6

ARALING PANLIPUNAN
Kwarter II – Linggo 7
Pakikipaglaban ng mga Pilipino
para sa Kalayaan Laban sa Hapon

CONTEXTUALIZED LEARNING ACTIVITY SHEETS

CONTEXTUALIZED LEARNING
SCHOOLS DIVISION ACTIVITY
OF PUERTO PRINCESASHEETS
CITY
SCHOOLS DIVISION OF PUERTO PRINCESA CITY
Araling Panlipunan - Baitang 6
Contextualized Learning Activity Sheets (CLAS)
Kwarter II – Linggo 7: Pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa Kalayaan Laban
sa Hapon
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda
kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit sa CLAS na
ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban
sa CLAS na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito. Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot ng Kagawaran.
Inilathala ng Dibisyon ng Lungsod ng Puerto Princesa
Bumuo sa Pagsusulat ng Contextualized Learning Activity Sheets
Manunulat: Juliet Gabinete-Sabando
Pangnilalamang Patnugot: Marites L. Arenio, Maria Lea A. Magbanua
Editor: Maria lea A. Magbanua
Tagawasto: Marites Q. Manlangit, Preciosa G. Tatel
Tagasuri: Marites L. Arenio, Maria Lea A. Magbanua, Rodney M. Ballaran,
Carissa M. Calalin

Tagaguhit: Juliet Gabinete-Sabando

Tagalapat: Michelle L. Macan

Tagapamahala:
Servillano A. Arzaga, CESO V, SDS
Loida P. Adornado PhD. ASDS
Cyril C. Serador PhD. CID Chief
Ronald S. Brillantes, EPS-LRMS Manager
Marites L. Arenio, EPS - Araling Panlipunan
Eva Joyce C. Presto, PDO II
Rhea Ann A. Navilla, Librarian II

Pandibisyong Tagasuri ng LR:

Ronald S. Brillantes, Mary Jane J. Parcon, Rodney M. Ballaran,
Carissa M. Calalin, Jouilyn O. Agot

Division of Puerto Princesa City-Learning Resource Management Section (LRMS)

Sta. Monica Heights, Brgy. Sta. Monica, Puerto Princesa City
Telephone No.: (048) 434 9438
Email Address: puertoprincesa@deped.gov.ph
Pangalan: Baitang at Seksyon:

Aralin 1
Pakikipaglaban ng mga Pilipino
Para sa Kalayaan Laban sa Hapon
MELC: Naipaliliwanag ang paraan ng pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa kalayaan
laban sa Hapon

Mga Layunin:
1. Naiisa-isa ang mga layunin at pamamaraan ng mga kilusang nabuo sa
panahon ng pananakop ng mga Hapones
2. Natutukoy ang paraan ng pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa
kalayaan laban sa mga Hapones
3. Naipaliliwanag ang paraan ng pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa
kalayaan laban sa mga Hapones

Ating Alamin at Tuklasin

Ang mga Pilipino ay kilala sa pagiging matatag
Paghawan ng at hindi sumusuko sa anumang laban, mga
Balakid katangiang napatunayan na sa mga laban sa mga
sibilyan- ang mga nauna nang mananakop. Ang tatlong taong
ordinaryo o pananakop ng mga Hapones ay mga taon rin ng pag-
pangkaraniwang aalsa ng mga Pilipino. Hindi natapos ang laban ng mga
mamamayan ng Pilipino nang bumagsak ang Bataan at Corregidor sa
bansa kamay ng mga Hapones. Kumampi rin ang ibang
Pilipino sa kanila katulad ng mga MAKAPILI. Sa kabila
Makapili- tawag sa
mga Pilipinong ng matinding pagpapahirap at kalupitan ng mga
pumanig sa mga Hapones sa mga Pilipino pinili pa rin nilang ipaglaban
Hapones at syang ang ating kalayaan.
nagsusumbong sa
mga Pilipinong Kilusang Gerilya
lumalaban sa mga Ang ibang sundalong Pilipino at sibilyan ay
Hapones. namundok at pinagpatuloy ang paglaban ng palihim.
Garison- mga kawal Bumuo sila ng mga pangkat upang maging samahan
na nahihimpil sa laban sa mga Hapones na kung tawagin ay gerilya.
isang pook Ang kanilang layunin ay lusubin ang mga garison,
patayin ang mga sundalo at opisyal na Hapon,
palayain ang mga nakakulong, at salakayin ang mga
istasyong military upang sirain ang mga kagamitan at kumuha ng mga armas.
Unang itinatag ito ng mga takas na kawal na Pilipino at Amerikano mula sa
Corregidor at Bataan. Iba-iba ang mga propesyon ng mga taong sumapi rito. May
mga guro, mag-aaral, pari, mga opisyal at sundalong Pilipino, mga pinunong bayan,
at pinunong panlalawigan. Hindi sila naniwala sa ipinakitang layunin ng mga
Hapones sa bansa. Nais nilang magwakas ang pananakop ng mga Hapones sa
bansa. Pakunwaring nakikiisa sila sa mga Hapones ngunit ipinaaalam nila sa mga
Amerikano ang anumang impormasyon na nakukuha sa pakikisalamuha sa mga
kalaban.

