21.07.

2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

Zadania maturalne z biologii

1 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 10.
10. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono dwa doświadczenia z roślinami pomidora i tytoniu. W pierwszym
doświadczeniu (rys. 1) zaszczepiono łodygę tytoniu na podkładce z korzenia pomidora,
w
wyniku czego rozwinęły się normalne liście tytoniu, ale zupełnie pozbawione nikotyny.
W
drugim doświadczeniu (rys. 2) zaszczepiono łodygę pomidora na korzeniach tytoniu
i
zaobserwowano, że liście pomidora zawierały nikotynę.
Wyniki obu doświadczeń przedstawiono na rysunkach 1
i 2.

Na podstawie wyników eksperymentu sformułuj wniosek dotyczący miejsca syntezy

nikotyny.

 Rozwiązanie

Poprawna odpowiedź:

Miejscem syntezy (wytwarzania) nikotyny w roślinie tytoniu jest korzeń.

1 p. – za sformułowanie prawidłowego wniosku dotyczącego miejsca syntezy nikotyny

w
roślinie tytoniu

0 p. – za odpowiedź niepoprawną

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 1/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

2 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 12.
12. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie, do którego przygotowano dwa zestawy doświadczalne:

zestaw I – trzy świeżo odcięte liście kalarepy umieszczone w naczyniu z wodą

zestaw II – trzy świeżo odcięte liście kalarepy umieszczone w naczyniu z roztworem

cytokininy (kinetyny).

Oba zestawy umieszczono w ciemności. Po sześciu dniach stwierdzono, że liście kalarepy

umieszczone w naczyniu z wodą zżółkły a ich chloroplasty uległy degeneracji, natomiast
liście umieszczone w roztworze cytokininy zachowały żywozieloną barwę i normalnie
wykształcone chloroplasty.

Na podstawie przedstawionego opisu sformułuj problem badawczy do tego

doświadczenia.

 Rozwiązanie

Przykłady poprawnych odpowiedzi:

Wpływ cytokininy na proces starzenia się liści (kalarepy).

Wpływ cytokininy na utrzymanie barwy liści (kalarepy).
Czy cytokinina wpływa na rozpad chloroplastów (w komórkach liści kalarepy)?

1 p. – za poprawne sformułowanie problemu badawczego dotyczącego wpływu cytokinin

na funkcjonowanie liści roślin

0 p. – za odpowiedź merytorycznie niepoprawną

3 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 23.
23. (2
(2 pkt)
pkt)
Wykonano doświadczenie, którego celem było zbadanie roli procesu transpiracji
w
transporcie wody u roślin. W słoju z wodą umieszczono kilka liści selera naciowego.
Na
powierzchnię wody naniesiono cienką warstwę oleju i zaznaczono poziom wody. Słój
umieszczono w ciepłym pomieszczeniu. Po trzech godzinach zaobserwowano, że poziom
wody w słoju obniżył się, co zilustrowano na poniższym rysunku.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 2/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

a) Sformułuj hipotezę badawczą potwierdzoną wynikiem doświadczenia.

b) Wyjaśnij znaczenie warstwy oleju na powierzchni wody w tym doświadczeniu.

 Rozwiązanie

a) (0−1)

Przykłady poprawnych odpowiedzi (jedna spośród):

Transpiracja z powierzchni liści warunkuje przepływ wody w roślinie.

Transport wody w liściach roślin odbywa się na skutek siły ssącej wywołanej
transpiracją.

1 p. – za sformułowanie trafnej hipotezy badawczej odnoszącej się do celu

doświadczenia,
czyli roli procesu transpiracji w transporcie wody u roślin

0 p. – za odpowiedź niepoprawną lub zbyt ogólną, np. transpiracja wpływa na

transport wody
w roślinie

b) (0−1)

Przykład poprawnej odpowiedzi:

Olej zapobiega parowaniu wody z jej powierzchni w słoju, co mogłoby mieć wpływ
na
poprawność wyników badań.

