GRADE 5 Araling-Panlipunan DLL Whole Year

GRADES 1 to 12 Paaralan Baitang/Antas
DAILY LESSON LOG Guro Asignatura

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Hulyo 4-8, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)
Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

I. LAYUNIN Natutukoy ang relatibong lokasyon (relative location) ng Pilipinas batay sa karatig bansa na nakapaligid dito gamit ang pangalawang direksyon
A. Pamantayang Pangnilalaman naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring
unawa at kaalaman sa kasanayang unawa at kaalaman sa kasanayang unawa at kaalaman sa kasanayang unawa at kaalaman sa kasanayang pag-unawa at kaalaman sa
pangheograpiya, ang mga teorya sa pangheograpiya, ang mga teorya sa pangheograpiya, ang mga teorya sa pangheograpiya, ang mga teorya sa kasanayang pangheograpiya, ang
pinagmulan ng lahing Pilipino upang pinagmulan ng lahing Pilipino upang pinagmulan ng lahing Pilipino upang pinagmulan ng lahing Pilipino upang mga teorya sa pinagmulan ng
mapahahalagahan ang konteksto ng mapahahalagahan ang konteksto ng mapahahalagahan ang konteksto ng mapahahalagahan ang konteksto ng lahing Pilipino upang
lipunan/ pamayanan ng mga lipunan/ pamayanan ng mga lipunan/ pamayanan ng mga lipunan/ pamayanan ng mga mapahahalagahan ang konteksto
sinaunang Pilipino at ang kanilang sinaunang Pilipino at ang kanilang sinaunang Pilipino at ang kanilang sinaunang Pilipino at ang kanilang ng lipunan/ pamayanan ng mga
ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng sinaunang Pilipino at ang kanilang
Pilipinas Pilipinas Pilipinas Pilipinas ambag sa pagbuo ng kasaysayan
ng Pilipinas
B. Pamantayan sa Pagaganap naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki
nabuong kabihasnan ng mga nabuong kabihasnan ng mga nabuong kabihasnan ng mga nabuong kabihasnan ng mga sa nabuong kabihasnan ng mga
sinaunang Pilipinogamit ang sinaunang Pilipinogamit ang sinaunang Pilipinogamit ang sinaunang Pilipinogamit ang sinaunang Pilipinogamit ang
kaalaman sa kasanayang kaalaman sa kasanayang kaalaman sa kasanayang kaalaman sa kasanayang kaalaman sa kasanayang
pangheograpikal at mahahalagang pangheograpikal at mahahalagang pangheograpikal at mahahalagang pangheograpikal at mahahalagang pangheograpikal at mahahalagang
konteksto ng kasaysayan ng lipunan konteksto ng kasaysayan ng lipunan konteksto ng kasaysayan ng lipunan konteksto ng kasaysayan ng lipunan konteksto ng kasaysayan ng
at bansa kabilang ang mga teorya ng at bansa kabilang ang mga teorya ng at bansa kabilang ang mga teorya ng at bansa kabilang ang mga teorya ng lipunan at bansa kabilang ang mga
pinagmulan at pagkabuo ng pinagmulan at pagkabuo ng pinagmulan at pagkabuo ng pinagmulan at pagkabuo ng teorya ng pinagmulan at
kapuluan ng Pilipinas at ng lahing kapuluan ng Pilipinas at ng lahing kapuluan ng Pilipinas at ng lahing kapuluan ng Pilipinas at ng lahing pagkabuo ng kapuluan ng Pilipinas
Pilipino Pilipino Pilipino Pilipino at ng lahing Pilipino
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto

(Isulat ang code ng bawat 1. Nailalarawan ang lokasyon ng 1. Nailalarawan ang lokasyon ng 1. Nailalarawan ang lokasyon ng 1. Nailalarawan ang klima ng 1. Nailalarawan ang klima ng
kasanayan) Pilipinas sa mapa Pilipinas sa mapa Pilipinas sa mapa Pilipinas bilang isang bansang Pilipinas bilang isang bansang
1.1 Natutukoy ang kinalalagyan ng 1.1 Natutukoy ang kinalalagyan ng 1.1 Natutukoy ang kinalalagyan ng tropikal ayon salokasyon nito sa tropikal ayon salokasyon nito sa
Pilipinas sa mundo gamit ang mapa Pilipinas sa mundo gamit ang mapa Pilipinas sa mundo gamit ang mapa mundo mundo
batay sa ”absolute location” nito batay sa ”absolute location” nito batay sa ”absolute location” nito 1.1 Natutukoy ang mga salik na may 1.1 Natutukoy ang mga salik na
1
(longitude at latitude) (longitude at latitude) (longitude at latitude) kinalaman sa klima ng bansa tulad may kinalaman sa klima ng bansa
1.2 Natutukoy ang relatibong 1.2 Natutukoy ang relatibong 1.2 Natutukoy ang relatibong ng temperatura, dami ng ulan, tulad ng temperatura, dami ng
lokasyon (relative location) ng lokasyon (relative location) ng lokasyon (relative location) ng humidity ulan, humidity
Pilipinas batay sa karatig bansa na Pilipinas batay sa karatig bansa na Pilipinas batay sa karatig bansa na 1.2 Naipaliliwanag ang pagkakaiba 1.2 Naipaliliwanag ang pagkakaiba
nakapaligid dito gamit ang nakapaligid dito gamit ang nakapaligid dito gamit ang ng panahon at klima sa iba’t ibang ng panahon at klima sa iba’t ibang
pangunahin at pangalawang pangunahin at pangalawang pangunahin at pangalawang bahagi ng mundo bahagi ng mundo
direksyon direksyon direksyon 1.3 Naiugnay ang uri ng klima at 1.3 Naiugnay ang uri ng klima at
panahon ng bansa ayon sa panahon ng bansa ayon sa
AP5PLP-Ib-c-2 AP5PLP-Ib-c-2
AP5PLP-Ia-1
AP5PLP-Ia-1 AP5PLP-Ia-1
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
1. Mga pahina sa Gabay ng Guro
2. Mga pahina sa Kagamitang Pang-

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Learner’s Material, pp. __. K to 12 Learner’s Material, pp. __. K to 12 Learner’s Material, pp. __. K to 12 Learner’s Material, pp. __. K to 12
AP5PLP-Ib-c-2 AP5PLP-Ib-c-2 AP5PLP-Ib-c-2 AP5PLP-Ib-c-2
Makabayan: Kapaligirang Pilipino Makabayan: Kapaligirang Pilipino Makabayan: Kapaligirang Pilipino Makabayan: Kapaligirang Pilipino
IV,pp. 20-21 IV,pp. 20-21 IV,pp. 20-21 IV,pp. 20-21
4. Karagdagang Kagamitan mula sa

portal ng Learning Resource
B. Iba pang Kagamitang Panturo Powerpoint presentation Powerpoint presentation Powerpoint presentation Powerpoint presentation
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin at/o Pagbalik-aralan ang nakaraang aralin Pagbalik-aralan ang nakaraang aralin Pagbalik-aralan ang nakaraang aralin Pagbalik-aralan ang nakaraang aralin
pagsisimula ng bagong aralin tungkol sa Absolute na lokasyon tungkol sa Absolute na lokasyon tungkol sa Absolute na lokasyon tungkol sa Absolute na lokasyon
gamit ang mapa. gamit ang mapa. gamit ang mapa. gamit ang mapa.
2
Ano ang ibig sabihin ng mapa? Ano ang ibig sabihin ng mapa? Ano ang ibig sabihin ng mapa? Ano ang ibig sabihin ng mapa?
Bakit mahalagang malaman ang mga Bakit mahalagang malaman ang mga Bakit mahalagang malaman ang mga Bakit mahalagang malaman ang mga
guhit na makikita sa mapa? guhit na makikita sa mapa? guhit na makikita sa mapa? guhit na makikita sa mapa?
Gamit ang mapa o globo, ipaturo sa Gamit ang mapa o globo, ipaturo sa Gamit ang mapa o globo, ipaturo sa Gamit ang mapa o globo, ipaturo sa
mga bata ang mga likhang guhit: mga bata ang mga likhang guhit: mga bata ang mga likhang guhit: mga bata ang mga likhang guhit:
Prime meridian Prime meridian Prime meridian Prime meridian
Artic Circles Artic Circles Artic Circles Artic Circles
International Date Line International Date Line International Date Line International Date Line
Antarctic Circles Antarctic Circles Antarctic Circles Antarctic Circles
Ekwador Ekwador Ekwador Ekwador
North and South Poles North and South Poles North and South Poles North and South Poles
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Natutukoy ang relatibong lokasyon Natutukoy ang relatibong lokasyon Natutukoy ang relatibong lokasyon Natutukoy ang relatibong lokasyon
(relative location) ng Pilipinas batay (relative location) ng Pilipinas batay (relative location) ng Pilipinas batay (relative location) ng Pilipinas batay
sa karatig bansa na nakapaligid dito sa karatig bansa na nakapaligid dito sa karatig bansa na nakapaligid dito sa karatig bansa na nakapaligid dito
gamit ang pangalawang direksyon gamit ang pangalawang direksyon gamit ang pangalawang direksyon gamit ang pangalawang direksyon
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Pangkatang Gawain: Maghanda ng Pangkatang Gawain: Maghanda ng Pangkatang Gawain: Maghanda ng Pangkatang Gawain: Maghanda ng
bagong aralin apat na thermometer na ipagagamit apat na thermometer na ipagagamit apat na thermometer na ipagagamit apat na thermometer na ipagagamit
sa bawat pangkat. Pangkatin sa apat sa bawat pangkat. Pangkatin sa apat sa bawat pangkat. Pangkatin sa apat sa bawat pangkat. Pangkatin sa apat
ang klase at ipakuha ang ang klase at ipakuha ang ang klase at ipakuha ang ang klase at ipakuha ang
temperatura sa silid-aralan, sa isang temperatura sa silid-aralan, sa isang temperatura sa silid-aralan, sa isang temperatura sa silid-aralan, sa isang
silid na may aircon, sa labas ng silid- silid na may aircon, sa labas ng silid- silid na may aircon, sa labas ng silid- silid na may aircon, sa labas ng silid-
aralan, at sa bagong kulong tubig. aralan, at sa bagong kulong tubig. aralan, at sa bagong kulong tubig. aralan, at sa bagong kulong tubig.
Ipaliwanag sa mga bata ang wastong Ipaliwanag sa mga bata ang wastong Ipaliwanag sa mga bata ang wastong Ipaliwanag sa mga bata ang wastong
paggamit ng thermometer at ang paggamit ng thermometer at ang paggamit ng thermometer at ang paggamit ng thermometer at ang
pagsulat ng temperature nito. pagsulat ng temperature nito. pagsulat ng temperature nito. pagsulat ng temperature nito.
Ipalahad sa klase ang ginawa ng Ipalahad sa klase ang ginawa ng Ipalahad sa klase ang ginawa ng Ipalahad sa klase ang ginawa ng
bawat pangkat. bawat pangkat. bawat pangkat. bawat pangkat.
Itanong: Itanong: Itanong: Itanong:

Ano ang temperature ng silid aralan? Ano ang temperature ng silid aralan? Ano ang temperature ng silid aralan? Ano ang temperature ng silid aralan?
Ng silid na may aircon? Sa labas ng Ng silid na may aircon? Sa labas ng Ng silid na may aircon? Sa labas ng Ng silid na may aircon? Sa labas ng
3
silid-aralan? Sa bagong kulong tubig? silid-aralan? Sa bagong kulong tubig? silid-aralan? Sa bagong kulong tubig? silid-aralan? Sa bagong kulong tubig?
Mataas ba ito o mababa? Mataas ba ito o mababa? Mataas ba ito o mababa? Mataas ba ito o mababa?
Ano ang nadarama kapag mataas Ano ang nadarama kapag mataas Ano ang nadarama kapag mataas Ano ang nadarama kapag mataas
ang temperatura? ang temperatura? ang temperatura? ang temperatura?
Ano ang nadarama kapag mababa Ano ang nadarama kapag mababa Ano ang nadarama kapag mababa Ano ang nadarama kapag mababa
ang temperatura? ang temperatura? ang temperatura? ang temperatura?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Magpabalita sa harapan ng klase Magpabalita sa harapan ng klase Magpabalita sa harapan ng klase Magpabalita sa harapan ng klase
at paglalahad ng bagong kasanayan tungkol sa klima ng bansa. Iugnay tungkol sa klima ng bansa. Iugnay tungkol sa klima ng bansa. Iugnay tungkol sa klima ng bansa. Iugnay
#1 ang mga kasagutan ng bata sa aralin. ang mga kasagutan ng bata sa aralin. ang mga kasagutan ng bata sa aralin. ang mga kasagutan ng bata sa aralin.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Itanong sa mga bata kung ano sa Itanong sa mga bata kung ano sa Itanong sa mga bata kung ano sa Itanong sa mga bata kung ano sa
at paglalahad ng bagong kasanayan palagay nila ang iba pang salik na palagay nila ang iba pang salik na palagay nila ang iba pang salik na palagay nila ang iba pang salik na
#2 may kinalaman sa klima ng bansa . may kinalaman sa klima ng bansa . may kinalaman sa klima ng bansa . may kinalaman sa klima ng bansa .
Tanggapin ang lahat ng sagot. Isulat Tanggapin ang lahat ng sagot. Isulat Tanggapin ang lahat ng sagot. Isulat Tanggapin ang lahat ng sagot. Isulat
sa pisara. Gamitin ang tanong sa sa pisara. Gamitin ang tanong sa sa pisara. Gamitin ang tanong sa sa pisara. Gamitin ang tanong sa
simula ng bahaging Alamin Mo sa simula ng bahaging Alamin Mo sa simula ng bahaging Alamin Mo sa simula ng bahaging Alamin Mo sa
LM sa LM sa pahina ___. LM sa LM sa pahina ___. LM sa LM sa pahina ___. LM sa LM sa pahina ___.
F. Paglinang sa Kabihasan Talakayin at pag-usapan ang mga Talakayin at pag-usapan ang mga Talakayin at pag-usapan ang mga Talakayin at pag-usapan ang mga
(Tungo sa Formative Assessment) salik na may kinalaman sa klima ng salik na may kinalaman sa klima ng salik na may kinalaman sa klima ng salik na may kinalaman sa klima ng
bansa sa pamamagitan ng Bubble bansa sa pamamagitan ng Bubble bansa sa pamamagitan ng Bubble bansa sa pamamagitan ng Bubble
map. map. map. map.
Temperatura Temperatura Temperatura Temperatura
Dami ng ulan Dami ng ulan Dami ng ulan Dami ng ulan
Humidity Humidity Humidity Humidity
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Ipaliwanag ang panuto sa Ipaliwanag ang panuto sa Ipaliwanag ang panuto sa Ipaliwanag ang panuto sa
araw na buhay pagsasagawa ng bawat Gawain. pagsasagawa ng bawat Gawain. pagsasagawa ng bawat Gawain. pagsasagawa ng bawat Gawain.
Gawain A Gawain A Gawain A Gawain A

Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat.
4
Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa
paggawa ng Gawain A sa LM, pahina paggawa ng Gawain A sa LM, pahina paggawa ng Gawain A sa LM, pahina paggawa ng Gawain A sa LM, pahina
__. __. __. __.
Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang
bawat pangkat upang magawa nang bawat pangkat upang magawa nang bawat pangkat upang magawa nang bawat pangkat upang magawa nang
maayos ang Gawain. maayos ang Gawain. maayos ang Gawain. maayos ang Gawain.
Pasagutan ang mga tanong. Pasagutan ang mga tanong. Pasagutan ang mga tanong. Pasagutan ang mga tanong.
Ipaulat sa mga mag-aaral ang Ipaulat sa mga mag-aaral ang Ipaulat sa mga mag-aaral ang Ipaulat sa mga mag-aaral ang
natapos na gawa ng kanilang natapos na gawa ng kanilang natapos na gawa ng kanilang natapos na gawa ng kanilang
pangkat. pangkat. pangkat. pangkat.
Gawain B Gawain B Gawain B Gawain B

Gamitin ang parehong pangkat sa Gamitin ang parehong pangkat sa Gamitin ang parehong pangkat sa Gamitin ang parehong pangkat sa
naunang gawain. naunang gawain. naunang gawain. naunang gawain.
Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain
B pahina __ng LM. B pahina __ng LM. B pahina __ng LM. B pahina __ng LM.
Gawain C Gawain C Gawain C Gawain C

Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa
Gawain B. Gawain B. Gawain B. Gawain B.
Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa
paggawa pahina __. paggawa pahina __. paggawa pahina __. paggawa pahina __.
Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot
ay ayos na bago iulat sa klase.Pag- ay ayos na bago iulat sa klase.Pag- ay ayos na bago iulat sa klase.Pag- ay ayos na bago iulat sa klase.Pag-
uulat ng bawat pangkat. uulat ng bawat pangkat. uulat ng bawat pangkat. uulat ng bawat pangkat.
H. Paglalahat ng Arallin Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa
Tandaan Mo sa LM, p.__ at Tandaan Mo sa LM, p.__ at Tandaan Mo sa LM, p.__ at Tandaan Mo sa LM, p.__ at
tatalakayin ang sagot. tatalakayin ang sagot. tatalakayin ang sagot. tatalakayin ang sagot.
I. Pagtataya ng Aralin Pasagutan sa mga bata ang bahaging Pasagutan sa mga bata ang bahaging Pasagutan sa mga bata ang bahaging Pasagutan sa mga bata ang bahaging
Natutuhan Kos a LM, p.__. Natutuhan Kos a LM, p.__. Natutuhan Kos a LM, p.__. Natutuhan Kos a LM, p.__.
5
J. Karagdagang gawain para sa Iugnay ang uri ng klima at panahon Iugnay ang uri ng klima at panahon Iugnay ang uri ng klima at panahon Iugnay ang uri ng klima at panahon
takdang-aralin at remediation ng bansa ayon sa lokasyon nito sa ng bansa ayon sa lokasyon nito sa ng bansa ayon sa lokasyon nito sa ng bansa ayon sa lokasyon nito sa
mundo. mundo. mundo. mundo.
Ipaliwanag ang katangian ng Ipaliwanag ang katangian ng Ipaliwanag ang katangian ng Ipaliwanag ang katangian ng
Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
A. Bilang ng mag-aaral na nakakuha

ng 80% sa pagtataya
B. Bilang ng mag-aaral na
nangangailangan ng iba pang
gawain para sa remediation
C. Nakatulong ba ang remedial?
Bilang ng mag-aaral na nakaunawa
sa aralin
D. Bilang ng mga mag-aaral na
magpapatuloy sa remediation
E. Alin sa mga istratehiyang pagtuturo
nakatulong ng lubos? Paano ito
nakatulong?
F. Anong suliranin ang aking
naranasan na solusyunan sa tulong
ng aking punungguro at superbisor?
G. Anong kagamitang panturo ang
aking nadibuho na nais kong
ibahagi sa mga kapwa ko guro?
6
(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring
ng Pilipinas
B. Pamantayan sa Pagaganap naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki

(Isulat ang code ng bawat 1. Nailalarawan ang lokasyon ng 1. Nailalarawan ang lokasyon ng 1. Nailalarawan ang lokasyon ng 1. Nailalarawan ang klima ng 1. Nailalarawan ang klima ng
kasanayan) Pilipinas sa mapa Pilipinas sa mapa Pilipinas sa mapa Pilipinas bilang isang bansang Pilipinas bilang isang bansang
7
1.1 Natutukoy ang kinalalagyan ng 1.1 Natutukoy ang kinalalagyan ng 1.1 Natutukoy ang kinalalagyan ng tropikal ayon salokasyon nito sa tropikal ayon salokasyon nito sa
Pilipinas sa mundo gamit ang mapa Pilipinas sa mundo gamit ang mapa Pilipinas sa mundo gamit ang mapa mundo mundo
batay sa ”absolute location” nito batay sa ”absolute location” nito batay sa ”absolute location” nito 1.1 Natutukoy ang mga salik na may 1.1 Natutukoy ang mga salik na
(longitude at latitude) (longitude at latitude) (longitude at latitude) kinalaman sa klima ng bansa tulad may kinalaman sa klima ng bansa
1.2 Natutukoy ang relatibong 1.2 Natutukoy ang relatibong 1.2 Natutukoy ang relatibong ng temperatura, dami ng ulan, tulad ng temperatura, dami ng
lokasyon (relative location) ng lokasyon (relative location) ng lokasyon (relative location) ng humidity ulan, humidity
Pilipinas batay sa karatig bansa na Pilipinas batay sa karatig bansa na Pilipinas batay sa karatig bansa na 1.2 Naipaliliwanag ang pagkakaiba 1.2 Naipaliliwanag ang pagkakaiba
nakapaligid dito gamit ang nakapaligid dito gamit ang nakapaligid dito gamit ang ng panahon at klima sa iba’t ibang ng panahon at klima sa iba’t ibang
pangunahin at pangalawang pangunahin at pangalawang pangunahin at pangalawang bahagi ng mundo bahagi ng mundo
direksyon direksyon direksyon 1.3 Naiugnay ang uri ng klima at 1.3 Naiugnay ang uri ng klima at
panahon ng bansa ayon sa panahon ng bansa ayon sa
AP5PLP-Ia-1 AP5PLP-Ib-c-2 AP5PLP-Ib-c-2
AP5PLP-Ia-1 AP5PLP-Ia-1
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
C. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12
AP5PLP-Ib-c-2-3 AP5PLP-Ib-c-2-3 AP5PLP-Ib-c-2-3 AP5PLP-Ib-c-2-3 AP5PLP-Ib-c-2-3
Makabayan: Kapaligirang Pilipino Makabayan: Kapaligirang Pilipino Makabayan: Kapaligirang Pilipino Makabayan: Kapaligirang Pilipino Makabayan: Kapaligirang Pilipino
IV,pp. 45-48 IV,pp. 45-48 IV,pp. 45-48 IV,pp. 45-48 IV,pp. 45-48

D. Iba pang Kagamitang Panturo
8
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin
at/o pagsisimula ng bagong
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Naiuugnay ang uri ng klima at Naiuugnay ang uri ng klima at Naiuugnay ang uri ng klima at Naiuugnay ang uri ng klima at Naiuugnay ang uri ng klima at
panahon ayon sa lokasyon nito sa panahon ayon sa lokasyon nito sa panahon ayon sa lokasyon nito sa panahon ayon sa lokasyon nito sa panahon ayon sa lokasyon nito sa
mundo. mundo. mundo. mundo. mundo.
Naipaliliwanag ang katangian ng Naipaliliwanag ang katangian ng Naipaliliwanag ang katangian ng Naipaliliwanag ang katangian ng Naipaliliwanag ang katangian ng
Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang
archipelago.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa

bagong aralin Ano ang relatibong lokasyon ng Ano ang relatibong lokasyon ng Ano ang relatibong lokasyon ng Ano ang relatibong lokasyon ng Ano ang relatibong lokasyon ng
Pilipinas base sa Insular at Bisinal na Pilipinas base sa Insular at Bisinal na Pilipinas base sa Insular at Bisinal na Pilipinas base sa Insular at Bisinal na Pilipinas base sa Insular at Bisinal
lokasyon. lokasyon. lokasyon. lokasyon. na lokasyon.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pangkatang Gawain: Hahatiin ang Pangkatang Gawain: Hahatiin ang Pangkatang Gawain: Hahatiin ang Pangkatang Gawain: Hahatiin ang Pangkatang Gawain: Hahatiin ang
at paglalahad ng bagong kasanayan mga mag-aaral sa apat na grupo. mga mag-aaral sa apat na grupo. mga mag-aaral sa apat na grupo. mga mag-aaral sa apat na grupo. mga mag-aaral sa apat na grupo.
#1 Bawat grupo ay bibigyan ng show Bawat grupo ay bibigyan ng show Bawat grupo ay bibigyan ng show Bawat grupo ay bibigyan ng show Bawat grupo ay bibigyan ng show
me board at ilalagay ang kanilang me board at ilalagay ang kanilang me board at ilalagay ang kanilang me board at ilalagay ang kanilang me board at ilalagay ang kanilang
mga sagot. Itanong sa mga mag- mga sagot. Itanong sa mga mag- mga sagot. Itanong sa mga mag- mga sagot. Itanong sa mga mag- mga sagot. Itanong sa mga mag-
aaral. aaral. aaral. aaral. aaral.
Anong klima mayroon ang bansang Anong klima mayroon ang bansang Anong klima mayroon ang bansang Anong klima mayroon ang bansang Anong klima mayroon ang
Pilipinas? Pilipinas? Pilipinas? Pilipinas? bansang Pilipinas?
Ano-ano ang dalawang panahon ng Ano-ano ang dalawang panahon ng Ano-ano ang dalawang panahon ng Ano-ano ang dalawang panahon ng Ano-ano ang dalawang panahon
Pilipinas? Pilipinas? Pilipinas? Pilipinas? ng Pilipinas?
Ito ay tumutukoy sa lamig at init ng Ito ay tumutukoy sa lamig at init ng Ito ay tumutukoy sa lamig at init ng Ito ay tumutukoy sa lamig at init ng Ito ay tumutukoy sa lamig at init
isang bansa o lugar. isang bansa o lugar. isang bansa o lugar. isang bansa o lugar. ng isang bansa o lugar.
9
Lugar sa Pilipinas na tinaguriang the Lugar sa Pilipinas na tinaguriang the Lugar sa Pilipinas na tinaguriang the Lugar sa Pilipinas na tinaguriang the Lugar sa Pilipinas na tinaguriang
summer capital ng Pilipinas. summer capital ng Pilipinas. summer capital ng Pilipinas. summer capital ng Pilipinas. the summer capital ng Pilipinas.
Ano-ano ang mga lugar sa Pilipinas Ano-ano ang mga lugar sa Pilipinas Ano-ano ang mga lugar sa Pilipinas Ano-ano ang mga lugar sa Pilipinas Ano-ano ang mga lugar sa
ang may mataas na temperatura. ang may mataas na temperatura. ang may mataas na temperatura. ang may mataas na temperatura. Pilipinas ang may mataas na
temperatura.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Itanong sa mga bata kung bakit ang Itanong sa mga bata kung bakit ang Itanong sa mga bata kung bakit ang Itanong sa mga bata kung bakit ang Itanong sa mga bata kung bakit
at paglalahad ng bagong kasanayan Pilipinas ay may klimang tropical. Pilipinas ay may klimang tropical. Pilipinas ay may klimang tropical. Pilipinas ay may klimang tropical. ang Pilipinas ay may klimang
#2 tropical.
Ipalarawan ang bansa bilang Ipalarawan ang bansa bilang Ipalarawan ang bansa bilang Ipalarawan ang bansa bilang
bansang archipelago. bansang archipelago. bansang archipelago. bansang archipelago. Ipalarawan ang bansa bilang
Ipaskil ang mapa ng mundo sa Ipaskil ang mapa ng mundo sa Ipaskil ang mapa ng mundo sa Ipaskil ang mapa ng mundo sa bansang archipelago.
pisara. Ipasuri sa mga bata ang pisara. Ipasuri sa mga bata ang pisara. Ipasuri sa mga bata ang pisara. Ipasuri sa mga bata ang Ipaskil ang mapa ng mundo sa
kinalalagyan o lokasyon nito sa kinalalagyan o lokasyon nito sa kinalalagyan o lokasyon nito sa kinalalagyan o lokasyon nito sa pisara. Ipasuri sa mga bata ang
mundo. mundo. mundo. mundo. kinalalagyan o lokasyon nito sa
mundo.
Talakayin at pag-usapan ang Talakayin at pag-usapan ang Talakayin at pag-usapan ang Talakayin at pag-usapan ang
nilalaman ng bahaging Alamin Mo, nilalaman ng bahaging Alamin Mo, nilalaman ng bahaging Alamin Mo, nilalaman ng bahaging Alamin Mo, Talakayin at pag-usapan ang
sa pahina, ng LM. Bigyang-diin sa sa pahina, ng LM. Bigyang-diin sa sa pahina, ng LM. Bigyang-diin sa sa pahina, ng LM. Bigyang-diin sa nilalaman ng bahaging Alamin
pagtatalakay sa aralin ang uri ng pagtatalakay sa aralin ang uri ng pagtatalakay sa aralin ang uri ng pagtatalakay sa aralin ang uri ng Mo, sa pahina, ng LM. Bigyang-
klima at panahon ng Pilipinas. Pag- klima at panahon ng Pilipinas. Pag- klima at panahon ng Pilipinas. Pag- klima at panahon ng Pilipinas. Pag- diin sa pagtatalakay sa aralin ang
usapan din ang katangian ng usapan din ang katangian ng usapan din ang katangian ng usapan din ang katangian ng uri ng klima at panahon ng
Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas bilang bansang archipelago. Pilipinas. Pag-usapan din ang
katangian ng Pilipinas bilang
Bilang pagpapahalaga sa kapaligiran, Bilang pagpapahalaga sa kapaligiran, Bilang pagpapahalaga sa kapaligiran, Bilang pagpapahalaga sa kapaligiran, bansang archipelago.
kunin ang kanilang mga mungkahi sa kunin ang kanilang mga mungkahi sa kunin ang kanilang mga mungkahi sa kunin ang kanilang mga mungkahi sa
pagpapanatili at pangangalaga sa pagpapanatili at pangangalaga sa pagpapanatili at pangangalaga sa pagpapanatili at pangangalaga sa Bilang pagpapahalaga sa
mga kalikasan ng bansa. mga kalikasan ng bansa. mga kalikasan ng bansa. mga kalikasan ng bansa. kapaligiran, kunin ang kanilang
mga mungkahi sa pagpapanatili at
pangangalaga sa mga kalikasan ng
bansa.
F. Paglinang sa Kabihasan Ipaliwanag ang panuto sa Ipaliwanag ang panuto sa Ipaliwanag ang panuto sa Ipaliwanag ang panuto sa Ipaliwanag ang panuto sa
(Tungo sa Formative Assessment) pagsasagawa ng bawat Gawain. pagsasagawa ng bawat Gawain. pagsasagawa ng bawat Gawain. pagsasagawa ng bawat Gawain. pagsasagawa ng bawat Gawain.
Gawain A Gawain A Gawain A Gawain A Gawain A
10
Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat.
Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa Ipaliwanag ang mga pamamaraan sa Ipaliwanag ang mga pamamaraan
paggawa ng Gawain A sa LM, pahina paggawa ng Gawain A sa LM, pahina paggawa ng Gawain A sa LM, pahina paggawa ng Gawain A sa LM, pahina sa paggawa ng Gawain A sa LM,
__. __. __. __. pahina __.
Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang
bawat pangkat upang magawa nang bawat pangkat upang magawa nang bawat pangkat upang magawa nang bawat pangkat upang magawa nang bawat pangkat upang magawa
maayos ang Gawain. maayos ang Gawain. maayos ang Gawain. maayos ang Gawain. nang maayos ang Gawain.
Gawain B Gawain B Gawain B Gawain B Gawain B

Gamitin ang parehong pangkat sa Gamitin ang parehong pangkat sa Gamitin ang parehong pangkat sa Gamitin ang parehong pangkat sa Gamitin ang parehong pangkat sa
naunang gawain. naunang gawain. naunang gawain. naunang gawain. naunang gawain.
Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain Ipaliwanag na sasagutin ang Gawain Ipaliwanag na sasagutin ang
B pahina __ng LM. B pahina __ng LM. B pahina __ng LM. B pahina __ng LM. Gawain B pahina __ng LM.
Gawain C Gawain C Gawain C Gawain C Gawain C

Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat
Gawain B. Gawain B. Gawain B. Gawain B. sa Gawain B.
Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa
paggawa ng Gawain C sa LM, pahina paggawa ng Gawain C sa LM, pahina paggawa ng Gawain C sa LM, pahina paggawa ng Gawain C sa LM, pahina paggawa ng Gawain C sa LM,
__. __. __. __. pahina __.
Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang
ay ayos na bago iulat sa klase. ay ayos na bago iulat sa klase. ay ayos na bago iulat sa klase. ay ayos na bago iulat sa klase. sagot ay ayos na bago iulat sa
klase.
Pag-uulat ng bawat pangkat. Pag-uulat ng bawat pangkat. Pag-uulat ng bawat pangkat. Pag-uulat ng bawat pangkat.
Pag-uulat ng bawat pangkat.
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Ano ang klima na iyong nais? Ano ang klima na iyong nais? Ano ang klima na iyong nais? Ano ang klima na iyong nais? Ano ang klima na iyong nais?
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin Ibigay ang klima ngayon? Ibigay ang klima ngayon? Ibigay ang klima ngayon? Ibigay ang klima ngayon? Ibigay ang klima ngayon?
I. Pagtataya ng Aralin Pasagutan sa mga bata ang bahaging Pasagutan sa mga bata ang bahaging Pasagutan sa mga bata ang bahaging Pasagutan sa mga bata ang bahaging Pasagutan sa mga bata ang
Natutuhan Kos a LM, p.__. Natutuhan Kos a LM, p.__. Natutuhan Kos a LM, p.__. Natutuhan Kos a LM, p.__. bahaging Natutuhan Kos a LM,
p.__.
11
J. Karagdagang gawain para sa Magsaliksik ng mga kwento ukol sa Magsaliksik ng mga kwento ukol sa Magsaliksik ng mga kwento ukol sa Magsaliksik ng mga kwento ukol sa Magsaliksik ng mga kwento ukol
takdang-aralin at remediation pinagmulan at teorya sa pagkakabuo pinagmulan at teorya sa pagkakabuo pinagmulan at teorya sa pagkakabuo pinagmulan at teorya sa pagkakabuo sa pinagmulan at teorya sa
ng Pilipinas. ng Pilipinas. ng Pilipinas. ng Pilipinas. pagkakabuo ng Pilipinas.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
A. Bilang ng mag-aaral na
nakakuha ng 80% sa pagtataya
sa aralin
nakatulong?
12
(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay…
naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring pag- naipamamalas ang mapanuring
ng Pilipinas
B. Pamantayan sa Pagaganap Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay…
naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki sa naipamamalas ang pagmamalaki
13
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Naipagmamalaki ang lipunan ng Naipagmamalaki ang lipunan ng Naipagmamalaki ang lipunan ng Naipagmamalaki ang lipunan ng Naipagmamalaki ang lipunan ng
(Isulat ang code ng bawat sinaunang Pilipino sinaunang Pilipino sinaunang Pilipino sinaunang Pilipino sinaunang Pilipino
kasanayan) 6.1 Natatalakay ang mga uri ng 6.1 Natatalakay ang mga uri ng 6.1 Natatalakay ang mga uri ng 6.1 Natatalakay ang mga uri ng 6.1 Natatalakay ang mga uri ng
lipunan sa iba’t ibang bahagi ng lipunan sa iba’t ibang bahagi ng lipunan sa iba’t ibang bahagi ng lipunan sa iba’t ibang bahagi ng lipunan sa iba’t ibang bahagi ng
Pilipinas Pilipinas Pilipinas Pilipinas Pilipinas
6.2 Naipaliliwanag ang ugnayan ng 6.2 Naipaliliwanag ang ugnayan ng 6.2 Naipaliliwanag ang ugnayan ng 6.2 Naipaliliwanag ang ugnayan ng 6.2 Naipaliliwanag ang ugnayan ng
mga tao sa iba’t ibang antas na mga tao sa iba’t ibang antas na mga tao sa iba’t ibang antas na mga tao sa iba’t ibang antas na mga tao sa iba’t ibang antas na
bumubuo ng sinaunung lipunan bumubuo ng sinaunung lipunan bumubuo ng sinaunung lipunan bumubuo ng sinaunung lipunan bumubuo ng sinaunung lipunan
6.3 Natatalakay ang papel ng batas 6.3 Natatalakay ang papel ng batas 6.3 Natatalakay ang papel ng batas 6.3 Natatalakay ang papel ng batas 6.3 Natatalakay ang papel ng
sa kaayusang panlipunan sa kaayusang panlipunan sa kaayusang panlipunan sa kaayusang panlipunan batas sa kaayusang panlipunan
AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
E. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12 Learner’s Material IV pp. K to 12
AP5PKE-Iii-9 AP5PKE-Iii-9 AP5PKE-Iii-9 AP5PKE-Iii-9 AP5PKE-Iii-9
Makabayan: Kasaysayang Makabayan: Kasaysayang Makabayan: Kasaysayang Makabayan: Kasaysayang Makabayan: Kasaysayang
14
Pilipino,pp. 45-48 Pilipino,pp. 45-48 Pilipino,pp. 45-48 Pilipino,pp. 45-48 Pilipino,pp. 45-48

F. Iba pang Kagamitang Panturo
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Ipagawa sa mga bata ang Gawain Ipagawa sa mga bata ang Gawain Pagbibigay ng Gawain ukol sa Pagbabalik aral ukol sa ugnayan ng Pagbabalik aral ukol sa ugnayan
at/o pagsisimula ng bagong para sa pagbabalik aral ukol sa para sa pagbabalik-aral ukol sa ugnayan ng mga tao sa iba’t-ibang mga tao sa iba’t-ibang antas na ng mga tao sa iba’t-ibang antas na
aralin teorya ng unang Pilipino sa Pilipinas. sinaunang lipunan. antas na bumubuo ng sinauang bumubuo ng sinaunang lipunan bumubuo ng sinaunang lipunan
lipunan.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Magtanong at pagnilayan ang mga Ipakita ang mga larawan sa mga Ipakita ang mga larawan sa mga
Paggamit ng picture puzzle Paggamit ng Joggle Words ginawang Gawain sa mga nakaraang bata. bata.
araw.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Manood ang mga bata ng video ukol Manood ang mga bata ng uri ng Ipagawa ang nakahandang Ipakita ang ginawang aralin sa Ipakita ang ginawang aralin sa
bagong aralin sa lipunan ng sinaunang Pilipino. lipunan ng iba’t-ibang bahagi ng pangkatang Gawain ( ang bayong ng powerpoint upang mapanuod ng powerpoint upang mapanuod ng
Pilipinas. karunungan) mga bata ang mga batas na mga bata ang mga batas na
ipinatupad para sa kaayusan ng ipinatupad para sa kaayusan ng
lipunan. lipunan.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipaliwanag ang lipunan ng sinaunang Ipaliwanag ang lipunan sa iba’t-ibang Ipabasa sa mga bata ukol sa ugnayan Pag-usapan ang kanilang napanuod. Pag-usapan ang kanilang
at paglalahad ng bagong kasanayan Pilipio. bahagi ng Pilipinas. ng mga tao sa iba’t-ibang antas na napanuod.
#1 bumubuo ng sinauang lipunan.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pag-usapan ang iba’t-ibang antas ng Pag-usapan ang iba’t-ibang lipunan Pagusapan ang ugnayan ng mga tao Pag-usapan ang mga taong Pag-usapan ang mga taong
at paglalahad ng bagong kasanayan lipuanan ng sinauang Pilipino. sa iba’t-ibang bahagi ng Pilipinas. sa iba’t-ibang antas na bumubuo ng bumubuo sa lipunan. bumubuo sa lipunan.
#2 sinauang lipunan.
F. Paglinang sa Kabihasan Magtanong at magkaroon ng kuro- Magkaroon ng pangkatang Gawain. Magkaroon ng pangkatang Gawain. Pangkatang Gawain. Pangkatang Gawain.
(Tungo sa Formative Assessment) kuro ukol sa mga dayo sa Pilipinas.
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Ipabatid ang pagmamalaki sa Nababatid ang kahalagahan ng Napapahalagahan ang kaalaman Pagpapahalaga sa pagsunod ng mga Pagpapahalaga sa pagsunod ng
araw na buhay Pilipinas bilang sariling bansa at kababaihan sa ating lipunan. ukol paggalang sa mga alituntunin batas. mga batas.
pagpapahalaga sa mga ninuno. ng lipunan
H. Paglalahat ng Arallin Ipasagot sa mg bata ang mga gabay Hayaan ang mga bata na magkaroon Hayaang ang mga bata na Itanong sa mga bata ang Itanong sa mga bata ang
na tanong. ng pagbubuod ukol sa lipunan ng magkaroon ng pagbubuod sa narinig kahalagahan ng pagsunod sa mga kahalagahan ng pagsunod sa mga
iba’t-ibang bahagi ng Pilipinas. na impormasyon na ibinigay ng batas. batas.
bawat grupo
I. Pagtataya ng Aralin Ipagawa ang inihandang gawain Pagsusulit ukol sa aralin. Pagsulat ng sanaysay. Ipagawa ang nakahandang Gawain Ipagawa ang nakahandang
ukol sa batas na ipinatupad para sa Gawain ukol sa batas na
kaayusan ng lipunan ipinatupad para sa kaayusan ng
lipunan
15
J. Karagdagang gawain para sa Takdang aralin(Paggawa ng isang Magbigay ng takdang-aralin tungkol Gumawa ng isang pagsasaliksik Magtanong sa inyong barangay Magtanong sa inyong barangay
takdang-aralin at remediation Journal) sa kanilang aralin. tungkol sa pakikipag-ugnayan ng tungkol sa mga batas o ordinansa na tungkol sa mga batas o ordinansa
mga tao sa lipunan. ipinatutupad sa inyong pamayanan. na ipinatutupad sa inyong
pamayanan.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
16
(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Naipagmamalaki ang lipunan ng sinaunang Pilipino.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring

Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag-
pag-unawa at kaalaman sa
unawa at kaalaman sa kasanayang unawa at kaalaman sa kasanayang unawa at kaalaman sa kasanayang unawa at kaalaman sa kasanayang
kasanayang pangheograpiya, ang
pangheograpiya, ang mga teorya sa pangheograpiya, ang mga teorya sa pangheograpiya, ang mga teorya sa pangheograpiya, ang mga teorya sa
mga teorya sa pinagmulan ng
pinagmulan ng lahing Pilipino upang pinagmulan ng lahing Pilipino upang pinagmulan ng lahing Pilipino upang pinagmulan ng lahing Pilipino upang
lahing Pilipino upang
mapahalagahan ang konteksto ng mapahalagahan ang konteksto ng mapahalagahan ang konteksto ng mapahalagahan ang konteksto ng
mapahalagahan ang konteksto ng
lipunan / pamayanan ng mga lipunan / pamayanan ng mga lipunan / pamayanan ng mga lipunan / pamayanan ng mga
lipunan / pamayanan ng mga
sinaunang Pilipino at ang kanilang sinaunang Pilipino at ang kanilang sinaunang Pilipino at ang kanilang sinaunang Pilipino at ang kanilang
sinaunang Pilipino at ang kanilang
ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng ambag sa pagbuo ng kasaysayan ng
ambag sa pagbuo ng kasaysayan
Pilipinas. Pilipinas. Pilipinas. Pilipinas.
ng Pilipinas.
B. Pamantayan sa Pagaganap Naipapamalas ang pagmamalaki sa Naipapamalas ang pagmamalaki sa Naipapamalas ang pagmamalaki sa Naipapamalas ang pagmamalaki sa Naipapamalas ang pagmamalaki
sinaunang Pilipino gamit ang sinaunang Pilipino gamit ang sinaunang Pilipino gamit ang sinaunang Pilipino gamit ang sinaunang Pilipino gamit ang
pangheograpikal at mahalagang pangheograpikal at mahalagang pangheograpikal at mahalagang pangheograpikal at mahalagang pangheograpikal at mahalagang
at bansa kabilang ang mga teorya at bansa kabilang ang mga teorya at bansa kabilang ang mga teorya at bansa kabilang ang mga teorya lipunan at bansa kabilang ang
ng pinagmulan at pagkabuo ng ng pinagmulan at pagkabuo ng ng pinagmulan at pagkabuo ng ng pinagmulan at pagkabuo ng mga teorya ng pinagmulan at
kapuluhan ng Pilipinas at ng lahing kapuluhan ng Pilipinas at ng lahing kapuluhan ng Pilipinas at ng lahing kapuluhan ng Pilipinas at ng lahing pagkabuo ng kapuluhan ng
Pilipino. Pilipino. Pilipino. Pilipino. Pilipinas at ng lahing Pilipino.
(Isulat ang code ng bawat AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6
kasanayan)
17
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
Video clips, Power point Video ng sinaunang Pilipino, ppt. Powerpoint, larawan Powerpoint, larawan Powerpoint, larawan
presentation
2. Mga pahina sa Kagamitang Pang- AP TG. 31-32 AP TG. 33-34 AP TG 35-38 AP TG. 39-41 AP TG. 42-44
Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk
4. Karagdagang Kagamitan mula sa Kasaysayang Pilipino 5 pp. 16-24 Kasaysayangn Pilipino 5 pp. 16-24 Kasaysayang Pil. Pp. 16-24 Kasaysayang Pil. Pp. 16-24
B. Iba pang Kagamitang Panturo
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Ipagawa sa mga bata ang Gawain Ipagawa sa mga bata ang Gawain Pagbibigay ng Gawain ukol sa Pagbabalik aral ukol sa ugnayan ng Pagbabalik aral ukol sa mga batas
at/o pagsisimula ng bagong para sa pagbabalik aral ukol sa para sa pagbabalik-aral ukol sa ugnayan ng mga tao sa iba’t-ibang mga tao sa iba’t-ibang antas na na ipinatupad.
aralin teorya ng unang Pilipino sa Pilipinas. sinaunang lipunan. antas na bumubuo ng sinauang bumubuo ng sinaunang lipunan
lipunan.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Magtanong at pagnilayan ang mga Ipakita ang mga larawan sa mga
Paggamit ng picture puzzle Paggamit ng Joggle Words ginawang Gawain sa mga nakaraang bata. Pagkaroon ng kuro kuro ukol sa
araw. mga batas na ipitupad para sa
kaayusan ng lipunan.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Manood ang mga bata ng video ukol Manood ang mga bata ng uri ng Ipagawa ang nakahandang Ipakita ang ginawang aralin sa Talakayan ukol sa papel ng batas
bagong aralin sa lipunan ng sinaunang Pilipino. lipunan ng iba’t-ibang bahagi ng pangkatang Gawain ( ang bayong ng powerpoint upang mapanuod ng sa pagpapanatili ng kaayusan.
Pilipinas. karunungan) mga bata ang mga batas na
ipinatupad para sa kaayusan ng
lipunan.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipaliwanag ang lipunan ng sinaunang Ipaliwanag ang lipunan sa iba’t-ibang Ipabasa sa mga bata ukol sa ugnayan Pag-usapan ang kanilang napanuod. Ipaliwanag ang kahalagahan ng
at paglalahad ng bagong kasanayan Pilipio. bahagi ng Pilipinas. ng mga tao sa iba’t-ibang antas na batas sa isang lipunan.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pag-usapan ang iba’t-ibang antas ng Pag-usapan ang iba’t-ibang lipunan Pagusapan ang ugnayan ng mga tao Pag-usapan ang mga taong Pag-usapan ang kahalagahan ng
at paglalahad ng bagong kasanayan lipuanan ng sinauang Pilipino. sa iba’t-ibang bahagi ng Pilipinas. sa iba’t-ibang antas na bumubuo ng bumubuo sa lipunan. batas sa lipunan
#2 sinauang lipunan.
F. Paglinang sa Kabihasan Magtanong at magkaroon ng kuro- Magkaroon ng pangkatang Gawain. Magkaroon ng pangkatang Gawain. Pangkatang Gawain. Pangkatang Gawain.
(Tungo sa Formative Assessment) kuro ukol sa mga dayo sa Pilipinas.
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Ipabatid ang pagmamalaki sa Nababatid ang kahalagahan ng Napapahalagahan ang kaalaman Pagpapahalaga sa pagsunod ng mga Pakikiisa sa batas
18
araw na buhay Pilipinas bilang sariling bansa at kababaihan sa ating lipunan. ukol paggalang sa mga alituntunin batas.
H. Paglalahat ng Arallin Ipasagot sa mg bata ang mga gabay Hayaan ang mga bata na magkaroon Hayaang ang mga bata na Itanong sa mga bata ang Gabayan ang mga bata na
na tanong. ng pagbubuod ukol sa lipunan ng magkaroon ng pagbubuod sa narinig kahalagahan ng pagsunod sa mga makabuo ng paglalahat sa aralin
iba’t-ibang bahagi ng Pilipinas. na impormasyon na ibinigay ng batas.
bawat grupo
I. Pagtataya ng Aralin Ipagawa ang inihandang gawain Pagsusulit ukol sa aralin. Pagsulat ng sanaysay. Ipagawa ang nakahandang Gawain Ipagawa ang inihandang gawain.
ukol sa batas na ipinatupad para sa
kaayusan ng lipunan
J. Karagdagang gawain para sa Takdang aralin(Paggawa ng isang Magbigay ng takdang-aralin tungkol Gumawa ng isang pagsasaliksik Magtanong sa inyong barangay Gumuhit ng larawan na
takdang-aralin at remediation Journal) sa kanilang aralin. tungkol sa pakikipag-ugnayan ng tungkol sa mga batas o ordinansa na nagpapakita ng kapayapaan at
mga tao sa lipunan. ipinatutupad sa inyong pamayanan. pagkakaisa ng pamayanan.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
19
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Agosto 1-5, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Naipaliliwanag ang mga sinaunang paniniwala at tradisyon at ang impluwensya nito sa pang-araw-araw na buhay (I.8.3)
A. Pamantayang Ang mag- aaral ay naipamalas Ang mag- aaral ay naipamalas Ang mag- aaral ay naipamalas ang Ang mag- aaral ay naipamalas ang Lagumang Pagsusulit
Pangnilalaman ang mapanuring pag-unawa at ang mapanuring pag-unawa at mapanuring pag-unawa at kaalaman mapanuring pag-unawa at kaalaman sa
kaalaman sa kasanayang pang kaalaman sa kasanayang pang sa kasanayang pang heograpiya, ang kasanayang pang heograpiya, ang mga
heograpiya, ang mga teorya sa heograpiya, ang mga teorya sa mga teorya sa pinagmulan ng lahing teorya sa pinagmulan ng lahing Pilipino
pinagmulan ng lahing Pilipino pinagmulan ng lahing Pilipino Pilipino upang mapahalagahan ang upang mapahalagahan ang konteksto ng
upang mapahalagahan ang upang mapahalagahan ang konteksto ng lipunan/ pamayanan ng lipunan/ pamayanan ng mga sinaunang
konteksto ng lipunan/ konteksto ng lipunan/ mga sinaunang Pilipino at sa kinilang Pilipino at sa kinilang ambag sa pag buo ng
pamayanan ng mga sinaunang pamayanan ng mga sinaunang ambag sa pag buo ng kasaysayan ng kasaysayan ng Pilipinas.
Pilipino at sa kinilang ambag sa Pilipino at sa kinilang ambag sa Pilipinas.
pag buo ng kasaysayan ng pag buo ng kasaysayan ng
Pilipinas. Pilipinas.
B. Pamantayan sa Pagaganap Ang mag – aaral ay Ang mag – aaral ay Ang mag – aaral ay naipamamalas ang Ang mag – aaral ay naipamamalas ang
naipamamalas ang naipamamalas ang pagmamamalaki sa nabuong pagmamamalaki sa nabuong kabihasnan ng
pagmamamalaki sa nabuong pagmamamalaki sa nabuong kabihasnan ng mga sinaunang Pilipino mga sinaunang Pilipino gamit ang kaalaman
kabihasnan ng mga sinaunang kabihasnan ng mga sinaunang gamit ang kaalaman sa kasanayang sa kasanayang pangheograpikal at
Pilipino gamit ang kaalaman sa Pilipino gamit ang kaalaman sa pangheograpikal at mahahalagang mahahalagang konteksto ngn kasayasayan
kasanayang pangheograpikal kasanayang pangheograpikal at konteksto ngn kasayasayan ng lipunan ng lipunan at bansa kabilang ang mga teorya
at mahahalagang konteksto mahahalagang konteksto ngn at bansa kabilang ang mga teorya ng ng pinagmulan at pag kabuo ng kapuluan ng
ngn kasayasayan ng lipunan at kasayasayan ng lipunan at pinagmulan at pag kabuo ng kapuluan pilipinas at lahing Pilipino.
bansa kabilang ang mga teorya bansa kabilang ang mga teorya ng pilipinas at lahing Pilipino.
ng pinagmulan at pag kabuo ng pinagmulan at pag kabuo ng
ng kapuluan ng pilipinas at kapuluan ng pilipinas at lahing
lahing Pilipino. Pilipino.
20
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto AP5 PLP – Ig-8 AP5 PLP – Ig-8 AP5 PLP-Ih-9 AP5 PLP-Ih-9
(Isulat ang code ng bawat
kasanayan)
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian AP5 PLP – Ig-8, Ang AP5 PLP – Ig-8, Ang
Pilipinas sa Iba’t-ibang Pilipinas sa Iba’t-ibang
Panahon 5, pp 21-23, 28- Panahon 5, pp 21-23, 28-
30 30
1. Mga pahina sa Gabay ng TG. pp. 93- 99 TG. pp. 93- 99 TG. ph. 100-103 TG. ph. 100-103
Guro
2. Mga pahina sa Kagamitang ph. 21-23, 28-30 ph. 21-23, 28-30
Pang-Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Ang Pilipinas sa Iba’t-ibang Ang Pilipinas sa Iba’t-ibang
Panahon 5, pp 21-23, 28-30 Panahon 5, pp 21-23, 28-30
4. Karagdagang Kagamitan larawan ng mga tao na sumasamba sa larawan ng mga tao na sumasamba sa larawan ng mga unang Pilipino na larawan ng mga unang Pilipino na
kalikasan/anito, larawan ng mga kalikasan/anito, larawan ng mga muslim
mula sa portal ng Learning muslim na sumasamba sa Mecca, na sumasamba sa Mecca, larawan ng
sumasamba sa anito, larawan ngmga sumasamba sa anito, larawan ngmga taong
Resource larawan ng mga Bul-ol. mga Bul-ol. taong nagdarasal sa loob ng simbahan, nagdarasal sa loob ng simbahan, binilot na
binilot na papel na may nakasulat na papel na may nakasulat na mga tradisyon,
mga tradisyon, paniniwala at paniniwala at impluwensya sa pang-araw-
impluwensya sa pang-araw-araw na araw na buhay.
buhay.
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang Pagtatanong ng : Bakit dapat Pagtatanong ng : Bakit dapat Pagtapat – tapatin ang mga salita sa Pagtapat – tapatin ang mga salita sa Hanay
aralin at/o pagsisimula ipagmamalaki natin ang mga ipagmamalaki natin ang mga Hanay A at B. A at B.
ng bagong aralin sinaunang tradisyon at sinaunang tradisyon at
paniniwala paniniwala
B. Paghahabi sa layunin ng Ano ang iyong relihiyon? Sa Ano ang iyong relihiyon? Sa Pagtatanong tungkol sa mga Pagtatanong tungkol sa mga sinaunang
aralin inyong pamilya, inyong pamilya, sinaunang paniniwala at tradisyon na paniniwala at tradisyon na umiiral hanggang
magkakaparehaba ang magkakaparehaba ang umiiral hanggang ngayon. ngayon.
pinupuntahan ninyong pinupuntahan ninyong
simbahan? simbahan?
C. Pag-uugnay ng mga Pagpapakita ng mga larawan Pagpapakita ng mga larawan Pagpapakita ng mga larawan Pagpapakita ng mga larawan
halimbawa sa bagong aralin
21
D. Pagtatalakay ng bagong Pangkatang gawain tungkol sa Pangkatang gawain tungkol sa Pangkatang gawain tungkol Pangkatang gawain tungkol saPaniniwala
konsepto at paglalahad ng Pananampalataya ng mga Pananampalataya ng mga saPaniniwala Noon at Ngayon Noon at Ngayon
bagong kasanayan #1 Unang Pilipino Unang Pilipino
E. Pagtatalakay ng bagong Pagtatalakay (Gamit ang Pagtatalakay (Gamit ang (Paggamit ng Fishbone) (Paggamit ng Fishbone)
konsepto at paglalahad ng Cocept Mapping) Cocept Mapping)
bagong kasanayan #2
F. Paglinang sa Kabihasan (Mga larong pahulaan sa (Mga larong pahulaan sa Anu-ano pa ang ilan sa mga alam mo Anu-ano pa ang ilan sa mga alam mo na
(Tungo sa Formative pagitan ng mga babae at lalak.i pagitan ng mga babae at lalak.i na paniniwala noon na pinaniniwalaan paniniwala noon na pinaniniwalaan pa rin
Assessment) Ang may pinakamaraming Ang may pinakamaraming pa rin ngayon? ngayon?
tama ang mananalo.) tama ang mananalo.)
G. Paglalaapat ng aralin sa pang- PAGKAMAPAGPAHALAGA SA PAGKAMAPAGPAHALAGA SA PAGKAMAPAGPAHALAGA SA PAGKAMAPAGPAHALAGA SA KULTURANG
araw-araw na buhay SINAUNANG PANINIWALA AT SINAUNANG PANINIWALA AT KULTURANG PILIPINO PILIPINO
TRADISYON TRADISYON
H. Paglalahat ng Arallin Ipinaliwanag ang mga Ipinaliwanag ang mga Anu-ano ang mga paniniwala noon at Anu-ano ang mga paniniwala noon at
paniniwala at tradisyon ng paniniwala at tradisyon ng mga ngayon. Ipaliwanag ang nangyari sa ngayon. Ipaliwanag ang nangyari sa mga ito.
mga Pilipino. Paano ito nak- Pilipino. Paano ito nak- mga ito.
impluwensiya sa pang-araw- impluwensiya sa pang-araw-
araw na buhay nila? araw na buhay nila?
I. Pagtataya ng Aralin Basahing mabuti ang bawat pahayag. Basahing mabuti ang bawat pahayag. Hanapin angmga paniniwala noon sa Hanapin angmga paniniwala noon sa
Isulat ang titik ng tamang sagot. Isulat ang titik ng tamang sagot. A. NOON
1.Kung ang mga Pagano ay sumasamba 1.Kung ang mga Pagano ay sumasamba paniniwala ngayon upang matukoy paniniwala ngayon upang matukoy ang
sa kalikasan at iba pang walang buhay, sa kalikasan at iba pang walang buhay, ang 1. Maypagbabago o maglibing.
seremonya bago pagpapatuloy pagbabago o pagpapatuloy hanggang sa
sino naman ang sinasamba ng mga sino naman ang sinasamba ng mga hanggang sa kasalukuyan. Isulat ang kasalukuyan. Isulat ang titik ng tamang
Muslim? Muslim?
A.Allah titik2.ngSumasamba
tamang sa mga anito.
sagot. sagot.
B.Bathala 3. Naniniwala sa konsepto ng
A.Allah C.Lalahon
B.Bathala kabilang buhay na maaring may
D.Muhammad
C.Lalahon langit at impyerno.
2.Alin sa sumusunod ang katumbas ng
D.Muhammad anghel sa mga Animismo/Paganismo?
4. Pag-aalay nga pagkain sa ispiritu
A.bato
B.ilog ng namamatay
2.Alin sa sumusunod ang katumbas ng
anghel sa mga Animismo/Paganismo? C.kalikasan
D.Anito at diwata 5. Pagpagamot sa babaylan ng
maysakit
A.bato
B.ilog 3.Alin sa mga sumusunod ang HINDI .
C.kalikasan nagpapalita ng tungkulin ng isang
D.Anito at diwata Muslim? B. NGAYON
A.pagtupad ng Haj.
B.pangangalaga ng kalikasan A. Naniniwala na kapag ang tao ay
3.Alin sa mga sumusunod ang HINDI C.pag-aayuno sa buwan ng Ramadan.
nagpapalita ng tungkulin ng isang masama impyerno ang
D.pagdarasal nang limang beses
Muslim? kahahantungan, Samantala kapag
maghapon ng nakaharap sa direksiyon
A.pagtupad ng Haj. ng Mecca. mabuti pupunta sa langit.
B.pangangalaga ng kalikasan 4.Alin sa mga sumusunod na
C.pag-aayuno sa buwan ng Ramadan. nagpapakita ng pagkakawanggawa ng B. Pag-aalay ng pagkain at kandila
D.pagdarasal nang limang beses mga Muslim lalong-lalo na sa panahon tuwing araw ng mga patay.
maghapon ng nakaharap sa direksiyon ng Ramadan? Pagbibigay ng
ng Mecca. ______________. D. Doktor ang pinagdadalhan
samaysakit
22
E. Sumasamba sa tunay na Diiyos
F. May seremonya sa pagpapabinyag.

