Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng

TS. Cao V«n Ki¶n

vankien.tt@gmail.com

Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 1/8
Nëi döng

Trong ch÷ìng n y, chóng ta s³ håc v· Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 2/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng
ành Ngh¾a 1
Gi£ sû A l  ma trªn thüc vuæng c§p n, sè thüc λ gåi l  trà ri¶ng cõa A n¸u
ph÷ìng tr¼nh
Ax = λx, x ∈ Rn
câ nghi»m x = (x1 , x2 , . . . , xn )T 6= (0, 0, . . . , 0)T . Vectì x n y ÷ñc gåi l  vectì
ri¶ng ùng vîi trà ri¶ng λ.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 3/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

Example 0.1
 
Cho A = 4
1
−2
1
.
• λ=3 l  mët trà ri¶ng cõa A; x = (2, 1) l  vectì ri¶ng cõa A t÷ìng ùng vîi
trà ri¶ng λ = 3.
• λ = 2 l  mët trà ri¶ng cõa A; x = (1, 1) l  vectì ri¶ng cõa A t÷ìng ùng vîi
trà ri¶ng λ = 2.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 4/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

Example 0.1
 
Cho A = 4
1
−2
1
.
• λ=3 l  mët trà ri¶ng cõa A; x = (2, 1) l  vectì ri¶ng cõa A t÷ìng ùng vîi
trà ri¶ng λ = 3.
• λ = 2 l  mët trà ri¶ng cõa A; x = (1, 1) l  vectì ri¶ng cõa A t÷ìng ùng vîi
trà ri¶ng λ = 2.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 4/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

ành Ngh¾a 2
Cho A l  ma trªn vuæng c§p n, a thùc °c tr÷ng pA (λ) cõa A ÷ñc x¡c ành bði

pA (λ) = det(λI − A)

Ph÷ìng ph¡p t¼m trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

• B÷îc 1: T¼m a thùc °c tr÷ng det (A − λIn ).
• B÷îc 2: Gi£i det (A − λIn ) = 0. Nghi»m ph÷ìng tr¼nh °c tr÷ng l  gi¡ trà
ri¶ng.
• B÷îc 3: Gi£ sû λ0 l  gi¡ trà ri¶ng. Gi£i h» ph÷ìng tr¼nh (A − λ0 In ) x = 0.
Nghi»m khæng t¦m th÷íng cõa h» n y l  vectì ri¶ng c¦n t¼m.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 5/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

ành Ngh¾a 2
Cho A l  ma trªn vuæng c§p n, a thùc °c tr÷ng pA (λ) cõa A ÷ñc x¡c ành bði

pA (λ) = det(λI − A)

Ph÷ìng ph¡p t¼m trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

• B÷îc 1: T¼m a thùc °c tr÷ng det (A − λIn ).
• B÷îc 2: Gi£i det (A − λIn ) = 0. Nghi»m ph÷ìng tr¼nh °c tr÷ng l  gi¡ trà
ri¶ng.
• B÷îc 3: Gi£ sû λ0 l  gi¡ trà ri¶ng. Gi£i h» ph÷ìng tr¼nh (A − λ0 In ) x = 0.
Nghi»m khæng t¦m th÷íng cõa h» n y l  vectì ri¶ng c¦n t¼m.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 5/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

Example 0.2
T¼m a thùc °c tr÷ng, trà ri¶ng, v  vectì ri¶ng cõa ma trªn
 
−1 3
A=
−2 4

Gi£i. a thùc °c tr÷ng cõa ma trªn A ÷ñc cho bði

 
λ+1 −3
pA (λ) = det [λI2 − A] = det = λ2 − 3λ + 2
2 λ−4

Do â trà ri¶ng cõa ma trªn A l : λ1 = 1, v  λ2 = 2.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 6/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

Example 0.2
T¼m a thùc °c tr÷ng, trà ri¶ng, v  vectì ri¶ng cõa ma trªn
 
−1 3
A=
−2 4

Gi£i. a thùc °c tr÷ng cõa ma trªn A ÷ñc cho bði

 
λ+1 −3
pA (λ) = det [λI2 − A] = det = λ2 − 3λ + 2
2 λ−4

Do â trà ri¶ng cõa ma trªn A l : λ1 = 1, v  λ2 = 2.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 6/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

Example 0.2
T¼m a thùc °c tr÷ng, trà ri¶ng, v  vectì ri¶ng cõa ma trªn
 
−1 3
A=
−2 4

Gi£i. a thùc °c tr÷ng cõa ma trªn A ÷ñc cho bði

 
λ+1 −3
pA (λ) = det [λI2 − A] = det = λ2 − 3λ + 2
2 λ−4

Do â trà ri¶ng cõa ma trªn A l : λ1 = 1, v  λ2 = 2.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 6/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

Example 0.2
T¼m a thùc °c tr÷ng, trà ri¶ng, v  vectì ri¶ng cõa ma trªn
 
−1 3
A=
−2 4

Gi£i. a thùc °c tr÷ng cõa ma trªn A ÷ñc cho bði

 
λ+1 −3
pA (λ) = det [λI2 − A] = det = λ2 − 3λ + 2
2 λ−4

Do â trà ri¶ng cõa ma trªn A l : λ1 = 1, v  λ2 = 2.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 6/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

Example 0.2
T¼m a thùc °c tr÷ng, trà ri¶ng, v  vectì ri¶ng cõa ma trªn
 
−1 3
A=
−2 4

Gi£i. a thùc °c tr÷ng cõa ma trªn A ÷ñc cho bði

 
λ+1 −3
pA (λ) = det [λI2 − A] = det = λ2 − 3λ + 2
2 λ−4

Do â trà ri¶ng cõa ma trªn A l : λ1 = 1, v  λ2 = 2.

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 6/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
Trà ri¶ng v  vectì ri¶ng

1 Ùng vîi trà ri¶ng λ1 = 1, th¼ vectì ri¶ng x1 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
3
    
2 −3 u 2u − 3v =0 u= 2t
(λ1 I − A)x1 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −3 v 2u − 3v =0 v= t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ1 I − A)x1 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x1 = ( 32 t, t) = ( 32 , 1)t
2 Ùng vîi trà ri¶ng λ2 = 2, th¼ vectì ri¶ng x2 = (u, v) l  nghi»m cõa h» ph÷ìng
tr¼nh:
    
3 −3 u 3u − 3v =0 u =t
(λ2 I − A)x2 = 0 ⇐⇒ = 0 ⇐⇒ ⇐⇒ , ∀0 6= t ∈ R.
2 −2 v 2u − 2v =0 v =t

Nghi»m têng qu¡t cõa h» ph÷ìng tr¼nh (λ2 I − A)x2 = 0 l 

vîi t 6= 0.
x2 = (t, t) = (1, 1)t

TS. Cao V«n Ki¶n Ch÷ìng 4: Trà Ri¶ng - Vectì Ri¶ng Ng y 12 th¡ng 11 n«m 2021 7/8
C£m ìn quþ anh/chà ¢ theo dãi!