1 p. – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające rolę warstwy oleju w uniemożliwieniu

parowania wody z jej powierzchni w słoju

0 p. – za odpowiedź merytorycznie niepoprawną

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 3/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

4 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 25.
25. (2
(2 pkt)
pkt)
Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadania 25. i 26.
Azot i potas wywierają największy wpływ na wysokość i jakość
plonów (zawartość
sacharozy
w korzeniach) buraków cukrowych. Badano wysokość plonów buraków
cukrowych
nawożonych dwoma różnymi dawkami azotu w zależności od odpowiednich
dawek potasu.

Wyniki przedstawiono w tabeli.

Plony buraków cukrowych w t/ha przy dawkach

Ilość potasu (w formie K2O) w azotu
kg/ha

120 kg/ha 180 kg/ha

bez potasu 50 51

80 53 55

160 56 58

240 58 60

Na podstawie: Buraki cukrowe, http://www.kali-gmbh.com.pl

Na podstawie powyższych danych narysuj diagram słupkowy, ilustrujący wpływ

stosowanego nawożenia na wysokość plonów buraków cukrowych. Zastosuj jeden układ
współrzędnych i poniższą legendę.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 4/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

 Rozwiązanie

Przykłady diagramów:

2 p. – za poprawne opisanie histogramów (Ilość potasu / K / K2O w kg/ha ) i podanie

wartości
liczbowych przy słupkach oraz opisanie osi Y: Plony / Wysokość plonów (buraków
cukrowych), w t/ha oraz

– poprawne wyskalowanie osi i narysowanie słupków histogramu zgodnie z podaną

legendą

1 p. – tylko za poprawne opisanie histogramów i opisanie osi Y, bez narysowania słupków

histogramu albo z błędnie narysowanymi słupkami, lub niepoprawnym
wyskalowaniem osi

albo

– tylko za poprawne narysowanie słupków histogramu oraz wyskalowanie osi Y

przy
niepełnym opisie osi i histogramów

0 p. – za całkowicie nieprawidłowo narysowany i opisany diagram

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 5/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

5 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 26.
26. (1
(1 pkt)
pkt)
Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadania 25. i 26.

Azot i potas wywierają największy wpływ na wysokość i jakość plonów (zawartość

sacharozy
w korzeniach) buraków cukrowych. Badano wysokość plonów buraków
cukrowych
nawożonych dwoma różnymi dawkami azotu w zależności od odpowiednich
dawek potasu.

Wyniki przedstawiono w tabeli.

Plony buraków cukrowych w t/ha przy dawkach

Ilość potasu (w formie K2O) w azotu
kg/ha

120 kg/ha 180 kg/ha

bez potasu 50 51

80 53 55

160 56 58

240 58 60

Na podstawie: Buraki cukrowe, http://www.kali-gmbh.com.pl

Azot jest pierwiastkiem niezbędnym m.in. do wytwarzania chlorofilu u roślin.

Wykaż zależność między niedoborem azotu a niską zawartością sacharozy w korzeniach

buraków cukrowych.

 Rozwiązanie

Przykład poprawnej odpowiedzi:

Niedobór azotu wywołuje spadek ilości chlorofilu w komórkach, co skutkuje zmniejszeniem

tempa procesu fotosyntezy i w konsekwencji ograniczeniem wytwarzania sacharozy
gromadzonej w korzeniach buraków.

