Teknolojik Afetler Son

lar n Tehlikeli M
Altyap ad
Kritik nmas Ta mac de
ma Ko ru l
run Kazalar Den
Ko iz
a n Ne Kirli
nd tlar n de li
yo r i Ka n Ola ine
yas anda ilmes esi za
Ra
d St
i tir irilm lar n
l d
Ge çlen
Gü
nak nd en
ve
Ge e i mala i i
Kay t klar Mad
ne tiri
D niz enl
l K an
tik lmi n
ala
Or iyog
ve
ga üv
az
Yap
den
lar
Ma
A
klim
ve Bu
iyel
Büyük
De i ik
Kazala
Afetler
Endüstr
na Ba l
li i
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Yol Haritası Belgesi
Bu belge, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı

Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu tarafından,
AB mevzuatı ve uluslararası belgeler incelenerek, ilgili kurum ve kuruluşların destek ve çalışmalarıyla hazırlanmıştır.
Raporun kendisi resmi bir AB belgesi değildir ve AB politikasını temsil etmemektedir.
Eylül, 2014
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2 Yol Haritası Belgesi
KISALTMALAR
AB: Avrupa Birliği

ABD: Amerika Birleşik Devletleri
ADR: Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması
AFAD: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
AKA: Avrupa Kritik Altyapılar (European Critical Infrastructures) (ECI)
BM: Birleşmiş Milletler
CLEANSEANET: Avrupa Uydu Petrol İzleme Sistemi
CLP: Kimyasalların Sınıflandırılması Paketlenmesi Etiketlenmesi İle İlgili Yasa /(EC No 1272/2008 Regu-
lation On Classification, Labelling And Packaging Of Substances And Mixtures)
COTIF: Uluslararası Demiryolu Taşımalarına İlişkin Sözleşme
ÇSGB: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
ÇŞB: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
DİB: Dışişleri Bakanlığı
DDGM: Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü
E: Eğitim
EEC: Konsey Yönetmeliği
EMSA: Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı
EPDK: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
ETİ MADEN: Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü
ETKB: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
EURATOM: Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu, AAET ya da EURATOM, Avrupa Birliği üyesi ülkelerden oluşan
uluslararası bir örgüttür.
GBF: Güvenlik Bilgi Formu
GDO: Genetik Yapıları Değiştirilmiş Organizmalar
GTHB: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
HSYK: Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu
IATA: Uluslararası Hava Taşıyıcıları Birliği
İGP: İşletmeci Güvenlik Planı (Operator Security Plan) (OSP)
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Yol Haritası Belgesi 3
IMDG Kod: Uluslararası Denizcilik Tehlikeli Yükler Kodu

İB: İçişleri Bakanlığı
İK: İşbirliği ve Koordinasyon
İl AFAD: İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri
KBRN: Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer
KAS: Kritik Altyapı Sektörleri
KAUBA: Kritik Altyapı Uyarı Bilgi Ağı (Critical Infrastructure Warning Information Network) (CIWIN)
KG: Kapasite Geliştirme
KOMİSYON: Avrupa Birliği Komisyonu
KONSEY: Avrupa Birliği Konseyi
KTB: Kültür ve Turizm Bakanlığı
KY: Kurumsal Yapılanma
MD: Mevzuat Düzenlenmesi
MSDS: Malzeme Güvenlik Bilgi Formları
OSİB: Orman ve Su İşleri Bakanlığı
P: Personel
PARLEMENTO: Avrupa Birliği Parlemento
RID: Tehlikeli Malların Demiryolu ile Taşınmasına İlişkin Kurallar
SGK: Sahil Güvenlik Komutanlığı
SB: Sağlık Bakanlığı
STK: Sivil Toplum Kuruluşu
TAEK Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
TAMP: Türkiye Afet Müdahale Planı
TCDD: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü
TD: Teknik Danışmanlık
TDP: Teknik Destek Projesi
TMKTDGM: Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
TANIMLAR
Acil Durum: Toplumun tamamının veya belli kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan ve acil
müdahaleyi gerektiren olayları ve bu olayların oluşturduğu kriz hali.
Afet: Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan
faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan doğal, teknolojik veya insan kaynaklı olaylar.
Avrupa Kritik
Altyapıları (AKA): Bozulması ya da yıkılması neticesinde en az iki üye devleti etkileyebilecek kritik alt¬yapılardır.
AKA Sahipleri / AKA olarak belirlenmiş belirli bir varlık, sistem ya da ilgili her türlü öğenin günlük işletimi ile bunlara yapılacak
İşletmecileri: yatırımlardan sorumlu olan kişi ya da işletmeler anlamına gelmek¬tedir.
Çevre Kirliliği: Çevrede meydana gelen ve canlıların sağlığını, çevresel değerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her türlü
olumsuz etki.
Deniz Kirliliği: Denizde meydana gelen ve canlıların sağlığını, çevresel değerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her türlü
olumsuz etki.
Domino Etkileri: Bulundurduğu tehlikeli maddeler nedeniyle veya afet riskleri nedeni ile büyük kaza ihtimalinin veya sonuçlarının
artabilecek olması durumu
Gerçekleşme Dönemi: Eylemin hazırlık ve gerçekleşmesi için öngörülen zaman dilimi.
Güvenlik İrtibat Kritik altyapı sahibi/işletmecisi ile devlet otoritesi arasında güvenlikle ilgili konularda irtibat noktası görevi
Görevlisi : görecek kişidir.
İlgili Kuruluş: Sorumlu kuruluşun eylemi gerçekleştirmek üzere çalışmaya davet ettiği ve çalışmayı işbirliği ve koordinasyon
içerisinde birlikte yürüttüğü kurum ve kuruluş.
İşletmeci İşletme içerisinde bulunan önemli varlıkların tanımları, risk analizi, alınacak tedbirleri ve prosedürleri, önce-
Güvenlik Planı: liklendirme değerlerini kapsayan plandır.
İyileştirme: Afet ve acil durum sebebiyle bozulan hayatın normalleştirilmesine yönelik faaliyetler ve yeniden yapılanma.
Kaza: Kasıt söz konusu olmaksızın, beklenmedik bir zamanda ve şekilde, yaralanmalara, can ve mal kayıplarına neden
olan olay.
Kirleten: Faaliyetleri sırasında veya sonrasında doğrudan veya dolaylı olarak çevre kirliliğine, ekolojik dengenin ve çevrenin
bozulmasına neden olan gerçek ve tüzel kişiler.
İşlevini kısmen veya tamamen yerine getiremediğinde çevrenin, toplumsal düzenin ve kamu hizmetlerinin
Kritik Altyapı: yürütülmesinin olumsuz etkilenmesi neticesinde, vatandaşların sağlık, güvenlik ve ekonomisi üzerinde ciddi
etkiler oluşturacak ağ, varlık, sistem ve yapıların bütünüdür.
Kritik Altyapı Koruma 2004 yılında çıkarılan Tebliğ’e istinaden 2006 yılında ortaya konulan, net olarak Avru¬pa’da “Kritik Altyapı” ka-
Avrupa Programı vramını tanımlayan, 11 adet Kritik Altyapı Sektörünü belirleyen ve öncelikli olarak “Ulaştırma ve Enerji Sektörleri”
(KAKAP): üzerine yoğunlaşılması gerektiği ifade edilen programdır.
Kritik Altyapı Uyarı Kritik altyapıların korunması konusunda bilgi alışverişini sağlayan bir forum olup, üye ülkelere ve Komisyona kritik
Bilgi Ağı (KAUBA): altyapılara yönelik anlık riskler ve tehditler üzerine uyarılar yollama imkânı sağlayan ağdır.
Lisans/Yetki Belgesi: Gerçek ve tüzel kişilere tehlikeli madde yükleme, boşaltma, taşıma ve depolama hizmetlerinin yapıldığı tesis ile
taşımaları konusunda faaliyet gösterebilmeleri için ilgili resmi makamlar tarafından izin verildiğini gösterir belge.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Müdahale: Afetlerde ve acil durumlarda can ve mal kurtarma, sağlık, iaşe, ibate, güvenlik, mal ve çevre koruma, sosyal ve
psikolojik destek hizmetlerinin verilmesine yönelik çalışmaları
Olay: Ortaya çıkan, oluşan durum; ilgiyi çeken veya çekebilecek nitelikte olan her türlü iş, hadise, vaka.
Risk: Belirli bir alandaki tehlike olasılığına göre kaybedilecek değerlerin ölçüsü.
Risk Değerlendirmesi: Potansiyel tehlikelerinin belirlenmesi ve sonuçlarının hesaplanması yönünde kullanılan yöntemler bütünü.
Risk Yönetimi: Ülke, bölge, kent ölçeğinde ve yerel ölçekte risk türleri ve düzeylerini tespit etme, azaltma ve paylaşma çalışma-
ları ile bu alandaki planlama esasları.
Düşman saldırılarına karşı halkın can ve mal kaybının en az seviyeye indirilmesi, hayati önem taşıyan her türlü
Sivil Savunma: resmi ve özel tesis ve kuruluşların korunması ve faaliyetlerinin devamını sağlayacak iyileştirmenin yapılması,
savunma gayretlerinin halk tarafından en yüksek seviyede desteklenmesi ve halkın moralini yüksek tutmak için
alınacak her türlü silahsız koruyucu ve kurtarıcı tedbir ve faaliyetler.
Sorumlu Kuruluş: Eylemin gerçekleştirilmesi için gerekli alt yapıyı ve/veya işbirliği ve koordinasyonu sağlayacak görevli kuruluş.
Tehlike: İnsan yaralanması ya da hastalığına neden olabilecek kaynak, faaliyet veya durum.
Tehlikeli Madde: ADR Bölüm 3.2’deki Tablo A’da yer alan tehlikeli maddeler.
Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan tehlikeli madde listesinde ve RID Yönetmeliğinin 3. bölümünde ismi
ve BM kod numarası belirtilen parlayıcı, patlayıcı, yakıcı veya yanmayı kolaylaştırıcı, tahriş edici, zehirleyici,
Tehlikeli Mal: radyoaktif maddeler ile bir arada bulundukları diğer eşya için tehlikeli olan veya korunmaları için özel düzenek ve/
veya tesis gerektiren, özelliklerine göre sınıflandırılan ve sınırlandırılan veya uygun koşul, yer, kap, ambalaj veya
tesislerde korunan/tutulan/saklanan eşya.
Tehlikeli Malların Yükleme, boşaltma ve bir ulaşım türünden diğerine aktarma ile taşıma koşullarının gerektirdiği duraklamalar dâhil
Taşınması: olmak üzere, tehlikeli malların taşınması faaliyeti.
Twinning Projeleri: Kurumsal yapılanma çalışmaları için uzun süreleri kapsayabilen üye
Zarar Azaltma: Afetlerde ve acil durumlarda meydana gelmesi muhtemel zararların yok edilmesi veya azaltılmasına yönelik risk
yönetimi ve önleme tedbirleri
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
BAKAN SUNUŞU Prof.Dr. Numan KURTULMUŞ

Başbakan Yardımcısı
İnsanoğlu tarih öncesi zamanlarda, doğa ve yönetilmesi için kurduğumuz Başbakanlık

işleyişi hakkında çok az bilgiye sahipti. Doğa- AFAD, afet ve acil durumlarla ilgili güncel
yı kendi imkânları ile bir ölçüde kontrol etme- gelişmeleri ve gelecek eğilimleri değerlen-
ye çalıştı. Deprem, fırtına, heyelan gibi doğal direrek, kamu imkânlarının daha profesyonel
afetler insanın mantıksal anlama ötesinde kullanımı için çalışmaktadır. Bu sebeple afete
bir olguydu. Zaman geçtikçe zihinsel olarak hazırlık ve mücadele, çok yönlü koordinasyon
gelişen insan doğal afetleri tanımayı, ondan ve bütün kurumların aktif katılımı gerektir-
korunmayı ve afetin zararlarını azaltmayı öğ- mektedir.
rendi. Böylece teknolojiyi üreten insan kendi-
sinin neden olduğu insan kaynaklı ve tekno- Başbakanlık AFAD, afet ve acil durumlarla
lojik afet kavramını ortaya çıkardı. politikalar üretmekte, afet yönetimi konu-
sunda ülkemizin uluslararası alanda öncü
Son 50 yılda dünya üzerinde 2 milyon kişi olması için çalışmalar yürütmektedir. AFAD,
doğal ve insan kaynaklı afetlerle hayatını bütünleşik afet yönetim sisteminin yerleş-
kaybetmiştir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde tirilmesi ve geliştirilmesi çalışmaları kap-
de doğal afetlerin sıklıkla yaşandığı bir ülke samında, afet ve acil durumlarla ilgili birçok
olması ve teknolojiyle birlikte gelişen sanayi yeni düzenleme yapmış, çok sayıda proje
ile insan kaynaklı, teknolojik afetlerin ne de- üretmiş ve üretmeye de devam etmektedir.
rece üzerine düşünülmesi gerektiği konusu “Kriz Yönetimi” anlayışından “Risk Yönetimi”
ortaya çıkmıştır. anlayışına geçen, afet öncesi hazırlık, plan-
lama ve risk azaltma çalışmaları, eğitim ve
Devlet politikası olarak her alanda olduğu bilinçlendirme faaliyetleri, erken uyarı ve
gibi ülkemizin afet yönetimindeki eksiklikle- kesintisiz haberleşme projeleri ile afetin za-
rini ve aksaklıklarını iyi etüt ederek afet yö- rarlarını en aza indirmeye çalışan bir ülkeyiz
netimi alanında başarılı bir model ve sistem artık. Türkiye’deki afet ve acil durumla ilgi-
geliştirdik. Kamudaki acil eylem planı çerçe- li koordinasyon birçok ülkede örnek alınan,
vesinde afet yönetimini ülkemizin yapısına birçok ülkeye destek verdiğimiz bir seviyeye
ve çağımızın gereklerine göre yeniden şekil- ulaşmıştır.
lendirdik. Afetlerin daha etkin ve tek elden
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Bu çerçevede, Başbakanlık AFAD’ın koor- kurum ve kuruluşlarına içtenlikle teşekkür

dinatörlüğünde ülke düzeyinde 2014-2023 eder, bugüne kadar olduğu gibi bundan son-
Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgeleri ha- raki dönemlerde de başarılı çalışmalarının
zırlanarak yayımlamıştır. devam etmesini temenni ederim.
Belgelerin hazırlanmasında emeği geçen ve
bu faaliyetlerde görev alan başta AFAD çalı- Prof.Dr. Numan KURTULMUŞ
şanları olmak üzere, destekleriyle tüm kamu
Başbakan Yardımcısı

2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
ÖNSÖZ Dr. Fuat OKTAY

AFAD Başkanı
Ülkemizde afet ve acil durumların etkin bir Teknolojik kazalara yönelik tehdit ve
şekilde yönetilmesi amacıyla, 5902 sayılı tehlikelere karşı toplumsal farkındalığın
Kanun gereği Başkanlığımızın kurulması ile artırılması, afetlere dirençli bir toplumun
Bütünleşik Afet Yönetim Sistemine geçilmiş, oluşturulması, gerekli tedbirlerin alınması
bu kapsamda afet ve acil durumlar ile sivil ve yapılacak müdahale çalışmalarının etkin
savunma hizmetlerinin tek bir merkezden bir şekilde yürütülmesi için ülke düzeyinde
düzenlenmesi, koordine edilmesi, denet- kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum
lenmesi ve bu hizmetlere ilişkin eğitimlerin kuruluşları arasında koordinasyonu sağla-
standartlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. mak ve teknolojinin getirdiği yenilikleri afet
yönetim sistemimize entegre etmek Baş-
Afetlerin sayısı ve sıklığı ile birlikte verdik- kanlığımızın öncelikli görevleri arasında yer
leri sosyal ve ekonomik zararlar son yıllarda almaktadır.
katlanarak artmaktadır. Bu kayıplarla başa
çıkabilmek müdahale odaklı bir yönetim 10. Kalkınma Planında: “Türkiye’nin coğrafi
anlayışından ziyade risk odaklı bir yönetim avantajlarını ekonomik gelişmeye ve ticaret
anlayışıyla mümkündür. AFAD olarak; afet hacmine yeterince yansıtabilmesi için mali-
öncesi planlama, hazırlık ve risk azaltma yetleri optimize edecek, ürün döngü sürecini
çalışmalarına büyük önem vermekteyiz. kısaltacak, ulaştırma, depolama, paketle-
me ve stok yönetimi gibi işlevleri bütünleş-
Afetlerin ve afet yönetiminin artık sadece tirebilecek bir yük taşımacılığı ve lojistik
yerel olmadığı, uluslararası boyutunun da altyapısının gerçekleştirilmesi gerekmekte-
önemli olduğundan hareketle; işbirliği ça- dir. Bölgelerin özellikle yük taşımacılığında
lışmalarına, yardımlaşmaya, bilgi ve tecrü- daha etkin, hızlı ve güvenli ulaşıma ve lojis-
be paylaşımına ağırlık vermekteyiz. Uygu- tik altyapıya kavuşması ve ülkenin önemli
lamaya geçirdiğimiz entegre afet yönetim bölgesel merkezleri arasın-da da etkileşimi
sistemi ile, sadece doğal afetler ile değil artıracak şekilde kuzey-güney bağlantıları-
aynı zamanda ulaşım kazaları, endüstri- nın güçlendirilmesi önemini korumaktadır.”
yel, maden, kimyasal, radyolojik ve nükleer İfadelerine yer verilmiştir. Bu bağlamda
kazalar, biyolojik olaylar, iklim değişikliği, tehlikeli madde taşımacılığının gelişmesi ile
kritik altyapı ve siber tehlikeler, kazalar birlikte, güvenli taşımacılığın da sağlanabil-
sonucu denizlerin kirlenmesi gibi teknolojik mesi önem arz etmektedir.
afetler konusunda da çalışmalar yürütmek-
te ve kapasitemizi her geçen gün geliştir-
mekteyiz.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
AFAD çalışanları ve ilgili kuruluşların katı- ren kurum ve kuruluşlarımıza teşekkür eder,
lımlarıyla birlikte, hazırladığımız 2014-2023 bu süreçte ilgilerini ve desteklerini esirge-
Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgeleri ile meyen Başbakan Yardımcımız Sayın Prof.
ülkemizin uzun vadede ulaşmayı hedefledi- Dr. Numan KURTULMUŞ’a şükranlarımı su-
ği konumunu göstermek amaçlanmıştır. Bu narım.
belgelerin oluşturulmasında emeği geçen
tüm personelimize ve bu konuda katkı ve-
Dr. Fuat OKTAY
AFAD Başkanı
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
IÇINDEKILER
KISALTMALAR 2
TANIMLAR 4
BAKAN SUNUŞU 6
ÖNSÖZ 8
YÖNETİCİ ÖZETİ 12
1. DURUM ANALİZİ 14
1.1. AB Politikası 14
1.2. Türkiye Politikası 15
1.3. Yol Haritası Belgesinin Amacı 16
1.4. Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesinin Kapsamı 18
1.5. Metodoloji 21
2. GEREKSİNİMLER VE EYLEMLER 24
3. ÇALIŞTAY ÖZET METNİ 58
KATKIDA BULUNANLAR 74
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
EM-DAT Verilerine Göre

1900 ile 2014 arasında
7825 ADET
TEKNOLOJIK AFET
YÖNETICI ÖZETI
ve KAZA Kaydedilmiştir.
Teknolojik afetler, insan faaliyetleri ya da do- lanmasından ve bu konularda politikaların

ğal afetlerin tetiklemesi sonucunda oluşan üretilmesinden ve uygulanmasından AFAD
endüstriyel, maden, ulaşım ve taşımacılık, sorumlu kılınmıştır.
nükleer ve radyolojik, deniz kirliliğine ne-
den olan kazalar, büyük yangınlar, biyolojik AFAD’ın, yukarıda sayılan yetki ve görevleri
olaylar, kritik altyapılar ve siber tehditler ile kapsamında, kurum ve kuruluşların koordi-
çevresel tehlikeler gibi can kaybına, hasta- nasyonu ve teknolojik afetlerin etkin yöneti-
lıklara, sosyal, ekonomik ve çevresel bozul- mi amacıyla “Teknolojik Afetler Yol Haritası
malara neden olan afet ya da acil durumlar Belgesi” hazırlanması ihtiyacı ortaya çıkmış
olarak tanımlanmaktadır. ve bu belge sadece AFAD tarafından değil
aynı zamanda diğer sorumlu ve ilgili kurum
Son yıllarda teknolojinin gelişmesi, hızlı nü- ve kuruluşlar ve Türkiye çapındaki faydalanı-
fus artışı, gelişmişlik düzeyi, çevre kirliliği, cı grupların yetkililerinin de katılımıyla hazır-
çarpık kentleşmeye bağlı olarak teknolojik lanmıştır.
afetlerin sayısı ve sıklığı dünya genelinde
olduğu gibi ülkemizde de artış göstermiştir. ‘‘Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi’’
Uluslararası Afet ve acil durumlar veritaba- ile AFAD’ın yasal olarak tanımlanmış görev-
nı (EM-DAT – Emergency Event Database) leri göz önünde bulundurularak, teknolojik
bilgilerine göre 1900 ile 2014 yılları arasın- afetlere ilişkin hizmetlerin yürütülmesinde
da dünya üzerinde 7.825 adet teknolojik afet ulusal mevzuat, uluslararası ve bölgesel
veya büyük kaza kaydedilmiş ve birçok can sözleşmeler ve ilgili AB mevzuatı dikka-
ve mal kaybı meydana gelmiştir. te alınarak gereksinimlerin belirlenmesi ve
bu gereksinimlerin uygulanması için eylem
5902 sayılı kanun gereğince; afet ve acil du- planlarının hazırlanması ve ulusal öncelikle-
rumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin rin belirlenmesi amaçlanmıştır.
ülke düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleş-
tirilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve
olayların meydana gelmesinden önce hazır-
lık ve zarar azaltma, olay sırasında yapılacak 5902 Sayılı Kanun Gereği;
müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirile- kurum ve kuruluşların koordinasyonu
cek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve teknolojik afetlerin etkin yönetiminden
ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağ- AFAD sorumlu kılınmıştır.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
1. GİRİŞ - DURUM ANALİZİ
Avrupa Konseyi Aralık 1999’da Helsinki’de

gerçekleşen toplantıda Türkiye’nin, diğer 1.1 AB Politikası
aday ülkelere uygulanan kriterler temel alı-
narak Avrupa Birliği’ne (AB) katılacağı öngö- 1985’te Roma’da düzenlenen ilk bakanlar top-
rülen bir aday ülke olduğunu onaylamıştır. lantısı, Topluluğun afetlerden korunma ala-
Aday ülkeler, AB’ye üyeliğin bir ön koşulu nındaki işbirliğinin temellerini atmış ve 1985-
olarak kanunlarını, yönetmeliklerini ve pro- 2002 tarihleri arasında sekiz karar alınmıştır.
sedürlerini, birlik müktesebatı tarafından içe- Bu kararların uygulanması, bir afet meydana
rilen AB kanunlarının bütününü etkili kılmak gelmesi durumunda hem afet yönetiminden
için, AB’ninkilere uygun şekilde düzenlemek sorumlu kurumların hazır olmasını hem de
zorundadırlar. özel sektörün afete hazırlıklı olma anlamında
çeşitli önlemler alınmasını sağlamıştır.
Uyumlaştırma Süreci diye adlandırılan bu sü-
reç sadece ilgili tüm AB gereklerinin ulusal ABD’de 2001 yılında meydana gelen terör sal-
mevzuata tam olarak yansıtılmasını değil dırılarından sonra, riskler, uyarılar ve müdaha-
(yasal yansıtma), ayrıca ulusal mevzuatı yö- lenin değerlendirilmesi, söz konusu araçların
netmek için yeterli bütçeye sahip uygun ku- muhafaza edilmesi ve araştırma alanında AB
rumsal yapıların kurulmasını (etkin ve pratik mevzuatında gerekli düzenlemeler yapılmış-
uygulama), ve kanunlarla tam uyumu sağla- tır. Bu düzenlemeler;
mak için gerekli kontrol ve cezaların konul- • Topluluğun afetlerden korunma alanın-
masını (yaptırım) gerektirmektedir. Ek olarak, daki işbirliğini geliştirmek, doğal ve tek-
AB mevzuatının tam olarak uygulanması zo- nolojik afetlerde, insanların, varlıkların ve
runlu teknik standartları karşılayan yeni veya çevrenin daha iyi korunmasını sağlamaya
güncellenmiş tesisler için harcama yapılma- yardım etmek,
sını da gerektirebilir (yatırım).
• Afetin engellenmesi, afetlerden korun-
Uyumlaştırma Süreci müktesebatın diğer madan sorumlu olanların hazırlığı ve afet
bölümlerine olduğu gibi çevre başlığı altında durumunda müdahale konusunda ulusal,
yer alan sivil korunma başlığı için de uygulan- bölgesel ve yerel seviyedeki çalışmaları
maktadır. desteklemek,
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
• Vatandaşlar arasında kendi kendini ko- Onuncu Kalkınma Planında (2014-2018)

ruma seviyesini arttırmak amacıyla halkı aşağıdaki ifadeler yer almaktadır.
bilgilendirmeye katkıda bulunmak,
Ülkemizde başta iklim değişikliği olmak
• Desteğe ihtiyaç duyulduğunda, ulusal üzere, çevre sorunlarına duyarlı politikalar
afetlerden korunma hizmetleri arasında sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde
etkili ve hızlı işbirliğinin çerçevesini oluş- yürütülmüş; kurumsal yapı, mevzuat ve stan-
turmak, dartlar geliştirilmiştir. Afet zararlarının en aza
indirilmesi amacıyla kurumsal ve yasal düzen-
• Teknolojik afetlerden korunma alanında
lemelerle kamuoyunda farkındalık oluşturul-
entegre çalışmaları desteklemektir.
masına önem verilmiştir. Yerleşim yerlerinin
temiz ve sağlıklı hale gelmesi açısından kent-
1.2 Türkiye Politikası sel altyapı yatırımlarına öncelik verilmiş, baş-
ta içme suyu ve atık su ile katı atık hizmetleri
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının olmak üzere, nüfusun bu hizmetlere erişimin-
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (5902); de önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.
afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin
Şekil-1 Afetlerin sınıflandırılması ve aralarındaki ilişki
hizmetlerin ülke düzeyinde etkin bir şekilde
gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alın-
ması ve olayların meydana gelmesinden önce
in Tetiklediği Tekno
hazırlık ve zarar azaltma, olay sırasında yapı- ler loj
lacak müdahale ve olay sonrasında gerçek- fet ik
A
leştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten
Af
al
Sİ
etl
ME
Doğ
kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyo-

ÜŞ
AD
er
KAY
nun sağlanması ve bu konularda politikaların

üretilmesi ve uygulanması hususlarını kapsar.
Afetlerin sınıflandırılması ve aralarındaki ilişki
aşağıda yer alan Şekil 1’de verilmiştir.
Tekn
tler
Ülkemizde afet yönetiminin tek elden koordi-
ne edilmesi için kurulan AFAD’ın temel görev-
Afe
olo
lerinden biri de bütünleşik afet yönetimi evre-

al
Af oğ
ji k
lerine ilişkin faaliyetlerin planlanmasını ve bu e tl D

planların uygulanmasını sağlamaktır. Ulusal e rin
N e d e n Old uğu
ve yerel düzeydeki çalışmalarda yatay ve dü-
şey ilişkilerin tanımlanması, görülen eksiklik-
lerin tamamlanması ve uygulamaların geliş-
tirilmesi için ulusal afet yönetimi stratejisi ve
eylem planı ile afet yönetimi evrelerine ilişkin
diğer planların oluşturulması, etkin afet yöne-
timinin sağlanması için öncelikli hedeflerdir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
konusunda araştırma projelerinin hazır-

1.3 Yol Haritası Belgesinin Amacı lanmasını teşvik etmek,
Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi aşa- • Afet izleme ve bilgilendirmesi amacıyla,
ğıdaki amaçlar çerçevesinde sorumlu ve ilgili erken uyarı sistemlerindeki rolleri belirle-
kurum ve kuruluş temsilcilerinin katkı ve des- mek, sivil korunma ve insani yardım sağla-
tekleriyle hazırlanmıştır. ma becerilerinin geliştirilmesini sağlamak,
• Zararların en aza indirgenmesi amacıyla, • Ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil
doğal ve teknolojik afetlerde bütünleşik durum çalışmalarına yönelik risk yönetimi
bir yaklaşımla sivil korunmadan sorum- ve zarar azaltma planlarını hazırlatabil-
lu olanların hazırlığı ve kaza durumunda mek, risk değerlendirme sonucunda, zara-
müdahale konusunda ulusal, bölgesel ve rın ortaya çıkma olasılığını azaltma veya
yerel seviyedeki çalışmaları desteklemek, ortadan kaldırma veya şiddetini azaltma-
ya yönelik faaliyetlerin ulusal boyutta uy-
• Teknolojik afetler konusunda sivil korun- gulanmasını yönlendirmek.
mayla ilgili AB mevzuatına göre uygula-
malar yapabilecek şekilde hukuksal, ku- Şekil-2 Afet Yönetimi Döngüsü
rumsal ve teknik çalışmalar yapmayı ve
bu mevzuatın özellikle yetkili kurum ve
kuruluşlar arasındaki işbirliğiyle ilgili ola- E ÖN
İRM L
rak uygulanmasını koordine etmek, T KLI O
RLI
Ş
EM
ZI L
LE
• İnsanların, çevrenin ve maddi değerlerin

E
İYİ
M
HA
SI AF
daha iyi korunmasını sağlamak için, AB RA E
A
T
sivil korunma mevzuatı, Topluluğun Si-

N
AFET SO
ÖN
AFET
vil Korunma Müdahaleleri Mekanizması
CESİ
YÖNETİMİ
ve Sivil Korunmanın Mali Araçları ile ilgili DÖNGÜSÜ
çalışmaları başlatarak, müzakereler için
gerekli hazırlıkları yapmak, AFE
T A NI
A
H
ZI
M
MÜ
• Teknolojik afetler için sivil korunma araş- RL L

IKLI O
A
UM
DA
tırması alanındaki işbirliğinin güçlendiril- HA R

mesi, risklerin ve zararların azaltılması LE KO
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
1.4 Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesinin Kapsamı

Teknolojik afetlere ilişkin üzerinde çalışma yapılmış ilgili uluslararası ve bölgesel sözleşme-
ler ile AB müktesebatı aşağıda yer alan tabloda verilmiştir.
Tablo 1. Analizi Yapılan Uluslararası Sözleşme, Protokol ve AB Müktesebatı Listesi
Büyük Endüstriyel Kazalar • AB Müktesebatı • SEVESO III Direktifi (2012/18/EU)

İklim Değişikliği ve Buna • AB Müktesebatı • AB Parlamentosunun AB De İklim Değişikliğinin Adaptasyonu
Bağlı Afetler İçin Olasılıklara İlişkin 10 Nisan 2008 Tarihli Tebliği
Com(2007)0354
• 2007/60/EC Taşkın risklerinin değerlendirilmesi ve yönetilmesi
direktifi
• Avrupa Birliğinde orman yangınlarının önlenmesine ilişkin
7788/10 sayılı Konsey Kararı
• Uluslararası, • BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi

Bölgesel • Viyana Sözleşmesi
Sözleşme ve • Kyoto Protokolü
Protokoller • Montreal Protokolü
Genetik Yapıları • AB Müktesebatı • 2001/18/EC; Genetik yapıları değiştirilmiş organizmaların
Değiştirilmiş Organizmaların kasıtlı olarak çevreye salıverilmesi hakkındaki Direktif
Biyogüvenliği • 90/219/EEC; Genetik yapıları değiştirilmiş mikro-organizmaların
kapalı şartlarda kullanımına ilişkin Direktif
• Uluslararası, • Biyoçeşitlilik Sözleşmesi

Bölgesel • Cartagena Biyogüvenlik Protokolü
Sözleşme ve
Protokoller
Maden ve Maden • AB Müktesebatı • 2006/21/EC sayılı “Maden Endüstrisinden Kaynaklanan
Atıklarından Kaynaklı Atıkların Yönetimi’’ Direktifi”
Kazalar • 92/104/EEC sayılı “Yerüstü ve Yer Altı Maden İşyerlerinde
Çalışan İşçilerin Sağlığının Korunması ve İş Güvenliğinin
İyileştirilmesine İlişkin Asgari Şartlar Hakkında” Direktifi
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Deniz Kirliliğine Neden Olan • Uluslararası, • Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği
Kazalar Bölgesel Uluslararası Sözleşmesi (OPRC 1990)
Sözleşme ve • Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma,
Protokoller Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol (HNS 2000)
• Açık Denizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında
Uluslararası Sözleşme (INTERVENTION 69)
• Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait
Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78)
• Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona
Sözleşmesi) ve Protokolü
• Karadeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Bükreş
Sözleşmesi) ve Protokolü
• Atık ve Diğer Maddelerin Suya Batırılması Yoluyla Deniz Kirlenmesinin
Önlenmesi Sözleşmesi ve 1996 Protokolü (LC 72- LC 96)
• Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu ile İlgili
Uluslararası Sözleşme ve 1992 Protokolü (CLC 69- CLC 92)
• Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun
Kurulması İle İlgili Uluslar arası Sözleşme ve 1992 Protokolü
(FUND 71- FUND 92)
• Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun
Kurulması İle İlgili Uluslar arası Sözleşmenin (1992) 2003 Protokolü
• Denizde Talepler İçin Sorumluluğun Sınırlandırılması Hakkında
Sözleşme (LLMC 76- LLMC 96)
• Gemi Yakıtlarından Kaynaklanan Petrol Kirliliği Zararının Hukuki
Sorumluluğu Hakkında Uluslararası Sözleşme (BUNKER 2001)
• Zararlı ve Tehlikeli Maddelerin Denizden Taşınmasında Zararların
Tazmini ve SorumlulukHakkında Uluslararası Sözleşme ve
Protokolü (HNS 2010)
• AB Müktesebatı • Kazaen ve kasten deniz kirliliği alanında işbirliği için bir topluluk
çerçevesi oluşturan 2850/2000/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Kararı
• EMSA (Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı)nı kuran 1406/2002 sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü
• EMSA’nın görevleri arasına gemi kaynaklı kirliliğe müdahaleyi
de ekleyerek 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey
Tüzüğünü değiştiren 724/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Tüzüğü
• EMSA’nın görevleri arasına petrol ve gaz işletmelerinden kaynaklı
deniz kirliliğine müdahaleyi de ekleyerek 1406/2002 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü değiştiren 100/2013 sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü
• Sivil Korunma alanında 2007/779/EC ve 2007/162/EC sayılı Konsey
Kararlarını kaldıran 1313/2013/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Kararı
• Sivil Korunma alanında işbirliğini artırıcı bir Avrupa Topluluğu
mekanizması kuran 2007/779/EC sayılı Konsey Kararı
• Sivil Korunma Finansal Aracı’nı oluşturan 2007/162/EC sayılı
Konsey Kararı
• 2007/162/EC sayılı Konsey Kararı’ndaki ulaşıma ilişkin hükmün
uygulanmasına ilişkin 2007/606/EC, Euratom sayılı Avrupa
Komisyonu Kararı
• Sivil korunma alanında topluluk ve üye ülkeler arasında işbirliğini
artırıcı topluluk mekanizması kuran ve 2007/779/EC sayılı Konsey
Kararı ile iptal edilen 2001/792/EC sayılı Konsey Kararı
• 2001/792/ EC Sayılı Konsey Kararının Uygulanması İçin Kurallar
Koyan 2004/277/EC Sayılı Komisyon Kararı ve bu kararı değiştiren
2008/73/EC ve 2010/481/EU sayılı Komisyon Kararları
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER

Tehlikeli Madde Taşımacılığı • Uluslararası, • IMDG-CODE Tehlikeli Yüklerin Denizyoluyla Taşınmasına İlişkin
Kazaları Bölgesel Uluslararası Kod
Sözleşme ve • COTIF EK C-RID Tehlikeli Eşyaların Demiryolu ile Uluslararasında
Protokoller Taşınmasına İlişkin Yönetmelik
• ICAO-TI Uluslararası Sivil Taşımacılık Organizasyonu Teknik
Talimatları
• IATA-DGR Uluslar Arası Hava Taşıyıcıları Birliği Tehlikeli Yük Mevzuatı
• ADR Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin
Avrupa Anlaşması
• Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi (SOLAS-74)
• AB Müktesebatı • 2008/68/EC sayılı Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla, Demiryoluyla ve

İç Sularda Taşınması ile İlgili Direktif
• 94/55/EC sayılı Tehlikeli Malların Karayoluyla Taşımacılığıyla İlgili
Üye Devletlerin Yasalarının Yakınlaştırılması Konusundaki Konsey
Direktifi
• 95/50/EC sayılı Karayoluyla Tehlikeli Mal Taşımacılığında
Denetlemeler İçin Standart Prosedürler
• 89/684/EEC sayılı Tehlikeli Madde Taşıyan Sürücülerin Mesleki
Eğitimi Hakkındaki Konsey Direktifi
• Karayolunda Tehlikeli Maddelerin Taşınması için Tasarlanan Motorlu
Araçlar ve Römorkları ile İlgili Tip Onayı 14 Aralık 1998 Tarih ve 98/91/
EC Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ve 70/156/EEC
Sayılı Düzenleyici Direktif
• 2010/35/EU sayılı Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Direktifi
• UNECE R-105 Avrupa Ekonomik Komisyonu 105 Numaralı
Regülasyonu
İyonlaştırıcı Radyasyonun • AB Müktesebatı • 2013/59/EURATOM “İyonlaştırıcı Radyasyonun Neden Olduğu
Neden Olduğu Tehlikeler Tehlikelere Karşı Temel Korunma Standartları” direktifi
• 89/618/EURATOM Acil Durumlar (Kamunun Bilgilendirilmesi)
direktifi
• 96/29/EURATOM Temel Güvenlik Standartları: İşçilerin
korunması direktifi
• 90/641/EURATOM Sağlık ve Güvenlik: Dışarıda çalışanların
radyasyondan korunması direktifi
• 92/3/EURATOM & Yön 1493/93 Radyoaktif Maddelerin
Taşınması ve radyoaktif atıklar direktifi
• 737/90, 770/90 & diğerleri Gıda Maddelerinin Radyoaktif
Kirlenmesi direktifi
• 97/43/EURATOM Tıbbi Maruziyet kaynaklı Radyasyondan Korunma
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Kritik Altyapıların • AB Müktesebatı • Communication from the Commission 2006/12/12 “On a European
Korunması Programme for Critical Infrastructre Protection”
• Council Directive 2008/114/EC of 8 December 2008 “ On The
Identification and Designation of European Critical İnfrastructures
and the Assessment of The Need To Improve Their Protection”
• Council Decision 2007/124/EC of 12 February 2007, “Establishing
for the period 2007 to 2013, as part of General Programme on
Security and Safeguarding Liberties, the Specific Programme
‘Prevention, Preparedness and Consequence Management of
Terrorism and other Security related risks”
• Proposal for a Council Decision of 27 October 2008 on a Critical
Infrastructure Warning Information Network (CIWIN) [COM(2008) 676
final
Yukarıda belirtilen hazırlık ve çalışmalar

1.5. Metodoloji yapıldıktan sonra hazırlanan ‘‘Teknolojik
Afetler Yol Haritası Belgesi’’, Planlama ve
AFAD’ın tanımlanmış görevleri göz önün- Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı altında ça-
de bulundurularak, teknolojik afetlere ilişkin lışmakta olan Teknolojik Afetler Risk Azalt-
hizmetlerin yürütülmesinde ulusal mevzuat, ma Çalışma Grubu ve Sivil Savunma Dairesi
AB Müktesebatı ve uluslararası ve bölgesel Başkanlığı altında çalışmakta olan KBRN
sözleşmeler incelenerek Teknolojik Afetler Çalışma Grubu tarafından ilgili kamu kurum/
Yol Haritası Belgesi hazırlanmıştır. kuruluşları ile yapılan toplantılarda detaylı
Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi oluş- olarak değerlendirilerek nihai halini almıştır.
tururken bahsi geçen Ulusal ve Uluslararası İlgili kurumların Çalışma Gruplarına katılımı
mevzuatlara ek olarak, Avrupa Komisyonu aşağıda yer alan tabloda verilmiştir.
Çevre Genel Müdürlüğü Doğal ve Teknolojik
Afetlerden Korunmak İçin Topluluk Strateji-
sini Değerlendiren Rapor (European Commis-
sion DG Environment Assessing the Potenti-
al for a Comprehensive Community Strategy
for the Prevention of Natural and Manmade
Disasters Final Report March 2008) da dik-
kate alınmıştır.
Teknolojik afetlerin yönetimi alanında ül-
kemizde var olan kurumsal yapılar, görev
ve sorumluluklar ile mevzuat, planlar ve
uygulamalar, uluslararası mevzuat özellikle
AB müktesebatı ışığında incelenerek boşluk
analizi yapılmış ve etkin, koordineli yönetim
için gereksinimler ortaya konarak uygulana-
cak eylemler belirlenmiştir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Tablo 2. Teknolojik Afetler Yol Haritası Çalışma Grupları
Teknolojik Afet İlgili ve Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar

• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Büyük Endüstriyel Kazalar • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Deniz Kirliliğine Neden Olan • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Kazalar
• Sahil Güvenlik Komutanlığı
İklim Değişikliği ve Buna Bağlı • Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Afetler • Orman ve Su İşleri Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Genetik Yapıları Değiştirilmiş • Orman ve Su İşleri Bakanlığı
Organizmaların Biyogüvenliği • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Maden Ve Maden Atıklarından • İçişleri Bakanlığı
Kaynaklı Kazalar • Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
• Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanlığı
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanlığı
• Sivil Toplum Kuruluşları
• Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Tehlikeli Madde Taşımacılığı • Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
Kazaları • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
• İçişleri Bakanlığı
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Teknolojik Afet İlgili ve Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar

• Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
İyonlaştırıcı Radyasyonun Neden • Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Olduğu Tehlikeler • İçişleri Bakanlığı
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
• Milli Eğitim Bakanlığı
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı
• İçişleri Bakanlığı
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Kritik Altyapıların Korunması • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanlığı
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanlığı
• Jandarma Genel Komutanlığı
• Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı
• Hacettepe Üniversitesi
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER BÜYÜK ENDÜSTRIYEL KAZALAR
AB Mevzuatı ile ulusal mevzuat incelenerek Eylem 1. 2

yapılan boşluk analizi çalışmaları sonrasında
Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve
ortaya çıkan eksiklikleri gidermek amacıyla
etkilerinin azaltılması hakkında değerlendir-
oluşturulan gereksinimler ve eylemler bu bö-
me ve denetimlerin, mevzuat çalışmalarının,
lümde yer almaktadır.
yetkili otoriteler arasında işbirliğin, eğitim
GEREKSINIM 1 faaliyetlerinin, stratejik planların, yeni proje-
Seveso Direktifi’nin uygulanmasını lerin vb. konuların daha etkin ve koordineli bir
kolaylaştırıcı çalışmalar şekilde yürütülebilmesi amacıyla konusunda
uzman kişilerden oluşan yeni bir üst yapının
Eylem 1. 1 kurulması gerekmektedir. Önerilen bu yeni ya-
Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve pılanmanın altyapısının ve diğer gereksinimle-
etkilerinin azaltılması hakkında değerlendir- rinin detaylı çalışılmalar yapmak.
me ve denetimlerin, mevzuat çalışmalarının, Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
yetkili otoriteler arasında işbirliğinin, eğitim Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
faaliyetlerinin, stratejik planların, yeni projeler
vb. konuların daha etkin ve koordineli bir şe- AFAD ÇŞB, ÇSGB 2014-2016 TD, E,P,
kilde yürütülebilmesi amacıyla kurumlar arası
işbirliğini artırmak.
Eylem 1. 3
Sorumlu İlgili Gerçekleşme
Eylem Türü Büyük Endüstriyel Kazalarla ilgili yüküm-
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
lülüklerin işletme sahipleri tarafından yerine
AFAD, ÇŞB, Özel sektör ve getirilmesinin sağlanması için ilgili konular
2014-2017 E,P,Y
ÇSGB STK’lar
hakkında eğitim programı oluşturmak.
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
AFAD, ÇŞB, Özel sektör ve 2014-2016 TD, E,P,

ÇSGB STK’lar
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Eylem 1. 4 Eylem 2. 2
Kirleten öder sistemine göre kaza sonra- Domino etkisini hesaplayabilmek için ulusal
sı harcamak üzere acil durum fon politikaları bir yazılım geliştirmek.
oluşturmak.
ÇŞB, AFAD, 2014-2017 TD, KG
ÇSGB
ÇŞB AFAD 2015-2017 TD, KY MD
Eylem 2. 3
Büyük kaza etkilerine maruz kalacak birey-
GEREKSINIM 2 lere ve AB’ye üye olunması durumunda diğer
Domino Etkileri üye ülkelere güvenlik önlemleri ve prosedür-
leri konularında bilgi vermek.
Yetkili otoritelerce domino etkilerinin dikkate
alınarak, büyük endüstriyel kazaları engelle- Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
mek ve etkilerini en aza indirgemek için gere- Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
ken önlemlere ilişkin bilgi sağlamaları ve diğer AFAD ÇSGB, ÇŞB 2016-2019 P, KG
işletmeler ile bilgi alışverişinin ve işbirliğinin
sağlanması gerekir. Eylem 2. 4
İlgili konularda halkın kendi fikirlerini ifade Büyük bir kaza riski bulunan kuruluşlar ara-
edebilme fırsatı sağlanması ve bildirimlerin, sında bilgi paylaşımını sağlayacak yol ve yön-
güvenlik raporlarının ve acil eylem planlarının temler geliştirilip, prosedürler oluşturmak.
değerlendirilmesinde bu fikirlerin de göz önün-
de tutulmasının temin edilmesi amacıyla bir Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
prosedür oluşturulması gerekmektedir. İçişleri
AFAD 2016-2017 P, KG
Bakanlığı
Büyük bir kaza olma olasılığının ya da olumsuz
sonuçlarının artabileceği kuruluşlar arasında
bilgi değişimini sağlayacak prosedürler oluştu-
rulması beklenmektedir.
AB komisyonu domino etkileri ve güvenlik me-
safeleri (zon) ile ilgili kılavuzları hazırlamakta-
dır. Bu kılavuzların dikkate alınarak uyumlaştır-
ma çalışmalarının yapılması gerekir.
Eylem 2. 1
Seveso Bildirim Sistemine doğru ve güvenilir
bilginin girilmesinin sağlanması.
ÇŞB ÇSGB 2015-2016 E, P,KG

2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER BÜYÜK ENDÜSTRIYEL KAZALAR
GEREKSINIM 3 GEREKSINIM 4
Arazi Kullanım Planlaması Risk Değerlendirme Metodolojisi ve Kaza
Senaryoları
Arazi kullanım planlaması politikalarında,
tehlikeli maddeler içeren işletmeler için tah- Güvenlik raporlarının hazırlanabilmesi için
sis edilecek olan araziler için kriterlerin dâhil kaza analizi ve risk değerlendirilmesi yapmak.
edilmesi.
Eylem 4. 1
Hazırlanan arazi kullanım planlarında yapı-
Kaza analizi ve risk değerlendirme çalışma-
lacak tesisler için önceden arazi planlaması
larını yapılmasını sağlamak ve değerlendir-
yapılması
mek için;
Arazi kullanım ve diğer ilgili politikalarda bü-
Eğitim planlama çalışmaları yaparak tatbi-
yük endüstriyel kazalara karşı korunma ile il-
katlar ve senaryo hazırlamak.
gili hedeflerin dikkate alınmasının sağlanması
ve bu politikaların uygulanmasını kolaylaştı- Bu çalışmaların nasıl yapılacağı detaylandı-
racak destek prosedürler oluşturmak. rılarak projeler geliştirmek.
Eylem 3. 1
Arazi kullanım planlaması ile ilgili hukuksal Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
ve kurumsal politikalar oluşturmak. İçişleri Bakan-
ÇŞB, ÇSGB, lığı, Sağlık TD, P,İK,MD,
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü AFAD Bakanlığı, Özel 2015-2017 KY, KG
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi sektör
İçişleri Bakan-
ÇŞB, AFAD lığı, Sağlık 2015-2017 P,KG, MD
Bakanlığı
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Büyük Endüstriyel Kaza Sırasında Büyük Endüstriyel Kazaların Araştırılması,
Uygulanacak Harici Acil Durum Planlarının Raporlanması ve Denetimi
Hazırlanması, Gözden Geçirilmesi, Test
Eylem 6. 1
Edilmesi ve Revize Edilmesi
Seveso kuruluşlarının denetim için
Eylem 5. 1
prosedürünün hazırlanmak ve uygulanmak.
Harici eylem durum planı hazırlanması ko-
nusunda İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinin Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
eğitimlerinin sağlanması ülke genelinde en-
düstriyel kazalara ilişkin risk haritasının çıka-
ÇŞB, ÇSGB 2014-2016 İK, MD, KY, KG
rılması ve domino etkilerinin belirlenmesi için
çalışmalar yapmak.
Eylem 6. 2
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi Büyük endüstriyel kaza sonrası raporlamanın
ÇŞB, ÇSGB,
yapılması için kaza rapor formatı belirlemek.
İçişleri Bakan-
AFAD lığı 2015-2017 TD,İK, MD, Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
Sağlık Bakan- KY,KG Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
lığı,
Sanayiciler
ÇŞB 2014-2015 İK, MD, KY, KG
Ülkemizde
Büyük Endüstriyel Kaza Riski Taşıyan
kuruluşların belirlenmesi çalışmaları devam etmekle birlikte,
Mayıs 2013 itibariyle
309 adet Üst Seviyeli,
354 adet Alt Seviyeli
olmak üzere,
toplam 663 adet
Seveso Kuruluşu
bulunmaktadır.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
DENİZ KİRLİLİĞİNE
2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER NEDEN OLAN KAZALAR
GEREKSINIM 1 Eylem 1.2

Etkin ve Hızlı Hareket İçin Sahil Güvenlik Komutanlığı imkânlarından
Ulusal Koordinasyonu Güçlendirmek daha fazla yararlanılması: Sahil Güvenlık
Komutanlığı’nın uçaklarının gündüzün yanında
Eylem 1.1 gece de kirlilik tespit imkânı bulunmaktadır.
Bu uçaklar, süratleri dolayısıyla ülkemizin her
Ulusal yetki, görev sorumlulukların göz- tarafında görev yapabilmektedirler. Benzer
den geçirilmesi ve revizyonu: Ulusal yetki, sekılde arama kurtarma gemileri de 87 met-
görev ve sorumluluklar belirlenmiş görülse re boyunda ve helikopterli, bariyer sistemi ve
bile uygulamada yaşanan koordinasyon eksik- kirlilik dağıtma seyreltme özellikleri bulun-
liği ve aksaklıkların giderilmesi için kurumların maktadır. Fakat, söz konusu malzemelerin bü-
ulusal yetki, görev ve sorumlulukları gözden yük çaplı deniz kirliliği olaylarına müdahaleye
geçirilmeli ve revize edilmelidir.5312 sayılı Ka- yönelik kullanım konsepti bulunmamaktadır.
nunun Uygulama Yönetmeliğinin 9. Maddesi Mevcut mevzuat ve uygulamalarda Sahil Gü-
uyarınca Ulusal ve buna bağlı olarak bölge- venlik Komutanlığı sadece asayiş ve kolluk
sel acil müdahale merkezlerinin kurulması görevlerini icra etmektedir. Sahil Güvenlik Ko-
gerekmektedir. Dolayısıyla söz konusu acil mutanlığının imkân ve kabiliyetlerinden daha
müdahale merkezlerinin kurulması, görevleri, fazla istifade edilecek düzenlemeler yapılma-
işletilmesi ve finansal yapısı için bir mevzuat lıdır.
geliştirilmesi gerekecektir. Bu çerçevede yeni
oluşacak yapıya ve ihtiyaca göre gerek 5312 Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
sayılı mevzuat ve dolayısıyla sistem gerekse
bu çerçevede hazırlanan acil müdahale plan- AFAD,ÇŞB,UD- - 2015-2016 MD, İK
HB,SGK
larının güncellenmesi gündeme gelebilecektir.
AFAD,ÇŞB,UD- - 2014-2015 MD, İK
HB,SGK
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Eylem1.3 Eylem 1.6

Uluslararası Yardım Taleplerinin Tek Bir Ulusal ve Bölgesel Acil Müdahale Mer-
Merkezden Koordine Edilmesi: Uluslararası kezleri Kurulması:Hâlihazırda var olan Ana
yardım talepleri hâlihazırda Ulaştırma, Deniz- Arama Kurtama Koordinasyon Merkezi ile
cılik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yapıl- kurulması planlanan Ulusal ve Bölgesel Acil
maktadır. Uluslararası yardım taleplerinin doğal Müdahale Merkezlerinin AFAD Başkanlığı ile
afetlerde olduğu gibi AFAD koordinasyonu ile ya- koordineli olması için çalışmalar yapılmalıdır.
pılmasını sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
AFAD,UDHB ÇŞB, SGK 2015-2017 MD, KY, İK
AFAD,UDHB ÇŞB, SGK 2014-2015 MD,İK
Eylem 1.4 Eylem 1.7

İsim ve İletişim Bilgilerinin Güncellenme- Mevzuat Güncellenmesi: 5312 sayılı kanun
si İçin Uygulanabilir Bir Yöntem Gelişti- ve diğer ilgili mevzuatın AFAD Başkanlığı’nın
rilmesi: Organizasyon yapısının karmaşıklığı ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri’nin daha
nedeni ile iletişim bilgilerinin güncelliği sağla- etkin olabileceği şekilde güncellenmesi gerek-
namamaktadır. İsim ve iletişim bilgilerinin gün- mektedir. Bunula ilgili komisyon kurulmalıdır.
cellenmesinde uygulanabilir bir yöntem belir-
lenmelidir. YAKAMOS karar destek sisteminin
güncellemelerin kağıt ortamından elektronik Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
ortama aktarılmasını temin etmek üzere gün- AFAD,ÇŞB,UD-
cellemeden sorumlu kurumlara açılması sağ- - 2014-2015 MD, İK
HB,SGK
lanmalıdır.
Eylem 1.8
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi Denizcilik Koordinasyon Komisyonu’na
AFAD, ÇŞB, AFAD Başkanlığı’nın Katılımı: Ülke içerisin-
- 2015-2016 MD, İK
UDHB,SGK de koordinasyonu etkin kılmak için Denizcilik
Eylem 1.5 Koordinasyon Komisyonu’na AFAD Başkanlı-
ğı’nın katılımı sağlanmalıdır. Bunun için gerekli
Basın ve Halkın Bilgilendirilmesinin Tek Bir mevzuat güncellemeleri yapılmalıdır.
Merkezden Koordine Edilmesi: Basın ve halkın
bilgilendirilmesi görevi hâlihazırda ikinci seviyede
bir olayda bölgesel koordinasyon komitesi, üçüncü Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
Eylem Türü
seviyede bir olayda ise ulusal acil müdahale mer-
kezi tarafından icra edilmektedir. Bu görevin tıpkı UDHB AFAD 2014-2015 MD, KY, İK
doğal afetlerde olduğu gibi ulusal seviyede AFAD
Başkanlığı tarafından icra edilmesini sağlayacak
düzenlemeler yapılmalıdır.
AFAD,UDHB ÇŞB, SGK 2015-2016 MD, İK
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
GEREKSINIM 2 Eylem 2.3

Karşılıklı Etkin Yardım ve İşbirliği İçin Deniz Bilgi ve Karar Destek Sistemlerinin En-
Acil Durum Yönetimini Türkiye Ulusal Afet Ve tegrasyonu: Deniz kirliliğine müdahale bilgi
Acil Durum Yönetimine Entegre Etmek ve karar destek sistemleri ile ulusal afet bilgi
ve karar destek sistemlerinin entegrasyonu ve
revizyonusağlanmalıdır.
Eylem 2.1
Planların Entegrasyonu: Afetlerle ilgili “Afet Sorumlu İlgili Gerçekleşme
Eylem Türü
ve Acil Durum Planları” ile deniz kirliliği ile ilgili Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
“Acil Müdahale Planları”nın ulusal ve bölgesel AFAD, UDHB ÇŞB, SGK 2015-2017 İK, KG
düzeyde entegrasyonunu sağlayacak düzen-
lemeler yapılmalıdır. Eylem 2.4
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü Ulusal Müdahale Kapasitelerinin Ortak
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi Kullanımı: AFAD Başkanlığı ve Ulaştırma,
ÇŞB, AFAD UDHB,SGK 2015-2016 MD, İK, KG
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile Sahil
Güvenlik Komutanlığı’nın ortak kullanıma uy-
Eylem 2.2 gun ekipmanlarının ihtiyaç halinde paylaşımı-
na ve lojistik merkezlerin birlikte kullanımına
Planların Revizyonu: Ulusal ve bölgesel acil ilişkin planlamalar yapılması gerekmektedir.
müdahale planlarını AFAD Başkanlığı’nın ve İl Söz konusu ekipmanların paylaşımı ve lojis-
Afet ve Acil Durum Müdürlükleri’nin daha etkin tik merkezlerin birlikte kullanımı, Afet ve Acil
olabileceği şekilde revizyonu sağlanmalıdır. Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği ve
Bununla ilgili komisyon kurulmalıdır. Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) kapsa-
Sorumlu İlgili Gerçekleşme mındaki hizmet gruplarında TSK unsurlarının
Eylem Türü
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi imkan ve kabiliyetlerinin kullanımına ilişkin
Genelkurmay Başkanlığı’nın AFAD ve ilgili Ba-
ÇŞB, AFAD UDHB,SGK 2015-2016 MD, İK, KG
kanlıklar ile yürütülen çalışmanın hitamında
yayımlayacağı uygulama esasları çerçeve-
sinde değerlendirilmesi uygun olacaktır.Deniz
kirliliğine müdahale konusunda yukarıdaki
kurumlara ilave olarak Deniz Kuvvetleri Ko-
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
mutanlığı ile özel kurum/kuruluşların kapasi- Eylem 2.6

teleri bulunmaktadır. Tüm bu kurum/kuruluş-
Denizlerde Meydana Gelebilecek Nükleer
ların kapasite bilgilerinin bir elde toplanması
ve Radyoaktif Kirliliklere Karşı Alınacak
ve ihtiyaç duyulması halinde kullanılabilmesi
Tedbir ve Müdahalenin Planlamalara Dahil
sağlanmalıdır.
Edilmesi: 5312 sayılı Kanun kapsamı dışında
AFAD müdahale ekiplerinin deniz kirliliğine bulunan gemilerden kaynaklı nükleer ve radyo
müdahalesi, deniz kirliliğine müdahale ekiple- aktif madde kirliliğine müdahaleye ilişkin Tür-
rinin de afetlere müdahale edebilme kapasite- kiye Atom Enerjisi Kurumu’nun da içerisinde
lerin artırılması gerekmektedir.Bu kapsamn- yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulması ve
da; AFAD müdahale ekiplerinin deniz kirliliğine eylem planının belirlenmesi gerekmektedir.
müdahalesi, deniz kirliliğine müdahale ekip- Bununla ilgili mevzuat ve planlama çalışma-
lerinin de afetlere müdahalesi hususlarında ları yapılmalıdır.
hukuki zemin oluşturulması önem arz etmek-
tedir. Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
Sorumlu AFAD,ÇŞB,UD-
İlgili Kuruluşlar Gerçekleşme Eylem SGK 2015-2017 MD, İK, KG
Kuruluş Dönemi Türü HB,TAEK
AFAD,ÇŞB,UDH-
B,SGK - 2014-2016 İK, KG GEREKSINIM 3
Risk Yönetimini Önceliklendirmek
Eylem 2.5
Eylem 3.1
Kaza Araştırma Raporlarının AFAD Ta-
rafından Hazırlanacak Türkiye Afet Veri Denizcilik Risk Haritalarının Güncelleşti-
Merkezine (TAVM) Girilmesi: Ulaştırma, rilmesi: 2006-2009 yılları arasında TÜBİTAK
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından MAM ile yürütülen fizibilite çalısmasında çev-
incelenen gemi kazalarına ve Çevre ve Şehir- resel riskler belirlenmiş, risk haritası oluştu-
cilik Bakanlığı tarafından incelenen kıyı tesisi rulmuştur. Gelişen risk metodolojilerine göre
kazalarına ilişkin kaza inceleme raporlarınına güncellemeler yapılmalıdır.
Türkiye Afet Veri Merkezine girilmesi için ça-
lışmalar yapılmaldır. Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü UDHB AFAD, ÇŞB 2014-2016 İK, KG
AFAD,ÇŞB,UD- SGK 2015-2017 MD, İK, KY Eylem 3.2
HB
Karar Destek Sistemlerinin Bütünleştiril-
mesi: Denizcilik İdaresince kullanılan Yaka-
mos Karar Destek Sistemi ve AFAD tarafından
kullanılan karar destek sistemlerinin bütün-
leştirilmesi için çalışmalar yürütülmelidir.
Eylem Türü
AFAD, UDHB ÇŞB, SGK 2015-2017 MD, İK, KG

2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Eylem 3.3 Eylem 4.2

Sürekli Tespit Sistemlerinin Yaygınlaştı- Afetlere müdahaleyi ve deniz kirliliğine
rılması: Denizcilik İdaresince gemi trafik hiz- müdahaleyi içeren müşterek tatbikatların
metleri bünyesinde yürütülen pilot çalışmanın icra edilmesi: Deprem sonrası denizde mey-
sonuçlarına göre uygulama alanının yaygın- dana gelecek petrol kirliliği gibi senaryolar içe-
laştırılması sağlanmalıdır. ren tatbikatlar AFAD müdahale personeli ve
deniz kirliliğine müdahale personeli tarafından
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü müştereken icra edilmelidir.
AFAD, ÇŞB, Sorumlu İlgili Gerçekleşme
UDHB 2015-2017 İK, KG Eylem Türü
SGK Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
AFAD,UDHB,
GEREKSINIM 4 ÇŞB, SGK
- 2015-2017 İK, KG
Eğitim ve Tatbikatları Yaygınlaştırmak Eylem 4.3