1
 Ang kalupitan ng mga Hapones sa mga Pilipino ang nagbunsod sa kanila
upang itatag ang kilusang gerilya. Kinakatakutan nila ang mga Kempeitai, ang
pulisyang military ng mga Hapones. Labis na pinarusahan ng mga Kempeitai ang
mga nadadakip na gerilyang Pilipino. Ikinulong sila sa Fort Santiago at doon
pinarusahan at pinatay. Naglagi ang mga gerilya sa mga kabundukan, kagubatan,
at malalayong pook. Ginawa nila ito upang hindi sila matunton ng mga Hapones.
Ang iba sa kanila ay nasa mga lungsod at mga bayan. Sila ang tagahatid-balita sa
mga gerilya na nagtatago sa kagubatan, kabundukan, at mga ilang na pook.
Mahirap hulihin ang mga gerilya. Marunong silang magtago. Bigla lamang silang
lumilitaw kapag sinasalakay nila ang mga garison ng mga Hapones. Sinamsam nila
ang mga armas ng mga kalaban at ginamit ang mga ito sa pakikipaglaban sa mga
Hapones.
Lalong naging malupit at mahigpit ang mga hapon habang lumalaki ang
grupo ng mga gerilya. Kinukuha ang mga pinaghihinalaan at kinukulong. Ngunit
habang tinatakot ang bayan lalo namang tumindi ang galit ng mga Pilipino.

HUKBALAHAP (Hukbo ng Bayan Laban sa Hapon)

Itinatag ito nina Luis Taruc, Pedro Abad Santos, Jose Banal, at Casto
Alejandrino noong March 29, 1942. Ang mga layunin nila ay mapabagsak at
makamit ang kalayaan sa pagmamalupit ng mga Hapones, mapanatili ang
katahimikan ng bayan, at pangalagaan ang sakahang kinamkam ng mga Hapones.
Kaya mga magsasaka sa Gitnang Luzon at Katimugang Luzon ang karamihan sa
mga kasapi nito. Ang mga magsasakang labis na naghirap sa panahong ito ay
nagbuklod upang bumuo ng isang kilusang may katulad na simulain sa mga
gerilya. Higit sa lahat, ang mga magsasaka ang lubhang nakadama ng
pagmamalupit ng mga Hapones. Ang kanilang mga sakahan ay pinagiinteresan ng
mga opisyal na Hapones. Ang mga bigas na kanilang inaani ay kinukumpiska.
Maging ang mga hayop at iba pang tanim na kanilang pinaghirapan ay nagsilbing
pagkain at lakas ng mga Hapones habang ang kanilang mga pamilya ay namamatay
sa gutom. Sila rin ang kadalasang pinaghihinalaang kasapi ng kilusang gerilya. Ang
mga kababaihan sa mga lalawigan at mga bukirin ay naging biktima ng maraming
kalupitan at pang-aabuso sa kamay ng mga sundalong Hapones. Sila ay
pinagsamantalahan at ikinulong sa comfort house. Tinawag silang comfort women.
Nang lumaon, tinawag silang HUK. Ang kilusang ito ay binubuo ng mga
magsasakang handang mangalaga sa kanilang mga sakahang kinakamkam ng mga
Hapones. Naging tagapangalaga rin sila ng katahimikan ng kanilang mga bayan.
Sinalakay at nakipaglaban sila sa mga Hapones. Naging marahas ang ginawang
pagsugpo ng mga HUK sa mga Hapones. Daan-daang Hapones ang kanilang
pinatay. Sinasabing mas higit silang marahas kaysa mga gerilya kaya’t mas higit
silang kinatakutan ng mga Hapon.
Marami ring ibang Pilipinong hindi kasapi ng mga gerilya o ng Huk ang
nagbigay suporta sa mga kilusan. Sila ang nagtatago at gumagamot sa mga sugatan
at nagpapakain ng palihim na mga nangangailangan.
Kalaunan, tinupad ni General Douglas MacArthur ang binitawan niyang
pangako na “I shall return” at siya ay bumalik sa Pilipinas noong Enero 9, 1944
upang tumulong sa pagkamit ng kasarinlan ng Pilipinas. Sa tulong ng ibat ibang
pwersa kabilang ang mga grupo ng gerilya, sumuko ang mga Hapones noong
Setyembre 2, 1945.

