 DOCHODY Z TURYSTYKI:

- Międzynarodowe przyjazdy turystyczne (świat) – 1 mld 401 mln

- Międzynarodowe dochody z turystyki (świat) – 1 bln 451 mln $

 NAJCZĘŚCIEJ ODWIEDZANE PAŃSTWA W 2018 R.:

1. Francja 89 mln
2. Hiszpania 83 mln
3. USA 80 mln
4. Chiny 63 mln
5. Włochy 62 mln
6. Turcja 46 mln
7. Meksyk 41 mln
8. Niemcy 39 mln
9. Tajlandia 38 mln
10. Wlk. Brytania 36 mln Ameryka – 216 mln
Europa – 710 mln
 NAJWIĘKSZA DOCHODY Z TURYSTYKI W 2018 R.: Azja i Pacyfik – 348 mln
Afryka – 67 mln
1. USA 214 mld $
2. Hiszpania 74 mld $
3. Francja 67 mld $
4. Tajlandia 63 mld $
5. Wlk. Brytania 52 mld $

 TURYSTYKA JEST WAŻNA POWIEWAŻ:

 Jest 1 z głównych sektorów gospodarki na świecie

 Jest 3 co do wielkości dziedziną eksportu (po paliwach i chemikaliach)
 Stanowi ok. 7% światowego handlu
 Tworzy co 10 miejsce pracy na świecie
 Wytwarza 10 % światowego PKB
 30 % sektora usług to usługi w turystyce
 We wszystkich regionach świata odnotowuje się wzrost liczby turystów
międzynarodowych
 Ok. 9 mln ludzi podróżuje po swoich krajach

 KORONAWIRUS:

- może doprowadzić do zmniejszenia globalnego PKB o 1,5%-2,8%

- w grupie ryzyka utraty pracy są kobiety i młodzi ludzie (15-24 lat)
- skutki kryzysu
- spadek liczby podróżujących o ok. 60-80%
- zagrożonych może być aż 100 mln miejsc pracy
- wydatki mogą spaść o ok. 1 bln USD

 27 WRZEŚNIA – ŚWIATOWY DZIEŃ TURYSTYKI

UNWTO – United Nations World Tourism Organization – Światowa Organizacja

Turystyki Narodów Zjednoczonych

 HISTORIA ROZWOJU TURYSTYKI:

- Za początek turystyki uznaje się moment gdy człowiek zaczął podróżować w celach
poznawczych

ETAPY:

1) Turystyka do końca XVIII w.

a) starożytność
b) średniowiecze i renesans
c) XVII i XVIII w.
2) Turystyka w XIX i XX w. – do wybuchu II WŚ
3) Turystyka współczesna

1 a – Starożytność:

- rozkwit turystyki antycznej – starożytna Grecja i Rzym

 Persowie:
* między M. Śródziemnym, Czarnym i Kaspijskim
* doliny rzek: Tygrys i Eufrat (Mezopotamia) - infrastruktura: liczne drogi i obiekty
żywieniowo noclegowe np. miasta Ur, Lagasz, Kisz
* budowa i unowocześniania szlaków komunikacyjnych
* służyły np. podróżującym w celach zdrowotnych i czysto poznawczych
* 1 szlak – z Suzy do Sardes (Zat. Perska – M. Egejskie) liczył 2,7 tyś km
* Stacje postojowe – karawanseraje
* podróże: niebezpieczne, prowadzone działania wojenne, napady rozbójnicze,
wątpliwa reputacja niektórych oberż, świadczących usługi podróżującym
* Kodeks Hammurabiego - właściciele oberż zobowiązani byli do:
- Współpracy z org. Porządkowymi (inaczej np. kara śmierci)
- Zabezpieczenia życia i mienia podróżującym
 Egipcjanie:
* pielgrzymki do miejsc kultu, pochówku, piramid i świątyń
* podczas pielgrzymki często leczono chorych: (wszystkie nad Nilem)
- Heliopolis – centrum kultu Re
- Teby – z kultem Amona
- Abydos – z kultem Ozyrysa

