You are on page 1of 15

lamsalkr@yahoo.

com 17/06/2022

$= ljBfno ;d'bfo ;DaGw M # k|Zg


$=! ljBfno ;dfhsf] Ps ;x k4ltsf ?kdf -School as a sub-
PsfO $ system of society)
$=@ ljBfno ;d'bfo ;DaGw tyf ;d'bfo / cleefjssf] ljBfnok|ltsf]
bfloTj
ljBfno ;d'bfo ;DaGw $=# ljBfno ;'wf/ of]hgf / o;sf] k|efjsfl/tf, ufpF÷gu/ lzIff of]hgf
$=$ ljBfnosf] ljsf;df ;d'bfo kl/rfng
$=% ljBfno ljsf;df ;|f]t klxrfg, ;+sng, juL{s/0f / kl/rfng tyf
ah]6 Joj:yfkg
kbd/fh cfrfo{ $=^ ljBfno lzIffdf gful/s ;dfh, u}/;/sf/L ;+:yf tyf ;fdflhs
;+:yfsf] e"ldsf
$=& ljBfno lzIffdf ;fdflhs k/LIf0f / ;fj{hlgs ;'g'jfO
pk;lrj $=* lzIffsf] ljsf;df lzIfssf k];fut ;+3 ;+:yfsf] e"ldsf
Padam

ljBfno / ;dfh
$=! ljBfno ;dfhsf] Ps ;x k4ltsf ?kdf - ;dfhsf] cjwf/0ff
School as a sub-system of society)  ;dfh lglZrt ;fdflhs kl/kf6L, ;+:s[lt, cfbz{, rfnrng, e]ife"iff, k|j[lQ, cfk;L
;DaGw, Jojxf/ cflb h:tf tTj ldn]/ ag]sf] ;r]t JolQmx?sf] ;d"x xf] .
$=@ ljBfno ;d'bfo ;DaGw tyf ;d'bfo /  ;dfh JolQmsf] ;d"x dfq geP/ lglZrt d"No dfGotfdf cfj4 Ps k|0ffnL xf] h;n]
cleefjssf] ljBfnok|ltsf] bfloTj cfkm\gf] lg/Gt/tfsf] nflu ;lqmo tj/df k|of; ub{5 .
 P=s]=;L=cf]6fj] M æ;dfh eg]sf] Ps k|sf/sf] ;d'bfo cyjf ;d'bfosf] Pp6f To:tf]
$=$ ljBfnosf] ljsf;df ;d'bfo kl/rfng efu xf], h;sf ;b:ox¿ hLjg k|lqmofk|lt ;fdflhs ¿kn] ;r]t x'G5g\ tyf ;femf
nIo / d"Nok|lt cfj4 x'G5g\ .Æ
 l;=le=u'8 M æ;femf cg'ej, d"No, k|j[lQ, afgL / ;+:s[lt af]s]sf JolQmx¿sf]
Pstfa4 ;d"x ;dfh xf] .Æ
 ;dfh ;d'bfosf] ljlzi6 / Jojl:yt lsl;dsf] Pslqt ?k xf], h;sf ;b:ox?
;+:yfsf p2]Zok|lt ;dlk{t, clwsf/ / st{Jok|lt ;r]t / hfu?s Pjd\ ;femf lxt /
enfO{k|lt k|lta4 /x]sf x'G5g\ .
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 4

ljBfno / ;dfh ljBfno / ;dfh


;dfhsf ljz]iftf ;d'bfo
 ;femf nIo, p2]Zo / cfjZostf  lglZrt ef}uf]lns If]qleq a:g] ;dfg hLjgz}nL ePsf JolQmx?sf] ;d"x
 cfkm\gf]kgsf] cg'e"lt / Pstfsf] efjgfdf cfa4 JolQmx?sf] g} ;d'bfo xf] .
hj ;d'bfosf ;b:ox?df ;femf d"NodfGotf / nIox?sf] k|fb'ef{j x'G5
;d"x 

ta dfgj ;d'bfo dfgj ;dfhdf kl/0ft x'G5 .


 ef}uf]lns ;Ldfleq afFWg g;lsg]
• ;d'bfosf ljz]iftf
 Pstfsf] aGwg  JolQmx?sf] ;d"x
 cfk;L ;DaGw  :yfgLotf
 kl/jt{gzLn k|j[lt  ;fdfGo hLjg
 clwsf/sf] ;+/Ifs  clgjfo{ ;b:otf
 ljrf/sf] cfbfgk|bfg x'g] ;+ul7t ?k  ;fd'bflos efjgf\

6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 5 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 6

1
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

ljBfno / ;dfh ljBfno / ;dfh


ljBfno -lzIff_ / ;dfhaLr ;DaGw
;dfh -Society_ ;d'bfo -Community_  ;dfhn] cfkm\gf efjL k':tfx?nfO{ ;fdflhsLs/0fsf dfWodaf6 gofF gofF 1fg ;Lk
wf/0ff lbg ljBfnonfO{ Ps k|d'v lgsfosf] ?kdf k|of]u ub{5 .
ef}uf]lns If]q rflFxb}g . ef}uf]lns If]q rflFxG5 .  hf]g l8j] -John Dewey_ n] cfkm\gf] k':ts 'School and Society',
Pp6f ;dfhdf w]/} ;d'bfo ;dfhleq ;d'bfo x'G5 . "Democracy and Education" dfkm{t ljBfnonfO{ ;dfhsf] k|of]uzfnfsf]
?kdf kl/eflift u/]sf 5g\ .
x'G5g\ .  ?;f]sf cg';f/ z}lIfs kl/jt{gn] ;fdflhs kl/jt{gnfO{ k5\ofpg' k5{ . ;f+:s[lts
;femf ?lr / ;femf p2]Zo efjgfTds x'G5 . kl/jt{g ha;Dd x'bF }g, z}lIfs kl/jt{g klg x'g ;Sb}g .
 lzIff ;dfhsf] z'Gotfdf ;~rfng ug{ ;lsb}g .
x'G5 . efjgfTds x'Fb}g  ;dfh ljsl;t x'g lzIffn] 1fg, ;Lk, k|ljlw x:tfGt/0f ug'{kg]{ x'G5 .
cfkm\gf]kgsf] cg'e"lt / JolQmx¿sf] ;d"x  lzIff ljsf;sf] nflu ;dfhn] hgzlQm, cfly{s ;|f]t, ef}lts ;|f]t cflbsf] ;d'lrt
k|aGw tyf Joj:yfkg ug'{kg]{ x'G5 .
Pstfsf] efjgfdf cfj4  ;dfhsf] ;dofg's'n kl/jt{gsf] dfWod lzIff xf] .
JolQmx¿sf] ;d"x  ;dfhs} rfxgf cfjZostfcg';f/ lzIff ;~rflnt x'G5 .
 lzIff / ;dfh Ps} l;Ssfsf b'O{ kf6f x'g\ .

6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 7 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 8

ljBfno / ;dfh ljBfno / ;dfh


ljBfno ;dfhsf] Ps ;x k4ltsf] ?kdf ljBfno ;dfhsf] Ps ;x k4ltsf] ?kdf
 ;femf p2]Zo k"lt{sf nflu ;+ul7t dflg;x¿sf] ;d"x ;dfh xf] .  lzIfflagf ;dfh ck"0f{ x'G5 eg] ljBfnosf] cefjdf ;dfhsf] ljsf; / ;Eotf g} gi6
 ;dfhsf dfu, rfxgf Pjd\ cfjZostf k"lt{ ug{sf nflu :yflkt lgsfo ljBfno xf] .
 ljBfno / ;dfhsf] sfo{ :yn If]q Pp6} xf] . nIo / p2]Zo klg ;dfg x'G5 . Pp6fsf] x'G5 . ljBfno klg Ps ;fgf] ;dfh g} xf] . ljBfnon] ;dfhsf nflu b'O{j6f
k|efj csf]{df kb{5 . ;fwf/0ftof sfo{z}nLdf klg ;dfgtf g} x'G5g\ . ctM ljBfno / dxŒjk"0f{ bfloTj k"/f ub{5 M–
;dfhaLr 3lgi6 ;DaGw x'G5 . -s_ ;dfhsf ;fdflhs, ;f+:s[lts, /fhgLlts d"No dfGotf / cfbz{x¿sf 1fgn]
 ljBfnosf] p2]Zo ;dfhdf ;]jf k'¥ofpg] xf] . ;'of]Uo hgzlQm pTkfbg ug]{ / ;+/If0f Pj+ ;+j4{g ub{5 .
;fdflhs ljsf; ug]{ xf] .
 ;dfhn] ljBfnonfO{ cfly{s tyf ef}lts ;|f]t pknAw u/fP/ ;xof]u ub{5 . -v_ tL d"No, dfGotf / cfbz{x¿ gof“ k':tfdf x:tfGt/0f ub{5 .
 ljBfno ;dfhsf] d"NodfGotf ;+:s[lt tyf k/Dk/fnfO{ Ps k':tfaf6 csf]{ k':tfdf  ljBfno ;dfhsf nflu / ;dfh ljBfnosf nflu x'G5 . ljBfno ;dfhk|lt pQ/bfoL
x:tfGt/0f u/]/ ;xof]u ub{5 . x'G5 . o;sf ;Dk"0f{ lqmofsnfkx¿ ;dfhd'vL x'G5g\ .
 ljBfnon] ;dfhnfO{ ultzLn agfpg ;xof]u k'¥ofpF5 .  ljBfnosf] ;Dk"0f{ lqmofsnfk ;dfhs} z}lIfs / ;f+:s[lts ljsf;, Pstf, ;dfgtf,
 ljBfno ;dfhsf] Ps ;xk4ltsf ¿kdf /x]sf] 5, eGg'sf] tfTko{ ljBfno ;dfhsf]
Pp6f cËsf ¿kdf /x]sf] eGg] a'lemG5 . ;lxi0f'tf cflbsf nflu ePsfn] ljBfnonfO{ ;dfhsf] Ps ;xk4ltsf ¿kdf lnOPsf]
 ljBfno ;dfhsf] afnaflnsfx¿nfO{ lzIff lbg] ;+:yf xf], h;nfO{ ;dfhn] g} :yfkgf 5.
ug]{ ub{5 .  hf]g l8j] -John Dewey_ eGb5g\ "School is the true representative
of the society." "School is a miniature society."
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 9 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 10