(Pinagkunan: Zenaida Q. Reyes at Nerissa S. Tantengco, Daloy ng Kasaysayan

at Pamahalaang Pilipino, Quezon City: Dane Publishing House, Inc.,
1997, 202-205.)

2
 Tayo’y Magsanay
Gawain 1

Panuto: Isulat ang TAMA sa patlang bago ang bilang kung ang pangungusap ay
tumutukoy sa pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa Kalayaan laban sa Hapones
at MALI kung hindi.

______1. Ang mga gerilya ay mga dating sundalo na lumaban sa mga Hapones

______2. Ang mga sundalong Pilipino ang nakapagpasuko sa mga Hapones

______3. Higit na naging malupit sa mga Hapones ang mga Huk kaysa sa mga
gerilya?

______4. Nagpatuloy sa paglaban ang mga Pilipino kahit nasakop na ng mga

Hapones ang Pilipinas.

______5. Ang mga Huk ang mga dating sundalo ng Hukbong Sandatahan ng
Pilipinas.

Gawain 2

Panuto: Ipares ang mga pahayag sa Hanay A sa inilalarawan nito sa Hanay B.

Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang.
Hanay A Hanay B

___1. Namuno sa HUKBALAHAP A. Makapili

___2. Ang paglaya ng Pilipinas ang B. dinakip at ipatapon sa
pangunahing layunin nito Fort Siantago
___3. Kapag hindi sumunod sa mga batas
C. HUKBALAHAP
___4. mga pilipinong maka-Hapon
D. Comfort Women
___5. Mga babaeng pinagsamantalahan at
ikinulong sa comfort house E. Luis Taruc

Naging makabuluhan ba ang pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa kalayaan

laban sa mga Hapones?

3
 Ating Pagyamanin
Gawain 1
Panuto: Gamit ang inyong mga natutunan kumpletuhin ang graphic organizer sa
ibaba sa pamamagitan ng pagsulat ng dalawang paraan ng pakikipaglaban sa
mga Hapones ng bawat kilusan.

Kilusan Paraan

1. ______________________________
____________________________________
____________________________________
GERILYA
2. ______________________________
____________________________________
____________________________________

1. ______________________________
____________________________________
____________________________________
HUKBALAHAP
2. ______________________________
____________________________________
____________________________________

Gawain 2
Panuto: Gumawa ng panunumpa.

Ako ay Pilipino, ipaglalaban ko ang aking bansa laban sa mga dayuhan

dahil_______________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_____________________________________________________.

Paano mo pahahalagahan at iingatan ang ating kalayaan?

4
 Ang Aking Natutuhan

Panuto: Buuin ang bawat pangungusap. Piliin sa loob ng kahon sa ibaba ang
tamang sagot at isulat sa patlang.

Handang magbuwis ng sariling buhay ang mga Pilipino makamit

lamang ang kalayaan ng ating Inang Bayan. Kaya kahit sa kabila ng matinding
pagmamalupit ng mga _________________ sa mga Pilipino ay pinili pa rin nilang
ipaglaban ang _______________________ ng ating bansa. Tinawag na
______________ ang mga sundalo at iba pang sibilyan na namundok upang
doon bumuo ng grupo na lihim na makikipaglaban sa mga Hapones.
________________ ang tawag sa pulis militar ng mga Hapones. Ikinukulong sa
__________________________ang mga nadadakip na gerilyang Pilipino.
Itinatag din ang __________________ na isang kilusang laban sa
mga Hapones. Itinatag ito nina Luis Taruc, Pedro Abad Santos, Jose Banal, at
Casto Alejandrino noong. Kinalaunan tinawag silang _____________.
Tinupad ni General _________________________________ ang binitawan
niyang pangako na “I shall return” at siya ay bumalik sa Pilipinas noong
______________________. Sa tulong ng ibat ibang pwersa kabilang ang mga
grupo ng gerilya, sumuko ang mga Hapones noong ________________________.

Hapones kalayaan

Enero 9, 1944 Douglas MacArthur Kempeitai

HUKBALAHAP March 29, 1942 Fort Santiago

Setyembre 2, 1945 Huk Gerilya

5
 Ating Tayahin
Panuto: Basahin at unawain ang mga detalye patungkol sa pakikipaglaban ng mga
Pilipino sa mga Hapones. Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang bago ang
bilang.
_____ 1. Anong kilusan ang binuo ng mga magsasakang handang mangalaga sa
katahimikan ng bayan?
A. Gerilya B. HUKBALAHAP C. KALIBAPI D. Makapili

_____ 2. Saan pumunta ang mga gerilya upang magtago sa mga Hapones?
A. Kabundukan B. Kapatagan C. Karagatan D. ilog
_____ 3. Ano ang tawag sa mga sundalo at sibilyang namundok at patuloy na
nakipaglaban sa mga Hapones?
A. Gerilya B. HUKBALAHAP C. KALIBAPI D. Makapili

