Professional Documents
Culture Documents
Komunikasyon at Pananaliksik
sa Wika at Kulturang Pilipino
Ikalawang Markahan – Modyul 5:
KAKAYAHANG SOSYOLINGGWISTIKO
Filipino – Ikalabing-isang Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan – Modyul 5: Kakayahang Sosyolinggwistiko
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
ii
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
iii
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
iv
ALAMIN
KAKAYAHANG SOSYOLINGGWISTIKO
MGA KASANAYANG
PAMPAGKATUTO
PANIMULA
1
MGA LAYUNIN
SUBUKIN
PANIMULANG
PAGTATAYA
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pahayag. Piliin lamang ang
tamang sagot mula sa kahon na makikita sa ibaba. Isulat sa sariling kuwaderno.
____1. Ito ay tumutukoy sa diskursong ginagamit.
____2. Tumutukoy sa lugar na ginaganap
____3. Nagsasaad ng pakay o layunin ng pag-uusap
____4. Tumutukoy sa takbo ng usapan
____5. Isang kakayahang ginagamit ang angkop na wika depende sa sitwasyon
____6. Ang umiiral na panuntunan sa pagtatalakay ng paksa
____7. Nagsasabi ng tsanel na ginagamit, pasalita man o pasulat.
____8. Nagsasaad sa tono ng pag-uusap pormal o di-Pormal.
____9. Ang kalahok sa pag-uusap o sa pakikipagtalastasan
Genre Setting Participants Act Sequence Keys Norms
Instrumentalities Kakayahang Sosyolinggwistik Ends Speaking
2
Magaling! Nasubukan mong gawin
ang panimulang pagtataya. Ngayon ay
magsisimula na kayo sa iyong pagtuklas ng
bagong kaalaman tungkol sa kakayahang
sosyolingguwitik.
B. 180 C.
170 D. 160
2. Batay sa sensus noong 2000, ang
pinakalaganap na mga wika sa Pilipinas sa
dami ng taal na tagapagsalita
ay____________.
A. Tagalog B. Cebuano
TUKLASIN C. Ilokano D. Hiligaynon
3. Ang ________________ay isang
sistemang komunikasyon na madalas
ginagamit ng tao sa isang partikular na lugar.
GAWAIN 1 A. aklat B. pagsasalita
C. pasulat D. wika
4. Ang itinuturing na ikalawang wika ng
nakararaming Pilipino ay ___________.
A. Chinese B. Ingles
C. Korean D. Filipino
Naku, oo naman pala!
Tawagin mo ang tatay
5. Ang ibig sabihin sa acronym na SWS
mo! Inatake ang lola
ay___________. mo’t kelangang dalhin
sa ospital diyan. Wala
A. Social Weather Stations
kaming mahanap na
B. Social Welfare and Sciences
sasakyan! Dalian mo
C. Science Weather Station
iha!!
D.Wala sa nabanggit
https://www.google.com
GABAY NA TANONG!
1. Ano ang masasabi mo sa una at pangalawang dayalogo?
2. May pagkakatulad ba o pagkakaiba ang pagkakabuo ng mga pahayag?
3. Tama ba ang ginawang tugon ng mga nag-uusap sa dayalogo?
4. Bakit kailangan mong pag-aralang mabuti ang tamang
pakikipagtalastasan?
5. Sa iyong palagay, paano nakatutulong ang tama o angkop na salitang
gagamitin sa pakikipagkomunikasyon sa iba?
6. Mahalaga bang bigyan mong pansin ang pag-aaral sa mga
konsiderasyon para sa mabuting pakikipagkomunikasyon?
SURIIN
PAGSUSURI
GABAY NA TANONG!
1. Paano nakatulong ang Gawain 1 sa paksang tatalakayin sa modyul
na ito?
2. Nakasisiguro kaba na ito ay angkop na Gawain sa paksang
nabanggit?
4
PAGYAMANIN
PAGLALAHAD
KAKAYAHANG SOSYOLINGGWISTIK
5
komunikasyon, linawing mabuti ang mga mensaheng pinag-uusapan kapag
mabisang konsiderasyong ito na ipinapahayag ay masusunod at magagawa ng
isang indibiduwal, hindi magiging mahirap ang ganap na pag-unawa. Buong -layang
magkakaroon ng palitan ng mga kaalaman, komprehensibong impormasyon tungkol
sa kaganapan sa paligid at paggalang sa damdamin ng kausap (Bernales, et
al.,2016).
Mga Gawain
https//www.google.com
6
B.
ISAISIP
Laging tandaan!
Ang sosyolinggwistik ay
kakayahan ng isang tao na makipag-usap
o makipagtalastasan na kung saan ang
alam niya kung paano at ano ang
nararapat sabihin upang maging angkop
sa sitwsyon kausap, panahon, lugar at
grupong kinabibilangan. At para na rin
hindi magiging iba ang maging dulot ng
mga sinasabi mo sa iyong kinakausap.