- rozwój sztuki antycznej – Grecja i Rzym

 Grecja:
* rozwój handlu
* najczęstsze podróże:
- o własnościach leczniczych (np. Epidauros)
- kultu religijnego lub centrum misteriów religijnych (np. Delfy)
- igrzysk sportowych (np. Olimpia)
* usługi gospodnie – pandokia
* wyrocznia w Delfach – cel pielgrzymek tzw. Świętą drogą
* 1 igrzyska olimpijskie – 776 p.n.e – łączono je z misteriami religijnymi, były wyrazem
wspólnoty narodowej
* dla kobiet – igrzyska herajskie (ku czci Hery)
* Ranga igrzysk była znacząca gdyż igrzyska łączono z ofiarami bogom, spełniały więc
funkcję sakralną
* 1 formy reklamy – znaki drogowe kierujące turystów do obiektów noclegowych
* literatura podróżnicza – 1 materiały etnograficzne i geograficzne
* 1 pisarz podróżniczy to Herodot
* Lista Siedmiu Cudów Świata – dziś znana jako lista cudów świata antycznego –
wyznaczył Herodot:
- Piramida Cheopsa w Gizie
- Wiszące ogrody Semiramidy
- Świątynia Artemidy w Efezie
- Posąg Zeusa w Olimpii
- Mauzoleum w Halikarnasie
- Kolos Rodyjski
- Latarnia morska w Faros

 Rzym:
* budownictwo rozpoczęło się w 312 r. p.n.e budową 200 km drogi z Rzymu do
Kampanii Via Apia
* W ciągu następnych sześciu wieków rozwijała się sieć dróg łączących Rzym z
odległymi miastami w Europie, Afryce i na Bliskim Wschodzie
* Z Rzymu wychodziły 23 szlaki
* Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu
 * w I w n.e. funkcjonowało przedsiębiorstwa turystyczne które organizowało wyjazdy
* Rzymianie wprowadzili mapy drogowe/rodzaj przewodników (itineraria)
* rozwój nurtów takich jak:
- Turystyki religijna
- turystyka zdrowotna – wodolecznictwo
a) Baje (Baiae) koło Neapolu w Kampanii
b) Aidepsos na wybrzeżu greckiej wyspy Eubei
c) egipskie Heluan
- podróże w celach naukowych, artystycznych
- Podróże dla celów przyjemnościowych (np. wypady gastronomiczne)
* powstały liczne kurorty – uzdrowiska w miejscach występowania wód mineralnych,
w tym czasie powstały:
- Vichy (Francja)
- Baden (Szwajcaria)
- Baile Herculane (Rumunia)
- Bath (Wielka Brytania)
* Capri – wyspa romantyków – nazwę nadał Cesarz Oktawian August (Capri
Agragopolis – miejsce słodkiej bezczynności)
- Willa Damecuta – największa na Capri
- Willa Jowisza – główna siedziba, najbogatsza willa

1 b – Średniowiecze ( okres uniwersytecki) i Renesans (epoka wielkich odkryć

geograficznych):

- dopiero w VII i VIII w n.e. rozpoczęto ponownie pielgrzymki – turystyka religijna

 Średniowiecze:

* VIII w. - edykt nakładający na klasztory obowiązek gościnności

* klasztory prowadziły hospicja (z łac. Hospitium – gościnność) które udzielały podróżującym
noclegów, wyżywienia, kąpieli i opieki lekarskiej – nieodpłatne przyjmowanie gości!!!
* Chrześcijanie pielgrzymowali do: Włoch (Rzym), Hiszpanii (Santiago de Compostela) i
Palestyny
* podróże polityczne
* od XIII w. podróże do uniwersytetów – podróże wykładowców i studentów
- 1 uniwersytet – Włochy: Bolonia 1088r.
- 1 w Polsce – 1364r. Kraków UJ
* niewiele podróży typowo turystycznych
* Wyprawy turystyczne:
- podróż Marco Polo do Chin i Azji Południowej 1271-1291
- wyprawa Francesco Petrarki w Alpy Prowansalskie 1336
  Renesans:
* wzrost zainteresowania turystyką
* podróże ,,humanistyczne” związane ze zwiedzaniem, zainteresowaniem
* Najczęściej odwiedzane były Włochy
* Najwięcej turystów pochodziła z Niemiec i Francji
* Pierwsze wydawnictwa turystyczne:
- przewodnik z 1550 r.
- dziennik podróży
* Renesans = turystyka lecznicza
- 1 opis uzdrowiska z 1522 r. – Karlowe Wary w Czechach
* Renesans = odkrycia geograficzne
- 1492 r. – odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
- 1497/98 – odkrycie drogi morskiej do Indii przez Vasco da Gammę
- 1519/21 – pierwsza podróż dookoła świata przez Ferdynanda Magellana