4.Alin sa mga sumusunod na A.pagkain sa mga pulubi
nagpapakita ng pagkakawanggawa ng B.bahay sa mga biktima ng bagyo
mga Muslim lalong-lalo na sa panahon C.kalahating bahagi ng kanilang lupa
ng Ramadan? Pagbibigay ng D.ikasampung bahagi ng kita sa mga
______________. ulila
A.pagkain sa mga pulubi 5.Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng
B.bahay sa mga biktima ng bagyo paniniwala sa kapanguarihan ng mga
C.kalahating bahagi ng kanilang lupa bagay-bagay sa kapaligiran ng mga
D.ikasampung bahagi ng kita sa mga Paganismo?
ulila A.Hindi nila pinuputol ang mga kahoy.
5.Alin sa sumusunod ang nagpapakita B.Hindi sila nagsusunog ng mga dahon.
ng paniniwala sa kapanguarihan ng mga C.Naglalkbay sila sa dagat tuwing
bagay-bagay sa kapaligiran ng mga biyernes.
Paganismo? D.Gumagawa sila ng imahen na
A.Hindi nila pinuputol ang mga kahoy. kumakatawan sa mga diyos o anito.
B.Hindi sila nagsusunog ng mga dahon.
C.Naglalkbay sila sa dagat tuwing
biyernes.
D.Gumagawa sila ng imahen na
kumakatawan sa mga diyos o anito.
J. Karagdagang gawain para sa Manaliksik sa pamamagitan ng Manaliksik sa pamamagitan ng Magtanong sa mga matatanda tungkol Magtanong sa mga matatanda tungkol sa
takdang-aralin at remediation pagbabasa ng mga aklat at pagbabasa ng mga aklat at sa mga paniniwala noon at isipin ang mga paniniwala noon at isipin ang kaugnay
sagutin ang mga tanong. sagutin ang mga tanong. kaugnay na paniniwala ngayon. na paniniwala ngayon. Magtala ng 5 at
1.Saan matatagpuan ang 1.Saan matatagpuan ang Magtala ng 5 at tukuyin sa klase bukas. tukuyin sa klase bukas.
Mecca? Mecca?
2.Ano ang tawag sa isang 2.Ano ang tawag sa isang
paring Muslim? Ano ang paring Muslim? Ano ang
kanyang tungkulin? kanyang tungkulin?
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
nakakuha ng 80% sa
pagtataya
Bilang ng mag-aaral na
nakaunawa sa aralin
23
E. Alin sa mga istratehiyang
pagtuturo nakatulong ng
lubos? Paano ito nakatulong?
naranasan na solusyunan sa
tulong ng aking punungguro
at superbisor?
G. Anong kagamitang panturo
ang aking nadibuho na nais
kong ibahagi sa mga kapwa
ko guro?

(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Naipaliliwanag ang mga sinaunang paniniwala at tradisyon at ang impluwensya nito sa pang-araw-araw na buhay (I.8.3)
ng Pilipinas
24
kasanayan)
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO Ka
A. Sanggunian
Video clips, Power point Video ng sinaunang Pilipino, ppt. Powerpoint, larawan Powerpoint, larawan Powerpoint, larawan
presentation
2. Mga pahina sa Kagamitang Pang- AP TG. 31-32 AP TG. 33-34 AP TG 35-38 AP TG. 39-41 AP TG. 42-44
Mag-aaral
4. Karagdagang Kagamitan mula sa Kasaysayang Pilipino 5 pp. 16-24 Kasaysayangn Pilipino 5 pp. 16-24 Kasaysayang Pil. Pp. 16-24 Kasaysayang Pil. Pp. 16-24
III. PAMAMARAAN Mga larawan ng unang Pilipino, Picture Puzzle Jog

aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Ipagawa sa mga bata ang Gawain Ipagawa sa mga bata ang Gawain Pagbibigay ng Gawain ukol sa Pagbabalik aral ukol sa ugnayan ng Pagbabalik aral ukol sa mga batas
para sa pagbabalik aral ukol sa para sa pagbabalik-aral ukol sa ugnayan ng mga tao sa iba’t-ibang mga tao sa iba’t-ibang antas na na ipinatupad.
teorya ng unang Pilipino sa Pilipinas. sinaunang lipunan. antas na bumubuo ng sinauang bumubuo ng sinaunang lipunan
lipunan.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Magtanong at pagnilayan ang mga Ipakita ang mga larawan sa mga
bagong aralin Paggamit ng picture puzzle Paggamit ng Joggle Words ginawang Gawain sa mga nakaraang bata. Pagkaroon ng kuro kuro ukol sa
araw. mga batas na ipitupad para sa
kaayusan ng lipunan.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Manood ang mga bata ng video ukol Manood ang mga bata ng uri ng Ipagawa ang nakahandang Ipakita ang ginawang aralin sa Talakayan ukol sa papel ng batas
at paglalahad ng bagong kasanayan sa lipunan ng sinaunang Pilipino. lipunan ng iba’t-ibang bahagi ng pangkatang Gawain ( ang bayong ng powerpoint upang mapanuod ng sa pagpapanatili ng kaayusan.
#1 Pilipinas. karunungan) mga bata ang mga batas na
ipinatupad para sa kaayusan ng
lipunan.
25
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipaliwanag ang lipunan ng sinaunang Ipaliwanag ang lipunan sa iba’t-ibang Ipabasa sa mga bata ukol sa ugnayan Pag-usapan ang kanilang napanuod. Ipaliwanag ang kahalagahan ng
at paglalahad ng bagong kasanayan Pilipio. bahagi ng Pilipinas. ng mga tao sa iba’t-ibang antas na batas sa isang lipunan.
F. Paglinang sa Kabihasan Pag-usapan ang iba’t-ibang antas ng Pag-usapan ang iba’t-ibang lipunan Pagusapan ang ugnayan ng mga tao Pag-usapan ang mga taong Pag-usapan ang kahalagahan ng
(Tungo sa Formative Assessment) lipuanan ng sinauang Pilipino. sa iba’t-ibang bahagi ng Pilipinas. sa iba’t-ibang antas na bumubuo ng bumubuo sa lipunan. batas sa lipunan
sinauang lipunan.
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Magtanong at magkaroon ng kuro- Magkaroon ng pangkatang Gawain. Magkaroon ng pangkatang Gawain. Pangkatang Gawain. Pangkatang Gawain.
araw na buhay kuro ukol sa mga dayo sa Pilipinas.
H. Paglalahat ng Arallin Ipabatid ang pagmamalaki sa Nababatid ang kahalagahan ng Napapahalagahan ang kaalaman Pagpapahalaga sa pagsunod ng mga Pakikiisa sa batas
Pilipinas bilang sariling bansa at kababaihan sa ating lipunan. ukol paggalang sa mga alituntunin batas.
I. Pagtataya ng Aralin Ipasagot sa mg bata ang mga gabay Hayaan ang mga bata na magkaroon Hayaang ang mga bata na Itanong sa mga bata ang Gabayan ang mga bata na
na tanong. ng pagbubuod ukol sa lipunan ng magkaroon ng pagbubuod sa narinig kahalagahan ng pagsunod sa mga makabuo ng paglalahat sa aralin
iba’t-ibang bahagi ng Pilipinas. na impormasyon na ibinigay ng batas.
bawat grupo
J. Karagdagang gawain para sa Ipagawa ang inihandang gawain Pagsusulit ukol sa aralin. Pagsulat ng sanaysay. Ipagawa ang nakahandang Gawain Ipagawa ang inihandang gawain.
takdang-aralin at remediation ukol sa batas na ipinatupad para sa
kaayusan ng lipunan
IV. Mga Tala Takdang aralin(Paggawa ng isang Magbigay ng takdang-aralin tungkol Gumawa ng isang pagsasaliksik Magtanong sa inyong barangay Gumuhit ng larawan na
Journal) sa kanilang aralin. tungkol sa pakikipag-ugnayan ng tungkol sa mga batas o ordinansa na nagpapakita ng kapayapaan at
mga tao sa lipunan. ipinatutupad sa inyong pamayanan. pagkakaisa ng pamayanan.
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
26

(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Natatalakay ang hanapbuhay nang mga Sinaunang Pilipino.

ng Pilipinas
kasanayan)
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
27

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Makabayan, Kasaysayang Pilipino 5, Makabayan, Kasaysayang Pilipino 5, Ang Bayan Kong Pilipinas 4, 2009 Ang Bayan Kong Pilipinas 4, 2009 Ang Bayan Kong Pilipinas 4, 2009
p.43-44 p.43-44 DIWA LEARNING SYSTEM INC. DIWA LEARNING SYSTEM INC. DIWA LEARNING SYSTEM INC.
Makabayan kasaysayan ng Bansa 5, Makabayan kasaysayan ng Bansa 5,

p.9-10 p.9-10

B. Iba pang Kagamitang Panturo Mga larawan ng hanapbuhay ng mga Mga larawan ng hanapbuhay ng mga tsart, jumbled letters tsart, jumbled letters tsart, jumbled letters
sinaunang Pilipino,laptop, sinaunang Pilipino,laptop,
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Bakit mahalaga ang mga batas sa Bakit mahalaga ang mga batas sa Balikan ang aralin tungkol sa unang Balikan ang aralin tungkol sa unang Balikan ang aralin tungkol sa
at/o pagsisimula ng bagong pag uugnayan ng mga Pilipino ?o pag uugnayan ng mga Pilipino ?o kabihasnan ng mga sinaunang kabihasnan ng mga sinaunang unang kabihasnan ng mga
aralin ipinatutupad sa mga mamamayan ? ipinatutupad sa mga mamamayan ? Pilipino at ang kaugnayan nito sa Pilipino at ang kaugnayan nito sa sinaunang Pilipino at ang
kasalukuyang kabihasnan. kasalukuyang kabihasnan. kaugnayan nito sa kasalukuyang
kabihasnan.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Pagtatalakay sa Hanapbuhay nang Pagtatalakay sa Hanapbuhay nang Natutukoy ang mga sinaunang Natutukoy ang mga sinaunang Natutukoy ang mga sinaunang
mga Sinaunang Pilipino mga Sinaunang Pilipino paniniwala at tradisyon at mga paniniwala at tradisyon at mga paniniwala at tradisyon at mga
impluwensiya nito sa pang-araw- impluwensiya nito sa pang-araw- impluwensiya nito sa pang-araw-
araw na buhay. araw na buhay. araw na buhay.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Manunuod ng video na may Manunuod ng video na may Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Hatiin ang klase sa apat na
bagong aralin kinalaman sa paksang tatalakayin kinalaman sa paksang tatalakayin Unang Pangkat: Iulat ang Kulturang Unang Pangkat: Iulat ang Kulturang pangkat.
Materyal. Materyal. Unang Pangkat: Iulat ang
“Mga Hanapbuhay ng mga “Mga Hanapbuhay ng mga Ikalawang Pangkat: Iulat ang Ikalawang Pangkat: Iulat ang Kulturang Materyal.
Sinaunang Pilipino” Sinaunang Pilipino” Kulturang Di-materyal Kulturang Di-materyal Ikalawang Pangkat: Iulat ang
Itanong :Ano-anong mga Itanong :Ano-anong mga Ikatlong Pangkat: Ibigay ang iba’t Ikatlong Pangkat: Ibigay ang iba’t Kulturang Di-materyal
hanapbuhay ng mga sinaunang hanapbuhay ng mga sinaunang ibang paniniwala ng mga sinaunang ibang paniniwala ng mga sinaunang Ikatlong Pangkat: Ibigay ang iba’t
Pilipino ang inyong napanood sa Pilipino ang inyong napanood sa Pilipino. Pilipino. ibang paniniwala ng mga
video. video. Ika-apat na pangkat: Ibigay ang iba’t Ika-apat na pangkat: Ibigay ang iba’t sinaunang Pilipino.
ibang tradisyon ng mga sinaunang ibang tradisyon ng mga sinaunang Ika-apat na pangkat: Ibigay ang
Pilipino. Pilipino. iba’t ibang tradisyon ng mga
sinaunang Pilipino.
28
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Idikit sa graphic organizer ang mga Idikit sa graphic organizer ang mga Ano ang pagkakaiba ng Kulturang Ano ang pagkakaiba ng Kulturang Ano ang pagkakaiba ng Kulturang
at paglalahad ng bagong kasanayan larawan ng hanapbuhay ng mga larawan ng hanapbuhay ng mga Materyal at Kulturang Di-materyal? Materyal at Kulturang Di-materyal? Materyal at Kulturang Di-
#1 sinaunang Pilipino. sinaunang Pilipino. Bakit kailangang malaman ang Bakit kailangang malaman ang materyal?
kultura ng mga sinaunang Pilipino sa kultura ng mga sinaunang Pilipino sa Bakit kailangang malaman ang
kasalukuyang panahon? kasalukuyang panahon? kultura ng mga sinaunang Pilipino
Ano ang kahalagahan ng paniniwala Ano ang kahalagahan ng paniniwala sa kasalukuyang panahon?
at tradisyon ng mga sinaunang at tradisyon ng mga sinaunang Ano ang kahalagahan ng
Pilipino sa kasalukuyang panahon? Pilipino sa kasalukuyang panahon? paniniwala at tradisyon ng mga
sinaunang Pilipino sa
kasalukuyang panahon?
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto 1.Ano ano ang hanapbuhay ng mga 1.Ano ano ang hanapbuhay ng mga Ano ang ang ibig sabihin ng Kultura? Ano ang ang ibig sabihin ng Kultura? Ano ang ang ibig sabihin ng
at paglalahad ng bagong kasanayan sinaunang Pilipino ? sinaunang Pilipino ? Ano ang pagkakaiba ng Kulturang Ano ang pagkakaiba ng Kulturang Kultura?
#2 Materyal sa Kulturang Di-materyal? Materyal sa Kulturang Di-materyal? Ano ang pagkakaiba ng Kulturang
Anu-ano ang mga paniniwala at Anu-ano ang mga paniniwala at Materyal sa Kulturang Di-
tradisyon ng mga sinaunang tradisyon ng mga sinaunang materyal?
2.Ano ang dalawang paraan ng 2.Ano ang dalawang paraan ng
Pilipino? Pilipino? Anu-ano ang mga paniniwala at
pagsasaka ? pagsasaka ?
tradisyon ng mga sinaunang
Pilipino?
3.Paanoang pagkakaroon ng 3.Paanoang pagkakaroon ng

pagmamay ari ng lupa noong pagmamay ari ng lupa noong
panahon ng mga sinaunang panahon ng mga sinaunang
Pilipino ? Pilipino ?
4.Ano ang pangunahing industriya 4.Ano ang pangunahing industriya

ng mga sinaunang Pilipino ? ng mga sinaunang Pilipino ?
5.Ano anong hanapbuhay ng mga 5.Ano anong hanapbuhay ng mga

sinaunang Pilipino na isinasagawa pa sinaunang Pilipino na isinasagawa pa
rin ngayon ? rin ngayon ?
Paano ito napaunlad sa Paano ito napaunlad sa

kasalukuyan ? kasalukuyan ?
F. Paglinang sa Kabihasan Sa inyong palagay, madali ba ang Sa inyong palagay, madali ba ang Sa papaanong paraan mo Sa papaanong paraan mo Sa papaanong paraan mo
(Tungo sa Formative Assessment) mga hanapbuhay ng mga sinaunang mga hanapbuhay ng mga sinaunang maipapakita at maisasabuhay ang maipapakita at maisasabuhay ang maipapakita at maisasabuhay ang
Pilipino ? Pilipino ? mga kultura ng mga sinaunang mga kultura ng mga sinaunang mga kultura ng mga sinaunang
Pilipino? Pilipino? Pilipino?
29
Paano natin pahalagahan ang Paano natin pahalagahan ang
mgagg hanapbuhay ng mga mgagg hanapbuhay ng mga
sinaunang Pilipino ? sinaunang Pilipino ?
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain- Pangkatang Gawain- Pangkatang Gawain-
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin Ilahad ang iba’t –ibang hanapbuhay Ilahad ang iba’t –ibang hanapbuhay Ano ang iba’t ibang kultura mayroon Ano ang iba’t ibang kultura mayroon Ano ang iba’t ibang kultura
mayroon ang ating mga ninuno mayroon ang ating mga ninuno tayo noon? tayo noon? mayroon tayo noon?
noon. noon.
I. Pagtataya ng Aralin Saguting ng Tama kung wasto ang Saguting ng Tama kung wasto ang Tukuyin ang mga sumusunod na Tukuyin ang mga sumusunod na Tukuyin ang mga sumusunod na
isinasaad ng pangungusap at Mali isinasaad ng pangungusap at Mali salita kung ito ay Kulturang Materyal salita kung ito ay Kulturang Materyal salita kung ito ay Kulturang
kung hindi wasto.Isulat sa papel ang kung hindi wasto.Isulat sa papel ang o Kulturang Di-materyal. Isulat sa o Kulturang Di-materyal. Isulat sa Materyal o Kulturang Di-materyal.
sagot. sagot. sagutang papel ang KM para sa sagutang papel ang KM para sa Isulat sa sagutang papel ang KM
kulturang materyal atKDM kung ito kulturang materyal atKDM kung ito para sa kulturang materyal atKDM
_______1.Pagsasaka, Pangingisda at _______1.Pagsasaka, Pangingisda at ay kulturang di-materyal. ay kulturang di-materyal. kung ito ay kulturang di-materyal.
Pangangaso ang hanapbuhay ng mga Pangangaso ang hanapbuhay ng mga
sinaunang Pilipino. sinaunang Pilipino.
Relihiyon = Relihiyon = Relihiyon =
_______2.May dalawang paraan ang _______2.May dalawang paraan ang ____________________ ____________________ ____________________
pagsasaka noon, ang pagkakaingin pagsasaka noon, ang pagkakaingin Pamahalaan = Pamahalaan = Pamahalaan =
sa kabundukan sa kabundukan ____________________ ____________________ ____________________
Tahanan = Tahanan = Tahanan =
at pagpapatubig sa kapatagan. at pagpapatubig sa kapatagan. ____________________ ____________________ ____________________
_______3.Noong panahon ng mga _______3.Noong panahon ng mga Panitikan = Panitikan = Panitikan =
sinaunang Pilipino, ang pagmamay sinaunang Pilipino, ang pagmamay ____________________ ____________________ ____________________
ari ng lupa ay nakabatay ari ng lupa ay nakabatay Palayok = Palayok = Palayok =
____________________ ____________________ ____________________
sa yaman at pakinabang dito. sa yaman at pakinabang dito.
_______4.Panday ang tawag sa mga _______4.Panday ang tawag sa mga

sinaunang Pilipino na mahusay sinaunang Pilipino na mahusay
gumamit ng sandata mula sa gumamit ng sandata mula sa
bakal, asero at tanso. bakal, asero at tanso.
_______5.Ang pagtotroso at _______5.Ang pagtotroso at

paggawa ng bangka ang paggawa ng bangka ang
pangunahing industriya ng mga pangunahing industriya ng mga
sinaunangPilipino. sinaunangPilipino.
J. Karagdagang gawain para sa Gumuhit ng Iba’t-ibang uri ng Gumuhit ng Iba’t-ibang uri ng Magtanong ng iba’t ibang kultura na Magtanong ng iba’t ibang kultura na Magtanong ng iba’t ibang kultura
takdang-aralin at remediation hanap buhay ng mga sinaunang hanap buhay ng mga sinaunang hanggang sa ngayon mayroon ang hanggang sa ngayon mayroon ang na hanggang sa ngayon mayroon
iyong kumunidad. iyong kumunidad. ang iyong kumunidad.
30
Pilipino . Pilipino .
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
H. Bilang ng mag-aaral na nakakuha

ng 80% sa pagtataya
I. Bilang ng mag-aaral na
J. Nakatulong ba ang remedial?
sa aralin
K. Bilang ng mga mag-aaral na
L. Alin sa mga istratehiyang pagtuturo
nakatulong?
M. Anong suliranin ang aking
N. Anong kagamitang panturo ang
31
(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Napaghahambing ang uri ng panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng Español.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- LINGGUHANG PAGSUSULIT
unawa sa konteksto,ang bahaging unawa sa konteksto,ang bahaging unawa sa konteksto,ang bahaging unawa sa konteksto,ang bahaging
ginampanan ginampanan ginampanan ginampanan
B. Pamantayan sa Pagaganap
Nakapagpapahayag ng kritikal na Nakapagpapahayag ng kritikal na Nakapagpapahayag ng kritikal na Nakapagpapahayag ng kritikal na
pagsusuri at pagpapahalaga sa pagsusuri at pagpapahalaga sa pagsusuri at pagpapahalaga sa pagsusuri at pagpapahalaga sa
konteksto at dahilan ng konteksto at dahilan ng konteksto at dahilan ng konteksto at dahilan ng
kolonyalismong kolonyalismong kolonyalismong kolonyalismong
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Natatalakay ang kahulugan ng Natatalakay ang kahulugan ng Natatalakay ang kahulugan ng Natatalakay ang kahulugan ng
(Isulat ang code ng bawat kolonyalismo at ang konteksto nito kolonyalismo at ang konteksto nito kolonyalismo at ang konteksto nito kolonyalismo at ang konteksto nito
kasanayan) kaugnay sa pananakop ng Espanya kaugnay sa pananakop ng Espanya kaugnay sa pananakop ng Espanya kaugnay sa pananakop ng Espanya
sa Pilipinas sa Pilipinas sa Pilipinas sa Pilipinas
AP5PKE-IIa-1 AP5PKE-IIa-1 AP5PKE-IIa-1 AP5PKE-IIa-1
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
32
C. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Learner’s Materials, MISOSA Lesson Learner’s Materials, MISOSA Lesson Learner’s Materials, MISOSA Lesson Learner’s Materials, MISOSA Lesson
27 at 40 ( Grade V ) 27 at 40 ( Grade V ) 27 at 40 ( Grade V ) 27 at 40 ( Grade V )
K to 12 AP5KPK-IIIa-1; Pilipinas Kong K to 12 AP5KPK-IIIa-1; Pilipinas Kong K to 12 AP5KPK-IIIa-1; Pilipinas Kong K to 12 AP5KPK-IIIa-1; Pilipinas Kong
Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al. Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al. Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al. Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al.
ph.169, Isang Bansa, Isang Lahi, ph.169, Isang Bansa, Isang Lahi, ph.169, Isang Bansa, Isang Lahi, ph.169, Isang Bansa, Isang Lahi,
Evelina M. Viloria et.al. Evelina M. Viloria et.al. Evelina M. Viloria et.al. Evelina M. Viloria et.al.
4. Karagdagang Kagamitan mula sa larawan ng mga panahanan ng mga larawan ng mga panahanan ng mga larawan ng mga panahanan ng mga larawan ng mga panahanan ng mga
portal ng Learning Resource Pilipino sa panahon ng Español, Pilipino sa panahon ng Español, Pilipino sa panahon ng Español, Pilipino sa panahon ng Español,
tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit,
panulat panulat panulat panulat
D. Iba pang Kagamitang Panturo
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Magkaroon ng Walk to a Museum Magkaroon ng Walk to a Museum Magkaroon ng Walk to a Museum Magkaroon ng Walk to a Museum
at/o pagsisimula ng bagong sa loob ng silid- aralan. sa loob ng silid- aralan. sa loob ng silid- aralan. sa loob ng silid- aralan.
aralin Ipakikita rito ang ang mga larawan Ipakikita rito ang ang mga larawan Ipakikita rito ang ang mga larawan Ipakikita rito ang ang mga larawan
ng iba’t- ibang panahanan ng mga ng iba’t- ibang panahanan ng mga ng iba’t- ibang panahanan ng mga ng iba’t- ibang panahanan ng mga
Pilipino sa panahon ng Español. Pilipino sa panahon ng Español. Pilipino sa panahon ng Español. Pilipino sa panahon ng Español.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Nasusuri ang pagbabago sa Nasusuri ang pagbabago sa Nasusuri ang pagbabago sa Nasusuri ang pagbabago sa
panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa
panahon ng Español. panahon ng Español. panahon ng Español. panahon ng Español.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Itanong sa mga bata: Itanong sa mga bata: Itanong sa mga bata: Itanong sa mga bata:
bagong aralin Ano-anong uri ng panahanan ang Ano-anong uri ng panahanan ang Ano-anong uri ng panahanan ang Ano-anong uri ng panahanan ang
inyong nakita sa Walk to a Museum? inyong nakita sa Walk to a Museum? inyong nakita sa Walk to a Museum? inyong nakita sa Walk to a Museum?
Ano ang napansin ninyo sa mga Ano ang napansin ninyo sa mga Ano ang napansin ninyo sa mga Ano ang napansin ninyo sa mga
katangiang pisikal ng mga katangiang pisikal ng mga katangiang pisikal ng mga katangiang pisikal ng mga
panahanan. panahanan. panahanan. panahanan.
33
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Sabihin na tatalakayin sa araling ito Sabihin na tatalakayin sa araling ito Sabihin na tatalakayin sa araling ito Sabihin na tatalakayin sa araling ito
at paglalahad ng bagong kasanayan ang tungkol sa panahanan ng mga ang tungkol sa panahanan ng mga ang tungkol sa panahanan ng mga ang tungkol sa panahanan ng mga
#1 Pilipino sa panahon ng Español. Pilipino sa panahon ng Español. Pilipino sa panahon ng Español. Pilipino sa panahon ng Español.
Ang klase ay bubuo ng suliranin Ang klase ay bubuo ng suliranin Ang klase ay bubuo ng suliranin Ang klase ay bubuo ng suliranin
mula sa paksa. mula sa paksa. mula sa paksa. mula sa paksa.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Anu-anong pagbabago sa panahanan Anu-anong pagbabago sa panahanan Anu-anong pagbabago sa panahanan Anu-anong pagbabago sa panahanan
at paglalahad ng bagong kasanayan ng mga Pilipino ang inyong nakita? ng mga Pilipino ang inyong nakita? ng mga Pilipino ang inyong nakita? ng mga Pilipino ang inyong nakita?
#2 Ilarawan ang mga pagbabago sa Ilarawan ang mga pagbabago sa Ilarawan ang mga pagbabago sa Ilarawan ang mga pagbabago sa
panahon ng Español. panahon ng Español. panahon ng Español. panahon ng Español.
Paghambingin ang mga panahanan Paghambingin ang mga panahanan Paghambingin ang mga panahanan Paghambingin ang mga panahanan
ng mga Pilipino sa panahon ng ng mga Pilipino sa panahon ng ng mga Pilipino sa panahon ng ng mga Pilipino sa panahon ng
Español. Español. Español. Español.
F. Paglinang sa Kabihasan Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging
(Tungo sa Formative Assessment) Alamin Mo sa LM, ph. Alamin Mo sa LM, ph. Alamin Mo sa LM, ph. Alamin Mo sa LM, ph.
Pakinggan ang sagot ng mga mag- Pakinggan ang sagot ng mga mag- Pakinggan ang sagot ng mga mag- Pakinggan ang sagot ng mga mag-
aaral. Tanggapin ang lahat ng sagot aaral. Tanggapin ang lahat ng sagot aaral. Tanggapin ang lahat ng sagot aaral. Tanggapin ang lahat ng sagot
nila. nila. nila. nila.
Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging
nagpapaliwanag tungkol sa nagpapaliwanag tungkol sa nagpapaliwanag tungkol sa nagpapaliwanag tungkol sa
panahon ng mga Espanyol, LM ph. panahon ng mga Espanyol, LM ph. panahon ng mga Espanyol, LM ph. panahon ng mga Espanyol, LM ph.
Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa
binasang teksto sa LM ph. binasang teksto sa LM ph. binasang teksto sa LM ph. binasang teksto sa LM ph.
Ipagawa ang mga sumusunod: Ipagawa ang mga sumusunod: Ipagawa ang mga sumusunod: Ipagawa ang mga sumusunod:
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Ipagawa ang mga sumusunod: Ipagawa ang mga sumusunod: Ipagawa ang mga sumusunod: Ipagawa ang mga sumusunod:
araw na buhay
paggawa ng Gawain A sa LM ph. paggawa ng Gawain A sa LM ph. paggawa ng Gawain A sa LM ph. paggawa ng Gawain A sa LM ph.
Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa
notbuk. notbuk. notbuk. notbuk.
34
Magpabuo ng pangkat na may Magpabuo ng pangkat na may Magpabuo ng pangkat na may Magpabuo ng pangkat na may
tatlong kasapi lamang ( triad). tatlong kasapi lamang ( triad). tatlong kasapi lamang ( triad). tatlong kasapi lamang ( triad).
paggawa ng Gawain B sa LM, ph. paggawa ng Gawain B sa LM, ph. paggawa ng Gawain B sa LM, ph. paggawa ng Gawain B sa LM, ph.
Ipakopya sa papel ang saranggola at Ipakopya sa papel ang saranggola at Ipakopya sa papel ang saranggola at Ipakopya sa papel ang saranggola at
ipasulat ang sagot dito. ipasulat ang sagot dito. ipasulat ang sagot dito. ipasulat ang sagot dito.
paggawa ng Gawain C sa LM, ph. paggawa ng Gawain C sa LM, ph. paggawa ng Gawain C sa LM, ph. paggawa ng Gawain C sa LM, ph.
Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa
gawain. gawain. gawain. gawain.
ay ayos na bago ipawasto sa guro. ay ayos na bago ipawasto sa guro. ay ayos na bago ipawasto sa guro. ay ayos na bago ipawasto sa guro.
H. Paglalahat ng Arallin Ano ang pagbabago sa panahon ng Ano ang pagbabago sa panahon ng Ano ang pagbabago sa panahon ng Ano ang pagbabago sa panahon ng
Espanyol noon? Espanyol noon? Espanyol noon? Espanyol noon?
I. Pagtataya ng Aralin Pasagutan ang bahaging Natutuhan Pasagutan ang bahaging Natutuhan Pasagutan ang bahaging Natutuhan Pasagutan ang bahaging Natutuhan
Ko sa LM, ph. Ko sa LM, ph. Ko sa LM, ph. Ko sa LM, ph.
J. Karagdagang gawain para sa Mag-survey ka sa sarili mong Mag-survey ka sa sarili mong Mag-survey ka sa sarili mong Mag-survey ka sa sarili mong
takdang-aralin at remediation barangay. Gamitin mo ang pormat barangay. Gamitin mo ang pormat barangay. Gamitin mo ang pormat barangay. Gamitin mo ang pormat
na ito. na ito. na ito. na ito.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
35
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Agosto 29- Setyembre 2, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Nasusuri ang pagbabago sa lipunan sa panahon ng pamahalaang kolonyal.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Lingguhang Pagsusulit
36
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
4-10 ( Grade V ) 4-10 ( Grade V ) 4-10 ( Grade V ) 4-10 ( Grade V )
K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; 1.1.3 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; 1.1.3 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; 1.1.3 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; 1.1.3 ;
MISOSA Lesson 26 ; Pilipinas Kong MISOSA Lesson 26 ; Pilipinas Kong MISOSA Lesson 26 ; Pilipinas Kong MISOSA Lesson 26 ; Pilipinas Kong
ph.129 ph.129 ph.129 ph.129

tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit,
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Sagutin ang word puzzle. Isulat sa Sagutin ang word puzzle. Isulat sa Sagutin ang word puzzle. Isulat sa Sagutin ang word puzzle. Isulat sa
at/o pagsisimula ng bagong loob ng bawat kahon ang ankop na loob ng bawat kahon ang ankop na loob ng bawat kahon ang ankop na loob ng bawat kahon ang ankop na
aralin titik para mabuo ang sagot. Isulat titik para mabuo ang sagot. Isulat titik para mabuo ang sagot. Isulat titik para mabuo ang sagot. Isulat
ang sagot sa kwaderno. ang sagot sa kwaderno. ang sagot sa kwaderno. ang sagot sa kwaderno.
37
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Naipapakita ang balangkas ng Naipapakita ang balangkas ng Naipapakita ang balangkas ng Naipapakita ang balangkas ng
organisasyong itinatag ng mga organisasyong itinatag ng mga organisasyong itinatag ng mga organisasyong itinatag ng mga
Espanyol. Espanyol. Espanyol. Espanyol.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Tukuyin ang pinamumunuan ng mga Tukuyin ang pinamumunuan ng mga Tukuyin ang pinamumunuan ng mga Tukuyin ang pinamumunuan ng mga
bagong aralin sumusunod na opisyales. Iayos ang sumusunod na opisyales. Iayos ang sumusunod na opisyales. Iayos ang sumusunod na opisyales. Iayos ang
mga titik upang mabuo ang sagot. mga titik upang mabuo ang sagot. mga titik upang mabuo ang sagot. mga titik upang mabuo ang sagot.
Alcalde – Mayor = DIACAAL Alcalde – Mayor = DIACAAL Alcalde – Mayor = DIACAAL Alcalde – Mayor = DIACAAL
Cabildo = TAMIENAYUNTO Cabildo = TAMIENAYUNTO Cabildo = TAMIENAYUNTO Cabildo = TAMIENAYUNTO
Gobernadorcillo = UEBLOP Gobernadorcillo = UEBLOP Gobernadorcillo = UEBLOP Gobernadorcillo = UEBLOP
Cabeza de Barangay = RANGAYBA Cabeza de Barangay = RANGAYBA Cabeza de Barangay = RANGAYBA Cabeza de Barangay = RANGAYBA
Corregidores = MIENTOCORREGI Corregidores = MIENTOCORREGI Corregidores = MIENTOCORREGI Corregidores = MIENTOCORREGI
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto 1. Ilahad ang aralin sa 1. Ilahad ang aralin sa 1. Ilahad ang aralin sa 1. Ilahad ang aralin sa
at paglalahad ng bagong kasanayan pagpapasagot sa tanong sa Alamin pagpapasagot sa tanong sa Alamin pagpapasagot sa tanong sa Alamin pagpapasagot sa tanong sa Alamin
#1 Mo, LM, ph 1. Mo, LM, ph 1. Mo, LM, ph 1. Mo, LM, ph 1.
2. Pakinggan ang sagot ng mga mag- 2. Pakinggan ang sagot ng mga mag- 2. Pakinggan ang sagot ng mga mag- 2. Pakinggan ang sagot ng mga mag-
aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng
kanilang mga sagot. kanilang mga sagot. kanilang mga sagot. kanilang mga sagot.
3. Ipabasa ang tekstong naglalahad 3. Ipabasa ang tekstong naglalahad 3. Ipabasa ang tekstong naglalahad 3. Ipabasa ang tekstong naglalahad
ng pagtatalakay sa uri ng ng pagtatalakay sa uri ng ng pagtatalakay sa uri ng ng pagtatalakay sa uri ng
pamamahalang itinatag ng mga pamamahalang itinatag ng mga pamamahalang itinatag ng mga pamamahalang itinatag ng mga
Espanyol nang masakop nila ang Espanyol nang masakop nila ang Espanyol nang masakop nila ang Espanyol nang masakop nila ang
malaking bahagi ng Pilipinas? malaking bahagi ng Pilipinas? malaking bahagi ng Pilipinas? malaking bahagi ng Pilipinas?
4. Ipasagot ang mga tanong tungkol 4. Ipasagot ang mga tanong tungkol 4. Ipasagot ang mga tanong tungkol 4. Ipasagot ang mga tanong tungkol
sa binasang teksto sa LM, ph. 4. sa binasang teksto sa LM, ph. 4. sa binasang teksto sa LM, ph. 4. sa binasang teksto sa LM, ph. 4.
   
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto 5. Ipagawa ang mga gawain. 5. Ipagawa ang mga gawain. 5. Ipagawa ang mga gawain. 5. Ipagawa ang mga gawain.
at paglalahad ng bagong kasanayan
#2
paggawa ng Gawain A sa LM, ph. 5 paggawa ng Gawain A sa LM, ph. 5 paggawa ng Gawain A sa LM, ph. 5 paggawa ng Gawain A sa LM, ph. 5
Ipakopya sa notbuk ang mga Ipakopya sa notbuk ang mga Ipakopya sa notbuk ang mga Ipakopya sa notbuk ang mga
grapikong pantulong sa LM, ph. At grapikong pantulong sa LM, ph. At grapikong pantulong sa LM, ph. At grapikong pantulong sa LM, ph. At
ipasulat dito ang sagot ng mga mag- ipasulat dito ang sagot ng mga mag- ipasulat dito ang sagot ng mga mag- ipasulat dito ang sagot ng mga mag-
aaral. aaral. aaral. aaral.
38
Magpabuo ng pangkat na may 10 Magpabuo ng pangkat na may 10 Magpabuo ng pangkat na may 10 Magpabuo ng pangkat na may 10
kasapi. kasapi. kasapi. kasapi.
paggawa ng Gawain B sa LM,ph. 5. paggawa ng Gawain B sa LM,ph. 5. paggawa ng Gawain B sa LM,ph. 5. paggawa ng Gawain B sa LM,ph. 5.
Ipagawa ang gawain. Ipagawa ang gawain. Ipagawa ang gawain. Ipagawa ang gawain.

paggawa ng Gawain C sa LM, ph.6 paggawa ng Gawain C sa LM, ph.6 paggawa ng Gawain C sa LM, ph.6 paggawa ng Gawain C sa LM, ph.6
ay ayos bago ilahad sa klase at ay ayos bago ilahad sa klase at ay ayos bago ilahad sa klase at ay ayos bago ilahad sa klase at
ipawasto sa guro. ipawasto sa guro. ipawasto sa guro. ipawasto sa guro.
F. Paglinang sa Kabihasan Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa
(Tungo sa Formative Assessment) Tandaan Mo sa LM ph. 6. Tandaan Mo sa LM ph. 6. Tandaan Mo sa LM ph. 6. Tandaan Mo sa LM ph. 6.
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Ano ang natulong ng pamahalaang Ano ang natulong ng pamahalaang Ano ang natulong ng pamahalaang Ano ang natulong ng pamahalaang
araw na buhay sentral sa lipunan noon? sentral sa lipunan noon? sentral sa lipunan noon? sentral sa lipunan noon?
H. Paglalahat ng Arallin Ano ang pamahalaang sentral? Ano ang pamahalaang sentral? Ano ang pamahalaang sentral? Ano ang pamahalaang sentral?
Sino ang namumuno sa Sino ang namumuno sa Sino ang namumuno sa Sino ang namumuno sa
pamahalaang sentral? pamahalaang sentral? pamahalaang sentral? pamahalaang sentral?
Ko sa ph. 6 – 7 ng LM Ko sa ph. 6 – 7 ng LM Ko sa ph. 6 – 7 ng LM Ko sa ph. 6 – 7 ng LM
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng outline ng pamahalaang Gumawa ng outline ng pamahalaang Gumawa ng outline ng pamahalaang Gumawa ng outline ng pamahalaang
takdang-aralin at remediation sentral. sentral. sentral. sentral.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
39
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Setyembre 5-9, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Maipapaliwanag mo ang mga layunin at kadahilanan ng pagsakop ng Espanya sa Pilipinas.
A. Pamantayang Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa sa Lingguhang Pagsusulit
Pangnilalaman konteksto,ang bahaging ginampanan
Nakapagpapahayag ng kritikal na pagsusuri at
pagpapahalaga sa konteksto at dahilan ng
kolonyalismong
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Nasusuri ang iba-ibang perspektibo ukol sa
40
(Isulat ang code ng bawat pagkakatatag ng kolonyang Espanyol sa Pilipinas
kasanayan)
AP5PKE-IIb-4
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
1. Mga pahina sa Gabay ng

Guro
2. Mga pahina sa Kagamitang
Pang-Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Learner’s Materials, MISOSA Lesson 4-10 Learner’s Materials, MISOSA Learner’s Materials, MISOSA Learner’s Materials, MISOSA
( Grade V ) Lesson 4-10 ( Grade V ) Lesson 4-10 ( Grade V ) Lesson 4-10 ( Grade V )
K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; 1.1.3 ; MISOSA K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ;
Lesson 26 ; Pilipinas Kong Hirang V, Eleanor D. 1.1.3 ; MISOSA Lesson 26 ; 1.1.3 ; MISOSA Lesson 26 ; 1.1.3 ; MISOSA Lesson 26 ;
Antonio et.al. ph.129 Pilipinas Kong Hirang V, Pilipinas Kong Hirang V, Pilipinas Kong Hirang V,
Eleanor D. Antonio et.al. Eleanor D. Antonio et.al. Eleanor D. Antonio et.al.
ph.129 ph.129 ph.129
4. Karagdagang Kagamitan mula

sa portal ng Learning Resource
Tsart, manila paper Tsart, manila paper Tsart, manila paper Tsart, manila paper
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang Pagusapan ang takdang aralin. Pagusapan ang takdang aralin. Pagusapan ang takdang aralin. Pagusapan ang takdang aralin.
aralin at/o pagsisimula ng
bagong aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Maipapaliwanag mo ang mga layunin at Maipapaliwanag mo ang mga Maipapaliwanag mo ang mga Maipapaliwanag mo ang mga
kadahilanan ng pagsakop ng Espanya sa layunin at kadahilanan ng layunin at kadahilanan ng layunin at kadahilanan ng
Pilipinas. pagsakop ng Espanya sa pagsakop ng Espanya sa pagsakop ng Espanya sa
Pilipinas. Pilipinas. Pilipinas.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa Pagpapakita ng larawan. Pagpapakita ng larawan. Pagpapakita ng larawan. Pagpapakita ng larawan.
sa bagong aralin
41
D. Pagtatalakay ng bagong Nabalitaanngmgataga-Europa Nabalitaanngmgataga-Europa Nabalitaanngmgataga-Europa Nabalitaanngmgataga-Europa
konsepto at paglalahad ng angkasaganaansaSilangan. angkasaganaansaSilangan. angkasaganaansaSilangan. angkasaganaansaSilangan.
bagong kasanayan #1 NaghangadmakaratingsaAsyaangmga Ingles, NaghangadmakaratingsaAsyaa NaghangadmakaratingsaAsyaa NaghangadmakaratingsaAsyaa
Portuges, Espaῆol, Pranses at iba pang dayuhan. ngmga Ingles, Portuges, ngmga Ingles, Portuges, ngmga Ingles, Portuges,
Nagdalasilangmgaproduktongpilak, bakal at Espaῆol, Pranses at iba pang Espaῆol, Pranses at iba pang Espaῆol, Pranses at iba pang
telanglana. dayuhan. dayuhan. dayuhan.
Ipinagpalitnilaangmgaitongmgaprutas, alahas, Nagdalasilangmgaproduktongp Nagdalasilangmgaproduktongp Nagdalasilangmgaproduktong
porselana at pampalasangpagkain. ilak, bakal at telanglana. ilak, bakal at telanglana. pilak, bakal at telanglana.
Ipinagpalitnilaangmgaitongmga Ipinagpalitnilaangmgaitongmg Ipinagpalitnilaangmgaitongmg
Noongpanahongiyon, napakahalagaparasamga prutas, alahas, porselana at aprutas, alahas, porselana at aprutas, alahas, porselana at
Europa ang spice o pampalasangpagkain. Nag- pampalasangpagkain. pampalasangpagkain. pampalasangpagkain.
uunahansilasapagtungosaSilanganupangmakaku
hanito. Noongpanahongiyon, Noongpanahongiyon, Noongpanahongiyon,
Isa si Ferdinand Magellan napakahalagaparasamga napakahalagaparasamga napakahalagaparasamga
samgaPortugesnanaismakaratingsa Spice Europa ang spice o Europa ang spice o Europa ang spice o
Islands, pinakasilangangpangkatngmgapulong pampalasangpagkain. Nag- pampalasangpagkain. Nag- pampalasangpagkain. Nag-
Indonesia. Ngunithindisiyasinuportahanngharing uunahansilasapagtungosaSilan uunahansilasapagtungosaSilan uunahansilasapagtungosaSilan
Portugal. Kung kaya saharing Spain ganupangmakakuhanito. ganupangmakakuhanito. ganupangmakakuhanito.
siyanaghingingtulong. Isa si Ferdinand Magellan Isa si Ferdinand Magellan Isa si Ferdinand Magellan
Bukodsamgatauhan, pagkain, salapi at iba pang samgaPortugesnanaismakarati samgaPortugesnanaismakarati samgaPortugesnanaismakarati
pangangailangan, binigyansi Magellan ngsa Spice Islands, ngsa Spice Islands, ngsa Spice Islands,
ngmgasasakyang-dagattuladng Trinidad, pinakasilangangpangkatngmga pinakasilangangpangkatngmga pinakasilangangpangkatngmga
Victoria, Conception, at Santiago. pulong Indonesia. pulong Indonesia. pulong Indonesia.
Pangunahingdahilan/layuninng Spain Ngunithindisiyasinuportahanng Ngunithindisiyasinuportahanng Ngunithindisiyasinuportahann
sapagpapadalangekspedisyonangsumusunod: haring Portugal. Kung kaya haring Portugal. Kung kaya gharing Portugal. Kung kaya
saharing Spain saharing Spain saharing Spain
siyanaghingingtulong. siyanaghingingtulong. siyanaghingingtulong.
Bukodsamgatauhan, pagkain, Bukodsamgatauhan, pagkain, Bukodsamgatauhan, pagkain,
salapi at iba pang salapi at iba pang salapi at iba pang
pangangailangan, binigyansi pangangailangan, binigyansi pangangailangan, binigyansi
Magellan ngmgasasakyang- Magellan ngmgasasakyang- Magellan ngmgasasakyang-
dagattuladng Trinidad, Victoria, dagattuladng Trinidad, dagattuladng Trinidad,
Conception, at Santiago. Victoria, Conception, at Victoria, Conception, at
Pangunahingdahilan/layuninng Santiago. Santiago.
Spain Pangunahingdahilan/layuninng Pangunahingdahilan/
sapagpapadalangekspedisyona Spain layuninng Spain
ngsumusunod: sapagpapadalangekspedisyona sapagpapadalangekspedisyon
ngsumusunod: angsumusunod:
E. Pagtatalakay ng bagong
konsepto at paglalahad ng Matuklasanang Spice Island Matuklasanang Spice Island Matuklasanang Spice Island Matuklasanang Spice Island
42
bagong kasanayan #2 Mawakasanang monopoly ng Italy sakalakalan Mawakasanang monopoly ng Mawakasanang monopoly ng Mawakasanang monopoly ng
Italy sakalakalan Italy sakalakalan Italy sakalakalan
Matamoangkarangalanngpagkakatuklas at
pagkakaroonngmgalupain Matamoangkarangalanngpagk Matamoangkarangalanngpagk Matamoangkarangalanngpagk
akatuklas at akatuklas at akatuklas at
Kumitasapamamagitanngkalakalan pagkakaroonngmgalupain pagkakaroonngmgalupain pagkakaroonngmgalupain
MapalaganapangKatolisismo, Kumitasapamamagitanngkalak Kumitasapamamagitanngkalak Kumitasapamamagitanngkalak

angitinuturingnilangpananampalatayangKristiya alan alan alan
no.
MapalaganapangKatolisismo, MapalaganapangKatolisismo, MapalaganapangKatolisismo,
Para kay Magellan, angitinuturingnilangpananamp angitinuturingnilangpananamp angitinuturingnilangpananam
dagdagnalayuninnamaratingangSilangansapama alatayangKristiyano. alatayangKristiyano. palatayangKristiyano.
magitanngpaglalayagnangpakanluran.
Para kay Magellan, Para kay Magellan, Para kay Magellan,
dagdagnalayuninnamaratingan dagdagnalayuninnamaratingan dagdagnalayuninnamaratinga
gSilangansapamamagitanngpa gSilangansapamamagitanngpa ngSilangansapamamagitanngp
glalayagnangpakanluran. glalayagnangpakanluran. aglalayagnangpakanluran.
F. Paglinang sa Kabihasan Sagutin: Sagutin: Sagutin: Sagutin:

