You are on page 1of 22

:yfgLo k|zf;g P]g, @)@*

-ldlt @)&% ;fn r}t d;fGt;Dd ePsf ;+zf]wg ;d]t ldnfOPsf]_

g]kfn ;/sf/
sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno
l;+xb/af/
:yfgLo k|zf;g P]g, @)@*
nfndf]x/ / k|sfzg ldlt
@)@*.$.@)
;+zf]wg ug]{ P]g
!= Gofo k|zf;g ;'wf/ P]g, @)#! @)#!.$.!*
@= sfnf] ahf/ tyf s]xL cGo ;fdflhs ck/fw /
;hfo P]g, @)#@ @)#@.%.@)
#= :yfgLo k|zf;g -klxnf] ;+zf]wg_ P]g, @)## @)##.$.@*
$= :yfgLo k|zf;g -bf];|f] ;+zf]wg_ P]g, @)#& @)#&.^.@
%= jfs\ tyf k|sfzg :jtGqtf P]g, @)#& @)#&.$.@(
^= s]xL g]kfn P]g -;+zf]wg_ P]g, @)$! @)$!.&.@&
&= Gofo k|zf;g ;'wf/ -rf}yf] ;+zf]wg_ P]g, @)$# @)$#.&.@$
*= s]xL g]kfn P]g -;+zf]wg_ P]g, @)$# @)$#.&.@$
(= Gofo k|zf;g P]g, @)$* @)$*.@.!^
!)= :yfgLo k|zf;g -t];|f] ;+zf]wg_ P]g, @)$* @)$*.@.@!
!!= :yfgLo k|zf;g -rf}yf] ;+zf]wg_ P]g, @)%* @)%*.%.^
k|df0fLs/0f / k|sfzg ldlt
!@ s]xL g]kfn P]gsf] Joj:yf hufpg] P]g, @)^# @)^#.$.@#
!#= s]xL g]kfn sfg"g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^# @)^#.^.@*
!$= s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^$ @)^$.%.(
!%= u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg"g
;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ @)^^.!).&
!^= s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ @)&@.!!.!#
!&= s]xL g]kfn sfg"gnfO{ ;+zf]wg, PsLs/0f, ;dfof]hg
/ vf/]h ug]{ P]g, @)&$ @)&$.^.#)
!*= s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% @)&%.!!.!(
@)@* ;fnsf] P]g g+= @
==============

:yfgLo k|zf;g ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f ug{ ag]sf] P]g

 of] P]g ;+jt\ @)^% ;fn h]7 !% ut]b]lv nfu" ePsf] .


 of] P]g ;Djt\ @)&% ;fn ebf} ! ut]b]lv nfu" ePsf] .
 u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg"g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f lemlsPsf] .

(1)
k|:tfjgf M :yfgLo k|zf;g ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+3Lo Joj:yf cg'?k ;+zf]wg /
PsLs/0f ug{ tyf zflGt / Joj:yf sfod /fVg jf~5gLo ePsf]n],
>L % dxf/fhflw/fh dx]Gb| jL/ ljqmd zfxb]jaf6 /fli6«o k~rfotsf]
;Nnfx / ;Ddltn] of] P]g agfO{aS;]sf]5 .
kl/R5]b–!
k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd, lj:tf/ / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd æ:yfgLo k|zf;g
P]g, @)@*Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] P]g g]kfn ======== e/ nfu" x'g5
] .
-#_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiff M ljifo jf k|;·n] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,–

-s_ …………
-s!_  =================
-v_ æk|d'v lhNnf clwsf/LÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/af6
lgo'Qm k|d'v lhNnf clwsf/L ;Demg' k5{ .
-v!_ ædGqfnoÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/sf] u[x dGqfno
;Demg' k5{ .
-u_ æ;efÆ eGgfn] kRrL; jf kRrL; eGbf a9L JolQmx?
s'g} ;fj{hlgs :yndf s'g} vf; p2]Zo k"/f ug{
;+ul7t jf c;+ul7t ?kdf hDdf ePsf] ;d"x ;Demg'
k5{ .

 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f ;+zf]lwt .


 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .
 u0ftGq ;'b[9Ls/0f tyf s]xL g]kfn sfg"g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^^ åf/f lemlsPsf] .
 :yfgLo k|zf;g -kf“rf}+ ;+zf]wg_ cWofb]z, @)^@ åf/f ;+zf]wg eO{ s]xL g]kfn P]gsf] Joj:yf hufpg]
P]g, @)^# åf/f :jtM hfu]sf] .
 t];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f lemlsPsf] .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f yk .
 s]xL g]kfn sfg"g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^# åf/f yk .

(2)

kl/R5]b–@
 ========== lhNnf ljefhg
#=  ======== lhNnf ljefhg M -!_ g]kfn =========== nfO{ g]kfnsf]
;+ljwfgsf] cg';"rL–$ df pNn]v eP adf]lhd ======= lhNnfx?df
ljefhg ul/Psf] 5 .
-@_ k|To]s ======= lhNnfsf] l;dfgf / ;b/d'sfd g]kfn
;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbP adf]lhd x'g]5 .
-#_ o; cl3 sfod e}/x]sf] lhNnfsf] l;dfgf / ;b/d'sfd
g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L cGoyf Joj:yf
gu/];Dd ;flas} adf]lhd sfod /xg]5 .
kl/R5]b–#
  ........ lhNnf k|zf;g
$= =====================

$s = =====================

$v= =====================

$u= =====================

$3= =====================

 rf}+yf] ;+zf]wg4f/f ;+zf]lwt .


 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f lemlsPsf] .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f ;+zf]lwt .
 :yfgLo k|zf;g -kf“rf}+ ;+zf]wg_ cWofb]z, @)^@ åf/f ;+zf]wg eO{ s]xL g]kfn P]gsf] Joj:yf hufpg]
P]g, @)^# åf/f :jtM hfu]sf] .
 t];|f] ;+zf]wgåf/f vf/]h .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f vf/]h .

(3)
%= lhNnf k|zf;g M -!_ lhNnfsf] ;fdfGo k|zf;g ;~rfng ug{sf] nflu
k|To]s lhNnfdf Pp6f lhNnf k|zf;g sfof{no /xg]5 . g]kfn ;/sf/n]
;f] sfof{nosf] k|d'v k|zf;sLo clwsf/Lsf] ?kdf sfd ;d]t ug]{ u/L
k|To]s lhNnfdf Pshgf k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] lgo'lQm ug]{5 . k|d'v
lhNnf clwsf/Ln] k|rlnt sfg"g, g]kfn ;/sf/sf] gLlt, lgb]{zg tyf
========= /]vb]vdf /xL g]kfn ;/sf/sf] k|ltlglwsf] ?kdf sfd ug]{5 .

