Guri i themelit i teorise se ofertes
 Supozimi:Qe te gjitha firmat kane si
Kapitulli 6
FIRMAT(BIZNESET)
Dr Majlinda CAKALLI-KULLAJ
MIKROEKONOMI 1
Fitimi
 Fitimi eshte forca levizese e prodhimit
Sipermarresit qe te fitojne:
 -krijojne produkte/sherbime te dobishme
 -perdorin metoda efektive te prodhimit
 -financojne prodhime
 -tregtojneprodukte/shebime me cmime me
te larta se kosto
qellim te kene sa me shume fitim te
mundshem
 Teoria e ofertës është teoria që
tregon se sa prodhim zgjedh firma
për të prodhuar
7.1
Maksimizimi i Fitimit
Analiza e ndryshimit te kostove dhe te
ardhurave ne nivelin e prodhimit,ben te
mundur qe firma te zgjedh nivelin e
prodhimit qe maksimizon fitimet e saj
7.2 7.3
1
Teoria e Ofertes Risku i marre persiper
Vendimi i firmave se sa prodhim te ofrojne varet nga
Kostot e prodhimit dhe te ardhurat qe ato  Firmahyn ne biznes duke e ditur
marrin nga shitja e produktit
se suksesi nuk eshte i garantuar;
Kostot
e prodhimit Te Ardhurat
 neseplanet deshtojne edhe
parate mund te humbasin
Firma zgjedh
nivelin e prodhimit

7.4 7.5

Organizimi i biznesit

 Ç’është firma?
 Si janë të organizuara firmat
në biznes?
 Pse disa prej tyre janë të
mëdha e disa prej tyre janë të
vogla?

7.6 7.7

2
 7.8 7.9

Format e organizimit te biznesit

Ka tre arsye kryesore pse firmat jane  Firmë individuale

me eficiente se sa tregjet si koordinatore  -zoterohet nga nje individ i vetem i cili
te aktivitetit ekonomik:  eshte pergjegjes per fitimin dhe per
 humbjet
 ulja e kostove te transaksioneve,
 ekonomizimet e shkalles,  Firma me okrtakeri
-zoterohet ne menyre te perbashket ng
 ekonomizimet e dy ose me shume individ te cilet kane
skudrave te prodhimit pergjegjesi te pakufizuar

7.10 7.11

3
 Korporatat Per nje biznes te vazhdueshem
dhe te garantuar
Pronesi e ndare midis aksionereve
– Me te drejta ligjore per te prodhuar  Nevojiten burime financiare te
dhe per te shitur mjaftueshme.
– Pergjegjesi te kufizuara
 -burime financiare qe sigurohen
– Aksionet e shoqerive publike te
brenda firmes
rishitura ne burse
– Kapitali i nje korporate formohet
 -burime financiare qe sigurohen
nepermjet shitjes se jashte firmes
aksioneve, prandaj ato shpesh
quhen shoqeri aksionare 7.12 7.13

Burimet e brendshme te firmes Burimet e jashtme te firmes

 -perdorimin ose rikthimin e nje pjese  -shitja e aksioneve
te fitimit ne biznes
 -shitja e obligacioneve
 -perdorimin e pjeses se fondit te
amortizimit te kapitalit qe ende nuk  -marrja e kredise ose e huase
eshte perdorur per te zevendesuar
 bankare
makinerite apo pajisjet e konsumuara

7.14 7.15

4
 Aksioni
 1.Aksioni eshte nje leter me vlere,e cila
tregohet nominalisht ne aksionin e blere
 2.Te jep te drejten te marresh pjese ne
fitimet e firmes
 3.E ardhura e siguruar nga aksioni quhet
divident
Obligacioni
 -eshte nje leter me vlere
 -i sjell mbajtesit te tij te ardhura te
pervitshme ne baze te nje perqindje
fikse te percaktuar me pare
 Obligacioni ndryshon nga Aksioni
sepse zoteruesi I tij nuk eshte
bashkepronar I firmes

7.16 7.17

Emetimi i aksioneve
Diferenca
 Obligacioni ndryshon nga Aksioni
sepse zoteruesi i tij nuk eshte  Ekzistojne tre lloje kryesore aksionesh:
bashkepronar i firmes  Aksione te zakonshme,
 Aksione te preferuara
 Zoteruesi i obligacionit eshte kreditor  Aksione te konvertueshme.
afatgjate i firmes