(Tungo sa Formative Anu-anoangmgabansasa Europa Anu-anoangmgabansasa Anu-anoangmgabansasa Anu-anoangmgabansasa
Assessment) angnaghangadnamakaratingsaAsya? Europa Europa Europa
angnaghangadnamakaratingsa angnaghangadnamakaratingsa angnaghangadnamakaratingsa
Sino angPinunongPortuges nanaismakaratingsa Asya? Asya? Asya?
Spice Islands at bakit?
Sino angPinunongPortuges Sino angPinunongPortuges Sino angPinunongPortuges
Anongbansaangsumoportakay Magellan nanaismakaratingsa Spice nanaismakaratingsa Spice nanaismakaratingsa Spice
upangmakaratingsa Spice Island at Islands at bakit? Islands at bakit? Islands at bakit?
makapaglayagsabuongmundo?
Anongbansaangsumoportakay Anongbansaangsumoportakay Anongbansaangsumoportakay
Bakit gusting sakupinngEspanyaangPilipinas? Magellan upangmakaratingsa Magellan upangmakaratingsa Magellan upangmakaratingsa
Ipaliwanagangiyongsagot. Spice Island at Spice Island at Spice Island at
makapaglayagsabuongmundo? makapaglayagsabuongmundo? makapaglayagsabuongmundo
?
Bakit gusting Bakit gusting
sakupinngEspanyaangPilipinas? sakupinngEspanyaangPilipinas? Bakit gusting
Ipaliwanagangiyongsagot. Ipaliwanagangiyongsagot. sakupinngEspanyaangPilipinas
? Ipaliwanagangiyongsagot.
43
G. Paglalapat ng aralin sa pang- 1. Pangkatinangbatasaapat. 5. Pangkatinangbatasaa 9. Pangkatinangbatasaa 13. Pangkatinangbatasa
araw-araw na buhay 2. Gumawang Concept mapping tungkol pat. pat. apat.
sa 6. Gumawang Concept 10. Gumawang Concept 14. Gumawang Concept
mgadahilanngpagsakopngEspanyasaPil mapping tungkol sa mapping tungkol sa mapping tungkol sa
ipinas mgadahilanngpagsak mgadahilanngpagsak mgadahilanngpagsa
3. Ipaliwanagangbawatisa. opngEspanyasaPilipin opngEspanyasaPilipin kopngEspanyasaPilip
4. Iulatnglidersaklase. as as inas
7. Ipaliwanagangbawati 11. Ipaliwanagangbawati 15. Ipaliwanagangbawa
sa. sa. tisa.
8. Iulatnglidersaklase. 12. Iulatnglidersaklase. 16. Iulatnglidersaklase.
H. Paglalahat ng Arallin
 Angmgadahilan at  Angmgadahilan at  Angmgadahilan at  Angmgadahilan at
layuninngpagsakopngEspanyasaPilipin layuninngpagsakopn layuninngpagsakopn layuninngpagsakopn
as ay angkayamanan, kapangyarihan, gEspanyasaPilipinas gEspanyasaPilipinas gEspanyasaPilipinas
at mapalaganapangKristiyanismo. ay angkayamanan, ay angkayamanan, ay angkayamanan,
 Si Ferdinand Magellan kapangyarihan, at kapangyarihan, at kapangyarihan, at
angunangnakatuklas mapalaganapangKris mapalaganapangKris mapalaganapangKris
sakapuluanngPilipinas. tiyanismo. tiyanismo. tiyanismo.
 Si Ferdinand  Si Ferdinand  Si Ferdinand
Magellan Magellan Magellan
angunangnakatuklas angunangnakatuklas angunangnakatuklas
sakapuluanngPilipina sakapuluanngPilipina sakapuluanngPilipin
s. s. as.
I. Pagtataya ng Aralin Lagyanng (√) kung angmgapahayag ay Lagyanng (√) kung Lagyanng (√) kung Lagyanng (√) kung
nagpapaliwanagngdahilanngEspaῆasapagsakops angmgapahayag ay angmgapahayag ay angmgapahayag ay
aPilipinas at lagyanngekis (X) kung hindi. nagpapaliwanagngdahilanngEs nagpapaliwanagngdahilanngEs nagpapaliwanagngdahilanngEs
paῆasapagsakopsaPilipinas at paῆasapagsakopsaPilipinas at paῆasapagsakopsaPilipinas at
1.Upangmakatuklasngmgakayamanan lagyanngekis (X) kung hindi. lagyanngekis (X) kung hindi. lagyanngekis (X) kung hindi.
2.Upangmaipalaganapangkristiyanismo 1.Upangmakatuklasngmgakaya 1.Upangmakatuklasngmgakaya 1.Upangmakatuklasngmgakay

manan manan amanan
3.Upangumangkatngmgapamapalasasapagkain
2.Upangmaipalaganapangkristi 2.Upangmaipalaganapangkristi 2.Upangmaipalaganapangkris
4.Upangmagingpinakamakapangyarihansabuong
yanismo yanismo tiyanismo
44
mundo 3.Upangumangkatngmgapama 3.Upangumangkatngmgapama 3.Upangumangkatngmgapama
palasasapagkain palasasapagkain palasasapagkain
5.Upangmakatulongsamahihirap
4.Upangmagingpinakamakapa 4.Upangmagingpinakamakapa 4.Upangmagingpinakamakapa
ngyarihansabuongmundo ngyarihansabuongmundo ngyarihansabuongmundo
5.Upangmakatulongsamahihira 5.Upangmakatulongsamahihira 5.Upangmakatulongsamahihir

p p ap
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng diagram kaugnay ng pananakop ng Gumawa ng diagram kaugnay Gumawa ng diagram kaugnay Gumawa ng diagram kaugnay
takdang-aralin at remediation ekspedisyon ni Magellan. ng pananakop ng ekspedisyon ng pananakop ng ekspedisyon ng pananakop ng ekspedisyon
ni Magellan. ni Magellan. ni Magellan.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
nakakuha ng 80% sa
pagtataya
nakaunawa sa aralin
pagtuturo nakatulong ng lubos?
Paano ito nakatulong?
tulong ng aking punungguro at
superbisor?
45
(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Maipaliliwanag ang impluwensiya ng kulturang Espanyol sa kulturang Pilipino
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Nasusuri ang iba-ibang perspektibo Nasusuri ang iba-ibang perspektibo Nasusuri ang iba-ibang perspektibo Nasusuri ang iba-ibang perspektibo
(Isulat ang code ng bawat ukol sa pagkakatatag ng kolonyang ukol sa pagkakatatag ng kolonyang ukol sa pagkakatatag ng kolonyang ukol sa pagkakatatag ng kolonyang
kasanayan) Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas
AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Learner’s Materials, MISOSA Lesson
4-10 ( Grade V )
46
K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1 ; 1.1.3 ;
MISOSA Lesson 26 ; Pilipinas Kong
Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al.
ph.129

B. Iba pang Kagamitang Panturo Tsart, manila paper Tsart, manila paper Tsart, manila paper Tsart, manila paper
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Paano mo ito iuugnay sa Paano mo ito iuugnay sa Paano mo ito iuugnay sa Paano mo ito iuugnay sa
at/o pagsisimula ng bagong pangkasalukuyang lipunan na ating pangkasalukuyang lipunan na ating pangkasalukuyang lipunan na ating pangkasalukuyang lipunan na ating
aralin ginagalawan? ginagalawan? ginagalawan? ginagalawan?
B. Paghahabi sa layunin ng aralin

Maipaliliwanag ang impluwensiya ng Maipaliliwanag ang impluwensiya ng Maipaliliwanag ang impluwensiya ng Maipaliliwanag ang impluwensiya ng
kulturang Espanyol sa kulturang kulturang Espanyol sa kulturang kulturang Espanyol sa kulturang kulturang Espanyol sa kulturang
Pilipino Pilipino Pilipino Pilipino
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Pagpapakita ng larawan Pagpapakita ng larawan Pagpapakita ng larawan Pagpapakita ng larawan
bagong aralin
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Nagkaroon ng maraming Nagkaroon ng maraming Nagkaroon ng maraming Nagkaroon ng maraming
at paglalahad ng bagong kasanayan pagbabagong panlipunan mula pagbabagong panlipunan mula pagbabagong panlipunan mula pagbabagong panlipunan mula
#1 nang dumating at magsimula nang dumating at magsimula nang dumating at magsimula nang dumating at magsimula
ang kolonyalismo ng mga ang kolonyalismo ng mga ang kolonyalismo ng mga ang kolonyalismo ng mga
Espanyol sa bansang Pilipinas. Espanyol sa bansang Pilipinas. Espanyol sa bansang Pilipinas. Espanyol sa bansang Pilipinas.
Mula noon ay unti-unti nakita Mula noon ay unti-unti nakita Mula noon ay unti-unti nakita Mula noon ay unti-unti nakita
ang mga pagbabagong ito sa ang mga pagbabagong ito sa ang mga pagbabagong ito sa ang mga pagbabagong ito sa
iba’t ibang aspeto ng buhay ng iba’t ibang aspeto ng buhay ng iba’t ibang aspeto ng buhay ng iba’t ibang aspeto ng buhay ng
mga mamamayan ng bansa. mga mamamayan ng bansa. mga mamamayan ng bansa. mga mamamayan ng bansa.
Malinaw na maaaninag sa Malinaw na maaaninag sa Malinaw na maaaninag sa Malinaw na maaaninag sa
bawat kilos, salita, pananamit bawat kilos, salita, pananamit bawat kilos, salita, pananamit bawat kilos, salita, pananamit
at iba ang malaking at iba ang malaking at iba ang malaking at iba ang malaking
47
impluwensiya na nagawa ng impluwensiya na nagawa ng impluwensiya na nagawa ng impluwensiya na nagawa ng
mga dayuhang Espanyo.Dahil mga dayuhang Espanyo.Dahil mga dayuhang Espanyo.Dahil mga dayuhang Espanyo.Dahil
dito ay nagkaroon ng dito ay nagkaroon ng dito ay nagkaroon ng dito ay nagkaroon ng
pagkakapangkat-pangkat ang pagkakapangkat-pangkat ang pagkakapangkat-pangkat ang pagkakapangkat-pangkat ang
mga mamamayang Pilipino sa mga mamamayang Pilipino sa mga mamamayang Pilipino sa mga mamamayang Pilipino sa
lipunang kanilang lipunang kanilang lipunang kanilang lipunang kanilang
ginagalawan.Ito rin ang naging ginagalawan.Ito rin ang naging ginagalawan.Ito rin ang naging ginagalawan.Ito rin ang naging
simula ng limitadong simula ng limitadong simula ng limitadong simula ng limitadong
karapatan ang mga Pilipino karapatan ang mga Pilipino karapatan ang mga Pilipino karapatan ang mga Pilipino
lalo’t higit ang papel ng mga lalo’t higit ang papel ng mga lalo’t higit ang papel ng mga lalo’t higit ang papel ng mga
kababaihan sa lipunan. kababaihan sa lipunan. kababaihan sa lipunan. kababaihan sa lipunan.
Maraming mga pangyayaring Maraming mga pangyayaring Maraming mga pangyayaring Maraming mga pangyayaring
naganap na tunay na naganap na tunay na naganap na tunay na naganap na tunay na
nakapagpabago sa mga nakapagpabago sa mga nakapagpabago sa mga nakapagpabago sa mga
Pilipino Ito ang ating Pilipino Ito ang ating Pilipino Ito ang ating Pilipino Ito ang ating
tatalakayin at tutuklasin ang tatalakayin at tutuklasin ang tatalakayin at tutuklasin ang tatalakayin at tutuklasin ang
mga sagot ng ilan sa maraming mga sagot ng ilan sa maraming mga sagot ng ilan sa maraming mga sagot ng ilan sa maraming
katanungan ng mga Pilipino katanungan ng mga Pilipino katanungan ng mga Pilipino katanungan ng mga Pilipino
lalo at higit ang mga mag-aaral lalo at higit ang mga mag-aaral lalo at higit ang mga mag-aaral lalo at higit ang mga mag-aaral
na tulad niyo. na tulad niyo. na tulad niyo. na tulad niyo.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Paano natin susuriin Paano natin susuriin Paano natin susuriin Paano natin susuriin
at paglalahad ng bagong kasanayan nang buong husay ang lahing nang buong husay ang lahing nang buong husay ang lahing nang buong husay ang lahing
#2 ating pinagmulan at mga mga ating pinagmulan at mga mga ating pinagmulan at mga mga ating pinagmulan at mga mga
bagay na nakaimpluwensiya bagay na nakaimpluwensiya bagay na nakaimpluwensiya bagay na nakaimpluwensiya
dito? dito? dito? dito?
F. Paglinang sa Kabihasan -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain-
(Tungo sa Formative Assessment)
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain-
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin Ano-ano ang mga bagay na nakpag Ano-ano ang mga bagay na nakpag Ano-ano ang mga bagay na nakpag Ano-ano ang mga bagay na nakpag
pabago sa lipunan? pabago sa lipunan? pabago sa lipunan? pabago sa lipunan?
I. Pagtataya ng Aralin Gumawa ng tsart sa mga Gumawa ng tsart sa mga Gumawa ng tsart sa mga Gumawa ng tsart sa mga
pagbabagong uto. pagbabagong uto. pagbabagong uto. pagbabagong uto.
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng script ukol sa mga pag Gumawa ng script ukol sa mga pag Gumawa ng script ukol sa mga pag Gumawa ng script ukol sa mga pag
takdang-aralin at remediation babago sa lipunan. Isasagawa ang babago sa lipunan. Isasagawa ang babago sa lipunan. Isasagawa ang babago sa lipunan. Isasagawa ang
role playing sa Huwebes. role playing sa Huwebes. role playing sa Huwebes. role playing sa Huwebes.
48
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Mapaghambing ang antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan bago dumating ang mga Espanyol at sa Panahon ng Kolonyalismo.
49
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
C. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk K to 12 AP5KPK-IIIb-2 ; Pilipinas K to 12 AP5KPK-IIIb-2 ; Pilipinas K to 12 AP5KPK-IIIb-2 ; Pilipinas K to 12 AP5KPK-IIIb-2 ; Pilipinas
Kong Hirang V, Eleanor D. Antonio Kong Hirang V, Eleanor D. Antonio Kong Hirang V, Eleanor D. Antonio Kong Hirang V, Eleanor D. Antonio
et.al. ph. et.al. ph. et.al. ph. et.al. ph.
Isang Bansa, Isang Lahi ; Makabayan Isang Bansa, Isang Lahi ; Makabayan Isang Bansa, Isang Lahi ; Makabayan Isang Bansa, Isang Lahi ; Makabayan
Kasaysayang Pilpino Vph. 18-19 Kasaysayang Pilpino Vph. 18-19 Kasaysayang Pilpino Vph. 18-19 Kasaysayang Pilpino Vph. 18-19

D. Iba pang Kagamitang Panturo tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit,
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagwawasto sa takdang aralin. Pagwawasto sa takdang aralin. Pagwawasto sa takdang aralin. Pagwawasto sa takdang aralin.
aralin
50
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Mapaghambing ang antas ng Mapaghambing ang antas ng Mapaghambing ang mga tradisyunal Mapaghambing ang mga tradisyunal
katayuan ng mga Pilipino sa lipunan katayuan ng mga Pilipino sa lipunan at di- tradisyunal na papel ng babae at di- tradisyunal na papel ng babae
bago dumating ang mga Espanyol bago dumating ang mga Espanyol sa lipunan ng sinaunang Pilipino at sa lipunan ng sinaunang Pilipino at
at sa Panahon ng Kolonyalismo. at sa Panahon ng Kolonyalismo. sa panahon ng Kolonyalismo. sa panahon ng Kolonyalismo.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Natatalakay ang antas ng katayuan Natatalakay ang antas ng katayuan Ano ang naaalala mo kapag Ano ang naaalala mo kapag
bagong aralin ng mga Pilipino sa lipunan sa ng mga Pilipino sa lipunan sa nakakakita ka ng mga babaing ganito nakakakita ka ng mga babaing ganito
Panahon ng Kolonyalismo. Panahon ng Kolonyalismo. ang kasuotan? ang kasuotan?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Papanoorin ang mga mag-aaral ng Papanoorin ang mga mag-aaral ng Basahin mo ang sumusunod na Basahin mo ang sumusunod na
at paglalahad ng bagong kasanayan maikling video tungkol sa aralin. maikling video tungkol sa aralin. teksto. teksto.
#1
Ang Kababaihan sa Panahon ng Ang Kababaihan sa Panahon ng
Español Español
Sa panahon ng Español ang mga Sa panahon ng Español ang mga

kababaihan ay iginagalang at kababaihan ay iginagalang at
ikinararangal din. Sila ay mga ikinararangal din. Sila ay mga
pantahanan lamang. Inaasikaso nila pantahanan lamang. Inaasikaso nila
ang pangangailangan ng kanilang ang pangangailangan ng kanilang
asawa at mga anak sa tahanan. asawa at mga anak sa tahanan.
Tungkulin ng kanilang asawa na Tungkulin ng kanilang asawa na
ibigay sa kanila ang kinita sa ibigay sa kanila ang kinita sa
paghahanapbuhay. paghahanapbuhay.
Hindi pinapayagang makisalamuha Hindi pinapayagang makisalamuha
ang mga babae sa mga lalaki. Hindi ang mga babae sa mga lalaki. Hindi
sila pinapayagang dumalo sa mga sila pinapayagang dumalo sa mga
kasayahan nang nag-iisa. Kailangang kasayahan nang nag-iisa. Kailangang
may kasamang kapatid o sinumang may kasamang kapatid o sinumang
kamag-anak. kamag-anak.
Hindi rin sila kailangang makaabot sa Hindi rin sila kailangang makaabot sa
mataas na pinag-aralan tulad ng mataas na pinag-aralan tulad ng
pagiging doktora, manananggol, o pagiging doktora, manananggol, o
inhinyera. Sa halip ay sinasanay inhinyera. Sa halip ay sinasanay
51
silang maging mabuting maybahay silang maging mabuting maybahay
at mapagmahal na ina. at mapagmahal na ina.
Kung tagurian ang mga babae ay Kung tagurian ang mga babae ay
Maria Clara dahil ang Maria Clara ay Maria Clara dahil ang Maria Clara ay
simbolo ng pagiging mahinhin, simbolo ng pagiging mahinhin,
mahinahon, magpagpakumbaba, mahinahon, magpagpakumbaba,
matimpi, at maingat sa pagkilos. matimpi, at maingat sa pagkilos.
Ito ang mga tradisyunal na bahaging Ito ang mga tradisyunal na bahaging
ginampanan ng mga babae noon sa ginampanan ng mga babae noon sa
lipunan. lipunan.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Sino ang may pinakamataas na antas Sino ang may pinakamataas na antas 1. Anu-ano ang mga tungkulin sa 1. Anu-ano ang mga tungkulin sa
at paglalahad ng bagong kasanayan na katayuan sa lipunan bago na katayuan sa lipunan bago tahanan ng mga kababaihan? tahanan ng mga kababaihan?
#2 dumating ang mga Espanyol? dumating ang mga Espanyol? 2. Anong uri ng edukasyon ang 2. Anong uri ng edukasyon ang
kanilang natatamo lamang? kanilang natatamo lamang?
Panahon ng PananakopIlarawan ang Panahon ng PananakopIlarawan ang
3. Bakit sila tinaguriang Maria Clara? 3. Bakit sila tinaguriang Maria Clara?
mga Peninsulares at Insulares. mga Peninsulares at Insulares.
Sino ang mga itinuturing na Datu? Sino ang mga itinuturing na Datu?
Timawa o maharlika? Alipin? Timawa o maharlika? Alipin?
principalia? Inquilino at karaniwang principalia? Inquilino at karaniwang
tao? tao?
F. Paglinang sa Kabihasan Sa iyong palagay, may pagkakaiba ba Sa iyong palagay, may pagkakaiba ba Sagutin mo: Sagutin mo:
(Tungo sa Formative Assessment) ang antas ng katayuan ng mga ang antas ng katayuan ng mga 1. Anu-ano ang mga di tradisyunal 1. Anu-ano ang mga di tradisyunal
Pilipino sa lipunan bago dumating Pilipino sa lipunan bago dumating na gawaing ginampanan ng mga na gawaing ginampanan ng mga
ang mga Espanyol at sa Panahon ang mga Espanyol at sa Panahon tinukoy nating mga bayaning tinukoy nating mga bayaning
ng Kolonyalismo? Ipaliwanag. ng Kolonyalismo? Ipaliwanag. babae? babae?
2. Anu-ano ang mga ipinamalas 2. Anu-ano ang mga ipinamalas
nilang katangian? nilang katangian?
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Gawin ang Gawain A. Gawin ang Gawain A. Ihambing mo ang kababaihan sa Ihambing mo ang kababaihan sa
araw na buhay panahon ng ninuno at sa panahon panahon ng ninuno at sa panahon
ng Español. Ano ang kanilang ng Español. Ano ang kanilang
pagkakatulad? Ano ang kanilang pagkakatulad? Ano ang kanilang
pagkakaiba? pagkakaiba?
H. Paglalahat ng Arallin Dalawang uri ng kababaihan ang Dalawang uri ng kababaihan ang
 Ang mga Espanyol ang  Ang mga Espanyol ang ipinamulat ng mga Espanyol sa ipinamulat ng mga Espanyol sa
may pinakamataas na may pinakamataas na Pilipinas –ang tradisyunal at di- Pilipinas –ang tradisyunal at di-
52
katayuan sa lipunan. katayuan sa lipunan. tradisyunal tradisyunal
 Peninsulares o mga  Peninsulares o mga
Espanyol na isinilang sa Espanyol na isinilang sa Ang mga tradisyunal na babae sa Ang mga tradisyunal na babae sa
Spain Spain panahon ng Espanyol ay hindi panahon ng Espanyol ay hindi
 Creole o insulares, mga  Creole o insulares, mga binigyan ng pagkakataong maging binigyan ng pagkakataong maging
Espanyol na isinilang sa Espanyol na isinilang sa responsable, ang di-tradisyunal ay responsable, ang di-tradisyunal ay
Pilipinas. Pilipinas. pinapayagang isulong ang kanilang pinapayagang isulong ang kanilang
 Nagtangan ang  Nagtangan ang pamumuhay nang ayon sa pamumuhay nang ayon sa
Peninsulares at Insulares Peninsulares at Insulares kagustuhan nila. kagustuhan nila.
ng kapangyarihang ng kapangyarihang
pampolitika, ekonomiko at pampolitika, ekonomiko at
panrelihiyon. panrelihiyon.
 Ang mga Pilipino, sa  Ang mga Pilipino, sa
kabilang banda, ay nauri sa kabilang banda, ay nauri sa
pangkat ng mga pangkat ng mga
principalia, inquilino at principalia, inquilino at
karaniwang tao. karaniwang tao.
I. Pagtataya ng Aralin Isulat sa sagutang papel ang titik ng Isulat sa sagutang papel ang titik ng Tradisyunal o Di- Tradisyunal. Isulat Tradisyunal o Di- Tradisyunal. Isulat
tamang sagot. tamang sagot. sa sagutang papel ang titik T kung sa sagutang papel ang titik T kung
Ito kinabibilangan ng mga Ito kinabibilangan ng mga Tradisyunal ang tinutukoy na Tradisyunal ang tinutukoy na
manggagawa at magbubukid. manggagawa at magbubukid. bahaging ginampanan ng bahaging ginampanan ng
Limitado ang kanilang mga Limitado ang kanilang mga kababaihan sa lipunan at DT kung kababaihan sa lipunan at DT kung
hindi. hindi.
karapatan at pribilehiyo. Hindi rin karapatan at pribilehiyo. Hindi rin
1. Hindi sila pinahintulutang 1. Hindi sila pinahintulutang
sila maaaring mahalal sa sila maaaring mahalal sa
makilahok sa mga gawaing makilahok sa mga gawaing
katungkulan sa pamahalaan. katungkulan sa pamahalaan.
panlipunan, ekonomiko, at panlipunan, ekonomiko, at
a.Inquilino a.Inquilino pampolitika. pampolitika.
2. Hindi sila 2. Hindi sila
b. principalia b. principalia pinahihintulutang pinahihintulutang
makihalubilo sa mga makihalubilo sa mga
c.Karaniwang tao D. c.Karaniwang tao D. lalaki, lalo na sa mga lalaki, lalo na sa mga
Alipin Alipin gawaing pampamayanan. gawaing pampamayanan.
3. Nakipaglaban upang 3. Nakipaglaban upang
isulong ang kalayaan ng isulong ang kalayaan ng
Ito ay binubuo ng mga inapo ng mga Ito ay binubuo ng mga inapo ng mga bansa. bansa.
datu, nagmamay-ari ng lupa at datu, nagmamay-ari ng lupa at 4. Nagtangan sila ng 4. Nagtangan sila ng
53
pinuno ng bayan. pinuno ng bayan. mahalagang gampanin sa mahalagang gampanin sa
tahanan at lipunan. tahanan at lipunan.
a.misyonero a.misyonero 5. Maaari silang magmana ng 5. Maaari silang magmana ng
ari-arian, ari-arian,
b. ilustrado b. ilustrado
makipagkalakalan at makipagkalakalan at
maging pinuno ng maging pinuno ng
c.encomendero c.encomendero
barangay kapag walang barangay kapag walang
D. principalia D. principalia lalaking papalit lalaking papalit
Ito ay mga Espanyol na nakatira sa Ito ay mga Espanyol na nakatira sa

Pilipinas ngunit ipinanganak sa Pilipinas ngunit ipinanganak sa
Espanya. Espanya.
a.insulares a.insulares
b. ilustrado b. ilustrado
c.peninsulares c.peninsulares
D. principalia D. principalia
Mga ipinanganak sa pilipinas na may Mga ipinanganak sa pilipinas na may

dugong purong kastila ang mga dugong purong kastila ang mga
magulang. magulang.
a.insulares a.insulares
b.ilustrado b.ilustrado
c.peninsulares c.peninsulares
D. principalia D. principalia
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng venn diagram ukol sa Gumawa ng venn diagram ukol sa Gumawa ng sulatin tungkol sa Gumawa ng sulatin tungkol sa
takdang-aralin at remediation aralin. aralin. kababaihan noon at ngayon. kababaihan noon at ngayon.
IV. Mga Tala
54
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Inaasahang masuri mo ang relasyon ng paraan ng pananakop ng Espanyol sa mga katutubong populasyon sa pamamagitan ng pag alam ng patakaran, papel, at kahalagahan ng sapilitang paggawa
sa pagkakatatag ng kolonya sa Pilipinas
55
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
E. Sanggunian

Mag-aaral
Kasaysayang Pilpino Kasaysayang Pilpino Kasaysayang Pilpino Kasaysayang Pilpino

F. Iba pang Kagamitang Panturo Tsart, manila paper Tsart, manila paper Tsart, manila paper Tsart, manila paper
56
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Bukod sa sistemang encomienda at Bukod sa sistemang encomienda at Pagsagot sa asignatura. Pangtuloy sa Pangktang Gawain.
at/o pagsisimula ng bagong pagbabayad ng tributo, marami pagbabayad ng tributo, marami
aralin pang ipinatupad na patakarang pang ipinatupad na patakarang
pangkabuhayan ang mga Espanyol. pangkabuhayan ang mga Espanyol.
Isa na rito ang sistemang polo y Isa na rito ang sistemang polo y
servicios. Ngunit bago natin alamin servicios. Ngunit bago natin alamin
kung ano ba ang kahulugan ng kung ano ba ang kahulugan ng
patakarang ito, atin munang sagutin patakarang ito, atin munang sagutin
ang sususnod na katanungan. Sa ang sususnod na katanungan. Sa
nakaraang talakayan anong mga nakaraang talakayan anong mga
salita ang maaari mong iugnay sa salita ang maaari mong iugnay sa
mga larawan sa ibaba? Paano mo ito mga larawan sa ibaba? Paano mo ito
nasabi? nasabi?
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Inaasahang masuri mo ang relasyon Inaasahang masuri mo ang relasyon Inaasahang masuri mo ang relasyon Inaasahang masuri mo ang relasyon
ng paraan ng pananakop ng ng paraan ng pananakop ng ng paraan ng pananakop ng ng paraan ng pananakop ng
Espanyol sa mga katutubong Espanyol sa mga katutubong Espanyol sa mga katutubong Espanyol sa mga katutubong
populasyon sa pamamagitan ng pag populasyon sa pamamagitan ng pag populasyon sa pamamagitan ng pag populasyon sa pamamagitan ng pag
alam ng patakaran, papel, at alam ng patakaran, papel, at alam ng patakaran, papel, at alam ng patakaran, papel, at
kahalagahan ng sapilitang paggawa kahalagahan ng sapilitang paggawa kahalagahan ng sapilitang paggawa kahalagahan ng sapilitang paggawa
sa pagkakatatag ng kolonya sa sa pagkakatatag ng kolonya sa sa pagkakatatag ng kolonya sa sa pagkakatatag ng kolonya sa
Pilipinas Pilipinas Pilipinas Pilipinas
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa -pangkatang Gawain- -pangktang Gawain

bagong aralin  Alam mo ba kung ano ang polo  Alam mo ba kung ano ang polo
y servicios o sapilitang y servicios o sapilitang
paggawa? paggawa?
 Sino lamang ang maaaring  Sino lamang ang maaaring
tumugon sa sapilitang tumugon sa sapilitang
paggawa? paggawa?
 Ano – ano ang maaaring  Ano – ano ang maaaring
kahalagahan ng sapilitang kahalagahan ng sapilitang
paggawa sa pagkakatatag ng paggawa sa pagkakatatag ng
isang kolonya? isang kolonya?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto POLO Y SERVICIOS O SAPILITANG POLO Y SERVICIOS O SAPILITANG -pangkatang Gawain-
57
at paglalahad ng bagong kasanayan PAGGAWA PAGGAWA
#1
Isa pang patakarang Isa pang patakarang
pagkabuhayan na ipinatupad ng pagkabuhayan na ipinatupad ng
mga Espanyol ang polo y servicios o mga Espanyol ang polo y servicios o
ang sapilitang paggawa. Bukod sa ang sapilitang paggawa. Bukod sa
pagbabayad ng tributo o buwis, ang pagbabayad ng tributo o buwis, ang
mga kalalakihan edad 16 hanggang mga kalalakihan edad 16 hanggang
60 na may kakayahang magtrabaho 60 na may kakayahang magtrabaho
at maglingkod sa pamahalaan ay at maglingkod sa pamahalaan ay
sapilitang pinagagawa ng mga sapilitang pinagagawa ng mga
gawaing pambayan tulad ng gawaing pambayan tulad ng
pagtotroso, pag-aayos ng mga sirang pagtotroso, pag-aayos ng mga sirang
daan, pagtatayo ng mga gusali, daan, pagtatayo ng mga gusali,
paggawa ng sandata at mga paggawa ng sandata at mga
sasakyang dagat o galyon at sasakyang dagat o galyon at
paggawa ng mga tulay. Sila ay paggawa ng mga tulay. Sila ay
kinakailangang magtrabaho ng 40 kinakailangang magtrabaho ng 40
araw sa loob ng isang taon. Sila rin araw sa loob ng isang taon. Sila rin
ay ang mga tinatawag na polista. ay ang mga tinatawag na polista.
May ilang polista na isinasama ng May ilang polista na isinasama ng
pamahalaang Espanyol sa pamahalaang Espanyol sa
malalayong lugar. Mayroon din ilang malalayong lugar. Mayroon din ilang
nakakasama sa expedisyon at yung nakakasama sa expedisyon at yung
iba naman ay isinasama sa iba naman ay isinasama sa
pakikidigma. pakikidigma.
Maraming polista ang Maraming polista ang
nawalay sa kanilang pamilya dahil sa nawalay sa kanilang pamilya dahil sa
kanilang pagsunod sa patakaran. Sila kanilang pagsunod sa patakaran. Sila
58
ay napapupunta sa malalayong lugar ay napapupunta sa malalayong lugar
kung kaya hindi rin maiiwasang kung kaya hindi rin maiiwasang
mapabayaan nila ang kanilang sarili mapabayaan nila ang kanilang sarili
o kaya ay lumagpas sa sila sa o kaya ay lumagpas sa sila sa
takdang araw ng kanilang paggawa. takdang araw ng kanilang paggawa.
Kung ninanais ng isang Kung ninanais ng isang
Pilipino ang makaligtas sa Pilipino ang makaligtas sa
patakarang ito dapat ay mayroon patakarang ito dapat ay mayroon
siyang kakayahang magbayad ng siyang kakayahang magbayad ng
falla o multa bilang kapalit ng falla o multa bilang kapalit ng
kanyang hindi paglilingkod. Ito ay kanyang hindi paglilingkod. Ito ay
nagkakahalagang isa’t kalahating nagkakahalagang isa’t kalahating
real sa isang araw na dapat niyang real sa isang araw na dapat niyang
bayaran sa loob ng 40 araw. Kasama bayaran sa loob ng 40 araw. Kasama
rin sa mga ligtas sa pagsunod sa rin sa mga ligtas sa pagsunod sa
patakarang polo ay ang patakarang polo ay ang
gobernadorcillo, cabeza de gobernadorcillo, cabeza de
barangay, at iba pang miyembro ng barangay, at iba pang miyembro ng
principalia. Ngunit sa sobrang taas principalia. Ngunit sa sobrang taas
ng halagang ito at dahil sa ng halagang ito at dahil sa
kahirapan, kakaunti lamang ang kahirapan, kakaunti lamang ang
nakakaiwas sa patakarang ito. nakakaiwas sa patakarang ito.
Dahil sa patakarang ito, Dahil sa patakarang ito,
maraming gusali at imprastraktura maraming gusali at imprastraktura
ang naitayo. Marami ring gawaing ang naitayo. Marami ring gawaing
pampubliko ang natapos. Bunga rin pampubliko ang natapos. Bunga rin
nito ang mga lumang simbahan na nito ang mga lumang simbahan na
hanggang sa kasalukuyan ay hanggang sa kasalukuyan ay
nakatayo pa rin. Kahit na ganito ang nakatayo pa rin. Kahit na ganito ang
59
naging kinahinatnan ng sapilitang naging kinahinatnan ng sapilitang
paggawa, hindi pa rin maiaalis na ito paggawa, hindi pa rin maiaalis na ito
ay isang simbolo ng pang-aalispusta, ay isang simbolo ng pang-aalispusta,
kahirapan at alipin ng mga Espanyol kahirapan at alipin ng mga Espanyol
sa mga Pilipino. sa mga Pilipino.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto MGA KATANUNGAN SA PAGKATUTO MGA KATANUNGAN SA PAGKATUTO -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
1. Ano ang polo y servicios o 1. Ano ang polo y servicios o
#2
sapilitang paggawa? sapilitang paggawa?
2. Sino – sino ang 2. Sino – sino ang
kinakailangang tumugon kinakailangang tumugon
sa patakarang ito? sa patakarang ito?
3. Anong layunin ng 3. Anong layunin ng
pamahalaang Espanyol sa pamahalaang Espanyol sa
pagtatatag ng ganitong uri pagtatatag ng ganitong uri
ng patakaran? ng patakaran?
4. Ano ang maaring 4. Ano ang maaring
kahalagahan ng polo y kahalagahan ng polo y
servicios sa pagkakatatag servicios sa pagkakatatag
ng isang kolonya? ng isang kolonya?
5. Sa iyong palagay, sa 5. Sa iyong palagay, sa
kasalukuyang panahon kasalukuyang panahon
nararapat pa ba itong nararapat pa ba itong
isabatas ulit? isabatas ulit?
F. Paglinang sa Kabihasan Sa isang long typewriting, gumuhit Sa isang long typewriting, gumuhit -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
(Tungo sa Formative Assessment) ng isang poster na nagsasaad ng ng isang poster na nagsasaad ng
iyong pagkaunawa sa hinggil sa iyong pagkaunawa sa hinggil sa
konsepto ng polo y servicio. Tularan konsepto ng polo y servicio. Tularan
ang ilustrasyon sa ibaba. Gumawa ng ang ilustrasyon sa ibaba. Gumawa ng
2 – 3 ng pangungusap na 2 – 3 ng pangungusap na
60
naagpapaliwanag ng iyong ginawa. naagpapaliwanag ng iyong ginawa.
Ipasa ang inyong nagawa Ipasa ang inyong nagawa
kinabukasan. kinabukasan.
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Pangkatin ang klase sa lima. Bawat Pangkatin ang klase sa lima. Bawat -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
araw na buhay pangkat ay bubuo ng pagsasadula ng pangkat ay bubuo ng pagsasadula ng
kanilang pagkaunawa ng konsepto kanilang pagkaunawa ng konsepto
ng sapilitang paggawa at mga naging ng sapilitang paggawa at mga naging
epekto nito sa buhay ng mga epekto nito sa buhay ng mga
Pipilino. Itatanghal ito sa sa loob ng Pipilino. Itatanghal ito sa sa loob ng
3 minuto lamang. 3 minuto lamang.
H. Paglalahat ng Arallin  Ang polo y servicio o  Ang polo y servicio o -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
sapilitang paggawa ay sapilitang paggawa ay
ipinanukala ng ipinanukala ng
pamahalaang Espanyol pamahalaang Espanyol
para sa mga kalalakihang para sa mga kalalakihang
eda 16 hanggang 60 taon eda 16 hanggang 60 taon
may kakayahang may kakayahang
magtrabaho. Sila ay magtrabaho. Sila ay
tinatawag na polista. tinatawag na polista.
 Ang mga kalalakihang ito  Ang mga kalalakihang ito
ang inaasahang gumawa ang inaasahang gumawa
ng gawaing pambayan ng gawaing pambayan
tulad ng pagtotroso, tulad ng pagtotroso,
paggawa ng tulay at iba paggawa ng tulay at iba
pang imprastraktura, at pang imprastraktura, at
pagkumpuni ng mga pagkumpuni ng mga
sasakyang pandagat. sasakyang pandagat.
 Tinatayang 40 araw ang  Tinatayang 40 araw ang
nakatakdang araw ng nakatakdang araw ng
pagtatrabaho ng mga pagtatrabaho ng mga
polista sa ilalim ng polista sa ilalim ng
pamamahala ng pamamahala ng
pamahalaang Espanya. pamahalaang Espanya.
I. Pagtataya ng Aralin Punan ng mabuti at masamang Punan ng mabuti at masamang -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
epekto ng sapilitang paggawa ng fish epekto ng sapilitang paggawa ng fish
bone diagram sa ibaba. bone diagram sa ibaba.
61
J. Karagdagang gawain para sa Basahin at ipaunawa sa mag-aaral Basahin at ipaunawa sa mag-aaral Magsulat ng natutunan sa mga Mag-aral para sa lingguhang
takdang-aralin at remediation ang sitwasyon. Ipasagot sa kanila ang sitwasyon. Ipasagot sa kanila Gawain sa klase. pagsusulit.
ang mga sumunod na katanungan. ang mga sumunod na katanungan.
Dahil sa tumitinding Dahil sa tumitinding

alitan ng North at South alitan ng North at South
Korea at sa tensyong Korea at sa tensyong
dulot nito sa mga dulot nito sa mga
mamamayan ng South mamamayan ng South
Korea, inobliga ng Korea, inobliga ng
pamahalaan ng South pamahalaan ng South
Korea ang mga Korea ang mga
kalalakihan sa kanilang kalalakihan sa kanilang
populasyon sa sumailalim populasyon sa sumailalim
sa dalawang taon ng sa dalawang taon ng
pagsasanay at pagsasanay at
paglilingkod sa militar. paglilingkod sa militar.
Gayun din matapos ang Gayun din matapos ang
pagsasanay ng mga pagsasanay ng mga
kalalakihang ito, sila din kalalakihang ito, sila din
ay inaasahang maging ay inaasahang maging
reserve officers ng reserve officers ng
hukbong sandatahan ng hukbong sandatahan ng
kanilang bansa. kanilang bansa.
Mga Tanong: Mga Tanong:

1. Anong mga bansa ang 1. Anong mga bansa ang
mayroong alitan? mayroong alitan?
2. Ano ang 2. Ano ang
ipinangangamba ng ipinangangamba ng
62
bansang South Korea? bansang South Korea?
3. Dahil sa pangambang 3. Dahil sa pangambang
ito, anong ito, anong
karampatang hakbang karampatang hakbang
ang kanilang ginawa? ang kanilang ginawa?
4. Paano naipakita ang 4. Paano naipakita ang
dito ang sapilitang dito ang sapilitang
paggawa? paggawa?
5. Sa iyong palagay, 5. Sa iyong palagay,
naging makatarungan naging makatarungan
ba ang ginawang ba ang ginawang
hakbang dito? hakbang dito?
6. Kung mayroong gawain 6. Kung mayroong gawain
sa ating komunidad sa ating komunidad
ang kinakailangan ng ang kinakailangan ng
sapilitang gawa, anong sapilitang gawa, anong
gawain ito? Bakit ito gawain ito? Bakit ito
ang iyong naipili? ang iyong naipili?
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
63
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Oktubre 3-7, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Masuri ang pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng Español.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Linguguhang Pagsusulit
64
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
Kasaysayang Pilpino Kasaysayang Pilpino Kasaysayang Pilpino Kasaysayang Pilpino

III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Ano sa palagay mo ang uri ng Ano sa palagay mo ang uri ng Bakit isinagawa ng mga Espanyol ang
at/o pagsisimula ng bagong panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa reduccion?
aralin panahon ng Espanyol? panahon ng Espanyol?
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Masuri ang pagbabago sa Masuri ang pagbabago sa Maipaliliwanag mo ang mga paraan Maipaliliwanag mo ang mga paraan
panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa ng pagsasailalim ng katutubong ng pagsasailalim ng katutubong
panahon ng Español. panahon ng Español.
populasyon sa kapangyarihan ng populasyon sa kapangyarihan ng
Espanya sa pamamagitan ng proseso Espanya sa pamamagitan ng proseso
ng Kristiyanismo. ng Kristiyanismo.
65
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Anu-anong uri ng panahanan ang Anu-anong uri ng panahanan ang Ano ang masaasabi mo ukol sa Ano ang masaasabi mo ukol sa
bagong aralin inyong nakita sa Walk to a Museum? inyong nakita sa Walk to a Museum? larawan. larawan.
Ano ang napansin ninyo sa mga Ano ang napansin ninyo sa mga
katangiang pisikal ng mga katangiang pisikal ng mga
panahanan. panahanan.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pagbabago ng Panahanan Pagbabago ng Panahanan Ipabasa: Ipabasa:

at paglalahad ng bagong kasanayan Dalawang pangkat ng mga Dalawang pangkat ng mga
#1 Espanyol ang naguna sa pagtatatag Espanyol ang naguna sa pagtatatag Ipinasok ng mga Kastila ang Ipinasok ng mga Kastila ang
ng mga bagong pamayanan sa ng mga bagong pamayanan sa
kapuluan. Ito ay ang hukbong kapuluan. Ito ay ang hukbong Kristiyanismo upang mapadali ang Kristiyanismo upang mapadali ang
militar at ang mga misyonerong militar at ang mga misyonerong paglaganap ng kanilang kultura at paglaganap ng kanilang kultura at
Espanyol. Espanyol.
Sa bisa ng kautusang Sa bisa ng kautusang ang pagsakop sa bansa. Bukod dito, ang pagsakop sa bansa. Bukod dito,
ipinalabas ni Haring Philip II noong ipinalabas ni Haring Philip II noong gusto nilang palaganapin ang gusto nilang palaganapin ang
ika – 27 ng Abril 1594, ipinatupad ni ika – 27 ng Abril 1594, ipinatupad ni
Gobernador- heneral Luis Perez Gobernador- heneral Luis Perez Kristiyanismo sa iba’t ibang bahagi Kristiyanismo sa iba’t ibang bahagi
Dasmariñas ang reduccion o Dasmariñas ang reduccion o ng bansa. Maraming Pilipino ang ng bansa. Maraming Pilipino ang
kautusan sa sapilitang paglipat ng kautusan sa sapilitang paglipat ng
tirahan ng mga Pilipino sa mga tirahan ng mga Pilipino sa mga naging Kristiyano at natuto ng naging Kristiyano at natuto ng
kabayanan. Sapilitang pinababa kabayanan. Sapilitang pinababa wikang Espanyol. wikang Espanyol.
mula sa kabundukan ang mga mula sa kabundukan ang mga
katutubong Pilipino at pinalipat ang katutubong Pilipino at pinalipat ang
mga katutubong nakatira sa tabing- mga katutubong nakatira sa tabing-
Ang mga Pilipino na nagmula sa mga Ang mga Pilipino na nagmula sa mga
ilog upang sila ay patirahin sa ilog upang sila ay patirahin sa
itinatag na pamayanan ng mga itinatag na pamayanan ng mga barangay na nasakop ng mga barangay na nasakop ng mga
Espanyol. Ipinatupad ang patakarang Espanyol. Ipinatupad ang patakarang
Espanyol ay inilipat sa mga bagong Espanyol ay inilipat sa mga bagong
ito upang mas madaling ito upang mas madaling
mapangasiwaan ang mga Pilipino at mapangasiwaan ang mga Pilipino at panirahan. Ito ay nasa ilalim ng panirahan. Ito ay nasa ilalim ng
mapalaganap ang Katolisismo. mapalaganap ang Katolisismo.
sistema ng reduccion o sapilitang sistema ng reduccion o sapilitang
Sa pagpapatupad ng Sa pagpapatupad ng
reduccion, isinaayos ang mga reduccion, isinaayos ang mga paglilipat ng mga Pilipino mula sa paglilipat ng mga Pilipino mula sa
pamayanan batay sa modelo ng pamayanan batay sa modelo ng
malalayong pamayanan patungo sa malalayong pamayanan patungo sa
isang lungsod sa Spain. Ang isang lungsod sa Spain. Ang
itinayong pamayanan ng mga itinayong pamayanan ng mga isang pueblo o bayan na kung saan isang pueblo o bayan na kung saan
Espanyol ay tinawag na pueblo o Espanyol ay tinawag na pueblo o
sila ay pagsasama-samahin. Sa sila ay pagsasama-samahin. Sa
kabisera. kabisera.
Ang sentro ng pueblo ay Ang sentro ng pueblo ay bawat pueblo, may isang misyonero bawat pueblo, may isang misyonero
ang simbahan at ang poblacion ay ang simbahan at ang poblacion ay
na nakatalaga rito. Tunay na na nakatalaga rito. Tunay na
sentro ng munisipalidad. sentro ng munisipalidad.
Matatagpuan sa paligid ng simbahan Matatagpuan sa paligid ng simbahan pinalakas ng mga Espanyol ang pinalakas ng mga Espanyol ang
66
at kumbento ang munisipyo, at kumbento ang munisipyo, sistemang pueblo sa kahilingang sistemang pueblo sa kahilingang
himpilan ng pulisya, hukuman, himpilan ng pulisya, hukuman,
maisaayos at maipaglapit-lapit ang maisaayos at maipaglapit-lapit ang
paaralan at pamilihang bayan. paaralan at pamilihang bayan.
Karaniwang ang mga lugar na ito ay Karaniwang ang mga lugar na ito ay mga pamayanan sa Pilipinas. mga pamayanan sa Pilipinas.
malapit sa ilog at dagat. Ang mga malapit sa ilog at dagat. Ang mga
lugar na malayo ditto ay tinawag na lugar na malayo ditto ay tinawag na
visita. Samantalang, ang mga lugar visita. Samantalang, ang mga lugar Ayon sa batas kolonyal ng Ayon sa batas kolonyal ng
na mas malayo rito ay tinatawag na na mas malayo rito ay tinatawag na
rancho. Ang layo ng isang tahanan rancho. Ang layo ng isang tahanan Espanya, kailangang isaayos ang Espanya, kailangang isaayos ang
mula sa plaza ay nagpapaliwanag mula sa plaza ay nagpapaliwanag bawat pueblo na kung saan makikita bawat pueblo na kung saan makikita
ng katayuan sa lipunan ng ng katayuan sa lipunan ng
pamilyang nanirahan dito. pamilyang nanirahan dito. ang plaza complex. Matatagpuan ang plaza complex. Matatagpuan
Dating naninirahan sa Dating naninirahan sa dito ang plaza at sa paligid ay dito ang plaza at sa paligid ay
tabing-ilog at baybayin ang mga tabing-ilog at baybayin ang mga
ninuno natin. Dito nila kinukuha ang ninuno natin. Dito nila kinukuha ang simbahan. Katabi naman nito ang simbahan. Katabi naman nito ang
kanilang pagkain. Ginagamit din ang kanilang pagkain. Ginagamit din ang kumbento at sa ibang gilid ang mga kumbento at sa ibang gilid ang mga
ilog sa pamamangka patungo sa ilog sa pamamangka patungo sa
ibang pook. May Pilipino na sa ibang pook. May Pilipino na sa bahay ng principalia. May mga bahay ng principalia. May mga
bundok ang panahanan. Kalat- kalat bundok ang panahanan. Kalat- kalat panirahan din ang mga bagong panirahan din ang mga bagong
ang kanilang mga pamayanan. ang kanilang mga pamayanan.
Pangingisda, pangangaso at Pangingisda, pangangaso at binyag sa Kristiyanismo at mga binyag sa Kristiyanismo at mga
pangunguha ng pagkain sa pangunguha ng pagkain sa bibinyagan pa lamang. bibinyagan pa lamang.
kapaligiran ang kanilang gawain. kapaligiran ang kanilang gawain.
Nahirapan ang mga misyonero sa Nahirapan ang mga misyonero sa
layu- layong panahanan ng mga layu- layong panahanan ng mga
unang Pilipino. unang Pilipino. Ang doctrina ay mahalaga Ang doctrina ay mahalaga
sa pagtatatag ng mga bagong sa pagtatatag ng mga bagong
pamayanan kagaya ng reduccion. Ito pamayanan kagaya ng reduccion. Ito
ay tumutukoy sa pagtuturo ng ay tumutukoy sa pagtuturo ng
katesismong Katoliko sa mga katesismong Katoliko sa mga
Pilipino. Ang reduccion ang Pilipino. Ang reduccion ang
naghahanda sa mga mamamayan sa naghahanda sa mga mamamayan sa
pamahalaang kolonyal. Samantala, pamahalaang kolonyal. Samantala,
ang doctrina naman ang naghanda ang doctrina naman ang naghanda
sa kanila sa buhay simbahan. sa kanila sa buhay simbahan.
Tinuruan ng mga Espanyol Tinuruan ng mga Espanyol
67
ang mga Pilipino ng mga paraan ng ang mga Pilipino ng mga paraan ng
pagtatanim tulad ng paggamit ng pagtatanim tulad ng paggamit ng
araro at paghahanda sa lupa bago araro at paghahanda sa lupa bago
sakahin. Ang mga bagong panamin sakahin. Ang mga bagong panamin
kagaya ng mais at bagong sistema ng kagaya ng mais at bagong sistema ng
irigasyon ay ipinakilala sa mga irigasyon ay ipinakilala sa mga
Pilipino. Ang paglilibing ng mga Pilipino. Ang paglilibing ng mga
patay sa sementeryo ay natutunan patay sa sementeryo ay natutunan
din ng mga Pilipino sa mga Espanyol. din ng mga Pilipino sa mga Espanyol.
Natutunan din ng mga Natutunan din ng mga

