IMPRESJONIZM

Zapoznaj się z poniższym tekstem i wypełnij zawarte w nim polecenia zaznaczone

na czerwono.
 Historia rozwoju kierunku

Impresjonizm – kierunek w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, rozwijający się głównie we

Francji w latach 70. i 80. XIX w. Nazwa kierunku użyta ironicznie przez krytyka L. Leroy’a
w recenzji z pierwszej wystawy artystów z 1874 r., która odbyła się w atelier fotograficznym
F. Nadara, opublikowana została w piśmie „Charivari”. Nazwę krytyk zaczerpnął od
prezentowanego na ekspozycji dzieła C. Moneta „Impresja – wschód słońca” (1872 r.).
Grupa impresjonistów wystawiała wspólnie w latach 1874-1886 we Francji i za granicą

Impresjonizm sięgał do tradycji i doświadczeń:

- malarstwa kolorystów weneckich z XVI w., hiszpańskiego XVII i XVIII w.
- pejzażystów angielskich działających w I poł. XIX w. : W. Turnera, J. Constable oraz
francuskich przedstawicieli szkoły Barbizon
- twórczość i postaw artystycznych blisko związanego z grupą impresjonistów E. Maneta
- teoria i praktyka impresjonizmu kontynuował i przetwarzał neoimpresjonizm. Kierunek
odcisnął też swe piętno na muzyce (Claude Debussy), literaturze (Marcel Proust) i filozofii
(Henri Bergson).
Impresjoniści w swoich pracach:

• odchodzili od akademizmu i obiektywnego realizmu (tematyki mitologicznej, historycznej,

religijnej i ukazywania symboli, trudów życia i ciężkiej pracy) ukazując subiektywizm
widzenia.
• korzystali z nowych dostępnych narzędzi i środków malarskich: pojawiły się w XIX w.
syntetyczne pędzle twardsze, płaskie, wzmocnione stalową oprawą (inne efekty na
powierzchni malarskiej) oraz tańsze farby syntetyczne o szerokiej gamie kolorystycznej;
zaczęto używać sztalug plenerowych oraz przenośnych pudełek na farby i pędzle – ułatwiło to
wyjście w plener, co wypłynęło zasadę pleneryzmu (malowania bezpośrednio z natury)
• rozwój optyki i teorii barw przyczynił się do pogłębionej analizy na temat rozbicia plamy
barwnej na postawie barwy widma słonecznego. Prace chemika Michela Chevreula (1786-
1889) przyczyniły się do sformułowane prawo równoczesnego kontrastu (w roku 1839): oko
widząc jakąś barwę zawsze wytwarza barwę dopełniającą, a konsekwencją tego prawa jest
stwierdzenie, że położone obok siebie na obrazie dwie dowolne barwy dopełniające oko widzi
jako wzajemnie maksymalnie zróżnicowane.
• inspiracja fotografią (m.in. sposób kadrowania – kompozycje otwarte) oraz drzeworytem
japońskim; Więcej na ten temat przeczytaj w artykule Joanny Jaśkiewicz pt.: Impresjoniści i
fotografia. Wynalazek, który zmienił oblicze sztuki, źródło: https://niezlasztuka.net/o-
sztuce/impresjonisci-i-fotografia-wynalazek-ktory-zmienil-oblicze-sztuki/

• Impresjoniści w większości operowali wyłącznie kolorami lokalnymi i posługiwali się techniką

dywizjonistyczną.