Müdahale personellerinin karşıklı etkileşi-
Eylem 4.1 mini üst düzeyde tutacak teorik eğitimlerin
gerçekleştirilmesi: Deniz kirliliğine müdahale
Deniz kirliliğine müdahale tatbikatların- personelinin AFAD Başkanlığı tarafından afet-
da katılımcılığınsağlanması: Deniz kirliliğine lere müdahale konusunda teorik eğitimi veA-
yönelik seminer, eğitim ve tatbikatlara AFAD FAD müdahale personelinin Denizcilik İdaresi
Başkanlığı ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri tarafından deniz kirliliğine müdahale konusun-
personelinin katılımını sağlayacak düzenlemeler da teorik eğitimi sağlanmalıdır.
yapılmalıdır.
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
Eylem Türü
AFAD, UDHB,
ÇŞB, SGK - 2015-2017 İK, KG
AFAD, UDHB ÇŞB, SGK 2014-2016 İK
Eylem 4.4
Müdahale personellerinin karşıklı etkileşi-
mini üst düzeyde tutacak uygulamalı eğitim-
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
lerin gerçekleştirilmesi: Deniz kirliliğine mü- Eylem 5.3

dahale personelinin AFAD Başkanlığı tarafından
Çevreyi ve canlı hayatını tehdit eden du-
afetlere müdahale konusunda uygulamalı eğitimi
rumlarda hızlı karar veren mekanizmalar
ve AFAD müdahale personelinin Denizcilik İdaresi
oluşturulması: Gemilerin uzun süre seferine
tarafından deniz kirliliğine müdahale konusunda
müsaade edilmemesi veya tutuklanması du-
uygulamalı eğitimi sağlanmalıdır.
rumunda “ULLA” ve “CHERNOMORES” gemi
örnekleri de göz önünde bulundurarak çevreyi
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi ve canlı hayatını korumak için gemi üzerindeki
AFAD,UDH- yükün çevresel açıdan riskini ortadan kaldır-
- 2015-2017 İK, KG
B,ÇŞB,SGK mak üzere, karada yedi emin müessesesi temin
GEREKSINIM 5 edilmesi ve denizcilik ihtisas mahkemelerinin
kurulması gibi hızlı karar verebilen mekanizma-
Çevreyi ve canlı hayatını korumak lar oluşturulmalıdır.
Eylem 5.1 Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
Atık yönetim planlarının uygulanması:
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürü- AFAD,ÇŞB, AB, HSYK 2015-2017 MD, KY
UDHB,SGK
tülen “Gemi Kazaları Sonucu Oluşan Atıkların
Atık Yönetim Planlarının Hazırlanması ve Kir- GEREKSINIM 6
lenen Alanların Rehabilitasyonu Projesi” bü-
Tazminat ve Finansman Sorunlarını Gidermek
yük önem arz etmektedir.
Eylem 6.1
Eylem Türü
Kazaen ve kasten deniz kirliliği alanında
ÇŞB - 2015-2017 KG müdahalelerle ilgili finans sisteminin ku-
rulması: Kazaen ve kasten deniz kirliliğine
Eylem 5.2 müdahale için ilk etapta çok ciddi mali kay-
Kurumların bilgi ve kapasitelerinden ya- nağa ihtiyaç duyulmaktadır. Acil müdahale ve
rarlanılması: Kaza sonucu meydana gelen temizlik çalışmalarını ilk etapta düzene koya-
kirlilikten etkilenecek alan ve canlılar için re- bilmek için kullanılabilir ve ihtiyaca binaen ar-
habilitasyon ve restorasyon konusunda des- tırılabilir bir ödenek tertip edilmesi gereklidir.
tek alınabilecek olan Bakanlıklar (Gıda Tarım
ve Hayvancılık, Orman ve Su İşleri, Kültür ve
Turizm Bakanlıkları), ÇŞB’nin ilgili birimleri, Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
Üniversiteler ve STK’ların da süreçlere dahil AFAD,ÇŞB,
edilmesi önemlidir. Özellikle Doğa Koruma - 2015-2017 MD
UDHB
ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün koruma
Eylem 6.2
alanları ile yaban hayatının rehabilitasyonu
konusunda etkin kılınması gerekmektedir. Afet ve Acil Durum Faaliyetleri Ödeneği-
nin Kazalar Sonucu Meydana Gelen Deniz
Eylem Türü Kirliği İçin de Kullanılması İçin Çalışmalar
OSİB,AFAD, Yapılması: 7269 sayılı Umumi Hayata Mües-
ÇŞB UDHB, 2015-2017 KG, İK sir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Ya
GTHB,KTB
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
pılacak Yardımlara Dair Kanun ve Afet ve Acil Eylem 6.4

Durum Harcamaları Yönetmeliği gereğince
Mevzuat Güncellenmesi: 5312 Sayılı Kanun
kullanılan afet ve acildurum faaliyetleri öde-
ve Uygulama Yönetmeliğinde CLC-92, FUND-
neğinin kazaen ve kasten meydana gelen de-
92 ve Ek Fon 2003 Protokolü çerçevesinde
niz kirliliğini kapsayacak şekilde düzenlemeler
belirlenen tazmin esaslarına aykırılık teşkil
yapılmalıdır.
eden tüm maddeler yeniden düzenlenmeli; ya
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü da söz konusu mevzuattan ayrılarak müstakil
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi bir mevzuat oluşturularak Türkiye’de meyda-
AFAD,ÇŞB, na gelen bir petrol kirliliği hadisesinde zarar
- 2015-2017 MD
UDHB görenlerin tazminat hakkını kaybetmesinin
önüne geçilmelidir. Diğer yandan uluslararası
Eylem 6.3 mevzuatın dışında kalan durumlarda kazaya
Müdahale Ekipleri ve Uzmanların Görev- müdahale ve zararların tazmini için kaynak
lendirilmesi İle İlgili Sorunların Çözülmesi: sağlanması hususunda gerekli mevzuat ve fon
Müdahale ekiplerin ve uzmanların gerek yurt oluşturulmalıdır.
içinde gerekse yurtdışında görevlendirilmele-
rinde olayın doğası gereği hemen harekete ge- Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
Eylem Türü
çirilmesini, olay süresince sıkıntı çıkmadan olay
ÇŞB,
yerinde kalabilmesini sağlayacak düzenlemeler UDHB
AFAD,SGK 2014-2016 MD
yapılmalıdır.(Görev tanımı, özlük hakları, vs.)
AFAD,ÇŞB, - 2015-2017 MD
UDHB,SGK
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
EMSA,
uydular vasıtası ile deniz kirliliği
ve kirliliği yapan gemiyi tespit etmekte ve
kirliliğin gerçekleştiği ülkeye 30 dakika içinde kirlilik raporu
göndermektedir.
2013 yılında CleanSeaNet ile

2176 adet muhtemel petrol ve
tehlikeli madde sızıntısı tespit edilmiştir.
Petrol kirliliği olma olasılığı yüksek olaylar
Petrol kirliliği olma olasılığı düşük olan olaylar

EMSA, Pollution Preparedness and Response Activities, January 2014’’
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
IKLIM DEĞIŞIKLIĞI
2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER VE BUNA BAĞLI AFETLER
AB Mevzuatı ile ulusal mevzuat incelenmiş, Eylem 1. 2

boşluk analizi çalışmaları sonrasında yapıl- İklim değişikliğine bağlı sel, taşkın, çığ, heyelan,
ması gereken ve eylemler bu bölümde anla- kaya düşmesi, salgın hastalıklar vb. afet ve acil
tılmıştır durum risklerinin tespit edilmesi
GEREKSINIM 1 Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü

İklim değişikliğine bağlı afetlerin yönetimini ÇŞB,OSİB,SB,
kolaylaştırıcı çalışmalar AFAD Özel sektör ve 2014-2017 E,P,Y,TD
STK’lar
Eylem 1.1
İklim değişikliğine bağlı afet ve acil durum- Eylem 1. 3
ların yönetimi için tehdit ve risklerin belirlen- İklim değişikliğine bağlı afet ve acil durum-
mesi gerekmektedir. Bu eylemin gerçekleşti- larla ilgili mevzuatın gözden geçirilmesi ve
rilebilmesi için de yetkili otoriteler arasında uygulama esaslarının belirlenmesi
işbirliği, yeni projelerin daha etkin ve koor-
dineli bir şekilde yürütülebilmesi amacıyla
kurumlar arasında işbirliğinin arttırılması Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
gerekmektedir. Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü AFAD, Özel sektör ve 2014-2017 E,P,Y,TD
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi ÇŞB,OSİB,SB, STK’lar
ÇŞB,OSİB,
AFAD SB,Özel Sektör 2014-2016 E,P,Y,TD
ve STK’lar
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
GEREKSINIM 2 Eylem 2. 2
İklim değişikliğine bağlı afet ve acil durum- İklim değişikliğinin yaratabileceği afet risk-
lara müdahale mekanizmalarının güçlendi- leriyle mücadelede toplum temelli afet yöne-
rilmesi timinin oluşturulması
Yetkili otoritelerce iklim değişikliğine bağlı
afet ve acil durumlar dikkate alınarak, bu etki- Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
leri engellemek ve etkilerini en aza indirgemek
için gereken önlemlere ilişkin bilgi sağlamaları ÇŞB,OSİB,SB,
AFAD Özel sektör ve 2014-2017 E,P,Y,TD
ve diğer ilgili birimlerle ile bilgi alışverişinde STK’lar
bulunma ve işbirliğine girmenin sağlanması
gerekmektedir. Eylem 2.3
Eylem 2.1 İklim değişikliğinin yaratabileceği afet ve

risk etkileri konusunda toplumsal bilinci ve
İklim değişikliğine bağlı afetlere müdahale- katılımı yükseltecek eğitim çalışmalarının
de taşra teşkilat kapasitelerinin güçlendiril- sürdürülmesi
mesi ve tatbikat yapabilme düzeyine erişti-
rilmesi Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi ÇŞB,OSİB,SB,
AFAD Özel sektör ve 2014-2017 E,P,Y,TD
STK’lar
ÇŞB,OSİB,SB,
AFAD, Özel sektör ve 2014-2017 E,P,Y,TD
STK’lar
2011 Verilerine Göre

Türkiye’nin Seragazı Emisyonu
Toplam
422,42 Milyon Ton CO2
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
GENETIK YAPILARI DEĞİŞTİRİLMİŞ

2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER ORGANİZMALARIN BİYOGÜVENLİĞİ
GEREKSINIM 1 Ürünlerine Dair Yönetmelik” ile genetik yapı-

ları değiştirilmiş organizmalardan doğacak
Genetik yapıları değiştirilmiş organizmalarla
risklerin engellenmesi, insan, hayvan ve bitki
ilgili düzenlemeleri içeren Türkiye mevzuatı-
sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin ko-
nın AB müktesebatıyla uyumlaştırılması
runması amaçlanmıştır. Söz konusu yönet-
Eylem 1. 1 melik; Avrupa Birliğinin konu ile ilgili olan iki
“Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar direktifindeki de düzenlemeleri kapsayacak
ve Ürünlerine Dair Yönetmelik” ini AB’nin konu şekilde düzenlenmiştir.
ile ilgili olan direktiflerine uygun olarak yeni- Söz konusu yönetmeliğin Avrupa Birliği
den düzenlemek. direktiflerine genel olarak uygun olarak dü-
Türkiye’de Biyolojik Çeşitlilik Sözleşme- zenlendiği değerlendirilmekte fakat gıdaların
si’nin ilgili hükümlerinin ve Cartagena Pro- etiketlenmesi ile ilgili düzenlemede önemli bir
tokolü’nün uygulanması için ulusal düzeyde farklılığının olduğu görülmektedir. AB mev-
gerek duyulan hukukî, idarî ve teknik yapıyı zuatında etiketleme, onaylanmış GDOlardan
oluşturmak üzere ihtiyaçların tespiti amacı- kazara veya teknik olarak önlenemeyecek
na yönelik olarak 2002 yılından bu yana pek bulaşmalara rastlanmış ürünler için ürünlerin
çok proje ve çalışma yürütülmektedir. Türki- belirlenen eşik değerin altında olması duru-
ye’de 29.09.2010 tarihinde yürürlüğe giren ve munda zorunlu olmazken; yönetmelikte eti-
5977 sayılı “Biyogüvenlik Kanunu”na dayanan ketleme, yönetmelik kapsamında yer alan gı-
“Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve dalar için belirlenen eşik değerin altında onay-
lanmış GDO’dan elde edilmesi veya onaylan-
Biyogüvenlik Kurulu tarafından 26 Ocak 2011 tarihinde yem amaçlı olarak

3 adet GDO’lu soya fasulyesi çeşidi ve ürünlerinin,
24 Aralık 2011 tarihinde yem amaçlı olarak
13 adet GDO’lu mısır çeşidi ve ürünlerinin,
21 Nisan 2012 tarihinde yem amaçlı olarak
3 adet GDO’lu mısır çeşidi ve ürünlerinin kullanımına onay verilmiştir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
mış GDO’dan elde edilmiş bileşen içermesi GEREKSINIM 2

veya GDO içermesi veya GDO’dan oluşması
Genetik yapıları değiştirilmiş organizmaların
durumunda zorunlu değildir. Bu bağlamda,
biyogüvenliği ile ilgili çalışmaların ve gelişme-
ülkemiz mevzuatının AB ile uyumlaştırılma-
lerin izlenmesi
sına yönelik olarak etiketlemenin onaylanmış
GDOlardan kazara veya teknik olarak önle- Eylem 2. 1
nemeyecek bulaşmalara rastlanmış ürünler İlgili kurumlar arası işbirliğini artırmak.
dışındaki bütün ürünler için bir eşik değer be-
lirlenmeksizin zorunlu hale getirilmesi gerek- Türkiye’de Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin
mektedir. ilgili hükümlerinin ve Cartagena Protokolü’nün
uygulanması için ulusal düzeyde gerek duyulan
Ayrıca Avrupa Birliğinin konu ile ilgili direk- hukukî, idarî ve teknik yapıyı oluşturmak üzere
tifinde onaylanmış GDOlardan kazara veya ihtiyaçların tespiti amacına yönelik olarak 2002
teknik olarak önlenemeyecek bulaşmalara yılından bu yana pekçok proje ve çalışma yürü-
rastlanmış ürünler GDO bulaşanı olarak kabul tülmektedir. Türkiye’de GDO’larla ilgili uygula-
edilmekte ve bu ürünler için belirlenen eşik malardan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
değerin altında olması durumunda etiketleme tek başına sorumlu değildir. Konunun çevresel
zorunluluğu ortadan kaldırılmaktadır. Fakat riskleri, gıda güvenliği ve halk sağlığı boyutları
“Genetik Yapıları Değiştirilmiş Organizmalar açısından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Orman
ve Ürünlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Ya- ve Su İşleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı da
pılmasına Dair Yönetmelik” te GDO Bulaşanı aynı ağırlıkta sorumlu bakanlıklardır. Özellikle
“Genetik modifikasyon teknolojisi uygulanan bu üç bakanlığın sıkı bir kurumsal işbirliği ve ko-
veya uygulanmayan bir üründe, birincil üretim ordinasyon içinde olması gerekmektedir.
aşaması dahil üretim, imalat, işleme, hazırla-
ma, işleme tabi tutma, ambalajlama, paket- Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
leme, nakliye veya muhafaza sırasında ya da Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
çevresel faktörler ile teknik olarak engelle- GTHB OSİB,ÇŞB, SB 2016 İşbirliği ve
nemeyen, önlenemeyen veya tesadüfi olarak Koordinasyon
bulaşan GDO’ lar” olarak kabul edilmekte ve GEREKSINIM 3
analiz sonucunda üründe %0,9 ve altında GDO
tespit edilmesi halinde bu durum GDO bulaşa- Genetik yapıları değiştirilmiş organizmalar
nı olarak değerlendirilmekte, böylelikle %0,9 ile ilgili halk farkındalığı oluşturulması
ve altında GDO tespit edilen her ürün GDOlu Eylem 3. 1
olsa bile GDO bulaşanı olarak kabul edilmek-
tedir. Söz konusu yönetmelikte bu farklılığın İnsan sağlığının, çevrenin ve biyoçeşitliliğin
ortadan kaldırılması gerekmektedir. GDOlu ürünlerin risklerinden korunması ve tü-
keticinin kendi sağlığını koruması için ne yedi-
ğini bilme ve tercihi ona göre yapma hakkının
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi sağlanması amacıyla halk farkındalığı oluş-
turmak için çalışmalar yapmak.
Mevzuat
GTHB OSİB,ÇŞB, SB 2016 Düzenlenmesi
İşbirliği,
AFAD, SB GTHB, OSİB, 2016 Koordinasyon,
ÇŞB, SB Eğitim
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
MADEN VE MADEN ATIKLARINDAN

2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER KAYNAKLI KAZALAR
2.1. Maden Endüstrisinden Güvenlik önlemleri yeterli olmadıkça ve

Kaynaklanan Atıkların Yönetimi bunlar onaylanmadıkça tehlike yaratabile-
Direktifinde Detaylı Şekilde Verilen cek kuruluşların işletmeye kapatılması ya-
Görevlerin Yerine Getirilmesi pılmaktadır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Maden İşleri GEREKSINIM 1.1

Genel Müdürlüğü, Maden Tetkik ve Arama
Genel Müdürlüğü tarafından ortaklaşa ha- Çıkartılan atığı en aza indirgemek, işleme
zırlanan Direktifin uyumlaştırılması ile ilgili tabi tutmak, geri kazanmak ve bertaraf et-
Taslak yönetmelik hazırlanmıştır ancak ça- mek için sürdürülebilir kalkınma prensibini
lışmalar henüz tamamlanmamıştır dikkate alarak atık yönetim planlarını hazır-
lamak
Direktifin gereklerini uygulayacak yetkili
otoritenin belirlenmesi ve iş bölümü ile ilgili Eylem 1.1
konulara Taslak Yönetmelikte yer verilmelidir. Çıkartılan atığı en aza indirgemek, işleme
Yetkili otoriteye teknik destek sağlaması tabi tutmak, geri kazanmak ve bertaraf et-
amacıyla Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı/ mek için sürdürülebilir kalkınma prensibini
Maden Atıklarının Yönetimi Şubesi/Çevre Re- dikkate alarak atık yönetim planlarını ha-
ferans Laboratuvarı bir birim oluşturulmuştur zırlamak konusunda çalışmalar yapılmak-
tadır. Ancak kaza risklerini en aza indirmek
Direktifin Uygulanmasını Kolaylaştırması için Türkiye genelinde madencilerin maden
amacıyla Maden Atıklarının Yönetimi Projesi atıklarının yönetimi konusunda Operatörlerin
Eşleştirme Bileşeni kapsamında 15 adet reh- eğitimi yapılması gerekmektedir.
ber kitapçık hazırlanmış olup, www.madena-
tiklari.com adresinde yayımlanmaktadır. Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
Direktifte yer alan yükümlülüklerin işlet-
Özel sektör
me sahipleri tarafından yerine getirilmesinin ÇŞB TKİ, TTK, Eti 2015- 2016 (P), (İK)
sağlanması için Direktif ile ilgili konular hak- Maden
kında bir eğitim programı oluşturulması ve
uygulanması yapılması gerekmektedir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
GEREKSINIM 1.2 GEREKSINIM 1.4

Çevre ve insan sağlığını korumak amacı ile Çıkartılan atığın kazı boşluklarına geri konu-
başlıca kaza tehlikelerini ve kaza önleme lurken gerekli önlemleri almak,
politikalarını belirlemek ve kaza durumunda
Eylem 1.4
operatörler tarafından yetkili mercilere ge-
rekli bilginin teminini sağlamak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Taslak Maden
Atıklarının Yönetimi Yönetmeliğinde kazı
Eylem 1.2
boşluklarının doldurulması ile ilgili hüküm
Kaza tehlikelerini ve kaza önleme politika- yer almaktadır.
larını belirlemek ve kaza durumunda ope-
Bu eylemi gerçekleştirebilmek için aşağıda
ratörler tarafından yetkili mercilere gerekli
var olan laboratuvarların desteklenmesine
bilginin teminini sağlamak, için Sektör tem-
yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
silcilerinin bilgilendirilmesi ve kılavuzların
hazırlanması gereklidir. Ayrıca Madencilerin
özellikle kaza önleme politikaları ve eylem Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
planları konusunda eğitime ihtiyaçları vardır.
Özel sektör
ÇŞB 2016- 2017 (İK)
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü Kamu sektörü
Özel sektör , GEREKSINIM 1.5