Pilipino ang pananatili sa lupang Pilipino ang pananatili sa lupang
maaaring sakahin imbis na maaaring sakahin imbis na
magpalipat-lipat. Sila ay naghintay magpalipat-lipat. Sila ay naghintay
na lamang ng anihan upang tiyak na na lamang ng anihan upang tiyak na
may panustos sa pagkain at araw- may panustos sa pagkain at araw-
araw na gastusin. Dahil nanatili ang araw na gastusin. Dahil nanatili ang
mga mamamayan sa isang mga mamamayan sa isang
permanenteng tahanan, naging permanenteng tahanan, naging
isang pueblo ang isang maliit na isang pueblo ang isang maliit na
pamayanan sa kalaunan. pamayanan sa kalaunan.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto May iba’t-ibang paraan ang ginawa May iba’t-ibang paraan ang ginawa Dahil sa pagkakatatag ng pueblo, Dahil sa pagkakatatag ng pueblo,
at paglalahad ng bagong kasanayan ng mga paring Espanyol upang ng mga paring Espanyol upang
naitatag ang isang yunit ng naitatag ang isang yunit ng
#2 mapagbago ang panahanan ng mga mapagbago ang panahanan ng mga
Pilipino! Pilipino! pamahalaang lokal. Ito ay pamahalaang lokal. Ito ay
1. Ang mga pamilya sa isang 1. Ang mga pamilya sa isang
pinamumunuan ng cabeza de pinamumunuan ng cabeza de
barangay ay pinagsama-sama sa barangay ay pinagsama-sama sa
isang lugar at tinawag itong pueblo o isang lugar at tinawag itong pueblo o barangay at gobernadorcillo na mula barangay at gobernadorcillo na mula
kabayanan. kabayanan.
naman sa hanay ng principalia, ang naman sa hanay ng principalia, ang
2. Ang mga nakatira sa baybaying 2. Ang mga nakatira sa baybaying
dagat ng di mapaalis ay ginawang dagat ng di mapaalis ay ginawang pangkat na may kaya sa mga pangkat na may kaya sa mga
68
kabayanan o kabisera. kabayanan o kabisera. Pilipino. Sila ang kinatawan ng Pilipino. Sila ang kinatawan ng
3. Sapilitang pinalipat ng mga pari sa 3. Sapilitang pinalipat ng mga pari sa
pamahalaang sentral sa pamayanan. pamahalaang sentral sa pamayanan.
kapatagan ang mga Pilipinong nasa kapatagan ang mga Pilipinong nasa
kagubatan at kabundukan. kagubatan at kabundukan. Ngunit ang mas nakahihigit o Ngunit ang mas nakahihigit o
Nanatili sa kuweba at liblib na pook Nanatili sa kuweba at liblib na pook
nakatataas sa pueblo ay ang mga nakatataas sa pueblo ay ang mga
ang Pilipinong hindi narating ng mga ang Pilipinong hindi narating ng mga
pari. pari. prayle na siyang mga pinuno ng mga prayle na siyang mga pinuno ng mga
parokya. parokya.
Ang tungkulin ng isang Ang tungkulin ng isang

misyoneryo sa isang parokya ay misyoneryo sa isang parokya ay
nagtatapos at ito ay papalitan ng nagtatapos at ito ay papalitan ng
paring sekular na siya namang paring sekular na siya namang
magpapatuloy sa pagtuturo ng magpapatuloy sa pagtuturo ng
pananampalataya. Ang mga paring pananampalataya. Ang mga paring
sekular na ito ay nanirahan kasama sekular na ito ay nanirahan kasama
ang mga mamamayan upang ang mga mamamayan upang
mapanatili ang pagpapalaganap ng mapanatili ang pagpapalaganap ng
Kristiyanismo. Di kalaunan, nanatili Kristiyanismo. Di kalaunan, nanatili
na rin ang mga misyonero sa na rin ang mga misyonero sa
kanilang mga parokya sa kanilang mga parokya sa
kadahilanang may pagkukulang ang kadahilanang may pagkukulang ang
mga paring sekular sa mga mga paring sekular sa mga
panahong iyon. Ngunit ang panahong iyon. Ngunit ang
pananatili nila ay nagbunga ng pang- pananatili nila ay nagbunga ng pang-
aabuso sa kanilang kapangyarihan. aabuso sa kanilang kapangyarihan.
Dahil dito, nagdesisyon ang mga Dahil dito, nagdesisyon ang mga
Pilipino na bumalik na lamang sa Pilipino na bumalik na lamang sa
kabundukan upang doon manirahan. kabundukan upang doon manirahan.
69
F. Paglinang sa Kabihasan Ano ang tinatawag na arkitekturang Ano ang tinatawag na arkitekturang Bumuo ng apat na pangkat. Sumulat Bumuo ng apat na pangkat. Sumulat
(Tungo sa Formative Assessment) Antillean? Antillean? ng isang skit tungkol sa proseso ng ng isang skit tungkol sa proseso ng
2. Kailan nabago ang panahanan ng 2. Kailan nabago ang panahanan ng
Kristiyanismo. Ipakita ito sa klase sa Kristiyanismo. Ipakita ito sa klase sa
ating mga ninuno? ating mga ninuno?
3. Ano ang reduccion? Sino ang 3. Ano ang reduccion? Sino ang loob ng limang minuto kada grupo. loob ng limang minuto kada grupo.
nagpanukala nito? nagpanukala nito?
4. Ano ang tawag sa panahanang 4. Ano ang tawag sa panahanang
pinakasentro o gitna ng isang pinakasentro o gitna ng isang
parokya na pinamamahalaan ng parokya na pinamamahalaan ng
isang pari? isang pari?
5. Bakit nais ng mga misyonerong 5. Bakit nais ng mga misyonerong
pari na paglapit-lapitin ang tahanan pari na paglapit-lapitin ang tahanan
ng mga Pilipino? ng mga Pilipino?
6. Magbigay ng mga ginawang 6. Magbigay ng mga ginawang
pamaraan ng mga pari upang pamaraan ng mga pari upang
mapagbago ang panahanan ng mga mapagbago ang panahanan ng mga
Pilipino. Pilipino.
7. Magbigay ng dahilan kung bakit 7. Magbigay ng dahilan kung bakit
hindi lahat ng Pilipino ay nahikayat hindi lahat ng Pilipino ay nahikayat
na magbago ng panahanan. na magbago ng panahanan.
8. Ilarawan ang tahanan ng mga 8. Ilarawan ang tahanan ng mga
nakaririwasang Pilipino. nakaririwasang Pilipino.
9. Ilarawan ang tahanan ng mga 9. Ilarawan ang tahanan ng mga
karaniwang Pilipino. karaniwang Pilipino.
10. Sa iyong palagay, nakabuti ba sa 10. Sa iyong palagay, nakabuti ba sa
mga Pilipino ang pagbabago sa mga Pilipino ang pagbabago sa
kanilang panahanan? Bakit? kanilang panahanan? Bakit?
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Gawin mo ang pagsasanay na ito sa Gawin mo ang pagsasanay na ito sa Ipakita gamit ang powerpoint at Ipakita gamit ang powerpoint at
araw na buhay
iyong kwaderno. iyong kwaderno. projector ang sumusunod na mga projector ang sumusunod na mga
Panuto: Tama o Mali. Isulat ang T Panuto: Tama o Mali. Isulat ang T salita. Magpabuo sa mga mag-aaral salita. Magpabuo sa mga mag-aaral
kung tama ang pangungusap at M kung tama ang pangungusap at M ng pangungusap gamit ang bawat ng pangungusap gamit ang bawat
kung Mali. kung Mali. salita. salita.
_____ 1. Gumawa ng paraan ang _____ 1. Gumawa ng paraan ang
mga misyonerong pari upang mga misyonerong pari upang
mabago ang panahanan ng mga mabago ang panahanan ng mga
Pilipino. Pilipino.
_____ 2. Malaking tulong sa mga _____ 2. Malaking tulong sa mga
70
pari ang lapit-lapit na tirahan ng mga pari ang lapit-lapit na tirahan ng mga
Pilipino. Pilipino.
_____ 3. Nasiyahan ang mga Pilipino _____ 3. Nasiyahan ang mga Pilipino
sa bago nilang panahanan. sa bago nilang panahanan.
_____ 4. Ang mga Pilipinong nakatira _____ 4. Ang mga Pilipinong nakatira
sa kuweba at liblib na pook ay sa kuweba at liblib na pook ay
nahikayat na manirahan sa nahikayat na manirahan sa
kapatagan. kapatagan.
_____ 5. Ang parokya ang _____ 5. Ang parokya ang
pinakasentro ng kabisera. pinakasentro ng kabisera.
_____ 6. Sapilitang pinababa sa _____ 6. Sapilitang pinababa sa
kapatagan ang mga Pilipinong kapatagan ang mga Pilipinong
nakatira sa bundok. nakatira sa bundok.
_____ 7. Ang mga bahay na itinayo _____ 7. Ang mga bahay na itinayo
sa panahon ng Espanyol ay angkop sa panahon ng Espanyol ay angkop
sa klima ng bansa. sa klima ng bansa.
_____ 8. Naging mabisa ang _____ 8. Naging mabisa ang
ginawang pagsasaayos ng mga pari ginawang pagsasaayos ng mga pari
sa panahanan na naging dahilan ng sa panahanan na naging dahilan ng
pagkakalapit ng mga tirahan ng mga pagkakalapit ng mga tirahan ng mga
Pilipino. Pilipino.
_____ 9. Ang Arkitekturang Antillean _____ 9. Ang Arkitekturang Antillean
ay mga gusaling may malalapad na ay mga gusaling may malalapad na
bubong at palapag. bubong at palapag.
_____10. Ang pamayanang _____10. Ang pamayanang
nagkalapit ng tirahan ay madaling nagkalapit ng tirahan ay madaling
maturuan. maturuan.
H. Paglalahat ng Arallin Nagkaroon ng pagbabago ang Nagkaroon ng pagbabago ang  Ang reduccion ay sapilitang  Ang reduccion ay sapilitang
panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa paglilipat ng mga Pilipino paglilipat ng mga Pilipino
mula sa malalayong mula sa malalayong
pagdating ng mga Espanyol, pagdating ng mga Espanyol,
pamayanan patungo sa pamayanan patungo sa
nagkaroon ng pagbabago sa nagkaroon ng pagbabago sa isang pueblo o bayan. isang pueblo o bayan.
lokasyon, may mga bahay para sa lokasyon, may mga bahay para sa
 Ang doctrina ay  Ang doctrina ay
nakaririwasang Pilipino at nakaririwasang Pilipino at
tumutukoy sa pagtuturo tumutukoy sa pagtuturo
karaniwang Pilipino. karaniwang Pilipino. ng katesismong Katoliko sa ng katesismong Katoliko sa
mga Pilipino. mga Pilipino.
 Tinuruan ng mga Espanyol  Tinuruan ng mga Espanyol
71
ang mga Pilipino ng mga ang mga Pilipino ng mga
paraan ng pagtatanim paraan ng pagtatanim
tulad ng paggamit ng araro tulad ng paggamit ng araro
at paghahanda sa lupa at paghahanda sa lupa
bago sakahin. bago sakahin.
 Ang tungkulin ng isang  Ang tungkulin ng isang

misyoneryo sa isang misyoneryo sa isang
parokya ay nagtatapos at parokya ay nagtatapos at
ito ay papalitan ng paring ito ay papalitan ng paring
sekular na siya namang sekular na siya namang
magpapatuloy sa magpapatuloy sa
pagtuturo ng pagtuturo ng
pananampalataya. pananampalataya.
I. Pagtataya ng Aralin Panuto: Piliin at isulat mo sa iyong Panuto: Piliin at isulat mo sa iyong Isulat sa sagutang Isulat sa sagutang
kuwadernong sagutan ang titik ng kuwadernong sagutan ang titik ng papel ang titik ng papel ang titik ng
tamang sagot. tamang sagot. salita sa hanay B na salita sa hanay B na
inilalarawan sa hanay inilalarawan sa hanay
Sino ang nagpatupad ng reduccion Sino ang nagpatupad ng reduccion A. A.
sa Pilipnas? sa Pilipnas?
a.Haring Philip II a.Haring Philip II
b. mga misyonero b. mga misyonero
c.Heneral Miguel Lopez de Legazpi c.Heneral Miguel Lopez de Legazpi

D. Gobernador Heneral Luis Perez D. Gobernador Heneral Luis Perez
Dasmariñas Dasmariñas
Ano ang ibig sabihin ng reduccion? Ano ang ibig sabihin ng reduccion?
a.sapilitang paglipat ng tirahan a.sapilitang paglipat ng tirahan

b.sapilitang pagyakap sa Katolisismo b.sapilitang pagyakap sa Katolisismo
72
c.sapilitang paggawa c.sapilitang paggawa
d.sapilitang pagbabayad ng buwis d.sapilitang pagbabayad ng buwis
Paano nanahan ang mga Pilipino Paano nanahan ang mga Pilipino
bago dumating ang mga Espanyol? bago dumating ang mga Espanyol?
a.Magakakalapit ang mga a.Magakakalapit ang mga

pamayanan pamayanan
b. may malalaki na silang gusali b. may malalaki na silang gusali
c.Kalat-kalat ang tirahan sa c.Kalat-kalat ang tirahan sa

pamayanan pamayanan
D. nakatira sila sa tabi ng ilog D. nakatira sila sa tabi ng ilog
J. Karagdagang gawain para sa Gumuhit/gumupit ng larawan ng Gumuhit/gumupit ng larawan ng Isulat ang WASTO kung tama ang Isulat ang WASTO kung tama ang
takdang-aralin at remediation sinaunang panahanan ng mga sinaunang panahanan ng mga isainasaad ng pangungusap, at isainasaad ng pangungusap, at
Pilipino. Pilipino. HINDI WASTO kung mali naman ang HINDI WASTO kung mali naman ang
isinasaad nito. Isulat ang sagot sa isinasaad nito. Isulat ang sagot sa
patlang. patlang.
_____________1. Ang pagpasok ng _____________1. Ang pagpasok ng

Kristiyanismo sa ating bansa ay isang Kristiyanismo sa ating bansa ay isang
paraan ng mga Kastila upang paraan ng mga Kastila upang
mapalaganap ang kanilang kultura. mapalaganap ang kanilang kultura.
_____________2. Ang reduccion ay _____________2. Ang reduccion ay

ang pagtira ng mga Pilipino sa ang pagtira ng mga Pilipino sa
simbahan o kumbento. simbahan o kumbento.
_____________3. Ang doctrina ay _____________3. Ang doctrina ay

tumutukoy sa pagtuturo ng tumutukoy sa pagtuturo ng
katesismo. katesismo.
_____________4. Kinatawan ng _____________4. Kinatawan ng

pamahalaang sentral ang cabeza de pamahalaang sentral ang cabeza de
barangay at gobernadorcillo. barangay at gobernadorcillo.
73
_____________5. Ang mga Espanyol _____________5. Ang mga Espanyol
ang dahilan kung bakit humina ang ang dahilan kung bakit humina ang
sistemang pueblo. sistemang pueblo.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
74
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Oktubre 10-14, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Masusuri mo ang reaksyon ng mga Pilipino sa relihiyong Kristiyanismo.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring Naipamamalas ang mapanuring Naipamamalas ang mapanuring Lingguhang Pagsusulit
unawa sa konteksto,ang bahaging pag-unawa sa konteksto,ang pag-unawa sa konteksto,ang pag-unawa sa konteksto,ang
ginampanan bahaging ginampanan bahaging ginampanan bahaging ginampanan
Nakapagpapahayag ng kritikal na Nakapagpapahayag ng kritikal Nakapagpapahayag ng kritikal Nakapagpapahayag ng kritikal
pagsusuri at pagpapahalaga sa na pagsusuri at pagpapahalaga na pagsusuri at pagpapahalaga na pagsusuri at pagpapahalaga
konteksto at dahilan ng kolonyalismong sa konteksto at dahilan ng sa konteksto at dahilan ng sa konteksto at dahilan ng
kolonyalismong kolonyalismong kolonyalismong
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Nasusuri ang iba-ibang perspektibo Nasusuri ang iba-ibang Nasusuri ang iba-ibang Nasusuri ang iba-ibang
(Isulat ang code ng bawat ukol sa pagkakatatag ng kolonyang perspektibo ukol sa perspektibo ukol sa perspektibo ukol sa
kasanayan) Espanyol sa Pilipinas pagkakatatag ng kolonyang pagkakatatag ng kolonyang pagkakatatag ng kolonyang
Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas
AP5PKE-IIb-4
AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
2. Mga pahina sa Kagamitang

Pang-Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, pahina Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5,
75
52 pahina 52 pahina 52 pahina 52
K to 12 - AP5KPK-IIIc-3 K to 12 - AP5KPK-IIIc-3 K to 12 - AP5KPK-IIIc-3 K to 12 - AP5KPK-IIIc-3
Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5 Makabayan: Kasaysayang Makabayan: Kasaysayang Makabayan: Kasaysayang
Pilipino 5 Pilipino 5 Pilipino 5
4. Karagdagang Kagamitan mula Tsart, manila paper Tsart, manila paper

sa portal ng Learning Resource
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Ang isang dahilan kung bakit sinakop Ang isang dahilan kung bakit Pagsagot sa takdang aralin. Pagsagot sa takdang aralin.
at/o pagsisimula ng bagong ng mga Espanyol ang ating bansa ay sinakop ng mga Espanyol ang
aralin upang palaganapin ang ating bansa ay upang
pananampalatayang Kristiyanismo. palaganapin ang
Ginamit nila ang “Krus at Espada” pananampalatayang
upang matupad ang kanilang layunin. Kristiyanismo. Ginamit nila ang
Ang krus ay sumasagisag sa “Krus at Espada” upang
pagpapalaganap ng relihiyon at ang matupad ang kanilang layunin.
espada ay sa pananakop at Ang krus ay sumasagisag sa
pagpapalawak ng lupain at kolonya ng pagpapalaganap ng relihiyon
Espanya. at ang espada ay sa pananakop
at pagpapalawak ng lupain at
kolonya ng Espanya.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Masusuri mo ang reaksyon ng mga Masusuri mo ang reaksyon ng Masuri ang pamamalakad ng Masuri ang pamamalakad ng
Pilipino sa relihiyong Kristiyanismo. mga Pilipino sa relihiyong mga prayle sa pagpapaunlad ng mga prayle sa pagpapaunlad ng
Kristiyanismo. sinaunang Pilipino. sinaunang Pilipino.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Itanong: Itanong: Ipakita ang larawan ng mga Ipakita ang larawan ng mga
bagong aralin Ano kaya ang reaksyon ng mga Ano kaya ang reaksyon ng mga simbahan. simbahan.
katutubong Pilipino sa Kristiyanismo? katutubong Pilipino sa
Kristiyanismo?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Balikan natin ang nangyari sa Balikan natin ang Makikita mo sa Makikita mo sa
at paglalahad ng bagong Cebu noong 1521 nang dumating si nangyari sa Cebu noong 1521 concept map na nagsimula ang concept map na nagsimula ang
kasanayan #1 Ferdinand Magellan. Sina Raha nang dumating si Ferdinand pagpapalaganap ng pagpapalaganap ng
Humabon at ang kanyang asawang si Magellan. Sina Raha Humabon Kristiyanismo sa pagdating ng Kristiyanismo sa pagdating ng
76
Juana ay nagpabinyag sa Katolisismo at ang kanyang asawang si ekspedisyon na pinamunuan ni ekspedisyon na pinamunuan ni
kay Padre Valderama. Maraming Juana ay nagpabinyag sa Ferdinand Magellan noong Ferdinand Magellan noong
katutubo ang nagpabinyag at maluwag Katolisismo kay Padre 1521. Kasama niya si Padre 1521. Kasama niya si Padre
na tinanggap ang mga aral, at Valderama. Maraming katutubo Valderrama na nagsagawa ng Valderrama na nagsagawa ng
paniniwala ng Katolisismo nang ang nagpabinyag at maluwag na unang misa sa Limasawa at unang misa sa Limasawa at
dumating sina Miguel Lopez de Legazpi tinanggap ang mga aral, at bininyagan niya ang mga bininyagan niya ang mga
at Padre Andres de Urdaneta. Kasabay paniniwala ng Katolisismo nang katutubo. Ito ay nasundan nang katutubo. Ito ay nasundan nang
ng paglaganap ng relihiyong Katolisismo dumating sina Miguel Lopez de tumuloy sina Magellan sa Cebu. tumuloy sina Magellan sa Cebu.
ang pagtatag naman ng pamahalaan Legazpi at Padre Andres de Pagkatapos ng misang naganap, Pagkatapos ng misang naganap,
hanggang sa lumawak ang mga lupaing Urdaneta. Kasabay ng nagpatayo ng krus si Magellan nagpatayo ng krus si Magellan
nasasakupan ng mga Espanyol. paglaganap ng relihiyong at sinundan ito ng pagbibinyag at sinundan ito ng pagbibinyag
Katolisismo ang pagtatag naman sa mga katutubo na sa mga katutubo na
Nang lumaon, may mga ng pamahalaan hanggang sa pinamunuan ni Raha Humabon pinamunuan ni Raha Humabon
Pilipinong Kristiyano na namuno sa mga lumawak ang mga lupaing at ng kanyang asawa. Sila ay at ng kanyang asawa. Sila ay
pag-aalsang panrelihiyon. Iba-iba ang nasasakupan ng mga Espanyol. binigyan ng pangalang Carlos at binigyan ng pangalang Carlos at
dahilan ng kanilang pag-aalsa. Juana. Isang imahen ng Sto. Juana. Isang imahen ng Sto.
Nang lumaon, may Nino ang ibinigay kay Juana. Nino ang ibinigay kay Juana.
Noong 1621, hinikayat ni mga Pilipinong Kristiyano na
Tamblot, na isang babaylan, ang mga namuno sa mga pag-aalsang Ipakita and diagram Ipakita and diagram
katutubo ng Bohol na manumbalik sa panrelihiyon. Iba-iba ang
dati nilang paniniwala. dahilan ng kanilang pag-aalsa. Ang ikalawang ekspedisyon ay Ang ikalawang ekspedisyon ay
pinamunuan ni Miguel Lopez de pinamunuan ni Miguel Lopez de
Sina Bankaw, datu ng Noong 1621, hinikayat Legazpi at kasama niya si Padre Legazpi at kasama niya si Padre
Limasawa at Pagali, isang babaylan, ay ni Tamblot, na isang babaylan, Andres de Urdaneta. Nagtuloy Andres de Urdaneta. Nagtuloy
tumalikod sa Kristiyanismo upang ang mga katutubo ng Bohol na sila sa Bohol at bininyagan ni sila sa Bohol at bininyagan ni
manumbalik sa dati nilang manumbalik sa dati nilang Padre Andres ang mga katutubo Padre Andres ang mga katutubo
pananampalataya. Maraming katutubo paniniwala. na pinamunuan nina Raha na pinamunuan nina Raha
ng Leyte ang nakumbinsi nila. Sikatuna at Raha Sigala. Sikatuna at Raha Sigala.
Sina Bankaw, datu ng Tumuloy sina Legazpi sa Cebu at Tumuloy sina Legazpi sa Cebu at
Limasawa at Pagali, isang nang masakop nila ito ay nang masakop nila ito ay
Noong 1625, hinikayat naman
babaylan, ay tumalikod sa itinatag ang kauna-unahang itinatag ang kauna-unahang
nina Miguel Lanab ng Cagayan at
Kristiyanismo upang panirahan ng mga Espanyol sa panirahan ng mga Espanyol sa
Alababan ng Apayao ang mga Itneg na
manumbalik sa dati nilang Pilipinas. Pilipinas.
bumalik sa bundok at doon nila
pananampalataya. Maraming Sa bawat lupain na sinakop ng Sa bawat lupain na sinakop ng
ipagpapatuloy ang kanilang kinagisnang
katutubo ng Leyte ang mga Espanyol, nagtulungan ang mga Espanyol, nagtulungan ang
pananampalataya. Sinunog nila ang
nakumbinsi nila. mga pinuno ng pamahalaan at mga pinuno ng pamahalaan at
mga simbahan at kinuha ang maaari
mga prayle o pari. Pinalaganap mga prayle o pari. Pinalaganap
nilang gamitin.
ng mga prayle ang relihiyong ng mga prayle ang relihiyong
Noong 1625, hinikayat
Romano Katoliko sa Romano Katoliko sa
Pinamunuan ni Tapar sa naman nina Miguel Lanab ng
pamamagitan ng kanilang pamamagitan ng kanilang
Oton, Iloilo noong 1663 ang Cagayan at Alababan ng Apayao
mabisang pananalita at mabisang pananalita at
pakikipaglaban. Nais ni Tapar na ang mga Itneg na bumalik sa
makukulay na seremonya at ang makukulay na seremonya at ang
magtatag ng bagong relihiyon batay sa bundok at doon nila
77
Kristiyanismo ngunit tinutulan ito ng ipagpapatuloy ang kanilang mga pinuno ay nagpairal ng mga mga pinuno ay nagpairal ng mga
mga prayle. kinagisnang pananampalataya. batas sa pamahalaan na batas sa pamahalaan na
Sinunog nila ang mga simbahan umayon sa mga alituntunin ng umayon sa mga alituntunin ng
Pinamunuan naman ni at kinuha ang maaari nilang relihiyon. relihiyon.
Francisco Dagohoy, na isang cabeza de gamitin.
barangay ang pinakamahabang pag- Mga Orden ng Misyonero Mga Orden ng Misyonero
aalsa sa Pilipinas dahil tumanggi ang Pinamunuan ni Tapar
prayle na bigyan ng Kristiyanong libing sa Oton, Iloilo noong 1663 ang Ang mga pari ay Ang mga pari ay
ang kanyang kapatid na namatay sa pakikipaglaban. Nais ni Tapar na kabilang sa iba-ibang orden ng kabilang sa iba-ibang orden ng
duwelo. Nagsimula ang pag-aalsa magtatag ng bagong relihiyon misyonero sa Katolisismo sa misyonero sa Katolisismo sa
noong 1744 at nagtapos noong 1829. batay sa Kristiyanismo ngunit buong mundo. Tingnan sa tsart buong mundo. Tingnan sa tsart
tinutulan ito ng mga prayle. ang mga orden, at kung kailan ang mga orden, at kung kailan
Sa lalawigan ng Quezon, sila dumating sa Pilipinas at ang sila dumating sa Pilipinas at ang
noong 1841, itinatag ni Apolinario de la Pinamunuan naman ni mga lugar na kanilang mga lugar na kanilang
Cruz na kilala sa tawag na Hermano Francisco Dagohoy, na isang pinangasiwaan. pinangasiwaan.
Pule ang Cofradia de San Jose . Bilang cabeza de barangay ang
isang debotong Katoliko, nais ni pinakamahabang pag-aalsa sa
Hermano Pule na maging pari ngunit Pilipinas dahil tumanggi ang
siya ay tinanggihan dahil sa siya’y isang prayle na bigyan ng Kristiyanong
indio. Dahil dito, itinatag niya ang libing ang kanyang kapatid na Mga Ordeng Misyonero Mga Ordeng Misyonero
nasabing samahan at maraming namatay sa duwelo. Nagsimula 1. Agustino 1. Agustino
nahikayat na sumapi dito. ang pag-aalsa noong 1744 at 2. Franciscano 2. Franciscano
May mga Pilipino rin na tahimik na nagtapos noong 1829.
bumalik sa dating paniniwala. 3. Jesuita 3. Jesuita
Ang mga Muslim at Ifugao ay hindi Sa lalawigan ng
nahikayat ng mga pari sa pagiging Quezon, noong 1841, itinatag ni 4. Dominicano 4. Dominicano
Katoliko. Matatag ang mga Muslim at Apolinario de la Cruz na kilala sa
hindi nila ipinagpalit ang Islam. Ang tawag na Hermano Pule ang 5. Recoleto 5. Recoleto
mga Ifugao naman ay nagpakalayu-layo Cofradia de San Jose . Bilang
upang hindi marating ng pari. isang debotong Katoliko, nais ni
Ang mga Pilipinong nakatira sa liblib na Hermano Pule na maging pari
pook tulad ng Negrito at Igorot ay hindi Katungkulan ng mga Pari Katungkulan ng mga Pari
ngunit siya ay tinanggihan dahil
narating ng mga pari dahil wala silang sa siya’y isang indio. Dahil dito,
paraan upang makipagtalastasan. itinatag niya ang nasabing Tunghayan mo ang Tunghayan mo ang
Apat ang naging reaksiyon ng mga samahan at maraming organizational chart na organizational chart na
Pilipino sa pagtatatag ng Katolisismo sa nahikayat na sumapi dito. nagpapakita ng katungkulan ng nagpapakita ng katungkulan ng
Pilipinas : (1) Sumampalataya nang May mga Pilipino rin na tahimik mga pari na nagsisimula sa Hari mga pari na nagsisimula sa Hari
lubos, (2) Nag-alsa, (3) Tahimik na na bumalik sa dating ng Espanya dahil siya ang ng Espanya dahil siya ang
bumalik sa dating pananampalataya, at, paniniwala. nagbibigay ng recomendasyon nagbibigay ng recomendasyon
(4) Nagpakalayu-layo para hindi Ang mga Muslim at Ifugao ay sa Papa (Pope) na nasa Roma. sa Papa (Pope) na nasa Roma.
marating ng mga pari. hindi nahikayat ng mga pari sa Ang Roma ang pinakasentro ng Ang Roma ang pinakasentro ng
pagiging Katoliko. Matatag ang relihiyong Romano Katoliko sa relihiyong Romano Katoliko sa
buong mundo. Ang nakasulat sa buong mundo. Ang nakasulat sa
78
mga Muslim at hindi nila malalaking titik ang tawag sa malalaking titik ang tawag sa
ipinagpalit ang Islam. Ang mga tanggapan at ang nakalagay sa tanggapan at ang nakalagay sa
Ifugao naman ay nagpakalayu- loob ng panaklong ( ) ang tawag loob ng panaklong ( ) ang tawag
layo upang hindi marating ng sa pinuno. sa pinuno.
pari.
Ang mga Pilipinong nakatira sa Kaugnayan ng mga Pari sa Kaugnayan ng mga Pari sa
liblib na pook tulad ng Negrito Pamahalaan Pamahalaan
at Igorot ay hindi narating ng
mga pari dahil wala silang
Suriin mo ang tsart na Suriin mo ang tsart na
paraan upang
nagpapakita ng kaugnayan ng nagpapakita ng kaugnayan ng
makipagtalastasan.
mga pari sa pamamalakad ng mga pari sa pamamalakad ng
Apat ang naging reaksiyon ng
pamahalaan. pamahalaan.
mga Pilipino sa pagtatatag ng
Katolisismo sa Pilipinas : (1)
Sumampalataya nang lubos, (2) Paano pinalaganap ng Paano pinalaganap ng
Nag-alsa, (3) Tahimik na bumalik pamahalaan ang Katolisismo? pamahalaan ang Katolisismo?
sa dating pananampalataya, at,
(4) Nagpakalayu-layo para hindi Ang mga batas sa Ang mga batas sa
marating ng mga pari. pamahalaan ay umayon sa mga pamahalaan ay umayon sa mga
alituntunin ng relihiyong alituntunin ng relihiyong
Romano Katoliko tulad ng Romano Katoliko tulad ng
sumusunod: sumusunod:
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Sagutin: Sagutin: 1. Ano ang bahaging 1. Ano ang bahaging
at paglalahad ng bagong ginampanan ng ginampanan ng
kasanayan #2 1. Bakit iba-iba ang naging pananaw ng 1. Bakit iba-iba ang naging simbahan sa simbahan sa
mga Pilipino sa Katolisismo? pananaw ng mga Pilipino sa pagpapalaganap ng pagpapalaganap ng
2. Bakit nag-alsa ang ilang Kristiyanong Katolisismo? relihiyong Romano relihiyong Romano
Pilipino? 2. Bakit nag-alsa ang ilang Katoliko? Katoliko?
3. Bakit hindi narating ng mga Espanyol Kristiyanong Pilipino?
ang ibang lugar tulad ng Cordillera? 3. Bakit hindi narating ng mga 2. Ano ang bahaging 2. Ano ang bahaging
Espanyol ang ibang lugar tulad ginampanan ng simbahan sa ginampanan ng simbahan sa
ng Cordillera? pamamahala ng bansa? pamamahala ng bansa?
Paglinang sa Kabihasan Lagyan ng tsek () ang kahon Lagyan ng tsek () ang Basahin ang mga tanong at Basahin ang mga tanong at
(Tungo sa Formative Assessment) kung tama ang isinasaad ng kahon kung tama ang isinasaad isulat sa kwaderno ang iyong isulat sa kwaderno ang iyong
pangungusap at (X) naman kung mali. ng pangungusap at (X) naman sagot. sagot.
kung mali.
Paano nagtulungan ang mga Paano nagtulungan ang mga
1. Dumating si Espanyol sa pagpapalaganap ng Espanyol sa pagpapalaganap ng
Ferdinand Dumating si Ferdinand Magellan Relihiyong Romano Katoliko sa Relihiyong Romano Katoliko sa
Magellan sa sa Cebu noong 1521.Si Tamblot Pilipinas? Pilipinas?
Cebu noong ang nanghikayat sa mga
79
1521. katutubo ng Bohol na bumalik Sinong Espanyol na namuno sa Sinong Espanyol na namuno sa
sa dating paniniwala. isang ekspedisyon ang isang ekspedisyon ang
2. Si Tamblot ang pinakamaraming nasakop na pinakamaraming nasakop na
nanghikayat sa Pinamunuan ni Tapar sa Oton, lugar sa Pilipinas? lugar sa Pilipinas?
mga katutubo Iloilo noong 1636 ang
ng Bohol na pakikipaglaban sa mga Español. Aling orden ng misyonero ang Aling orden ng misyonero ang
bumalik sa unang dumating sa Pilipinas ? unang dumating sa Pilipinas ?
dating
paniniwala.
Sino ang Sino ang
pinakamakapangyarihan sa mga pinakamakapangyarihan sa mga
3. Pinamunuan ni prayle? Bakit? prayle? Bakit?
Tapar sa Oton, Noong 1841, itinatag ni
Iloilo noong Apolinario de la Cruz ang
Paano nagiging kasapi ng Paano nagiging kasapi ng
1636 ang Cofradia de San Jose.
simbahan ang isang katutubo? simbahan ang isang katutubo?
pakikipaglaban
sa mga Ang mga Pilipinong nakatira sa
Español. liblib na pook tulad ng Negrito
at Igorot ay hindi narating ng
4. Noong 1841, mga pari dahil wala silang
itinatag ni paraan upang
Apolinario de makipagtalastasan.
la Cruz ang
Cofradia de
San Jose.
5. Ang mga
Pilipinong
nakatira sa
liblib na pook
tulad ng
Negrito at
Igorot ay hindi
narating ng
mga pari dahil
wala silang
paraan upang
makipagtalasta
san.
F. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Iguhit ang simbahan sa papel. Iguhit ang simbahan sa papel. Isulat kung kaninong tungkulin Isulat kung kaninong tungkulin
araw na buhay Isulat sa loob ng simbahan ang apat Isulat sa loob ng simbahan ang ang ginagampanan ng bawat ang ginagampanan ng bawat
na naging reaksiyon ng mga Pilipino apat pangungusap. Piliin ang titik ng pangungusap. Piliin ang titik ng
80
pagtatatag ng Katolisismo sa na naging reaksiyon ng mga tamang sagot at isulat ito sa tamang sagot at isulat ito sa
Pilipinas. Ipaliwanag ang bawat isa. Pilipino patlang. patlang.
pagtatatag ng Katolisismo sa a. Arsobispo d. Arsobispo
Pilipinas. Ipaliwanag ang bawat b. Obispo e. Obispo
isa. c. Kura paroco f. Kura paroco
_____ 1. Nangangasiwa sa _____ 1. Nangangasiwa sa

edukasyon ng mga edukasyon ng mga
mamamayan. mamamayan.
_____ 2. Nangangasiwa ng _____ 2. Nangangasiwa ng
diyosesis. diyosesis.
_____ 3. Taga-payo ng _____ 3. Taga-payo ng
Gobernador-Heneral Gobernador-Heneral
_____ 4. Nangangasiwa sa _____ 4. Nangangasiwa sa
eleksyon. eleksyon.
_____ 5. Maaaring gumanap na _____ 5. Maaaring gumanap na
pansamantalang Gobernador- pansamantalang Gobernador-
Heneral. Heneral.
G. Paglalahat ng Arallin Iba-iba ang reaksiyon ng mga katutubo Iba-iba ang reaksiyon ng mga  Ang ekspedisyon na  Ang ekspedisyon na
sa Kristiyanismo o Katolisismo: katutubo sa Kristiyanismo o pinamunuan ni pinamunuan ni
May mga nagsipag-alsa nang hindi Katolisismo: Magellan ang Magellan ang
masiyahan sa ginawa ng pari. May mga nagsipag-alsa nang nagsimula sa nagsimula sa
May sumampalataya. hindi masiyahan sa ginawa ng pagtatatag ng pagtatatag ng
May mga tahimik na bumalik sa dating pari. relihiyong Romano relihiyong Romano
paniniwala. May sumampalataya. Katoliko sa Pilipinas. Katoliko sa Pilipinas.
May nagpakalayu-layo para hindi May mga tahimik na bumalik sa
marating ng mga pari. dating paniniwala.  Ang ekspedisyon na  Ang ekspedisyon na
May nagpakalayu-layo para pinamunuan ni pinamunuan ni
hindi marating ng mga pari. Legazpi ang nagtatag Legazpi ang nagtatag
ng unang pamahalaan ng unang pamahalaan
ng mga Espanyol. ng mga Espanyol.
 Ang mga orden ng  Ang mga orden ng

misyonero ang misyonero ang
nagtatag ng relihiyong nagtatag ng relihiyong
Romano Katoliko sa Romano Katoliko sa
 Malaki ang bahaging  Malaki ang bahaging

ginampanan ng ginampanan ng
simbahan sa simbahan sa
81
pamamahala ng mga pamamahala ng mga
Espanyol sa Pilipinas. Espanyol sa Pilipinas.
H. Pagtataya ng Aralin Isulat sa kuwaderno ang titik ng Isulat sa kuwaderno ang titik ng Isulat kung saang batas Isulat kung saang batas
wastong sagot. wastong sagot. nakapaloob ang isinasaad ng nakapaloob ang isinasaad ng
bawat pangungusap. Piliin ang bawat pangungusap. Piliin ang
titik ng tamang sagot at isulat titik ng tamang sagot at isulat
ito sa patlang. ito sa patlang.
_____ 1. Pinagbabawal ang _____ 1. Pinagbabawal ang
paghihiwalay ng mag-asawa. paghihiwalay ng mag-asawa.
_____ 2. Pinaparusahan ang _____ 2. Pinaparusahan ang

sinumang magtatag ng sinumang magtatag ng
samahang panrelihiyon na hindi samahang panrelihiyon na hindi
sang- sang-
ayon sa relihiyong ayon sa relihiyong
Katoliko. Katoliko.
_____ 3. . Dapat may unang _____ 3. . Dapat may unang

pangalan na hango sa mga pangalan na hango sa mga
Santo o may kinalaman sa Santo o may kinalaman sa
relihiyon relihiyon
tulad ng Maria, Lucas. tulad ng Maria, Lucas.
_____ 4. Ang pinakamahalagang _____ 4. Ang pinakamahalagang

asignatura ay ang pag-aaral ng asignatura ay ang pag-aaral ng
relihiyon, mga dasal at relihiyon, mga dasal at
kautusan ng kautusan ng
simbahang Katoliko. simbahang Katoliko.
_____ 5. Ang pangalan ng lugar _____ 5. Ang pangalan ng lugar

ay parangal sa isang Santo tulad ay parangal sa isang Santo tulad
ng San Esteban, Santa ng San Esteban, Santa
Catalina. Catalina.
I. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng tsart tulad ng nasa ibaba sa Gumawa ng tsart tulad ng nasa Bumuo ng apat na pangkat. Bumuo ng apat na pangkat.
takdang-aralin at remediation iyong kuwaderno. Punan ng mga datos ibaba sa iyong kuwaderno. Gumawa ng poster tungkol sa Gumawa ng poster tungkol sa
na kinakailangan. Sa ikalawang hanay, Punan ng mga datos na mga naging reaksyon ng mga mga naging reaksyon ng mga
isulat ang dahilan ng pag-aalsa at sa kinakailangan. Sa ikalawang Pilipino sa pamamahala ng mga Pilipino sa pamamahala ng mga
82
ikatlong hanay isulat ang katwiran kung hanay, isulat ang dahilan ng prayle. Gawing gabay ang rubric prayle. Gawing gabay ang rubric
sang-ayon ka o hindi sang-ayon. pag-aalsa at sa ikatlong hanay sa ibaba. sa ibaba.
isulat ang katwiran kung sang-
ayon ka o hindi sang-ayon.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
nakakuha ng 80% sa
pagtataya
nakaunawa sa aralin
pagtuturo nakatulong ng lubos?
Paano ito nakatulong?
tulong ng aking punungguro at
superbisor?

83
(Pang-araw-araw na Oktubre 17-21, 2016 Markahan
Petsa/Oras
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Matukoy ang paglaganap ng Islam.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag-
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Nasusuri ang iba-ibang perspektibo Nasusuri ang iba-ibang perspektibo Nasusuri ang iba-ibang perspektibo Nasusuri ang iba-ibang perspektibo
(Isulat ang code ng bawat ukol sa pagkakatatag ng kolonyang ukol sa pagkakatatag ng kolonyang ukol sa pagkakatatag ng kolonyang ukol sa pagkakatatag ng kolonyang
kasanayan) Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas Espanyol sa Pilipinas
AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4 AP5PKE-IIb-4
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5,
pahina 52 pahina 52 pahina 52 pahina 52
Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5 Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5 Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5 Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5
84
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Suriin ang larawan. Sa iyong palagay Suriin ang larawan. Sa iyong palagay Suriin ang larawan. Sa iyong palagay Suriin ang larawan. Sa iyong palagay
at/o pagsisimula ng bagong saan-saan bahagi ng bansa saan-saan bahagi ng bansa saan-saan bahagi ng bansa saan-saan bahagi ng bansa
aralin lumaganap ang relihiyong Islam? lumaganap ang relihiyong Islam? lumaganap ang relihiyong Islam? lumaganap ang relihiyong Islam?
Matatalunton mo kaya sa mapa Matatalunton mo kaya sa mapa Matatalunton mo kaya sa mapa Matatalunton mo kaya sa mapa
kung saang lalawigan sa bansa ito kung saang lalawigan sa bansa ito kung saang lalawigan sa bansa ito kung saang lalawigan sa bansa ito
lumaganap? lumaganap? lumaganap? lumaganap?
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Matukoy ang paglaganap ng Islam. Matukoy ang paglaganap ng Islam. Matukoy ang paglaganap ng Islam. Matukoy ang paglaganap ng Islam.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Pagpapakita ng larawan Pagpapakita ng larawan Pagpapakita ng larawan Pagpapakita ng larawan
bagong aralin
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ang mga Haligi ng Islam Ang mga Haligi ng Islam Ang mga Haligi ng Islam Ang mga Haligi ng Islam
at paglalahad ng bagong kasanayan Nakapalooob sa Koran, Nakapalooob sa Koran, Nakapalooob sa Koran, Nakapalooob sa Koran,
#1 Ang banal na kasulatan ng mag Ang banal na kasulatan ng mag Ang banal na kasulatan ng mag Ang banal na kasulatan ng mag
Muslim at sa Sunnah naman Muslim at sa Sunnah naman Muslim at sa Sunnah naman Muslim at sa Sunnah naman
nakasulat ang mag tradisyon ni nakasulat ang mag tradisyon ni nakasulat ang mag tradisyon ni nakasulat ang mag tradisyon ni
Muhammad na kinabibilangan ng Muhammad na kinabibilangan ng Muhammad na kinabibilangan ng Muhammad na kinabibilangan ng
Limang Haligi ng Katotohanan ng Limang Haligi ng Katotohanan ng Limang Haligi ng Katotohanan ng Limang Haligi ng Katotohanan ng
Islam.Ang mag aral na ito ay Islam.Ang mag aral na ito ay Islam.Ang mag aral na ito ay Islam.Ang mag aral na ito ay
nagsisilbing gabay sa pamumuhay ng nagsisilbing gabay sa pamumuhay ng nagsisilbing gabay sa pamumuhay ng nagsisilbing gabay sa pamumuhay ng
mag Muslim. mag Muslim. mag Muslim. mag Muslim.
1. Shahadah o pagpapahayag 1. Shahadah o pagpapahayag 1. Shahadah o pagpapahayag 1. Shahadah o pagpapahayag
ng paniniwala – “Walang ng paniniwala – “Walang ng paniniwala – “Walang ng paniniwala – “Walang
ibang Diyos maliban kay ibang Diyos maliban kay ibang Diyos maliban kay ibang Diyos maliban kay
Allah at si Muhammad ang Allah at si Muhammad ang Allah at si Muhammad ang Allah at si Muhammad ang
sugo Niya.” sugo Niya.” sugo Niya.” sugo Niya.”
2. Salat o dasal – Kailangang 2. Salat o dasal – Kailangang 2. Salat o dasal – Kailangang 2. Salat o dasal – Kailangang
limang ulit ang pagdarasal limang ulit ang pagdarasal limang ulit ang pagdarasal limang ulit ang pagdarasal
sa isang buong araw na sa isang buong araw na sa isang buong araw na sa isang buong araw na
nakaharap sa dako ng nakaharap sa dako ng nakaharap sa dako ng nakaharap sa dako ng
85
Mecca, ang Banal na Mecca, ang Banal na Mecca, ang Banal na Mecca, ang Banal na
Lungsod ng Islam. Lungsod ng Islam. Lungsod ng Islam. Lungsod ng Islam.
Ang muezzin ang Ang muezzin ang Ang muezzin ang Ang muezzin ang
nananawagan sa mga nananawagan sa mga nananawagan sa mga nananawagan sa mga
Muslim sa oras ng Muslim sa oras ng Muslim sa oras ng Muslim sa oras ng
pagdarasal. Bago pagdarasal. Bago pagdarasal. Bago pagdarasal. Bago
magdasal, kailangang magdasal, kailangang magdasal, kailangang magdasal, kailangang
malinis ang kanilang malinis ang kanilang malinis ang kanilang malinis ang kanilang
pananamit at sarili. Iniiwan pananamit at sarili. Iniiwan pananamit at sarili. Iniiwan pananamit at sarili. Iniiwan
sa may pintuan ng mosque sa may pintuan ng mosque sa may pintuan ng mosque sa may pintuan ng mosque
ang kanilang sapin sa paa. ang kanilang sapin sa paa. ang kanilang sapin sa paa. ang kanilang sapin sa paa.
Mosque ang tawag sa Mosque ang tawag sa Mosque ang tawag sa Mosque ang tawag sa
banal na lugar ng banal na lugar ng banal na lugar ng banal na lugar ng
pagsamba ng mga Muslim. pagsamba ng mga Muslim. pagsamba ng mga Muslim. pagsamba ng mga Muslim.
Nakahanay nang Nakahanay nang Nakahanay nang Nakahanay nang
tuwid ang mga Muslim sa tuwid ang mga Muslim sa tuwid ang mga Muslim sa tuwid ang mga Muslim sa
may likuran ng imam, ang may likuran ng imam, ang may likuran ng imam, ang may likuran ng imam, ang
pinakapuno. Sabay-sabay pinakapuno. Sabay-sabay pinakapuno. Sabay-sabay pinakapuno. Sabay-sabay
ang kanilang pagyuko,pag- ang kanilang pagyuko,pag- ang kanilang pagyuko,pag- ang kanilang pagyuko,pag-
upo at pagpapatirapa. Ang upo at pagpapatirapa. Ang upo at pagpapatirapa. Ang upo at pagpapatirapa. Ang
mga babae ay nakahiwalay mga babae ay nakahiwalay mga babae ay nakahiwalay mga babae ay nakahiwalay
sa mga lalaki. sa mga lalaki. sa mga lalaki. sa mga lalaki.
3. Zakat o pagbibigay ng 3. Zakat o pagbibigay ng 3. Zakat o pagbibigay ng 3. Zakat o pagbibigay ng
limos. Kailangang limos. Kailangang limos. Kailangang limos. Kailangang
magbigay ng limos ang magbigay ng limos ang magbigay ng limos ang magbigay ng limos ang
mga Muslim sa mga mga Muslim sa mga mga Muslim sa mga mga Muslim sa mga
nangangailangan tulad ng nangangailangan tulad ng nangangailangan tulad ng nangangailangan tulad ng
mga pulubi, sinalanta ng mga pulubi, sinalanta ng mga pulubi, sinalanta ng mga pulubi, sinalanta ng
bagyo, lindol at iba pang bagyo, lindol at iba pang bagyo, lindol at iba pang bagyo, lindol at iba pang
mga sakuna, sa mga mga sakuna, sa mga mga sakuna, sa mga mga sakuna, sa mga
maysakit, naulila at maysakit, naulila at maysakit, naulila at maysakit, naulila at
naghihikahos. naghihikahos. naghihikahos. naghihikahos.
4. Sawno pag-aayuno 4. Sawno pag-aayuno 4. Sawno pag-aayuno 4. Sawno pag-aayuno
(abstinence) sa buwan ng (abstinence) sa buwan ng (abstinence) sa buwan ng (abstinence) sa buwan ng
Ramadan. Apat Ramadan. Apat Ramadan. Apat Ramadan. Apat
napungaraw na pag- napungaraw na pag- napungaraw na pag- napungaraw na pag-
aayuno ng mga Muslim aayuno ng mga Muslim aayuno ng mga Muslim aayuno ng mga Muslim
kung Ramadan. kung Ramadan. kung Ramadan. kung Ramadan.
Ang pag-aayuno ay Ang pag-aayuno ay Ang pag-aayuno ay Ang pag-aayuno ay
86
sinisimulan sa pagsikat ng araw sinisimulan sa pagsikat ng araw sinisimulan sa pagsikat ng araw sinisimulan sa pagsikat ng araw
at natatapos sa paglubog nito. at natatapos sa paglubog nito. at natatapos sa paglubog nito. at natatapos sa paglubog nito.
Ipinagbabawal ang pagkain, Ipinagbabawal ang pagkain, Ipinagbabawal ang pagkain, Ipinagbabawal ang pagkain,
pag-inom, paninigarilyo, mga pag-inom, paninigarilyo, mga pag-inom, paninigarilyo, mga pag-inom, paninigarilyo, mga
kasayahan at ang paggawa ng kasayahan at ang paggawa ng kasayahan at ang paggawa ng kasayahan at ang paggawa ng
mga gawaing mabibigat. mga gawaing mabibigat. mga gawaing mabibigat. mga gawaing mabibigat.
Paglubog ng araw, maari nang Paglubog ng araw, maari nang Paglubog ng araw, maari nang Paglubog ng araw, maari nang
gawin ang mga ito. Ang Hari gawin ang mga ito. Ang Hari gawin ang mga ito. Ang Hari gawin ang mga ito. Ang Hari
Raya Puasa ang pagwawakas ng Raya Puasa ang pagwawakas ng Raya Puasa ang pagwawakas ng Raya Puasa ang pagwawakas ng
pag-aayuno. Ito ang pinakapista pag-aayuno. Ito ang pinakapista pag-aayuno. Ito ang pinakapista pag-aayuno. Ito ang pinakapista
at bumabaha ang pagkain sa at bumabaha ang pagkain sa at bumabaha ang pagkain sa at bumabaha ang pagkain sa
araw na ito. araw na ito. araw na ito. araw na ito.
5. Haji o paglalakbay sa Banal 5. Haji o paglalakbay sa Banal 5. Haji o paglalakbay sa Banal 5. Haji o paglalakbay sa Banal
na Lungsod ng Mecca. na Lungsod ng Mecca. na Lungsod ng Mecca. na Lungsod ng Mecca.
Ang banal na Lungsod ng Ang banal na Lungsod ng Ang banal na Lungsod ng Ang banal na Lungsod ng
Mecca ang sentro ng Mecca ang sentro ng Mecca ang sentro ng Mecca ang sentro ng
pananampalataya ng mga Muslim. pananampalataya ng mga Muslim. pananampalataya ng mga Muslim. pananampalataya ng mga Muslim.
Dinarayo nila ang Kaa’bah, isang Dinarayo nila ang Kaa’bah, isang Dinarayo nila ang Kaa’bah, isang Dinarayo nila ang Kaa’bah, isang
pahabang batong marmol na pahabang batong marmol na pahabang batong marmol na pahabang batong marmol na
nakatayong bantayog sa isang nakatayong bantayog sa isang nakatayong bantayog sa isang nakatayong bantayog sa isang
liwasan sa Mecca. Pinapangarap ng liwasan sa Mecca. Pinapangarap ng liwasan sa Mecca. Pinapangarap ng liwasan sa Mecca. Pinapangarap ng
bawat Muslim ang makarating sa bawat Muslim ang makarating sa bawat Muslim ang makarating sa bawat Muslim ang makarating sa
Mecca sa Saudi Arabia kahit minsan Mecca sa Saudi Arabia kahit minsan Mecca sa Saudi Arabia kahit minsan Mecca sa Saudi Arabia kahit minsan
lamang sa kanyang buhay. Ang lamang sa kanyang buhay. Ang lamang sa kanyang buhay. Ang lamang sa kanyang buhay. Ang
sinumang Muslim na nakapaglakbay sinumang Muslim na nakapaglakbay sinumang Muslim na nakapaglakbay sinumang Muslim na nakapaglakbay
at sumamba sa Banal na Lungsod ay at sumamba sa Banal na Lungsod ay at sumamba sa Banal na Lungsod ay at sumamba sa Banal na Lungsod ay
pinapayagang maidugtong sa pinapayagang maidugtong sa pinapayagang maidugtong sa pinapayagang maidugtong sa
kanyang pangalan ang salitang Hadji. kanyang pangalan ang salitang Hadji. kanyang pangalan ang salitang Hadji. kanyang pangalan ang salitang Hadji.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto 1. Ilarawan ang Islam. 1. Ilarawan ang Islam. 1. Ilarawan ang Islam. 1. Ilarawan ang Islam.
at paglalahad ng bagong kasanayan 2. Isa-isahin ang aral ng 2. Isa-isahin ang aral ng 2. Isa-isahin ang aral ng 2. Isa-isahin ang aral ng
#2 Islam. Islam. Islam. Islam.
3. Sa iyong palagay, maganda 3. Sa iyong palagay, maganda 3. Sa iyong palagay, maganda 3. Sa iyong palagay, maganda
ba ang nagging ba ang nagging ba ang nagging ba ang nagging
impluwensiya ng Islam sa impluwensiya ng Islam sa impluwensiya ng Islam sa impluwensiya ng Islam sa
buhay ng mga Pilipinong buhay ng mga Pilipinong buhay ng mga Pilipinong buhay ng mga Pilipinong
Muslim? Bakit oo o bkit Muslim? Bakit oo o bkit Muslim? Bakit oo o bkit Muslim? Bakit oo o bkit
hindi? hindi? hindi? hindi?
87
F. Paglinang sa Kabihasan Bumuo ng time line ng paglaganap Bumuo ng time line ng paglaganap Bumuo ng time line ng paglaganap Bumuo ng time line ng paglaganap
(Tungo sa Formative Assessment) ng Islam sa Pilipinas ng Islam sa Pilipinas ng Islam sa Pilipinas ng Islam sa Pilipinas
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Isulat sa talaan ang hinihinging Isulat sa talaan ang hinihinging Isulat sa talaan ang hinihinging Isulat sa talaan ang hinihinging
araw na buhay impormasyong tungkol sa impormasyong tungkol sa impormasyong tungkol sa impormasyong tungkol sa
paglaganap ng Islam sa Pilipinas. paglaganap ng Islam sa Pilipinas. paglaganap ng Islam sa Pilipinas. paglaganap ng Islam sa Pilipinas.
H. Paglalahat ng Arallin Nagsimula ang binhi sa relihiyong Nagsimula ang binhi sa relihiyong Nagsimula ang binhi sa relihiyong Nagsimula ang binhi sa relihiyong
Islam sa Sulu at lumaganap ito sa Islam sa Sulu at lumaganap ito sa Islam sa Sulu at lumaganap ito sa Islam sa Sulu at lumaganap ito sa
iba’t ibang lugar sa Mindanao. iba’t ibang lugar sa Mindanao. iba’t ibang lugar sa Mindanao. iba’t ibang lugar sa Mindanao.
I. Pagtataya ng Aralin Piliin ang letra ng tamang sagot sa Piliin ang letra ng tamang sagot sa Piliin ang letra ng tamang sagot sa Piliin ang letra ng tamang sagot sa
mga sumusunod na tanong. mga sumusunod na tanong. mga sumusunod na tanong. mga sumusunod na tanong.
Nagdala ng binhi Nagdala ng binhi Nagdala ng binhi Nagdala ng binhi
pananampalatayang Islam sa Sulu ay pananampalatayang Islam sa Sulu ay pananampalatayang Islam sa Sulu ay pananampalatayang Islam sa Sulu ay
si _______________. si _______________. si _______________. si _______________.
a.Tuan Mashaika a.Tuan Mashaika a.Tuan Mashaika a.Tuan Mashaika
b. Karim ul Mahkdum b. Karim ul Mahkdum b. Karim ul Mahkdum b. Karim ul Mahkdum
c. Abubakr c. Abubakr c. Abubakr c. Abubakr
Ang paglaganap ng Islam sa Ang paglaganap ng Islam sa Ang paglaganap ng Islam sa Ang paglaganap ng Islam sa
Maguindanao at Lanao ay dahil kay Maguindanao at Lanao ay dahil kay Maguindanao at Lanao ay dahil kay Maguindanao at Lanao ay dahil kay
__________. __________. __________. __________.
a.Abubakr a.Abubakr a.Abubakr a.Abubakr
b.Sharif Kabungsuwan b.Sharif Kabungsuwan b.Sharif Kabungsuwan b.Sharif Kabungsuwan
c.Raha Baguinda c.Raha Baguinda c.Raha Baguinda c.Raha Baguinda
Sino ang nagdala ng relihiyong Islam Sino ang nagdala ng relihiyong Islam Sino ang nagdala ng relihiyong Islam Sino ang nagdala ng relihiyong Islam
sa Luzon? sa Luzon? sa Luzon? sa Luzon?
a.Kabungsuwan a.Kabungsuwan a.Kabungsuwan a.Kabungsuwan
b.Miguel Lopez de Legaspi b.Miguel Lopez de Legaspi b.Miguel Lopez de Legaspi b.Miguel Lopez de Legaspi
c.Mangangalakal ng Misyonerong c.Mangangalakal ng Misyonerong c.Mangangalakal ng Misyonerong c.Mangangalakal ng Misyonerong
muslim muslim muslim muslim
Isulat ang tamang sagot: Isulat ang tamang sagot: Isulat ang tamang sagot: Isulat ang tamang sagot:
1.Ang Islam ay lumaganap din sa 1.Ang Islam ay lumaganap din sa 1.Ang Islam ay lumaganap din sa 1.Ang Islam ay lumaganap din sa
Maynila, sino ang namuno sa Maynila, sino ang namuno sa Maynila, sino ang namuno sa Maynila, sino ang namuno sa
pamayanang Islam sa lugar na ito? pamayanang Islam sa lugar na ito? pamayanang Islam sa lugar na ito? pamayanang Islam sa lugar na ito?
2.Paano lumaganap ang relihiyong 2.Paano lumaganap ang relihiyong 2.Paano lumaganap ang relihiyong 2.Paano lumaganap ang relihiyong
Islam sa ilang bahagi ng Pilipinas? Islam sa ilang bahagi ng Pilipinas? Islam sa ilang bahagi ng Pilipinas? Islam sa ilang bahagi ng Pilipinas?
J. Karagdagang gawain para sa Magsaliksik ukol sa paglaganap ng Magsaliksik ukol sa paglaganap ng Magsaliksik ukol sa paglaganap ng Magsaliksik ukol sa paglaganap ng
takdang-aralin at remediation relihiyong Islam relihiyong Islam relihiyong Islam relihiyong Islam
88
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
89
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Nobyembre 3-4, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman REVIEW PERIODICAL TEST PERIODICAL TEST

(Isulat ang code ng bawat
kasanayan)
90
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral

III. PAMAMARAAN
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa

bagong aralin
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto

#1
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto

#2
91
F. Paglinang sa Kabihasan
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw-
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin
I. Pagtataya ng Aralin
J. Karagdagang gawain para sa

takdang-aralin at remediation
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
H. Bilang ng mag-aaral na nakakuha

ng 80% sa pagtataya
I. Bilang ng mag-aaral na
J. Nakatulong ba ang remedial?
sa aralin
K. Bilang ng mga mag-aaral na
L. Alin sa mga istratehiyang pagtuturo
nakatulong?
M. Anong suliranin ang aking
N. Anong kagamitang panturo ang

92
(Pang-araw-araw na Nobyembre 7-11, 2016 Markahan
Petsa/Oras
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Nasusuri ang pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng Español.
unawa sa mga pagbabago sa lipunan unawa sa mga pagbabago sa lipunan unawa sa mga pagbabago sa lipunan unawa sa mga pagbabago sa lipunan
ng sinaunang Pilipino kabilang ang ng sinaunang Pilipino kabilang ang ng sinaunang Pilipino kabilang ang ng sinaunang Pilipino kabilang ang
pagpupunyagi ng ilang pangkat na pagpupunyagi ng ilang pangkat na pagpupunyagi ng ilang pangkat na pagpupunyagi ng ilang pangkat na
mapanatili ang kalayaan sa mapanatili ang kalayaan sa mapanatili ang kalayaan sa mapanatili ang kalayaan sa
Kolonyalismong Espanyol at ang Kolonyalismong Espanyol at ang Kolonyalismong Espanyol at ang Kolonyalismong Espanyol at ang
impluwensya nito sa kasalukuyang impluwensya nito sa kasalukuyang impluwensya nito sa kasalukuyang impluwensya nito sa kasalukuyang
panahon. panahon. panahon. panahon.
B. Pamantayan sa Pagaganap Nakakapagpakita ng pagpapahalaga Nakakapagpakita ng pagpapahalaga Nakakapagpakita ng pagpapahalaga Nakakapagpakita ng pagpapahalaga
at pagmamalaki sa pagpupunyagi ng at pagmamalaki sa pagpupunyagi ng at pagmamalaki sa pagpupunyagi ng at pagmamalaki sa pagpupunyagi ng
mga Pilipino sa panahon ng mga Pilipino sa panahon ng mga Pilipino sa panahon ng mga Pilipino sa panahon ng
kolonyalismong Espanyol kolonyalismong Espanyol kolonyalismong Espanyol kolonyalismong Espanyol
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Nasusuri ang pagbabago sa Nasusuri ang pagbabago sa Nasusuri ang pagbabago sa Nasusuri ang pagbabago sa
(Isulat ang code ng bawat panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa
kasanayan) panahon ng Español (ei pagkakaroon panahon ng Español (ei pagkakaroon panahon ng Español (ei pagkakaroon panahon ng Español (ei pagkakaroon
ng organisadong poblasyon, uri ng ng organisadong poblasyon, uri ng ng organisadong poblasyon, uri ng ng organisadong poblasyon, uri ng
tahanan, nagkaroon ng mga tahanan, nagkaroon ng mga tahanan, nagkaroon ng mga tahanan, nagkaroon ng mga
sentrong pangpamayanan, at iba sentrong pangpamayanan, at iba sentrong pangpamayanan, at iba sentrong pangpamayanan, at iba
pa.) pa.) pa.) pa.)
AP5KPK-IIIa-1A AP5KPK-IIIa-1A AP5KPK-IIIa-1A AP5KPK-IIIa-1A
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
93
A. Sanggunian

Mag-aaral
27 at 40 ( Grade V ) 27 at 40 ( Grade V ) 25 ( Grade V ) 25 ( Grade V )
K to 12 AP5KPK-IIIa-1; Pilipinas Kong K to 12 AP5KPK-IIIa-1; Pilipinas Kong K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1;1.1.3 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1;1.1.3 ;
Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al. Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al. MISOSA Lesson 26 ; Pilipinas Kong MISOSA Lesson 26 ; Pilipinas Kong
ph.169, Isang Bansa, Isang Lahi, ph.169, Isang Bansa, Isang Lahi, Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al. Hirang V, Eleanor D. Antonio et.al.
Evelina M. Viloria et.al. Evelina M. Viloria et.al. ph.129, ph.129,

B. Iba pang Kagamitang Panturo larawan ng mga panahanan ng mga larawan ng mga panahanan ng mga tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit,
Pilipino sa panahon ng Español, Pilipino sa panahon ng Español, panulat panulat
tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit,
panulat panulat
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Magkaroon ng Walk to a Museum Magkaroon ng Walk to a Museum Ipabuo ang salita sa ibaba. Ipabuo ang salita sa ibaba.
at/o pagsisimula ng bagong sa loob ng silid- aralan. sa loob ng silid- aralan.
aralin Ipakikita rito ang ang mga larawan Ipakikita rito ang ang mga larawan HALAANGPAMA KALOL HALAANGPAMA KALOL
ng iba’t- ibang panahanan ng mga ng iba’t- ibang panahanan ng mga
Pilipino sa panahon ng Español. Pilipino sa panahon ng Español.
Itanong sa mga bata: Itanong sa mga bata:
Ano-anong uri ng panahanan ang Ano-anong uri ng panahanan ang
inyong nakita sa Walk to a Museum? inyong nakita sa Walk to a Museum?
Ano ang napansin ninyo sa mga Ano ang napansin ninyo sa mga
katangiang pisikal ng mga katangiang pisikal ng mga
panahanan. panahanan.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Nailalarawan ang panahanan ng Nailalarawan ang panahanan ng Nasusuri ang pagbabago sa lipunan Nasusuri ang pagbabago sa lipunan
mga Pilipino sa panahon ng Español. mga Pilipino sa panahon ng Español. sa panahon ng pamahalaang sa panahon ng pamahalaang
94
kolonyal. kolonyal.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ang klase ay bubuo ng suliranin Ang klase ay bubuo ng suliranin 1. Ipabasa sa mga bata 1. Ipabasa sa mga bata
bagong aralin mula sa paksa. mula sa paksa. ang nabuong salita. ang nabuong salita.
Anu-anong pagbabago sa panahanan Anu-anong pagbabago sa panahanan 2. Magpakita ng larawan 2. Magpakita ng larawan
ng mga Pilipino ang inyong nakita? ng mga Pilipino ang inyong nakita? ng mga lokal na ng mga lokal na
Ilarawan ang mga pagbabago sa Ilarawan ang mga pagbabago sa opisyales sa inyong opisyales sa inyong
panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa lugar katulad ng lugar katulad ng
panahon ng Español. panahon ng Español. Mayor, Gobernador Mayor, Gobernador
Paghambingin ang mga panahanan Paghambingin ang mga panahanan at Kapitan o at Kapitan o
ng mga Pilipino sa panahon ng ng mga Pilipino sa panahon ng Punungbarangay. Punungbarangay.
Español. Español. 3. Itanong sa mga bata 3. Itanong sa mga bata
kung ano ang kung ano ang
tungkulin ng mga tungkulin ng mga
opisyales na kanilang opisyales na kanilang
ibinigay. ibinigay.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging 1. Ipabasa sa mga bata 5. Ipabasa sa mga bata
at paglalahad ng bagong kasanayan Alamin Mo sa LM, ph. Alamin Mo sa LM, ph. ang bahaging Alamin ang bahaging Alamin
#1 Pakinggan ang sagot ng mga mag- Pakinggan ang sagot ng mga mag- Mo sa LM, ph. Mo sa LM, ph.
aaral. Tanggapin ang lahat ng sagot aaral. Tanggapin ang lahat ng sagot 2. Pakinggan ang sagot 6. Pakinggan ang sagot
nila. nila. ng mga mag-aaral. ng mga mag-aaral.
Ipabasa sa mga bata ang bahaging Ipabasa sa mga bata ang bahaging Tanggapin ang lahat Tanggapin ang lahat
nagpapaliwanag tungkol sa nagpapaliwanag tungkol sa ng sagot nila. ng sagot nila.
panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa 3. Ipabasa sa mga bata 7. Ipabasa sa mga bata
panahon ng mga Espanyol. panahon ng mga Espanyol. ang bahaging ang bahaging
nagpapaliwanag nagpapaliwanag
tungkol sa tungkol sa
pamahalaang lokal, pamahalaang lokal,
LM ph. LM ph.
4. Ipasagot ang mga 8. Ipasagot ang mga
tanong tungkol sa tanong tungkol sa
binasang teksto sa LM binasang teksto sa LM
ph. ph.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa
at paglalahad ng bagong kasanayan binasang teksto sa. binasang teksto sa. paggawa ng Gawain A sa LM ph. paggawa ng Gawain A sa LM ph.
#2 Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa
95
notbuk. notbuk.
F. Paglinang sa Kabihasan -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- Magpabuo ng pangkat na may Magpabuo ng pangkat na may
(Tungo sa Formative Assessment) tatlong kasapi lamang ( triad). tatlong kasapi lamang ( triad).
Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa
paggawa ng Gawain B sa LM, ph. paggawa ng Gawain B sa LM, ph.
Ipakopya sa papel ang saranggola at Ipakopya sa papel ang saranggola at
ipasulat ang sagot dito. ipasulat ang sagot dito.
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa
araw na buhay Gawain B. Gawain B.
paggawa ng Gawain C sa LM, ph. paggawa ng Gawain C sa LM, ph.
Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa
gawain. gawain.
Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot
ay ayos na bago ipawasto sa guro. ay ayos na bago ipawasto sa guro.
H. Paglalahat ng Arallin Ano-ano ang mga panahanan noong Ano-ano ang mga panahanan noong Ano nag pamahalaang local? Ano nag pamahalaang local?
panahon ng espanol? panahon ng espanol? Ipaliwanag kung anong paraan ng Ipaliwanag kung anong paraan ng
pamamahala ito. pamamahala ito.
I. Pagtataya ng Aralin Iguhit ang mga sinaunang panhanan. Iguhit ang mga sinaunang panhanan. Ipasagot ang Gawain A. Ipasagot ang Gawain A.
J. Karagdagang gawain para sa Takdang-Gawain Takdang-Gawain Gumawa ng outllune hinggil sa Gumawa ng outllune hinggil sa
takdang-aralin at remediation Mag-survey ka sa sarili mong Mag-survey ka sa sarili mong pamahalaang local. pamahalaang local.
barangay. Gamitin moa ng pormat barangay. Gamitin moa ng pormat
na ito. na ito.
Uri ng Saan Uri ng Saan
tirahan matatagpuan tirahan matatagpuan
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
96
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Nasusuri ang pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng Español.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Linguhang pagsusulit
97
pa.) pa.) pa.) pa.)
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
25 ( Grade V ) 25 ( Grade V ) 25 ( Grade V ) 25 ( Grade V )
K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1;1.1.3 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1;1.1.3 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1;1.1.3 ; K to 12 AP5KPK-IIIa-1,1.1;1.1.3 ;
ph.129, ph.129, ph.129, ph.129,
98
B. Iba pang Kagamitang Panturo tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit,
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin at/o Ipabuo ang salita sa ibaba. Ipabuo ang salita sa ibaba. Ipabuo ang salita sa ibaba. Ipabuo ang salita sa ibaba.
pagsisimula ng bagong aralin
HALAANGPAMA KALOL HALAANGPAMA KALOL HALAANGPAMA KALOL HALAANGPAMA KALOL
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Nasusuri ang pagbabago sa lipunan Nasusuri ang pagbabago sa lipunan Nasusuri ang pagbabago sa lipunan Nasusuri ang pagbabago sa lipunan
sa panahon ng pamahalaang sa panahon ng pamahalaang sa panahon ng pamahalaang sa panahon ng pamahalaang
kolonyal. kolonyal. kolonyal. kolonyal.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa 1. Ipabasa sa mga bata 1. Ipabasa sa mga bata 1. Ipabasa sa mga bata 1. Ipabasa sa mga bata
bagong aralin ang nabuong salita. ang nabuong salita. ang nabuong salita. ang nabuong salita.
2. Magpakita ng larawan 2. Magpakita ng larawan 2. Magpakita ng larawan 2. Magpakita ng larawan
ng mga lokal na ng mga lokal na ng mga lokal na ng mga lokal na
opisyales sa inyong opisyales sa inyong opisyales sa inyong opisyales sa inyong
lugar katulad ng lugar katulad ng lugar katulad ng lugar katulad ng
Mayor, Gobernador Mayor, Gobernador Mayor, Gobernador Mayor, Gobernador
at Kapitan o at Kapitan o at Kapitan o at Kapitan o
Punungbarangay. Punungbarangay. Punungbarangay. Punungbarangay.
3. Itanong sa mga bata 3. Itanong sa mga bata 3. Itanong sa mga bata 3. Itanong sa mga bata
kung ano ang kung ano ang kung ano ang kung ano ang
tungkulin ng mga tungkulin ng mga tungkulin ng mga tungkulin ng mga
opisyales na kanilang opisyales na kanilang opisyales na kanilang opisyales na kanilang
ibinigay. ibinigay. ibinigay. ibinigay.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto 1. Ipabasa sa mga bata 1. Ipabasa sa mga bata 1. Ipabasa sa mga bata 1. Ipabasa sa mga bata
at paglalahad ng bagong kasanayan ang bahaging Alamin ang bahaging Alamin ang bahaging Alamin ang bahaging Alamin
#1 Mo sa LM, ph. Mo sa LM, ph. Mo sa LM, ph. Mo sa LM, ph.
2. Pakinggan ang sagot 2. Pakinggan ang sagot 2. Pakinggan ang sagot 2. Pakinggan ang sagot
ng mga mag-aaral. ng mga mag-aaral. ng mga mag-aaral. ng mga mag-aaral.
Tanggapin ang lahat Tanggapin ang lahat Tanggapin ang lahat Tanggapin ang lahat
ng sagot nila. ng sagot nila. ng sagot nila. ng sagot nila.
3. Ipabasa sa mga bata 3. Ipabasa sa mga bata 3. Ipabasa sa mga bata 3. Ipabasa sa mga bata
ang bahaging ang bahaging ang bahaging ang bahaging
99
nagpapaliwanag nagpapaliwanag nagpapaliwanag nagpapaliwanag
tungkol sa tungkol sa tungkol sa tungkol sa
pamahalaang lokal, pamahalaang lokal, pamahalaang lokal, pamahalaang lokal,
LM ph. LM ph. LM ph. LM ph.
4. Ipasagot ang mga 4. Ipasagot ang mga 4. Ipasagot ang mga 4. Ipasagot ang mga
tanong tungkol sa tanong tungkol sa tanong tungkol sa tanong tungkol sa
binasang teksto sa LM binasang teksto sa LM binasang teksto sa LM binasang teksto sa LM
ph. ph. ph. ph.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa
at paglalahad ng bagong kasanayan paggawa ng Gawain A sa LM ph. paggawa ng Gawain A sa LM ph. paggawa ng Gawain A sa LM ph. paggawa ng Gawain A sa LM ph.
#2 Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa
F. Paglinang sa Kabihasan Magpabuo ng pangkat na may Magpabuo ng pangkat na may Magpabuo ng pangkat na may Magpabuo ng pangkat na may
(Tungo sa Formative Assessment) tatlong kasapi lamang ( triad). tatlong kasapi lamang ( triad). tatlong kasapi lamang ( triad). tatlong kasapi lamang ( triad).
paggawa ng Gawain B sa LM, ph. paggawa ng Gawain B sa LM, ph. paggawa ng Gawain B sa LM, ph. paggawa ng Gawain B sa LM, ph.
Ipakopya sa papel ang saranggola at Ipakopya sa papel ang saranggola at Ipakopya sa papel ang saranggola at Ipakopya sa papel ang saranggola at
ipasulat ang sagot dito. ipasulat ang sagot dito. ipasulat ang sagot dito. ipasulat ang sagot dito.
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa
araw na buhay Gawain B. Gawain B. Gawain B. Gawain B.
paggawa ng Gawain C sa LM, ph. paggawa ng Gawain C sa LM, ph. paggawa ng Gawain C sa LM, ph. paggawa ng Gawain C sa LM, ph.
ay ayos na bago ipawasto sa guro. ay ayos na bago ipawasto sa guro. ay ayos na bago ipawasto sa guro. ay ayos na bago ipawasto sa guro.
H. Paglalahat ng Arallin Ano nag pamahalaang local? Ano nag pamahalaang local? Ano nag pamahalaang local? Ano nag pamahalaang local?
Ipaliwanag kung anong paraan ng Ipaliwanag kung anong paraan ng Ipaliwanag kung anong paraan ng Ipaliwanag kung anong paraan ng
pamamahala ito. pamamahala ito. pamamahala ito. pamamahala ito.
I. Pagtataya ng Aralin Ipasagot ang Gawain A. Ipasagot ang Gawain A. Ipasagot ang Gawain A. Ipasagot ang Gawain A.
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng outllune hinggil sa Gumawa ng outllune hinggil sa Gumawa ng outllune hinggil sa Gumawa ng outllune hinggil sa
takdang-aralin at remediation pamahalaang local. pamahalaang local. pamahalaang local. pamahalaang local.
IV. Mga Tala
100
V. Pagninilay
A. Bilang ng mag-aaral na nakakuha

ng 80% sa pagtataya
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Tala sa Pagtuturo)
101
I. LAYUNIN Nasusuri ang pagbabago sa lipunan sa panahon ng pamahalaang kolonyal.
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- LLingguhang Pagsusulit
pa.) pa.) pa.) pa.)
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
102

Mag-aaral
ph.129 ph.129

B. Iba pang Kagamitang Panturo tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit, tsart, manila paper, pandikit,
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Sagutin ang word puzzle. Isulat sa Sagutin ang word puzzle. Isulat sa Ano kaya ang pagkaka-iba o Ano kaya ang pagkaka-iba o
at/o pagsisimula ng bagong loob ng bawat kahon ang ankop na loob ng bawat kahon ang ankop na pagkakatulad ng pamamahala ng pagkakatulad ng pamamahala ng
aralin sinaunang Pilipino at sinaunang Pilipino at
titik para mabuo ang sagot. Isulat titik para mabuo ang sagot. Isulat
pamamahalang kolonyal? pamamahalang kolonyal?
ang sagot sa kwaderno. ang sagot sa kwaderno.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Naipapakita ang balangkas ng Naipapakita ang balangkas ng Maipaghahambing mo ang Maipaghahambing mo ang
organisasyong itinatag ng mga organisasyong itinatag ng mga
istruktura ng pamahalaang kolonyal istruktura ng pamahalaang kolonyal
Espanyol. Espanyol
sa uri ng pamamahala ng sinaunang sa uri ng pamamahala ng sinaunang
Pilipino. Pilipino.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ano ang tawag sa pamahalaan ng Ano ang tawag sa pamahalaan ng Pagpapakita ng larawan. Pagpapakita ng larawan.
bagong aralin Unang Pilipino? Unang Pilipino?
Sino ang namamahala sa mga Sino ang namamahala sa mga
gawaing panrelihiyon? gawaing panrelihiyon?
Sino ang pinuno sa barangay? Sino ang pinuno sa barangay?
Sino ang mga taong bumubuo sa Sino ang mga taong bumubuo sa
lupon na tumutulong sa pinuno? lupon na tumutulong sa pinuno?
103
Sino ang namamahala sa paggawa Sino ang namamahala sa paggawa
ng mga kasangkapan? ng mga kasangkapan?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin sa pagpapasagot Ilahad ang aralin sa pagpapasagot Ilahad: Ilahad:
at paglalahad ng bagong kasanayan sa tanong sa Alamin Mo, LM, ph 1. sa tanong sa Alamin Mo, LM, ph 1.
#1 2. Pakinggan ang sagot ng mga mag- 2. Pakinggan ang sagot ng mga mag- Istruktura ng Pamamahala ng Istruktura ng Pamamahala ng
aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng Sinaunang Pilipino Sinaunang Pilipino
kanilang mga sagot. kanilang mga sagot.
May maayos na sistema ng May maayos na sistema ng
3. Ipabasa ang tekstong naglalahad 3. Ipabasa ang tekstong naglalahad
ng pagtatalakay sa uri ng ng pagtatalakay sa uri ng pamahalaan ang ating mga ninuno pamahalaan ang ating mga ninuno
pamamahalang itinatag ng mga pamamahalang itinatag ng mga
noon pa mang unang panahon. noon pa mang unang panahon.
Espanyol nang masakop nila ang Espanyol nang masakop nila ang
malaking bahagi ng Pilipinas? malaking bahagi ng Pilipinas? Pampamayanan ang kanilang Pampamayanan ang kanilang
pamahalaan. Pamahalaang pamahalaan. Pamahalaang
Baranggay ang tawag dito. Baranggay ang tawag dito.
Ang karaniwang barangay Ang karaniwang barangay
ay binubuo ng mula 30 hanggang ay binubuo ng mula 30 hanggang
100 mag-anak. Ang bawat barangay 100 mag-anak. Ang bawat barangay
ay may pinuno at mga tagasunod. ay may pinuno at mga tagasunod.
Isa itong munting kaharian na Isa itong munting kaharian na
pinamumunuan ng datu, raha, gat o pinamumunuan ng datu, raha, gat o
lakan. Maraming barangay ang lakan. Maraming barangay ang
naitatag sa buong kapuluan ng ating naitatag sa buong kapuluan ng ating
bansa noon. bansa noon.
Ang bawat barangay ay Ang bawat barangay ay
nagsasarili, ngunit may pakikipag- nagsasarili, ngunit may pakikipag-
ugnayan sa isa’t-isa. Ang iba naming ugnayan sa isa’t-isa. Ang iba naming
barangay ay nagsasama-sama para barangay ay nagsasama-sama para
maging mas malakas sila kung may maging mas malakas sila kung may
kalaban. Ang mga pinuno ng mga kalaban. Ang mga pinuno ng mga
barangay ay nagsasgawa ng barangay ay nagsasgawa ng
sanduguan upang pagtibayin ang sanduguan upang pagtibayin ang
104
kanilang pagkakasundo. kanilang pagkakasundo.
Noon pa man ay mayroon Noon pa man ay mayroon
ng mga batas na pumatnubay sa ng mga batas na pumatnubay sa
mga tao upang maging maayos ang mga tao upang maging maayos ang
kanilang pamayanan at pakikipag- kanilang pamayanan at pakikipag-
ugnayan sa isa”t-isa. Ang mga batas ugnayan sa isa”t-isa. Ang mga batas
ay batayan sa pagpapanataili ng ay batayan sa pagpapanataili ng
kapayapaan, katahimikan at kapayapaan, katahimikan at
kaayusan ng barangay. Ang mga kaayusan ng barangay. Ang mga
batas na ginawa ng datu sa tulong ng batas na ginawa ng datu sa tulong ng
kanyang mga tagapayo ay kanyang mga tagapayo ay
isinasangguni at pinagtitibay ng mga isinasangguni at pinagtitibay ng mga
matatanda at pinagtitibay ng mga matatanda at pinagtitibay ng mga
matatanda at marunong sa buong matatanda at marunong sa buong
barangay. barangay.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto . Ipagawa ang mga gawain. . Ipagawa ang mga gawain. Istruktura ng Kolonyal na
Pamamahala
#2
Gawain A Gawain A
Ang dating pamahalaang
paggawa ng Gawain A sa LM, ph. 5 paggawa ng Gawain A sa LM, ph. 5 barangay n gating mga ninuno ay
Ipakopya sa notbuk ang mga Ipakopya sa notbuk ang mga napalitan. Ang mga ito ay
grapikong pantulong sa LM, ph. At grapikong pantulong sa LM, ph. At napasailalim sa pamahalaang
ipasulat dito ang sagot ng mga mag- ipasulat dito ang sagot ng mga mag-
kolonyal ng Espanya. Ang
aaral. aaral.
pamahalaang ito ay sentralisado. Sa
patakarang kolonyal, ang mga
lupaing nasakop ay kinamkam at
itinuring na pag-aari ng bansang
mananakop. Lahat ng mga kayaman
105
ay inangkin at hinakot nang
sapilitan. Gumamit sila ng dahas
upang masupil ang sinumang
tumanggi sa kanilang patakaran.
Pinamunuan ng
gobernador heneral ang
pamahalaang sentral na itinatag ng
Espanya sa Pilipinas. Siya ang
tumayong kinatawan ng hari ng
Espaya sa ating bansa. Siya ang
pinakamataas na opisyal at
nagpatupad ng mga batas na
nanggagaling sa Espanya. Pinuno
siya ng Sandatahang Lakas ng
Espanya sa ating bansa. Siya rin ang
humirang at nagtanggal sa mga
opisyal ng pamahalaan at sa mga
pari na nangasiwa sa mga parokya,
maliban sa mga hinirang na hari.
Nahati sa dalawang sangay
ang pamahalaang itinatag ng mga
Espanyol sa Pilipinas: ang
tagapagpaganap o ehekutibo at ang
panghukum o hudisyal. Ang batas ay
nanggagaling sa Espanya at ang mga
batas na ginawa sa Pilipinas ay ang
mga kautusan ng gobernador
heneral.
106
F. Paglinang sa Kabihasan Gawain B Gawain B Sagutin: Sagutin:
(Tungo sa Formative Assessment) Magpabuo ng pangkat na may 10 Magpabuo ng pangkat na may 10 1. Sino ang namumuno sa 1. Sino ang namumuno sa
kasapi. kasapi.
pamahalaan ng Sinaunang Pilipino? pamahalaan ng Sinaunang Pilipino?
paggawa ng Gawain B sa LM,ph. 5. paggawa ng Gawain B sa LM,ph. 5. 2. Paano binubuo ang mga batas na 2. Paano binubuo ang mga batas na
Ipagawa ang gawain. Ipagawa ang gawain. ipinasusunod sa mga Pilipino? ipinasusunod sa mga Pilipino?
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Gawain C Gawain C Payak naging uri ng pamamahala ng Payak naging uri ng pamamahala ng
araw na buhay Gamitin ang kaparehong pangkat sa Gamitin ang kaparehong pangkat sa sinaunang Pilipino, bawat grupo ay sinaunang Pilipino, bawat grupo ay
Gawain B. Gawain B. pinamumunuan ng datu o raha na pinamumunuan ng datu o raha na
Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa siyang nangangalaga sa kapakanan siyang nangangalaga sa kapakanan
paggawa ng Gawain C sa LM, ph.6 paggawa ng Gawain C sa LM, ph.6 ng kanyang mga tagasunod. Ang ng kanyang mga tagasunod. Ang
Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa Ipagawa ang isinasaad ng panuto sa mga batas ay nakabatay sa kanilang mga batas ay nakabatay sa kanilang
gawain. gawain. paniniwala at tradisyon, ito ay paniniwala at tradisyon, ito ay
Pag-usapan kung ang kanilang sagot Pag-usapan kung ang kanilang sagot panukala ng datu katulong ang mga panukala ng datu katulong ang mga
ay ayos bago ilahad sa klase at ay ayos bago ilahad sa klase at nakakatanda sa lipunan. nakakatanda sa lipunan.
ipawasto sa guro. ipawasto sa guro.
Dumating ang pamahalaang Dumating ang pamahalaang
kolonyal, ipinakilala sa mga Pilipino kolonyal, ipinakilala sa mga Pilipino
ang pamahalaang sentralisado kung ang pamahalaang sentralisado kung
saan may dalawang sangay ang saan may dalawang sangay ang
ehekutibo at hudisyal, ang mga ehekutibo at hudisyal, ang mga
kautusan ay nagmumula sa hari ng kautusan ay nagmumula sa hari ng
Espanya at ipinatutupad ng Espanya at ipinatutupad ng
Gobernador-heneral. Gobernador-heneral.
Ang pagbabago sa uri ng Ang pagbabago sa uri ng

pamamahala ay nagbigay daan pamamahala ay nagbigay daan
upang umunlad ang ekonomiya ng upang umunlad ang ekonomiya ng
bansa ngunit ang ilan sa mga bansa ngunit ang ilan sa mga
ipinatupad dito ay nagdulot din ng ipinatupad dito ay nagdulot din ng
marahas na kaparusahan sa mga marahas na kaparusahan sa mga
Pilipinong hindi nagnanais sumunod Pilipinong hindi nagnanais sumunod
sa pamamahala. sa pamamahala.
H. Paglalahat ng Arallin . Bigyang-diin ang kaisipan sa . Bigyang-diin ang kaisipan sa Ano-ano ang pagbabago sa Ano-ano ang pagbabago sa
107
Tandaan Mo Tandaan Mo pamahalaang kolonyal? pamahalaang kolonyal?
I. Pagtataya ng Aralin Pasagutan ang bahaging Natutuhan Pasagutan ang bahaging Natutuhan Pasagutan ang bahaging natutuhan. Pasagutan ang bahaging natutuhan.
Ko sa ph. 6 – 7 ng LM Ko sa ph. 6 – 7 ng LM
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng repleksyon ukol sa Gumawa ng repleksyon ukol sa Sumulat ng maiksing sanaysay ukol Sumulat ng maiksing sanaysay ukol
takdang-aralin at remediation aralin. aralin.
sa uri ng pamamahala na nagbigay sa uri ng pamamahala na nagbigay
ng higit na pagpapahalaga sa mga ng higit na pagpapahalaga sa mga
Pilipino Pilipino
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
108
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Nobyembre 28-December 2, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Makapagbibigay ka ng sariling pananaw tungkol sa naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng sinaunang Pilipino.
pa.) pa.) pa.) pa.)
109
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
4. Karagdagang Kagamitan mula sa Tsart, manila paper, larawan, Tsart, manila paper, larawan, Tsart, manila paper, larawan, Tsart, manila paper, larawan,
portal ng Learning Resource pandikit pandikit pandikit pandikit
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Maraming pagbabago ang dulot ng Maraming pagbabago ang dulot ng Anu - ano ang iba’t ibang reaksyon Anu - ano ang iba’t ibang reaksyon
at/o pagsisimula ng bagong pananakop ng mga Espanyol sa pananakop ng mga Espanyol sa ng mga katutubong pangkat sa ng mga katutubong pangkat sa
aralin Pilipinas. Kabilang ditto ang mga Pilipinas. Kabilang ditto ang mga armadongpananakop? armadongpananakop?
pagbabago sa panahanan, antas sa pagbabago sa panahanan, antas sa
lipunan, katayuan ng kababaihang lipunan, katayuan ng kababaihang
Pilipino, at sistema ng edukasyon sa Pilipino, at sistema ng edukasyon sa
Alamin kung paano binago Alamin kung paano binago
ng mga mananakop na Espanyol ang ng mga mananakop na Espanyol ang
kalagayang panlipunan sa Pilipinas. kalagayang panlipunan sa Pilipinas.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Makapagbibigay ka ng sariling Makapagbibigay ka ng sariling Pagpupunyagi ng Katutubong Pagpupunyagi ng Katutubong
pananaw tungkol sa naging epekto pananaw tungkol sa naging epekto Pangkat na Mapanatili ang Kalayaan Pangkat na Mapanatili ang Kalayaan
ng kolonyalismo sa lipunan ng ng kolonyalismo sa lipunan ng sa Kolonyal na Pananakop sa Kolonyal na Pananakop
sinaunang Pilipino. sinaunang Pilipino.
110
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Paano nagbago ang kalagayang Paano nagbago ang kalagayang Tatlo ang paraan ng Spain sa Tatlo ang paraan ng Spain sa
bagong aralin panlipunan ng Pilipinas noong panlipunan ng Pilipinas noong pananakop sa Pilipinas – God, Gold, pananakop sa Pilipinas – God, Gold,
panahon ng kolonyalismo? panahon ng kolonyalismo? at Glory. Una, Upang palaganapin at Glory. Una, Upang palaganapin
ang Kristyanismo. Ikalawa, upang ang Kristyanismo. Ikalawa, upang
mapakinabangan ang yaman ng mapakinabangan ang yaman ng
Pilipinas. Ikatlo, upang mapalawak Pilipinas. Ikatlo, upang mapalawak
ang teritoryo at kapangyarihang ang teritoryo at kapangyarihang
political nito. political nito.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pagbabago Sa Panahanan Pagbabago Sa Panahanan PARAAN NG PANANAKOP NG MGA PARAAN NG PANANAKOP NG MGA
at paglalahad ng bagong kasanayan Sa kabila ng pagtutol ng Sa kabila ng pagtutol ng ESPAῇOL ESPAῇOL
#1 mga Pilipino, sapilitang inilipat ng mga Pilipino, sapilitang inilipat ng Dalawang paraan ang ginamit Dalawang paraan ang ginamit
mga Espanyol ang kanilang mga mga Espanyol ang kanilang mga ng mga Espanyol sa pananakop sa ng mga Espanyol sa pananakop sa
tirahan. Pinaglapit ang mga ito at tirahan. Pinaglapit ang mga ito at Pilipinas – sa pamamagitan ng Krus Pilipinas – sa pamamagitan ng Krus
isinaayos sa mga poblacion. Sa isinaayos sa mga poblacion. Sa at Espada. at Espada.
panahong ito, nabuo ang panahong ito, nabuo ang Bawat sasakyang pandagat Bawat sasakyang pandagat
pamayanang naaayon sa pamayanang naaayon sa na dumadaong sa Pilipinas ay may na dumadaong sa Pilipinas ay may
pamantayan ng mga mananakop. pamantayan ng mga mananakop. kasamang paring misyonero. kasamang paring misyonero.
Sapilitang Paglipat Ng Tirahan Sapilitang Paglipat Ng Tirahan Tungkulin nilang palaganapin ang Tungkulin nilang palaganapin ang
May dalawang pangkat mg May dalawang pangkat mg Kristiyanismo sa Pilipinas. Kristiyanismo sa Pilipinas.
mga Espanyol ang nanguna sa mga Espanyol ang nanguna sa Pagdaong nila sa Pagdaong nila sa
pagtatatag ng mga bagong pagtatatag ng mga bagong dalampasigan, naghandog ang mga dalampasigan, naghandog ang mga
pamayanan sa kapuluan, ang pamayanan sa kapuluan, ang misyonero ng misa ng pasasalamat misyonero ng misa ng pasasalamat
hukbong military at ang mga hukbong military at ang mga at nagtayo ng krus. Tunghayan sa at nagtayo ng krus. Tunghayan sa
misyonerong Espanyol. misyonerong Espanyol. Talahanayan 10.1 ang mga pangkat Talahanayan 10.1 ang mga pangkat
Noong ika-27 ng Abril Noong ika-27 ng Abril ng misyonero na dumating sa ng misyonero na dumating sa
1594, ipinatupad ni Gobernador- 1594, ipinatupad ni Gobernador- Pilipinas. Pilipinas.
Heneral Luis Perez Dasmariῆas ang Heneral Luis Perez Dasmariῆas ang TALAHANAYAN 10.1 Mga order ng TALAHANAYAN 10.1 Mga order ng
reduccion o kautusan sa sapilitang reduccion o kautusan sa sapilitang Misyonerong Dumating sa Pilipinas Misyonerong Dumating sa Pilipinas
paglipat sa mga tirahan ng mga paglipat sa mga tirahan ng mga
Pilipino sa mga kabayanan. Mula sa Pilipino sa mga kabayanan. Mula sa Upang maipaliwanag ang Upang maipaliwanag ang
kabundukan ay sapilitang pinababa kabundukan ay sapilitang pinababa Kristiyanismo sa mga Pilipino, pinag- Kristiyanismo sa mga Pilipino, pinag-
ang mga katutubong Pilipino at ang mga katutubong Pilipino at aralan ng mga misyonero ang mga aralan ng mga misyonero ang mga
pinalipat ang mga katutubong pinalipat ang mga katutubong Katutubong wika sa Pilipinas. Katutubong wika sa Pilipinas.
nakatira sa tabing-ilog upang nakatira sa tabing-ilog upang Bininyagan din nila ang mga Bininyagan din nila ang mga
patirahin sa itinatag na pamayanan patirahin sa itinatag na pamayanan katutubo-sanggol man ito o katutubo-sanggol man ito o
ng mga Espanyol. Ipinatupad nila ito ng mga Espanyol. Ipinatupad nila ito matanda upang mga maging ganap matanda upang mga maging ganap
upang madaling mapangasiwaan ang upang madaling mapangasiwaan ang na Kristiyano. Bagama’t nabinyagan, na Kristiyano. Bagama’t nabinyagan,
mga Pilipino at maipalaganap ang mga Pilipino at maipalaganap ang may ilang Pilipinong pinanatili ang may ilang Pilipinong pinanatili ang
Kristiyanismo. Kristiyanismo. ilang aspekto ng kanilang ilang aspekto ng kanilang
Isinaayos ang mga Isinaayos ang mga katututbong paniniwala. Halimbawa katututbong paniniwala. Halimbawa
pamayanan batay sa modelo ng pamayanan batay sa modelo ng na lang ang paniniwalang na lang ang paniniwalang
isang lungsod sa Spain. Ang isang lungsod sa Spain. Ang
111
pamayanang ito na kanilang itinayo pamayanang ito na kanilang itinayo paninirahan ang kalikasan ng mga paninirahan ang kalikasan ng mga
ay tinawag na pueblo. ay tinawag na pueblo. anito at diwata. anito at diwata.
Ang sentro ng pueblo ay Ang sentro ng pueblo ay Buo rin ang nagging Buo rin ang nagging
ang simbahan at ang poblacion ay ang simbahan at ang poblacion ay suporta ng pamahalaang kolonyal sa suporta ng pamahalaang kolonyal sa
sentro ng munisipalidad. Sa paligid sentro ng munisipalidad. Sa paligid pagpapalaganap ng mga misyonero pagpapalaganap ng mga misyonero
ng simbahan at kumbento ay ng simbahan at kumbento ay ng Kristiyanismo. Mabigat ang ng Kristiyanismo. Mabigat ang
matatagpuan ang munisipyo, matatagpuan ang munisipyo, parusang ipinataw sa sino mang parusang ipinataw sa sino mang
himpilan ng polisya, hukuman, himpilan ng polisya, hukuman, Pilipinong nanumbalik sa Pilipinong nanumbalik sa
paaralan, at pamilihang bayan. Ang paaralan, at pamilihang bayan. Ang katutubong pananampalataya katutubong pananampalataya
layo ng isang tahanan mula sa plaza layo ng isang tahanan mula sa plaza matapos na mabinyaganbilang matapos na mabinyaganbilang
ay nagpapahiwatig ng katayuan sa ay nagpapahiwatig ng katayuan sa Kristiyano. Pinarurusahan din ang Kristiyano. Pinarurusahan din ang
lipunan ng pamilyang naninirahan lipunan ng pamilyang naninirahan pagsasagawa ng mga gawaing pagsasagawa ng mga gawaing
ditto. ditto. panrelihiyon na taliwas sa itinuro ng panrelihiyon na taliwas sa itinuro ng
mga Espaῇol. mga Espaῇol.
Iba’t Ibang Uri Ng Tirahan Iba’t Ibang Uri Ng Tirahan Samantala, sa Samantala, sa
Ipinakilala ng mga Ipinakilala ng mga pamamagitan ng reduccion, o pamamagitan ng reduccion, o
Espanyol ang bahay na bato noong Espanyol ang bahay na bato noong paglipat ng tirahan ng mga Pilipino paglipat ng tirahan ng mga Pilipino
panahong iyon. Ito ay malaki at panahong iyon. Ito ay malaki at sa kabayanan, nilayon ng mga sa kabayanan, nilayon ng mga
matibay. Ang unang palapag nito ay matibay. Ang unang palapag nito ay Espaῇol nagawing Kristiyano ang Espaῇol nagawing Kristiyano ang
gawa sa bato at ang ikalawang gawa sa bato at ang ikalawang mga Pilipino. Sa patakarang ito, mga Pilipino. Sa patakarang ito,
palapag naman ay gawa sa matigas palapag naman ay gawa sa matigas naging sentro ng mga kabayanan naging sentro ng mga kabayanan
na kahoy. Ladrilyo o kogon ang na kahoy. Ladrilyo o kogon ang ang plaza. Madaling natipon ang ang plaza. Madaling natipon ang
ginamit na bubong. ginamit na bubong. mga tao sa pamamagitan ng mga tao sa pamamagitan ng
NAgsilbing imbakan ng NAgsilbing imbakan ng pagpapatunog ng kamapana. pagpapatunog ng kamapana.
bigas at mga kagamitan sa bigas at mga kagamitan sa Dagdag pa rito, ginamit din ang Dagdag pa rito, ginamit din ang
pagsasaka ang unang palapag at ang pagsasaka ang unang palapag at ang pagiging bago at kakaiba ng mga pagiging bago at kakaiba ng mga
ikalawang palapag naman ay nahati ikalawang palapag naman ay nahati ritwal at seremonyang Kristiyanismo ritwal at seremonyang Kristiyanismo
bilang kusina, silid-tulugan, at bilang kusina, silid-tulugan, at upang mahikayat ang mga Pilipinong upang mahikayat ang mga Pilipinong
hapag-kainan. hapag-kainan. maging Kristiyano tulad nalang ng maging Kristiyano tulad nalang ng
Noong ika-19 na siglo, Noong ika-19 na siglo, makukulay na prosisyon at makukulay na prosisyon at
lumaganap ang konstruksiyon ng lumaganap ang konstruksiyon ng mararanyang kasuotan tuwing may mararanyang kasuotan tuwing may
bahay na bato. Ang pagpapatayo ng bahay na bato. Ang pagpapatayo ng kapistahan. kapistahan.
ganitong uri ng tirahan ay naging ganitong uri ng tirahan ay naging May ilang katutubong May ilang katutubong
simbolo ng antas ng pamumuhay ng simbolo ng antas ng pamumuhay ng tumangging magpasailalim sa tumangging magpasailalim sa
isang pamilya. isang pamilya. Kristiyanismo. Kinilala sila bilang Kristiyanismo. Kinilala sila bilang
remontados (mga namundok muli), remontados (mga namundok muli),
ladrones monteses (magnanakaw sa ladrones monteses (magnanakaw sa
Antas Sa Lipunan Noong Panahon Antas Sa Lipunan Noong Panahon
kabundukan), cimarrones (Cimarron- kabundukan), cimarrones (Cimarron-
Ng Pananakop Ng Pananakop
mailap o marahas) at tulisanes mailap o marahas) at tulisanes
Ang mga Espanyol ang Ang mga Espanyol ang
(bandido). Hindi rin lumaganap ang (bandido). Hindi rin lumaganap ang
may pinakamataas na katayuan sa may pinakamataas na katayuan sa
Kristiyanismo sa mga Muslim sa Kristiyanismo sa mga Muslim sa
lipunan sa ilalim ng pamahalaang lipunan sa ilalim ng pamahalaang
katimugan ng Pilipinas at sa mga katimugan ng Pilipinas at sa mga
kolonyal. May dalawang uri ang mga kolonyal. May dalawang uri ang mga
Igorot ng Cordillera. Igorot ng Cordillera.
112
Espanyol na nanirahan sa ating Espanyol na nanirahan sa ating Samantala, ang paggamit Samantala, ang paggamit
bansa, ang peninsulares o mga bansa, ang peninsulares o mga ng espada ay tumutukoy sa ng espada ay tumutukoy sa
Espanyol na isinilang sa Spain at ang Espanyol na isinilang sa Spain at ang paggamit ng mga Espaῇol ng paggamit ng mga Espaῇol ng
creole o insulares, na mga Espanyol creole o insulares, na mga Espanyol puwersa at lakas-militar upang puwersa at lakas-militar upang
na isinilang sa Pilipinas. na isinilang sa Pilipinas. mapasailalim sa kanilang mapasailalim sa kanilang
Ang mga Pilipino ay nauri Ang mga Pilipino ay nauri kapangyarihan ang mga Pilipino. kapangyarihan ang mga Pilipino.
sa pangkat ng mga pricipalia, sa pangkat ng mga pricipalia, Nagsimulang magtatag ng Nagsimulang magtatag ng
inquilino, at karaniwang tao. inquilino, at karaniwang tao. mga pamayanang Espanyol si Miguel mga pamayanang Espanyol si Miguel
Kabilang sa pangkat ng Kabilang sa pangkat ng Lopez de Legaspi sa Cebu noong ika- Lopez de Legaspi sa Cebu noong ika-
principalia ang mga inapo ng mga principalia ang mga inapo ng mga 27 ng Abril 1565. Ito ay matapos ang 27 ng Abril 1565. Ito ay matapos ang
datu at maharlika, mayayamang datu at maharlika, mayayamang labanan sa pagitan ng pangkat ni labanan sa pagitan ng pangkat ni
hacendero o may-ari ng lupa, at mga hacendero o may-ari ng lupa, at mga Legaspi at ng mga Cebuano. Nabigo Legaspi at ng mga Cebuano. Nabigo
pinuno at dating pinuno ng pinuno at dating pinuno ng ang mga Cebuano dahil higit na ang mga Cebuano dahil higit na
pamahalaang local. Ang pangkat na pamahalaang local. Ang pangkat na makabago ang mga sandata ng mga makabago ang mga sandata ng mga
ito ay pinagkalooban ng maraming ito ay pinagkalooban ng maraming Espanyol. Espanyol.
karapatang panlipunan at karapatang panlipunan at Sunod na nagtayo ng Sunod na nagtayo ng
pampolitika gaya ng karapatang pampolitika gaya ng karapatang pamayanan si Legaspi sa Panay pamayanan si Legaspi sa Panay
bumoto sa halalan, humawak ng bumoto sa halalan, humawak ng noong 1569. Sinundan ito ng noong 1569. Sinundan ito ng
tungkulin sa pamahalaang local, at tungkulin sa pamahalaang local, at pagtatatag ng pamayanan sa pagtatatag ng pamayanan sa
malibre sa polo y servicio o malibre sa polo y servicio o Masbate, Ticao, Burias, Mindoro, Masbate, Ticao, Burias, Mindoro,
sapilitang paggawa. sapilitang paggawa. Mamburao, at Albay. Mamburao, at Albay.
Ang pangkat ng inquilino Ang pangkat ng inquilino Matapos ito, naghanda si Matapos ito, naghanda si
ay binubuo ng mga tagapangasiwa ay binubuo ng mga tagapangasiwa Legazpi upang sakupin ang Maynila. Legazpi upang sakupin ang Maynila.
ng lupa ng mga panginoong ng lupa ng mga panginoong Itinalaga niya si Martin de Goiti Itinalaga niya si Martin de Goiti
maylupa. maylupa. bilang pinuno ng puwersang Espaῇol bilang pinuno ng puwersang Espaῇol
Ang pangkat ng Ang pangkat ng sa Maynila. sa Maynila.
karaniwang tao naman ay karaniwang tao naman ay Noong una ay magiliw ang Noong una ay magiliw ang
kinabibilangan ng mga manggagawa kinabibilangan ng mga manggagawa pagtanggap nina Raja Sulayman at pagtanggap nina Raja Sulayman at
at mga magbubukid. Ang kanilang at mga magbubukid. Ang kanilang Raja Matanda sa mga Espanyol sa Raja Matanda sa mga Espanyol sa
mga karapatan at mga pribilehiyo ay mga karapatan at mga pribilehiyo ay paniniwalang kapayapaan at paniniwalang kapayapaan at
limitado. Hindi rin sila maaaring limitado. Hindi rin sila maaaring pakikipagkaibigan ang layunin ng pakikipagkaibigan ang layunin ng
mahalal sa pamahalaan. mahalal sa pamahalaan. mga Espaῇol sa Pilipinas. Sa huli ay mga Espaῇol sa Pilipinas. Sa huli ay
nauwi ang kanilang nauwi ang kanilang
Pagbabago sa Katayuan Ng Pagbabago sa Katayuan Ng pakikipagkaibigan sa labanan na pakikipagkaibigan sa labanan na
Kababaihan Kababaihan pinagtagumpayan ng mga Espaῇol pinagtagumpayan ng mga Espaῇol
Sa panahong ito na Sa panahong ito na noong Mayo 19, 1571. Dahil ditto, noong Mayo 19, 1571. Dahil ditto,
kolonyalismo ay nagkaroon ng kolonyalismo ay nagkaroon ng tuluyan nang napasailalim ang tuluyan nang napasailalim ang
malaking pagbabago sa katayuan ng malaking pagbabago sa katayuan ng Maynila sa pamamahala ng mga Maynila sa pamamahala ng mga
kababaihan, hindi na sila kababaihan, hindi na sila Espanyol. Espanyol.
pinahintulutan na makilahok sa mga pinahintulutan na makilahok sa mga Sa ganitong paraan Sa ganitong paraan
gawaing panlipunan, ekonomiko, at gawaing panlipunan, ekonomiko, at gumamit ang mga Espaῇol ng gumamit ang mga Espaῇol ng
pampolitika. pampolitika. puwersa sa pananakop ng Pilipinas. puwersa sa pananakop ng Pilipinas.
Ang kababaihan ay tutok Ang kababaihan ay tutok
113
lamang sa mga gawaing bahay tulad lamang sa mga gawaing bahay tulad
ng pagluluto, paglilinis ng bahay, ng pagluluto, paglilinis ng bahay,
pagdidisiplina sa mga anak, at pag- pagdidisiplina sa mga anak, at pag-
aalaga sa pamilya.Hindi rin sila aalaga sa pamilya.Hindi rin sila
nakadadalo sa mga kasiyahan at nakadadalo sa mga kasiyahan at
pagtitipon ng walang kasamang pagtitipon ng walang kasamang
bantay. bantay.
Sistemang Pang-Edukasyon Sistemang Pang-Edukasyon

Sa sistemang pinairal ng Sa sistemang pinairal ng
mga Espanyol sa Pilipinas, ang mga mga Espanyol sa Pilipinas, ang mga
pari ang kanilang pinangasiwa dito. pari ang kanilang pinangasiwa dito.
Ang layunin nila ay maturuan ang Ang layunin nila ay maturuan ang
mga Pilippino na mamuhay ayon sa mga Pilippino na mamuhay ayon sa
pamamaraang Kristiyano. Malaking pamamaraang Kristiyano. Malaking
bahagi rin ng edukasyon ng mga bahagi rin ng edukasyon ng mga
Pilipino noon ang wikang Spanish. Pilipino noon ang wikang Spanish.
Paaralang pamparokya Paaralang pamparokya
ang unang paaralang itinayo ng mga ang unang paaralang itinayo ng mga
ordeng panrelihiyon, kung saan ordeng panrelihiyon, kung saan
itinuturo ang mga asignaturang itinuturo ang mga asignaturang
tulad ng relihiyon, wikang Spanish, tulad ng relihiyon, wikang Spanish,
pagsulat, pagbasa, aritmetika, pagsulat, pagbasa, aritmetika,
musika, sining, at mga musika, sining, at mga
pangkabuhayan. pangkabuhayan.
Sumunod na ipinatayo ang Sumunod na ipinatayo ang
kolehiyo para sa kalalakihan. kolehiyo para sa kalalakihan.
Itinuro ditto ang mga wikang Itinuro ditto ang mga wikang
Spanish, Greek, at Latin, pilosopiya, Spanish, Greek, at Latin, pilosopiya,
matematika, agham, at sining. matematika, agham, at sining.
Nagtayo rin ng kolehiyo sa Nagtayo rin ng kolehiyo sa
kababaihan na naglalayon na ihanda kababaihan na naglalayon na ihanda
sa pag-aasawa o sa pagpasok sa sa pag-aasawa o sa pagpasok sa
kumbento ang kababaihan. Kabilang kumbento ang kababaihan. Kabilang
sa mga asignaturang itinuro dito ang sa mga asignaturang itinuro dito ang
kagandahang-asal, musika, kagandahang-asal, musika,
pananahi, at pag-aayos ng tahanan. pananahi, at pag-aayos ng tahanan.
May mga paaralan ding May mga paaralan ding
ipininatayo upang magturo ng ipininatayo upang magturo ng
edukasyong bokasyonal. Dito edukasyong bokasyonal. Dito
itinuro ang mga kasanayan tulad ng itinuro ang mga kasanayan tulad ng
sa agrikultura, pag-iimprenta, sa agrikultura, pag-iimprenta,
pagkakarpintero, at pagkukulay ng pagkakarpintero, at pagkukulay ng
114
tela. tela.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pagbabago Sa Panahanan Pagbabago Sa Panahanan Gawin mo Gawin mo

at paglalahad ng bagong kasanayan Gawain A Gawain A
Gawain Gawain
#2 Basahin ang mga Basahin ang mga
• Gamit ang • Gamit ang
illustration board at iba pang illustration board at iba pang pangungusap. Iguhit sa patlang ang pangungusap. Iguhit sa patlang ang
kagamitang pansining, ipaguhit sa kagamitang pansining, ipaguhit sa masayang mukha () kung ang masayang mukha () kung ang
bawat pangkat ang bawat pangkat ang pangungusap ay pangungusap ay
panahanan ng mga Pilipino sa panahanan ng mga Pilipino sa nagsasaad ng tunay na nangyari at nagsasaad ng tunay na nangyari at
sinaunang panahon, sa sinaunang panahon, sa malungkot na mukha () kung malungkot na mukha () kung
panahon ng panahon ng hindi. hindi.
kolonyalismo at sa kasalukuyang kolonyalismo at sa kasalukuyang
panahon. panahon.
• Bigyan sila ng • Bigyan sila ng _______1. Dalawa ang paraan ang _______1. Dalawa ang paraan ang
pagkakataong paghambingin ang pagkakataong paghambingin ang ginamit ng mga Espaῇol sa ginamit ng mga Espaῇol sa
tatlo. tatlo. pananakop sa Pilipinas – pananakop sa Pilipinas –
sa pamamagitan ng sa pamamagitan ng
krus at espada. krus at espada.
_______2. Pagdaong sa _______2. Pagdaong sa
dalampasigan, ang mga misyonero dalampasigan, ang mga misyonero
ay naghandog ng misa at ay naghandog ng misa at
nagtayo ng simbahan. nagtayo ng simbahan.
_______3. May mga katutubong _______3. May mga katutubong
tumangging magpasailalim sa tumangging magpasailalim sa
Kristiyanismo. Kristiyanismo.
_______4. Hindi rin lumaganap ang _______4. Hindi rin lumaganap ang
Kristiyanismo sa mga Muslim sa Kristiyanismo sa mga Muslim sa
katimugan ng Pilipinas katimugan ng Pilipinas
at sa mga Igorot ng at sa mga Igorot ng
Cordillera. Cordillera.
_______5. Nagtagumpay ang mga _______5. Nagtagumpay ang mga
Cebuano dahil higit na makabago Cebuano dahil higit na makabago
ang mga sandata ng ang mga sandata ng
mga Spaῇol. mga Spaῇol.
F. Paglinang sa Kabihasan Antas Sa Lipunan Noong Panahon Antas Sa Lipunan Noong Panahon Tingnan ang dayagram. Isulat sa loob Tingnan ang dayagram. Isulat sa loob
(Tungo sa Formative Assessment) Ng Pananakop Ng Pananakop ng maliliit na bilog ang mga ng maliliit na bilog ang mga
115
Gawain Gawain Misyonerong Misyonerong
Gamit ang Venn Diagram, suriin at Gamit ang Venn Diagram, suriin at dumating sa Pilipinas. dumating sa Pilipinas.
ilista ng bawat pangkat ang katayuan ilista ng bawat pangkat ang katayuan
ng kababaihan noong panahon at ng kababaihan noong panahon at
pagsibol ng kolonyalismo. pagsibol ng kolonyalismo.
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- -Pangkatang Gawain- -Pangkatang Gawain- Sagutin nang wasto ang mga tanong: Sagutin nang wasto ang mga tanong:
araw na buhay 1. Anu – ano ang mga 1. Anu – ano ang mga
stratehiya ng mga stratehiya ng mga
Espaῇol ang ginamit Espaῇol ang ginamit
sa pananakop sa sa pananakop sa
Pilipinas? Pilipinas?
2. Paano naipalaganap 2. Paano naipalaganap
ng mga Espaῇol ang ng mga Espaῇol ang
Kriatiyanismo sa Kriatiyanismo sa
Pilipinas? Pilipinas?
3. Paano ginamit ng mga 3. Paano ginamit ng mga
Espaῇol ang krus sa Espaῇol ang krus sa
pananakop? pananakop?
4. Ano ang 4. Ano ang
Kristiyanismo? Kristiyanismo?
5. Papaano 5. Papaano
nakipaglaban ang nakipaglaban ang
mga katutubong mga katutubong
Pilipino sa mga Pilipino sa mga
Spaῇol? Spaῇol?
H. Paglalahat ng Arallin Sa patakarang reduccion Sa patakarang reduccion  Dalawang paraan ang

sapilitang pinalipat ng tirahan sapilitang pinalipat ng tirahan ginamit ng mga
sa mga poblacion ang mga sa mga poblacion ang mga Espaῇol sa pananakop
Pilipino. Pilipino. ng Pilipinas –
sa pamamagitan ng
• Nagkaroon ng pagbabago sa • Nagkaroon ng pagbabago sa
pagpapalaganap ng
pagkakaantas-antas sa pagkakaantas-antas sa Kristiyanismo, at sa
lipunan noong panahon ng lipunan noong panahon ng paggamit
kolonyalismo sa kolonyalismo sa ng pwersa at lakas –
116
Pilipinas. Pilipinas. militar.
• Ang mga Espanyol ang • Ang mga Espanyol ang  Ang Kristiyanismo ay
isang relihiyong
nagging higit na nagging higit na
banyaga sa Spain. Ito
makapangyarihan sa lipunang makapangyarihan sa lipunang
ay relihiyong
Pilipino noong panahon ng Pilipino noong panahon ng
nabuo at yumabong
kolonyalismo. kolonyalismo. sa Kanlurang Asya at
• Ang kababaihan ay nawalan • Ang kababaihan ay nawalan kumalat sa Syria,
ng karapatan at kalayaang ng karapatan at kalayaang Mesopotamia,
makilahok sa aspektong makilahok sa aspektong Egypt hanggang sa
makarating ito sa
panlipunan, panlipunan, Europe.
pampolitika, at pampolitika, at  Dahil sa pagtutol sa
panrelihiyon. panrelihiyon. pananakop ng mga
Spaῇol nakipaglaban
ang mga katutubong
Pilipino. Ngunit
matapos ang labanan
nabigo ang mga
Pilipino dahil higit na
makabago ang mga
sandata ng mga
Espaῇol.
I. Pagtataya ng Aralin A. Bilugan ang katawagang A. Bilugan ang katawagang Sagutan ang natutuhan mo. Sagutan ang natutuhan mo.
binibigyang kahulugan sa binibigyang kahulugan sa
sumusunod na pangungusap. sumusunod na pangungusap.
1. Nangasiwa sa sistema ng 1. Nangasiwa sa sistema ng

edukasyon na pinairal sa Pilipinas ng edukasyon na pinairal sa Pilipinas ng
mga Espanyol (military, mga Espanyol (military,
prayle) prayle)
2. Paglilipat ng panahanan ng mga 2. Paglilipat ng panahanan ng mga

tao sa mga piling lugar upang tao sa mga piling lugar upang
pamahalaan ng mga pamahalaan ng mga
mistonero (pueblo, reduccion) mistonero (pueblo, reduccion)
3. Uri ng paaralan na unang 3. Uri ng paaralan na unang

itinatag ng mga misyonero sa itinatag ng mga misyonero sa
Pilipinas (paralang secular, Pilipinas (paralang secular,
117
paaralang pamparokya) paaralang pamparokya)
4. Pangkat na binuo ng mga inapo 4. Pangkat na binuo ng mga inapo

ng mga datu at maharlika, ng mga datu at maharlika,
mayayamang hacendero, at mayayamang hacendero, at
mga pinuno at dating pinuno ng mga pinuno at dating pinuno ng
pamahalaang local (maginoo, pamahalaang local (maginoo,
principalia) principalia)
5. Mga Espanyol na isinilang sa 5. Mga Espanyol na isinilang sa

Pilipinas (insulares, principalia) Pilipinas (insulares, principalia)
J. Karagdagang gawain para sa Kompletuhin ang mga titik ng Kompletuhin ang mga titik ng Kompletuhin ang mga titik ng Kompletuhin ang mga titik ng
takdang-aralin at remediation hinihinging salita sa bawat bilang. hinihinging salita sa bawat bilang. hinihinging salita sa bawat bilang. hinihinging salita sa bawat bilang.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
118
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras December 5-9, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Nasusuri ang pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol
119
pa.) pa.) pa.) pa.)
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Learner’s Manual sa A.P., pahina Learner’s Manual sa A.P., pahina Learner’s Manual sa A.P., pahina Learner’s Manual sa A.P., pahina
Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5, Gabay Pangkurikulum sa A.P. 5,
pahina 52 pahina 52 pahina 52 pahina 52

B. Iba pang Kagamitang Panturo video clip, larawan, metacards, video clip, larawan, metacards, video clip, larawan, metacards, video clip, larawan, metacards,
graphic organizer graphic organizer graphic organizer graphic organizer
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Ipakita sa pamamagitan ng isang T- Ipakita sa pamamagitan ng isang T- Ipakita sa pamamagitan ng isang T- Ipakita sa pamamagitan ng isang T-
at/o pagsisimula ng bagong chart ang iba’t ibang kultura at chart ang iba’t ibang kultura at chart ang iba’t ibang kultura at chart ang iba’t ibang kultura at
aralin tradisyon ng mga Pilipino bago at tradisyon ng mga Pilipino bago at tradisyon ng mga Pilipino bago at tradisyon ng mga Pilipino bago at
pagkatapos dumating ang mga pagkatapos dumating ang mga pagkatapos dumating ang mga pagkatapos dumating ang mga
B. Paghahabi sa layunin ng aralin naipaliliwanag ang impluwensiya ng naipaliliwanag ang impluwensiya ng naipaliliwanag ang impluwensiya ng naipaliliwanag ang impluwensiya ng
120
kulturang Espanyol sa kulturang kulturang Espanyol sa kulturang kulturang Espanyol sa kulturang kulturang Espanyol sa kulturang
Pilipino Pilipino Pilipino Pilipino
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Magkakaroon ng masusing Magkakaroon ng masusing Magkakaroon ng masusing Magkakaroon ng masusing
bagong aralin panunuod sa isang video clip na panunuod sa isang video clip na panunuod sa isang video clip na panunuod sa isang video clip na
nagpapakita ng mga pagbabagong nagpapakita ng mga pagbabagong nagpapakita ng mga pagbabagong nagpapakita ng mga pagbabagong
naganap sa kulturang Pilipino na naganap sa kulturang Pilipino na naganap sa kulturang Pilipino na naganap sa kulturang Pilipino na
may impluwensiya ng pagsakop ng may impluwensiya ng pagsakop ng may impluwensiya ng pagsakop ng may impluwensiya ng pagsakop ng
mga Espanyol. Maghanda sa isang mga Espanyol. Maghanda sa isang mga Espanyol. Maghanda sa isang mga Espanyol. Maghanda sa isang
matalinong talakayan. matalinong talakayan. matalinong talakayan. matalinong talakayan.
Sagutin ang mga tanong base sa Sagutin ang mga tanong base sa Sagutin ang mga tanong base sa Sagutin ang mga tanong base sa
napanood sa video: napanood sa video: napanood sa video: napanood sa video:
Anu-ano ang mga impluwensyang Anu-ano ang mga impluwensyang Anu-ano ang mga impluwensyang Anu-ano ang mga impluwensyang
Espanyol ang malinaw na ipinakita Espanyol ang malinaw na ipinakita Espanyol ang malinaw na ipinakita sa Espanyol ang malinaw na ipinakita
sa video sa kultura at tradisyong sa video sa kultura at tradisyong video sa kultura at tradisyong sa video sa kultura at tradisyong
Pilipino? Pilipino? Pilipino? Pilipino?
Paano nakatulong o nakasama ang Paano nakatulong o nakasama ang Paano nakatulong o nakasama ang Paano nakatulong o nakasama ang
Kristiyanismo sa kultura at Kristiyanismo sa kultura at Kristiyanismo sa kultura at Kristiyanismo sa kultura at
tradisyong Pilipino? tradisyong Pilipino? tradisyong Pilipino? tradisyong Pilipino?
Nakatulong ba o nakasama ang Nakatulong ba o nakasama ang Nakatulong ba o nakasama ang Nakatulong ba o nakasama ang
ginawang pag-angkop ng mga ginawang pag-angkop ng mga ginawang pag-angkop ng mga ginawang pag-angkop ng mga
Pilipino sa kulturang Espanyol? Pilipino sa kulturang Espanyol? Pilipino sa kulturang Espanyol? Pilipino sa kulturang Espanyol?
Bakit? Bakit? Bakit? Bakit?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa
at paglalahad ng bagong kasanayan mga tanong sa Alamin Mo, LM mga tanong sa Alamin Mo, LM mga tanong sa Alamin Mo, LM mga tanong sa Alamin Mo, LM
#1 pahina pahina pahina pahina
Pakinggan ang mga sagot ng mga Pakinggan ang mga sagot ng mga Pakinggan ang mga sagot ng mga Pakinggan ang mga sagot ng mga
mag-aaral at hayaan silang mag-aaral at hayaan silang mag-aaral at hayaan silang mag-aaral at hayaan silang
magpalitan ng mga opinyon base sa magpalitan ng mga opinyon base sa magpalitan ng mga opinyon base sa magpalitan ng mga opinyon base sa
kanilang pagkaunawa sa mga kanilang pagkaunawa sa mga kanilang pagkaunawa sa mga kanilang pagkaunawa sa mga
pagbabagong napansin sa kultura at pagbabagong napansin sa kultura at pagbabagong napansin sa kultura at pagbabagong napansin sa kultura at
tradisyon ng mga Pilipino nang tradisyon ng mga Pilipino nang tradisyon ng mga Pilipino nang tradisyon ng mga Pilipino nang
dumating ang mga Espanyol. dumating ang mga Espanyol. dumating ang mga Espanyol. dumating ang mga Espanyol.
Ipabasa ang tekstong nagsasaad ng Ipabasa ang tekstong nagsasaad ng Ipabasa ang tekstong nagsasaad ng Ipabasa ang tekstong nagsasaad ng
mga pagbabagong naganap nang mga pagbabagong naganap nang mga pagbabagong naganap nang mga pagbabagong naganap nang
dumating ang mga Espanyol at ang dumating ang mga Espanyol at ang dumating ang mga Espanyol at ang dumating ang mga Espanyol at ang
mga impluwensiya nito sa kultura at mga impluwensiya nito sa kultura at mga impluwensiya nito sa kultura at mga impluwensiya nito sa kultura at
121
tradisyon ng mga Pilipino. tradisyon ng mga Pilipino. tradisyon ng mga Pilipino. tradisyon ng mga Pilipino.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipagawa ang mga sumusunod na Ipagawa ang mga sumusunod na Ipagawa ang mga sumusunod na Ipagawa ang mga sumusunod na
at paglalahad ng bagong kasanayan gawain. gawain. gawain. gawain.
#2
(Maaaring magkaroon ng (Maaaring magkaroon ng (Maaaring magkaroon ng (Maaaring magkaroon ng
modipikasyon ang guro depende sa modipikasyon ang guro depende sa modipikasyon ang guro depende sa modipikasyon ang guro depende sa
kakayahan ng mga mag-aaral.) kakayahan ng mga mag-aaral.) kakayahan ng mga mag-aaral.) kakayahan ng mga mag-aaral.)
Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain
Debate Debate Debate Debate

Hatiin sa apat na grupo ang klase. Hatiin sa apat na grupo ang klase. Hatiin sa apat na grupo ang klase. Hatiin sa apat na grupo ang klase.
Ang unang dalawang grupo ay Ang unang dalawang grupo ay Ang unang dalawang grupo ay Ang unang dalawang grupo ay
magkaroon ng isang debate na magkaroon ng isang debate na magkaroon ng isang debate na magkaroon ng isang debate na
tatalakay sa paksang: tatalakay sa paksang: tatalakay sa paksang: tatalakay sa paksang:
F. Paglinang sa Kabihasan -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin Ilahad ang iba’t ibang pagbabago sa Ilahad ang iba’t ibang pagbabago sa Ilahad ang iba’t ibang pagbabago sa Ilahad ang iba’t ibang pagbabago sa
lipunan. lipunan. lipunan. lipunan.
Ko sa LM, pahina Ko sa LM, pahina Ko sa LM, pahina Ko sa LM, pahina
J. Karagdagang gawain para sa Gumupit ng mga larawan na Gumupit ng mga larawan na Gumupit ng mga larawan na Gumupit ng mga larawan na
takdang-aralin at remediation nagpapakita ng kultura at tradisyon nagpapakita ng kultura at tradisyon nagpapakita ng kultura at tradisyon nagpapakita ng kultura at tradisyon
ng mga Pilipino na may ng mga Pilipino na may ng mga Pilipino na may ng mga Pilipino na may
impluwensiya ng mga Espanyol. impluwensiya ng mga Espanyol. impluwensiya ng mga Espanyol. impluwensiya ng mga Espanyol.
Idikit ito sa inyong kwaderno. Idikit ito sa inyong kwaderno. Idikit ito sa inyong kwaderno. Idikit ito sa inyong kwaderno.
IV. Mga Tala
122
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras December 12-16, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Masusuri ang epekto ng kolonyalismong Espanyol sa pagkabansa at pagkakakilanlan ng mga Pilipino.
123
pa.) pa.) pa.) pa.)
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
124
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Paano umusbong ang kamalayang Paano umusbong ang kamalayang Paano umusbong ang kamalayang Paano umusbong ang kamalayang
at/o pagsisimula ng bagong pambansa sa mga Pilipino? pambansa sa mga Pilipino? pambansa sa mga Pilipino? pambansa sa mga Pilipino?
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Masusuri ang epekto ng Masusuri ang epekto ng Masusuri ang epekto ng Masusuri ang epekto ng
kolonyalismong Espanyol sa kolonyalismong Espanyol sa kolonyalismong Espanyol sa kolonyalismong Espanyol sa
pagkabansa at pagkakakilanlan ng pagkabansa at pagkakakilanlan ng pagkabansa at pagkakakilanlan ng pagkabansa at pagkakakilanlan ng
mga Pilipino. mga Pilipino. mga Pilipino. mga Pilipino.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Mga Pag-aalsa Laban Sa Mga Mga Pag-aalsa Laban Sa Mga Mga Pag-aalsa Laban Sa Mga Mga Pag-aalsa Laban Sa Mga
bagong aralin Espanyol Espanyol Espanyol Espanyol
May tatlong pangunahing May tatlong pangunahing May tatlong pangunahing May tatlong pangunahing
sanhi ang pag-aalsa ng mga Pilipino sanhi ang pag-aalsa ng mga Pilipino sanhi ang pag-aalsa ng mga Pilipino sanhi ang pag-aalsa ng mga Pilipino
laban sa mga Espanyol. Una, laban sa mga Espanyol. Una, laban sa mga Espanyol. Una, laban sa mga Espanyol. Una,
politikal; ikalawa, panrelihiyon;at politikal; ikalawa, panrelihiyon;at politikal; ikalawa, panrelihiyon;at politikal; ikalawa, panrelihiyon;at
ang ikatlo, ekonomiko. ang ikatlo, ekonomiko. ang ikatlo, ekonomiko. ang ikatlo, ekonomiko.
• Politikal • Politikal • Politikal • Politikal

Mula sa mga mananakop Mula sa mga mananakop Mula sa mga mananakop Mula sa mga mananakop
na Espanyol ay ninais ng mga dating na Espanyol ay ninais ng mga dating na Espanyol ay ninais ng mga dating na Espanyol ay ninais ng mga dating
datu na mabawi ang mataas nilang datu na mabawi ang mataas nilang datu na mabawi ang mataas nilang datu na mabawi ang mataas nilang
katungkulan. Hinangad din ng mga katungkulan. Hinangad din ng mga katungkulan. Hinangad din ng mga katungkulan. Hinangad din ng mga
babaylan at katalonan na muling babaylan at katalonan na muling babaylan at katalonan na muling babaylan at katalonan na muling
mabawi ang pinakamataas na mabawi ang pinakamataas na mabawi ang pinakamataas na mabawi ang pinakamataas na
kapangyarihan sa espiritwal na kapangyarihan sa espiritwal na kapangyarihan sa espiritwal na kapangyarihan sa espiritwal na
aspekto. aspekto. aspekto. aspekto.
Isa sa mga ito ay ang pag- Isa sa mga ito ay ang pag- Isa sa mga ito ay ang pag- Isa sa mga ito ay ang pag-
aalsa ng mga datu sa Tondo, na aalsa ng mga datu sa Tondo, na aalsa ng mga datu sa Tondo, na aalsa ng mga datu sa Tondo, na
pinangunahan nina Magat Salamat, pinangunahan nina Magat Salamat, pinangunahan nina Magat Salamat, pinangunahan nina Magat Salamat,
Martin Pangan, Juan Banal, at Martin Pangan, Juan Banal, at Martin Pangan, Juan Banal, at Martin Pangan, Juan Banal, at
Pedro Balingit noong1587 hanggang Pedro Balingit noong1587 hanggang Pedro Balingit noong1587 hanggang Pedro Balingit noong1587 hanggang
1588. Ngunit ang nasabing pag-aalsa 1588. Ngunit ang nasabing pag-aalsa 1588. Ngunit ang nasabing pag-aalsa 1588. Ngunit ang nasabing pag-aalsa
ay di-nagtagumpay kung kaya’t ay di-nagtagumpay kung kaya’t ay di-nagtagumpay kung kaya’t ay di-nagtagumpay kung kaya’t
125
ipinapatay at ipinatapon ang mga ipinapatay at ipinatapon ang mga ipinapatay at ipinatapon ang mga ipinapatay at ipinatapon ang mga
nadakip na pinuno sa ilang bahagi ng nadakip na pinuno sa ilang bahagi ng nadakip na pinuno sa ilang bahagi ng nadakip na pinuno sa ilang bahagi ng
• Panrelihiyon • Panrelihiyon • Panrelihiyon • Panrelihiyon

Maraming Pilipino ang Maraming Pilipino ang Maraming Pilipino ang Maraming Pilipino ang
tumalikod sa kanilang katutubong tumalikod sa kanilang katutubong tumalikod sa kanilang katutubong tumalikod sa kanilang katutubong
paniniwala dahil sa pagpapalaganap paniniwala dahil sa pagpapalaganap paniniwala dahil sa pagpapalaganap paniniwala dahil sa pagpapalaganap
ng mga Espanyol sa Kristiyanismo. ng mga Espanyol sa Kristiyanismo. ng mga Espanyol sa Kristiyanismo. ng mga Espanyol sa Kristiyanismo.
Ang pinamunuan ni Ang pinamunuan ni Ang pinamunuan ni Ang pinamunuan ni
Francisco Dagohoy ang itinuring na Francisco Dagohoy ang itinuring na Francisco Dagohoy ang itinuring na Francisco Dagohoy ang itinuring na
pinakamahabang pag-aalsa sa Bohol pinakamahabang pag-aalsa sa Bohol pinakamahabang pag-aalsa sa Bohol pinakamahabang pag-aalsa sa Bohol
noong 1744. Mahigpit na tinutulan noong 1744. Mahigpit na tinutulan noong 1744. Mahigpit na tinutulan noong 1744. Mahigpit na tinutulan
ni Dagohoy ang pagpataw ng mga ni Dagohoy ang pagpataw ng mga ni Dagohoy ang pagpataw ng mga ni Dagohoy ang pagpataw ng mga
bagong patakarang pang-ekonomiya bagong patakarang pang-ekonomiya bagong patakarang pang-ekonomiya bagong patakarang pang-ekonomiya
ng mga Espantol. Higit na nagpaalab ng mga Espantol. Higit na nagpaalab ng mga Espantol. Higit na nagpaalab ng mga Espantol. Higit na nagpaalab
sag alit ni Dagohoy ang hindi sag alit ni Dagohoy ang hindi sag alit ni Dagohoy ang hindi sag alit ni Dagohoy ang hindi
pagpapahintulot ng isang prayleng pagpapahintulot ng isang prayleng pagpapahintulot ng isang prayleng pagpapahintulot ng isang prayleng
Jesuit na bigyan ng Kristiyanong Jesuit na bigyan ng Kristiyanong Jesuit na bigyan ng Kristiyanong Jesuit na bigyan ng Kristiyanong
libing ang kanyang kapatid na libing ang kanyang kapatid na libing ang kanyang kapatid na libing ang kanyang kapatid na
constable na namatay sa pagtugis ng constable na namatay sa pagtugis ng constable na namatay sa pagtugis ng constable na namatay sa pagtugis ng
isang tulisan.Tumagal ang pag-aalsa isang tulisan.Tumagal ang pag-aalsa isang tulisan.Tumagal ang pag-aalsa isang tulisan.Tumagal ang pag-aalsa
hanggang 1829. hanggang 1829. hanggang 1829. hanggang 1829.
Noong 1621 hanggang Noong 1621 hanggang Noong 1621 hanggang Noong 1621 hanggang
1622 ay pinamunuan naman ng 1622 ay pinamunuan naman ng 1622 ay pinamunuan naman ng 1622 ay pinamunuan naman ng
isang dating babaylan na si Tamblot isang dating babaylan na si Tamblot isang dating babaylan na si Tamblot isang dating babaylan na si Tamblot
ang pag-aalsa sa Bohol. Tinutulan ang pag-aalsa sa Bohol. Tinutulan ang pag-aalsa sa Bohol. Tinutulan ang pag-aalsa sa Bohol. Tinutulan
nila ang Kristiyanismo at hinikayat nila ang Kristiyanismo at hinikayat nila ang Kristiyanismo at hinikayat nila ang Kristiyanismo at hinikayat
ang pagbabalik ng pananampalataya ang pagbabalik ng pananampalataya ang pagbabalik ng pananampalataya ang pagbabalik ng pananampalataya
sa mga anito at diwata. Makalipas sa mga anito at diwata. Makalipas sa mga anito at diwata. Makalipas sa mga anito at diwata. Makalipas
ang isang taon ay nagapi din sila ng ang isang taon ay nagapi din sila ng ang isang taon ay nagapi din sila ng ang isang taon ay nagapi din sila ng
mga Espanyol. mga Espanyol. mga Espanyol. mga Espanyol.
Sa Quezon naman ay Sa Quezon naman ay Sa Quezon naman ay Sa Quezon naman ay
pinamunuan ni Apolinario dela Cruz pinamunuan ni Apolinario dela Cruz pinamunuan ni Apolinario dela Cruz pinamunuan ni Apolinario dela Cruz
ang pag-aalsa noong 1840 ang pag-aalsa noong 1840 ang pag-aalsa noong 1840 ang pag-aalsa noong 1840
hanggang 1841. Mas kilala bilang hanggang 1841. Mas kilala bilang hanggang 1841. Mas kilala bilang hanggang 1841. Mas kilala bilang
Hermano Pule, siya ay nagalit nang Hermano Pule, siya ay nagalit nang Hermano Pule, siya ay nagalit nang Hermano Pule, siya ay nagalit nang
tanggihan ang kanyang kahilingang tanggihan ang kanyang kahilingang tanggihan ang kanyang kahilingang tanggihan ang kanyang kahilingang
maging pari at ipinabuwag ang maging pari at ipinabuwag ang maging pari at ipinabuwag ang maging pari at ipinabuwag ang
kanyang itinatag na kapatiran, ang kanyang itinatag na kapatiran, ang kanyang itinatag na kapatiran, ang kanyang itinatag na kapatiran, ang
Cofradia de San Jose. Cofradia de San Jose. Cofradia de San Jose. Cofradia de San Jose.
126
•Ekonomiko •Ekonomiko •Ekonomiko •Ekonomiko
Mahigpit na tinutulan ng Mahigpit na tinutulan ng Mahigpit na tinutulan ng Mahigpit na tinutulan ng
mga Pilipino ang mga patakarang mga Pilipino ang mga patakarang mga Pilipino ang mga patakarang mga Pilipino ang mga patakarang
pangkabuhayan na ipinatupad ng pangkabuhayan na ipinatupad ng pangkabuhayan na ipinatupad ng pangkabuhayan na ipinatupad ng
mga Espanyol tulad ng sapilitang mga Espanyol tulad ng sapilitang mga Espanyol tulad ng sapilitang mga Espanyol tulad ng sapilitang
paggawa at momopolyo. paggawa at momopolyo. paggawa at momopolyo. paggawa at momopolyo.
Ang pag-aalsa ni Diego Ang pag-aalsa ni Diego Ang pag-aalsa ni Diego Ang pag-aalsa ni Diego
Silang sa Ilocos ang isang Silang sa Ilocos ang isang Silang sa Ilocos ang isang Silang sa Ilocos ang isang
halimbawa , bunsod ito ng malabis halimbawa , bunsod ito ng malabis halimbawa , bunsod ito ng malabis halimbawa , bunsod ito ng malabis
na pagbabayad ng tributo sa mga na pagbabayad ng tributo sa mga na pagbabayad ng tributo sa mga na pagbabayad ng tributo sa mga
Espanyol. Noong Disyembre 14, Espanyol. Noong Disyembre 14, Espanyol. Noong Disyembre 14, Espanyol. Noong Disyembre 14,
1762 ay matagumpay nilang 1762 ay matagumpay nilang 1762 ay matagumpay nilang 1762 ay matagumpay nilang
napababa sa puwesto ang napababa sa puwesto ang napababa sa puwesto ang napababa sa puwesto ang
gobernador at Obispo ng Vigan, at gobernador at Obispo ng Vigan, at gobernador at Obispo ng Vigan, at gobernador at Obispo ng Vigan, at
agad na idineklara ang Malayang agad na idineklara ang Malayang agad na idineklara ang Malayang agad na idineklara ang Malayang
Ilocos. Ipinapatay siya ng mga Ilocos. Ipinapatay siya ng mga Ilocos. Ipinapatay siya ng mga Ilocos. Ipinapatay siya ng mga
Espanyol sa kaniyang kaibigang si Espanyol sa kaniyang kaibigang si Espanyol sa kaniyang kaibigang si Espanyol sa kaniyang kaibigang si
Miguel Vicos. Ipinagpatuloy ng Miguel Vicos. Ipinagpatuloy ng Miguel Vicos. Ipinagpatuloy ng Miguel Vicos. Ipinagpatuloy ng
kanyang asawang si Gabriela Silang kanyang asawang si Gabriela Silang kanyang asawang si Gabriela Silang kanyang asawang si Gabriela Silang
ang kaniyang pakikipaglaban ang kaniyang pakikipaglaban ang kaniyang pakikipaglaban ang kaniyang pakikipaglaban
hanggang sa ito ay madakip at hanggang sa ito ay madakip at hanggang sa ito ay madakip at hanggang sa ito ay madakip at
pugutan ng ulo noong Setyembre pugutan ng ulo noong Setyembre pugutan ng ulo noong Setyembre pugutan ng ulo noong Setyembre
10, 1763. 10, 1763. 10, 1763. 10, 1763.
Mga Dahilan Ng Pagkabigo Ng Mga Mga Dahilan Ng Pagkabigo Ng Mga Mga Dahilan Ng Pagkabigo Ng Mga Mga Dahilan Ng Pagkabigo Ng Mga
Pag-aalsa Pag-aalsa Pag-aalsa Pag-aalsa
Nabigo ang mga Nabigo ang mga Nabigo ang mga Nabigo ang mga
isinagawang pag-aalsa ng mga isinagawang pag-aalsa ng mga isinagawang pag-aalsa ng mga isinagawang pag-aalsa ng mga
Pilipino bunsod ng mga sumusunod Pilipino bunsod ng mga sumusunod Pilipino bunsod ng mga sumusunod Pilipino bunsod ng mga sumusunod
na dahilan: na dahilan: na dahilan: na dahilan:
1. pagiging watak-watak 1. pagiging watak-watak 1. pagiging watak-watak 1. pagiging watak-watak
ng Pilipinas; ng Pilipinas; ng Pilipinas; ng Pilipinas;
2. kawalan ng 2. kawalan ng 2. kawalan ng 2. kawalan ng
komunikasyon higit sa mga komunikasyon higit sa mga komunikasyon higit sa mga komunikasyon higit sa mga
Pilipinong nasa liblib na lugar; Pilipinong nasa liblib na lugar; Pilipinong nasa liblib na lugar; Pilipinong nasa liblib na lugar;
3. pagkakaiba-iba ng 3. pagkakaiba-iba ng 3. pagkakaiba-iba ng 3. pagkakaiba-iba ng
diyalekto; diyalekto; diyalekto; diyalekto;
4. kakapusan sa salapi at 4. kakapusan sa salapi at 4. kakapusan sa salapi at 4. kakapusan sa salapi at
armas; armas; armas; armas;
5. hindi kasapatan ng 5. hindi kasapatan ng 5. hindi kasapatan ng 5. hindi kasapatan ng
kaalaman sa pakikidigma; kaalaman sa pakikidigma; kaalaman sa pakikidigma; kaalaman sa pakikidigma;
6. pagiging mas makabago 6. pagiging mas makabago 6. pagiging mas makabago 6. pagiging mas makabago
ng armas ng mga Espanyol; at ng armas ng mga Espanyol; at ng armas ng mga Espanyol; at ng armas ng mga Espanyol; at
127
7. ang pagbabayad ng mga 7. ang pagbabayad ng mga 7. ang pagbabayad ng mga 7. ang pagbabayad ng mga
Espanyol sa mersenaryong katutubo Espanyol sa mersenaryong katutubo Espanyol sa mersenaryong katutubo Espanyol sa mersenaryong katutubo
upang talunin ang upang talunin ang upang talunin ang upang talunin ang
kapuwa katutubong nag- kapuwa katutubong nag- kapuwa katutubong nag- kapuwa katutubong nag-
aalsa. aalsa. aalsa. aalsa.
Mga Salik Sa Pag-usbong Ng Mga Salik Sa Pag-usbong Ng Mga Salik Sa Pag-usbong Ng Mga Salik Sa Pag-usbong Ng
Kamalayang Pambansa Kamalayang Pambansa Kamalayang Pambansa Kamalayang Pambansa
Nakatulong sa pagbuo ng Nakatulong sa pagbuo ng Nakatulong sa pagbuo ng Nakatulong sa pagbuo ng
kamalayang pambansa ang mga kamalayang pambansa ang mga kamalayang pambansa ang mga kamalayang pambansa ang mga
sumusunod na salik na bunga ng sumusunod na salik na bunga ng sumusunod na salik na bunga ng sumusunod na salik na bunga ng
iba’t ibang pangyayari sa mundo iba’t ibang pangyayari sa mundo iba’t ibang pangyayari sa mundo iba’t ibang pangyayari sa mundo
noong ika-19 na siglo. noong ika-19 na siglo. noong ika-19 na siglo. noong ika-19 na siglo.
• Pagbubukas Ng Suez Canal • Pagbubukas Ng Suez Canal • Pagbubukas Ng Suez Canal • Pagbubukas Ng Suez Canal
Binuksan ang Binuksan ang Binuksan ang Binuksan ang
pandaigdigang kalakalan ang Suez pandaigdigang kalakalan ang Suez pandaigdigang kalakalan ang Suez pandaigdigang kalakalan ang Suez
Canal noong ika-17 ng Nobyembre Canal noong ika-17 ng Nobyembre Canal noong ika-17 ng Nobyembre Canal noong ika-17 ng Nobyembre
1869. Sa pagbubukas nito, higit na 1869. Sa pagbubukas nito, higit na 1869. Sa pagbubukas nito, higit na 1869. Sa pagbubukas nito, higit na
napadali ang pag-aangkat ng kalakal napadali ang pag-aangkat ng kalakal napadali ang pag-aangkat ng kalakal napadali ang pag-aangkat ng kalakal
at pagdating ng kaisipang liberal at pagdating ng kaisipang liberal at pagdating ng kaisipang liberal at pagdating ng kaisipang liberal
mula sa Europe. Napaikli sa isang mula sa Europe. Napaikli sa isang mula sa Europe. Napaikli sa isang mula sa Europe. Napaikli sa isang
buwan ang paglalakbay mula sa buwan ang paglalakbay mula sa buwan ang paglalakbay mula sa buwan ang paglalakbay mula sa
Europe patungong Maynila. Europe patungong Maynila. Europe patungong Maynila. Europe patungong Maynila.
Dahil ditto ay dumami ang Dahil ditto ay dumami ang Dahil ditto ay dumami ang Dahil ditto ay dumami ang
mga dayuhang naglakbay sa Pilipinas mga dayuhang naglakbay sa Pilipinas mga dayuhang naglakbay sa Pilipinas mga dayuhang naglakbay sa Pilipinas
at gayundin ang mga Pilipinong at gayundin ang mga Pilipinong at gayundin ang mga Pilipinong at gayundin ang mga Pilipinong
nakapaglakbay palabas ng bansa. nakapaglakbay palabas ng bansa. nakapaglakbay palabas ng bansa. nakapaglakbay palabas ng bansa.
Nakarating din sa Pilipinas ang mga Nakarating din sa Pilipinas ang mga Nakarating din sa Pilipinas ang mga Nakarating din sa Pilipinas ang mga
aklat, pahayagan, at iba pang aklat, pahayagan, at iba pang aklat, pahayagan, at iba pang aklat, pahayagan, at iba pang
babasahing mula sa Europe at babasahing mula sa Europe at babasahing mula sa Europe at babasahing mula sa Europe at
America na naglalaman ng mga America na naglalaman ng mga America na naglalaman ng mga America na naglalaman ng mga
kaisipang liberal kaugnay sa kaisipang liberal kaugnay sa kaisipang liberal kaugnay sa kaisipang liberal kaugnay sa
kalayaan, pagkakpantay-pantay, at kalayaan, pagkakpantay-pantay, at kalayaan, pagkakpantay-pantay, at kalayaan, pagkakpantay-pantay, at
pagkakapatiran. pagkakapatiran. pagkakapatiran. pagkakapatiran.
• Pag-usbong Ng Panggitnang Uri • Pag-usbong Ng Panggitnang Uri • Pag-usbong Ng Panggitnang Uri • Pag-usbong Ng Panggitnang Uri
Bungan g paglago ng Bungan g paglago ng Bungan g paglago ng Bungan g paglago ng
agrikultura at pagbubukas ng agrikultura at pagbubukas ng agrikultura at pagbubukas ng agrikultura at pagbubukas ng
Pilipinas sa kalakalang pandaigdig ay Pilipinas sa kalakalang pandaigdig ay Pilipinas sa kalakalang pandaigdig ay Pilipinas sa kalakalang pandaigdig ay
may ilang mangangalakal, may ilang mangangalakal, may ilang mangangalakal, may ilang mangangalakal,
magsasaka, at propesyonal na magsasaka, at propesyonal na magsasaka, at propesyonal na magsasaka, at propesyonal na
128
umunlad ang pamumuhay. Sila ang umunlad ang pamumuhay. Sila ang umunlad ang pamumuhay. Sila ang umunlad ang pamumuhay. Sila ang
bumuo sa panggitnang uri sa lipunan bumuo sa panggitnang uri sa lipunan bumuo sa panggitnang uri sa lipunan bumuo sa panggitnang uri sa lipunan
sa Pilipinas. sa Pilipinas. sa Pilipinas. sa Pilipinas.
Karaniwang kinabibilangan Karaniwang kinabibilangan Karaniwang kinabibilangan Karaniwang kinabibilangan
ng mga Chinese at Spanish mestizo ng mga Chinese at Spanish mestizo ng mga Chinese at Spanish mestizo ng mga Chinese at Spanish mestizo
ang mga panggitnang uri. Dahila sa ang mga panggitnang uri. Dahila sa ang mga panggitnang uri. Dahila sa ang mga panggitnang uri. Dahila sa
nakamit nilang kasaganaan ay nakamit nilang kasaganaan ay nakamit nilang kasaganaan ay nakamit nilang kasaganaan ay
nagkaroon ng kakayahan ang mga nagkaroon ng kakayahan ang mga nagkaroon ng kakayahan ang mga nagkaroon ng kakayahan ang mga
nasa panggitnang uri na pag-aralin nasa panggitnang uri na pag-aralin nasa panggitnang uri na pag-aralin nasa panggitnang uri na pag-aralin
ang kanilang mga anak sa Maynila o ang kanilang mga anak sa Maynila o ang kanilang mga anak sa Maynila o ang kanilang mga anak sa Maynila o
sa Europe (Spain). Doon nakamit ng sa Europe (Spain). Doon nakamit ng sa Europe (Spain). Doon nakamit ng sa Europe (Spain). Doon nakamit ng
mga “naliwanagang” kabataan , o mga “naliwanagang” kabataan , o mga “naliwanagang” kabataan , o mga “naliwanagang” kabataan , o
mga ilustrados, ang liberal na mga ilustrados, ang liberal na mga ilustrados, ang liberal na mga ilustrados, ang liberal na
edukasyong nagmulat sa kanila sa edukasyong nagmulat sa kanila sa edukasyong nagmulat sa kanila sa edukasyong nagmulat sa kanila sa
tunay na kalagayan ng Pilipinas. tunay na kalagayan ng Pilipinas. tunay na kalagayan ng Pilipinas. tunay na kalagayan ng Pilipinas.
• Liberal Na Pamumuno • Liberal Na Pamumuno • Liberal Na Pamumuno • Liberal Na Pamumuno
Noong ika-19 ng Noong ika-19 ng Noong ika-19 ng Noong ika-19 ng
Setyembre 1868, sumiklab ang isang Setyembre 1868, sumiklab ang isang Setyembre 1868, sumiklab ang isang Setyembre 1868, sumiklab ang isang
himagsikan sa Spain na nagbunga ng himagsikan sa Spain na nagbunga ng himagsikan sa Spain na nagbunga ng himagsikan sa Spain na nagbunga ng
pagpapalit ng pamamahala nito pagpapalit ng pamamahala nito pagpapalit ng pamamahala nito pagpapalit ng pamamahala nito
mula sa kamay ng mga konserbatibo mula sa kamay ng mga konserbatibo mula sa kamay ng mga konserbatibo mula sa kamay ng mga konserbatibo
tungo sa mga liberal. Sa panahong tungo sa mga liberal. Sa panahong tungo sa mga liberal. Sa panahong tungo sa mga liberal. Sa panahong
ito ipinadala si Carlos Maria de la ito ipinadala si Carlos Maria de la ito ipinadala si Carlos Maria de la ito ipinadala si Carlos Maria de la
Torre bilang bagong gobernador- Torre bilang bagong gobernador- Torre bilang bagong gobernador- Torre bilang bagong gobernador-
heneral sa Pilipinas. heneral sa Pilipinas. heneral sa Pilipinas. heneral sa Pilipinas.
Madaling nakuha ni de la Madaling nakuha ni de la Madaling nakuha ni de la Madaling nakuha ni de la
Torre ang pagtitiwala ng mga Torre ang pagtitiwala ng mga Torre ang pagtitiwala ng mga Torre ang pagtitiwala ng mga
Pilipino sa dahilang nakilala siya sa Pilipino sa dahilang nakilala siya sa Pilipino sa dahilang nakilala siya sa Pilipino sa dahilang nakilala siya sa
pagiging liberal ng kaniyang pagiging liberal ng kaniyang pagiging liberal ng kaniyang pagiging liberal ng kaniyang
pamamahala. Pinakinggan niya ang pamamahala. Pinakinggan niya ang pamamahala. Pinakinggan niya ang pamamahala. Pinakinggan niya ang
mga suliranin ng mga mamamayan mga suliranin ng mga mamamayan mga suliranin ng mga mamamayan mga suliranin ng mga mamamayan
at nakikihalubilo sa mga tao, at nakikihalubilo sa mga tao, at nakikihalubilo sa mga tao, at nakikihalubilo sa mga tao,
Espanyol man o Pilipino. Ipinagbawal Espanyol man o Pilipino. Ipinagbawal Espanyol man o Pilipino. Ipinagbawal Espanyol man o Pilipino. Ipinagbawal
niya ang parusang hagupit, niya ang parusang hagupit, niya ang parusang hagupit, niya ang parusang hagupit,
winakasan ang pag-eespiya sa mga winakasan ang pag-eespiya sa mga winakasan ang pag-eespiya sa mga winakasan ang pag-eespiya sa mga
pahayagan, at hinikayat ang pahayagan, at hinikayat ang pahayagan, at hinikayat ang pahayagan, at hinikayat ang
malayang pamamahayag. malayang pamamahayag. malayang pamamahayag. malayang pamamahayag.
Subalit hindi nagtagal ang Subalit hindi nagtagal ang Subalit hindi nagtagal ang Subalit hindi nagtagal ang
liberal na pamamahala ni de la Torre liberal na pamamahala ni de la Torre liberal na pamamahala ni de la Torre liberal na pamamahala ni de la Torre
matapos itong palitan bilang matapos itong palitan bilang matapos itong palitan bilang matapos itong palitan bilang
gobernador-heneral ni Rafael gobernador-heneral ni Rafael gobernador-heneral ni Rafael gobernador-heneral ni Rafael
Izquierdo. Si Izquierdo ang kinilala Izquierdo. Si Izquierdo ang kinilala Izquierdo. Si Izquierdo ang kinilala Izquierdo. Si Izquierdo ang kinilala
bilang isa sa pinakamalupit na bilang isa sa pinakamalupit na bilang isa sa pinakamalupit na bilang isa sa pinakamalupit na
129
namuno sa Pilipinas. Sa panahong namuno sa Pilipinas. Sa panahong namuno sa Pilipinas. Sa panahong namuno sa Pilipinas. Sa panahong
ito ay lalong sumidhi ang pagnanais ito ay lalong sumidhi ang pagnanais ito ay lalong sumidhi ang pagnanais ito ay lalong sumidhi ang pagnanais
ng mga Pilipino para sa pagbabago ng mga Pilipino para sa pagbabago ng mga Pilipino para sa pagbabago ng mga Pilipino para sa pagbabago
at kasarinlan. at kasarinlan. at kasarinlan. at kasarinlan.
• Sekularisasyon At Ang Tatlong • Sekularisasyon At Ang Tatlong • Sekularisasyon At Ang Tatlong • Sekularisasyon At Ang Tatlong
Paring Martir Paring Martir Paring Martir Paring Martir
Noong ika-19 na siglo, isa Noong ika-19 na siglo, isa Noong ika-19 na siglo, isa Noong ika-19 na siglo, isa
pang pangyayari ang nagging salik sa pang pangyayari ang nagging salik sa pang pangyayari ang nagging salik sa pang pangyayari ang nagging salik sa
pag-usbong ng kamalayang Pilipino, pag-usbong ng kamalayang Pilipino, pag-usbong ng kamalayang Pilipino, pag-usbong ng kamalayang Pilipino,
ang sekularisasyon. Ang ang sekularisasyon. Ang ang sekularisasyon. Ang ang sekularisasyon. Ang
sekularisasyon ay ang pagbibigay sa sekularisasyon ay ang pagbibigay sa sekularisasyon ay ang pagbibigay sa sekularisasyon ay ang pagbibigay sa
mga paring sekular ng mga paring sekular ng mga paring sekular ng mga paring sekular ng
kapangyarihang pamunuan ang mga kapangyarihang pamunuan ang mga kapangyarihang pamunuan ang mga kapangyarihang pamunuan ang mga
parokya. parokya. parokya. parokya.
Ang mga paring regular ay Ang mga paring regular ay Ang mga paring regular ay Ang mga paring regular ay
ang mga paring Espanyol na kabilang ang mga paring Espanyol na kabilang ang mga paring Espanyol na kabilang ang mga paring Espanyol na kabilang
sa mga ordeng relihiyoso tulad ng sa mga ordeng relihiyoso tulad ng sa mga ordeng relihiyoso tulad ng sa mga ordeng relihiyoso tulad ng
Agustinian, Franciscan, Recollect, Agustinian, Franciscan, Recollect, Agustinian, Franciscan, Recollect, Agustinian, Franciscan, Recollect,
Jesuit, at Dominican. Jesuit, at Dominican. Jesuit, at Dominican. Jesuit, at Dominican.
Paring sekular naman ang Paring sekular naman ang Paring sekular naman ang Paring sekular naman ang
tawag sa mga Pilipinong pari na tawag sa mga Pilipinong pari na tawag sa mga Pilipinong pari na tawag sa mga Pilipinong pari na
hindi maaaring mapabilang sa hindi maaaring mapabilang sa hindi maaaring mapabilang sa hindi maaaring mapabilang sa
alinmang ordeng relihiyoso. alinmang ordeng relihiyoso. alinmang ordeng relihiyoso. alinmang ordeng relihiyoso.
GAWIN MO GAWIN MO GAWIN MO GAWIN MO