WYJAŚNIJ POJĘCIE DYWIZJONIZM:

………………………………………………….
W malarstwie impresjoniści:

• nadrzędnym zainteresowaniem były studia nad wzajemnymi stosunkami światła i koloru (m.in.
przedstawienia wody)
• na podłożu malarskim lekkie, szkicowe nakładanie farb zacierające kontur,
• najczęściej poruszali tematykę:
• przedstawienie ulotnych chwil z życia codziennego (bulwary, dworce kolejowe, ruchliwe
miejskie ulice);
• zainteresowanie światłem doprowadziło do szerokich studiów pejzażowych i prób uchwycenia
zmiennych warunków atmosferycznych i ułamkowych momentów ruch;
• portrety,
• akty,
• sceny rodzajowe,
• martwe natury
 Édouard Manet 1832-1883

Opisz sylwetkę artysty, wskazując jego wykształcenie i cechy twórczości (inspiracje,

środowisko artystyczne w jakim tworzył).
 Édouard Manet - Olimpia – 1863
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C3%89douard_Manet#/media/Plik:Edouard_Mane
t_038.jpg

Jakie dzieło było inspiracją dla Maneta?

 Édouard Manet
– Śniadanie na trawie - 1862-
1863;
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C3%
89douard_Manet#/media/Plik:Edo
uard_Manet_024.jpg

Przeczytaj artykuł autorstwa Agaty

Dobosz „Édouard Manet
Śniadanie na trawie” znajdujący
się w linku poniżej:
https://niezlasztuka.net/o-
sztuce/edouard-manet-
sniadanie-na-trawie/
 Édouard Manet - Bar w Folies-Bergere – 1882
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bar_w_Folies-
Berg%C3%A8re#/media/Plik:Edouard_Manet_004.jpg
 Édouard Manet – Atelier na łódce – 1874
https://fr.wikipedia.org/wiki/Claude_Monet#/media/Fichier:Monet_Painting_on_H
is_Studio_Boat_Edouard_Manet_1874.jpg
 Édouard Manet – Rozstrzelanie cesarza Maksymiliana - 1867-68
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rozstrzelanie_cesarza_Maksymiliana#/media/Plik:E
douard_Manet_022.jpg
 https://pl.wikipedia.o
rg/wiki/Pij%C4%85c
y_absynt#/media/Pli
k:Edouard_Manet_0
01.jpg

Édouard Manet - Pijący absynt - 1858-59

 Édouard Manet –
Portret Émila Zoli – 1868
https://pl.wikipedia.org/wiki/Portret_%C3%89mila_Zoli#/media/Plik:
Edouard_Manet_049.jpg

Podaj trzy określenia

kompozycji dzieła.
 Claude Monet 1840-1926 „przywódca duchowy kierunku”
Przedstaw sylwetkę artysty, jego życie i twórczość. Wymień cykle jakie tworzył.
 Podaj trzy
określenia
kompozycji i
kolorystyki
dzieła.

Claude Monet - Impresja, wschód słońca - 1872-1872

https://pl.wikipedia.org/wiki/Claude_Monet#/media/Plik:Claude_Monet,_Impress
ion,_soleil_levant,_1872.jpg
 Claude Monet - Dworzec Saint-Lazare – 1877
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dworzec_Saint-Lazare_(obraz_Claude%E2%80%99a_Moneta)#/media/Plik:Claude_Monet_-
_The_Gare_Saint-Lazare,_Arrival_of_a_Train.jpg
 https://pl.wikiped
ia.org/wiki/Claud
e_Monet#/medi
a/Plik:Claude_M
onet_033.jpg

Claude Monet – Katedra w Rouen - 1893-1894

Claude Monet – Katedra w Rouen - 1893-1894
 Claude Monet - Stogi – 1891
https://fr.wikipedia.org/wiki/Claude_Monet#/media/Fichier:Claude_Monet_-
_Meules,_milieu_du_jour.jpg
 Claude Monet - Japoński mostek w Giverny – 1890
https://pl.wikipedia.org/wiki/Claude_Monet#/media/Plik:1900_C.Monet_Japonski
_mostek_w_Giverny..jpg
 https://fr.wi
kipedia.org/
wiki/Claude
_Monet#/m
edia/Fichier
:Claude_M
onet_IMG_
2064.JPG