1 p. – za poprawne wykazanie zależności pomiędzy niedoborem azotu a spowolnieniem

tempa fotosyntezy wynikającym ze spadku ilości chlorofilu, i wytwarzaniem
sacharozy jako
jej produktu (wtórnego)
https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 6/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

0 p. – za odpowiedź niepełną, która nie uwzględnia spadku ilości chlorofilu lub spadku
tempa
fotosyntezy, lub ograniczenia wytwarzania sacharozy, albo za odpowiedź
merytorycznie niepoprawną

6 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 27.
27. (2
(2 pkt)
pkt)
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem miało być sprawdzenie, czy podczas
kiełkowania zachodzą w nasionach procesy metaboliczne. Termos napełniono kiełkującymi
nasionami (ziarnami) pszenicy i szczelnie zamknięto korkiem. W korku umieszczono
termometr w sposób umożliwiający odczyt temperatury. Pomiary temperatury
rejestrowano
co 3 godziny w ciągu 24 godzin trwania doświadczenia. Stwierdzono
stopniowy wzrost
temperatury w próbie badawczej.

a) Podaj, jak powinna wyglądać próba kontrolna do tego doświadczenia.

b) Zaznacz błędną interpretację wyników powyższego doświadczenia.

A. W czasie kiełkowania nasion wzrasta ilość wydzielanego ciepła.

B. W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność reakcji oddychania.
C. W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność przemian anabolicznych.

 Rozwiązanie

a) (0−1)

Przykłady poprawnych odpowiedzi:

Niekiełkujące, np. suche nasiona pszenicy umieszczone w termosie zamkniętym

korkiem
z termometrem.
Zagotowane kiełkujące nasiona umieszczone w termosie zamkniętym korkiem
z
termometrem.

1 p. – za poprawnie określoną próbę kontrolną uwzględniającą materiał badawczy,

który
stanowią nasiona pozbawione możliwości kiełkowania w termosie zamkniętym
korkiem z termometrem

0 p. – za odpowiedź niepełną, np. która nie uwzględnia obecności termometru lub

merytorycznie niepoprawną
https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 7/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

b) (0−1)

Poprawna odpowiedź:

C. / W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywność przemian anabolicznych.

1 p. – za poprawnie zaznaczoną interpretację wyniku doświadczenia

0 p. – za zaznaczenie odpowiedzi niepoprawnej lub więcej niż jednej odpowiedzi

7 Matura
Matura Maj
Maj 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 5.
5. (2
(2 pkt)
pkt)
Na rysunkach przedstawiono dwa zestawy doświadczalne, które przygotowali uczniowie
w
celu zbadania zjawiska osmozy. Dwa lejki napełnili 50% roztworem glukozy i szczelnie
zamknęli celofanem. Dwie zlewki wypełnili zimną wodą. Do drugiej zlewki dodali dwie łyżki
mąki ziemniaczanej (skrobi) i zawartość intensywne wymieszali. W zlewkach umieścili lejki
z
roztworem glukozy, zaznaczając poziom cieczy w rurkach. Po kilku minutach
zaobserwowali, że w obydwu zestawach doświadczalnych poziom roztworu glukozy
w
rurkach lejków podnosił się w podobnym tempie.

a) Sformułuj problem badawczy do przeprowadzonego doświadczenia.

b) Na podstawie wyniku doświadczenia wyjaśnij, dlaczego rośliny magazynują skrobię,

a nie glukozę.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 8/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

 Rozwiązanie

a) (0−1)

Przykłady poprawnej odpowiedzi:

Wpływ skrobi na zmianę ciśnienia osmotycznego roztworu.

Czy skrobia jest związkiem osmotycznie czynnym?

1 p. – za poprawnie sformułowany problem badawczy odnoszący się do

przeprowadzonego
doświadczenia

0 p. – za sformułowanie problemu badawczego odnoszącego się tylko do zjawiska

osmozy
(bez uwzględnienia skrobi) lub za niepoprawnie sformułowany problem,
np.
dotyczący rozpuszczalności skrobi

b) (0−1)

Przykłady poprawnej odpowiedzi:

Skrobia nie mając właściwości osmotycznych, w przeciwieństwie do glukozy, nie

podwyższa ciśnienia osmotycznego w komórkach.
Skrobia jest nierozpuszczalna w wodzie, a więc w przeciwieństwie do glukozy, nie
zwiększa stężenia soku komórkowego w komórkach lub nie zwiększa turgoru
komórek, lub nie zmienia ciśnienia osmotycznego.