-@_ cbfnt / /Iff ;DaGwL sfof{nox? …=====… afx]s


g]kfn ;/sf/n] ;do ;dodf g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sflzt u/L
tf]lslbPsf] lhNnf :t/sf sfof{nox? lhNnf k|zf;g sfof{nosf]
zfvfsf ?kdf /xg] 5g\ .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lhNnf k|zf;g sfof{nosf] zfvfsf]
?kdf /x]sf] lhNnf:t/sf sfof{no jf ;f]xL sfof{nosf clws[tn] k|of]u
ug{ kfpg] u/L k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd tf]lsPsf] clwsf/ jf s'g}
Goflos jf cw{Goflos clwsf/sf] k|of]usf xsdf k|d'v lhNnf
clwsf/Lsf] s'g} lgoGq0f /xg] 5}g .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd lhNnf k|zf;g sfof{nosf] zfvfsf]
?kdf /x]sf lhNnf:t/sf sfof{nox? dfly /]vb]v, lgoGq0f / lgb]{zg
lbg] ;DaGwdf k|d'v lhNnf clwsf/L jf cGo clwsf/Lsf] clwsf/ /
st{Jo o; P]g cGt{ut ag]sf] lgodåf/f Jojl:yt x'g]5 .
-%_ k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo
adf]lhd x'g]5 M–
-s_ lhNnfdf zflGt, Joj:yf / ;'/Iff sfod /fVg],

-v_ lhNnfleq g]kfn ;/sf/, =================
gu/kflnsf jf ufp“kflnsfn] ;~rfng u/]sf
ljsf; sfo{x?df ;xof]u k'¥ofpg]5 .
-u_ lhNnfleq /x]sf] g]kfn ;/sf/sf] ;a} ;DklQsf]
/]vb]v, ;Def/ tyf dd{t ug]{, u/fpg],

 s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^$ åf/f ;+zf]lwt .


 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f lemlsPsf] .
 t];f| ] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 bf];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f lemlsPsf] .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .

(4)

-3_ ………

-ª_ g]kfn ;/sf/n] ;do ;dodf lbPsf cfb]z jf
lgb]{zg cg';f/ cGo sfd sf/afxL ug]{ .
-^_ =============
^= zflGt ;'/Iff sfod ug]{ M -!_ … … … k|d'v lhNnf clwsf/Ln] s'g}
lx+;fTds sfd sf/afxL x'g] jf x'nb·f x'g] cfz°f ePsf] sfo{nfO{ /f]Sg
b]xfo adf]lhd ug'{ kb{5 M–
-s_ s'g} ;ef h'n'; jf eL8n] lx+;fTds jf Wj+;fTds
k|j[lQ lnO{ To:sf] s'g} sfd sf/afO{af6 zflGt e·
x'g] ;Defjgf b]lvPdf k|x/Låf/f /f]Sg nufpg] /
k|x/Ln] lgoGq0f ug{ g;s]sf]df ;DalGwt 7fp“df
t'?Gt} cfkm} uO{ jf cfkm" dftxtsf clws[tnfO{ k7fO{
;s];Dd ;DemfO{ zflGt sfod u/fpg] / g;s]df
k|x/Lsf] d2tn] nf7L rfh{, c>'Uof;, kmf]x/f / xjfO{
kmfo/ ;d]t cfjZostf / kl/l:ylt cg';f/ hf] ug'{
kg]{ an k|of]u u/L zflGt sfod ug]{ u/fpg],
-v_ v08 -s_ cg';f/ zflGt sfod ug{ g;lsg] b]lvPdf
/ uf]nL rnfpg' kg]{ cfjZostf k/]df ;f] ug'{ eGbf
cufl8 eL8nfO{ x6\b}gf} eg] uf]nL rnfOg]5 egL
:ki6;“u ;f] eL8n] a'em\g] u/L r]tfjgL lbg] / Tolt
ubf{ klg eL8 x6]g / uf]nL rnfpg' kg]{ g} eof] eg]
3'8f d'lg kf/L uf]nL rnfpgsf] lgldQ cfb]z n]vL
;xL u/L lbg],
-u_ … … …
-3_ =========== lhNnfdf zflGt ;'/Iff sfod ug{ ;don]
EofP;Dd lnlvt / gEofPdf dfq df}lvs cfb]z
cfjZostfg';f/ k|x/L clws[tnfO{ lbg] / df}lvs
cfb]z lbPsf]df ;do kfpgf;fy a9Ldf rf}aL;
306fleq ;f] cfb]znfO{ lnlvt ?kdf ;dy{g ug]{,

 t];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .


 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 bf];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

(5)

-ª_ lhNnfdf zflGt ;'/Iff sfod ug]{ sfdsf] nflu
lhNnf k|x/L sfof{non] k|d'v lhNnf clwsf/Lsf]
k|ToIf lgoGq0f / lgb]{zgdf /xL sfd ug'{ kg]{5 .

-!s_ pkbkmf -!_ adf]lhd zflGt ;'/Iff sfod ug]{ ;DaGwdf
eP u/]sf sfd sf/afxLsf] hfgsf/L k|d'v lhNnf clwsf/Ln]
dGqfnonfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 / ;f] ;DaGwdf dGqfnon] lbPsf]

lgb]{zgsf] kfngf ug'{ k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] st{Jo x'g]5 .



-@_ cfkm\gf] clwsf/ If]qleqsf] s'g} 7fp“df uDeL/ czflGt
ePsf] 5 jf x'g] ;Defjgf 5 / ;f] 7fp“df e}/x]sf] czflGt /f]Sg jf
czflGt x'g glbg cGo k|x/Lsf] d2taf6 dfq ;Dej 5}g eGg] k|d'v
lhNnf clwsf/LnfO{ nfu]df o; ;DaGwL sf/0f tyf cfwf/ v'nfO{ lghn]
:yfgLo jf glhssf] ;z:q k|x/L jf cj:yf cg';f/ g]kfnL ;]gfsf] d2t
dfUg ;Sg]5 . To;/L ;z:q k|x/L jf g]kfnL ;]gfsf] d2t dfu]sf]df
dGqfnonfO{ rf}aL; 306fleq ;a}eGbf l56f] ;fwgåf/f To;sf] ;"rgf
lbg' kg]{5 .