ÇŞB TKİ, TTK, Eti 2016- 2017 (P ), (İK),
Maden Atık tesisinin operasyonu ve kapanması son-
rasında izleme prosedürlerini oluşturmak,
GEREKSINIM 1.3 Eylem 1.5
Atık tesisleri ile ilgili izin prosedürlerini oluş- Atık tesisinin operatörü tarafından kaynak-
turmak, yetkili merciler tarafından izin koşul- lanan yükümlülüklerin yerine getirildiğinden
larının periyodik olarak gözden geçirilmesini ve emin olmak için prosedürler uyarınca bir fi-
güncellenmesini sağlamak nansal garanti sağlanması gerekmektedir.
Eylem 1.3 Çevreye verilecek zararlarla ilgili finans me-
kanızması olmalıdır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Taslak maden
atıklarının Yönetimi Yönetmeliğinde izin/li- Tesis açılması ve kapatılması ile ilgili olarak
sans prosedürleri ile ilgili hükümler yer al- finans çalışmasına yönelik bir proje çalışma-
maktadır. Bu eyleme yapabilmek için Devle- sına ihtiyaç vardır.
tin, izin prosedürlerinin denetlenmesi ile ilgili Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
cevap verecek destek projesine ihtiyaç vardır. Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
ÇŞB Özel sektör 2016- 2017 (İK)

Özel sektör,
ÇŞB TKİ, TTK, Eti 2016- 2017 (P ), (İK)
Maden
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
MADEN VE MADEN ATIKLARINDAN

2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER KAYNAKLI KAZALAR
2.2. Yerüstü ve Yer Altı Maden İşyerlerinde Çalışan İşçilerin Sağlığının Korunması
ve İş Güvenliğinin İyileştirilmesine İlişkin Asgari Şartlar Hakkında Direktifi
GEREKSINIM 2.1. GEREKSINIM 2.2

Çalışma yerini, çalışanların güvenlik ve sağ- Bir tehlike anında uygun kaçış ve kurtarma
lığına zarar gelmeyecek şekilde yapabilmesini araçlarını bulundurmak, bakımını yaptırmak
teminen tasarlamak, kurmak, donatmak, iş- Eylem 2.2
letmek ve bakımını yapmak
Genel olarak kurtarma istasyonlarının fizibi-
Eylem 2.1 lite etütü yapılarak, ekipman, proje gibi ihti-
• Çalışma yerini, çalışanların güvenlik ve yaçlar belirlenmeli, master plan gibi maden-
sağlığına zarar gelmeyecek şekilde yapabil- cilere verilecek yol haritası olmalıdır.
mesini teminen tasarlamak, kurmak, donat-
mak, işletmek ve bakımını yapmak için daha Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
çok fonlanma çalışmasına ve sürekli eğitim-
Özel sektör,
lerin sağlanmasına ihtiyaç vardır. ÇSGB TKİ, TTK, Eti 2015- 2017 (MD)(KY) (İK)
Maden
• Madencilik ile ilgili sektörel bazda eğitime
yönelik yol gösterici nitelikte kılavuzlar ha-
GSHY içindeki madencilik sektörü payı.
21,9
zırlanmasına ihtiyaç vardır. (2013)

Kuruluş Kuruluşlar Dönemi Milyar Lira
Özel sektör ,
ÇSGB TKİ, TTK, Eti 2015- 2017 (MD)(KY) (İK)
Maden
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
GEREKSINIM 2.3 GEREKSINIM 2.6

Saha içi haberleşme sistemlerinin kurulması Haberleşme, alarm ve uyarı sistemlerinin
hazır olarak bulundurmak,
Eylem 2.2
Eylem 2.6
Yerlatı maden tesislerinde kolay iletişimi
sağlayacak haberleşme sistemlerinin kuru- Merkezi izleme sistemindeki ekipmanların
lup geliştirilmesi , sensörlerin bakım-onarım ihtiyacı, kalib-
rasyon ihtiyacı konusunda devlet koordineli
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü yetkilendirilecek bir yapı ya da özel sektör
özendirilmelidir.
Özel Sektör,
ÇSGB TKİ, TTK, Eti 2015-2017 KG,
Maden Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
GEREKSINIM 2.4
ÇSGB Özel sektör 2015- 2017 (MD)(KY) (İK)
Acil durum planlarının hazırlanması, tatbikat-
ların yapılması
GEREKSINIM 2.7
Eylem 2.4
Maden kazalarının en aza indirilmesiiçin yoğun
ÇSGB tarafından 2013 yılında çıkarılan yö- koordinasyon
netmelik kapsamında özel sektör acil durum
planlarını hazırlamaktadır. Hazırlanan acil Eylem 2.7
durum planları ve yapılan tatbikatlar ÇSGB Daha iyi koordinasyon ve işbirliği için aşağıdaki
ve İl AFAD tarafından takip edilmelidir. çalışmaların yapılması önerilmektedir. Metal Ma-
denciliği ile ilgili ÇED Komisyonunda AFAD’dan
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi bir temsilci mutlaka bulunması, Özel sektör ve
kamunun bir arada çalışması, her iki kesimin
ÇSGB Özel Sektör, 2014 MD, KG, KY temsilcilerinin de bulunduğu bir konsey oluştur-
AFAD
mak, ( Makedonya Örneği) Afet ve acil durum bil-
gi bankası oluşturulması ve bunun uluslararası
GEREKSINIM 2.5 alana entegre edilmesi, Maden tesislerinin(üre-
tim, stoklama, atık tesisleri) envanterinin Çevre
Yangın ve patlamaların vuku bulmasını, ya-
ve Şehircilik Bakanlığı tarafından oluşturulması
yılmasını engellemek için tedbirler almak
ve bu bilgilerin AFAD ile online bir yazılım üze-
Eylem 2.5 rinden paylaşılması, Bu alandaki sigortacılık sis-
teminin geliştirilmesi,Maden atıklarının yönetimi
Kaza olaylarının meydana gelme olasılığı-
ile ilgili kurum temsilcilerin ve halkın eğitilmesi,
nın değerlendirilmesi ve kaza olayları olasılık
Avrupa Birliği ülkeleri ile ilgili bilgi paylaşımı, gö-
düzeyinin değerlendirilmesi yaparak güvenlik
rüş alış verişi ve tecrübe paylaşımı için “Twinning
analizleri yapılmalıdır.
Projeleri” gibi projeler yapmak.
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
Özel sektör,
ÇSGB TKİ, TTK, Eti 2015- 2017 (MD)(KY) (İK) ÇSGB ÇŞB AFAD 2015- 2017 (MD)(KY) (İK)
Maden
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
TEHLİKELİ MADDE
2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER TAŞIMACILIĞI KAZALARI
GEREKSINIM 1 Gereksinim 1.2

Tehlikeli mallara ilişkin olayların bildirilmesi AFAD’da teknolojik afetlerin raporlanmasına
yönelik sistem bulunmamaktadır. Bu durum
ADR-RID Gerekliliği 1.1 istatistiki bilgilerin edinilmesini ve kazalardan
1.8.5.1 Anlaşmaya taraf ülkelerden birisinin dersler çıkarılarak düzenleyici ve önleyici fa-
topraklarında tehlikeli malların yüklenmesi, aliyetlerin gerçekleştirilmesini önlemektedir.
doldurulması, taşınması veya boşaltılması sıra- Eylem 1.2
sında ciddi bir kaza veya olay olursa, 1.8.5.4’de
belirtilen modele uygun bir rapor, sırasıyla yükle- Ulaşım kazalarının raporlanmasına yönelik
yici, doldurucu, taşımacı veya gönderen tarafın- kurumlarda var olan mevzuat da dikkate alı-
dan olaydan en geç bir ay sonra anlaşmaya taraf nacak şekilde bir sistem oluşturulacaktır. Bu
ülkenin ilgili yetkili kurumuna sunulacaktır. konuya yönelik mevzuat hazırlanacaktır.
Kaza Raporlarının İl AFAD ile paylaşılması ko-
AFAD İB, UDHB 2014-2015 İK, MD, TDP
nusu ikili görüşmelerle karara bağlanacaktır.
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü Gereksinim 1.3

Ulaştırma Bakanlığı’nda tehlikeli maddele-
UDHB AFAD 2014-2018 İK, MD rin taşınması esnasında oluşacak kazalara
yönelik raporlama sistemi bulunmamaktadır.
Not 1: Kaza Raporları, Tehlikeli Madde Gü- Bu durum istatistiki bilgilerin edinilmesini ve
venlik Danışmanları tarafından UDHB’ye gön- kazalardan dersler çıkarılarak düzenleyici ve
derilecektir. önleyici faaliyetlerin gerçekleştirilmesini ön-
lemektedir.
Not 2: AFAD tarafından teknolojik afetlerin
raporlanmasına dair bir sistem kurulacak ve Eylem 1.3
İl AFAD’lar tarafından yaşanan kazaların bu Tehlikeli maddelerin taşınması esnasında
sisteme girişleri yapılacaktır. Bu nedenle kaza oluşacak kazalara yönelik raporlama sistemi
raporlarının AFAD ile paylaşılması önemlidir. kurulacaktı
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü RID Gerekliliği 2.2

UDHB-Kaza
1.8.6.5 Muayene kurumlarının bilgi yükümlü-
TMKTDGM Araştırma 2014-2016 İK, MD, TDP
lükleri
ve İnceleme
Kurulu Muayene kurumu, kendisini onaylamış olan
Eylem 1.4 yetkili kurumu, aşağıdakilerle ilgili olarak bilgi-
Taşımacılığa yönelik önemli olay Bildirimleri- lendirir:
nin İl AFAD ile paylaşılması konusu ikili görüş- (a) 1.8.7.2.4 hükümlerinin uygulandığı durum-
melerle karara bağlanacaktır. lar haricinde, tip onay sertifikalarının reddi, sı-
nırlandırılması, askıya alınması, iptal edilmesi,
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi (b) Yetkili kurum tarafından verilen onayın
kapsam ve koşullarını etkileyen herhangi bir
EPDK AFAD 2014-2018 İK, MD
durum,
Not: Petrol Piyasası Bilgi Sistemi yönetmeliği (c) 1.8.1 veya 1.8.6.6’ya göre uygunluğu izle-
uyarınca, petrol piyasası açısından önemli olay bil- yen yetkili kurumdan aldıkları ve uygunluk de-
dirimi; rafinerici, iletim, depolama, işleme, madeni ğerlendirmesi faaliyetlerine ilişkin bilgi talebi,
yağ, dağıtıcı, ihrakiye teslimi ve taşıma lisansı (de-
nizyolu) sahiplerince, kamunun can ve mal emniye- (d) Talep üzerine, onayları kapsamında yürü-
ti ile çevre güvenliğini ve/veya lisans kapsamındaki tülen uygunluk değerlendirme faaliyetleri ve
faaliyeti veya faaliyetin yürütüldüğü tesisi önemli görevlerin devredilmesi de dâhil olmak üzere
ölçüde tehlikeye sokan, tehdit eden veya olumsuz diğer faaliyetler.
etkileyen bir durumla karşılaşmaları halinde, aynı
gün içerisinde yapılır. Eylem 2.2
GEREKSINIM 2 Muayene kurumunun söz konusu işlemlerle
İmalat ve Test İhtiyaçları ilgili yetkili kurumu bilgilendirmesinin nasıl ya-
pılacağı konusu dokümante edilecektir.
RID Gerekliliği 2.1
1.8.6.3 Bilgi Yükümlülüğü Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
RID’a Taraf Ülkeler, muayene kurumlarının DDGM 2014-2016 İK, MD, TD

değerlendirilmesi, tayini ve izlenmesi ve bilgi-
lerdeki değişikliklerin izlenmesi amacıyla ulu- RID Gerekliliği 2.3
sal prosedürlerini yayımlar. 1.8.7.1.2 Aşağıdakiler için yapılan her baş-
Eylem 2.1 vuru sahibi tarafından tek bir yetkili kuruma,
temsilcisine veya kendi seçtiği onaylı bir mua-
RID hükümlerine göre muayene kurumlarının yene kurumuna yapılır:
değerlendirilmesi, tayini ve izlenmesi ve bilgi-
lerdeki değişikliklerin izlenmesi amacıyla ulu- (a) 1.8.7.2 uyarınca tip onayı;
sal prosedürler hazırlanacaktır. (b) 1.8.7.3 uyarınca üretim denetimi ve 1.8.7.4
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü uyarınca ilk muayene ve test;
(c) 1.8.7.5 uyarınca periyodik muayene, ara
TMKTDGM DDGM 2014-2016 E, İK, MD, TD muayene ve istisnai denetimler.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
TEHLİKELİ MADDE

Tip onayı, üretim denetimi ve ilk muayene
ve test, periyodik muayene, ara muayene ve KGM 2014-2015 TDP
istisnai denetimlerin RID’a uygun olarak ya-
pılabilmesi amacıyla mevzuat düzenlemesi ADR Gerekliliği 3.2
yapılacak ve DDGM’nin belirleyeceği muayene 1.9.5.3.7 Kısıtlamalar, resmi olarak yayımla-
kurumları tarafından gerekli olan muayeneler nır ve herkesin erişimine açıktır. Anlaşmaya
yerine getirilecektir. Taraf Ülkeler, bu kısıtlamalarla ilgili UNECE
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü sekreterliğini bilgilendirir ve sekreterlik bu
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi bilgiyi web sitesinde, herkesin erişimine açık
DDGM 2014-2016 İK, MD, TD olarak yayımlanır. (Tünel Kısıtlamaları)
Eylem 3.2
GEREKSINIM 3
Tünel kısıtlamaları, resmi olarak yayımla-
Tünel Kısıtlamaları
nacak ve herkesin erişimine açılacaktır. Bu
ADR Gerekliliği 3.1 kısıtlamalarla ilgili bilgiler UNECE Sekreter-
1.9.5.1 Tehlikeli mallar taşıyan araçların liğinin web adresinde de yayımlanması için
tünellerden geçişine ilişkin kısıtlamaları uy- ilgili birime gönderilecektir.
gularken, yetkili kurum karayolu tünelini
1.9.5.2.2’de tanımlanan tünel kategorilerin- Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
den birine atar. Tünelin özellikleri, alternatif Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
güzergâhların kullanılabilirliği ve uygunluğu, KGM TMKTDGM 2014-2015 İK
araçların ve trafiğin durumu göz önünde bu-
lundurularak risk değerlendirmesi yapılır. Bir GEREKSINIM 4
tünel, günün hangi saati veya hangi gün ol-
duğu gibi nedenlere bağlı olarak birden çok Acil Müdahale Planı
tünel kategorisine atanabilir. Gereksinim 4.1
Eylem 3.1 Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile taşınma-
Tünel kategorileri belirlenecek ve işaretlene- sında meydana gelebilecek kazalar için acil
cektir. müdahale planı bulunmamaktadır.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Not: Ulusal Radyasyon Acil Durum Planı GEREKSINIM 5

Taslağı TAEK tarafından hazırlanmıştır. Rad-
Kazalara Müdahale
yasyona yönelik kazalara nasıl müdahale edil-
mesi gerektiği bu planda yer almaktadır. Gereksinim 5.1
Eylem 4.1 Tehlikeli maddelerin taşınması esnasında
meydana gelecek kazalara yönelik müdahale
Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile taşınma-
kapasitesi (araç-donanım) yeterli değildir.
sında meydana gelebilecek kazalar için acil
müdahale planı TAMP (Türkiye Afet Müdaha- Eylem 5.1
le Planı)’a entegre bir şekilde hazırlanacaktır.
Tehlikeli maddelerin taşınması esnasında
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü meydana gelecek kazalara yönelik müdahale
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi kapasitesi (araç-donanım)geliştirilecektir.
AFAD, ÇŞB, İB,
TMKTDGM 2015-2018 İK, KY, MD Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
SB, TAEK
Gereksinim 4.2 AFAD, ÇŞB,
İB 2014-2020 İK, KG, P
SB, TAEK
Tehlikeli Maddelerin Demiryolu ile taşınmasın-
da meydana gelebilecek kazalar için Acil Eylem GEREKSINIM 6
Yönergesi bulunmaktadır. Diğer yetkililerin de yer
aldığı (İtfaiye, sağlık personeli ve AFAD) bir acil Bilgilendirme
müdahale planı bulunmamaktadır.
Gereksinim 6.1
Eylem 4.2
Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması
Tehlikeli Maddelerin Demiryolu ile taşınmasında Hakkında Yönetmeliğin uygulanması için ge-
meydana gelebilecek kazalar için Acil Eylem Yö- rek ulusal gerekse de uluslararası taşımacı-
nergesi de dikkate alınarak acil müdahale planı lar ve ilgili yan sektörler yeterince bilgi sahibi
TAMP’a entegre bir şekilde hazırlanacaktır. değillerdir. Sektörün, yapılacak tanıtım, eği-
tim, panel gibi faaliyetlerle bilgilendirilmesi
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü ve bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Eylem 6.1
AFAD, ÇŞB, İB,
TMKTDGM 2015-2018 İK, KY, MD
SB, TAEK Sektörün, Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla
Taşınması Hakkında Yönetmeliğin uygulan-
masına ilişkin bilgilendirme toplantıları bir
programa bağlı olmamakla birlikte yapılmak-
ta olup ayrıca, “Tehlikeli Madde Taşımacılığı
Güçlendirilmesi” AB Twinning Projesi kapsa-
mında gerekli kapsamlı bilgilendirmeler yapı-
lacaktır.
UDHB 2014-2015 E, TDP

2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
TEHLİKELİ MADDE
Gereksinim 6.2 GEREKSINIM 8

Müdahale ekipleri tehlikeli maddelere yö- Mevzuat düzenlemesi
nelik olarak yeterli bilgiye sahip değildir.
Gereksinim 8.1
Eylem 6.2
Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin
Müdahale ekiplerine tehlikeli madde taşın- Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve
ması esnasında meydana gelebilecek acil Dağıtılması Hakkında Yönetmelik, tehlikeli
durumlarla ilgili eğitim verilecektir. maddeler ve müstahzarların demiryolu, ka-
rayolu, deniz yolu, içsu yolu veya havayoluy-
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü la taşınmasını kapsamamaktadır.
AFAD, ÇŞB, Eylem 8.1
İB SB, 2014-2015 E, TDP
TAEK, UDHB Güvenlik Bilgi Formları tehlikeli maddeler
ve müstahzarların demiryolu, karayolu, de-
GEREKSINIM 7 niz yolu, içsu yolu veya havayoluyla taşın-
Denetim masını kapsayacak şekilde hazırlanması için
mevzuat düzenlemesi yapılacak ve Güvenlik
Gereksinim 7.1 Bilgi Formları bu mevzuata uygun olarak ha-
ADR, RID ile ilgili mevzuatın içeriğindeki zırlanacaktır.
gerekliliklerin uygulandığının kontrolüne yö-
nelik denetim sistemi bulunmaktadır ancak Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
yeterli değildir.
TMKTDGM
Eylem 7.1 Türkiye
Kimya
ADR, RID ile ilgili mevzuatın içeriğindeki ge- Sanayicileri
Derneği
rekliliklerin uygulandığının kontrolüne yöne- (TKSD)
lik olarak denetim sistemi geliştirilecektir. ÇŞB Tehlikeli Yük 2015-2018 KG, E, MD
Taşımacıları,
Eğitmen-
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü leri ve
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi Danışmanları
Derneği
TMKTDGM 2014-2018 K, MD, P (TEYTED)
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Gereksinim 8.2 Mevzuat Düzenlemesi

Tehlikeli Maddelerin Demiryoluyla Taşın- Gereksinim 8.4
ması ile ilgili gerekli mevzuat hazırlıkları
Tehlikeli Maddelerin Denizyoluyla Taşınma-
tamamlanmamıştır. RID’ın gereklerini karşı-
sı ile ilgili gerekli mevzuat çalışmaları yapıl-
lamak üzere 505 sayılı bir genel emir bulun-
malıdır.
maktadır ancak tam olarak RID’ın gereklerini
karşılamamaktadır. Eylem 8.4
Eylem 8.2 Tehlikeli Maddelerin Denizyoluyla Taşın-
ması ile ilgili gerekli mevzuat hazırlıkları ta-
RID’a yönelik ulusal mevzuat konusunda eksiklik
mamlanacaktır.
kapatılacaktır.
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
TMKTDGM 2014-2018 MD
TMKTDGM 2014-2016 MD
Gereksinim 8.3
RID’ın güncellemelerle eşgüdüm içerisinde
çevirisi yapılmamaktadır.
Eylem 8.3
RID’ın 2013 tercümesi yapılacaktır.
TMKTDGM 2014-2015 TD
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
RADYASYONDAN KORUNMA
2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER STANDARTLARININ GÜNCELLENMESI
VE GÜÇLENDIRILMESI
İyonlaştırıcı radyasyon doz limitlerinin gelişen Acil durum çalışanlarının açık tanımının ya-
teknoloji ve teknikler ile yeni bulgular netice- pılması, ihtiyaç duyabileceği bilgi ve eğitimin
sinde sürekli güncellenen değerlerin mevzuatı- sağlanması
mıza hızlı bir şekilde derç edilmesi Eylem 1. 1
Eylem 1. 1 Bir radyasyon acil durum müdahale planı veya
Radyasyona maruz kalma süresi ve şiddeti yönetim sisteminde belirlenmiş acil durum iş-
artması ile radyasyon işçilerinin, öğrenimle- çilerine, yeterli ve düzenli olarak güncellenen
ri gereği radyasyona maruz kalan öğrenci ve sağlığı açısından risk unsurları ile böyle bir olay
çırakların çalışmaları esnasında aldıkları risk esnasında alınacak ihtiyati tedbirler hakkında
doğru orantılıdır. Alınan riski en aza indirge- bilgiler sunulması hem işçinin sağlığı açısından
mek amacıyla incelenen direktifte göz merceği hem de yapılan müdahalenin etkinliği açısın-
için belirlenen bir yıl için izin verilen radyasyon dan büyük önem arz etmektedir. Bir acil durum
dozu güncellenerek aşağıya çekilmiştir. Benzer oluştuğunda oluşan durumlar dikkate alınarak
bir şekilde işyerlerindeki ve yerleşim yerlerinde hemen bu bilgilerin sürekli takviye edilmesi
radon konsantrasyonunun izin verilen referans sağlanmalıdır. Acil durum işçileri olarak tanım-
değerleri halkın olumsuz etkilenmesini en aza lanan kişilere uygun bilgi, eğitimler ve gerekirse
indirgemek amacıyla düşürülmüştür. Ancak bu pratik uygulamalar sağlanmalıdır.
değer mevzuatımızda çok daha yüksektir ve
uluslararası kabul görmüş bu değerin mevzu- Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
atımıza yansıtılması gerekmektedir.
TAEK, AFAD, 2015 İK, MD
ETKB, SB