1 c – XVII i XVIII w.:

 XVII w:
* pojawiły się wyjazdy w celach poznawczych, zdrowotnych lub wypoczynkowych
 XVIII w:
* sezonowość wyjazdów wypoczynkowych – latem głównie uzdrowiska:
Bath (Wlk. Brytania) do 12 tyś osób

- XVII/XVIII w. – grand tour, tourist

- początek turystyki alpejskiej
- inicjator alpinizmu – Horacy-Benedykt de Saussure

2 - turystyka w XIX i XX w. – do wybuchu II WŚ:

* Rozwój turystyki masowej - rozwój środków transportu:

- 1825 r. – pierwsza linia kolejowa
- 1923/24 r. – pierwsza autostrada
- 1939 r. pierwsze turystyczne międzykontynentalne połączenie lotnicze PANAM
* 1841 r. – 1 wycieczka kolejowa, 1 biuro turystyczne
* 2 poł. XIX w zaczęły powstawać organizacje i stowarzyszenia
* 1857 – pierwszy Brytyjski Klub Alpejski – The Alpine Club
* 1882 – pierwsze zrzeszenie hotelarzy – Szwajcaria

3 – współczesna turystyka: (cechy)

* masowy charakter
* przestrzenna ekspansja
* nowe formy turystyki
* ruch weekendowy
* zasada 3 S (Sun, Sand, sea)
* zasada 3 E (Entertainment, Excitement, Education)
* od lat 80 idea harmonijnego rozwoju turystyki
* globalizacja

 HISTORIA TURYSTYKI W POLSCE:

*Podróże handlowe, religijne, po naukę

* 1565 – pierwsza wycieczka turystyczna do Doliny Kieżmarskiej
* 1601 – opis podróży – pielgrzymowanie do Ziemi Świętej – Mikołaj Krzysztof
Radziwił
* 1614 – pierwszy polski przewodnik drukowany Pielgrzym Włoski
* 1643 – przewodnik dot. Polski autorstwa Adama Jarzemskiego
* 1873 – utworzenie Towarzystwa Tatrzańskiego (TT) (1918 – zmiana nazwy na
Polskie Towarzystwo Tatrzańskie)
* 1874 – powstanie pierwszego schroniska górskiego nad Morskim Okiem
* 1907 – powstanie Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy
* 1909 – powstanie Tatrzańskiego Pogotowia Ratunkowego (TOPR)
* 1906 – powstanie Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
* 17.12.1950 – powstanie Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
(PTTK)
* 1929 – powstanie linii lotniczych LOT
* 1936 – 1 kolejka linowa na Kasprowy Wierch
* 1949 – utworzono Fundusz Wczasów Pracowniczych (FWP)
* 1949 – powstało Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
* poł. lat 50 XX w – powstanie przy oddziałach PTTK Biura Obsługi Ruchu
Turystycznego (BORT)
* od 1957 – powołano Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej (COIT)
* Od 2000 – działa Polska Organizacja Turystyczna (POT)
 PREKURSORZY TURYSTYKI POLSKIEJ:
- Stanisław Staszic
- Julian Ursyn Niemcewicz
- Wincenty Pol
 USTAWY:
1) Ustawa z dnia 20.08.1997 o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i
przewodników turystycznych
2) Ustawa z dnia 24.11.2017 o imprezach turystycznych i powiązanych usługach
turystycznych
  DEFINICJE:
Turystyka (mały słownik j.polskiego) – zorganizowane wyjazdy poza miejsce stałego
zamieszkania na dłuższy lub krótszy pobyt, wędrówki w obcym terenie w celach
krajoznawczych lub zdrowotnych

Turystyka (wielka encyklopedia powszechna PWN) – odbywanie wycieczek tj. wymarszów

lub wyjazdów poza miejsce stałego pobytu – dla rozrywki i odpoczynku, połączone ze
zwiedzaniem obiektów przyrodniczych, zabytków architektury i sztuki, obiektów kultury
materialnej, poznawaniem innych narodów i grup ludnościowych własnego kraju, udziałem
w imprezach i uroczystościach kulturalnych (sportowych lub innych) a także z samej chęci
zetknięcia się z przyrodą lub wyżycia się w wysiłku fizycznym

Turystyka (słownik pojęć geograficznych) – podróże pieszo lub jakimikolwiek środkami

komunikacyjnymi odbywane dla przyjemności, w celach krajoznawczych, wypoczynkowych,
rozrywkowych

Turysta i turystyka pochodzą z ang. Tour – podróż zapożyczonego z j.fran gdzie tour oznacza
wycieczkę lub jazdę okrężną

Tourist – uczestnicy wycieczek po kontynencie europejskim w XVII w – grand tour

Turystyka ( W.Hunziker i K.Knapf 1951) – całokształt stosunków i zjawisk związanych z

podróżą i pobytem w jakiejś miejscowości osób przyjezdnych, jeśli pobyt nie wynika z
motywu osiedlenia się i nie wiąże się z jakąkolwiek działalnością zarobkową

Turystyka ( W.Alejziak 1999) – ogół zjawisk związanych z podróżą i pobytem osób

przebywających czasowo i dobrowolnie poza swoi, codziennym środowiskiem, w tym
zwłaszcza ekonomiczne i społeczne interakcje zachodzące pomiędzy organizatorami
turystyki, bezpośrednimi usługodawcami, miejscową ludnością oraz samymi turystami, o ile
głównym celem ich wyjazdów nie jest działalność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej
miejscowości

Turystyka ( O.Rogalewski 1976) – zjawisko polegające na:

*wyjazdach poza miejsce zamieszkania, w zasadzie podczas urlopu i wakacji oraz dni
świąteczne, w celach wypoczynkowych, poznawczych lub dla uprawiania niektórych
zamiłowań
* użytkowaniu i przekształcaniu środowiska geograficznego odpowiednio na potrzeby
uczestników ruchu turystycznego

Turystyka (J.Warszyńska 1999,2003) – całokształt stosunków i zjawisk związanych z ruchem

turystycznym, w pojęciu turystyka mieści się ,,zarówno element podróży (powodowany
określoną motywacją) i czasowej zmiany miejsca pobytu, jak i cały zespół uwarunkowań
(środowiskowych, społecznych), a także środków (materialnych, organizacyjnych, prawnych)
angażowanych w ich realizację i związanych z nią skutków
Turystyka (K. Przecławski 2001) – jest to całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej,
związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz
wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odzwierciedlanym (przyrodniczym,
kulturowym bądź społecznym)

ZJAWISKA RUCHLIWOŚCI PRZESTRZENNEJ ZWIĄZANE Z:

- migracją, stałym osiedleniem się lub pracą sezonową

- dojazdami do pracy
- czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia:
* dobrowolną – Turystyka w celu rekreacyjnym, poznawczym, zdrowotnym itp.
*przymusową np. służba wojskowa

TURYSTYKA JEST PRZEDE WSZYSTKIM ZACHOWANIEM CZŁOWIEKA (jest to zjawisko

wielowymiarowe które wyróżniają takie płaszczyzny jak: )
- psychologiczna
- społeczna
- ekonomiczna
- przestrzenna
- kulturowa

Turystyka (World Tourism Organisation UNTWO, Ottawa 1991) – obejmuje ogół czynności
osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych, nie
dłużej niż przez rok bez przerwy, poza swoim codziennym otoczeniem, z wyłączeniem
wyjazdów, w których głównym celem jest działalność zarobkowa wynagradzana w
odwiedzanej miejscowości

Ruch turystyczny - ogół przestrzennych przemieszczeń się ludzi związanych z dobrowolną

czasową zmianą miejsca pobytu, środowiska i rytmu życia – w odniesieniu do określonego
obszaru, kierunku, okresu itp. Czynniki wpływające na rozwój to: historyczne, społeczne,
ekonomiczne, polityczne