-@s_ ==========
-#_ s;}n] s'g} sfd ug{ nfUbf jf sxL s]xL j:t' /x“bf jf s;}n]
/fVbf x'nb·f eO{ zflGt ;'/Iff e· x'g] jf s;}nfO{ afwf lj/f]w kg]{ jf
hg:jf:YonfO{ v/fa c;/ kg]{ ;Defjgf ePdf ========== k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] b]xfo adf]lhdsf] cfb]z lbg ;Sg]5 / ;f] cfb]z Ps k6sdf
b'O{ dxLgf eGbf a9L cjlwsf] x'g] 5}g M–
-s_ s;}nfO{ s'g} sfd ug{ lbgaf6 lgif]w ug]{,
-v_ s'g} j:t' jf ;DklQsf] dflns jf Joj:yfks jf
k|d'vnfO{ ;f] j:t' jf ;DklQ ;f] 7fp“af6 x6fpg
cfb]z lbg] jf ;f] 7fp“df s'g} sfd ug{ lgif]w ug]{ .

 klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f ;++zf]lwt .
 rf}+yf] ;+zf]wg4f/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f lemlsPsf] .
 klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

(6)
-#s_ s'g} 7fp“df x'nb·f jf czflGt ePdf jf x'g;Sg] kof{Kt
cfwf/ ePdf ;f] kl/l:yltnfO{ b[li6ut u/L k|d'v lhNnf clwsf/Ln] If]q
/ ;do tf]sL ;f] If]q / ;dodf x'nb·f jf czflGt ug]{ p2]Zon] Ps}
7fp“df kf“rhgf eGbf a9L dflg; hDdf x'g gkfpg] u/L cfb]z hf/L ug{
;Sg]5 . To:tf] cfb]z pNn+3g ug]{ JolQmnfO{ k|d'v lhNnf clwsf/Ln]
kf“r ;o ?k}of“;Dd hl/afgf jf Ps dxLgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo ug{
;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd =========== k|d'v lhNnf clwsf/Ln]
s;}nfO{ s'g} cfb]z lb+bf ;f] lbg' kg]{ sf/0f n]vL ;DalGwt JolQmsf]
gfddf ;"rgf k7fpg' kb{5 . ;DalGwt JolQm km]nf gk/]df sfd g/f]lsg]
u/L k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd ;"rgf 6f“; ug'{ kb{5 . To:tf] cfb]z
pNnª\3g ug]{ JolQmnfO{ cfb]z lbg] clws[tn] k6s} lkR5] a9Ldf krf;
?k}of“;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .

-%_ lhNnfleq hUuf hldg, s'nf], kfgL, ;f“w l;dfgfaf/]
zflGte· x'g hfg] h:tf] emu8f ePsf] jf x'g nfu]sf] 5 eGg] yfxf x'g
cfPdf k|d'v lhNnf clwsf/Ln] ;DalGwt kIfx?nfO{ oyfzL3| cfÇgf]
sfof{nodf lemsfO{ aofg lng] / cfjZostfg';f/ ;DalGwt ;DklQ
/f]Ssf u/L tLg dxLgf b]lv h:sf] lhDdfdf 5 p;}sf] jf gu/kflnsf jf
ufp“kflnsf jf s'g} dfyj/ JolQmsf] lhDdfdf ;'Dkg nufO{ lrQ ga'em\g]
kIfnfO{ cbfntaf6 xs j]xs 5'6\ofP/ cfpg cfb]z lbg ;Sg]5 .
-^_ pkbkmf -#_, -#s_, -$_ / -%_ cGtu{t k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] u/]sf] cfb]z jf ;hfo pk/ lrQ ga'‰g] JolQmn] k}+tL;
lbgleq ;DalGwt lhNnf cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

-&_ k|To]s lhNnfdf zflGt ;'/Iff / ;'Joj:yf ug]{ sfddf
;xof]u k'¥ofpg b]xfo adf]lhdsf] Ps lhNnf ;'/Iff ;ldlt /xg]5 M–
-s_ k|d'v lhNnf clwsf/L – cWoIf
-v_ g]kfnL ;]gfsf] :yfgLo k|d'v – ;b:o
-u_ lhNnf k|x/L sfof{nosf] k|d'v – ;b:o

 s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^$ åf/f yk .


 klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^$ åf/f ;+zf]lwt .
 rf}+yf] ;+zf]wg4f/f ;+zf]lwt .

(7)
-3_ ;z:q k|x/L sfof{nosf] :yfgLo
k|d'v – ;b:o
-ª_ /fli6«o cg';Gwfg ljefusf] lhNnf

l:yt sfof{nosf] k|d'v – ;b:o


-r_ ;xfos k|d'v lhNnf clwsf/L – ;b:o–;lrj

-*_====================
-(_ lhNnf ;'/Iff ;ldltsf] a}7sdf k|d'v lhNnf clwsf/Ln]
cfjZostfg';f/ lhNnf l:yt cGo sfof{nosf kbflwsf/LnfO{ cfdGq0f
ug{ ;Sg]5 .
-!)_ pkbkmf -&_ adf]lhdsf] ;ldltsf] a}7s cfjZostfg';f/
k|d'v lhNnf clwsf/Ln] af]nfpg ;Sg]5 .

^s= sÇo"{ nufpg ;Sg] M -!_ s'g} 7fp“df cfGbf]ng jf x'nb·f eO{ zflGt e·
x'g] hfg] b]lvPdf kl/l:yltsf] larf/ u/L cfjZos ePdf …===…
k|d'v lhNnf clwsf/Ln] To:tf] :yfgsf] l;dfgf tf]sL ;f] 7fp“df s;}n]
cfjt hfjt ug{, e]nf x'g / tf]s]sf] c? s'g} sfd ug{ gkfpg] u/L
sÇo"{ nufpg cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 . To;/L sÇo"{sf] cfb]z lb+bf

k|d'v lhNnf clwsf/Ln] ;f] cfb]z, sÇo"{ nfUg] If]q / ;f] jl/kl/sf
If]qsf ;j{;fwf/0f hgtfsf] hfgsf/Lsf] nflu k|rf/ ug'{ kb{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfb]z hf/L ePkl5 lgif]w ul/Psf]
:yfg / ;doleq k|d'v lhNnf clwsf/Laf6 uf]Ko ;+s]t lnPsf] Ohfht
k|fKt JolQm afx]s c? s;}n] cfjt hfjt ug{ x'“b}g .
-#_ sÇo"{sf] cfb]z pNnª\3g ug]{ JolQmnfO{ k|x/Ln] lu/Çtf/
ug]{5 / To;/L lu/Çtf/ ul/Psf] JolQmnfO{ t'?Gt k|x/Ln] k|d'v lhNnf
clwsf/L ;dIf k]z ug'{ kg]{5 . To;/L lu/Çtf/ ul/Psf JolQmnfO{

k|d'v lhNnf clwsf/Ln] pko'Qm ;Dem]sf] ;+lIfKt sfo{ljlw ckgfO{ Ps
dxLgf;Dd s}b jf Ps xhf/ ?k}of“;Dd hl/afgf jf bj} ;hfo ug{ ;Sg]5
/ pQm ;hfosf] cfb]z pk/ pRr cbfntdf k'g/fj]bg nfUg]5 .