7.18 7.19

5
 Marrja e kredive bankare
 kredia bankare nuk shitet ne tregjet financiare
 eshte nje hua qe sigurohet
me marreveshje midis korporates dhe bankes
 dallohet nga obligacioni :
 se pan, ajo jepet, si rrregull, per periudha me
afatshkurtera, maturohet per disa muaj deri disa
vjet
 se dyti, norma e interesit bankar eshte e
luhateshme, ajo leviz sipas kerkeses dhe ofertes
7.20
Bursa
 Vendi ku tregtohen letrat me vlere
 Kerkesa dhe Oferta e letres me vlere
percakton edhe cmimin e nje letre
me vlere ne burse
7.22
Shkrirja e firmave
 Shkrirja mund td realizohet nepdrmjet
gllaberimit ose ndpermjet marreveshjes
midis dy apo me shume firmave per
t'u bashkuar dhe per td krijuar nje firme td
re
7.21
Veprimet ne Burse
 -Investimi (Ata qe blejne aksione per
te marre pjese ne fitimet e nje firme
per nje kohe te gjate,realizojne nje
investim-quhen investitore
 -Spekulimi(Ata individe qe blejne dhe
shesin aksione per te kapur nje fitim
te shpejte afatshkurter quhen
spekulante
7.23
6
 Disa terma kyc Per kontabilistet
 E ardhura është ajo çfarë fiton firma  Te ardhurat totale jane te barabarta
nga shitjet. me shitjet totale shumezuar me
cmimin
 Kostot janë shpenzimet e prodhimit (Nese nje firme do te shiste 1000 pale
dhe shitjes. kepuce me nga 500L pala te ardhurat
totale do te ishin 500.000L)
 Fitimet janë teprica e të ardhurave
mbi koston.

7.24 7.25

Per kontabilistet Kontabiliteti i biznesit

 Kostot totale (pagat e
punetoreve,qeraja e kapitalit.interesi  Bilanci dhe Pasqyra e tё Ardhurave
I huave dhe pagesat e tjera per dhe Shpenzimeve janё dokumente
faktoret e tjere te prodhimit) bazё tё kontabilitetit tё firmёs
 Nese firma u paguan punetoreve per
te blere kepucet 200.000L,blen
materialet me nje vlere prej 100.000L
pra kosto totale eshte 300.000L

7.26 7.27

7
Mbajtja e kontabilitetit
 1. Menaxherёt (drejtuesit) e firmёs, duke u
bazuar nё informacionin qё marrin nga
dokumentat bazё tё kontabilitetit do tё jenë
nё gjendje tё marrin vendime sa mё tё
drejta nё veprimtarinё e firmёs qё drejtojnё.
 2. Pronarёt dhe drejtuesit e firmave
informohen nёse firma nё aktivitetin e saj
ёshtё me fitim apo me humbje. Kur firma
ёshtё me humbje, mbi kёtё bazё,
pёrcaktohen vёshtirёsitё dhe rrugёt e
zgjidhjes. 7.28
Bilanci i nje Firme
 -pasqyron gjendjen e përgjithshme
financiare të firmës.
 -tregon se çfarë zotëron firma,
 -tregon se çfarë ka marrë hua nga tё
tjerët dhe sa ёshtё vlera e saj në një
periudhë kohe tё dhёnё.
7.30
Mbajtja e kontabilitetit
 3. Nё qoftё blihen aksione apo
obligacione nё njё firmё, perpara
duhet tё studjohet gjendja
ekonomike dhe financiare e firmёs
nepermjet bilancit te firmёs dhe
pasqyrёs se tё ardhurave dhe
shpenzimeve tё saj pёr tё qenё tё
sigurt pёr vendimin qё do tё merret
7.29
Stoku dhe rrjedhjet
 Firma raporton dy lloje llogarish:
 -llogaria për mallin gjendje (stok)-
matet ne nje cast kohor
 -llogaria per rrjedhën e burimeve
financiare qe i korrespondojnë
matjeve gjatë një periudhe kohe.
7.31
8
 Stoku dhe rrjedhjet Pasurite dhe Detyrimet
 Firma me ane te llogarise per Ekzaminohet firma në një pikë të kohës, per
rezultatitin e të gjithë aktivitetit tregtar të saj në të
rrjedhën e burimeve raporton kaluarën.
llogaritë humbje-fitim për çdo vit
 Aktivet(pasurite)-Mjetet
– Cfare zoteron firma
 llogaria për mallin gjendje (stok)
pasqyrohet me ane te një bilanci
kontabël ku tregohen aktivet dhe
 Pasivet(detyrimet)
pasivet (detyrimet)
– Cfare detyrimesh ka firma afatshkurtra dhe
afatgjata
7.32 7.33

Bilanci Hyrjet dhe Daljet

MJETET = DETYRIMET + VLERËN NETO TË  Objektivi kryesor i firmёs ёshtё dhe do tё
FIRMËS (1) mbetet maksimizimi I fitimit tё saj.

 Hyrjet e burimeve financiare nё firmё

vlerë neto e firmës janë aktivet (mjetet) që paraqesin tё ardhurat e saj
ajo zotëron minus detyrimet e saj.
 Daljet janё kostot e saj pra tё gjitha
VLERA NETO E FIRMËS = AKTIVET shpenzimet qё kryhen pёr realizimin e
prodhimit.
(MJETET) – DETYRIMET (2)

7.34 7.35

9
 Rezultati Ekonomik Simbolet
Diferenca ndёrmjet tё ardhurave dhe TR-TC = Rezultat Financiar
kostove(shpenzimeve) jep fitimin ose TR >TC - Fitim
humbjen e firmёs pra rezultatin TR < TC- Humbje
ekonomik tё firmёs apo ndёrmarrjes .
TR-Te Ardhurat Totale
TC- Kosto Totale
Fitimi = Tё Ardhurat e Pёrgjithshme - Kur fitimi ekonomik ёshtё zero :TR-TC=0
Kostot e Pёrgjithshme Kontabёl themi se firma realizon fitim normal.

7.36 7.37

Fitimi dhe Humbja Nga e majta ne te djathte

 Firma ka fitim ,kur tё ardhurat totale tё
siguruara janё mё tё mёdha se  Shuma e shtyllёs sё majtё
kostot(shpenzimet)totale.Kёshtu fitimi
pёrfaqёson tepricёn e tё ardhurave mbi (aktivi) duhet tё jetё gjithmonë
shpenzimet e kryera pёr aritjen e kёtyre tё nё mёnyrё tё domosdoshme e
ardhurave. barabartё me shumёn e shtyllёs
sё djathtё (pasivi)
 Humbje kemi nё njё situate ekonomike kur
tё ardhurat e pёrgjithshme janё mё tё
vogla se kostot (shpenzimet)e
pёgjithshme.

7.38 7.39

10
 Snark International balance sheet
31 December 2000
7.40
Faktore Prodhimi
kostoja e prodhimit pёrcaktohet nga
-teknologjia e pёrdorur,e cila pёrcakton
se sa faktorё prodhimi duhen pёr tё
prodhuar kёtё sasi prodhimi
-çmimi qё duhet tё paguajё firma pёr
blerjen e kёtyre faktorёve
7.42
Kostot
 -njё faktor vendimtar nё marrjen e
vendimeve tё prodhimit dhe tё çmimit.
 Vendimi i firmёs se sa do tё prodhojё dhe
ofrojё nё treg lidhet me pёrgjigjen e dy
pyetjeve:
 -Sa do tё kushtojё prodhimi?
 -Sa tё ardhura do tё sigurohen nga shitja e
prodhimit?
7.41
Ekonomistёt dhe kontabilistёt i masin
kostot nё mёnyra tё ndryshme
 Kontabilisti interesohet në ndjekjen e
hyrjeve dhe daljeve në të holla të një
kompanie.
 Ekonomisti interesohet se si
ndikojnë të ardhurat dhe kostoja në
vendimet e ofertës të firmës, në
akordimin e burimeve në aktivitete të
veçanta
7.43
11
Ekonomistёt dhe kontabilistёt i masin
kostot nё mёnyra tё ndryshme
 Ekonomistët e identifikojnë koston e
përdorimit të një burimi jo si një pagesë të
bërë por si koston e tyre oportune.
 Kosto oportune
– sasia e humbur nga mos perdorimi i nje burimi
ne menyren me te mire alternative
 Kur ekonomisti flet per kostot e prodhimit
te nje firme,ai kupton te gjitha kostot
oportune qe firma perballon per te
realizuar prodhimin e te mirave dhe
sherbimeve
7.44
Shpenzimet dhe Ekonomistet
 -kosto te nenkuptuara(Nese ju
drejtoni nje firme tuajen duhet te
perfshini ne llogari koston e kohes
sepunes suaj ne firme)
7.46
Ekonomistёt dhe kontabilistёt i masin
kostot nё mёnyra tё ndryshme
 kostot oportune tё prodhimit ndahen ne:
 -kosto te drejtperdrejta
Çdo kosto qё kosto ka tё bёj me dalje
parash nga ana e firmёs ёshtё njё kosto e
drejtpёrdrejtё.
 Kostot e drejtpёrdrejta paraqesin kostot
kontabёl,aq sa I kushton firmёs prodhimi I
produktit ose shёrbimit
7.45
Kostot e nenkuptuara
 Ne qofte se ne bejme nje deklarim te
ardhurash prej 20.000euro/vit per firmen
themi se kjo eshte dicka e mire.
 Nese ne do te kishim punuar per dike
tjeter do te kishim 25000 euro,duke qene
te vetepunesuar humbasim 5000euro
panvaresisht prej nje fitimi kontabel prej
20.000euro.
 Ky konkluzion shperfill koston oportune te
kohes suaj!
7.47
12

Fitimi Supernormal
-fitimi i paster ekonomik dhe matja e
duhur e te gjithe kostove ekonomike
-tregues i vertete se sa mire po i
perdorni fondet tuaja ne biznes
-jane nxitje per zhvendosje te burimeve
brenda ose jashte biznesit
7.48
Fitimi kontabel
 Fitimi kontabel duke mos marre ne
konsiderate kostot e nenkuptuara
eshte gjithmone me I madh se fitimi
ekonomik
7.50
Ekonomistet dhe kontabilistet do te
arijne ne vlera te ndryshme te fitimit
 Ekonomistet e matin fitimin
ekonomik duke zbritur nga te
ardhurat totale te gjitha kostot
oportune
 Kontabilisti mat fitimin kontabel te
firmes duke zbritur nga te ardhurat
totale vetem kostot e drejtperdrejta
7.49
Vendimi i prodhimit
 Per cdo nivel prodhimi, firma orvatet
te minimizoje kostot
 Supozojme se firma synon te
maksimizoje fitimet
 Fitimet varen si nga KOSTOT ashtu
edhe nga E ARDHURA
7.51
13
 Objektivi i maksimizimit te fitimit

 Kosto margjinale (MC) eshte rritja

 Nenkupton nje rritje te prodhimit
marzhinal te firmes ne nje shkalle te
tille qe shtesa e te ardhurave qe
merret nga shitja e prodhimit te jete
ritur ose = me shtesen e kostos se
prodhimit
ne koston gjithsej nese prodhimi
rritet me 1 njesi.
 E ardhura margjinale (MR) eshte
rritja ne te ardhuren gjithsej nese
prodhimi rritet me 1 njesi

7.52 7.53

Firma zgjedh nivelin optimal te

Maksimizimi i fitimeve
prodhimit
Nese MR > MC, nje rritje ne  -per te maksimizuar fitimin e
prodhim do te rrise fitimet
pergjithshem ekonomik
MC, MR

MC Nese MR < MC, nje renie ne

Prodhim do rrise fitimet.
 -vendimi per zgjedhjen e nivelit
E Keshtu, fitimet maksimiz- ekzaminohet nga barasvlefshmeria e
ohen kur MR = MC ne Q1 MC dhe MR
MR
(per aq kohe sa firma
0 mbulon kostot variabel)
Q1 Prodhimi

7.54 7.55

14
A do perpiqen firmat te
maksimizojne fitimet?
Humbjet prodhimin
 Firmat e medha nuk drejtohen nga pronaret e tyre  Nese fitimet jane negative ne kete
ka nje ndarje midis pronesise dhe administrimit
–
prodhim,firma duhet te mbyllet.nese
 Menaxheret mund te ndjekin objektiva te
kjo zvogelon humbjet prodhimin
ndryshem
– p.sh. madhesia, rritja  Nje zhvendosje lart ne lakoren e MC
 Por firmat qe nuk maksimizojne fitimet mund te ZVOGELON prodhimin
jene te ndjeshme ndaj gllaberimit prej firmave te
 Nje zhvendosje lart ne lakoren e te
tjera
– ose menaxhereve mund t’u jepet mundesia per t’u bere
MR RRIT prodhimin
aksionere per te ndikuar nxitjen e tyre per maksimizimin
e fitimeve
7.56 7.57

15