Ενότητα: Σχολείο-Σχολική ζωή

Παράλληλα κείμενα: 1. Γιάννη Κουβαρά, Ανδρομάχης Επάνοδος, σελ. 56

2. Έλλης Αλεξίου, Η Βαγγελίτσα, σελ. 30

1. Ποιο είναι το θέμα του κάθε κειμένου; Να επισημάνετε τα κοινά στοιχεία.

Ανδρομάχης Επάνοδος Η Βαγγελίτσα

Θέμα: Μια δασκάλα, η κ. Βίκη, η οποία είναι πολύ Θέμα: Ένα κοριτσάκι, η Βαγγελίτσα, η οποία
αγαπητή στους μαθητές της πρόκειται να φύγει αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες καταφέρνει με
από το σχολείο για μετεκπαίδευση. την βοήθεια της δασκάλας της να ανακαλύψει ένα
ιδιαίτερο ταλέντο της και να γίνει αγαπητή από όλους.

Κοινά στοιχεία: Οι δύο δασκάλες παρουσιάζονται ιδιαίτερα αγαπητές στους μαθητές ενώ και οι ίδιες
φαίνονται αφοσιωμένες στο καθήκον τους, αγαπούν το επάγγελμά τους.

2. Σε ποιο Κειμενικο/λογοτεχνικό είδος ανήκει το κάθε κείμενο; Να γράψετε τα χαρακτηριστικά

γνωρίσματα του κάθε είδους.

Ανδρομάχης Επάνοδος Η Βαγγελίτσα

Κειμενικό/Λογοτεχνικό Είδος:
Ποίημα, σύγχρονο/μοντέρνο
Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα:
Προβληματικός τίτλος: «Ανδρομάχης
επάνοδος», ο τίτλος δεν δηλώνει ξεκάθαρα το
περιεχόμενο του ποιήματος
Στίχος ελεύθερος: χωρίς ομοιοκαταληξία και
μέτρο.
Ακανόνιστες στροφές και στίχοι
Ακανόνιστη στίξη
Δραματικότητα
Κειμενικό/Λογοτεχνικό Είδος:
Πεζό κείμενο, διήγημα
Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα:
Πεζό κείμενο μικρότερο σε μέγεθος από ένα
μυθιστόρημα.
Επικεντρώνονται σε ένα μόνο επεισόδιο που
εκτυλίσσεται συνήθως σε ένα βασικό χώρο.
Έχει μικρό αριθμό χαρακτήρων,

1|
 3. (α) Στο ποίημα «Ανδρομάχης επάνοδος» σε ποια σημεία φαίνεται η αγάπη των μαθητών για τη δασκάλα
τους; Με ποιον εκφραστικό τρόπο αποδίδεται η σχέση και τα αισθήματα των μαθητών προς αυτήν;

Σημεία - στίχοι Εκφραστικός τρόπος

Στίχοι 3- 10 Ο ποιητής χρησιμοποιεί πολλά ρήματα και έτσι
«Δεν την αφήνανε να φύγει, δημιουργεί μπροστά μας οπτικές εικόνες για να
της κλείδωναν την αίθουσα, μας δείξει την έντονη αντίδραση αλλά και τα
της φράζαν το διάδρομο, έντονα συναισθήματα των παιδιών. Οι εικόνες
της κλείναν την έξοδο, ζωντανεύουν μπροστά μας.
κρεμόντουσαν πάνω της, Οι στίχοι είναι σύντομοι, κοφτοί και επιτείνουν την
τρέχανε πίσω από το αυτοκίνητό της» αγωνία μας.

(β) Μπορείτε να εντοπίσετε στο κείμενο «Η Βαγγελίτσα» σημεία που υποδεικνύουν τα αισθήματα των
μαθητών προς τη δασκάλα τους; Ήταν ανάλογα με αυτά των μαθητών στο ποίημα «Ανδρομάχης
Επάνοδος»;

Στο κείμενο «Βαγγελίτσα» δεν φαίνονται τόσο έντονα τα συναισθήματα των μαθητών προς τη δασκάλα
όπως στο ποίημα «Ανδρομάχης επάνοδος». Φαίνεται όμως ότι τα παιδιά σέβονται και αγαπούν την δασκάλα
τους αφού προσπαθούν να την βοηθήσουν στην προσπάθεια της να στηρίξει την Βαγγελίτσα. Παρόλο που η
δασκάλα αφιερώνει πολύ χρόνο στην Βαγγελίτσα δεν διαμαρτύρονται.

4. Ποια είναι η αντίδραση της κ. Βίκυς στις εκδηλώσεις αγάπης των μαθητών της; Ποια φράση αποδίδει
καλύτερα τον συναισθηματικό της κόσμο;

Η κ. Βίκυ λυγίζει μπροστά στην αντίδραση των παιδιών. Η λέξη «ραγισμένο» είναι ενδεικτική της ψυχικής
της κατάστασης. Ο ποιητής σπάζει στα δύο τη λέξη «ραγισμένο» σε δύο στίχους για να δείξει ότι η καρδία
της δασκάλας είναι ραγισμένη, σπασμένη στα δύο από τη μια η αγάπη της για τα παιδιά που δεν την
άφηναν να φύγει και από την άλλη η ανάγκη της για μετεκπαίδευση. Οπτικοποιεί έτσι τα συναισθήματα της
δασκάλας όταν αποχαιρετά τα παιδιά.

5. Αφού ανατρέξετε στο σχετικό ομηρικό χωρίο της συνάντησης της Ανδρομάχης με τον Έκτορα, να
ερμηνεύσετε τον τίτλο συσχετίζοντάς τον με το περιεχόμενο του ποιήματος.

Η Ανδρομάχη δεν κατάφερε να πείσει τον σύζυγό της Έκτορα να παραμείνει στην Τροία, στην πατρίδα τους,
έτσι και τα παιδιά δεν κατάφεραν να πείσουν τη δασκάλα τους να μείνει. Και η κ. Βίκυ και ο Έκτορας

2|
 έμειναν πιστοί στο καθήκον και τον σκοπό τους. Έτσι και τα παιδιά επιστρέφουν (επάνοδος) στην τάξη
όπως και η Ανδρομάχη επέστρεψε(επάνοδος) πίσω στο παλάτι αφού δεν τους μετέπεισαν.

6. Να χαρακτηρίσετε τις δασκάλες των συνεξεταζόμενων κειμένων με βάση τα συναισθήματα των

μαθητών απέναντί της στην περίπτωση του ποιήματος και με βάση τη στάση της δασκάλας απέναντι
στους μαθητές στην περίπτωση του πεζού κειμένου.

Ανδρομάχης Επάνοδος Η Βαγγελίτσα

• Αφοσιωμένη στο επάγγελμα της και στους
μαθητές της. Αυτό φαίνεται από την αγάπη με
την οποία την περιβάλλουν οι μαθητές της και
την άρνησή τους να την αποχωριστούν.
• Προοδευτική. Επιλέγει να πάει για
μετεκπαίδευση και δεν παραμένει στάσιμη στις
παλιές παιδαγωγικές μεθόδους, γιατί γνωρίζει
ότι αυτό θα την βοηθήσει στο μέλλον ως
εκπαιδευτικό.
• Αγαπά πολύ τους μαθητές της και αυτό
φαίνεται από την αδυναμία της να τους
αποχωριστεί και κλαίει.
• Υπομονετική, Επίμονη και Υποστηρικτική: Δεν τα
παρατάει μέχρι που βρίσκει τον τρόπο να βοηθήσει
την Βαγγελίτσα.
• Αγαπά όλους τους μαθητές της ανεξάρτητα από
τις μαθησιακές τους δυνατότητες. Καταβάλλει
προσπάθειες για όλους και δεν δέχεται κανένας
μαθητής να μένει στο περιθώριο.
• Αφοσιωμένη στο επάγγελμα της και στους
μαθητές της. Κάνει ότι μπορεί για να βοηθήσει
μέχρι και τον πιο αδύνατο μαθητή καταβάλλοντας
κάθε δυνατή προσπάθεια.

Τύπος Εκπαιδευτικού: Τύπος Εκπαιδευτικού:

Είναι ο τύπος του σύγχρονου, προοδευτικού, Είναι ο τύπος του σύγχρονου, προοδευτικού,
δημοκρατικού δασκάλου που αγκαλιάζει τα παιδιά δημοκρατικού δασκάλου που αγκαλιάζει τα παιδιά με
με αγάπη. αγάπη.

7. Αφού μελετήσετε τις πληροφορίες που δίνονται για τα εκφραστικά στον παρακάτω πίνακα, να
επιλέξετε ποιο από αυτά βρίσκουμε στο ποίημα «Ανδρομάχης Επάνοδος» και να καταγράψετε τους
σχετικούς στίχους.

Οπτικές εικόνες. Ο ποιητής χρησιμοποιεί πολλά ρήματα για να μας δείξει τις ενέργειες και τις προσπάθειες
των παιδιών να εμποδίσουν την δασκάλα να φύγει. Τα ρήματα οπτικοποιούν αυτές τις ενέργειες και οι
εικόνες ζωντανεύουν μπροστά μας. Το κείμενό μας γίνεται πιο ζωντανό και παραστατικό. Στίχοι 3 έως 9.

3|
 Εκφραστικά Μέσα / Σχήματα Λόγου

Ο δημιουργός ενός κειμένου (συγγραφέας/ποιητής) επιλέγει συγκεκριμένα σχήματα

λόγου για να τονίσει κάτι, να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα με το δικό του
ύφος και γλώσσα.

Τα κυριότερα εκφραστικά μέσα είναι:

- Επανάληψη: Είναι το σχήμα λόγου στο οποίο μία έννοια εμφανίζεται δύο ή
περισσότερες φορές. Χρησιμοποιείται για λόγους έμφασης.
- Μεταφορά: Όταν οι λέξεις δεν χρησιμοποιούνται με την πραγματική τους
σημασία αλλά αποδίδουν μια ιδιότητα διαφορετική, που δεν υπάρχει στην
πραγματικότητα. Οι μεταφορές προσδίδουν ζωντάνια – παραστατικότητα.
- Παρομοίωση: Όταν παρομοιάζουμε ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα όμοιο με
κάποιο άλλο ως προς την ιδιότητα. Εκφέρεται με: σαν, όπως, καθώς σαν να.
Προσδίδει έμφαση.
- Προσωποποίηση: Η απόδοση ανθρώπινων ιδιοτήτων σε άψυχα αντικείμενα ή
αφηρημένες έννοιες (π.χ. ζώα, φυτά, πράγματα). Δίνει ζωντάνια.
- Αντίθεση: Εκφράζει αντίθεση μεταξύ λέξεων, νοημάτων. Προσδίδει έμφαση.
- Εικόνες (οπτικές, ακουστικές, οσφρητικές): Όταν η περιγραφή είναι τόσο
παραστατική που σου δίνει την αίσθηση ότι βλέπεις, ακούς ή μυρίζεις.
Προσδίδουν ζωντάνια και συναισθηματική φόρτιση.

Δημιουργικές Εργασίες (προαιρετικές):

1. Να γράψετε σε πεζό ή ποιητικό λόγο ένα κείμενο που να παρουσιάζετε τα συναισθήματα μέσα από τα
μάτια της κ. Βίκυς.

2. Αποτυπώστε σε ζωγραφιά ή σε ένα πολυτροπικό κείμενο μία από τις εικόνες που παρουσιάζονται σε
αυτό.

4|