 :yfgLo k|zf;g -kf“rf}+ ;+zf]wg_ cWofb]z, @)^@ åf/f ;+zf]wg eO{ s]xL g]kfn P]gsf] Joj:yf hufpg]
P]g, @)^# åf/f :jtM hfu]sf] .
 s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^$ åf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^$ åf/f yk .
 rf}yf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .
 t];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

(8)
-$_ sÇo"{sf] cfb]z lb+bf k|d'v lhNnf clwsf/Ln] sÇo"{sf]
l:yltnfO{ lgoGq0fdf /fVg sÇo"{ tf]8\g] JolQm jf hdftnfO{ uf]nL
rnfpg k|x/LnfO{ cfb]z ;d]t lbg ;Sg]5 . To:tf] l:ylt k|x/Ln] uf]nL
rnfpg' eGbf cufl8 sÇo"{ tf]8\g] JolQm jf hdftnfO{ k|x/Ln] kl/l:ylt
cg';f/ nf7L rfh{, c>'Uof;, kmf]x/f jf xjfO{ kmfo/ ug'{ kg]{5 / Tolt
ubf{ klg sÇo"{ tf]8\g] JolQm jf hdft x6]g eg] To:tf] JolQm jf
hdftnfO{ x6\b}gf} eg] uf]nL rnfOg]5 egL :ki6;“u a'lemg] u/L r]tfjgL
lbg' kg]{5 . To;/L r]tfjgL lb+bf klg sÇo"{ tf]8\g] JolQm jf hdft x6]g
eg] k|x/Ln] uf]nL rnfpg ;Sg]5 .
t/ o; pkbkmfdf n]lvPsf] s'g} s'/fn] klg k|d'v lhNnf
clwsf/LnfO{ lx+;fTds k|j[lQ b]vfO{ sÇo"{ tf]8\g] JolQm jf hdftnfO{
b]Vg]ljlQs} uf]nL xfGg] cfb]z lbg afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .
-%_ …====… k|d'v lhNnf clwsf/Ln] cfb]z hf/L u/L
nufOPsf] sÇo"{sf] cjlwnfO{ ;f]xL clwsf/Ln] kl/l:ylt cg';f/ 36fpb}
nuL l:ylt ;fdfGo ePkl5 sÇo"{ k"0f{tof x6fOg]5 .

-^_ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] sÇo"{sf] cfb]z lbPkl5 To;sf]
hfgsf/L dGqfnonfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 .

^v= b·fu|:t If]q 3f]lift ug{ ;Sg] M -!_ s'g} If]qdf h'n';, eL8 jf ;+ul7t
;d"xn] xftxltof/ ;d]t lnO{ jf glnO{ n'6lk6 ug]{, 3/ jf k;ndf cfuf]
nufpg], ;fj{hlgs ;DklQ tf]8kmf]8 ug]{ h:tf lx;+fTds jf ljWj+;fTds
sfo{ ug]{ l:ylt b]lvPdf / o;sf] /f]syfd ;fdfGo k|x/L sf/afxLåf/f x'g
;Sb}g eGg] nfu]df =========== k|d'v lhNnf clwsf/Ln] pQm If]qnfO{
b·fu|:t 3f]lift ug{ ;Sg]5 . o;/L b·fu|:t If]q 3f]lift u/]kl5 ;f] If]qsf]
zflGt ;'Joj:yf sfod ug{ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] b]xfo adf]lhdsf]
s'g} jf ;a} sf/afxL ug{ ;Sg]5 M–
-s_ To:tf] If]qdf z°sf:kb JolQmx?nfO{ kqmfp k"hL{
lagf kqmfp ug]{ / ;fj{hlgs ;'/Iff P]g, @)$^
adf]lhd gh/aGbdf /fVg],

 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 t];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .
 t];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

(9)
-v_
To:tf] If]qdf n'6kL6 ug]{ tyf 3/ jf k;ndf cfuf]
nufpg] ;fj{hlgs ;DklQ tf]8kmf]8 ug]{ jf cGo
lsl;dsf lx+;fTds jf ljWj+;fTds sfo{ ug]{
JolQmnfO{ b]vg] ljlQs} uf]nL k|xf/ ug]{,
-u_ To:tf] If]qdf s'g} k|sf/sf] e]nf, h'n';, ;ef, a}7s
jf k|bz{g jf kf]i6/, krf{ h:tf k|rf/ ;fdfu|L 6f“:g
jf n]Vg lgif]w ug]{,
-3_ To:tf] If]qdf cTofjZos j:t'x?sf] cfk"lt{sf]
Joj:yf ldnfpg], To:tf j:t'x?sf] kl/jxg, ;+ro,
laqmL–ljt/0fdf lgoGq0f ug]{,
-ª_ To:tf] If]qdf lzIf0f ;+:yf nufot cGo s'g} ;+:yf,
dgf]/Ghg s]Gb| / sfof{no aGb u/fpg],
-r_ To:tf] If]qdf cfjZos ;]jf ;~rfng P]g, @)!$
adf]lhd s'g} cfjZos ;]jfdf x8tfn ug{ lgif]w
ug]{,
-5_ To:tf] If]qdf kf“rhgf jf ;f] eGbf a9L JolQmx?
hDdf x'g lgif]w ug]{,
-h_ To:tf] If]qdf sÇo"{ nufpg],
-em_ To:tf] If]qdf pk/f]Qm sfo{x?sf] nflu cfjZos
b]v]df g]kfnL ;]gfsf] ;xof]u lng] .
-@_ b·fu|:t If]qdf cj}w xftxltof/ Pj+ v/vhfgf /fv]sf] 5
eGg] z°f nfu]df k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] cfb]zn] To:tf] If]qdf /x]sf]
h'g;'s} JolQmsf] 3/, k;n, sDkfp08 jf uf]bfd cflbdf k"j{ ;"rgf
glbOsg} 36Ldf k|x/L ;xfos lg/LIfs;Ddsf bhf{sf k|x/L sd{rf/Ln]
vfgtnf;L ug{ ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd b·fu|:t If]q 3f]lift ubf{ k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] Ps k6sdf a9Ldf Ps dxLgf;Ddsf] cjlwsf nflu dfq
3f]lift ug{ ;Sg]5 . pQm cjlw a9fpg k/]df k|d'v lhNnf clwsf/Ln]
g]kfn ;/sf/, dGqfnosf] :jLs[lt lnO{ ;f] cjlwnfO{ yk tLg dxLgf;Dd
a9fpg ;Sg]5 .