1 p. – za poprawne wyjaśnienie przyczyny magazynowania przez rośliny skrobi, a nie

glukozy, uwzględniające brak właściwości osmotycznych skrobi

tylko do
0 p. – za wyjaśnienie niepoprawne lub niepełne, które odnosi się
nierozpuszczalności
skrobi i nie uwzględnia wyników doświadczenia

8 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 6.
6. (1
(1 pkt)
pkt)
Poniżej opisano procesy zachodzące w komórkach szparkowych.
W wyniku aktywnego
transportu w komórkach szparkowych gromadzi się dużo jonów
potasowych (K+). Wskutek
rozkładu skrobi i przekształcania się glukozy w komórkach tych
gromadzą się również
ujemnie naładowane jony jabłczanowe. Wzrost stężenia obu
wymienionych jonów
powoduje obniżenie potencjału osmotycznego wody w komórkach
szparkowych w
porównaniu z komórkami sąsiednimi.

Wykreśl z poniższego zdania niewłaściwe określenia spośród wyróżnionych kursywą,

tak aby zdanie to stanowiło poprawne dokończenie powyższego tekstu.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 9/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

W wyniku opisanych procesów woda wnika do/wycieka z komórek szparkowych, co wpływa

na zmniejszenie/zwiększenie turgoru komórki, a w konsekwencji otwieranie/zamykanie się
szparek.

 Rozwiązanie

Poprawna odpowiedź:

kolejność wykreśleń: wycieka, zmniejszenie, zamykanie się

Za wykreślenie niewłaściwych określeń ze wskazanego zdania opisującego procesy

zachodzące w aparatach szparkowych – 1 pkt

9 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 14.
14. (3
(3 pkt)
pkt)
W tabeli przedstawiono dane dotyczące intensywności transpiracji badanego gatunku
rośliny
zależnie od szybkości wiatru.

Szybkość wiatru (m/sek) 1 2 3 4 5

Intensywność transpiracji (jednostki umowne) 15 32 42 48 52

a) Narysuj wykres liniowy ilustrujący zależność intensywności transpiracji tej rośliny

od szybkości wiatru.

b) Podaj dwa czynniki, inne niż wymienione w zadaniu, które wpływają na

intensywność transpiracji u roślin.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 10/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

1.

2.

 Rozwiązanie

a)

Za poprawny opis osi X – szybkość wiatru (m/s) i poprawny opis osi Y – intensywność
transpiracji (jedn. umowne) – 1 pkt

Za wyskalowanie obydwu osi, naniesienie punktów i narysowanie wykresu – 1 pkt

b) Przykłady czynników:

Temperatura, wilgotność powietrza, dostępność wody w podłożu, liczba

aparatów szparkowych, położenie aparatów szparkowych, zagłębienie aparatów
szparkowych, grubość kutikuli

Za podanie dwóch innych czynników wpływających na intensywność transpiracji – 1

pkt

10 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 15.
15. (2
(2 pkt)
pkt)
Zaznacz poniżej dwa przykłady ruchów roślin, które są tropizmami.

A. Owijanie się wąsów czepnych fasoli wokół tyczki.

B. Zamykanie się liści pułapkowych u rosiczki.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 11/12
21.07.2022, 13:13 Zadania maturalne z biologii | BiologHelp

C. Składanie się liści mimozy pod wpływem dotyku.

D. Wzrost łagiewki pyłkowej w kierunku zalążni.
E. Otwieranie się kwiatów, np. u krokusa czy tulipana.

 Rozwiązanie

Za prawidłowe zaznaczenie każdego przykładu – po 1 pkt

Poprawne odpowiedzi

czepnych fasoli wokół tyczki.
– A. / Owijanie się wąsów
– D. / Wzrost łagiewki pyłkowej w kierunku zalążni.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=52&page=7 12/12