ΜΑΘΗΜΑ: ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗ

ΣΚΟΛΙΩΣΗ – ΛΟΡΔΩΣΗ – ΚΥΦΩΣΗ

Η ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ
Η σπονδυλική στήλη αποτελείται από 33-34 βραχέα οστά που ονομάζονται σπόνδυλοι. Οι
σπόνδυλοι είναι τοποθετημένοι ο ένας πάνω στον άλλο. Μεταξύ των σπονδύλων βρίσκονται οι
μεσοσπονδύλιοι δίσκοι (χόνδρινοι δίσκοι).

Η σπονδυλική στήλη ξεκινάει από τη βάση του κρανίου (ατλαντοινιακή διάρθρωση) και φτάνει
μέχρι τον κόκκυγα.

Οι λειτουργίες της σπονδυλικής στήλης είναι οι εξής:

• στηρίζει την κεφαλή, τον κορμό και τα άνω άκρα,
• μεταβιβάζει το βάρος του σώματος στα κάτω άκρα,
• μέσα στη σπονδυλική στήλη βρίσκεται και προφυλάσσεται ο νωτιαίος μυελός.

Η σπονδυλική στήλη εμφανίζει πέντε μοίρες:

1. την αυχενική,
2. τη θωρακική,
3. την οσφυική,
4. την ιερή,
5. την κοκκυγική.

Έτσι διακρίνουμε,ανάλογα με τη μοίρα, 7 αυχενικούς σπονδύλους, 12 θωρακικούς, 5 οσφυικούς, 5

ιερούς και 4-5 κοκκυγικούς.
Όλοι οι σπόνδυλοι, εκτός από τους ιερούς και τους κοκκυγικούς, ονομάζονται γνήσιοι γιατί είναι
ανεξάρτητοι μεταξύ τους. Οι ιεροί και οι κοκκυγικοί σπόνδυλοι ονομάζονται νόθοι επειδή έχουν
συνοστεωθεί, δηλαδή είναι ενωμένοι μεταξύ τους, και σχηματίζουν το ιερό οστό και τον κόκκυγα
αντίστοιχα.
Ανατομικά κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης
Η σπονδυλική στήλη κοιτώντας την από πλάγια εμφανίζει τέσσερα κυρτώματα:
1. το αυχενικό,
2. το θωρακικό,
3. το οσφυικό
4. το ιεροκοκκυγικό.

Το αυχενικό και το οσφυικό κύρτωμα είναι κυρτά προς τα εμπρός, ενώ το θωρακικό και το
ιεροκοκκυγικό προς τα πίσω.

ΚΥΦΩΣΗ

Η μεγαλύτερη ανάπτυξη του θωρακικού κυρτώματος, δηλαδή η αύξηση της καμπύλης της
θωρακικής μοίρας, ονομάζεται κύφωση της σπονδυλικής στήλης. Φυσιολογικά το θωρακικό
κύρτωμα έχει κλίση από 23 έως 40 μοίρες. Αύξηση του θωρακικού κυρτώματος άνω των 40 μοιρών
θεωρείται κύφωση.

Αιτιολογία
Η κύφωση μπορεί να είναι είτε το αποτέλεσμα εκφυλιστικών νόσων (όπως αρθρίτιδας), είτε
αναπτυξιακών προβλημάτων,οστεοπόρωσης ή τραύματος., είτε συνηθέστερα ιδιοπαθής.
Η κύφωση εμφανίζεται συνήθως κατά την εφηβεία, όταν δηλαδή έχουμε την ταχεία ανάπτυξη του
σκελετού.

Συμπτώματα
Συνήθως δεν υπάρχουν ιδιαίτερα συμπτώματα στην κύφωση παρά σε μεγάλες κυφώσεις (τοπικός
πόνος και δυσκολία στην αναπνοή). Η εμφάνιση της κύρτωσης (καμπούρας) είναι αυτό που
παρατηρούν οι γονείς στην παιδική ηλικία.

Η κύφωση διακρίνεται:
• με βάση το κινητό της καμπύλης σε εύκαμπτη και δύσκαμπτη,
• τη μορφή της καμπύλης σε ομαλή και γωνιώδη ή οξύχαιμη,
• και την ηλικία σε νεανική και γεροντική.