 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

(10)
-$_ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] b·fu|:t If]q 3f]lift u/]sf] hfgsf/L
dGqfnonfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 .
-%_ pkbkmf -!_ sf] v08 -ª_ jf -5_ pNnª\3g ug]{ jf pkbkmf
-@_ adf]lhd vfgtnf;L ln+bf afwf lj/f]w ug]{ JolQmnfO{ k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] pko'Qm ;Dem]sf] ;+lIfKt sfo{ljlw ckgfO{ tLg dxLgf;Dd s}b
jf tLg xhf/ ?k}of“;Dd hl/afgf jf b'j} ;hfo ug{ ;Sg]5 / pQm
;hfosf] cfb]z pk/ lhNnf cbfntdf k'g/fj]bg nfUg]5 .
 ^u= ;fj{hlgs ;]jf jf ;8sdf cj/f]w ug{ jf s'g} 3/ jf ;jf/L ;fwg
tf]8kmf]8 ug{ gx'g] M -!_ s;}n] klg b]xfosf] sfd ug{ u/fpg x'“b}g M–
-s_ g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L
tf]lslbPsf] ;fj{hlgs ;8sdf rSsfhfd u/L jf
cGo s'g} k|sf/n] To:tf] ;8s ;'rf??kdf ;~rfng
ug{ afwf Jojwfg v8f ug{,
-v_ ;/sf/L, ;fj{hlgs jf JolQmut ;jf/L ;fwg, 3/ jf
;DklQ tf]8kmf]8, cfuhgL jf n'6kf6 u/L Iflt
k'¥ofpg jf To:tf] ;jf/L ;fwg jf 3/ hUufdf
hjh{:tL k|j]z ug{ jf To:tf] ;jf/L ;fwg, 3/ jf
;DklQ sAhfdf lng, /
-u_ ;/sf/L tyf ;fj{hlgs lgsfo / lzIf0f ;+:yfdf
tfnfaGbL h:tf s'g} sfo{ u/L cj/f]w k'¥ofpg .
-@_ s;}n] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s'g} sfd u/]df k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] To:tf] JolQmnfO{ s;"/sf] k|s[lt x]/L bz xhf/ ?k}of“;Dd
hl/afgf jf 5 dxLgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo ug{ / lghn] u/]sf] xflg
gf]S;fgLsf] lauf] lghaf6 c;'n u/L lghnfO{ lauf] adf]lhd hl/afgf
;d]t ug{ ;Sg]5 .
-#_ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] o; bkmf adf]lhd sf/afxL ubf{
;+lIfKt sfo{ljlw P]g, @)@* adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfpg]5 .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd k|d'v lhNnf clwsf/Ln] u/]sf] ;hfo
pk/ lrQ ga'‰g] JolQmn] k}+tL; lbgleq ;DalGwt lhNnf cbfntdf
k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]gnfO{ ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^$ åf/f yk .

(11)

&= k|x/L sd{rf/L ;DaGwL clwsf/ / st{Jo M -!_ k|d'v lhNnf clwsf/L
lhNnf k|x/L sfof{no, Onfsf k|x/L sfof{no / k|x/L rf}sL ;d]t 7Ls
cj:yfdf /x] g/x]sf], k|x/L sd{rf/L / clws[t hjfgx?n] sfg"g
adf]lhd sfd sf/afO{ u/] gu/]sf] eGg] s'/fsf] cfjZos hf“ra'em u/L
;f] ;DaGwdf b]xfo adf]lhd ug'{ kg]{5 M–
-s_ lhNnf k|x/L sfof{no, Onfsf k|x/L sfof{no / k|x/L
rf}sL ;d]tdf 36Ldf sd;]sd jif{sf] Ps k6s
clgjfo{ ?kdf lg/LIf0f ug'{ kg]{5 . To;sf] k|ltj]bg
dGqfnodf k7fpg' kg]{5 .
-v_ k|x/L clws[tx?sf] g]sLjbL / sfo{ ;Dkfbgsf]
k|ltj]bg k|To]s jif{ kf}if d;fGt / cfiff9 d;fGtdf
jif{sf] b'O{ k6s dGqfnodf k7fpg' kg]{5 .
-u_ lhNnfsf] k|x/L ;DaGwL s'g} sfdsf] aGbf]j:t ug'{
kg]{ b]lvg cfPdf cfÇgf] /fo ;d]t k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] dGqfnodf n]vL k7fpg' kg]{5 .
-3_ k|x/L sd{rf/Ln] cfÇgf] st{Jo kfng ubf{ sfg"g
lak/Lt sfo{ u/]sf] cfwf/df s;}n] ph"/ u/]df
cfjZos 5fglag u/L cfÇgf] l;kmfl/; Pj+ /fo
;lxt cfjZos sf/afO{sf] nflu dGqfnodf k|ltj]bg
k|:t't ug'{ kg]{5 .
*= d'2f dfldnf / k'g/fj]bg ;DaGwL clwsf/ M -!_ b]xfosf d'2fx?df z'?
sf/afxL / lsgf/f ug]{ clwsf/ k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] x'g]5 M–

-s_ kf“r ;o ?k}of“;Dd lauf] ePsf] ;fwf/0f rf]/L d'2f,
-v_ aunLdf/f d'2f,
-u_  … … …

-3_ gk'u gfk tf}n k|of]u u/L 7u]sf] d'2f,


-ª_ rnL cfPsf] b]jL b]jtfsf] :yfgdf afx]s :qLhftL
rf}kfof df/]sf] ;DaGwL d'2f .

 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 sfnf] ahf/ tyf s]xL cGo ;fdflhs ck/fw tyf ;hfo P]g, @)#@ åf/f vf/]h .

(12)
-@_ pkbkmf -!_ cGtu{tsf k6s] ghlgg] d'2fdf a9Ldf kf“r
;o ?k}of“ ;Dd hl/afgf u/L l5g]sf] k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] lg0f{o
clGtd x'g]5 / lghsf] lg0f{o pk/ k'g/fj]bg nfUg] 5}g . kf“r ;o
?k}of“ eGbf a9L hl/afgf u/L l5g]sf] jf k6s] hlgg] d'2fdf lghsf]
lg0f{o pk/ k}+tL; lbgleq lhNnf cbfntdf k'g/fj]bg nfUg]5 .
-#_ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] cfkm"sxf“ k/]sf] ph"/Lx?sf]
l;nl;nfdf s'g} :qL jf gfafnssf] wg ;'/lIft ;fy /fVg nufpg
cfjZos b]v]df gu/kflnsf jf ufp“kflnsfsf] ;xof]u lnO{ ;f] wg
lhNnfsf s'g} u0odfGo JolQm jf ;/sf/L sfof{nosf] lhDdfdf ;'/lIft
/fVg nufpg ;Gg]5 .
-$_  ………
-%_ … ……
-^_ ========== k|d'v lhNnf clwsf/Ln] of] P]g jf k|rlnt g]kfn
sfg"g adf]lhd d'2f dfldnfx?sf] sf/afxL / lsgf/f ubf{ h'g P]g
cGtu{t d'2f dfldnfsf] sf/afxL / lsgf/f ug]{ xf] ;f] P]g ;d]t pNn]v
u/L k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhdsf] Dofbleq sf/afxL / lsgf/f ug'{
kb{5 .
(= k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ cDdn vfO{
;fj{hlgs :yfgdf j;]/ nfk/jfxL;fy af]nL lx8\g] jf hyfefjL ug]{
JolQmnfO{ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] kqmg nufO{ cDdnn] g5f8];Dd y'Gg
;Sg]5 / cDdnn] 5f8]kl5 lghnfO df}lvs gl;xt lbg / km]l/ klg
;f]xL s;"/ u/]df lghnfO{ k6s} lkR5] a9Ldf Ps xhf/ ?k}of“;Dd ;Dd
hl/afgf ug{ ;sg]5 .