_____ 4. Ano ang tawag sa pulis militar ng mga Hapones?

A. Direktor-heneral B. Heneral C. Kempeitai D. Makapili
_____ 5. Sinong Amerikanong heneral ang nangako ng “I shall return” at tinupad
ito?
A. Heneral Douglas MacArthur C. Heneral Wesley Merritt
B. Heneral Omar Bradley D. Heneral Masaharu Homma
_____ 6. Kailan sumuko ang mga Hapones?
A. Agosto 9, 1944 C. Marso 29, 1942
B. Hulyo 4, 1945 D. Setyembre 2, 1945
_____ 7. Alin sa sumusunod ang HINDI layunin ng kilusang HUKBALAHAP?
A. Makamit ang kalayaan mula sa mga Hapones
B. Pangalagaan ang mga sakahang kinamkam ng mga Hapones
C. Makipagtulungan sa mga Hapones sa pagsakop sa bansa
D. Mapanatili ang katahimikan ng bayan
_____ 8. Alin sa sumusunod ang layunin ng mga Gerilya sa kanilang
pakikipaglaban?
A. Lusubin ang mga garison
B. Patayin ang mga sundalo at opisyal na Hapones
C. Palayain ang mga nakakulong
D. Lahat ng nabanggit
_____ 9. Paano nakatulong ang mga Pilipinong sibilyan sa mga mandirigmang
Pilipino?
A. Sila ang nagtatago at gumagamot sa mga sugatan mga Pilipino
B. Tagapagpadala ng armas at mensahe
C. nagpapakain ng palihim na mga nangangailangan
D. Lahat ng nabanggit
_____ 10. Ano ang kahalagahan ng petsang Hunyo 4, 1945 sa mga Pilipino?
A. Sumuko ang mga Hapones
B. Idineklara ni Mac Arthur ang kalayaan ng Pilipina mula sa mga Hapones
C. Itinatag ang HUKBALAHAP
D. Bumalik sa Pilipinas si Heneral Mac Arthur

6
 Susi sa Pagwawasto
Tayo’y Magsanay
Ang Aking Natutuhan
Ating Tayahin
Gawain 1
1. Tama Hapones
1. B
2. Tama kalayaan
2. A
3. Tama Gerilya
3. A
4. Tama Kempeitai
4. C
5. Mali Fort Santiago
5. A
HUKBALAHAP
6. D
Gawain 2 March 29, 1942
7. C
1. E Huk
8. D
2. C Douglas MacArthur
9. B
3. B Enero 9, 1944
10. D
4. A Setyembre 2, 1945
5. D

Ating Pagyamanin

Gawain 1 1. Bumuo sila ng mga

pangkat upang
maging samahan
GERILYA laban sa mga
Hapones.

2. Nilusubon nila ang

mga garrison.

1. Sinalakay at
nakipaglaban sila sa
mga Hapones.
HUKBALAHAP
2. Daan-daang
Hapones ang kanilang
pinatay.

Gawain 2 - Ang kasagutan ay depende sa ideya ng mag-aaral

Sanggunian
Aklat

Reyes, Zenaida Q., at Nerissa S. Tantengco. Daloy ng Kasaysayan at Pamahalaang Pilipino.

Quezon City: Dane Publishing House, Inc., 1997.

7
FEEDBACK SLIP

A. PARA SA MAG-AARAL

Maraming salamat sa paggamit ng Contextualized Learning

Activity Sheets na ito. Hangarin nito ang iyong lubusang pagkatuto sa OPO HINDI
tulong ng iyong kapamilya.

1. Kontento at masaya ka bang natuto gamit ang CLAS na ito?

2. Nasunod at nagawa mo ba ang mga proseso at pamamaraang

nakasaad para sa iba’t ibang gawain para sa iyong pagkatuto?

3. Ikaw ba ay ginabayan o sinamahan ng sinuman sa iyong

kapamilya para sa pag-aaral gamit ang CLAS na ito?

4. Mayroon bang bahagi sa CLAS na ito na ikaw ay nahirapan

(kung Opo, ano ito at bakit?)

B. PARA SA MAGULANG O TAGAPATNUBAY

Suhestiyon o Rekomendasyon para sa mas maayos na serbisyo

at pagkatuto ng inyong anak gamit ang CLAS na ito?

Mayroon (Pakisulat sa nakalaang guhit)

Wala

Contact Number : __________________________________

PANGALAN NG PAARALAN:

Pangalan at Lagda ng Guro:

Pangalan at Lagda ng Magulang

o Tagapatnubay:

Petsa ng Pagtanggap ng CLAS:

Petsa ng Pagbalik ng CLAS: