Na lekcji wykorzystasz:

Podręcznik Multiteka Karty pracy ucznia

Temat: 2.3. Inne sposoby Animacja: Dziedziczenie grup krwi Zadania: 1–5 (s. 28–29)
dziedziczenia cech (s. 37–42)

2.3. Inne sposoby dziedziczenia cech

 1 x 45 min

■ Cel ogólny
Poznanie różnych sposobów dziedziczenia cech.

■ Cele operacyjne
Uczeń potrafi:
 zdefiniować pojęcia: dominacja pełna, dominacja niepełna, kodominacja, allele
wielokrotne, geny kumulatywne, geny dopełniające się,
 przedstawić istotę dziedziczenia cech w przypadku dominacji pełnej i dominacji niepełnej,
 omówić zjawisko kodominacji i dziedziczenia alleli wielokrotnych na podstawie analizy
dziedziczenia grup krwi u ludzi w układzie AB0,
 wyjaśnić, na czym polega dziedziczenie genów kumulatywnych warunkujących barwę
skóry człowieka,
 rozwiązać krzyżówkę genetyczną,
 analizować wynik krzyżówki genetycznej.

■ Środki dydaktyczne
Podręcznik (s. 37–42), Karty pracy ucznia, dla każdej grupy: arkusz papieru, flamastry,
animacja pt. Dziedziczenie grup krwi.

■ Zastosowanie narzędzi ICT do realizacji lekcji

Multiteka Nowej Ery, komputer, rzutnik multimedialny.

■ Formy pracy
Praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa.

■ Metody pracy
Pogadanka, praca z podręcznikiem, praca z materiałem ilustracyjnym, pokaz animacji, mapa
mentalna.

■ Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca
1. Czynności organizacyjne.

1
2. Przypomnienie wiadomości dotyczących dziedziczenia cech zgodnie z prawami
Mendla – pogadanka (5 min).
Nauczyciel w formie krótkich pytań nawiązuje do tematów poprzednich lekcji – dziedziczenia
cech w sposób zgodny z prawami Mendla. Następnie dzieli klasę na grupy. Każda grupa
wybiera lidera, który czuwa nad jej pracą.

Faza realizacyjna
1. Dominacja pełna i niepełna – pogadanka, praca z materiałem ilustracyjnym (5 min).
Nauczyciel na podstawie schematu z podręcznika przedstawia sposób dziedziczenia barwy
kwiatów u wyżlinu większego. Uczniowie podczas pogadanki porównują ten sposób
dziedziczenia barwy kwiatów ze sposobem dziedziczenia barwy kwiatów u groszku
pachnącego oraz wyjaśniają różnicę pomiędzy dominacją pełną a dominacją niepełną.
Następnie w grupach rozwiązują zadanie 1 z Kart pracy ucznia. Liderzy grup czuwają nad
sprawnością prac, a nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi.
2. Kodominacja i allele wielokrotne – wykład połączony z pokazem animacji (10 min).
Nauczyciel w formie krótkiego wykładu wyjaśnia pojęcia kodominacji i alleli wielokrotnych.
Wykorzystuje animację Dziedziczenie grup krwi i na jej podstawie przedstawia mechanizm
dziedziczenie grup krwi w układzie AB0. Uczniowie analizują przykłady krzyżówek
dotyczących dziedziczenia grup krwi znajdujące się w podręczniku oraz podają możliwe
przykłady wykluczenia ojcostwa na podstawie przedstawionych genotypów dziecka i matki.
Następnie rozwiązują w grupach zadanie 2 z Kart pracy ucznia.
3. Geny kumulatywne – praca z materiałem ilustracyjnym (5 min).
Nauczyciel na podstawie zamieszczonego w podręczniku schematu przedstawiającego
dziedziczenie barwy skóry u człowieka w przypadku skrzyżowania potrójnych heterozygot
tłumaczy, czym są geny kumulatywne. Korzystając z informacji z podręcznika, uczniowie
podają przykłady cech ilościowych i rozwiązują w grupach zadanie 3 z Kart pracy ucznia.
4. Geny dopełniające się – wykład, praca z podręcznikiem (10 min).
Nauczyciel w formie krótkiego wykładu wyjaśnia sposób dziedziczenia cech w przypadku
genów dopełniających się. Uczniowie analizują zamieszczony w podręczniku przykład
dziedziczenia ciemnej barwy sierści u myszy oraz wykonują w grupach zadania 4 i 5 z Kart
pracy ucznia.

Faza podsumowująca
1. Utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcji – mapa mentalna (10 min).
Każda grupa tworzy na arkuszu papieru mapę mentalną dotyczącą sposobów dziedziczenia
cech. Przykładowa mapa mentalna znajduje się w załączniku 1. Po zakończonej pracy liderzy
grup lub chętni uczniowie prezentują wyniki swojej pracy.

■ Zadanie domowe
Wykonaj zadania 1, 2 i 3 (s. 42) z podręcznika.

Autorka: Jolanta Holeczek

2
■ Załącznik nr 1. Mapa mentalna „Inne sposoby dziedziczenie cech”