-@_ a]jfl/;L dfn;fdfg km]nf k/]df k|d'v lhNnf clwsf/Ln]
hf“ra'em ubf{ g]kfn ;/sf/nfO{ s'g} /sd ltg'{ kg]{ 7xl/Psf] JolQmsf]
dfn;fdfg ePdf ;f] sfof{lGjt ug{ rflxg] hlt dfn;fdfg laqmL u/L
;/sf/L sf]ifdf bflvnf ug'{ kg]{5 .Æ

 t];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .


 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 Gofo k|zf;g ;'wf/ -rf}yf] ;+zf]wg_ P]g, @)$# åf/f vf/]h .
 rf}+yf] ;+zf]wg4f/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn sfg"gnfO{ ;+zf]wg, PsLs/0f, ;dfof]hg / vf/]h ug]{ P]g, @)&$ åf/f ;+zf]lwt .

(13)
-@s_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] dfn;fdfg s'g} ;fx'sf] ePdf
;fx'nfO{ / ;f] afx]s cGo dfn;fdfg eP wgL km]nf k/] wgLnfO{ / wgL
km]nf gk/] h;sf] 3/ hUufdf km]nf k/]sf] 5 p;}nfO{ lbg' kg]{5 .
t/ ;fj{hlgs :yfgdf s'g} j:t' km]nf k/]df :yfgLo lgsfodf
a'emfO{ lbg' kg]{5 .
-@v_ pkbkmf -@s_ adf]lhd dfn;fdfg lb+bf km]nf kfg]{n]
dfn;fdfg kfpg] eP To:tf] dfn;fdfgsf] d"No sfod u/L ;os8f aL;
;/sf/L vftfdf hDdf ug'{ kg]{5 / km]nf kfg]{n] dfn;fdfg gkfpg] eP
km]nf kfg]{nfO{ dfn;fdfg k|fKt ug]{n] ;os8f bz lbg' kg]{5 .
-#_ ;/sf/L jf cfÇgf 3/fo;L sfddf s'g} ;/sf/L sd{rf/Ln]
s;}nfO{ klg lagf kfl/>lds s/sfkn] sfd ug{ nufPdf k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] lgh pk/ k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd sf/afxL rnfpg jf
lghfdtL ;]jf lgodfjnL cg';f/ ljefuLo sf/afxLsf] nflu ;DalGwt
ljefuLo k|d'v ;dIf n]vL k7fpg ;Sg]5 .
-$_ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] af3, lrt'jf jf cGo lx+;s
hgfj/n] cfÇgf lhNnfleqsf s'g} 7fp“df b'Mv lbPsf] s'/f gu/kflnsf
jf ufp“kflnsfn] k|ltj]bg u/]df ;f] hgfj/nfO{ dfg{ nufO{ 5fnf P+j
z/L/sf cGo efu ;DalGwt jg sfof{nodf a'emfO{ lbg jf g]kfn
;/sf/sf] jg tyf jftfj/0f dGqfnon] lgb]{zg lbP adf]lhd ug'{ kb{5 .
-%_ s;}n] s'g} dfn;fdfg laqmL ubf{ cg'lrt gfkmf vfO{
gfhfoh kmfObf p7fPdf To:tf] laqm]tfnfO{ v/Lb laqmL ePsf]
dfn;fdfgsf] kl/df0f / df]nsf] larf/ u/L k|d'v lhNnf clwsf/Ln]

Ps xhf/ ?k}of“;Dd hl/afgf jf tLg dxLgf;Dd s}b ug{ jf b'j} ;hfo
ug{ ;Sg]5 . k|d'v lhNnf clwsf/Ln] lbPsf] ;hfodf lrQ ga'‰g]
JolQmn] k}tL; lbgleq lhNnf cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

 s]xL g]kfn sfg"gnfO{ ;+zf]wg, PsLs/0f, ;dfof]hg / vf/]h ug]{ P]g, @)&$ åf/f yk .
 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f ;++zf]lwt .

(14)
-^_ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] cfÇgf] lhNnfleqsf] ;fj{hlgs wf/f,
s'jf, kf]v/L, k+w]/f], kf6L, kf}jf, ;Qn wd{zfnf, dlGb/, u'kmf, k'n
cflbsf] nut lnO{ /fVg' k5{ / eTsL lau|L, gf]S;fg x'g nfu]df To:sf]
wgL, jfl/; gu/kflnsf jf ufp“kflnsf jf u'7L ;+:yfgåf/f d/dt
ug{ nufpg' kb{5 .
-^s_;/sf/L hUuf ;fj{hlgs hUuf jf ;fd'bflos hUufdf
cfÇgf] xs sfod ge} s;}n] 3/ agfpg x'“b}g . s;}n] To:tf] hUufdf
3/ agfPdf jf agfpg k|oTg u/]df k|d'v lhNnf clwsf/Ln] To:tf]
JolQmnfO{ 3/ agfpg /f]Ssf ug]{ cfb]z lbg ;Sg]5 . To:tf] cfb]z lb+bf
3/ agfO{ ;s]sf] jf agfO{ /x]sf] eP Ps dxLgfleq 3/ eTsfO{ n}hfg
;d]t cfb]z lbg ;Sg]5 . ;f] Dofbleq 3/ eTsfO{ gnu]df To:tf] 3/
agfpg]nfO{ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] kf“r xhf/ ?k}of“;Dd hl/afgf u/L
To:tf] 3/ eTsfpg ;Sg]5 / To;/L 3/ eTsfp“bf nfu]sf] vr{ ;d]t
;DalGwt JolQmaf6 c;'n ug{ ;Sg]5 .
:ki6Ls/0f M
-!_ o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu ;fj{hlgs hUuf eGgfn]
k/fk"j{ b]lv lx+8L cfPsf] af6f], ;8s, uf}r/, kfgL3f6,
lrxfg, d;fg3f6, s'jf, ;fj{hlgs kf]v/L, kf]v/Lsf] l8n,
vfg] kfgLsf] d"n, ufO{ a:t' lgsfNg] lgsf;, xf6 d]nf
nfUg] 7fp“ ;fj{hlgs dgf]/Ghg / v]ns'b ug]{ 7fp“ To:t}
;fj{hlgs ?kdf rng eO{ cfPsf] jf ;+lw;k{g kg]{ hUuf
/ g]kfn ;/sf/n] sdf}6 gug'{ egL a‰ofOPsf] jf /f]Ssf
/flvPsf] hUufnfO{ hgfp“b5 .
-@_ o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu 3/ eGgfn] v/, km'; jf
l6gsf] 5fgf ePsf] jf gePsf] 5fk|f] / sRrL agf}6nfO{
;d]t hgfp“b5 .

 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g -;+zf]wg_ P]g, @)$# åf/f yk .
 s]xL g]kfn sfg"gnfO{ ;+zf]wg, PsLs/0f, ;dfof]hg / vf/]h ug]{ P]g, @)&$ åf/f ;+zf]lwt .