Claude Monet - Nenufary - 1906

Claude Monet - Nenufary - 1916
Claude Monet - Nenufary - 1916
 Edgar Degas

Przeczytaj artykuł Joanny Jaśkiewicz pt.: „Edgar Degas. Samotny arystokrata wśród
paryskiej bohemy” link poniżej:
https://niezlasztuka.net/o-sztuce/edgar-degas-arystokrata-wsrod-paryskiej-bohemy/
 https://pl.wiki
pedia.org/wiki
/Edgar_Dega
s#/media/Plik
:Edgar_Germ
ain_Hilaire_D
egas_018.jpg

Edgar Degas - Primabalerina - 1877

 https://pl.w
ikipedia.or
g/wiki/Edg
ar_Degas
#/media/Pl
ik:Edgar_
Germain_
Hilaire_De
gas_021.j
pg

Edgar Degas – Klasa tańca - 1875

 Edgar Degas – Wyścigi konne (Jeźdźcy. Amatorzy) – 1880
https://pl.wikipedia.org/wiki/Edgar_Degas#/media/Plik:Edgar_Degas_-
_At_the_Races.jpg
Edgar Degas –
Czternastoletnia tancerka –
1880
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ed
gar_Degas#/media/Plik:Dega
s-dancer.jpg
 Auguste Renoir 1841-1919
Wypisz najważniejsze wydarzenia z życia artysty
 Auguste Renoir – Wielkie kąpiące się – 1887
https://fr.wikipedia.org/wiki/Auguste_Renoir#/media/Fichier:Pierre-
Auguste_Renoir,_French_-_The_Large_Bathers_-_Google_Art_Project.jpg
 Auguste Renoir – Moulin de la Galette – 1876
https://pl.wikipedia.org/wiki/Auguste_Renoir#/media/Plik:Pierre-
Auguste_Renoir,_Le_Moulin_de_la_Galette.jpg
 Auguste Renoir – Śniadanie wioślarzy - 1880–1881

Przeczytaj artykuł Agaty Dobosz pt.: „Śniadanie wioślarzy” link poniżej

https://niezlasztuka.net/o-sztuce/auguste-renoir-sniadanie-wioslarzy/
 https://pl.wi
kipedia.org/
wiki/Hu%C
5%9Btawk
a_(obraz_A
uguste_Re
noira)#/me
dia/Plik:Pie
rre-
Auguste_R
enoir_006.j
pg

Auguste Renoir – Huśtawka - 1876

Auguste Renoir – Akt w słońcu
 Camille Pissarro 1830-1903

Francuski malarz i grafik, reprezentant impresjonizmu. Studiował krótko w Ecole des Beaux-Arts,
następnie uczęszczał do Académie Suisse gdzie poznał C. Moneta i P. Cezanne’a
Malował pejzaże z okolic Paryża (Pontoise), gdzie namalował swoje pierwsze dojrzale pejzaże.
W 1870 r. był w Londynie gdzie zapoznał się z twórczością J. Constable’a. Brał udział we
wszystkich wystawach impresjonistów.
Tematem obrazów artysty były sceny z życia na wsi i w mieście, wykazywał się szczególną
wrażliwością na kolor i światło.
W latach 1884–1890 zbliżył się do neoimpresjonizmu i pod wpływem G. Seurata i P. Signaca
stosował metodę puentylizmu.
Pod koniec życia powrócił do impresjonizmu.

Wyjaśnij na czym polegał puentylizm.

………………………………………….
Camille Pissarro – Czerwone dachy - 1877
 Alfred Sisley 1839-1899

Francuski malarz impresjonista pochodzenia angielskiego.