Εύκαμπτη (ή λειτουργική) κύφωση είναι αυτή που μπορεί να διορθωθεί προσωρινά τόσο από το
γιατρό όσο και από τον ασθενή. Συμβαίνει λόγω κακής στάσης, κακής όρασης, ακοής, φωτισμού.
Οι κυφώσεις αυτής της κατηγορίας είναι συνήθως ομαλές χωρίς μυϊκές ή οστεοσυνδεσμικές
διαταραχές και διορθώνονται με υπερέκταση.
Δύσκαμπτη κύφωση είναι αυτή που δεν διορθώνεται τόσο από το γιατρό όσο και από τον ασθενή.
 Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η νεανική κύφωση (νόσος του Scheuermann), η αγκυλωτική
σπονδυλαρθρίτιδα, η γεροντική κύφωση κλπ
Στη νεανική κύφωση (νόσος του Scheuermann) ο πόνος είναι αυτός που αναγκάζει τους γονείς να
συμβουλευθούν το γιατρό. Την κύφωση συνοδεύει αντισταθμιστική λόρδωση (αύξηση πέρα από το
φυσιολογικό του φυσιολογικού κυρτώματος της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης), ενώ
όταν η πάθηση βρίσκεται σε εξέλιξη υπάρχει ευαισθησία στην πίεση των σπονδύλων που
συμμετέχουν στην κύφωση. Η νεανική κύφωση είναι πιο συχνή στα αγόρια.

Αντιμετώπιση
Η συμβολή της άσκησης και της φυσιοθεραπείας περιορίζεται στην κατηγορία της εύκαμπτης
κύφωσης. Η άσκηση έχει σαν στόχο:
• την διάταση των μυών του θώρακα,
• την γενικότερη ενδυνάμωση, κυρίως των μυών της πλάτης
• και την βελτίωση της στάσης.

Σε αρχόμενη κύφωση πριν ακόμα την σκελετική ωρίμανση μπορεί να γίνει θεραπεία με κηδεμόνα.
Ο κηδεμόνας εφαρμόζεται για 12 μήνες περίπου ενώ η σπονδυλική στήλη ελέγχεται ακτινολογικά
και συνήθως σταθεροποιείται. Στη συνέχεια εφαρμόζεται για ακόμη έναν χρόνο μόνο τη νύχτα.
Σε κυρτώματα μεγαλύτερα από 80 μοίρες συνιστάται χειρουργική επέμβαση.
Πάντως η πρόληψη φαίνεται να παίζει σπουδαίο ρόλο διότι ο έλεγχος της στάσης και η
εκπαίδευση των παιδιών μπορούν να προλάβουν την στατική κύφωση.

ΛΟΡΔΩΣΗ

Η μεγαλύτερη ανάπτυξη του οσφυικού κυρτώματος, δηλαδή η αύξηση της καμπύλης της οσφυικής
μοίρας ονομάζεται λόρδωση της σπονδυλικής στήλης.

Αιτιολογία
Οι αιτίες που προκαλούν τη λόρδωση είναι:
• κακή στάση λόγω συνήθειας, (καλοήθης νεανική λόρδωση, συνήθως σε παιδιά)
• κακή στάση λόγω μυϊκής αδυναμίας (δηλαδή αδυναμίας των κοιλιακών και των εκτεινόντων
τα ισχία μυών. Οι τελευταίοι είναι ο μεγάλος γλουτιαίος, ο ημιτενοντώδης, ο ημιυμενώδης
και ο δικέφαλος μηριαίος),
• αντισταθμιστικά από κύφωση (προσπάθεια του ατόμου να διατηρηθεί όρθιο),
• τα συγγενή εξαρθρήματα των ισχίων (πάθηση με την οποία γεννιέται το παιδί και όπου
παρατηρείται ανωμαλία στην άρθρωση του ισχίου),
• στις γυναίκες μετά την εκγυμοσύνη εξαιτίας ατροφίας των κοιλιακών μυών.

Οι παθολογικές αλλαγές στη λόρδωση είναι η βράχυνση των μυών της οσφυϊκής μοίρας της
σπονδυλικής στήλης καθώς και συνδέσμων αυτής και διάταση των κοιλιακών και των συνδέσμων
της πρόσθιας επιφάνειας της σπονδυλικής στήλης, αδυναμία στους γλουτιαίους και πρόβλημα
στους οπίσθιους μηριαίους με αποτέλεσμα να επηρεάζεται όλο το κάτω άκρο.

Αντιμετώπιση
Η λόρδωση σε αρχικά στάδια αντιμετωπίζεται με άσκηση και φυσιοθεραπεία. Συγκεκριμένα δίνεται
έμφαση:
• στην ενδυνάμωση των κοιλιακών μυών και των εκτεινόντων τα ισχία μυών ώστε να
διατηρηθεί η οσφυϊκή μοίρα και η λεκάνη σε σωστή θέση,
• ασκήσεις διατατικές για όλους τους μύες που εμφανίζουν βράχυνση εξαιτίας της
παραμόρφωσης.
Η πρόληψη φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι είναι δυνατόν να προληφθεί η
παραμόρφωση στα πρώτα στάδια και ν’ αποφευχθούν έτσι οι περαιτέρω παθολογικές αλλαγές.
Η χειρουργική παρέμβαση συνίσταται μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις.
ΣΚΟΛΙΩΣΗ

Η σπονδυλική στήλη κοιτώντας τη από μπροστά εμφανίζει τρία λιγότερο φανερά κυρτώματα:
1. το αυχενικό,
2. το θωρακικό και
3. το οσφυικό.