Turysta – osoba znajdująca się dobrowolnie czasowo poza miejscem stałego pobytu i
środowiskami związanymi z codziennym rytmem życia

Turyzm – złożone zjawisko obejmujące społeczno-kulturowe, gospodarcze, prawno-

polityczne, przyrodnicze i przestrzenne uwarunkowania oraz przebieg i następstwa turystyki

Geografia turyzmu – zajmuje się badaniem przestrzennego zróżnicowania społeczno-

kulturowych, gospodarczych, prawno-politycznych i przyrodniczych uwarunkowań turystyki
oraz zagospodarowania turystycznego oraz analizą przebiegu i następstw ruchu
turystycznego dla środowiska przyrodniczego oraz struktur i procesów społeczno-
kulturowych, politycznych i gospodarczych
Geografia turystyki – zajmuje się badaniem przestrzennego zróżnicowania ruchu
turystycznego, jak również zachowaniami przestrzennymi turystów (przemieszczeniami)

Geografia turystyczna – zajmuje się oceną i opisem środowiska przyrodniczego i

kulturowego na potrzeby turystyki

Atrakcyjność turystyczna – występowanie pewnej cechy charakterystycznej, przyciągającej

turystów na pewne tereny dzięki walorom krajobrazu naturalnego, klimatu, pomników
historii, a także różnych interesujących obiektów zagospodarowania przestrzennego

Walory turystyczne – zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementów

kulturowych, które (wspólnie lub każde z osobna) – są przedmiotem zainteresowania turysty
(decydują one o tzw. Atrakcyjności turystycznej)

Walory przyrodnicze – całość elementów środowiska przyrodniczego, które są przedmiotem

zainteresowania turystów

Walory kulturowe – obejmują ogół elementów powstałych w wyniku działalności człowieka:

- zabytki architektury i budownictwa
- muzea
- miejsca kultu religijnego
- miejsca martyrologii i pamięci narodowej
- obiekty historyczno – wojskowe
- obiekty unikatowe
- wydarzenia i imprezy o charakterze kulturalnym, sportowym

Zagospodarowanie turystyczne -
1) działalność polegająca na przystosowaniu do potrzeb ruchu turystycznego walorów
turystycznych, elementów środowiska geograficznego stanowiących właściwy cel
przestrzenny wyjazdów turystycznych
2) wynik tej działalności, określany jako zespół urządzeń turystycznych, infrastruktura
turystyczna lub baza materialna turystyki, stanowiących wyposażenie określonego obszaru,
szlak lub miejscowość, umożliwiających zaspokojenie potrzeb turystycznych

Baza materialna turystyki – obiekty i urządzenia niezbędne dla obsługi uczestników różnych
form ruchu turystycznego (baza materialna to baza: noclegowa, gastronomiczna,
komunikacyjna i towarzyska)

Pojemność turystyczna – pojemność bazy noclegowej, gastronomicznej i towarzyszącej,

określająca maksymalną liczbę uczestników ruchu turystycznego mogących równocześnie
korzystać z poszczególnych urządzeń, nie przyczyniając się do zmniejszania zakresu i poziomu
podaży usług turystycznych oraz dezorganizacji życia społeczno-gospodarczego
Chłonność turystyczna – maksymalna liczba uczestników ruchu turystycznego, którzy mogą
równocześnie przebywać na danym obszarze, nie powodując dewastacji i degradacji
środowiska naturalnego, a tym samym pogorszenia warunków wypoczywania

Obszar recepcji turystycznej – każdy fragment przestrzeni pełniący funkcję recepcyjną

(przyjmującą) ze względu na zlokalizowane tam obiekty i urządzenia turystyczne

Region turystyczny – obszar pełniący funkcję turystyczną dzięki pewnej jednorodności cech
środowiska przyrodniczego i społeczno-kulturowego oraz wewnętrznym powiązaniom
usługowym; cechuje się wysokimi walorami turystycznymi i odpowiednim
zagospodarowaniem turystycznym w celu obsługi ruchu turystycznego

Miejscowość turystyczna – jednostka osadnicza (miasto, wieś) która ze względu na walory

turystyczne, infrastrukturę turystyczną i dostępność komunikacyjną stanowi punkt docelowy
lub etapowy migracji turystycznej