Studiował w Ecol des Beaux-Arts, a od 1862 r. w Atelier Gleyre, gdzie poznał C. Moneta i
A. Renoira. Pierwsze jego prace były zbiliżone do malarstwa barbizończyków.
Brał udział w pierwszej wystawie impresjonistów oraz w latach 1876, 1877 i 1882.
Tworzył głownie malarstwo pejzażowe okolic Paryża oraz podparyskie miasteczka. Do
jego ulubionych miejsc, w których szukał inspiracji były podparyskie regiony
Louveciennes i Marly-le-Roi. W latach 1874 i 1897 obył podróże do Anglii. Do końca
życia zachował wierność założeniom impresjonizmu. Artysta był mało znany za życia i
zmarł w samotności, jego prace stały się popularne dopiero po śmierci.
W niezrównany sposób umiał oddać przejrzystość powietrza i subtelną grę refleksów
świetlnych na wodzie i śniegu.
 Alfred Sisley – Kanał Saint-Martin – 1870
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfred_Sisley#/media/Plik:Alfred_Sisley_001.jpg
 Berthe Morisot 1841-1895
Francuska malarka i graficzka,
tworzyła również w technice
akwareli i pastelu.
Nauczycielami jej byli J.B.
Corot, E. Manet. Związana
z impresjonistami, prezentowała
swoje prace na prawie
wszystkich ich wystawach.
Malowała głównie intymne
sceny figuralne we wnętrzach
(Kołyska) i na tle krajobrazu
oraz pejzaże i portrety. Jej
kompozycje odznaczały się
miękkim modelunkiem oraz
delikatnym, stonowanym
kolorytem.

https://pl.wikipedia.org/
wiki/Berthe_Morisot#/m
edia/Plik:Berthe_Moris
ot_-_The_Cradle_-
_Google_Art_Project.jp
g
Berthe Morisot – Kołyska - 1872
 James Abbott McNeill Whistler 1834-1903

Amerykański malarz i grafik, czynny głównie w Anglii. Studiował w West

Point, później pracował jako kartograf marynarski. W 1855 r. pojechał do
Paryża gdzie pobierał nauki u Gleyre’a, kopiował obrazy w Luwrze, poznał
twórczość Velazqueza, upodobał sobie grafikę japońską. W Paryżu zetknął się
z E. Manetem, poznał G. Courbeta, którego realizm zainspirował wiele
z wczesnych prac artysty. W 1859 r. osiadł w Londynie. Jego praca „Przy
pianinie” z 1859 r. została dobrze przyjęta na wystawie Royal Academy
w 1860 r. Wśród przyjaciół malarza był D.G. Rossetti i Oscar Wilde.
Jego prace cechują się delikatnością i subtelnością nastroju, delikatna tonacja
barwna. Wierzył, że malarstwo nie powinno wyrażać żadnych idei literackich
czy moralnych, powinno istnieć samo dla siebie. Malował głównie portrety
i pejzaże. W jego twórczości szczególne oryginalna okazałą się dekoracja
wnętrza tzw. „Pawiego pokoju” zapowiadająca styl Art Nouveau.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%99%C5%BCniczka_z_Krainy_Porcelany#/me
dia/Plik:The_Peacock_Room_-_The_Princess_from_the_Land_of_Porcelain.png
 https://pl.wikipedia.org/
wiki/James_McNeill_W
histler#/media/Plik:Whi
stler_James_Symphon
y_in_White_no_2_(Th
e_Little_White_Girl)_1
864.jpg

James McNeil Whistler – Symfonia w bieli nr 2 - 1864-1865

James McNeil Whistler – Aranżacja szarości i czerni: portret matki malarza - 1871
https://pl.wikipedia.org/wiki/James_McNeill_Whistler#/media/Plik:Whistlers_Mother_hi
gh_res.jpg
Wybierz jedną z przedstawionych prac impresjonistów zamieszczoną
w prezentacji (nie opisanych w podanych artykułach) i poddaj ją
analizie formalnej i treściowej.
Literatura pomocnicza:

• Kowalska B., Od impresjonizmu do sztuki konceptualnej, Arkady, Warszawa

1989.
• Revald J., Historia impresjonizmu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
1989.
• Sérullaz M., Encyklopedia impresjonizmu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe,
Warszawa 1997.
• Sztuka świata, t. 8, Arkady, Warszawa 2002.