D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Nag-ugat ang suliranin mula sa Nag-ugat ang suliranin mula sa Nag-ugat ang suliranin mula sa Nag-ugat ang suliranin mula sa
at paglalahad ng bagong kasanayan pagtutol ng mga paring regular na pagtutol ng mga paring regular na pagtutol ng mga paring regular na pagtutol ng mga paring regular na
#1 pamunuan ang mga paring secular pamunuan ang mga paring secular pamunuan ang mga paring secular pamunuan ang mga paring secular
ang mga parokya. Ito ay sapagkat ang mga parokya. Ito ay sapagkat ang mga parokya. Ito ay sapagkat ang mga parokya. Ito ay sapagkat
kaakibat ng pagiging pinuno ng kaakibat ng pagiging pinuno ng kaakibat ng pagiging pinuno ng kaakibat ng pagiging pinuno ng
parokya ay ang malawak na parokya ay ang malawak na parokya ay ang malawak na parokya ay ang malawak na
kapangyarihan at impluwensiya kapangyarihan at impluwensiya kapangyarihan at impluwensiya kapangyarihan at impluwensiya
gayundin ang yamang mula sa kaban gayundin ang yamang mula sa kaban gayundin ang yamang mula sa kaban gayundin ang yamang mula sa kaban
ng simbahan. Ibinalik sa mga paring ng simbahan. Ibinalik sa mga paring ng simbahan. Ibinalik sa mga paring ng simbahan. Ibinalik sa mga paring
regular ang mga parokyang hawak regular ang mga parokyang hawak regular ang mga parokyang hawak regular ang mga parokyang hawak
ng mga paring secular. Hinaing ng ng mga paring secular. Hinaing ng ng mga paring secular. Hinaing ng ng mga paring secular. Hinaing ng
mga pilipinong pari, diskriminasyon mga pilipinong pari, diskriminasyon mga pilipinong pari, diskriminasyon mga pilipinong pari, diskriminasyon
ang ginawang pagtanggal sa kanilang ang ginawang pagtanggal sa kanilang ang ginawang pagtanggal sa kanilang ang ginawang pagtanggal sa kanilang
130
katungkulan. Bunsod nito, nagsimula katungkulan. Bunsod nito, nagsimula katungkulan. Bunsod nito, nagsimula katungkulan. Bunsod nito, nagsimula
ang isang kilusan sa pamumuno ni ang isang kilusan sa pamumuno ni ang isang kilusan sa pamumuno ni ang isang kilusan sa pamumuno ni
Padre Pedro Pelaez. Padre Pedro Pelaez. Padre Pedro Pelaez. Padre Pedro Pelaez.
Isang pag-aalsa ang Isang pag-aalsa ang Isang pag-aalsa ang Isang pag-aalsa ang
sumiklab noong 1872 sa Cavite na sumiklab noong 1872 sa Cavite na sumiklab noong 1872 sa Cavite na sumiklab noong 1872 sa Cavite na
kinabibilangan ng mga sundalong kinabibilangan ng mga sundalong kinabibilangan ng mga sundalong kinabibilangan ng mga sundalong
Pilipino na naglilingkod sa isang Pilipino na naglilingkod sa isang Pilipino na naglilingkod sa isang Pilipino na naglilingkod sa isang
arsenal dito. Pinangunahan ito ni arsenal dito. Pinangunahan ito ni arsenal dito. Pinangunahan ito ni arsenal dito. Pinangunahan ito ni
Fernando La Madrid na isang Fernando La Madrid na isang Fernando La Madrid na isang Fernando La Madrid na isang
sarhentong Pilipino. Nag-aklas ang sarhentong Pilipino. Nag-aklas ang sarhentong Pilipino. Nag-aklas ang sarhentong Pilipino. Nag-aklas ang
mga sundalo nang tanggalin ang ilan mga sundalo nang tanggalin ang ilan mga sundalo nang tanggalin ang ilan mga sundalo nang tanggalin ang ilan
sa kanilang mga pribilehiyo tulad ng sa kanilang mga pribilehiyo tulad ng sa kanilang mga pribilehiyo tulad ng sa kanilang mga pribilehiyo tulad ng
hindi pagbabayad ng buwis at hindi hindi pagbabayad ng buwis at hindi hindi pagbabayad ng buwis at hindi hindi pagbabayad ng buwis at hindi
kasali sa sapilitang paggawa. kasali sa sapilitang paggawa. kasali sa sapilitang paggawa. kasali sa sapilitang paggawa.
Ang pag-aalsang ito ay Ang pag-aalsang ito ay Ang pag-aalsang ito ay Ang pag-aalsang ito ay
agad nasugpo ng mga Espanyol at agad nasugpo ng mga Espanyol at agad nasugpo ng mga Espanyol at agad nasugpo ng mga Espanyol at
dinakip ang mga napagbintangang dinakip ang mga napagbintangang dinakip ang mga napagbintangang dinakip ang mga napagbintangang
pinuno nito, kabilang ang mga pinuno nito, kabilang ang mga pinuno nito, kabilang ang mga pinuno nito, kabilang ang mga
paring sina Mariano Gomez, Jose paring sina Mariano Gomez, Jose paring sina Mariano Gomez, Jose paring sina Mariano Gomez, Jose
Burgos, at Jacinto Zamora. Burgos, at Jacinto Zamora. Burgos, at Jacinto Zamora. Burgos, at Jacinto Zamora.
Nilitis ang tatlong pari at Nilitis ang tatlong pari at Nilitis ang tatlong pari at Nilitis ang tatlong pari at
isinakdal ng mga bayarang testigo, isinakdal ng mga bayarang testigo, isinakdal ng mga bayarang testigo, isinakdal ng mga bayarang testigo,
piskal, at abogado. Hinatulan sila ng piskal, at abogado. Hinatulan sila ng piskal, at abogado. Hinatulan sila ng piskal, at abogado. Hinatulan sila ng
kamatayan at ginarote noong ika-17 kamatayan at ginarote noong ika-17 kamatayan at ginarote noong ika-17 kamatayan at ginarote noong ika-17
ng Pebrero 1872. Sa pangyayaring ng Pebrero 1872. Sa pangyayaring ng Pebrero 1872. Sa pangyayaring ng Pebrero 1872. Sa pangyayaring
ito, napaigting ang damdaming ito, napaigting ang damdaming ito, napaigting ang damdaming ito, napaigting ang damdaming
makabansa ng mga Pilipino laban sa makabansa ng mga Pilipino laban sa makabansa ng mga Pilipino laban sa makabansa ng mga Pilipino laban sa
mga mananakop. mga mananakop. mga mananakop. mga mananakop.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain
#2
F. Paglinang sa Kabihasan Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin Ipinahayag ng mga Pilipino ang Ipinahayag ng mga Pilipino ang Ipinahayag ng mga Pilipino ang Ipinahayag ng mga Pilipino ang
kanilang galit at hinanakit sa mga kanilang galit at hinanakit sa mga kanilang galit at hinanakit sa mga kanilang galit at hinanakit sa mga
Espanyol sa Espanyol sa Espanyol sa Espanyol sa
pamamagitan ng pamumuno sa pamamagitan ng pamumuno sa pamamagitan ng pamumuno sa pamamagitan ng pamumuno sa
mahigit 100 pag-aalsa sa loob ng mahigit 100 pag-aalsa sa loob ng mahigit 100 pag-aalsa sa loob ng mahigit 100 pag-aalsa sa loob ng
131
mahigit 300 taon. mahigit 300 taon. mahigit 300 taon. mahigit 300 taon.
• May mga pangyayaring naganap sa • May mga pangyayaring naganap sa • May mga pangyayaring naganap sa • May mga pangyayaring naganap sa
loob at labas ng bansa na pumukaw loob at labas ng bansa na pumukaw loob at labas ng bansa na pumukaw loob at labas ng bansa na pumukaw
at nagpaalab sa at nagpaalab sa at nagpaalab sa at nagpaalab sa
kamalayang makabayan ng mga kamalayang makabayan ng mga kamalayang makabayan ng mga kamalayang makabayan ng mga
Pilipino. Pilipino. Pilipino. Pilipino.
• Napagtanto ng maraming Pilipino • Napagtanto ng maraming Pilipino • Napagtanto ng maraming Pilipino • Napagtanto ng maraming Pilipino
na ang pinakamahalagang salik sa na ang pinakamahalagang salik sa na ang pinakamahalagang salik sa na ang pinakamahalagang salik sa
pagbuo ng nasyon ay pagbuo ng nasyon ay pagbuo ng nasyon ay pagbuo ng nasyon ay
ang pagkakaisa ng lahat na ang pagkakaisa ng lahat na ang pagkakaisa ng lahat na ang pagkakaisa ng lahat na
ipagtanggol ang Pilipinas. ipagtanggol ang Pilipinas. ipagtanggol ang Pilipinas. ipagtanggol ang Pilipinas.
I. Pagtataya ng Aralin Bilugan ang salitang hindi kabilang Bilugan ang salitang hindi kabilang Bilugan ang salitang hindi kabilang sa Bilugan ang salitang hindi kabilang
sa pangkat. Ipaliwanag ang sagot. sa pangkat. Ipaliwanag ang sagot. pangkat. Ipaliwanag ang sagot. sa pangkat. Ipaliwanag ang sagot.
1. Franciscan, Recollect, Sekular, 1. Franciscan, Recollect, Sekular, 1. Franciscan, Recollect, Sekular, 1. Franciscan, Recollect, Sekular,
Augustinian Augustinian Augustinian Augustinian
2. Pedro Pelaez, Mariano Gomez, 2. Pedro Pelaez, Mariano Gomez, 2. Pedro Pelaez, Mariano Gomez, 2. Pedro Pelaez, Mariano Gomez,
Jacinto Zamora, Jose Burgos Jacinto Zamora, Jose Burgos Jacinto Zamora, Jose Burgos Jacinto Zamora, Jose Burgos
3. Rafael de Izquierdo, Carlos 3. Rafael de Izquierdo, Carlos 3. Rafael de Izquierdo, Carlos 3. Rafael de Izquierdo, Carlos
Maria de la Torre, Suez Canal, Maria de la Torre, Suez Canal, Maria de la Torre, Suez Canal, Maria de la Torre, Suez Canal,
Panggitnang Uri Panggitnang Uri Panggitnang Uri Panggitnang Uri
4. Magat Salamat, Martin Pangan, 4. Magat Salamat, Martin Pangan, 4. Magat Salamat, Martin Pangan, 4. Magat Salamat, Martin Pangan,
Juan Banal, Diego Silang Juan Banal, Diego Silang Juan Banal, Diego Silang Juan Banal, Diego Silang
5. Carlos Maria de la Torre, Jean 5. Carlos Maria de la Torre, Jean 5. Carlos Maria de la Torre, Jean 5. Carlos Maria de la Torre, Jean
Jacques Rousseau, Voltaire John Jacques Rousseau, Voltaire John Jacques Rousseau, Voltaire John Jacques Rousseau, Voltaire John
Locke Locke Locke Locke
J. Karagdagang gawain para sa Punan ng tamang sago tang patlang. Punan ng tamang sago tang patlang. Punan ng tamang sago tang patlang. Punan ng tamang sago tang patlang.
1. paring regular: ordeng 1. paring regular: ordeng 1. paring regular: ordeng 1. paring regular: ordeng
panrelihiyon ; paring secular: panrelihiyon ; paring secular: panrelihiyon ; paring secular: panrelihiyon ; paring secular:
_______________ _______________ _______________ _______________
132
2. Carlos Maria de la Torre: 2. Carlos Maria de la Torre: 2. Carlos Maria de la Torre: 2. Carlos Maria de la Torre:
liberal ; _______________: liberal ; _______________: liberal ; _______________: liberal ; _______________:
konserbatibo konserbatibo konserbatibo konserbatibo
3. Pedro Pelaez: 3. Pedro Pelaez: 3. Pedro Pelaez: 3. Pedro Pelaez:

_______________ ; Mga Datu ng _______________ ; Mga Datu ng _______________ ; Mga Datu ng _______________ ; Mga Datu ng
Tondo: maibalik ang kapangyarihang Tondo: maibalik ang kapangyarihang Tondo: maibalik ang kapangyarihang Tondo: maibalik ang kapangyarihang
pampolitika sa mga datu pampolitika sa mga datu pampolitika sa mga datu pampolitika sa mga datu
4. Pag-aalsa sa Cavite: 4. Pag-aalsa sa Cavite: 4. Pag-aalsa sa Cavite: 4. Pag-aalsa sa Cavite:

_______________ ; Pag-aalsa sa _______________ ; Pag-aalsa sa _______________ ; Pag-aalsa sa _______________ ; Pag-aalsa sa
Tamblot: panrelihiyon Tamblot: panrelihiyon Tamblot: panrelihiyon Tamblot: panrelihiyon
5. Francisco Dagohoy: Bohol ; 5. Francisco Dagohoy: Bohol ; 5. Francisco Dagohoy: Bohol ; 5. Francisco Dagohoy: Bohol ;
_______________: Quezon _______________: Quezon _______________: Quezon _______________: Quezon
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
133
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Disyembre 19-23, 2016 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Natatalakay ang mga lokal na pangyayari tungo sa pag-usbong ng pakikibaka ng bayan
A. Pamantayang Pangnilalaman Christmas break Christmas break

Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag-
unawa sa bahaging ginampanan ng unawa sa bahaging ginampanan ng unawa sa bahaging ginampanan ng
kolonyalismong Espanyol at kolonyalismong Espanyol at kolonyalismong Espanyol at
pandaigdigang koteksto ng reporma pandaigdigang koteksto ng reporma pandaigdigang koteksto ng reporma
sa pag-usbong ng kamalayang sa pag-usbong ng kamalayang sa pag-usbong ng kamalayang
pambansa attungo sa pagkabuo ng pambansa attungo sa pagkabuo ng pambansa attungo sa pagkabuo ng
Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon
B. Pamantayan sa Pagaganap Nakapagpapahayag ng pagmamalaki Nakapagpapahayag ng pagmamalaki Nakapagpapahayag ng pagmamalaki

sa pagpupunyagi ng mga sa pagpupunyagi ng mga sa pagpupunyagi ng mga
makabayang Pilipino sa gitna ng makabayang Pilipino sa gitna ng makabayang Pilipino sa gitna ng
kolonyalismong Espanyol at sa kolonyalismong Espanyol at sa kolonyalismong Espanyol at sa
mahalagang papel na ginagampanan mahalagang papel na ginagampanan mahalagang papel na ginagampanan
nito sa pag-usbong ng kamalayang nito sa pag-usbong ng kamalayang nito sa pag-usbong ng kamalayang
pambansa tungo sa pagkabuo ng pambansa tungo sa pagkabuo ng pambansa tungo sa pagkabuo ng
Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Natatalakay ang mga lokal na mga Natatalakay ang mga lokal na mga Natatalakay ang mga lokal na mga
(Isulat ang code ng bawat pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng
kasanayan) pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan
AP5PKB-IVa-b-1 AP5PKB-IVa-b-1 AP5PKB-IVa-b-1
II. NILALAMAN
134
KAGAMITANG PANTURO
C. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1
Yunit IV, Aralin 1, LM, ph. ______ Yunit IV, Aralin 1, LM, ph. ______ Yunit IV, Aralin 1, LM, ph. ______
Pilipinas Kong Hirang, Eleonor D. Pilipinas Kong Hirang, Eleonor D. Pilipinas Kong Hirang, Eleonor D.
Antonio, et.al., ph. 158 Antonio, et.al., ph. 158 Antonio, et.al., ph. 158

D. Iba pang Kagamitang Panturo Tsart, manila paper Tsart, manila paper Tsart, manila paper
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Tumawag ng mga boluntir. Gamit Tumawag ng mga boluntir. Gamit Tumawag ng mga boluntir. Gamit
at/o pagsisimula ng bagong ang kanilang katawan, ipasulat ang ang kanilang katawan, ipasulat ang ang kanilang katawan, ipasulat ang
aralin mga letrang bumubuo sa mga mga letrang bumubuo sa mga mga letrang bumubuo sa mga
salitang, gawain at sibika. Ipahula sa salitang, gawain at sibika. Ipahula sa salitang, gawain at sibika. Ipahula sa
pangkat o klase ang nabuong salita. pangkat o klase ang nabuong salita. pangkat o klase ang nabuong salita.
Bigyan ng kredit ang naunang Bigyan ng kredit ang naunang Bigyan ng kredit ang naunang
nakahula. nakahula. nakahula.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Natatalakay ang mga lokal na Natatalakay ang mga lokal na Natatalakay ang mga lokal na
pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng
pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa 1. Itanong: 1. Itanong: 1. Itanong:
bagong aralin Madali bang hulaan ang mga letra Madali bang hulaan ang mga letra Madali bang hulaan ang mga letra
kapag isinusulat gamit ang katawan? kapag isinusulat gamit ang katawan? kapag isinusulat gamit ang katawan?
Alam ba ninyo ang ibig sabihin ng Alam ba ninyo ang ibig sabihin ng Alam ba ninyo ang ibig sabihin ng
salitang nabuo ninyo? salitang nabuo ninyo? salitang nabuo ninyo?
Sa palagay ninyo, ano ang ibig Sa palagay ninyo, ano ang ibig Sa palagay ninyo, ano ang ibig
sabihin ng mga salitang, sabihin ng mga salitang, sabihin ng mga salitang,
Monopolya? Monopolya? Monopolya?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin gamit ang mga Ilahad ang aralin gamit ang mga Ilahad ang aralin gamit ang mga
at paglalahad ng bagong kasanayan susing tanong sa Alamin Mo, LM, susing tanong sa Alamin Mo, LM, susing tanong sa Alamin Mo, LM,
135
#1 pahina ___ pahina ___ pahina ___
Magdaos ng brainstorming kaugnay Magdaos ng brainstorming kaugnay Magdaos ng brainstorming kaugnay
ng mga tanong. Tanggapin lahat ang ng mga tanong. Tanggapin lahat ang ng mga tanong. Tanggapin lahat ang
sagot ng mag-aaral. sagot ng mag-aaral. sagot ng mag-aaral.
Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p.
___ ___ ___
Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C.
at paglalahad ng bagong kasanayan Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain
#2 A. A. A.
Talakayin ang sagot ng mga bata. Talakayin ang sagot ng mga bata. Talakayin ang sagot ng mga bata.
Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____.
Ipasulat ang sagot sa notbuk. Ipasulat ang sagot sa notbuk. Ipasulat ang sagot sa notbuk.
Ipangkat ang klase at ipagawa ang Ipangkat ang klase at ipagawa ang Ipangkat ang klase at ipagawa ang
Gawain C. Gawain C. Gawain C.
Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa
Tandaan Mo sa LM, p_____ Tandaan Mo sa LM, p_____ Tandaan Mo sa LM, p_____
F. Paglinang sa Kabihasan Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Pangkatang gawain Pangkatang gawain Pangkatang gawain
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin Ibahagi ang monopolyang tobacco. Ibahagi ang monopolyang tobacco. Ibahagi ang monopolyang tobacco.
I. Pagtataya ng Aralin Sagutin ang Natutuhan ko. Sagutin ang Natutuhan ko. Sagutin ang Natutuhan ko.
J. Karagdagang gawain para sa Sino sa mga Pilipinong nag-alsa Sino sa mga Pilipinong nag-alsa Sino sa mga Pilipinong nag-alsa
takdang-aralin at remediation laban sa mga Español ang higit mong laban sa mga Español ang higit mong laban sa mga Español ang higit mong
hinangaan? Bakit? hinangaan? Bakit? hinangaan? Bakit?
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
136
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Enero 2-6, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

A. Pamantayang Pangnilalaman
Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- LINGGUHANG PAGSUSULIT
unawa sa bahaging ginampanan ng unawa sa bahaging ginampanan ng unawa sa bahaging ginampanan ng unawa sa bahaging ginampanan ng
kolonyalismong Espanyol at kolonyalismong Espanyol at kolonyalismong Espanyol at kolonyalismong Espanyol at
pandaigdigang koteksto ng reporma pandaigdigang koteksto ng reporma pandaigdigang koteksto ng reporma pandaigdigang koteksto ng reporma
sa pag-usbong ng kamalayang sa pag-usbong ng kamalayang sa pag-usbong ng kamalayang sa pag-usbong ng kamalayang
pambansa attungo sa pagkabuo ng pambansa attungo sa pagkabuo ng pambansa attungo sa pagkabuo ng pambansa attungo sa pagkabuo ng
Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon
B. Pamantayan sa Pagaganap Nakapagpapahayag ng pagmamalaki Nakapagpapahayag ng pagmamalaki Nakapagpapahayag ng pagmamalaki Nakapagpapahayag ng pagmamalaki
sa pagpupunyagi ng mga sa pagpupunyagi ng mga sa pagpupunyagi ng mga sa pagpupunyagi ng mga
137
makabayang Pilipino sa gitna ng makabayang Pilipino sa gitna ng makabayang Pilipino sa gitna ng makabayang Pilipino sa gitna ng
kolonyalismong Espanyol at sa kolonyalismong Espanyol at sa kolonyalismong Espanyol at sa kolonyalismong Espanyol at sa
mahalagang papel na ginagampanan mahalagang papel na ginagampanan mahalagang papel na ginagampanan mahalagang papel na ginagampanan
nito sa pag-usbong ng kamalayang nito sa pag-usbong ng kamalayang nito sa pag-usbong ng kamalayang nito sa pag-usbong ng kamalayang
pambansa tungo sa pagkabuo ng pambansa tungo sa pagkabuo ng pambansa tungo sa pagkabuo ng pambansa tungo sa pagkabuo ng
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Natatalakay ang mga lokal na mga Natatalakay ang mga lokal na mga Natatalakay ang mga lokal na mga Natatalakay ang mga lokal na mga
(Isulat ang code ng bawat pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng
kasanayan) pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan
AP5PKB-IVa-b-1 AP5PKB-IVa-b-1 AP5PKB-IVa-b-1 AP5PKB-IVa-b-1
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1
Yunit IV, Aralin 1, LM, ph. ______ Yunit IV, Aralin 1, LM, ph. ______ Yunit IV, Aralin 1, LM, ph. ______ Yunit IV, Aralin 1, LM, ph. ______
Pilipinas Kong Hirang, Eleonor D. Pilipinas Kong Hirang, Eleonor D. Pilipinas Kong Hirang, Eleonor D. Pilipinas Kong Hirang, Eleonor D.
Antonio, et.al., ph. 158 Antonio, et.al., ph. 158 Antonio, et.al., ph. 158 Antonio, et.al., ph. 158

III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Ipasagot: Sino sa mga bayaning Ipasagot: Sino sa mga bayaning Ipasagot: Sino sa mga bayaning Ipasagot: Sino sa mga bayaning
at/o pagsisimula ng bagong Pilipino ang lumaban sa mga Español Pilipino ang lumaban sa mga Español Pilipino ang lumaban sa mga Español Pilipino ang lumaban sa mga Español
aralin ang higit mong hinahangaan? Anong ang higit mong hinahangaan? Anong ang higit mong hinahangaan? Anong ang higit mong hinahangaan? Anong
katangian ang inyong nagustuhan? katangian ang inyong nagustuhan? katangian ang inyong nagustuhan? katangian ang inyong nagustuhan?
Tignan ang larawan sa LM, ph.____. Tignan ang larawan sa LM, ph.____. Tignan ang larawan sa LM, ph.____. Tignan ang larawan sa LM, ph.____.
138
Pag-usapan ito. Pag-usapan ito. Pag-usapan ito. Pag-usapan ito.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Natatalakay ang mga lokal na Natatalakay ang mga lokal na Natatalakay ang mga lokal na Natatalakay ang mga lokal na
pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng
pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng
bagong aralin susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p.
_____. Tanggapin lahat ang sagot ng _____. Tanggapin lahat ang sagot ng _____. Tanggapin lahat ang sagot ng _____. Tanggapin lahat ang sagot ng
mag-aaral. mag-aaral. mag-aaral. mag-aaral.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p.
at paglalahad ng bagong kasanayan ___ ___ ___ ___
#1 Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa.
Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C.
Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain
Talakayin ang sagot ng mga bata. Talakayin ang sagot ng mga bata. Talakayin ang sagot ng mga bata. Talakayin ang sagot ng mga bata.
Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____.
Ipasulat ang sagot sa notbuk. Ipasulat ang sagot sa notbuk. Ipasulat ang sagot sa notbuk. Ipasulat ang sagot sa notbuk.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Cooperative Learning Technique Cooperative Learning Technique Cooperative Learning Technique Cooperative Learning Technique
at paglalahad ng bagong kasanayan (CLT). Hatiin ang klase sa limang (CLT). Hatiin ang klase sa limang (CLT). Hatiin ang klase sa limang (CLT). Hatiin ang klase sa limang
#2 pangkat. Ipagawa ang Gawain C sa pangkat. Ipagawa ang Gawain C sa pangkat. Ipagawa ang Gawain C sa pangkat. Ipagawa ang Gawain C sa
LM, ph. _____ at ipaulat ito sa LM, ph. _____ at ipaulat ito sa LM, ph. _____ at ipaulat ito sa LM, ph. _____ at ipaulat ito sa
buong klase. buong klase. buong klase. buong klase.
Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa
Tandaan Mo sa LM, p_____ Tandaan Mo sa LM, p_____ Tandaan Mo sa LM, p_____ Tandaan Mo sa LM, p_____
F. Paglinang sa Kabihasan Pangkatang gawain Pangkatang gawain Pangkatang gawain Pangkatang gawain
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Pangkatang gawain Pangkatang gawain Pangkatang gawain Pangkatang gawain
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin Ilahad ang Natutuhan mo pp._ Ilahad ang Natutuhan mo pp._ Ilahad ang Natutuhan mo pp._ Ilahad ang Natutuhan mo pp._
I. Pagtataya ng Aralin Ipagawa ang Natutuhan Ko, ph. Ipagawa ang Natutuhan Ko, ph. Ipagawa ang Natutuhan Ko, ph. Ipagawa ang Natutuhan Ko, ph.
_______ ng LM. _______ ng LM. _______ ng LM. _______ ng LM.
139
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng repleksiyon ukol sa Gumawa ng repleksiyon ukol sa Gumawa ng repleksiyon ukol sa Gumawa ng repleksiyon ukol sa
takdang-aralin at remediation aralin. aralin. aralin. aralin.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?

140
(Pang-araw-araw na Enero 9-13, 2017 Markahan
Petsa/Oras
Tala sa Pagtuturo)

A. Pamantayang Pangnilalaman Lingguhang Pagsusulit
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
141
Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.3 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.3 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.3 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.3
Antonio, et.al., Antonio, et.al., Antonio, et.al., Antonio, et.al.,

B. Iba pang Kagamitang Panturo powerpoint presentation, mapa ng powerpoint presentation, mapa ng powerpoint presentation, mapa ng powerpoint presentation, mapa ng
Luzon, manila paper, pentel pen Luzon, manila paper, pentel pen Luzon, manila paper, pentel pen Luzon, manila paper, pentel pen
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Balitaan. Pag-usapan ang Balitaan. Pag-usapan ang Balitaan. Pag-usapan ang Balitaan. Pag-usapan ang
at/o pagsisimula ng bagong napapanahong balita na may napapanahong balita na may napapanahong balita na may napapanahong balita na may
aralin kaugnayan sa paksang aralin. kaugnayan sa paksang aralin. kaugnayan sa paksang aralin. kaugnayan sa paksang aralin.
Halimbawa: Naniniwala ba kayo na Halimbawa: Naniniwala ba kayo na Halimbawa: Naniniwala ba kayo na Halimbawa: Naniniwala ba kayo na
maunlad na ang Pilipinas kung maunlad na ang Pilipinas kung maunlad na ang Pilipinas kung maunlad na ang Pilipinas kung
ihahambing sa nakalipas na mga ihahambing sa nakalipas na mga ihahambing sa nakalipas na mga ihahambing sa nakalipas na mga
panahon? panahon? panahon? panahon?
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ipakita ang mga larawan ng paring Ipakita ang mga larawan ng paring Ipakita ang mga larawan ng paring Ipakita ang mga larawan ng paring
bagong aralin Dominicano, Heswita, at Agustino. Dominicano, Heswita, at Agustino. Dominicano, Heswita, at Agustino. Dominicano, Heswita, at Agustino.
Talakayin at iugnay ito sa aralin. Talakayin at iugnay ito sa aralin. Talakayin at iugnay ito sa aralin. Talakayin at iugnay ito sa aralin.
Ilahad ang susing tanong sa Alamin Ilahad ang susing tanong sa Alamin Ilahad ang susing tanong sa Alamin Ilahad ang susing tanong sa Alamin
Mo. Mo. Mo. Mo.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng
at paglalahad ng bagong kasanayan susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p.
#1 _____. Tanggapin lahat ang sagot ng _____. Tanggapin lahat ang sagot ng _____. Tanggapin lahat ang sagot ng _____. Tanggapin lahat ang sagot ng
Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p.
___ ___ ___ ___
Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C.
at paglalahad ng bagong kasanayan Ipagawa ang Gawain A, maaaring Ipagawa ang Gawain A, maaaring Ipagawa ang Gawain A, maaaring Ipagawa ang Gawain A, maaaring
#2 pasagutan ito na pasalita o ipasulat pasagutan ito na pasalita o ipasulat pasagutan ito na pasalita o ipasulat pasagutan ito na pasalita o ipasulat
ito sa notbuk. ito sa notbuk. ito sa notbuk. ito sa notbuk.
Mga Tanong: Mga Tanong: Mga Tanong: Mga Tanong:
142
> Magkano ang ibinabayad sa lupa > Magkano ang ibinabayad sa lupa > Magkano ang ibinabayad sa lupa > Magkano ang ibinabayad sa lupa
ng mga katutubong may asawa sa ng mga katutubong may asawa sa ng mga katutubong may asawa sa ng mga katutubong may asawa sa
mga pari? mga pari? mga pari? mga pari?
> Ano ang ginawa ng mga katutubo > Ano ang ginawa ng mga katutubo > Ano ang ginawa ng mga katutubo > Ano ang ginawa ng mga katutubo
nang malaman ang anomalya sa nang malaman ang anomalya sa nang malaman ang anomalya sa nang malaman ang anomalya sa
kanilang lupain? kanilang lupain? kanilang lupain? kanilang lupain?
> Sino ang lubusang nakinabang sa > Sino ang lubusang nakinabang sa > Sino ang lubusang nakinabang sa > Sino ang lubusang nakinabang sa
mga lupain ng mga katutubo? mga lupain ng mga katutubo? mga lupain ng mga katutubo? mga lupain ng mga katutubo?
> Bakit nabuo ang kilusang agraryo? > Bakit nabuo ang kilusang agraryo? > Bakit nabuo ang kilusang agraryo? > Bakit nabuo ang kilusang agraryo?
Ano ang mahihinuha mo sa pahayag Ano ang mahihinuha mo sa pahayag Ano ang mahihinuha mo sa pahayag Ano ang mahihinuha mo sa pahayag
na ito? na ito? na ito? na ito?
> Paano mo ilalarawan ang mga > Paano mo ilalarawan ang mga > Paano mo ilalarawan ang mga > Paano mo ilalarawan ang mga
prayleng sangkot sa tinalakay na prayleng sangkot sa tinalakay na prayleng sangkot sa tinalakay na prayleng sangkot sa tinalakay na
paksa? paksa? paksa? paksa?
Talakayin ang mga sagot ng bata. Talakayin ang mga sagot ng bata. Talakayin ang mga sagot ng bata. Talakayin ang mga sagot ng bata.
F. Paglinang sa Kabihasan Ipagawa ang Gawain B. Tignan ang Ipagawa ang Gawain B. Tignan ang Ipagawa ang Gawain B. Tignan ang Ipagawa ang Gawain B. Tignan ang
(Tungo sa Formative Assessment) mapa. Tukuyin ang mga lugar kung mapa. Tukuyin ang mga lugar kung mapa. Tukuyin ang mga lugar kung mapa. Tukuyin ang mga lugar kung
saan naganap ang kilusang agraryo saan naganap ang kilusang agraryo saan naganap ang kilusang agraryo saan naganap ang kilusang agraryo
noong 1745. noong 1745. noong 1745. noong 1745.
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Ipagawa ang Gawain C, ph._____. Ipagawa ang Gawain C, ph._____. Ipagawa ang Gawain C, ph._____. Ipagawa ang Gawain C, ph._____.
araw na buhay Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot
ng bata. ng bata. ng bata. ng bata.
H. Paglalahat ng Arallin Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa
Tandaan Mo Tandaan Mo Tandaan Mo Tandaan Mo
I. Pagtataya ng Aralin Ipasagot ang Natutuhan Ko Ipasagot ang Natutuhan Ko Ipasagot ang Natutuhan Ko Ipasagot ang Natutuhan Ko
J. Karagdagang gawain para sa Sagutin ang katanungan. Sagutin ang katanungan. Sagutin ang katanungan. Sagutin ang katanungan.
Paano mo ilalarawan ang mga Paano mo ilalarawan ang mga Paano mo ilalarawan ang mga Paano mo ilalarawan ang mga
prayleng sangkot kilusang agraryo ng prayleng sangkot kilusang agraryo ng prayleng sangkot kilusang agraryo ng prayleng sangkot kilusang agraryo ng
1745? Bakit tila abusado ang mga 1745? Bakit tila abusado ang mga 1745? Bakit tila abusado ang mga 1745? Bakit tila abusado ang mga
pari? Bakit kailangang mang-agaw pari? Bakit kailangang mang-agaw pari? Bakit kailangang mang-agaw pari? Bakit kailangang mang-agaw
sila ng mga lupaing hindi naman sa sila ng mga lupaing hindi naman sa sila ng mga lupaing hindi naman sa sila ng mga lupaing hindi naman sa
kanila? kanila? kanila? kanila?
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
143
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Enero 16-20, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

144
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.4 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.4 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.4 K to 12 – AP5PKB-IV-a-b-1.4
Antonio, et.al., Antonio, et.al., Antonio, et.al., Antonio, et.al.,

145
B. Iba pang Kagamitang Panturo powerpoint presentation powerpoint presentation powerpoint presentation powerpoint presentation
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Magbalik-tanaw sa nakaraang aralin. Magbalik-tanaw sa nakaraang aralin. Magbalik-tanaw sa nakaraang aralin. Magbalik-tanaw sa nakaraang aralin.
at/o pagsisimula ng bagong Pasimulan ang aralin sa Pasimulan ang aralin sa Pasimulan ang aralin sa Pasimulan ang aralin sa
aralin pamamagitan ng susing tanong sa pamamagitan ng susing tanong sa pamamagitan ng susing tanong sa pamamagitan ng susing tanong sa
Alamin Mo, ph. ____ Alamin Mo, ph. ____ Alamin Mo, ph. ____ Alamin Mo, ph. ____
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng
bagong aralin susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p. Ipabasa ang Alamin Mo sa LM, p.
at paglalahad ng bagong kasanayan ___ ___ ___ ___
#1 Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa.
Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C.
Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain
A. A. A. A.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____.
at paglalahad ng bagong kasanayan Ipagawa ang Gawain C, p._____. Ipagawa ang Gawain C, p._____. Ipagawa ang Gawain C, p._____. Ipagawa ang Gawain C, p._____.
#2 Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot
F. Paglinang sa Kabihasan Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Bigyang-diin ang mga kaisipan sa
(Tungo sa Formative Assessment) Tandaan MO Tandaan MO Tandaan MO Tandaan MO
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
araw na buhay
H. Paglalahat ng Arallin -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng repleksyon ukol sa Gumawa ng repleksyon ukol sa Gumawa ng repleksyon ukol sa Gumawa ng repleksyon ukol sa
takdang-aralin at remediation aralin. aralin. aralin. aralin.
IV. Mga Tala
146
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
147
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Enero 23- 27, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Naipapahayag ang saloobin sa kahalagahan ng pagganap ng sariling tungkulin sa pagsulong ng kamalayang pambansa tungo sa pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
148
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk K to 12 – AP5PKB-IVj-8 K to 12 – AP5PKB-IVj-8 K to 12 – AP5PKB-IVj-8 K to 12 – AP5PKB-IVj-8

B. Iba pang Kagamitang Panturo powerpoint presentation, manila powerpoint presentation, manila powerpoint presentation, manila powerpoint presentation, manila
paper, pentel pen paper, pentel pen paper, pentel pen paper, pentel pen
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagkakaroon ng balitaan na may Pagkakaroon ng balitaan na may Pagkakaroon ng balitaan na may Pagkakaroon ng balitaan na may
at/o pagsisimula ng bagong kaugnayan sa paksang tatalakayin. kaugnayan sa paksang tatalakayin. kaugnayan sa paksang tatalakayin. kaugnayan sa paksang tatalakayin.
aralin Ipabasa nang malakas ang tula. Ipabasa nang malakas ang tula. Ipabasa nang malakas ang tula. Ipabasa nang malakas ang tula.
Bigyang-konteksto ito. Bigyang-konteksto ito. Bigyang-konteksto ito. Bigyang-konteksto ito.
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Naipapahayag ang saloobin sa Naipapahayag ang saloobin sa Naipapahayag ang saloobin sa Naipapahayag ang saloobin sa
kahalagahan ng pagganap ng sariling kahalagahan ng pagganap ng sariling kahalagahan ng pagganap ng sariling kahalagahan ng pagganap ng sariling
tungkulin sa pagsulong ng tungkulin sa pagsulong ng tungkulin sa pagsulong ng tungkulin sa pagsulong ng
kamalayang pambansa tungo sa kamalayang pambansa tungo sa kamalayang pambansa tungo sa kamalayang pambansa tungo sa
pagkabuo ng Pilipinas bilang isang pagkabuo ng Pilipinas bilang isang pagkabuo ng Pilipinas bilang isang pagkabuo ng Pilipinas bilang isang
nasyon nasyon nasyon nasyon
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Pagkakaroon ng balitaan na may Pagkakaroon ng balitaan na may Pagkakaroon ng balitaan na may Pagkakaroon ng balitaan na may
bagong aralin kaugnayan sa paksang tatalakayin. kaugnayan sa paksang tatalakayin. kaugnayan sa paksang tatalakayin. kaugnayan sa paksang tatalakayin.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipabasa nang malakas ang tula. Ipabasa nang malakas ang tula. Ipabasa nang malakas ang tula. Ipabasa nang malakas ang tula.
at paglalahad ng bagong kasanayan Bigyang-konteksto ito. Bigyang-konteksto ito. Bigyang-konteksto ito. Bigyang-konteksto ito.
#1 Magpakita ng mga larawan sa klase. Magpakita ng mga larawan sa klase. Magpakita ng mga larawan sa klase. Magpakita ng mga larawan sa klase.
Nagkalat na kabataan sa ilalim ng Nagkalat na kabataan sa ilalim ng Nagkalat na kabataan sa ilalim ng Nagkalat na kabataan sa ilalim ng
tulay tulay tulay tulay
Masasaya at malulusog na kabataan Masasaya at malulusog na kabataan Masasaya at malulusog na kabataan Masasaya at malulusog na kabataan
Naggagandahang tulay at parke Naggagandahang tulay at parke Naggagandahang tulay at parke Naggagandahang tulay at parke
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Tanungin ang mga mag-aaral kung Tanungin ang mga mag-aaral kung Tanungin ang mga mag-aaral kung Tanungin ang mga mag-aaral kung
at paglalahad ng bagong kasanayan ang larawan ay nagpapakita ng ang larawan ay nagpapakita ng ang larawan ay nagpapakita ng ang larawan ay nagpapakita ng
#2 kaunlaran o hindi. Tanungin din kung kaunlaran o hindi. Tanungin din kung kaunlaran o hindi. Tanungin din kung kaunlaran o hindi. Tanungin din kung
bakit nila ito nasabi. bakit nila ito nasabi. bakit nila ito nasabi. bakit nila ito nasabi.
Itanong: Paano makatutulong sa Itanong: Paano makatutulong sa Itanong: Paano makatutulong sa Itanong: Paano makatutulong sa
149
pagsulong at pag-unlad ng bayan pagsulong at pag-unlad ng bayan pagsulong at pag-unlad ng bayan pagsulong at pag-unlad ng bayan
ang sarili mong pagpapaunlad ng ang sarili mong pagpapaunlad ng ang sarili mong pagpapaunlad ng ang sarili mong pagpapaunlad ng
mga ito? mga ito? mga ito? mga ito?
F. Paglinang sa Kabihasan Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng
(Tungo sa Formative Assessment) susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. susing tanong sa Alamin Mo sa LM p.
___ ___ ___ ___
Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa.
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C. Ipagawa ang mga Gawain A-C.
araw na buhay Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain Ipasagot ang mga tanong sa Gawain
A. A. A. A.
Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____. Ipagawa ang Gawain B, p. _____.
Ipagawa ang Gawain C, p._____. Ipagawa ang Gawain C, p._____. Ipagawa ang Gawain C, p._____. Ipagawa ang Gawain C, p._____.
Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot Talakayin at iwasto ang mga sagot
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng timeline ukol sa aralin. Gumawa ng timeline ukol sa aralin. Gumawa ng timeline ukol sa aralin. Gumawa ng timeline ukol sa aralin.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
150
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Enero 30- Pebrero 3, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Nakapagtatalakay ng mga pandaigdigang pangyayari bilang konteksto ng malayang kaisipan tungo sa pag-usbong ng pakikibaka ng bayan.
151
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Makabayan Kasaysayang Pilipino p. Makabayan Kasaysayang Pilipino p. Makabayan Kasaysayang Pilipino p. Makabayan Kasaysayang Pilipino p.
108-109 108-109 108-109 108-109
Isang Bansa, Isang Lahi Evelina M. Isang Bansa, Isang Lahi Evelina M. Isang Bansa, Isang Lahi Evelina M. Isang Bansa, Isang Lahi Evelina M.
Viloria, Ed. D. et. al. Viloria, Ed. D. et. al. Viloria, Ed. D. et. al. Viloria, Ed. D. et. al.