Produkt turystyczny – wszystkie dobra i usługi tworzone i kupowane w związku poza miejsce
stałego zamieszkania i to zarówno przed rozpoczęciem podróży, w trakcie podróży i w czasie
pobytu poza swoją miejscowością

Odwiedzający – osoba podróżująca w celach turystycznych

Międzynarodowy:
Turysta – osoba, która spędzi co najmniej 1 noc w obiektach noclegowych w odwiedzanym
kraju
Odwiedzający 1 dniowy – osoba, która nie nocuje w obiektach noclegowych w
odwiedzanym kraju

Krajowy:
Turysta – osoba, która spędzi co najmniej 1 noc w obiektach noclegowych w odwiedzanej
miejscowości
Odwiedzający 1 dniowy – osoba, która nie nocuje w obiektach noclegowych w odwiedzanej
miejscowości
  FORMY TURYSTYKI WG UNWTO:

- KRAJOWA: obejmująca podróże mieszkańców po własnym kraju

- PRZYJAZDOWA: obejmująca przyjazdy do danego kraju osób mieszkających za granicą
- WYJAZDOWA: wyjazdy mieszkańców danego kraju za granicę

6 głównych grup celów wizyty w turystyce przyjazdowej, wyjazdowej i krajowej:

- wypoczynek, rekreacja, wakacje
- odwiedziny u krewnych i znajomych
- sprawy zdrowotne, interesy
- cele zdrowotne
- cele religijne
- inne (w tym tranzyt)

REKREACJA: = wypoczynek
- Posiedzenie, przyjacielskie pogawędki, rozmowy i przechadzki
- w XVII-XVIII w. związana była z aktywnym wypoczynkiem młodzieży po nauce w dawnych
szkołach polskich
- w XIX w. były to wyjazdy do kurortów i cieplic w celach zdrowotno-wypoczynkowych
- w 20 leciu międzywojennym – przerwa między lekcjami, pauza

OBECNIE:

- zespół zachowań, które realizuje człowiek w czasie wolnym

- utożsamiana z procesem wypoczynku tj. regeneracją sił, usuwanie skutków zmęczenia
- rozwijające się dynamicznie zjawisko społeczno-kulturowe, którego podstawę stanowi
wzrost ilości czasu wolnego oraz związane z nimi formy zachowań ludzi

Rekreacja (Kurek, Mika 2007) – wszelkie czynności podejmowane w celu regeneracji sił
fizycznych i psychicznych, które przejawiają się w uczestniczeniu jednostki w rozrywkach
kulturalnych, grach sportowych oraz różnych formach ruchu turystycznego, po godzinach
zajęć służbowych lub szkolnych, poza obowiązkami społecznymi i normalnymi czynnościami
domowymi

Rekreacja (Wolańska 1989) – rekreacją są różnego rodzaju zajęcia, podejmowane w czasie

wolnym, dobrowolnie, dla przyjemności, autoekspresji, formach własnej osobowości,
odnowy pomnażania sił psychofizycznych

 CECHY REKREACJI:

- aktywność
- dobrowolność
- odmienność
- bezinteresowność
- zabawa i rozrywka

 PODZIAŁ TURYSTYKI:

BIERNA – opalanie się, słuchanie muzyki, oglądanie TV

CZYNNA – przewaga wysiłku psychicznego np. gra w szachy, krzyżówki itp. lub przewaga
wysiłku fizycznego (rekreacja fizyczna) związana z ruchem mięśniowym np. pływanie,
bieganie itp.