(15)

-&_ dfgl;s ;Gt'ng u'dfPsf] s'g} JolQmnfO{ lgoGq0f gu/L
To;} 5f8f /fv]df s'g} JolQm jf ;dfhnfO{ vt/f x'G5 eGg] nfu]df k|d'v
lhNnf clwsf/Ln] lghsf] ;+/Ifs jf dfyj/ eP ;+/Ifs jf dfyj/
lhDdf nufpg' kg]{5 / ;+/Ifs jf dfyj/ geP lghnfO{ glhssf]
c:ktfndf /fvL cf}iflw pkrf/sf] Joj:yf ug'{ kg]{5 .
-*_ s;}nfO{ s;};+usf] gftfsf] k|df0fkq rflxof] egL k|d'v
lhNnf clwsf/L ;dIf lgj]bg lbg cfPdf k|d'v lhNnf clwsf/Ln] hf“rL
a'emL 7Ls 7x/]df kf“r ?k}of“ b:t'/ lnO{ cfjZos k|df0fkq lbg ;Sg]5 .

-(_ pkbkmf -!_ / -&_ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L k|d'v
lhNnf clwsf/Ln] u/]sf] sfd sf/afxLsf] cfb]z pk/ lrQ ga'‰g]
JolQmn] To:tf] cfb]z ePsf] k}+tL; lbgleq lhNnf cbfntdf ph"/ ug{
;Sg]5 .

-!)_ k/Dk/f b]lv rlncfPsf] wfld{s k"hf cfhf rnfpg' kg]{
cj:yfdf afx]s a'4 hoGtL, s[i0f hgdfi6dL, dxflzj/fqL, /fdgjdL /
PsfbzLsf] kj{sf] lbg jf g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf
k|sflzt u/L kz' k+IfL jw ug{ dgfxL u/L tf]lslbPsf] wfld{s :yndf
s;}n] kz' k+IfLsf] aw u/]df k|d'v lhNnf clwsf/Ln] lghnfO{ kf“r;o
?k}of“;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 / k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] To:tf]
hl/afgfsf] cfb]z pk/ k'g/fj]bg nfUg] 5}g .

-!!_ gu/kflnsf If]qleq s;}n] ufO{a:t'nfO{ ;8sdf 5f8f
5f]8\g x'“b}g / To;/L s;}n] ufO{ j:t'nfO{ ;8sdf 5f8f 5f]8]df / To:tf]
5f8f ufO{ j:t'nfO{ ;DalGwt gu/kflnsfn] kqmL gy'g]sf] cj:yfdf
k|d'v lhNnf clwsf/Ln] To:tf] ufO{ j:t'nfO{ kqmL lghn] pko'Qm ;Dem]sf]
tl/sf ckgfO{ lnnfd laqmL ug'{ kg]{5 / lnnfd laqmLaf6 cfPsf] /sd
ufp“kflnsf jf gu/kflnsfsf] sf]ifdf bflvnf ug'{ kg]{5 . lnnfd laqmL
x'“bf s;}n] g;sf/]df k|d'v lhNnf clwsf/Ln] To:tf] ufO{ j:t'nfO{ ufO{
j:t'sf] wgL afx]s c? s;}nfO{ lagf df]n x:tfGt/0f ug{ ;Sg]5 .
:ki6Ls/0f M o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu,–

 s]xL g]kfn sfg"gnfO{ ;+zf]wg, PsLs/0f, ;dfof]hg / vf/]h ug]{ P]g, @)&$ åf/f ;+zf]lwt .
 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .

(16)
-!_ æufO{ j:t'Æ eGgfn] uf]?, e};L, /f“uf, 3f]8f, e]8f / afv|f
;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-@_ æ5f8f ufO{ j:t'Æ eGgfn] ufO{ j:t'sf] wgLn] uf]7fnf jf
c? s'g} JolQm gnufO{ ;8s af6f]df 5f]l8/fv]sf] ufO{ j:t'
;Demg' k5{ .

-!@_ pkbkmf -!!_ pNn+3g ug]{ ufO{ j:t'sf] wgLnfO{ k|d'v
lhNnf clwsf/Lsf] cfb]zn] b'O{ ;o ?k}of“;Dd hl/afgf x'g]5 / pQm
;hfosf] cfb]z pk/ lhNnf cbfntdf k'g/fj]bg nfUg]5 .
t/ 5f8f ufO{ a:t'sf] wgLn] k'g/fjb]g ;'Gg] cbfntaf6 ;kmfO{
kfP klg pkbkmf -!!_ adf]lhd 5f8f ufO{ j:t'sf] lnnfd jf x:tfGt/0f
eO{;s]sf] s'/fdf ;f] cbfntsf] km};nfn] s'g} k|lts"n c;/ kf/]sf] dflgg]
5}g .
!)= ===============

!)s= ;fj{hlgs ;DklQsf] clen]v M -!_ ;e]{ gfkL gS;faf6 jf nfndf]x/,

v8\u lgzfgf, tfd|kq, lznfkq jf To:t} cflwsf/Ls lnvtaf6 b]lvPsf


;fj{hlgs hUuf, kf6L, kf}jf, ;Qn, kfs{, kf]v/L, s'jf, uf}r/, lgsf;
OToflbsf nut k|d'v lhNnf clwsf/Lsf] sfof{non] t}of/ u/L To;sf]
clen]v /fvL To;sf] Ps Ps k|ltlnlk dfnkf]t sfof{no / ufp“kflnsf
jf gu/kflnsfsf] sfof{nonfO{ lbg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ df plNnlvt ;fj{hlgs hUuf, kf6L, kf}jf,
;Qn, kfs{, kf]v/L, s'jf, uf}r/ lgsf; OToflb g]kfn ;/sf/sf] k"j{
:jLs[lt glnO{ s;}n] cfjfb ug{ jf cfjfb ug]{ cg'dlt lbg' x'“b}g . cfjfb
u/]df jf ug{ cg'dlt lbPdf ;f] ug{ jf ug]{ cg'dlt lbg] JolQmnfO{ lauf]
adf]lhd hl/afgf jf tLg dxLgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo x'g]5 .
-#_ s'g} ;fj{hlgs hUuf, kf6L, kf}jf, ;Qn, kfs{, kf]v/L, s'jf,
uf}r/, lgsf; OToflb s;}n] btf{ u/fPsf] /x]5 eg] ;f] btf{ ab/ x'g]5 .
;f] adf]lhd btf{ ab/ u/fpg s'g} xb Dofb x'g] 5}g .

 bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .
 s]xL g]kfn sfg"gnfO{ ;+zf]wg, PsLs/0f, ;dfof]hg / vf/]h ug]{ P]g, @)&$ åf/f pkbkmf -!@_ df
/x]sf æb'O{ ;o ?k}of“Æ eGg] zAbx¿sf] ;§f ætLg dlxgf;Dd s}b jf kf“r xhf/ ?k}of“Æ /fVg] u/L
;+zf]wg ul/Psf]df ;f] P]g ldlt @)&%.%.! b]lv k|f/De x'g] .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 s]xL g]kfn P]g -;+zf]wg_ P]g, @)$! åf/f vf/]h .
 s]xL g]kfn P]g -;+zf]wg_ P]g, @)$# åf/f yk .