7
ISAGAWA
PAGLALAPAT
Kaangkupan ng paksa 5 3 2
Kabatiran ng Wika 5 3 2
Pagkamalikhain 5 3 2
Nilalaman 10 8 6
KARAGDAGANG
GAWAIN
8
PAGPAPAYAMAN
Panuto:
Ipagpalagay na ikaw ay isang opisyal ng Departamento ng Kalusugan at
inanyayahang dumalo bilang kinatawan na magbigay ng kamalayan tungkol sa
kinakaharap na problema ng mga kabataan. Isaalang-alang din ang konsiderasyon
sa mabisang pakikipagkomunikasyon ni Dell Hymes (“SPEAKING”) Isulat sa
sariling kuwaderno.
REFLEKSIYON
9
TAYAHIN
PANGWAKAS NA
PAGTATAYA
A. Panuto: Basahin at unawain. Isulat ang salitang “Heal” kung tama ang pahayag,
at “As One” naman ang isulat kapag mali. Isulat ito sa kuwaderno.
_______1. Ang pag-aaral ng kakayahang sosyolinggwistik ay mas higit na
magkaunawaan ang nag-uusap.
_______2. Hindi tama na piliin lamang ang sasabihin sa kausap at iangkop sa
kinapapaloobang sitwasyon.
_______3. Nakatutulong ang pag-aaral ng sosyolinggwistik sa pagkakaroon ng
matiwasay na pamumuhay at pakikipagtalastasan ng bawat tao.
_______4. Napipili ang mga angkop na mga salita at paraan ng paggamit nito sa
kausap o talakayan o maging sa sitwasyon, lugar, panahon at grupong
kinabibilangan.
_______5. Hindi mahalagang pagtuunan ng pansin ang pag-aaral ng
sosyolinggwistik sa pagkat pinag-aralan naman natin ang wastong gamit ng mga
salita.
B. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pahayag. Isulat ang salitang
Tama kung tumpak ang pahayag at Mali kung hindi sa sariling kuwaderno.
________6. Ang taong may mataas na kakayahang sosyolingguwistik ay hindi
nagtatanong.
_________7. Sa kakayahang sosyolingguwistik, binibigyang-pansin ng ispiker ang
iba’tibang konteksto ng diskurso.
_________8. Ang keys ay pangkalahatang tono at pamamaraan ng pagsasalita at
iniaayon din sa buong sitwasyon kung ito ba ay pormal o di-pormal.
_________9. Ang genre naman ay maaaring nagsasalaysay, naglalahad,
naglalarawan o nangangatwiran.
_________10. Ang norms ay ang mga pamantayang kultural at ang pagtiyak ng
kaangkupan at kaakmaan ng usapan sa isang sitwasyon.
__________11. Ang act sequence ay tumutukoy sa hindi pagkakasunod-sunod ng
mga pangyayari sa isang sitwasyon ng komunikasyon.
__________12. Ang setting ay tumutukoy sa lugar na ginaganap.
__________13. Ang ends ay nagsasaad ng pakay o layunin ng pag-uusap.
__________14. Ang kakayahang sosyolingguwistik ay gumagamit ng wika na
nangangailangan ng pag-unawa sa konteksto ng lipunan kung saan niya ito
ginagamit.
__________15. Ang participants ay tumutukoy sa mga tao at lugar na sangkot sa
komunikasyon.
10
11
Panimulang Pagtataya
PANIMULANG PAGTATAYA
1. Genre
2. Setting
3. Ends
4. Act Sequence
5. Kakayahang Sosyolinggwistik
6. Norms
7. Instrumentalities
8. Keys
9. Participants
MGA GAWAIN (PICTURE KO! IKUWENTO MO!)
(Maaaring iba-iba ang magiging sagot ng mag-aaral. Bahala na ang guro sa pagtatasa).
PAGLALAPAT
(Ang guro ay ang magmamarka batay sa kriteryang ibinigay.)
PAGPAPAYAMAN
(Ang guro ay ang magmamarka sa bahaging ito.)
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
A. B.
1. Heal 6. Mali 11.Mali
2. As one 7.Tama 12.Tama
3. Heal 8. Tama 13. Tama
4. Heal 9.Tama 14.Tama
5. As one 10.Tama 15. Mali
SUSI SA PAGWAWASTO
MGA SANGGUNIAN
Aklat:
Mula sa Internet
https://www.slideshare.net/DanrebConsul/kakayahang-pangkomunikasyon-ng-mga-
pilipino
https://prezi.com/p/8sxqwovdfqna/kakayahang-linggwistikoistrukturalkomunikatibo/
12
LILET M. NAMACPACAN-NUICO. Siya ay nagtapos ng
kursong BSED sa Larangan ng Filipino mula sa Negros
Oriental State University (NORSU)-BSC noong 2016. Siya rin
ay kumukuha ng kanyang MAEd Filipino sa Unibersidad ng
Foundation Siyudad ng Dumaguete.Sa kasalukuyang
konektado sa pampublikong paaralan ng Nagbalaye High
School bilang isang guro sa Senior High School.