 RODZAJE REKREACJI

- ruchowa (fizyczna)
- twórcza
- kulinarno-rozrywkowa
- poprzez działalność społeczną

Rekreacja ruchowa – to zjawisko różnego rodzaju zajęć aktywizujących ruchowo,

sportowo, turystycznie, zabawowo, którym człowiek oddaje się z własnej chęci, w
czasie wolnym dla realizacji potrzeb wewnętrznych; forma aktywności fizycznej,
podejmowana dla wypoczynku i odnowy sił psychofizycznych

Kultura fizyczna – wiedza, wartości, zwyczaje, działania podejmowane dla

zapewnienia rozwoju psychofizycznego, wychowania, doskonalenia uzdolnień i
sprawności fizycznej człowieka, a także dla zachowania oraz przywracania jego
zdrowia

Czas wolny – obejmuje wszystkie zajęcia, którym jednostka może się oddawać z
własnej woli, np. dla odpoczynku, rozrywki, rozszerzenia swych wiadomości lub
innego kształcenia (bezinteresownego), albo dobrowolnego udziału w życiu
społecznym, po uwolnieniu się od obowiązków zawodowych, rodzinnych i
społecznych

TYPY CZASU WOLNEGO:

1) krótki czas wolny – mierzony w godzinach i minutach występujący w budżecie dnia
roboczego
2) średni czas wolny – np. weekend
3) długi czas wolny – ilość dni (urlop, wakacje, ferie)

 FUNKCJE CZASU WOLNEGO:

- wypoczynkowa
- kulturalna
- integracyjna
- wychowawcza
- oświatowa
- kompensacyjna
  CZYNNIKI DETERMINUJĄCE ROZWÓJ TURYSTYKI:
 Modernizacja transportu pasażerskiego
 Wzrost ilości wolnego czasu
 Chęć poznawania
 Szybki rozwój dróg informacji
 Polityka państw
 Stabilna sytuacja polityczna na świecie
 Wzrost liczby ludności miejskiej
 Rozwój turystyki biznesowej i kongresowej
 Modernizacja infrastruktury turystycznej
 Wzrastające dochody ludności
 Konkurencja

 FUNKCJE WSPÓŁCZESNEJ TURYSTYKI:

- Społeczno-wychowawcza
- Rekreacyjno-zdrowotna
- gospodarcza

FUNKCJA SPOŁECZNO-WYCHOWAWCZA:

 Wartości poznawcze
 Wartości wychowawcze i pogłębienie patriotyzmu
 Pobudzenie do społecznego działania
 Zaprezentowanie własnego kraju turystom zagranicznym
 Szerzenie świadomości ekologicznej
 Aktywizacja samorządów terenowych

FUNKCJA REKREACYJNO-ZDROWOTNA:

 Eliminacja przyczyn i następstw zmęczenia

 Uzyskanie, poprawa oraz utrzymanie zdrowia w drodze podejmowania
czynności rekreacyjnych
 Pozytywne konsekwencje dla zdrowia we wszystkich jego płaszczyznach
poprzez:
* ruch na świeżym powietrzu i kontakt z przyrodą (m.in. wypoczynek nad
wodą, korzystanie z walorów klimatycznych)\
*aktywne formy wypoczynku itp.

WSZYSTKIE DZIAŁANIA, KTÓRE POWODUJĄ ODNOWIENIE (REGENERACJĘ)

ZUŻYTYCH SIŁ FIZYCZNYCH I PSYCHICZNYCH CZŁOWIEKA
FUNKCJA GOSPODARCZA (EKONOMICZNA):

WYDATKI WPŁYWY

 Ukazuje wpływ turystyki na wielkość dochodów budżetów lokalnych i centralnych

oraz na przestrzenną strukturę podziału dochodu narodowego
 Ukazuje powstawanie nowych źródeł dochodu w miejscowościach turystycznych
 Wpływa na poziom życia jego mieszkańców
 Ruch turystyczny napędza popyt na świadczenia turystyczne

TURYSTYKA TO WAŻNY CZYNNIK ROZWOJU GOSPODARCZEGO OBSZARÓW RECEPCJI

TURYSTYCZNEJ
FUNKCJE WSPÓŁCZESNEJ TURYSTYKI:

 Wypoczynkowa
 Zdrowotna
 Wychowawcza
 Kształceniowa
 Miastotwórcza
 Edukacji kulturowej
 Ekonomiczna
 Etniczna (szukanie swoich korzeni)
 Kształtowania świadomości ekologicznej
 Polityczna

 POZYTYWNE I NEGATYWNE ASPEKTY ROZWOJU TURYSTYKI:

Turystyka opiera się na zdolnościach specjalistów od spraw turystyki do

maksymalizacji korzyści i minimalizacji kosztów

3 kategorie aspektów rozwoju turystyki:

1) skutki gospodarcze/ekonomiczne
2) wpływ na środowisko
3) skutki społeczne i kulturowe

SKUTKI GOSPODARCZE/EKONOMICZNE:

POZYTYWNE:

 Przyczynia się do wzrostu dochodu i poziomu życia

 Zwiększa możliwość zatrudnienia
 Zwiększa przychody z podatków (zasila budżety samorządów)
 Poprawia lokalną gospodarkę
 Wpływa na poprawę infrastruktury użyteczności publicznej
 Tworzy nowe możliwości biznesowe – rozwój przemysłu i usług (kreuje
przedsiębiorczość)
 Wpływa na rozwój handlu
 Tworzy dochód narodowy

NEGATYWNE:

 Zwiększa koszty utrzymania – wzrost ceny towarów i usług

 Wpływa na wzrost cen gruntów i mieszkań
  Wpływa na wzrost kosztów budowy i utrzymania dodatkowej infrastruktury
(woda, drogi, kanalizacja, energia itp.)
 Zwiększa potencjał importowanej siły roboczej
 Turystyka sezonowa stwarza problemy bezrobocia
 Niskie płace
 Zajmuje (wartościowe) grunty istotne dla innych działalności gospodarczych
 Zyski mogą być eksportowane przez nielokalnych właścicieli

WPŁYW NA ŚRODOWISKO:

POZYTYWNY:

 Ochrona wybranych środowisk przyrodniczych

 Zapobieganie upadkowi ekologicznemu
 Poprawa wyglądu obszaru (wizualna i estetyczna)
 „czysty” przemysł (bez kominów)

NEGATYWNY:

 Utrata naturalnego krajobrazu i gruntów rolnych na rozwój turystyki

 Degradacja krajobrazu
 Utrata otwartej przestrzeni
 Zanieczyszczenia (powietrze, woda, hałas, odpady stałe)
 Niszczenie flory i fauny
 Niedobory wody
 Wprowadzenie gatunków egzotycznych
 Zakłócenie cykli i zachowań zwierząt

SKUTKI SPOŁECZNE I KULTUROWE:

POZYTYWNY:

 Poprawa jakości życia

 Ułatwia kontakty z innymi ludźmi (doświadczenie edukacyjne)
 Wprowadza pozytywne zmiany wartości i zwyczaje
 Poprawia zrozumienie różnych społeczności
 Wpływa na zachowanie lokalnej tożsamości kulturowej
 Zwiększa zainteresowanie historią i kulturą i promuje wymianę kulturalną
 Zwiększa tolerancję na różnice społeczne
 Zaspokaja potrzeby psychologiczne

NEGATYWNE:

 Nadmierne zaludnienie miejscowości turystyczno-wypoczynkowych (overtourism)

 Zwiększenie zagrożenia zdrowia, a nawet życia turystów/mieszkańców (patologie –
nadmierne i nielegalne: alkohol, narkotyki, terroryzm)
 Zwiększona przestępczość, prostytucja, hazard, przemyt itp.
 Niepożądane zmiany stylu życia
 Modyfikacja struktury społecznej
 Negatywne zmiany wartości i zwyczajów
 Przesiedlenie mieszkańców w celu rozwoju turystyki
 Wykluczenie mieszkańców z korzystania zasobów regionu

 FORMY TURYSTYKI:
1) Poznawcza – ogół podróży wykonywanych w celach poznawczych
W jej skład wchodzą:
*turystyka kulturowa – etniczna, festiwalowa, kulinarna, ekoturystyka
*turystyka przyrodnicza – geoturystyka, ornitologiczna, polarna, safari, ekoturystyka
*turystyka krajoznawcza
* turystyka lingwistyczna
* turystyka wolontariuszy
2) Wypoczynkowa – ogół podróży wykonywanych w celach wypoczynkowych
W jej skład wchodzą:
*agroturystyka
*turystyka morska
*turystyka rozrywkowa
* turystyka handlowa
* turystyka zabawy (clubbing, party tourism)
* turystyka erotyczna
3) Kwalifikowana (specjalistyczna)
4) Zdrowotna
5) Religijna
6) Biznesowa