(17)
kl/R5]b –$
ljljw
!!= clwsf/ k|Tofof]hg M -!_ cbfnt afx]s cGo s'g} clwsf/L jf ;+:yfnfO{
of] P]g jf cGo s'g} k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd k|fKt eO/x]sf]
clwsf/x? dWo] ;a} jf s]xL g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf
k|sflzt u/L ;DalGwt ==============, gu/kflnsf, ufp“kflnsf jf cGo
s'g} clwsf/Ln] k|of]u ug{ kfpg] u/L k|bfg ug{ ;Sg]5 .

-@_ … … …

-#_ … … …

-#s_ of] P]g jf cGo k|rlnt sfg"g adf]lhd cfkm"nfO{ k|fKt
clwsf/dWo] ;a} jf s]xL clwsf/ dGqfnon] k|b]z dGqfnosf] lghfdtL
;]jfsf] s'g} kbflwsf/L, k|d'v lhNnf clwsf/L jf cfkm\gf] dftxtsf s'g}
clws[tnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 / o;/L clwsf/ k|Tofof]hg u/]sf]
;"rgf dGqfnonfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 .
-$_ of] P]g jf cGo k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd cfkm"nfO{
k|fKt ePsf] clwsf/x? dWo] ;a} jf s]xL clwsf/x? k|d'v lhNnf
clwsf/Ln] cfÇgf] dftxtsf] s'g} clws[tnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 /
o;/L clwsf/ k|Tofof]hg u/]sf] ;"rgf dGqfnonfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 .
t/ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] d'2f x]g]{ clwsf/ k|Tofof]hg ug{
;Sg] 5}g .
!@= lgod agfpg] clwsf/ M o; P]gsf] p2]Zo sfof{lGjt ug{sf nflu g]kfn
;/sf/n] lgod agfpg ;Sg]5 .

!#= d'2f ;g]{ M k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd tTsflng c~rnfwLz ;dIf
bfo/ e} l5Gg af“sL /x]sf d'2fx? dWo] k'g/fj]bg txsf d'2fx?

 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f lemlsPsf] .


 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .
 t];|f] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .
 rf}yf] ;+zf]wgåf/f yk .
 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f ;++zf]lwt .
 t]];|f] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

(18)
;DalGwt lhNnf cbfntdf / cGo d'2fx? ;DalGwt k|d'v lhNnf
clwsf/L sxf“ ;g]{5g\ .
!$= arfp M of] P]g jf o; P]g cGtu{tsf] lgoddf n]lvPsf] s'/fdf ;f]xL
adf]lhd / c?df k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd x'g]5 .
!%= vf/]h M b]xfosf g]kfn sfg"gx? vf/]h ul/Psf] 5 M–
-s_ :yfgLo k|zf;g P]g, @)@@
-v_ dw]z uf]Zj/f P]g, @)!@
-u_ sf7df08f} pkTosfGrn sldZg/ d]lhi6«]6sf] ;jfn,
@))(
-3_ uf}8f uf]Zjf/f ;DaGwL k|zf;g -;fdflhs Joj:yf_ P]g,
@)!(
-ª_ dw]z uf]Zj/f P]g, @)!@ -kxf8tkm{ ;d]t_ nfu" ug]{ P]g,
@)!$
!^= :yfgLo k|zf;g cWofb]z @)@* lgliqmo ePkl5 To;sf] kl/0ffd M
:yfgLo k|zf;g cWofb]z, @)@* lgiqmLo ePkl5 csf]{ clek|fo
gb]lvPdf ;f] lgiqmLotfn] M–
-s_ lgiqmLo x'“bfsf] avt rNtL gePsf] jf sfod g/x]sf]
s'g} s'/f klg hufpg] 5}g,
-v_ ;f] cWofb]z adf]lhd rfn" ePsf] s'/f jf ;f] adf]lhd
/Lt k'¥ofO{ cl3g} ul/Psf] s'g} sfd jf ef]uL ;s]sf]
s'g} ;hfonfO{ c;/ kfg]{ 5}g,
-u_ ;f] cWofb]z adf]lhd kfPsf, xfl;n u/]sf] jf ef]u]sf]
s'g} xs, ;'ljwf st{Jo jf bfloTjdf c;/ kfg]{ 5}g,
-3_ ;f] cWofb]z lj?4 u/]sf] s'g} ck/fwdf ul/Psf] s'g}
b08 ;hfo jf hkmtnfO{ c;/ kfg]{ 5}g, /
-ª_ dfly n]lvPsf] s'g} To:tf] xs, ;'ljwf, st{Jo, bfloTj,
b08 ;hfo jf hkmt ;DaGwdf ePsf] s'g} sfg"gL
sf/afxL jf pkfodf c;/ kfg]{ 5}g / pQm cWofb]z
sfod /x] ;/x To:tf] s'g} sfg"gL sf/afxL jf

 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&@ åf/f ;+zf]lwt .

(19)
pkfonfO{ z'? ug{, hf/L /fVg jf nfu" ug{ ;lsg]5 /
To:tf] b08 ;hfo klg ug{ ;lsg]5 .

b|i6Jo M -!_ :yfgLo k|zf;g -rf}yf] ;+zf]wg_ P]g, @)%* sf] bkmf !$ b]xfo adf]lhd /x]sf] 5 M–
!$= arfpM ldlt @)%& ;fn df3 ( ut] hf/L ePsf] :yfgLo k|zf;g -rf}yf] ;+zf]wg_
cWofb]z, @)%& adf]lhd eP u/]sf] sfd sf/afxL o;} P]g adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .
-@_ ?kfGt/
-s_ :yfgLo k|zf;g -t];|f] ;+zf]wg_ P]g, @)$* åf/f ?kfGt/ ePsf zAbx? M–
ælhNnf sfof{noÆ sf] ;§f ælhNnf k|zf;g sfof{noÆ .
-v_ ;}lgs P]g, @)^# åf/f ?kfGt/ ePsf zAbx? M–
æzfxL g]kfnL ;]gfÆ sf] ;§f æg]kfnL ;]gfÆ .
-u_ s]xL g]kfn sfg"g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^# åf/f ?kfGt/ ePsf zAbx? M–
æ>L % sf] ;/sf/Æ sf] ;§f æg]kfn ;/sf/Æ .
-3_ Gofo k|zf;g P]g, @)&# åf/f ?kfGt/ ul/Psf zAbx? M–
æk'g/fj]bg cbfntÆ sf] ;§f æpRr cbfntÆ .
-ª_ s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f ?kfGt/ ul/Psf zAbx? M–
æu[x dGqfnoÆ / æIf]qLo k|zf;s / u[x dGqfnoÆ sf] ;§f ædGqfnoÆ .

(20)
 cg';"rL
============================

 s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)&% åf/f vf/]h .

(21)

You might also like