B. Iba pang Kagamitang Panturo Task card, larawan Task card, larawan Task card, larawan Task card, larawan
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagsagot sa takdang Aralin Pagsagot sa takdang Aralin Pagsagot sa takdang Aralin Pagsagot sa takdang Aralin
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Nakapagtatalakay ng mga Nakapagtatalakay ng mga Nakapagtatalakay ng mga Nakapagtatalakay ng mga
pandaigdigang pangyayari bilang pandaigdigang pangyayari bilang pandaigdigang pangyayari bilang pandaigdigang pangyayari bilang
konteksto ng malayang kaisipan konteksto ng malayang kaisipan konteksto ng malayang kaisipan konteksto ng malayang kaisipan
tungo sa pag-usbong ng pakikibaka tungo sa pag-usbong ng pakikibaka tungo sa pag-usbong ng pakikibaka tungo sa pag-usbong ng pakikibaka
ng bayan. ng bayan. ng bayan. ng bayan.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ipasuri at ipahambing sa mga mag- Ipasuri at ipahambing sa mga mag- Ipasuri at ipahambing sa mga mag- Ipasuri at ipahambing sa mga mag-
bagong aralin aaral ang dalawang larawan. aaral ang dalawang larawan. aaral ang dalawang larawan. aaral ang dalawang larawan.
Maaaring ilagay sa sa Venn Diagram Maaaring ilagay sa sa Venn Diagram Maaaring ilagay sa sa Venn Diagram Maaaring ilagay sa sa Venn Diagram
ang kanilang mga sagot. ang kanilang mga sagot. ang kanilang mga sagot. ang kanilang mga sagot.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa Ilahad ang aralin sa pagpapasagot sa
at paglalahad ng bagong kasanayan mga tanong sa Alamin Mo, LM mga tanong sa Alamin Mo, LM mga tanong sa Alamin Mo, LM mga tanong sa Alamin Mo, LM
152
#1 Pahina. Pahina. Pahina. Pahina.
mag-aaral. Tanggapin lahat ng sagot mag-aaral. Tanggapin lahat ng sagot mag-aaral. Tanggapin lahat ng sagot mag-aaral. Tanggapin lahat ng sagot
nila. nila. nila. nila.
Ipabasa ang tekstong tumatalakay sa Ipabasa ang tekstong tumatalakay sa Ipabasa ang tekstong tumatalakay sa Ipabasa ang tekstong tumatalakay sa
mga pandaigdigang pangyayari . mga pandaigdigang pangyayari . mga pandaigdigang pangyayari . mga pandaigdigang pangyayari .
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa
at paglalahad ng bagong kasanayan binasang teksto sa LM. binasang teksto sa LM. binasang teksto sa LM. binasang teksto sa LM.
#2 Ipagawa ang mga sumusunod. Ipagawa ang mga sumusunod. Ipagawa ang mga sumusunod. Ipagawa ang mga sumusunod.
F. Paglinang sa Kabihasan Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa Ipaliwanag ang pamamaraan sa
(Tungo sa Formative Assessment) paggawa ng Gawain A sa LM. paggawa ng Gawain A sa LM. paggawa ng Gawain A sa LM. paggawa ng Gawain A sa LM.
Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa Ipasulat ang kanilang mga sagot sa
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Pangkatin ang mag-aaral sa apat. Pangkatin ang mag-aaral sa apat. Pangkatin ang mag-aaral sa apat. Pangkatin ang mag-aaral sa apat.
araw na buhay Bigyan ng taskcard ang bawat mag- Bigyan ng taskcard ang bawat mag- Bigyan ng taskcard ang bawat mag- Bigyan ng taskcard ang bawat mag-
aaral. Sabihin na dapat nilang sundin aaral. Sabihin na dapat nilang sundin aaral. Sabihin na dapat nilang sundin aaral. Sabihin na dapat nilang sundin
ang mga sumusunod na ang mga sumusunod na ang mga sumusunod na ang mga sumusunod na
pamamaraang nakasulat sa taskard. pamamaraang nakasulat sa taskard. pamamaraang nakasulat sa taskard. pamamaraang nakasulat sa taskard.
Pagkatapos, ibabalik ng mga lider Pagkatapos, ibabalik ng mga lider Pagkatapos, ibabalik ng mga lider Pagkatapos, ibabalik ng mga lider
ang taskcard sa guro, babalik sa ang taskcard sa guro, babalik sa ang taskcard sa guro, babalik sa ang taskcard sa guro, babalik sa
upuan, mananatiling tahimik at upuan, mananatiling tahimik at upuan, mananatiling tahimik at upuan, mananatiling tahimik at
hihintaying matapos ang ibang hihintaying matapos ang ibang hihintaying matapos ang ibang hihintaying matapos ang ibang
pangkat. Maaaring gumamit ng pangkat. Maaaring gumamit ng pangkat. Maaaring gumamit ng pangkat. Maaaring gumamit ng
sariling rubric upang maging gabay sariling rubric upang maging gabay sariling rubric upang maging gabay sariling rubric upang maging gabay
sa pagmamarka sa gawain ng bawat sa pagmamarka sa gawain ng bawat sa pagmamarka sa gawain ng bawat sa pagmamarka sa gawain ng bawat
pangkat. pangkat. pangkat. pangkat.
H. Paglalahat ng Arallin Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa Bigyang-diin ang kaisipan sa
Ko Ko Ko Ko
J. Karagdagang gawain para sa Sagutin ang mga sumusunod na Sagutin ang mga sumusunod na Sagutin ang mga sumusunod na Sagutin ang mga sumusunod na
takdang-aralin at remediation katanungan. katanungan. katanungan. katanungan.
Ano ang merkantilismo? May Ano ang merkantilismo? May Ano ang merkantilismo? May Ano ang merkantilismo? May
kinalaman ba ito sa kolonisasyon? kinalaman ba ito sa kolonisasyon? kinalaman ba ito sa kolonisasyon? kinalaman ba ito sa kolonisasyon?
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
153
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Pebrero 6-10,2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Natataya ang partisipasyon ng iba’t-ibang rehiyon at sector (katutubo at kababaihan) sa pakikibaka ng bayan.
154
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at
Marangal 5 Marangal 5 Marangal 5 Marangal 5
Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose
Sablaon (Mga May Akda)pp. 66 – Sablaon (Mga May Akda)pp. 66 – Sablaon (Mga May Akda)pp. 66 – Sablaon (Mga May Akda)pp. 66 –
71, pp. 110 – 125 71, pp. 110 – 125 71, pp. 110 – 125 71, pp. 110 – 125
Isang Bansa, Isang Lahi Isang Bansa, Isang Lahi Isang Bansa, Isang Lahi Isang Bansa, Isang Lahi
Evelina M. Viloria, Ed. D. Evelina M. Viloria, Ed. D. Evelina M. Viloria, Ed. D. Evelina M. Viloria, Ed. D.
Maria Annalyn P. Gabuat Maria Annalyn P. Gabuat Maria Annalyn P. Gabuat Maria Annalyn P. Gabuat
Mary Christine F. Quizol Mary Christine F. Quizol Mary Christine F. Quizol Mary Christine F. Quizol
Chona P. Reig Chona P. Reig Chona P. Reig Chona P. Reig
pp. 194 – 207 pp. 194 – 207 pp. 194 – 207 pp. 194 – 207
155
B. Iba pang Kagamitang Panturo mga larawan, chart, video clips mga larawan, chart, video clips mga larawan, chart, video clips mga larawan, chart, video clips
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin pag-usapan ang mga kasalukuyang pag-usapan ang mga kasalukuyang pag-usapan ang mga kasalukuyang pag-usapan ang mga kasalukuyang
at/o pagsisimula ng bagong pangyayari sa paligid sa pangyayari sa paligid sa pangyayari sa paligid sa pangyayari sa paligid sa
aralin pamamagitan ng isang pag-uulat pamamagitan ng isang pag-uulat pamamagitan ng isang pag-uulat pamamagitan ng isang pag-uulat
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Natataya ang partisipasyon ng iba’t- Natataya ang partisipasyon ng iba’t- Natataya ang partisipasyon ng iba’t- Natataya ang partisipasyon ng iba’t-
ibang rehiyon at sector (katutubo at ibang rehiyon at sector (katutubo at ibang rehiyon at sector (katutubo at ibang rehiyon at sector (katutubo at
kababaihan) sa pakikibaka ng bayan. kababaihan) sa pakikibaka ng bayan. kababaihan) sa pakikibaka ng bayan. kababaihan) sa pakikibaka ng bayan.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Magpakita ng video clip/s mula sa Magpakita ng video clip/s mula sa Magpakita ng video clip/s mula sa Magpakita ng video clip/s mula sa
bagong aralin youtube na nagpapakita ng pag- youtube na nagpapakita ng pag- youtube na nagpapakita ng pag- youtube na nagpapakita ng pag-
aalsa ng mga Pilipino noong unang aalsa ng mga Pilipino noong unang aalsa ng mga Pilipino noong unang aalsa ng mga Pilipino noong unang
panahon na dumating ang mga panahon na dumating ang mga panahon na dumating ang mga panahon na dumating ang mga
Espanyol sa bansa noong panahon Espanyol sa bansa noong panahon Espanyol sa bansa noong panahon Espanyol sa bansa noong panahon
ng Sultanato. ng Sultanato. ng Sultanato. ng Sultanato.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Itanong ang mga sumusunod na mga Itanong ang mga sumusunod na mga Itanong ang mga sumusunod na mga Itanong ang mga sumusunod na mga
at paglalahad ng bagong kasanayan katanungan: katanungan: katanungan: katanungan:
#1 a. Sino ang mga unang naghimagsik a. Sino ang mga unang naghimagsik a. Sino ang mga unang naghimagsik a. Sino ang mga unang naghimagsik
sa pananakop ng mga kastila? sa pananakop ng mga kastila? sa pananakop ng mga kastila? sa pananakop ng mga kastila?
b. Bakit sila tutol sa nais na b. Bakit sila tutol sa nais na b. Bakit sila tutol sa nais na b. Bakit sila tutol sa nais na
pamumuno ng mga kastila? pamumuno ng mga kastila? pamumuno ng mga kastila? pamumuno ng mga kastila?
c. Anu-ano kaya marahil ang c. Anu-ano kaya marahil ang c. Anu-ano kaya marahil ang c. Anu-ano kaya marahil ang
saloobin ng mga sinaunang mga saloobin ng mga sinaunang mga saloobin ng mga sinaunang mga saloobin ng mga sinaunang mga
Pilipino tungkol sa nais at mithiin ng Pilipino tungkol sa nais at mithiin ng Pilipino tungkol sa nais at mithiin ng Pilipino tungkol sa nais at mithiin ng
mga Kastila na pamunuan ang mga mga Kastila na pamunuan ang mga mga Kastila na pamunuan ang mga mga Kastila na pamunuan ang mga
Pilipino? Pilipino? Pilipino? Pilipino?
d. Anu-ano ang kanilang mga ginawa d. Anu-ano ang kanilang mga ginawa d. Anu-ano ang kanilang mga ginawa d. Anu-ano ang kanilang mga ginawa
upang ipakita at ipahatid ang upang ipakita at ipahatid ang upang ipakita at ipahatid ang upang ipakita at ipahatid ang
kanilang mga saloobin sa mga kastila kanilang mga saloobin sa mga kastila kanilang mga saloobin sa mga kastila kanilang mga saloobin sa mga kastila
tungkol sa kanilang pananakop sa tungkol sa kanilang pananakop sa tungkol sa kanilang pananakop sa tungkol sa kanilang pananakop sa
bansa? bansa? bansa? bansa?
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto e. Kung mayroong hindi ibig ang e. Kung mayroong hindi ibig ang e. Kung mayroong hindi ibig ang e. Kung mayroong hindi ibig ang
at paglalahad ng bagong kasanayan pananakop ng mga kastila, sinu-sino pananakop ng mga kastila, sinu-sino pananakop ng mga kastila, sinu-sino pananakop ng mga kastila, sinu-sino
#2 naman ang pumayag sa pananakop naman ang pumayag sa pananakop naman ang pumayag sa pananakop naman ang pumayag sa pananakop
ng mga Kastila? Bakit? ng mga Kastila? Bakit? ng mga Kastila? Bakit? ng mga Kastila? Bakit?
f. Magbigay ng iyong saloobin ukol f. Magbigay ng iyong saloobin ukol f. Magbigay ng iyong saloobin ukol f. Magbigay ng iyong saloobin ukol
dito. dito. dito. dito.
156
Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob
ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase
ang mga iba’t-ibang rehiyon at ang mga iba’t-ibang rehiyon at ang mga iba’t-ibang rehiyon at ang mga iba’t-ibang rehiyon at
sector ng kababaihan na nakibaka sector ng kababaihan na nakibaka sector ng kababaihan na nakibaka sector ng kababaihan na nakibaka
para sa bayan at sa isusunod na para sa bayan at sa isusunod na para sa bayan at sa isusunod na para sa bayan at sa isusunod na
lingo naman ay tungkol sa lingo naman ay tungkol sa lingo naman ay tungkol sa lingo naman ay tungkol sa
kalakalang galyon at mga epekto kalakalang galyon at mga epekto kalakalang galyon at mga epekto kalakalang galyon at mga epekto
nito sa mga Pilipino at sa bansa. nito sa mga Pilipino at sa bansa. nito sa mga Pilipino at sa bansa. nito sa mga Pilipino at sa bansa.
F. Paglinang sa Kabihasan 1.Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa 1.Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa 1.Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa 1.Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa
(Tungo sa Formative Assessment) mga tanong sa Alamin Mo, LM, mga tanong sa Alamin Mo, LM, mga tanong sa Alamin Mo, LM, mga tanong sa Alamin Mo, LM,
pahina _____ pahina _____ pahina _____ pahina _____
2. Pakinggan ang mga sagot ng mga 2. Pakinggan ang mga sagot ng mga 2. Pakinggan ang mga sagot ng mga 2. Pakinggan ang mga sagot ng mga
mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng
kanilang mga kasagutan. kanilang mga kasagutan. kanilang mga kasagutan. kanilang mga kasagutan.
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Tanungin ang mga mag-aaral kung Tanungin ang mga mag-aaral kung Tanungin ang mga mag-aaral kung Tanungin ang mga mag-aaral kung
araw na buhay sinu-sino ang mga kilala nila na nag- sinu-sino ang mga kilala nila na nag- sinu-sino ang mga kilala nila na nag- sinu-sino ang mga kilala nila na nag-
aklas o namuno sa mga pag-aaklas aklas o namuno sa mga pag-aaklas aklas o namuno sa mga pag-aaklas aklas o namuno sa mga pag-aaklas
laban sa mga kastila? Tanungin kung laban sa mga kastila? Tanungin kung laban sa mga kastila? Tanungin kung laban sa mga kastila? Tanungin kung
sinu-sino ang mga kilala nilang mga sinu-sino ang mga kilala nilang mga sinu-sino ang mga kilala nilang mga sinu-sino ang mga kilala nilang mga
babae na nag-aklas laban sa mga babae na nag-aklas laban sa mga babae na nag-aklas laban sa mga babae na nag-aklas laban sa mga
kastila. kastila. kastila. kastila.
Ipakita sa mga mag-aaral ang mga Ipakita sa mga mag-aaral ang mga Ipakita sa mga mag-aaral ang mga Ipakita sa mga mag-aaral ang mga
larawan o video clips ng mga larawan o video clips ng mga larawan o video clips ng mga larawan o video clips ng mga
naunang mga pag-aaklas laban sa naunang mga pag-aaklas laban sa naunang mga pag-aaklas laban sa naunang mga pag-aaklas laban sa
mga kastila. Itanong ang mga mga kastila. Itanong ang mga mga kastila. Itanong ang mga mga kastila. Itanong ang mga
sumusunod na mga katanungan: sumusunod na mga katanungan: sumusunod na mga katanungan: sumusunod na mga katanungan:
Sinu-sino ang mga nabanggit na mga Sinu-sino ang mga nabanggit na mga Sinu-sino ang mga nabanggit na mga Sinu-sino ang mga nabanggit na mga
tauhan na nakibaka para sa bayan? tauhan na nakibaka para sa bayan? tauhan na nakibaka para sa bayan? tauhan na nakibaka para sa bayan?
Sa paanong paraan sila nakibaka Sa paanong paraan sila nakibaka Sa paanong paraan sila nakibaka Sa paanong paraan sila nakibaka
laban sa mga kastila? laban sa mga kastila? laban sa mga kastila? laban sa mga kastila?
Bakit nila ginawa nga kanilang Bakit nila ginawa nga kanilang Bakit nila ginawa nga kanilang Bakit nila ginawa nga kanilang
pakikibaka? pakikibaka? pakikibaka? pakikibaka?
Anu-ano ang naging epekto o bunga Anu-ano ang naging epekto o bunga Anu-ano ang naging epekto o bunga Anu-ano ang naging epekto o bunga
nga kanilang pakikibaka? nga kanilang pakikibaka? nga kanilang pakikibaka? nga kanilang pakikibaka?
H. Paglalahat ng Arallin Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain Pangkatang Gawain
I. Pagtataya ng Aralin Pasagutan ang Natutuhan Ko Pasagutan ang Natutuhan Ko Pasagutan ang Natutuhan Ko Pasagutan ang Natutuhan Ko
157
J. Karagdagang gawain para sa Sumulat ng limang kahalagahan na Sumulat ng limang kahalagahan na Sumulat ng limang kahalagahan na Sumulat ng limang kahalagahan na
takdang-aralin at remediation naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang
rehiyon at sector laban sa mga rehiyon at sector laban sa mga rehiyon at sector laban sa mga rehiyon at sector laban sa mga
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
158
(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Pebrero 13-17, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Natatalakay ang kalakalang galyon at ang epekto nito sa bansa.
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
159
Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Banghay Aralin sa MAKABAYAN 5, Banghay Aralin sa MAKABAYAN 5, Banghay Aralin sa MAKABAYAN 5, Banghay Aralin sa MAKABAYAN 5,
Hekasi V Pokus: Kasayasayan 2003 Hekasi V Pokus: Kasayasayan 2003 Hekasi V Pokus: Kasayasayan 2003 Hekasi V Pokus: Kasayasayan 2003
Edition Edition Edition Edition
Huminada B. Balbuenapp. 44 – 46 Huminada B. Balbuenapp. 44 – 46 Huminada B. Balbuenapp. 44 – 46 Huminada B. Balbuenapp. 44 – 46
Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at
Marangal Marangal Marangal Marangal
Lazelle Rose Plingo at Ela Rose Lazelle Rose Plingo at Ela Rose Lazelle Rose Plingo at Ela Rose Lazelle Rose Plingo at Ela Rose
Sablaon Sablaon Sablaon Sablaon
pp. 32 – 36 pp. 32 – 36 pp. 32 – 36 pp. 32 – 36
B. Iba pang Kagamitang Panturo mga larawan, chart, video clips, mga larawan, chart, video clips, mga larawan, chart, video clips, mga larawan, chart, video clips,
manila paper, tiled print-outs manila paper, tiled print-outs manila paper, tiled print-outs manila paper, tiled print-outs
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin pag-usapan ang mga kasalukuyang pag-usapan ang mga kasalukuyang pag-usapan ang mga kasalukuyang pag-usapan ang mga kasalukuyang
at/o pagsisimula ng bagong pangyayari sa paligid sa pangyayari sa paligid sa pangyayari sa paligid sa pangyayari sa paligid sa
aralin pamamagitan ng isang pag-uulat pamamagitan ng isang pag-uulat pamamagitan ng isang pag-uulat pamamagitan ng isang pag-uulat
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Natatalakay ang kalakalang galyon at Natatalakay ang kalakalang galyon at Natatalakay ang kalakalang galyon at Natatalakay ang kalakalang galyon at
ang epekto nito sa bansa. ang epekto nito sa bansa. ang epekto nito sa bansa. ang epekto nito sa bansa.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Magpakita ng mga larawan ng mga Magpakita ng mga larawan ng mga Magpakita ng mga larawan ng mga Magpakita ng mga larawan ng mga
bagong aralin Pilipinong hindi nalipat ng tirahan Pilipinong hindi nalipat ng tirahan Pilipinong hindi nalipat ng tirahan Pilipinong hindi nalipat ng tirahan
noong unang panahon. Hayaang noong unang panahon. Hayaang noong unang panahon. Hayaang noong unang panahon. Hayaang
tukuyin ng mga mag-aaral kung anu- tukuyin ng mga mag-aaral kung anu- tukuyin ng mga mag-aaral kung anu- tukuyin ng mga mag-aaral kung anu-
ano ang kanilang mga napansin o ano ang kanilang mga napansin o ano ang kanilang mga napansin o ano ang kanilang mga napansin o
napapansin sa mga larawang napapansin sa mga larawang napapansin sa mga larawang napapansin sa mga larawang
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pagpapakita ng larawan tungkol sa Pagpapakita ng larawan tungkol sa Pagpapakita ng larawan tungkol sa Pagpapakita ng larawan tungkol sa
at paglalahad ng bagong kasanayan aralin tulad ng sistema ng sinaunang aralin tulad ng sistema ng sinaunang aralin tulad ng sistema ng sinaunang aralin tulad ng sistema ng sinaunang
#1 kalakalan sa bansa (barter), kalakalan sa bansa (barter), kalakalan sa bansa (barter), kalakalan sa bansa (barter),
merkantilismo, daungan ng Maynila, merkantilismo, daungan ng Maynila, merkantilismo, daungan ng Maynila, merkantilismo, daungan ng Maynila,
galyon, iba’t ibang uri ng halaman na galyon, iba’t ibang uri ng halaman na galyon, iba’t ibang uri ng halaman na galyon, iba’t ibang uri ng halaman na
dala ng kalakalang galyon dala ng kalakalang galyon dala ng kalakalang galyon dala ng kalakalang galyon
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob
at paglalahad ng bagong kasanayan ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase ng 5 araw ay pag-aaralan ng klase
160
#2 ang kalakalang galyon at mga epekto ang kalakalang galyon at mga epekto ang kalakalang galyon at mga epekto ang kalakalang galyon at mga epekto
nito sa mga Pilipino at sa bansa at sa nito sa mga Pilipino at sa bansa at sa nito sa mga Pilipino at sa bansa at sa nito sa mga Pilipino at sa bansa at sa
susunod na lingo naman ay ang susunod na lingo naman ay ang susunod na lingo naman ay ang susunod na lingo naman ay ang
pagkakawatak-watak at pagkakaisa pagkakawatak-watak at pagkakaisa pagkakawatak-watak at pagkakaisa pagkakawatak-watak at pagkakaisa
ng mga Pilipino sa mga ng mga Pilipino sa mga ng mga Pilipino sa mga ng mga Pilipino sa mga
mahahalagang pangyayari at ang mahahalagang pangyayari at ang mahahalagang pangyayari at ang mahahalagang pangyayari at ang
mga epekto nito sa naunang mga mga epekto nito sa naunang mga mga epekto nito sa naunang mga mga epekto nito sa naunang mga
pag-aalsa ng mga Pilipino. pag-aalsa ng mga Pilipino. pag-aalsa ng mga Pilipino. pag-aalsa ng mga Pilipino.
F. Paglinang sa Kabihasan Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa
(Tungo sa Formative Assessment) mga tanong sa Alamin Mo mga tanong sa Alamin Mo mga tanong sa Alamin Mo mga tanong sa Alamin Mo
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Pakinggan ang mga sagot ng mga Pakinggan ang mga sagot ng mga Pakinggan ang mga sagot ng mga Pakinggan ang mga sagot ng mga
araw na buhay mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng
Ipasagot sa mga mag-aaral ang ga Ipasagot sa mga mag-aaral ang ga Ipasagot sa mga mag-aaral ang ga Ipasagot sa mga mag-aaral ang ga
sumusunod na mga katanungan: sumusunod na mga katanungan: sumusunod na mga katanungan: sumusunod na mga katanungan:
Nakinabang ba ang mga katutubo sa Nakinabang ba ang mga katutubo sa Nakinabang ba ang mga katutubo sa Nakinabang ba ang mga katutubo sa
kalakalang galyon? Sa paanong kalakalang galyon? Sa paanong kalakalang galyon? Sa paanong kalakalang galyon? Sa paanong
paraan kaya? paraan kaya? paraan kaya? paraan kaya?
Bakit napabayaan ng mga pinunong Bakit napabayaan ng mga pinunong Bakit napabayaan ng mga pinunong Bakit napabayaan ng mga pinunong
–bayan ang pagpapaunlad sa –bayan ang pagpapaunlad sa –bayan ang pagpapaunlad sa –bayan ang pagpapaunlad sa
agrikultura at industriya ng bansa? agrikultura at industriya ng bansa? agrikultura at industriya ng bansa? agrikultura at industriya ng bansa?
Anu-ano ang mga naging epekto ng Anu-ano ang mga naging epekto ng Anu-ano ang mga naging epekto ng Anu-ano ang mga naging epekto ng
kalakalang galyon sa mga Pilipino kalakalang galyon sa mga Pilipino kalakalang galyon sa mga Pilipino kalakalang galyon sa mga Pilipino
lalo’t higit sa kanilang pamumuhay? lalo’t higit sa kanilang pamumuhay? lalo’t higit sa kanilang pamumuhay? lalo’t higit sa kanilang pamumuhay?
H. Paglalahat ng Arallin Ipabasa at talakayin sa klase kung Ipabasa at talakayin sa klase kung Ipabasa at talakayin sa klase kung Ipabasa at talakayin sa klase kung
anu-ano ang dahilan kung bakit hindi anu-ano ang dahilan kung bakit hindi anu-ano ang dahilan kung bakit hindi anu-ano ang dahilan kung bakit hindi
napaunlad ang mga lupang sakahan napaunlad ang mga lupang sakahan napaunlad ang mga lupang sakahan napaunlad ang mga lupang sakahan
ng mga Pilipino noong panahon ng ng mga Pilipino noong panahon ng ng mga Pilipino noong panahon ng ng mga Pilipino noong panahon ng
pananakop ng mga espanyol. pananakop ng mga espanyol. pananakop ng mga espanyol. pananakop ng mga espanyol.
J. Karagdagang gawain para sa Bumuo ng isang maikling awit / rap / Bumuo ng isang maikling awit / rap / Bumuo ng isang maikling awit / rap / Bumuo ng isang maikling awit / rap /
takdang-aralin at remediation jingle na naglalaman ng aralin. jingle na naglalaman ng aralin. jingle na naglalaman ng aralin. jingle na naglalaman ng aralin.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
161
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Pebrero 20-24, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Nababalangkas ang pagkakaisa o pagkakawatak-watak ng mga Pilipino sa mga mahahalagang pangyayari at mga epekto nito sa naunang mga pag-aalsa laban sa kolonyalismong Espanyol.
162
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at Ang Lahing Pilipino, Dakila at
Marangal 5 Marangal 5 Marangal 5 Marangal 5
Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose Lazelle Rose Pelingo at Ela Rose
Sablaon (Mga May Akda) Sablaon (Mga May Akda) Sablaon (Mga May Akda) Sablaon (Mga May Akda)
pp. 110 – 125 pp. 110 – 125 pp. 110 – 125 pp. 110 – 125
B. Iba pang Kagamitang Panturo mga larawan, chart, video clips, tiled mga larawan, chart, video clips, tiled mga larawan, chart, video clips, tiled mga larawan, chart, video clips, tiled
print-outs, ppt. presentation, print-outs, ppt. presentation, print-outs, ppt. presentation, print-outs, ppt. presentation,
speaker speaker speaker speaker
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagpapamalas ng awit/rap/jingle ng Pagpapamalas ng awit/rap/jingle ng Pagpapamalas ng awit/rap/jingle ng Pagpapamalas ng awit/rap/jingle ng
at/o pagsisimula ng bagong bawat pangkat sa gabay ng guro. bawat pangkat sa gabay ng guro. bawat pangkat sa gabay ng guro. bawat pangkat sa gabay ng guro.
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Nababalangkas ang pagkakaisa o Nababalangkas ang pagkakaisa o Nababalangkas ang pagkakaisa o Nababalangkas ang pagkakaisa o
pagkakawatak-watak ng mga Pilipino pagkakawatak-watak ng mga Pilipino pagkakawatak-watak ng mga Pilipino pagkakawatak-watak ng mga Pilipino
sa mga mahahalagang pangyayari at sa mga mahahalagang pangyayari at sa mga mahahalagang pangyayari at sa mga mahahalagang pangyayari at
mga epekto nito sa naunang mga mga epekto nito sa naunang mga mga epekto nito sa naunang mga mga epekto nito sa naunang mga
pag-aalsa laban sa kolonyalismong pag-aalsa laban sa kolonyalismong pag-aalsa laban sa kolonyalismong pag-aalsa laban sa kolonyalismong
163
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Magpakita ng 2 video clip kung saan Magpakita ng 2 video clip kung saan Magpakita ng 2 video clip kung saan Magpakita ng 2 video clip kung saan
bagong aralin ay sa isa ay nagtagumpay ang ay sa isa ay nagtagumpay ang ay sa isa ay nagtagumpay ang ay sa isa ay nagtagumpay ang
paghihimagsik o ng pakikibaka laban paghihimagsik o ng pakikibaka laban paghihimagsik o ng pakikibaka laban paghihimagsik o ng pakikibaka laban
sa mga kastila at sa isa naman ay sa mga kastila at sa isa naman ay sa mga kastila at sa isa naman ay sa mga kastila at sa isa naman ay
hindi nagtagumpay ang naging hindi nagtagumpay ang naging hindi nagtagumpay ang naging hindi nagtagumpay ang naging
paghihimagsik. Itanong ang mga paghihimagsik. Itanong ang mga paghihimagsik. Itanong ang mga paghihimagsik. Itanong ang mga
sumusunod: sumusunod: sumusunod: sumusunod:
a. Ano ang dahilan ng kanilang a. Ano ang dahilan ng kanilang a. Ano ang dahilan ng kanilang a. Ano ang dahilan ng kanilang
b. Laban kanino ang kanilang b. Laban kanino ang kanilang b. Laban kanino ang kanilang b. Laban kanino ang kanilang
c. Batay sa iyong napanood, c. Batay sa iyong napanood, c. Batay sa iyong napanood, c. Batay sa iyong napanood,
nagtagumpay ba sila sa kanilang nagtagumpay ba sila sa kanilang nagtagumpay ba sila sa kanilang nagtagumpay ba sila sa kanilang
pakikibaka? Bakit? pakikibaka? Bakit? pakikibaka? Bakit? pakikibaka? Bakit?
d. Maliban sa iyong napanood, anu- d. Maliban sa iyong napanood, anu- d. Maliban sa iyong napanood, anu- d. Maliban sa iyong napanood, anu-
ano pa kaya ang iba pang mga ano pa kaya ang iba pang mga ano pa kaya ang iba pang mga ano pa kaya ang iba pang mga
maaring maging dahilan kung bakit maaring maging dahilan kung bakit maaring maging dahilan kung bakit maaring maging dahilan kung bakit
ang pakikibaka ay hindi ang pakikibaka ay hindi ang pakikibaka ay hindi ang pakikibaka ay hindi
nagtatagumpay? nagtatagumpay? nagtatagumpay? nagtatagumpay?
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa Ilahad ang aralin sa pagsasagot sa
at paglalahad ng bagong kasanayan mga tanong sa Alamin Mo, LM, mga tanong sa Alamin Mo, LM, mga tanong sa Alamin Mo, LM, mga tanong sa Alamin Mo, LM,
#1 pahina _____ pahina _____ pahina _____ pahina _____
mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng mag-aaral. Tanggapin ang lahat ng
Bigyan ng meta cards ang bawat Bigyan ng meta cards ang bawat Bigyan ng meta cards ang bawat Bigyan ng meta cards ang bawat
nabuong pangkat at hayaang nabuong pangkat at hayaang nabuong pangkat at hayaang nabuong pangkat at hayaang
paghiwalayin nila ang mga pag- paghiwalayin nila ang mga pag- paghiwalayin nila ang mga pag- paghiwalayin nila ang mga pag-
aaklas kung ito at nagtagumpay o aaklas kung ito at nagtagumpay o aaklas kung ito at nagtagumpay o aaklas kung ito at nagtagumpay o
kaya naman ay kung hindi ito kaya naman ay kung hindi ito kaya naman ay kung hindi ito kaya naman ay kung hindi ito
nagtagumpay. nagtagumpay. nagtagumpay. nagtagumpay.
Mga nilalaman ng Meta cards: Mga nilalaman ng Meta cards: Mga nilalaman ng Meta cards: Mga nilalaman ng Meta cards:
Lakandula Lakandula Lakandula Lakandula
Sumuroy Sumuroy Sumuroy Sumuroy
Katipunan Katipunan Katipunan Katipunan
Propaganda Propaganda Propaganda Propaganda
Tamblot Tamblot Tamblot Tamblot
Dagohoy Dagohoy Dagohoy Dagohoy
Hermano Pule Hermano Pule Hermano Pule Hermano Pule
Diego at Gabriela silang Diego at Gabriela silang Diego at Gabriela silang Diego at Gabriela silang
164
Reporma Reporma Reporma Reporma
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pag-uulat ng bawat pangkat ayon sa Pag-uulat ng bawat pangkat ayon sa Pag-uulat ng bawat pangkat ayon sa Pag-uulat ng bawat pangkat ayon sa
at paglalahad ng bagong kasanayan gabay ng guro. gabay ng guro. gabay ng guro. gabay ng guro.
#2 Pagtatalakay at pagsusuri sa ulat ng Pagtatalakay at pagsusuri sa ulat ng Pagtatalakay at pagsusuri sa ulat ng Pagtatalakay at pagsusuri sa ulat ng
bawat pangkat. bawat pangkat. bawat pangkat. bawat pangkat.
Pagpapakita ng video clip/s tungkol Pagpapakita ng video clip/s tungkol Pagpapakita ng video clip/s tungkol Pagpapakita ng video clip/s tungkol
king Diego Silang at Gabriela Silang king Diego Silang at Gabriela Silang king Diego Silang at Gabriela Silang king Diego Silang at Gabriela Silang
Bigyan ng panahon ang mga mag- Bigyan ng panahon ang mga mag- Bigyan ng panahon ang mga mag- Bigyan ng panahon ang mga mag-
aaral na makabuo ng isang maikling aaral na makabuo ng isang maikling aaral na makabuo ng isang maikling aaral na makabuo ng isang maikling
dula na nagpapakita kung papaano dula na nagpapakita kung papaano dula na nagpapakita kung papaano dula na nagpapakita kung papaano
nagsimula ang pag-aaklas at kung nagsimula ang pag-aaklas at kung nagsimula ang pag-aaklas at kung nagsimula ang pag-aaklas at kung
ano ang naging kinahinatnan ng pagano ang naging kinahinatnan ng pagano ang naging kinahinatnan ng pagano ang naging kinahinatnan ng pag-
aaklas at kung anu-ano ang mga aaklas at kung anu-ano ang mga aaklas at kung anu-ano ang mga aaklas at kung anu-ano ang mga
naging dahilan kung bakit hindi ito naging dahilan kung bakit hindi ito naging dahilan kung bakit hindi ito naging dahilan kung bakit hindi ito
naging matagumpay o hindi. naging matagumpay o hindi. naging matagumpay o hindi. naging matagumpay o hindi.
Pagsasadula ng mga pangkat ayon sa Pagsasadula ng mga pangkat ayon sa Pagsasadula ng mga pangkat ayon sa Pagsasadula ng mga pangkat ayon sa
gabay ng guro. gabay ng guro. gabay ng guro. gabay ng guro.
Pagtatalakay at pagsusuri sa mga Pagtatalakay at pagsusuri sa mga Pagtatalakay at pagsusuri sa mga Pagtatalakay at pagsusuri sa mga
dula ng bawat pangkat. dula ng bawat pangkat. dula ng bawat pangkat. dula ng bawat pangkat.
Pasagutan sa mga mag-aaral o sa Pasagutan sa mga mag-aaral o sa Pasagutan sa mga mag-aaral o sa Pasagutan sa mga mag-aaral o sa
bawat pangkat ang mga sumusunod bawat pangkat ang mga sumusunod bawat pangkat ang mga sumusunod bawat pangkat ang mga sumusunod
na graphic organizer upang matukoy na graphic organizer upang matukoy na graphic organizer upang matukoy na graphic organizer upang matukoy
kung anu-ano ang mga mabuti at kung anu-ano ang mga mabuti at kung anu-ano ang mga mabuti at kung anu-ano ang mga mabuti at
hindi mabuting pangyayari na naging hindi mabuting pangyayari na naging hindi mabuting pangyayari na naging hindi mabuting pangyayari na naging
dahilan upang maging matagumpay dahilan upang maging matagumpay dahilan upang maging matagumpay dahilan upang maging matagumpay
o hindi ang kanilang pag-aaklas. o hindi ang kanilang pag-aaklas. o hindi ang kanilang pag-aaklas. o hindi ang kanilang pag-aaklas.
F. Paglinang sa Kabihasan -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain- -pangkatang Gawain-
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- pangkatang Gawain- pangkatang Gawain- pangkatang Gawain- pangkatang Gawain-
araw na buhay
J. Karagdagang gawain para sa Sumulat ng limang kahalagahan na Sumulat ng limang kahalagahan na Sumulat ng limang kahalagahan na Sumulat ng limang kahalagahan na
takdang-aralin at remediation naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang naidulot ng pakikibaka ng iba’t ibang
rehiyon at sector laban sa mga rehiyon at sector laban sa mga rehiyon at sector laban sa mga rehiyon at sector laban sa mga
IV. Mga Tala
165
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Pebrero 27-Marso 3, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Nakapagbibigay-katwiran sa mga naging epekto ng mga unang pag-aalsa ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaan na tinatamasa ng mga mamamayan sa kasalukuyang panahon.
166
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Pilipinas Kong Hirang 5, Eleanor D. Pilipinas Kong Hirang 5, Eleanor D. Pilipinas Kong Hirang 5, Eleanor D. Pilipinas Kong Hirang 5, Eleanor D.
Antonio et. al., ph. 140-141,146-147 Antonio et. al., ph. 140-141,146-147 Antonio et. al., ph. 140-141,146-147 Antonio et. al., ph. 140-141,146-147

B. Iba pang Kagamitang Panturo powerpoint presentation, video clip, powerpoint presentation, video clip, powerpoint presentation, video clip, powerpoint presentation, video clip,
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagsagot sa takdang aralin. Pagsagot sa takdang aralin. Pagsagot sa takdang aralin. Pagsagot sa takdang aralin.
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Nakapagbibigay-katwiran sa mga Nakapagbibigay-katwiran sa mga Nakapagbibigay-katwiran sa mga Nakapagbibigay-katwiran sa mga
167
naging epekto ng mga unang pag- naging epekto ng mga unang pag- naging epekto ng mga unang pag- naging epekto ng mga unang pag-
aalsa ng mga makabayang Pilipino sa aalsa ng mga makabayang Pilipino sa aalsa ng mga makabayang Pilipino sa aalsa ng mga makabayang Pilipino sa
pagkamit ng kalayaan na tinatamasa pagkamit ng kalayaan na tinatamasa pagkamit ng kalayaan na tinatamasa pagkamit ng kalayaan na tinatamasa
ng mga mamamayan sa ng mga mamamayan sa ng mga mamamayan sa ng mga mamamayan sa
kasalukuyang panahon. kasalukuyang panahon. kasalukuyang panahon. kasalukuyang panahon.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Magpakita ng larawan. Ipalarawan Magpakita ng larawan. Ipalarawan Magpakita ng larawan. Ipalarawan Magpakita ng larawan. Ipalarawan
bagong aralin sa mga bata. sa mga bata. sa mga bata. sa mga bata.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin gamit ang mga Ilahad ang aralin gamit ang mga Ilahad ang aralin gamit ang mga Ilahad ang aralin gamit ang mga
at paglalahad ng bagong kasanayan susing tanong sa Alamin Mo susing tanong sa Alamin Mo susing tanong sa Alamin Mo susing tanong sa Alamin Mo
#1
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Magdaos ng brainstorming kaugnay Magdaos ng brainstorming kaugnay Magdaos ng brainstorming kaugnay Magdaos ng brainstorming kaugnay
ng mga tanong. Tanggapin lahat ang ng mga tanong. Tanggapin lahat ang ng mga tanong. Tanggapin lahat ang ng mga tanong. Tanggapin lahat ang
#2
sagot ng mag-aaral. sagot ng mag-aaral. sagot ng mag-aaral. sagot ng mag-aaral.
F. Paglinang sa Kabihasan Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa. Talakayin ang paksa.
Ipagawa ang mga Gawain A. Ipagawa ang mga Gawain A. Ipagawa ang mga Gawain A. Ipagawa ang mga Gawain A.
Ipabigay ang mga tanong sa Gawain Ipabigay ang mga tanong sa Gawain Ipabigay ang mga tanong sa Gawain Ipabigay ang mga tanong sa Gawain
A. A. A. A.
G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- pangkat ang klase at ipagawa ang pangkat ang klase at ipagawa ang pangkat ang klase at ipagawa ang pangkat ang klase at ipagawa ang
araw na buhay
Gawain C. Gawain C. Gawain C. Gawain C.
I. Pagtataya ng Aralin Ipagawa ang Natutuhan Ko, Ipagawa ang Natutuhan Ko, Ipagawa ang Natutuhan Ko, Ipagawa ang Natutuhan Ko,
J. Karagdagang gawain para sa Gumawa ng likhang sining na Gumawa ng likhang sining na Gumawa ng likhang sining na Gumawa ng likhang sining na
maaring magpakita ng iyong maaring magpakita ng iyong maaring magpakita ng iyong maaring magpakita ng iyong
pagpapahalaga sa kasarinlan na pagpapahalaga sa kasarinlan na pagpapahalaga sa kasarinlan na pagpapahalaga sa kasarinlan na
168
tinatamasa ng ating bansa. tinatamasa ng ating bansa. tinatamasa ng ating bansa. tinatamasa ng ating bansa.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?

169
(Pang-araw-araw na Marso 6-10, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo) Petsa/Oras

I. LAYUNIN Nasusuri ang mga naunang pag—aalsa ng mga makabayang Pilipino
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
170
Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Ang Lahing 110-111 Ang Lahing 110-111 Ang Lahing 110-111 Ang Lahing 110-111
Pilipinas Kong Hirang 5 p. 140-146 Pilipinas Kong Hirang 5 p. 140-146 Pilipinas Kong Hirang 5 p. 140-146 Pilipinas Kong Hirang 5 p. 140-146

B. Iba pang Kagamitang Panturo larawan ng mga bayani, tsart, larawan ng mga bayani, tsart, larawan ng mga bayani, tsart, larawan ng mga bayani, tsart,
talambuhay, manila paper, panulat talambuhay, manila paper, panulat talambuhay, manila paper, panulat talambuhay, manila paper, panulat
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagsagot sa takdang aralin. Pagsagot sa takdang aralin. Pagsagot sa takdang aralin. Pagsagot sa takdang aralin.
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Nasusuri ang mga naunang pag— Nasusuri ang mga naunang pag— Nasusuri ang mga naunang pag— Nasusuri ang mga naunang pag—
aalsa ng mga makabayang Pilipino aalsa ng mga makabayang Pilipino aalsa ng mga makabayang Pilipino aalsa ng mga makabayang Pilipino
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ipanuod sa mga bata ang isang video Ipanuod sa mga bata ang isang video Ipanuod sa mga bata ang isang video Ipanuod sa mga bata ang isang video
bagong aralin clip tungkol sa mga unang pag-aalsa. clip tungkol sa mga unang pag-aalsa. clip tungkol sa mga unang pag-aalsa. clip tungkol sa mga unang pag-aalsa.
Iproseso ang gawain sa Iproseso ang gawain sa Iproseso ang gawain sa Iproseso ang gawain sa
pamamagitan ng pagtanong sa mga pamamagitan ng pagtanong sa mga pamamagitan ng pagtanong sa mga pamamagitan ng pagtanong sa mga
sumusunod: sumusunod: sumusunod: sumusunod:
Sino-sino ang mga unang Pilipino na Sino-sino ang mga unang Pilipino na Sino-sino ang mga unang Pilipino na Sino-sino ang mga unang Pilipino na
nag-alsa laban sa mga Espanyol? nag-alsa laban sa mga Espanyol? nag-alsa laban sa mga Espanyol? nag-alsa laban sa mga Espanyol?
Anu-ano ang mga dahlan ng pag- Anu-ano ang mga dahlan ng pag- Anu-ano ang mga dahlan ng pag- Anu-ano ang mga dahlan ng pag-
aalsa ng mga Pilipino? aalsa ng mga Pilipino? aalsa ng mga Pilipino? aalsa ng mga Pilipino?
Magbigay ng mga lugar kung saan Magbigay ng mga lugar kung saan Magbigay ng mga lugar kung saan Magbigay ng mga lugar kung saan
naganap ang ilang pag-aalsa laban sa naganap ang ilang pag-aalsa laban sa naganap ang ilang pag-aalsa laban sa naganap ang ilang pag-aalsa laban sa
mga Espanyol. mga Espanyol. mga Espanyol. mga Espanyol.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Bigay ang opinyon mo tungkol sa Bigay ang opinyon mo tungkol sa Bigay ang opinyon mo tungkol sa
at paglalahad ng bagong kasanayan salitang nakalahad. Hayaan ang bata salitang nakalahad. Hayaan ang bata salitang nakalahad. Hayaan ang bata
#1 ang sumulat ng kanilang sagot. ang sumulat ng kanilang sagot. ang sumulat ng kanilang sagot.
171
Bigay ang opinyon mo tungkol sa Ipabasa sa mga mag-aaral ang aralin. Ipabasa sa mga mag-aaral ang aralin. Ipabasa sa mga mag-aaral ang aralin.
salitang nakalahad. Hayaan ang bata
ang sumulat ng kanilang sagot.
Ipabasa sa mga mag-aaral ang aralin.

E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Pangkatin ang mga mag-aaral sa Pangkatin ang mga mag-aaral sa Pangkatin ang mga mag-aaral sa Pangkatin ang mga mag-aaral sa
at paglalahad ng bagong kasanayan tatlong grupo tatlong grupo tatlong grupo tatlong grupo
#2
Bigyan ang bawat grupo ng manila Bigyan ang bawat grupo ng manila Bigyan ang bawat grupo ng manila Bigyan ang bawat grupo ng manila
paper. paper. paper. paper.
F. Paglinang sa Kabihasan Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Ipagawa ang mga gawain sa Gawin
(Tungo sa Formative Assessment) Mo, p. _________ ng LM. Mo, p. _________ ng LM. Mo, p. _________ ng LM. Mo, p. _________ ng LM.
Ipasagot sa bawat mag-aaral ang Ipasagot sa bawat mag-aaral ang Ipasagot sa bawat mag-aaral ang Ipasagot sa bawat mag-aaral ang
Gawain. Gawain. Gawain. Gawain.
Ipasulat ang mga sagot sa sagutang Ipasulat ang mga sagot sa sagutang Ipasulat ang mga sagot sa sagutang Ipasulat ang mga sagot sa sagutang
papel. papel. papel. papel.
Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang Bigyan ng sapat na panahon ang
mga mag-aaral sa pagsagot sa mga mag-aaral sa pagsagot sa mga mag-aaral sa pagsagot sa mga mag-aaral sa pagsagot sa
Ipawasto ang mga kasagutan. Ipawasto ang mga kasagutan. Ipawasto ang mga kasagutan. Ipawasto ang mga kasagutan.
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Ipasagot ang tanong sa mga mag- Ipasagot ang tanong sa mga mag- Ipasagot ang tanong sa mga mag- Ipasagot ang tanong sa mga mag-
araw na buhay aaral. aaral. aaral. aaral.
Ipasulat ang sagot sa sagutang Ipasulat ang sagot sa sagutang Ipasulat ang sagot sa sagutang Ipasulat ang sagot sa sagutang
papel. papel. papel. papel.
Ipaulat sa klase ang mga sagot. Ipaulat sa klase ang mga sagot. Ipaulat sa klase ang mga sagot. Ipaulat sa klase ang mga sagot.
Tanggapin lahat ng sagot. Tanggapin lahat ng sagot. Tanggapin lahat ng sagot. Tanggapin lahat ng sagot.
H. Paglalahat ng Arallin Bigyan diin ang mga kaisipan sa Bigyan diin ang mga kaisipan sa Bigyan diin ang mga kaisipan sa Bigyan diin ang mga kaisipan sa
I. Pagtataya ng Aralin Ipasagot sa papel ang Natutuhan Ko, Ipasagot sa papel ang Natutuhan Ko, Ipasagot sa papel ang Natutuhan Ko, Ipasagot sa papel ang Natutuhan Ko,
172
J. Karagdagang gawain para sa Bilang isang mag-aaral, paano mo Bilang isang mag-aaral, paano mo Bilang isang mag-aaral, paano mo Bilang isang mag-aaral, paano mo
takdang-aralin at remediation ipinakikita ang iyong ipinakikita ang iyong ipinakikita ang iyong ipinakikita ang iyong
pananampalataya sa iyong pananampalataya sa iyong pananampalataya sa iyong pananampalataya sa iyong
relihiyon? Isulat sa kwaderno ang relihiyon? Isulat sa kwaderno ang relihiyon? Isulat sa kwaderno ang relihiyon? Isulat sa kwaderno ang
iyong sagot. iyong sagot. iyong sagot. iyong sagot.
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Marso 13-17, 2017 Markahan
173
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Naipapaliwanag ang pananaw at paniniwala ng mga Sultanato (Katutubong Muslim) sa pagpapanatili ng kanilang kalayaan
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Pilipinas Kong Hirang p. 147-148 Pilipinas Kong Hirang p. 147-148 Pilipinas Kong Hirang p. 147-148 Pilipinas Kong Hirang p. 147-148
174
B. Iba pang Kagamitang Panturo larawan ng mga muslim, tsart, larawan ng mga muslim, tsart, larawan ng mga muslim, tsart, larawan ng mga muslim, tsart,
manila paper, panulat manila paper, panulat manila paper, panulat manila paper, panulat
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagsagot sa takdang aralin Pagsagot sa takdang aralin Pagsagot sa takdang aralin Pagsagot sa takdang aralin
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Naipapaliwanag ang pananaw at Naipapaliwanag ang pananaw at Naipapaliwanag ang pananaw at Naipapaliwanag ang pananaw at
paniniwala ng mga Sultanato paniniwala ng mga Sultanato paniniwala ng mga Sultanato paniniwala ng mga Sultanato
(Katutubong Muslim) sa (Katutubong Muslim) sa (Katutubong Muslim) sa (Katutubong Muslim) sa
pagpapanatili ng kanilang kalayaan pagpapanatili ng kanilang kalayaan pagpapanatili ng kanilang kalayaan
pagpapanatili ng kanilang kalayaan
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ganyakin ang mga bata sa Ganyakin ang mga bata sa Ganyakin ang mga bata sa Ganyakin ang mga bata sa
bagong aralin pamamagitan ng pagpapakita ng pamamagitan ng pagpapakita ng pamamagitan ng pagpapakita ng pamamagitan ng pagpapakita ng
mga larawan ng mga sinaunang mga larawan ng mga sinaunang mga larawan ng mga sinaunang mga larawan ng mga sinaunang
Muslim. Muslim. Muslim. Muslim.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng
at paglalahad ng bagong kasanayan susing tanong sa Alamin Mo sa LM, susing tanong sa Alamin Mo sa LM, susing tanong sa Alamin Mo sa LM, susing tanong sa Alamin Mo sa LM,
#1 p. _____. p. _____. p. _____. p. _____.
Itanong: Ano ang pamahalaang Itanong: Ano ang pamahalaang Itanong: Ano ang pamahalaang Itanong: Ano ang pamahalaang
sultanato? sultanato? sultanato? sultanato?
Bakit nahirapan ang mga Espanyol sa Bakit nahirapan ang mga Espanyol sa Bakit nahirapan ang mga Espanyol sa Bakit nahirapan ang mga Espanyol sa
pagsupil sa mga Pilipinong Muslim? pagsupil sa mga Pilipinong Muslim? pagsupil sa mga Pilipinong Muslim? pagsupil sa mga Pilipinong Muslim?
Pakinggan ang mga sagot ng mag- Pakinggan ang mga sagot ng mag- Pakinggan ang mga sagot ng mag- Pakinggan ang mga sagot ng mag-
aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng
kanilang sagot. kanilang sagot. kanilang sagot. kanilang sagot.
Ipabasa ang tekstong naglalahad ng Ipabasa ang tekstong naglalahad ng Ipabasa ang tekstong naglalahad ng Ipabasa ang tekstong naglalahad ng
pagtatalakay sa mga katangian ng pagtatalakay sa mga katangian ng pagtatalakay sa mga katangian ng pagtatalakay sa mga katangian ng
sultanato at mga pananaw ng mga sultanato at mga pananaw ng mga sultanato at mga pananaw ng mga sultanato at mga pananaw ng mga
katutubong Muslim. katutubong Muslim. katutubong Muslim. katutubong Muslim.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa
175
at paglalahad ng bagong kasanayan binasang teksto sa LM, p. ____. binasang teksto sa LM, p. ____. binasang teksto sa LM, p. ____. binasang teksto sa LM, p. ____.
#2
Ipagawa ang mga Gawain. Ipagawa ang mga Gawain. Ipagawa ang mga Gawain. Ipagawa ang mga Gawain.
F. Paglinang sa Kabihasan Pangkatang gawain Pangkatang gawain Pangkatang gawain Pangkatang Gawain
G. Paglalapat ng aralin sa pang-araw- Pangkatin ang mga mag-aaral sa Pangkatin ang mga mag-aaral sa Pangkatin ang mga mag-aaral sa Pangkatin ang mga mag-aaral sa
araw na buhay apat na pangkat. apat na pangkat. apat na pangkat. apat na pangkat.
Pasagutan ang tanong na nakalaan Pasagutan ang tanong na nakalaan Pasagutan ang tanong na nakalaan Pasagutan ang tanong na nakalaan
sa bawat grupo. sa bawat grupo. sa bawat grupo. sa bawat grupo.
Bigyan ng sapat na oras ang bawat Bigyan ng sapat na oras ang bawat Bigyan ng sapat na oras ang bawat Bigyan ng sapat na oras ang bawat
pangkat sa paggawa. pangkat sa paggawa. pangkat sa paggawa. pangkat sa paggawa.
Ipaulat sa bawat pangkat ang Ipaulat sa bawat pangkat ang Ipaulat sa bawat pangkat ang Ipaulat sa bawat pangkat ang
kanilang output. kanilang output. kanilang output. kanilang output.
H. Paglalahat ng Arallin Bigyan diin ang mga kaisipan sa Bigyan diin ang mga kaisipan sa Bigyan diin ang mga kaisipan sa Bigyan diin ang mga kaisipan sa

IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
176
nakatulong?

(Pang-araw-araw na
Petsa/Oras Marso 20-24, 2017 Markahan
Tala sa Pagtuturo)

I. LAYUNIN Naipapaliwanag ang pananaw at paniniwala ng mga Sultanato (Katutubong Muslim) sa pagpapanatili ng kanilang kalayaan
A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring pag- Naipamamalas ang mapanuring pag- REVIEW PERIODICAL TEST PERIODICAL TEST
unawa sa bahaging ginampanan ng unawa sa bahaging ginampanan ng
kolonyalismong Espanyol at kolonyalismong Espanyol at
pandaigdigang koteksto ng reporma pandaigdigang koteksto ng reporma
sa pag-usbong ng kamalayang sa pag-usbong ng kamalayang
pambansa attungo sa pagkabuo ng pambansa attungo sa pagkabuo ng
Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon
B. Pamantayan sa Pagaganap Nakapagpapahayag ng pagmamalaki Nakapagpapahayag ng pagmamalaki
sa pagpupunyagi ng mga sa pagpupunyagi ng mga
makabayang Pilipino sa gitna ng makabayang Pilipino sa gitna ng
kolonyalismong Espanyol at sa kolonyalismong Espanyol at sa
mahalagang papel na ginagampanan mahalagang papel na ginagampanan
nito sa pag-usbong ng kamalayang nito sa pag-usbong ng kamalayang
pambansa tungo sa pagkabuo ng pambansa tungo sa pagkabuo ng
Pilipinas bilang isang nasyon Pilipinas bilang isang nasyon
C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto Natatalakay ang mga lokal na mga Natatalakay ang mga lokal na mga
(Isulat ang code ng bawat pangyayari tungo sa pag-usbong ng pangyayari tungo sa pag-usbong ng
kasanayan) pakikibaka ng bayan pakikibaka ng bayan
177
AP5PKB-IVa-b-1 AP5PKB-IVa-b-1
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian

Mag-aaral
3. Mga pahina sa Teksbuk Pilipinas Kong Hirang p. 147-148 Pilipinas Kong Hirang p. 147-148

B. Iba pang Kagamitang Panturo larawan ng mga muslim, tsart, larawan ng mga muslim, tsart,
manila paper, panulat manila paper, panulat
III. PAMAMARAAN
A. Balik-aral sa nakaraang aralin Pagsagot sa takdang aralin Pagsagot sa takdang aralin
aralin
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Naipapaliwanag ang pananaw at Naipapaliwanag ang pananaw at
paniniwala ng mga Sultanato paniniwala ng mga Sultanato
(Katutubong Muslim) sa (Katutubong Muslim) sa
pagpapanatili ng kanilang kalayaan pagpapanatili ng kanilang kalayaan
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa Ganyakin ang mga bata sa Ganyakin ang mga bata sa
bagong aralin pamamagitan ng pagpapakita ng pamamagitan ng pagpapakita ng
mga larawan ng mga sinaunang mga larawan ng mga sinaunang
Muslim. Muslim.
D. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng
at paglalahad ng bagong kasanayan susing tanong sa Alamin Mo sa LM, susing tanong sa Alamin Mo sa LM,
#1 p. _____. p. _____.
178
Itanong: Ano ang pamahalaang Itanong: Ano ang pamahalaang
sultanato? sultanato?
Bakit nahirapan ang mga Espanyol sa Bakit nahirapan ang mga Espanyol sa
pagsupil sa mga Pilipinong Muslim? pagsupil sa mga Pilipinong Muslim?
Pakinggan ang mga sagot ng mag- Pakinggan ang mga sagot ng mag-
aaral. Tanggapin ang lahat ng aaral. Tanggapin ang lahat ng
kanilang sagot. kanilang sagot.
Ipabasa ang tekstong naglalahad ng Ipabasa ang tekstong naglalahad ng

pagtatalakay sa mga katangian ng pagtatalakay sa mga katangian ng
sultanato at mga pananaw ng mga sultanato at mga pananaw ng mga
katutubong Muslim. katutubong Muslim.
E. Pagtatalakay ng bagong konsepto Ipasagot ang mga tanong tungkol sa Ipasagot ang mga tanong tungkol sa
at paglalahad ng bagong kasanayan binasang teksto sa LM, p. ____. binasang teksto sa LM, p. ____.
#2
Ipagawa ang mga Gawain. Ipagawa ang mga Gawain.
F. Paglinang sa Kabihasan Pangkatang gawain Pangkatang gawain

G. Paglalaapat ng aralin sa pang-araw- Pangkatin ang mga mag-aaral sa Pangkatin ang mga mag-aaral sa
araw na buhay apat na pangkat. apat na pangkat.
Pasagutan ang tanong na nakalaan Pasagutan ang tanong na nakalaan

sa bawat grupo. sa bawat grupo.
Bigyan ng sapat na oras ang bawat Bigyan ng sapat na oras ang bawat
pangkat sa paggawa. pangkat sa paggawa.
Ipaulat sa bawat pangkat ang Ipaulat sa bawat pangkat ang

kanilang output. kanilang output.
H. Paglalahat ng Arallin Bigyan diin ang mga kaisipan sa Bigyan diin ang mga kaisipan sa
Tandaan Mo Tandaan Mo
179
IV. Mga Tala
V. Pagninilay
sa aralin
nakatulong?
180
181

GRADE 5 Araling-Panlipunan DLL Whole Year

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

GRADE 5 Araling-Panlipunan DLL Whole Year

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GRADES 1 to 12 Paaralan Baitang/Antas

DAILY LESSON LOG Guro Asignatura

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto

1. Mga pahina sa Gabay ng Guro

2. Mga pahina sa Kagamitang Pang-

4. Karagdagang Kagamitan mula sa

Prime meridian Prime meridian Prime meridian Prime meridian

Artic Circles Artic Circles Artic Circles Artic Circles

Ekwador Ekwador Ekwador Ekwador

Itanong: Itanong: Itanong: Itanong:

Temperatura Temperatura Temperatura Temperatura

Dami ng ulan Dami ng ulan Dami ng ulan Dami ng ulan

Humidity Humidity Humidity Humidity

Gawain A Gawain A Gawain A Gawain A

Gawain B Gawain B Gawain B Gawain B

Gawain C Gawain C Gawain C Gawain C

IV. Mga Tala

A. Bilang ng mag-aaral na nakakuha

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto

1. Mga pahina sa Gabay ng Guro

2. Mga pahina sa Kagamitang Pang-

4. Karagdagang Kagamitan mula sa

C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa

Gawain B Gawain B Gawain B Gawain B Gawain B

Gawain C Gawain C Gawain C Gawain C Gawain C

IV. Mga Tala

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6 AP5PLP-If-6

1. Mga pahina sa Gabay ng Guro

2. Mga pahina sa Kagamitang Pang-

4. Karagdagang Kagamitan mula sa

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

F. May seremonya sa pagpapabinyag.

IV. Mga Tala

GRADES 1 to 12 Paaralan Baitang/Antas

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

A. Balik-aral sa nakaraang aralin

GRADES 1 to 12 Paaralan Baitang/Antas

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

A. Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ang mapanuring

2. Mga pahina sa Kagamitang Pang-

Makabayan kasaysayan ng Bansa 5, Makabayan kasaysayan ng Bansa 5,

4. Karagdagang Kagamitan mula sa

3.Paanoang pagkakaroon ng 3.Paanoang pagkakaroon ng

4.Ano ang pangunahing industriya 4.Ano ang pangunahing industriya

5.Ano anong hanapbuhay ng mga 5.Ano anong hanapbuhay ng mga

Paano ito napaunlad sa Paano ito napaunlad sa

_______4.Panday ang tawag sa mga _______4.Panday ang tawag sa mga

bakal, asero at tanso. bakal, asero at tanso.

_______5.Ang pagtotroso at _______5.Ang pagtotroso at

IV. Mga Tala

H. Bilang ng mag-aaral na nakakuha

Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes

AP5PKE-IIa-1 AP5PKE-IIa-1 AP5PKE-IIa-1 AP5PKE-IIa-1

1. Mga pahina sa Gabay ng Guro

2. Mga pahina sa Kagamitang Pang-

D. Iba pang Kagamitang Panturo

IV. Mga Tala

GRADES 1 to 12 Paaralan Baitang/Antas

_4.Panday ang tawag sa mga _4.Panday ang tawag sa mga

_5.Ang pagtotroso at _5.Ang pagtotroso at

_1. Ang pagpasok ng _1. Ang pagpasok ng

_2. Ang reduccion ay _2. Ang reduccion ay

_3. Ang doctrina ay _3. Ang doctrina ay

_4. Kinatawan ng _4. Kinatawan ng