phí lôùn (chaúng haïn gaáp 2000 laàn oâ coù chi phí lôùn
nhaát trong baûng).

56