Kuruluş Kuruluşlar Dönemi Ülkemizin 2023’te kurulu gücünün
110.000-130.000 MW
TAEK AFAD, SB 2015 İK, MD arasında olması,
elektrik tüketiminin
500 milyar kWh
olması öngörülmektedir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Radyasyon ihtiva edebilecek tüketim ürünleri Radyasyona maruz kalması dolayısıyla yapı-
için bir inceleme ve denetim mekanizmasının lana tespitlere ve alınan kararlara karşı itiraz
kurularak ithalat, ihracat ve pazara çıkışının yöntemlerinin belirlenmesi ve yürürlüğe konul-
denetlenmesi ması sağlanmalı
Radyoaktif maddelerin gıda maddeleri, hay- Tıbbi gözetim ilkeleri ve sınıflamalarına göre
van yemlerinde ve kozmetik üretiminde kul- radyasyon ihtiva eden alanlarda çalışanlar be-
lanımı ile bu ürünlerin ithalat veya ihracatını lirlenmekte ve en az yılda bir kez olmak üzere
yasaklanması sağlanmalıdır. Radyasyon ihtiva işten ayrılsalar dahi işçilerin sağlık durumlarının
eden tüketim ürünlerinin değerlendirilmesi ve gözden geçirilmesi gerekmektedir. Şayet sağ-
gerekçelendirilmesi yetkili birim tarafından ya- lık koşulları radyasyon ihtiva eden alanlarda
pılarak markete çıkması sağlanmalıdır. Oyun- çalışmaya uygun olmazsa ya da tıbbi gözetim
cakların, kişisel ve süs eşyalarının imalatında sonucu olumsuz olan işçilerin çalıştırılmaması
radyoaktif maddelerin eklenmesi ve kullanıl- sağlanmaktadır. Yapılan tespitlere ve alınan
ması ile bu tarz ürünlerin ithalatı ve ihracatı kararlara karşı itiraz prosedürlerinin ortaya ko-
yasaklanmalıdır. nulmuş olması sağlanmalıdır.
TAEK, AFAD, 2015 İK, MD SB TAEK 2016 İK, MD
SB, GTB
Yıllık izin verilen radyasyon doz limitlerini Radyoaktif ve nükleer maddelerin kaçakçılık-
aşan ve radyasyon işçisi olarak tanımlanmayan la mücadele için yasal altyapının oluşturulması
çalışanlar için tedbirlerin belirlenmesi ve uygu- ve etkin ve koordineli bir şekilde uygulanması-
lanmasının sağlanması nın ve izlemesinin yapılması
Meslekleri gereği radyasyona maruz kalan ve Ülkemizin bulunduğu coğrafik konumu itiba-
radyasyon işçisi tanımı kapsamına girmeyen riyle üç kıta arasında bir köprü konumundadır
uçuş personeli, uranyum madeninde çalışan ve bu sebeple son yıllarda nükleer madde ka-
madenciler gibi işçiler için uygun tedbirlerin be- çakçılığı dünyada olduğu gibi ülkemizde de ar-
lirlenmesi ve bu tedbirlerin uygulanması için bir tış göstermiştir. Bu kaçakçılık ile etkin mücade-
denetim ve izleme mekanizmasının kurulması le için sıkı bir koordinasyon ve sağlam bir yasal
gerekmektedir. altyapı gerekmektedir.
TAEK AFAD 2016 İK, MD İB, GTB TAEK, AFAD 2018 İK, MD, KG, KY
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER KRITIK ALTYAPILARIN KORUNMASI
Yetkili (sorumlu) Otoritelerin Belirlenmesi. Yetkili koordinasyon otoritesinin belir-
lenmesi , iş bölümü bazında kritik altyapı
Eylem 1.1
sektörleri (KAS) belirlemekte kullanılacak
Enerji, Ulaştırma, Su Yönetimi ve Barajlar, Ha- kıstasların tespit edilmesi.
berleşme, Bankacılık ve Finans, Tarım ve Gıda,
Eylem 2.1
Kültür ve Turizm, Kritik Üretim/Ticari Servisler,
Kritik Kamu Hizmetleri ve Sağlık kritik altyapı • Tüm sektörleri içine alan bir çalışmayı gerek-
tanımının içinde bulunan sektörlerdir. Bu sek- li kılan bu düzenlemenin ulusal boyutta söz
törlerden bazılarının denetleyici ve düzenleyi- sahibi bir kurumsal yapı içinde çözülmesi ge-
ci kurumları olmak ile birlikte, bazı sektörleri rekmektedir. Bu noktada afad konu ile yetkili
ise sorumlu bakanlık ve ilgili kamu kurum ve ve sorumlu çatı kurum olarak görülmektedir.
kuruluşları aracılığıyla, yönlendirmek gerek- Özellikle;
mektedir. Sektör bazında kritik altyapılar be- • Kritik altyapı tesislerinin belirlenmesi için
lirlenirken doğrudan sorumlu bir kamu kurum kriterlerin belirlenmesi ve envanterinin çıka-
veya kuruluşu belirlenecektir. rılması,
• Belirli altyapı sektörleri arasında bağımlılık-
Eylem Türü ları belirlemesi,
• AB çapında “Kritik Altyapı Koruma İletişim
İlgili Kamu,
Kurum ve AFAD 2016 İK Grubu” irtibat noktaları ile koordinasyon
Kuruluşları
• “Ulusal Kritik Altyapı Koruma Programı‘nın”
ve sektöre özel kritik altyapı koruma prog-
ramlarının detaylandırılması gibi çalışmaları
yürütmesi beklenmektedir.

İlgili Kamu,
AFAD Kurum ve 2016 İK
Kuruluşları
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Avrupa Birliği Direktifinin uyumlaştırılması ile Kritik altyapıların etkin korunması, ulusal
ilgili taslak yönetmelik hazırlanması ve kap- seviyede veya AB seviyesinde bütün ilgili
sam, büyüklük ve zaman etkisi faktörlerinin paydaşlar arasında iletişim, koordinasyon ve
göz önünde bulundurularak kritik altyapı- işbirliği.
larının belirlenmesi ve koruyucu tedbirlerin
Eylem 4.1
arttırılması.
Kritik altyapıların korunması öncelikle bir
Eylem 3.1 ulusal sorumluluktur. Sahiplerin ve işletme-
Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi- cilerin kendi varlıklarını koruma konusunda
nin 8 Aralık 2008 tarihli ve 114 sayılı “Avrupa kendi kararlarını vermeleri ve planlarını yap-
Kritik Altyapılarının Belirlenmesi Ve Koruyucu maları konusundaki yükümlülükleri ve sorum-
Tedbirlerin Arttırılması” üzerine olan direk- lulukları esastır.
tifi dikkate alarak kritik altyapılarını koru-
Eylem 4.2
mak amacı ile ilgili direktifin uyumlaştırma
çalışmaların başlatılması gerekmektedir. Bu Kritik altyapıları korumayla ilgili bilgi payla-
konuda hukuksal destek kurumsal kapasite şımı güven ve gizlilik ortamında yürütülmeli-
geliştirme, eğitim planlama gibi çalışmaları dir. Ulusal seviyede kritik altyapı koruma bilgi-
yapmak için bir “Teknik Danışmanlık” projesi leri gizli olmalı ve sadece bilmesi gerekenlere
yapılması uygun görülmektedir. Ayrıca ülke- erişim hakkı verilmesi gerekli görülmektedir.
nin kritik altyapıları ile ilgili çalışmanın yazı- Eylem 4.3
lımla desteklenerek bilgi güvenliği açısından AB’nin kritik altyapıları koruma çabalarının,
da gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. ortak bir Kritik Altyapı Koruma Planı çerçe-
vesinde (ortak hedefler, yöntemler vb. ) en iyi
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü uygulamaların ve uyum izleme mekanizmala-
rının paylaşımıyla güçlendirilmesi önerilmek-
Teknik tedir.
Danışmanlık
İlgili Kamu, projesi yapıl-
Kurum ve AFAD 2016 Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
ması İşbirliği
Kuruluşları Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
ve Koordi-
nasyon (İK),
İlgili Kamu
Kurum ve
AFAD 2017 İK
Kuruluşları,
Tüm KAS
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
GEREKSINIM 5 • Her daim kullanılabilecek olan vazge-

çilmez güvenlik yatırımları ve araçlarını
KAS’lerle ilgili işletmeci güvenlik planı ya-
belirleyen kalıcı güvenlik ölçütleri. (Bu
pılması.
madde, teknik ölçütler (tespit, erişim
Eylem 5.1 kontrol, koruma ve engelleme araçları-
nın kurulumu), organizasyonel ölçütler
İşletmeci güvenlik planlama prosedürü,
(uyarılar ve kriz yönetim prosedürleri),
kritik altyapı varlıklarını ve bu altyapıların
kontrol ve doğrulama ölçütleri, iletişim,
korunmaları için var olan ya da oluşturulan
farkındalık artırımı ve eğitim, bilgi sis-
güvenlik çözümlerinin neler olduğunu tanım-
temleri güvenliği gibi genel ölçütlerle il-
layacaktır. Bir İşletmeci Güvenlik Planının ele
gili bilgileri kapsayacaktır.)
alması gerektiği minimum içerik,
• Farklı risk ve tehdit seviyelerine göre ak-
• Önemli varlıkların tanımları
tive edilebilecek dereceli güvenlik ölçüt-
• Büyük tehdit senaryoları, her bir değerin leri.
zayıf noktasını ve olası etkilerini temel
alan bir risk analizinin gerçekleştirilmesi Her bir sektörden sorumlu kamu kurum ve
kuruluşu, sorumluluk alanı içerisindeki kritik
• Karşıt önlemler ve prosedürlerin tanım-
altyapı olarak belirlenen altyapının İşletme-
ları,
ci Güvenlik Planına sahip olup olmadığını ve
• Seçimleri ve önem sırasına göre konum- yukarıda belirtilen konulara değinen eşdeğer
landırılmaları, ölçütleri uygulayıp uygulamadığını değerlen-
direcektir.
Her bir üye devlet, bölgesinde yer alan AKA olarak belirlenmiş altyapının
Güvenlik İrtibat Yetkilisine
ya da eşdeğerine sahip olup olmadığını
değerlendirecektir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Güvenlik İrtibat Görevlisi atamak. Eğitim programı oluşturulması ve uygulanma-
Eylem 6.1 sı.
Güvenlik İrtibat Yetkilisi, Kritik Altyapı Sahi- Eylem 7.1
bi/İşletmecisi ile devlet otoritesi arasında gü- Yetkili devlet otoritesi, sorumluluğunda bu-
venlikle ilgili konularda irtibat noktası görevi lunan kritik altyapı işletmecisi/sahibine gerek-
görecektir. li eğitimleri verecektir.
Eylem 6.2
Her bir ilgili kamu kurum ve kuruluşu sorum- Kuruluş Kuruluşlar Dönemi
luluk alanında yer alan kritik altyapı olarak
belirlenmiş varlık/tesisin Güvenlik İrtibat Yet- İlgili Kamu
Kurum ve
kilisine ya da eşdeğerine sahip oldup olma- Kuruluşları AFAD 2017 İK, KG
dığını değerlendirecektir. Bu tür bir Güvenlik Tüm KAS
işletmecileri
İrtibat Yetkilisinin yürürlükte olduğunu ya da
eşdeğerinin mevcut olduğunu tespit etmesi
durumunda, daha başka bir yapılandırma ge- GEREKSINIM 8
rekli olmayacaktır. Ulusal düzeydeki kritik altyapıların korunması
amacı ile Kritik Altyapı Koruma Planı
Eylem 6.3 hazırlanması.
Kamu kurum ve kuruluşunun sorumlulu-
ğunda bulunan kritik altyapıda, belirlenen bir Eylem 8.1
Güvenlik İrtibat Yetkilisinin ya da eşdeğerinin Kritik altyapıların korunmasıyla ilgili en iyi
mevcut olmadığını tespit etmesi durumunda, uygulamalar hakkında gelişmiş ve doğru bilgi
Güvenlik İrtibat Yetkilisinin belirlenmesi için ve farkındalık, paydaşlar arası diyalog, kritik
gerekli olan her türlü düzenlemeyi hazırlaya- altyapı meseleleri hakkında farkındalık artışı
caktır. ve daha iyi odaklanmış eğitim, araştırma ve
geliştirme gibi çalışmalar yapılması gereklidir.
Eylem 6.4 İşletmeci Güvenlik Planı çalışmalarının enteg-
Güvenlik İrtibat Görevlisi ile ilgili devlet oto- re edilerek ulusal düzeyde kritik altyapı koru-
ritesi arasında uygun bir iletişim mekanizması ma planı için çalışmalar yapılmalıdır.
kurulacaktır. Bu iletişim mekanizması; önemli
ve gizli bilgilere erişim konusundaki ulusal ge- Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü
reklilikleri ihlal etmeyecektir.
lgili Kamu
Kurum ve
AFAD Kuruluşları, 2018 İK
Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü Tüm KAS
Kuruluş Kuruluşlar Dönemi işletmecileri
İlgili Kamu
Kurum ve
Kuruluşları AFAD 2018 İK
Tüm KAS
işletmecileri
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
En iyi uygulamaların ve anlık tehdit ve Raporlama.
alarmların güvenli bir şekilde paylaşımı
Eylem 10.1
yoluyla uygun koruma tedbirlerinin
geliştirilmesini teşvik edebilecek AB Her bir kamu kurum ve kuruluşu kendi so-
Kritik Altyapı Uyarı Bilgi Ağı (KAUBA) rumluluğu bünyesinde bulunan kritik altyapı
çalışmalarına entegrasyon. unsurunu belirlemesinin ardından bir yıl içeri-
sinde tekrardan bir değerlendirme yapacaktır.
Eylem 9.1 Yapılan bu değerlendirme sonucunda güncel
KAUBA, kritik altyapıların korunması konu- bilgiler AFAD ile paylaşılacaktır.
sunda bilgi alışverişini sağlayan bir forum olup,
üye ülkelere ve Komisyona kritik altyapılara
yönelik anlık riskler ve tehditler üzerine uyarı-
lar yollama imkânı sağlamaktadır. KAUBA üye
ülkelerin işbirliğini kolaylaştıracak bir bilgi sis-
temi sağlayarak ve AB içinde kritik altyapılar
hakkında bilgilerin aranması için hızlı ve verim-
li bir yol sunarak kritik altyapıların korunma-
sına ilişkin tedbirlerin geliştirilmesine katkıda
bulunmaktadır
KAUBA yapısında yer alan her bir üye ülke
bir irtibat noktası olarak görev yapan KAUBA
yöneticisi atar. Ülkemizde de bu çalışmalara
entegre olacak hazırlıkların yapılması gerek-
mektedir.

AFAD, Sektör İlgili Bakanlık,

Düzenleyici Tüm KAS 2018 İK
Kurumlar işletmecileri
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Ülkemizdeki Kritik Enerji Altyapıları

Scada ve Dağınık Kontrol Sistemleri
Tarafından Kontrol Edilmektedir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
3. ÇALIŞTAY ÖZET METNI
İnsan Kaynaklı Afet Yönetiminde Gele- İnsan Kaynaklı Afet Türlerine Yönelik
ceğe Yönelik Politika Ve Stratejilerin Be- Grup Çalışması
lirlenmesi Çalıştayı Grup Çalışmaları
Yapılan grup çalışmalarında, insan kaynaklı
Son dönemlerde sıklıkla gündeme gelen, afet türlerine yönelik olarak kurumların mev-
insan sağlığını, ekonomiyi, çevreyi ve sosyal zuatları, afet risklerinin azaltılması konu-
yaşamı etkileyen insan kaynaklı afetlere yö- sundaki kapasiteleri dikkate alınarak, eksik
nelik olarak üye ülkelerin deneyimlerinden uygulamalar ve kapasitenin geliştirilmesi için
faydalanarak uluslararası platformda karşı- daha önce hazırlanmış sorular cevaplanarak,
lıklı bilgi alış verişinin sağlanması amacıyla, katılımcıların fikirlerinin alınması amaçlan-
Güney Doğu Avrupa Ülkeleri Afetlere Ha- mıştır.
zırlık ve Önleme Girişimi (DPPI-SEE) üyesi
Bu çalışma sonucunda, grup çalışmaların-
ülke temsilcileri (Bosna Hersek, Romanya,
dan çıkan sonuçlar, masa sorumluları tara-
Bulgaristan, Arnavutluk, Makedonya ve Sır-
fından sunum şeklinde çalıştaya katılanlara
bistan) ile birlikte 27-29 Kasım 2013 tarihleri
aktarılmıştır.
arasında, Antalya İlinde “İnsan Kaynaklı Afet
Yönetiminde Geleceğe Yönelik Politikalar ve
Stratejilerin Belirlenmesi” isimli uluslararası
bir çalıştay yapılmıştır.
Çalıştayda, teknolojik afetlerle ilgili olarak;
yasal çerçeve, ekonomik ve finansal durum,
kurumsal çerçeve, iklim değişikliği, bilgi ve
iletişim teknolojileri, ulaşım kazaları, endüst-
riyel kazalar, maden kazaları ve atık önleme,
kazalardan kaynaklanan deniz kirliliği konu-
larında sunumlar yapılmıştır ve grup çalış-
maları aracılığıyla uluslararası bilgi ve dene-
yim alışverişinde bulunulmuştur.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Çalışma masaları şu şekilde oluşturulmuştur: Eğitim planlama: Eğitim gerçekleştiril-

mektedir.
1. Endüstriyel Kazalar Diğer: Sistemde herhangi bir acil durumda
Endüstriyel Kaza grup çalışmasında; top- müdahale ekiplerinin göreceği şekilde tesise
luluk içerisinde tutarlı ve etkin bir biçimde ait özet bilgilerin gösterileceği bir bölümün
yüksek düzeyde koruma sağlayarak tehlikeli bulunması gerekmektedir. Sistemde yer alan
maddelerle ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlarla payla-
büyük kazaların önlenmesi ve bunların insan şılması gerekmektedir.
ve çevre ile ilgili sonuçlarının sınırlandırılma- İşbirliği Yapılacak Kurumlar: ÇŞB, ÇSGB,
sı olan SEVESO III direktifi ekseninde çalışıl- AFAD ve ilgili kurumlardır.
mıştır.
- Güvenlik raporlarının hazırlanması, dâhi-
Direktifin temel gereksinimleri şunlardır: li ve harici durum planlarının hazırlanması,
1. Belirli İşletmelerde Tehlikeli Madde Kul- gözden geçirilmesi, test edilmesi ve revize
lanımı İle İlgili Bir Bildirim Sisteminin Ku- edilmesi;
rulması, Eğitim planlama: İlgili tüm kurum, kuruluş
2. Güvenlik Raporu Hazırlanması ve özel sektörde planları hazırlayacak ki-
Büyük Endüstriyel Kaza Sırasında Uygu- şilerin eğitilmesi gereklidir.
lanacak Dâhili ve Harici Acil Durum Plan- Diğer: Seveso Projesi kapsamında eğitilen
larının Hazırlanması, Gözden geçirilmesi, kişi sayısı yeterli değildir.
Test Edilmesi ve Revize Edilmesi,
İşbirliği Yapılacak Kurumlar: İlgili kurum,
3. Domino Etkileri, kuruluş ve özel sektör yetkilileridir.
4. Arazi Kullanım Planlaması, - Domino etkileri;
5. Risk Değerlendirme Metodolojisi ve Kaza Hukuksal destek: Tesis bilgilerinin siste-
Senaryoları, me girilmesi ve girilen bilgilerin doğruluğu
6. Halkın Bilgilendirilmesi, ile ilgili için daha sert bir yaptırım uygulan-
malıdır.
7. Büyük Endüstriyel Kazaların Araştırılma-
sı, Raporlanması ve Denetimi, Kurumsal kapasite geliştirme: Domino
etkisini hesaplayabilmek için ulusal bir ya-
8. Kimyasalların Sınıflandırılması Paketlen- zılım geliştirmelidir. (3-4-5 için geçerli)
mesi Etiketlenmesi.
İşbirliği Yapılacak Kurumlar: AFAD, ÇŞB,
Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri ÇSGB, TÜBİTAK’tır.
- Belirli işletmelerde tehlikeli madde kulla- - Arazi kullanım planlaması;
nımı ile ilgili bir bildirim sisteminin kurulması;
Hukuksal destek: Seveso’ya özel bir hukuk-
Hukuksal Destek: Mevzuat çalışması de- sal düzenleme yapılmalıdır.
vam etmektedir.
İşbirliği Yapılacak Kurumlar: Kentsel Dönü-
Kurumsal kapasite geliştirme: Konuyla ilgi- şüm Genel Müdürlüğü, Mekânsal Planlama
li bir proje çalışması vardır. Genel Müdürlüğü, AFAD, ÇSGB, Yerel Yöne-
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
timler ve Belediyelerdir. 2. Deniz Kirliliğine Neden Olan