Η μεγαλύτερη ανάπτυξη αυτών των κυρτωμάτων, δηλαδή η πλάγια απόκλιση (μεγαλύτερη των 11
μοιρων) με ταυτόχρονη στροφή των σπονδύλων ονομάζεται σκολίωση της σπονδυλικής στήλης.
Η σκολίωση συνήθως εμφανίζεται στη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να
είναι είτε προς τα δεξιά είτε προς τα αριστερά. Σπανιότερα εμφανίζεται στην θωρακοσφυική (στο
όριο μεταξύ της θωρακικής και οσφυϊκής μοίρας) ή ακόμα αμιγώς στην οσφυϊκή. Συνήθως αφορά
την εμφάνιση ενός κυρτώματος που έχει σχήμα C ή δύο συνεχόμενων που δίνουν το σχήμα S.

Αιτιολογία
Η σκολίωση μπορεί να οφείλεται σε συγγενή, αναπτυξιακά ή εκφυλιστικά αίτια, αλλά οι
περισσότερες περιπτώσεις της σκολίωσης είναι άγνωστης αιτιολογίας και περιγράφονται ως
ιδιοπαθής σκολίωση.
Με βάση την ηλικία εμφάνισης η ιδιοπαθής σκολίωση διακρίνεται σε τρεις τύπους:
• νηπιακή σκολίωση, από τη γέννηση έως την ηλικία των 3 ετών,
• παιδική σκολίωση, από 3 έως 9 ετών,
• εφηβική σκολίωση, από 9 έως 18 ετών.
Η τελευταία αποτελεί και το 80% όλων των περιπτώσεων της ιδιοπαθούς σκολίωσης.
Ο κίνδυνος της προόδου της ιδιοπαθούς σκολίωσης είναι αυξημένος κατά την εφηβεία, κυρίως
κατά τη φάση της μέγιστης ανάπτυξης, που στα κορίτσια αρχίζει στην ηλικία των 11 και στα
αγόρια στην ηλικία των 13 και διαρκεί και στα δύο φύλα μέχρι τα 18.
Διάγνωση και συμπτώματα
Η σκολίωση προκαλεί παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, αλλά όχι πόνο. Δεδομένου ότι η
σκολίωση προκαλεί αλλαγή του σχήματος του σώματος, στοιχεία που μπορεί να οδηγήσουν στη
διάγνωση της είναι:
- ένας ώμος ψηλότερα από τον άλλο
- προπέτεια μίας ωμοπλάτης
- προπέτεια ή υψηλότερη θέση των πλευρών από τη μία πλευρά
- ένας γοφός προέχει ή είναι υψηλότερα από τον άλλο
- ασυμμετρία μέσης.
Το πιο συνηθισμένο τεστ για τη διάγνωση μικρών και χωρίς εμφανή παραμόρφωση σκολιώσεων
είναι το τεστ της επίκυψης (Adam's test), κατά το οποίο ο εξεταζόμενος σκύβει με τα χέρια
τεντωμένα προς τα πόδια του και χωρίς να λυγίσει τα γόνατα, ενώ ο γιατρός παρακολουθεί την
πλάτη κυρίως από πίσω. Αυτή η θέση δείχνει καθαρά την ασυμμετρία της σπονδυλικής στήλης και
του κορμού γενικά. Το επόμενο βήμα για τη διάγνωση είναι η ακτινογραφία.
Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η σκολίωση είναι ιδιοπαθής και δεν υπάρχει υπόστρωμα
νευρομυϊκό, η κλινική εξέταση και κυρίως το νευρολογικό σκέλος αυτής είναι απαραίτητο να γίνεται.
Αντιμετώπιση
Με βάση τα ευρήματα, η αντιμετώπιση χωρίζεται σε παρακολούθηση, άσκηση, τοποθέτηση
κηδεμόνα ή και χειρουργική αντιμετώπιση.
Η θεραπευτική άσκηση είναι αναπόσπαστο κομμάτι στην σταθεροποίηση και στη μείωση του
εύρους της σκολίωσης όσο και στην ανακούφιση συμπτωμάτων που δημιουργούνται από αυτή.
Στόχος της άσκησης είναι:
1. βελτίωση της ευκαμψίας – ελαστικότητας του ατόμου μέσο διάτασης της κοίλης πλευράς της
σκολίωσης, αύξηση της μυϊκής δύναμης του κορμού καθώς και όλων των μυών υπεύθυνων για τις
στροφικές κινήσεις άνω και κάτω άκρων,
2. ανακούφιση μυϊκών σπασμών και πόνων,
3. έλεγχος βάρους.