- Risk değerlendirme metodolojisi ve kaza Deniz Kazaları
senaryoları; Deniz kirliliğine neden olan deniz kazaları
Kurumsal kapasite geliştirme: Ulusal bir grup çalışmasında; kaza ile ve kasten deniz
yazılım geliştirmeli, yazılımda kaza senaryo- kirliliği alanında işbirliği için bir topluluk çer-
larına da yer verilmelidir. çevesi oluşturan 2850/2000/EC sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Kararı ekseninde
Eğitim planlama: Tatbikatlar ve senaryo ha- çalışılmıştır.
zırlanması ile ilgili eğitim yapılmalıdır.
2850/2000/EC sayılı Avrupa Parlamentosu
Diğer: Risklerin belirlenmesine yönelik bir ve Konsey Kararı temel gereksinimleri şun-
planlama yapılmalıdır. lardır:
- Halkın bilgilendirilmesi; 1. Üye devletlerin petrol ve diğer zararlı
Hukuksal destek: Kaza öncesi halkın bil- maddeleri içeren büyük deniz kazalarına mü-
gilendirilmesi için kurum, kuruluşlar ile özel dahale kapasitelerini geliştirme çabalarını
sektörü bağlayıcı hukuksal düzenleme yapıl- desteklemek,
malıdır. 2. Karşılıklı etkin yardım ve işbirliği için ko-
- Büyük endüstriyel kazaların araştırılması, şulları oluşturmak.
raporlanması ve denetimi; Bunun için üye devletlerin yapacakları:
Kurumsal kapasite geliştirme: Kaza sonrası - Ulusal yetkililerin belirlenmesi,
raporlama için bir raporlama formatı hazırla-
narak bir veri tabanı oluşturulmalıdır. - Müdahale ekiplerinin, uzmanların ve ulusal
kapasitelerin belirlenmesi,
Diğer: DPPI ülkeleri ile kendi ülkelerinde
olan kaza raporlarının da bu sisteme girilme- - Müdahale ekipleri için eğitim programı dü-
si konusunda işbirliği yapılmalıdır. zenlenmesi ve uygulaması,
- Kimyasalların sınıflandırılması, paketlen- - Müdahalelerle ilgili çalıştay, seminer ve pi-
mesi ve etiketlenmesi; lot projeler düzenlemek,
- Hukuksal destek: Mevzuat hazırlanmış, - Erken uyarı sistemleri geliştirmek.
çıkması beklenmektedir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri - Afet ve deniz kirliliğine müdahale konusun-

da yönetim farklılıklarının ortaya koyulması.
Ülkemizde Mevcut Durumun Ortaya Konması:
2. Birlikte Hareket
- Ulusal yetkililerin belirlenmesi: Ulusal yet-
kililer 5312 sayılı Kanun ve alt mevzuatı ile be- - AFAD ve Denizcilik Bakanlığı’nın ortak kul-
lirlenmiştir. Uygulamada yaşanan aksaklıkların lanıma uygun ekipmanlarının ihtiyaç halinde
giderilmesi için boşluk ve revizyon analizi yapı- paylaşımına ve lojistik merkezlerin birlikte kul-
labilir. lanımına ilişkin planlama yapılması,
- Müdahale ekiplerinin, uzmanların ve ulusal - Deniz kirliliğine acil müdahale anında ilgili
kapasitelerin belirlenmesi: Müdahale ekipleri, kamu personelinin mobilizasyonu ve AFAD’ın
uzmanlar ve ulusal kapasite belirlenmiştir. Ka- lojistik imkânların kullanımına ilişkin planlama
pasite artırımı için Ulaştırma Denizcilik ve Ha- yapılması,
berleşme Bakanlığı yatırım bütçesine yaklaşık
- AFAD’ın “Acil Durum Ödeneği”nin deniz kir-
72 milyon USD mali kaynak aktarılmıştır.
liliğine müdahalede kullanımının değerlendiril-
- Müdahale ekipleri için eğitim programı dü- mesi.
zenlenmesi ve uygulanması: İllerde AFAD mü-
3. Tatbikat
dahale ekipleri ve deniz kirliliğine müdahale
ekiplerinin yer aldığı tatbikatlar düzenlenmiştir. • Denizcilik Bakanlığı’nın ekipman tedariğinin
İlave eğitim programı düzenlenmesi ve uygula- tamamlanmasına müteakip afet tatbikatları
maya aktarılması planlanmaktadır. ile kirliliğe müdahale tatbikatlarının ortaklaşa
yürütülmesi ,
- Müdahale ile ilgili çalıştay, seminer ve pilot
projeler düzenlemek: Müdahale ile ilgili çalış- - Afet anında meydana gelen kirliliklere mü-
tay ve projeler düzenlenmiştir. Ancak ilave faa- dahale (Örn: Deprem sonrası kirlilik),
liyetlerin yürütülmesi planlanmaktadır. - Afet müdahale personelinin kirliliğe müda-
- Erken uyarı sistemleri geliştirmek: Kaza so- halesi (Örn: Kıyı temizliği),
nucu oluşan kirliliğe ilişkin erken uyarı sistemi - Kirliliğe müdahale personelinin afetlere mü-
mümkün değildir. Kasten veya yanlışlıkla mey- dahalesi (Örn: Sel sonrası müdahale).
dana gelen petrol kirliliğinin tespitine ilişkin bir
pilot proje Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme 4. Eğitim
Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. • Süreklilik Arz Eden Farkındalık Eğitimleri
Yapılması Gerekenler ve Proje Önerileri: Düzenlenmesi ,
1. Entegrasyon - Deniz kirliliğine müdahale personelinin
AFAD tarafından afetlere müdahale konusun-
- Afetlerle ilgili “Acil Durum Planları” ile de- da teorik eğitimi,
niz kirliliği ile ilgili “Acil Müdahale Planları”nın
ulusal ve bölgesel düzeyde entegrasyonu ve - AFAD müdahale personelinin Denizcilik İda-
revizyonu, resi tarafından deniz kirliliğine müdahale konu-
sunda teorik eğitimi,
- Deniz kirliliğine müdahale bilgi ve karar des-
tek sistemleri ile afet bilgi ve karar destek sis- - Deniz kirliliğine müdahale personelinin afet-
temlerinin entegrasyonu ve revizyonu, lere müdahale konusunda uygulamalı eğitimi,
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
- AFAD müdahale personelinin Ulusal Deniz

Emniyeti ve Acil Müdahale Merkezi’nde deniz 3. Nükleer Kazalar
kirliliğine müdahale konusunda uygulamalı
eğitimi. Nükleer kazalar grup çalışmasında; amacı
radyasyona bağlı bir acil durumdan etkilen-
5. Radyoaktif Kirlilik meye karşı halkın korunması için halkın bil-
- 5312 sayılı Kanun kapsamı dışında bulu- gilendirilmesi olan 89/618/EURATOM sayılı
nan ve gemilerden kaynaklı radyoaktif madde “Radyolojik Acil Durumlarda Genel Halkın,
kirliliğine müdahaleye ilişkin Türkiye Atom Uygulanacak Sağlık Tedbirleri ve İzlenecek
Enerjisi Kurumu’nun da içerisinde yer aldı- Adımlar Hakkında Bilgilendirilmesi” Direktifi
ğı bir çalışma grubu oluşturulması ve eylem ekseninde çalışılmıştır.
planının belirlenmesi gerekmektedir. Direktifin temel gereksinimleri şunlardır:
1. Radyasyona bağlı bir acil durumdan etki-
lenme olasılığı olan nüfusun, uygun sağlık ko-
ruma önlemleri ve radyasyona bağlı bir acil du-
rum halinde, uygulanma prosedürleri hakkında
bilgilendirilmesinin,
2. Bilginin düzenli aralıklarla ve önemli deği-
şiklikler söz konusu olduğu zamanlarda gün-
cellenmesinin sağlanması. Bu bilginin kalıcı
olarak halkın erişebilir olmasının sağlanması,
3. Radyasyona bağlı bir acil durum halinde,
vakit kaybedilmeden bundan etkilenen nüfusun
acil durum gerçekleri ve sağlığın korunmasına
ilişkin atılacak adımlar konusunda bilgilendiril-
mesinin sağlanması,
4. Acil durum yardımı organizasyonuna dâhil
olabilecek herkese müdahale sırasında doğa-
bilecek sağlık riskleri ve gerekli önleyici sağlık
koruma önlemleri hakkında uygun ve düzenli
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
olarak güncellenen bilginin verilmesi sağlan- Olası Süre: 5-10 yıl

malıdır.
- Bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri:
Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri
Proje Türü: Eğitim planlama
- Radyasyon güvenlik ve koruma kanunları:
Kurumlar: TAEK / AFAD / Sağlık Bakanlığı
Proje Türü: Kurumsal / Üniversiteler / Valilikler
Kurumlar: TAEK / AFAD / İçişleri Bakanlığı Olası Süre: 5-10 yıl
/ Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı / Gıda Tarım
- Kurumlar arası edinilmiş tecrübelerin pay-
ve Hayvancılık Bakanlığı / Gümrük ve Tica-
laşılması:
ret Bakanlığı / Sağlık Bakanlığı
Proje Türü: Eşgüdüm
Olası Süre: 5 yıl
Kurumlar: TAEK / AFAD / TÜM KURUMLAR
- Denetleme mekanizmalarının kanuni dü-
zenlemesinin yapılması: Olası Süre: 5 yıl
Proje Türü: Hukuksal
Kurumlar: TAEK / AFAD / İçişleri Bakanlığı
/Çevre ve Şehircilik Bakanlığı / Gıda Tarım
- Çevre / Sivil acil durum / Yangın / Atık
yönetimi kanunların geliştirilmesi:
Proje Türü: Hukuksal
- TAEK’in 2012 kaynak envanterine ilişkin
tehlike/kaza bölgelerinde ve AFAD Arama
Kurtarma Birlikleri bulunan illerde öncelikli
olarak mobil laboratuvar sistemlerinin ku-
rulması:
Proje Türü: Kurumsal Geliştirme
ve Hayvancılık Bakanlığı / Sağlık Bakanlığı
/ Valilikler
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri

4. Ulaşım Kazaları
- Tehlikeli madde taşınması kazalarına yö-
Ulaşım kazaları grup çalışmasında; amacı nelik acil durumlarla ilgili müdahale ekipleri-
çevre, can ve malın mümkün olduğu kadar ne eğitimlerin verilmesi, (Ulaştırma, Denizci-
korunması için tehlikeli maddelerin taşınma- lik ve Haberleşme Bakanlığı, Kimya Sanayici-
sıyla ilgili gereken düzenlemelerin yapılması leri Derneği, AFAD, 2 yıl)
olan Tehlikeli Maddelerin uluslararası kara- -SDS’lerin (Güvenlik Bilgi Formları) ulaştır-
yoluyla taşınması ile ilgili sözleşme (ADR, ma kazalarını kapsayacak şekilde hazırlan-
01.01.2013), tehlikeli maddelerin uluslararası masının sağlanması (Ulaştırma, Denizcilik
iç sularda taşınması ile ilgili sözleşme (ADN, ve Haberleşme Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik
30.06.2011), tehlikeli maddelerin uluslarara- Bakanlığı, Kimya Sanayicileri Derneği, AFAD,
sı demir yoluyla taşınması ile ilgili sözleşme 2 yıl)
(RID, 15.12.2012) ekseninde çalışılmıştır. Bu
sözleşmelerin amacı; çevre, can ve malın - SDS’lerin (Güvenlik Bilgi Formları) kitap-
mümkün olduğu kadar korunması için teh- çık halinde hazırlanarak müdahale ekiplerine
likeli maddelerin taşınmasıyla ilgili gereken verilerek MSDS’lerin kullanımı ile ilgili eği-
düzenlemelerin yapılmasıdır. timlerin bu personele verilmesi, (Ulaştırma,
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Kimya
Sözleşmelerin temel gereksinimleri şunlardır: Sanayicileri Derneği, 2 yıl)
1.Tehlikeli Maddelerin uluslararası kara- - Tüm taşımacılık türleri için acil müdahale
yolu, iç sular ve demiryoluyla taşınmasında kılavuzunun hazırlanması, (JICA Önerisi, 3 yıl)
yüksek düzeyde güvenliğin sağlanması,
- Kimyasal madde taşıyan araçlarda mey-
2. Bu tür taşımacılıkta kazalar sonucu meydana gelebilecek kazalara karşı müdahale
dana gelecek kirlenmenin önlenmesini sağla- planlarının ve senaryoların hazırlanması, tat-
yarak çevrenin korunmasına katkı sağlamak, bikatların yapılması, gerekli donanımın sağ-
3. Tehlikeli maddelerin taşınması faaliyet- lanması, (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleş-
lerini düzenlemek ve uluslararası ticareti me Bakanlığı, AFAD, İl AFAD, İtfaiye, Sağlık
desteklemek, Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, 2 yıl)
4. Tüm bu yasal düzenlemeler ile uluslararası - Tüm taşımacılık türleri için tehlikeli madde
sözleşmelere uyum sağlanması gerekmektedir. güvenlik danışmanı istihdamının sağlanması,
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
(Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakan- tim, vs.) geliştirilmesi. (Ulaştırma, Denizcilik

lığı, 2 yıl) ve Haberleşme Bakanlığı, TCDD, İçişleri Ba-
kanlığı, 3 yıl)
- RID (Uluslararası Tehlikeli Maddelerin De-
miryolu ile Taşınması Anlaşması) kapsamın-
da taşınan yüklerin neden olacağı konularla
ilgili müdahale kapasitesinin (Mevzuat, eği-
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
ile ilgili yenilikçi çözümler bulabilmek için uzun

5. İklim Değişikliği dönemli finansal kaynakların bulunması,
İklim değişikliği grup çalışmasında; AB parla- 4. Tarımda ve ormancılıkta iklim değişik-

mentosunun AB’de iklim değişikliğinin adap- liği adaptasyonlarını arttırma amacıyla kır-
tasyonu için olasılıklara ilişkin 10.Nisan.2008 sal kalkınma fonlarına ihtiyaç vardır. Toprak
tarihli kararı ekseninde çalışılmıştır. organik maddelerin, su tutma kapasitesi ve
karbon tutucu olarak, rolü çok önemlidir. Ar-
Kararın temel gereksinimleri şunlardır: tan sıcaklık ve yağış düzeni değişikliklerine
1. AB 2°C azaltma hedefi ve zorunlu yerel yönelik olarak, ulusal ve bölgesel seviyeler-
veya bölgesel adaptasyon boyutu ile ilgili de yeterli kriz önleme ve risk yönetimi ön-
olarak iklim değişikliklerin insan üzerine ve lemlerinin alınması gerekmektedir,
sosyal etkilerini daha iyi analiz etmek, an- 5. Su kısıtlı bir kaynak haline geldiğinden ül-
lamak ve tahmin etmek için risk bazlı yakla- keleri suyun mevcudiyet, ulaşılabilirlik, kul-
şımlar üzerine daha fazla çalışma yapılması lanım ve korunumunu sağlayacak bütünleyici
ve bilimsel olarak modellemesi, önlemler almaya ve kuraklık hasarını ve sel
2. Kültürel ve ulusal mirasın nasıl etkile- riskini azaltacak pilot projeleri, yenilikçi tek-
neceğini ve toplumların gelecekteki iklim nolojileri ve pratikleri artırmaya; bu bağlam-
değişikliklerinin sonuçlarına nasıl reaksiyon da, toprak erozyonu, sel, çölleşme, yükselen
vereceğini anlamak için güvenlik açıkları su seviyeleri ve istilacı türlerin önleme ve
üzerine ortak bir Avrupa bilimsel veri tabanı yok edilmesine ve orman yangınlarına diren-
hazırlanmasının desteklenmesi ve koordine cin artırılması çalışmalarının yapılması.
edilmesi için çalışmalar yapılması, 6. Orman yangınları
3. Kıtasal, bölgesel ve yerel düzeyde belir- Orman yangınları grup çalışmasında; Avru-
lenecek gerekli en acil eylemlerin alınmasını pa Birliğinde orman yangınlarının önlenmesi-
sağlayacak modellerin üretimi, kullanılabile- ne ilişkin 7788/10 sayılı Konsey Kararı ekse-
cek homojen önlemleri içeren derlenmiş veri ninde çalışılmıştır.
tabanı bakışı ile mevcut çevresel veri görün-
tüleme ağlarını koordine etmeyi ve uygun
olduğu yerde onların yeni yapılarla kombine
edilmesinin koordine edilmesi. İklim değişikliği
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Kararın temel gereksinimleri şunlardır: Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri

1. Orman yangınlarının önlenmesi konusunda Proje Adı : 112 Sisteminin Kurulması ile Yerel-
faaliyet gösteren çevre, tarım, orman, arazi kul- de Tek Merkezden Koordinasyon Sağlanması
lanım planlaması ve sivil korunma kurumları gibi
Problem : Büyük Yangınların – Orman Yangın-
tüm aktörler arasındaki koordinasyonun güçlen-
larının ulusal düzeyde çözülmesi işlemi diğer
dirilmesi,
afet ve acil durumlardan bağımsız olarak ele
2. Başta iklim değişikliği ve biyoçeşitlilikle iliş- alınmaması gereken, herhangi birinin çözü-
kili olmak üzere çevresel eğitim, bilinçlendirme münün diğerine bağlı olduğu bir sistemdir. Bu
ve duyuru kampanyaları vasıtasıyla orman yan- çerçevede, 155, 156, 112, vb. gibi çeşitli afet ve
gınlarının önlenmesi hususunda kamuoyunun acil durumların farklı numaralara bildirilmesi ile
bilinçlendirilmesi, çeşitli afet ve acil durumlarda farklı kurum ve
kuruluşların harekete geçmesi hem yetki kar-
3. Orman yangınları sonrası iyileştirme prog-
maşasına, hem koordinasyonsuzluğa hem de
ramlarında yer alan önlemler de dahil olmak
iş ve işlemlerde gecikmelere yol açmaktadır. Bu
üzere ulusal orman yangınlarını önleme stra-
çerçevede konunun bütüncül bir yaklaşımla ve
tejilerini hayata geçirebilmek amacıyla Avrupa
aşağıdan yukarı doğru bir çerçevede, tümevarım
Birliği tarafından sağlanan fonların harekete
yöntemiyle ele alınması gerekmektedir.
geçirilmesi
Amaç : Kurulacak sistem ile ortaya çıkabile-
4. Orman yangınlarının sıklığını ve etkilerini mi-
cek büyük yangın – orman yangını durumunda
nimize edebilecek uygun önlemleri uygulamaya
yerelde tek merkezde toplanmış afet ve acil
geçirmek amacıyla erişilebilen en modern tek-
durum ekipleri sayesinde hızlı ve etkili bir risk
nolojileri kullanarak ve kamuoyu bilgilendirme
azaltma, müdahale ve iyileştirme gerçekleştiri-
hususuna özel önem vererek erken uyarı sis-
lecektir. Sistem kullanıldığında Numara Karma-
temlerinin iyileştirilmesi,
şası ortadan kalkacak, yetki karmaşası ortadan
5. Özellikle de izleme ve tespit, erken uya- kalkacak, sorumlular belirlenebilecek ve sistem
rı, yangın söndürme sistemleri ve yöntemleri, ihbarları direkt alabileceği için erken uyarı siste-
yangın sonrası iyileştirme de dâhil olmak üzere mi biçiminde de çalışabileceği düşünülmektedir.
teknolojik ve haritalama yöntemleri kullanımı, Ülkeye gelen yabancı turistlerinde meydana
iklim değişikliği ile bağlantılar ve iklim değişik- gelebilecek olumsuzluklarda muhatapları veya
liği etkisi altındaki potansiyel eğilimler, insan arayacakları numara belirli olacaktır.
davranış desenlerinden kaynaklanan sosyal risk
Yerelde Sorumlu : Valilik
faktörleri gibi hususlarda yürütülen orman yan-
gınları konulu Avrupa Birliği araştırma program- Merkezde Sorumlu : Afetin türüne göre – Yan-
ları kapsamında yapılan çalışmaların artırılması, gınlar hususunda Orman ve Su İşleri Bakanlığı
6. Belirli tehlikelere özgü afet önleme stan- Koordinasyon : AFAD
dartlarına ve risk analizi ve haritalamasına dair
Temel İhtiyaçlar :
kılavuzların geliştirilmesi ve iyi uygulamaların
paylaşılması üzerine yapılan çalışmalarda ele 1. Tüm İllerde “112 Koordinasyon Merkezi” Bi-
alınacak öncelikler arasına orman yangınlarının naları
dâhil edilmesi. 2. 112 Koordinasyon Merkezlerinde Çağrı Mer-
kezi
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Merkezlerin Yürüteceği İş ve İşlemler 3. Riskli alanların belirlenmesi sonucu toplan-

ma noktalarının belirlenmesi
1. Geçmiş deneyimlerin derlenmesi – Yangın
Arşivi 4. Yangınlar hususunda cezai müeyyidelerin
belirlenmesi
2. GZFT Analizinin Yapılması
5. Hassas bölgelere girişlerin yasaklanması
3. Tehlike ve risk haritalarının hazırlanması
6. TAMP ile Orman-Büyük Yangınlar Eylem
4. Kritik tesis ve alanların belirlenmesi – Olası
Planının Uyumlu Hale Getirilmesi
yangın noktalarının izlenmesi
7. Riskli Bölgelerde Su havuzlarının – göletle-
5. Kapasite analizinin yapılması: Envanter bil-
rin oluşturulması
gisi, İletişim bilgileri, Sorumlu kişi ve kuruluşla-
ra ait bilgiler vb. 8. Kentsel alanlarda su depolarının oluşturul-
ması
6. Tüm bilgilerin AFEBİS benzeri bir yazılıma
aktarılması 9.Müdahale çalışmalarına halk katılımının ar-
tırılması
7. Orman – Büyük Yangınlar Hazırlık-Müdaha-
le ve İyileştirme Planının Hazırlanması 10. Yangın Modülü Hazırlanarak Farkındalık ar-
tırılması çalışmaları: reklam, broşür, kitapçık vb.
8. Halkta Farkındalık Artırıcı Çalışmaların Ger-
çekleştirilmesi 11. Özel Sektör İşbirliğinin geliştirilmesi
9. Ar-Ge Çalışmalarının Yürütülmesi 12. Yangınların ulaşabileceği noktalara kimya-
sal maddeler dökülerek önleme çalışmalarının
Not: Ülkeye gelen turist 911 veya ülkesinde
gerçekleştirilmesi
kullandığı numarayı arasa dahi bulunduğu ilin
112’sine yönlendirilmesi de proje kapsamında- Not: Orman Yangınlarına müdahale hususun-
dır. da ülkemiz oldukça yeterli bir noktada olup,
risk azaltma ve halkta farkındalık yaratma
Diğer Proje başlıkları:
noktalarında çalışmalar gerçekleştirilmesi ge-
1. Mevzuatın AB Müktesebatına Uyumlu hale rekmektedir.
getirilmesi
2. Yangın Gözetiminde bilgisayar teknolojisi-
nin kullanılması
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
8. En iyi uygulamaların ve anlık tehdit ve

7. Kritik Altyapılar ve Siber Güvenlik alarmların güvenli bir şekilde paylaşımı yoluy-
la uygun koruma tedbirlerinin geliştirilmesini
Kritik Altyapılar ve Siber güvenlik grup ça- teşvik edebilecek Kritik Altyapı Uyarı Bilgi Ağı
lışmasında; kritik altyapılarının belirlenme- (CIWIN) oluşturmayı önermektedir.
si ve koruyucu tedbirlerin arttırılması amaçlı
2008/114/EC sayılı “Avrupa kritik altyapılarının 9. Kritik altyapı bilgi paylaşım işlemleri ve ba-
belirlenmesi ve koruyucu tedbirlerin arttırılma- ğımlılıkların belirlenmesi ve analizi yapılmalıdır.
sı” direktifi ekseninde çalışılmıştır. Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri
Direktifin temel gereksinimleri şunlardır: Kritik Altyapılar ve Siber güvenlik grup çalış-
1. Direktifin uyumlaştırılması ile ilgili Tas- masında aşağıdaki resimde görülen AFAD’ın
lak yönetmelik hazırlanması, sektör bazında başı çektiği bir ulusal yapı önerilmiştir.
ECI’leri (European critical infrastructures) belir- Sistemin Dizayn Edilişi
lemekte kullanılacak kıstasların tespit edilmesi
kritik altyapılar tanımlanarak, kapsam, büyük- - Bütün bakanlıklar Kritik Altyapı (CI) değer-
lük ve zaman etkisi faktörlerinin göz önünde lendirmesi için sorumlu personel belirleyecek,
bulundurularak kritik altyapılar belirlenmelidir. - AFAD, sorumlu personellerin kritik altyapı
2. Direktif ile ilgili konular hakkında bir eğitim kavramını net şekilde anlamaları için bir çalış-
programı oluşturulması ve uygulanması yapıl- tay tertip edecek,
ması gerekmektedir. - Sorumlu personeller, bakanlıkları kapsamın-
3. Kritik altyapıların etkin korunması ulusal da yer alan kritik altyapı listelerini hazırlayacak
seviyede veya AB seviyesinde bütün ilgili pay- ve bu listeleri AFAD’a gönderecektir.
daşlar arasında iletişim, koordinasyon ve işbir- Kritik Altyapıların Deklare Edilişi ve Risk De-
liği gerektirmektedir. ğerlendirme
4. ECI’lerle ilgili Operatör Güvenlik Planı (Ope- - AFAD bu listeleri değerlendirecek, birleşti-
rator Security Plan – OSP) yapılmalıdır. recek ve bazılarını listeden çıkararak son halini
5. Ayrıca stratejik koordinasyon ve işbirliği verecek ve bakanlıkları bu nihai liste hakkında
platformu olarak AB çapında “Kritik Altyapı Ko- bilgilendirecek,
ruma İletişim Grubu” kurulacaktır. Bu grup her - AFAD, kritik altyapı operatörleri tarafından
bir Üye Ülkeden irtibat noktalarını bir araya ge- çalıştıracak Risk Değerlendirme Metodolojisini
tirecek ve komisyon tarafından yönetilecektir. tarif edecek bir projeye öncülük edecek,
6. Ulusal kritik altyapılarını korumak amacıyla - AFAD oluşturulan metodolojinin daha iyi
Kritik Altyapıları Koruma Planı geliştirmelidir. kavranması için bakanlıklardaki sorumlu per-
Ulusal Kritik Altyapılar belirlenirken dikkate sonellere yönelik bir çalıştay düzenleyecek,
alınacak faktörler kapsam ve riskin boyutudur.
• Bu çalıştay da metodoloji revize edilebilir
7. Kritik altyapıların etkin korunması ulusal
• Sorumlu personeller, kritik altyapı operatör-
seviyede veya AB seviyesinde bütün ilgili pay-
lerine metodolojiyi aktaracaktır.
daşlar arasında iletişim, koordinasyon ve işbir-
liği gerektirmektedir.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Ortak Risk Uygulanması

8. Maden Atıkları
- Kritik altyapı operatörleri, Risk Değerlendirme
Raporları ve Risk Uygulama Planları hazırlayacak, Maden atıkları grup çalışmasının; madenle-
- Bu rapor ve planlar, ulusal koordinasyon ve rin aranması, çıkarılması, işlenmesi, işleme
ulusal ölçekte risk değerlendirmesi için AFAD’a tabi tutulması veya biriktirilmesi sonucunda
gönderilecek, ortaya çıkan atıkların üretiminden nihai ber-
tarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar
- Kritik altyapı listeleri, Risk Değerlendirme ra- vermeyecek şekilde yönetilmesine ilişkin usul
porları ve Risk Uygulama Planları en azından iki ve esasların belirlenmesi amaçlı 2006/21/EC
yılda bir gözden geçirilecektir. sayılı “Maden Endüstrisinden Kaynaklanan
Atıkların Yönetimi” üzerine olan ve Direktif
2004/35/EC’yi tadil eden Direktifi (R.G. L102,
11.04.2006) ekseninde çalışılmıştır.
Direktifin temel gereksinimleri şunlardır:
1. Çıkartılan atığı en aza indirgemek, işleme
tabi tutmak, geri kazanmak ve bertaraf etmek
için sürdürülebilir kalkınma prensibini dikkate
alarak atık yönetim planlarını hazırlamak,
2. Çevre ve insan sağlığını korumak amacı
ile başlıca kaza tehlikelerini ve kaza önleme
politikalarını belirlemek ve kaza durumunda
operatörler tarafından yetkili mercilere ge-
rekli bilginin teminini sağlamak,
3. Atık tesisleri ile ilgili izin prosedürlerini
oluşturmak, yetkili merciler tarafından izin
koşullarının periyodik olarak gözden geçiril-
mesini ve güncellenmesini sağlamak, Sınır
aşan zararlarla ilgili olarak devletlerarasında
bilgi paylaşımını sağlamak,
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
4. Kamuyu atık yönetim izni için yapılan uy- Sonuçlar:

gulamalar hususunda bilgilendirmek,
- Metal Madenciliği ile ilgili ÇED Komisyo-
5. Atık tesisinin operasyonu ve kapanması nunda AFAD’dan bir temsilci mutlaka bulun-
sonrasında izleme prosedürlerini oluştur- ması,
mak, Atık tesisinin operatörü tarafından kay-
- Özel sektör ve kamunun bir arada çalış-
naklanan yükümlülüklerin yerine getirildiğin-
ması, her iki kesimin temsilcilerinin de bu-
den emin olmak için prosedürler uyarınca bir
lunduğu bir konsey oluşturmak, ( Makedonya
finansal garanti sağlamak,
Örneği)
6. Halka da açık olacak şekilde kapalı atık
- Avrupa Birliği yasal mevzuatına ilgili ku-
tesislerinin envanterini hazırlamak.
rum ve kuruluşların mevzuatını uyumlaştırıl-
Çalışma Sonuçları ve Proje Önerileri ması ve en iyi atık yönetimi sisteminin birlikte
belirlenmesi,
Yapılan grup çalışması ile öncelikle hedef-
lenen 6 ana konu için aşağıdaki konular ko- - Afet ve acil durum bilgi bankası oluştu-
nuşulmuştur. rulması ve bunun uluslararası alana entegre
edilmesi,
• Türkiye’de, Romanya’da, Arnavutluk’ta ve
Makedonya’da maden atıklarının çıkarılması, - Maden tesislerinin(üretim, stoklama, atık
stoklanması, bertaraf edilmesi ve süreç üze- tesisleri) envanterinin Çevre ve Şehircilik Ba-
rindeki yasal mevzuat, kanlığı tarafından oluşturulması ve bu bil-
gilerin AFAD ile online bir yazılım üzerinden
• Maden atıklarının nasıl bertaraf edildiği,
paylaşılması,
• Atık Yönetim sistemleri,
- Bu alandaki sigortacılık sisteminin geliş-
• Hangi kurum ve kuruluşların bu süreçte tirilmesi,
yer aldığı,
- En az düzeyde atık çıkarmaya yönelik ye-
• Lisanslama konusunda izlenilen süreç, şil mühendisliğin geliştirilmesi,
• Özel şirketlere izin verilmeden önce ne gibi -Maden atıklarının yönetimi ile ilgili kurum
süreç izlenmesi gerektiği, temsilcilerin ve halkın eğitilmesi,
• Risk değerlendirme aşamaları, - Avrupa Birliği ülkeleri ile ilgili bilgi paylaşı-
• Risklerine göre farklı tesisler kurulumu mı, görüş alış verişi ve tecrübe paylaşımı için
(Tehlikeli, tehlikeli olmayan ve inert tesisler), “Twinning Projeleri” gibi projeler yapmak.
• Çevre Etki Değerlendirme Kurulları, - Avrupa Birliğinin iyi uygulamalarının ince-

lenmesi üzerine proje ve çalışma ziyaretleri-
• AB Mevzuatına hangi ülkelerin uyum sağ- nin gerçekleştirilmesi.
ladığı,
• Türkiye’deki kurum ve kuruluşların maden
atık yönetimi ve çevre konusundaki iç mevzu-
atların harmonizasyonu ve uyumlaştırılması.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
SONUÇ • Müdahale çalışmalarında müdahale ekiple-

rinin gerekli eğitimleri almalarının sağlanması
Çalıştay, farklı ülkelerin insan kaynaklı afet-
gerektiği,
lere yönelik gerek mevzuat gerekse uygula-
malarının paylaşılması, insan kaynaklı afet • İnsan kaynaklı kaza sonucunda raporlama
türlerine yönelik olarak mevcut durum ve standardının ve veri tabanının oluşturulması
uygulamaların ortaya konularak sunulan öne- gerektiği,
rilerin grup çalışmalarıyla desteklenmesi ile
• İnsan kaynaklı afetlere yönelik tehlike ve
tamamlanmıştır.
risk belirleme çalışmalarına hız verilerek, afet
Bu bilgiler ışığında çalıştayın çıktıları; türleri için tehlike ve risk analizlerinin yapıla-
rak haritalama çalışmalarının yapılması ge-
• İnsan kaynaklı afetlerin öneminin pekişti-
rektiği,
rilmesi ve karşılıklı bilgi alış-verişleri netice-
sinde özellikle insan kaynaklı afetlere yönelik • Kamu-özel sektör işbirliğine önem verilme-
risk azaltma çalışmalarına uluslararası alanda si gerektiği,
olduğu gibi ülkemizde de geçmişe oranla daha
• Çalışmaların proje, Ar-Ge çalışmaları ve
fazla önem verildiği,
tekrarlanacak çalıştaylarla desteklenmesi
• İnsan kaynaklı afetlere yönelik hukuksal gerektiği.
boşlukların giderilmesi ve ilgili kurum ve kuru-
şeklindedir.
luşların konu ile ilgili olarak mevzuatının Avru-
pa Birliği müktesebatına uyumlu hale getiril-
mesi çalışmalarının tamamlanması gerektiği,
• Tüm aktörler arasındaki işbirliği ve koordi-
nasyonun güçlendirilmesi ve bilgi paylaşımı-
nın sağlanmasının dublikasyonları önleyerek
çalışmaları daha verimli hale getireceği,
• İnsan kaynaklı afetler konusunda farkında-
lık çalışmalarının artırılarak, eğitim çalışmala-
rına ağırlık verilmesi ve çalışmaların tatbikat-
larla desteklenmesi gerektiği,
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
KATKIDA BULUNANLAR
Yürütücü Ekip Üyeleri

Ad Soyad Ünvan Kurum
Mehmet Akif DANACI Daire Başkanı AFAD- Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi
Mehmet Akif ALKAN Grup Başkanı AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
Sinem YİĞİTER ATAĞAN AFAD Uzman Yardımcısı AFAD- KBRN Çalışma Grubu
Serkan KOÇER Ambar Memuru AFAD-Strateji, Eğitim, Mali İşler Çalışma Grubu
A.Tayfun OKŞİN AFAD Uzman Yardımcısı AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
Betül KURADA AFAD Uzman Yardımcısı AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
Dr. Devrim BAĞLA Mühendis AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
Dr. Evren TANRIVERDİ Mühendis AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
M. Fatih ŞEN AFAD Uzman Yardımcısı AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
Osman GÜLEŞEN AFAD Uzman Yardımcısı AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
Öznur ÇAĞLAR AFAD Uzman Yardımcısı AFAD- Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu
Yasin GENÇ AFAD Uzman Yardımcısı AFAD- KBRN Çalışma Grubu
Çalışma boyunca bilgi ve deneyimleri ile bize yol gösteren Ekodenge Çevre Danışmanlık ve
Mühendislik Ltd. Şti.’ne ve Sayın Dr. Zeynep YÖNTEM’e teşekkürlerimizi sunarız.
2014-2023
TEKNOLOJİK AFETLER
Yayınlanan yazıların ve grafik öğelerin tüm telif hakları T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na aittir.

Teknolojik Afetler Son

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Teknolojik Afetler Son

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

lar n Tehlikeli M

Bu belge, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı

AB: Avrupa Birliği

IMDG Kod: Uluslararası Denizcilik Tehlikeli Yükler Kodu

BAKAN SUNUŞU Prof.Dr. Numan KURTULMUŞ

İnsanoğlu tarih öncesi zamanlarda, doğa ve yönetilmesi için kurduğumuz Başbakanlık

Bu çerçevede, Başbakanlık AFAD’ın koor- kurum ve kuruluşlarına içtenlikle teşekkür

ÖNSÖZ Dr. Fuat OKTAY

EM-DAT Verilerine Göre

Teknolojik afetler, insan faaliyetleri ya da do- lanmasından ve bu konularda politikaların

1. GİRİŞ - DURUM ANALİZİ

Avrupa Konseyi Aralık 1999’da Helsinki’de

• Vatandaşlar arasında kendi kendini ko- Onuncu Kalkınma Planında (2014-2018)

leştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten

kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyo-

nun sağlanması ve bu konularda politikaların

lerinden biri de bütünleşik afet yönetimi evre-

lerine ilişkin faaliyetlerin planlanmasını ve bu e tl D

1. GİRİŞ - DURUM ANALİZİ

konusunda araştırma projelerinin hazır-

• İnsanların, çevrenin ve maddi değerlerin

sivil korunma mevzuatı, Topluluğun Si-

• Teknolojik afetler için sivil korunma araş- RL L

tırması alanındaki işbirliğinin güçlendiril- HA R

1. GİRİŞ - DURUM ANALİZİ

1.4 Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesinin Kapsamı

Tablo 1. Analizi Yapılan Uluslararası Sözleşme, Protokol ve AB Müktesebatı Listesi

Büyük Endüstriyel Kazalar • AB Müktesebatı • SEVESO III Direktifi (2012/18/EU)

• Uluslararası, • BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi

• Uluslararası, • Biyoçeşitlilik Sözleşmesi

Tablo 1. Analizi Yapılan Uluslararası Sözleşme, Protokol ve AB Müktesebatı Listesi

1. GİRİŞ - DURUM ANALİZİ

Tablo 1. Analizi Yapılan Uluslararası Sözleşme, Protokol ve AB Müktesebatı Listesi

• AB Müktesebatı • 2008/68/EC sayılı Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla, Demiryoluyla ve

Tablo 1. Analizi Yapılan Uluslararası Sözleşme, Protokol ve AB Müktesebatı Listesi

Yukarıda belirtilen hazırlık ve çalışmalar

1. GİRİŞ - DURUM ANALİZİ

Tablo 2. Teknolojik Afetler Yol Haritası Çalışma Grupları

Teknolojik Afet İlgili ve Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar

Teknolojik Afet İlgili ve Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar

2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER BÜYÜK ENDÜSTRIYEL KAZALAR

AB Mevzuatı ile ulusal mevzuat incelenerek Eylem 1. 2

AFAD, ÇŞB, Özel sektör ve 2014-2016 TD, E,P,

ÇŞB ÇSGB 2015-2016 E, P,KG

2. GEREKSINIMLER VE EYLEMLER BÜYÜK ENDÜSTRIYEL KAZALAR

GEREKSINIM 1 Eylem 1.2

Eylem1.3 Eylem 1.6

Eylem 1.4 Eylem 1.7

GEREKSINIM 2 Eylem 2.3

mutanlığı ile özel kurum/kuruluşların kapasi- Eylem 2.6

AFAD, UDHB ÇŞB, SGK 2015-2017 MD, İK, KG

Eylem 3.3 Eylem 4.2

Eğitim ve Tatbikatları Yaygınlaştırmak Eylem 4.3

lerin gerçekleştirilmesi: Deniz kirliliğine mü- Eylem 5.3

pılacak Yardımlara Dair Kanun ve Afet ve Acil Eylem 6.4

2013 yılında CleanSeaNet ile

Petrol kirliliği olma olasılığı yüksek olaylar

Petrol kirliliği olma olasılığı düşük olan olaylar

AB Mevzuatı ile ulusal mevzuat incelenmiş, Eylem 1. 2

GEREKSINIM 1 Sorumlu İlgili Gerçekleşme Eylem Türü

Eylem 2.1 İklim değişikliğinin yaratabileceği afet ve

2011 Verilerine Göre

GENETIK YAPILARI DEĞİŞTİRİLMİŞ

GEREKSINIM 1 Ürünlerine Dair Yönetmelik” ile genetik yapı-