ljBfno / ;dfh ljBfno / ;dfh


;fdflhsLs/0fsf lgsfox? ljBfno / ;d'bfoaLr ;DaGw
s_ cf}krfl/s lgsfo  ljBfnon] ;d'bfonfO{ cu|ult lbg] lzIffsf] Hof]lt k}mnfpF5 .
!_ ;lqmo lgsfo M ;fdflhsLs/0f u/fpg] qmddf h'g lgsfo / JolQmsf
lardf bf]xf]/f] ;~rf/sf] k|lqmof x'g] ub{5 To:tf lgsfox? ;lqmo  ljBfno ;~rfngsf nflu ljBfyL{ ;|f]t g} ;d'bfo xf] .
lgsfo x'g\ . ljBfno, wfld{s ;+:yfx¿, ;+u|xfno, k':tsfno, cf6{ Uofn/L  ljBfnosf] ef}lts tyf cfly{s cflb Joj:yfkg ;d'bfosf] ;xof]u lagf
cflb ;lqmo lgsfosf pbfx/0f x'g\ . ;Dej 5}g .
@_ lgliqmo lgsfo M ;~rf/ dfWodnfO{ ;fdflhsLs/0fsf] lgliqmo  ljBfno jf:tjdf ;d'bfosf] k|ltlaDa klg xf] . To;}n] ;fdflhsLs/0fsf
lgsfosf ?kdf lnOG5 . Psf]xf]/f] ;~rf/, /]l8of], kqklqsf,
l6=eL=cflb lgliqmo lgsfosf pbfx/0f x'g\ . nflu ljBfnon] ;d'bfoaf6 ;xof]u lng'k5{ .
v_ cgf}krfl/s lgsfo M 3/kl/jf/, v]n ;d"x, ;dfh, ;d'bfo  ljBfyL{sf] ljBfnok"j{sf] pd]/, 3/, ;dfh jf ;d'bfod} JotLt x'G5 .
u_ Joj;flos lgsfo M k|];÷5fkfvfgf, rnlrq, /]l8of], g[Tou[x, To;}n] ;d'bfo ;r]t geO{ ljBfyL{sf] :t/ pRr x'Fb}g .
gf6\ozfnf, kqklqsf  ;d'bfonfO{ z}lIfs r]tgf k|fKt ug{ ljBfno rflxG5 .
3_ cJoj;flos lgsfo M gf6sLo ;+3, v]n ;+3, ;fdflhs sNof0f ;+3,
k|f}9 lzIff s]Gb|, :sfpl6ª cflb .  /]vb]v k'u]sf] / Jojl:yt ljBfno ;d'bfos} uf}/jsf] ljifo x'G5 .

6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 11 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 12

2
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

ljBfno / ;dfh
ljBfno / ;d'bfoaLr ;DaGw ljBfno–;d'bfo ;DaGwsf ;+oGqx¿ M
 ;d'bfosf cnu cnu kl/jf/ / kfl/jfl/s k[i7e"ldsf cleefjsnfO{ • lzIfs cleefjs ;+3,
;fdflhs efjgf / ;fdflhs bfloTjaf]w ljBfnon] u/fpg ;S5 .
 ljBfnosf] z}lIfs tyf cGo ultljlwsf] k|ToIf cjnf]sgstf{ cg'ej / • ljBfno Joj:yfkg ;ldlt,
k|aGwstf{ ;d'bfo g} x'G5 . • gu/÷ufpF lzIff ;ldlt
 ljBfnosf] pkef]Qmf ju{ g} ;d'bfo xf] . t;y{ pkef]Qmf / pkef]Uo
lzIff k|bfgstf{ ;+:yfaLr cGof]Gofl>t ;DaGw x'G5 .
 ljBfnosf k|=c=, lzIfs / cWoIfsf k|of;n] dfq ljBfnosf] ;'wf/ x'g
;Sb}g . o;df ljBfnosf lqmofsnfkx¿af6 k|ToIf Pjd\ ck|ToIf ¿kdf
k|efljt x'g] cleefjs Pjd\ ;d'bfo;d]tsf] k|ToIf ;+nUgtf x'g'kb{5 .

6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 13 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 14

$=#
of]hgf
ljBfno ;'wf/ of]hgf / o;sf] k|efjsfl/tf,
z}Ifl0fs of]hgfx?
ufpF/gu/ lzIff of]hgf z}lIfs of]hgfx?
(Instructional
(Educational Plans
Plans)
Jfflif{s sfo{tflnsf
ljBfno ;'wf/ of]hgf Jfflif{s sfo{of]hgf
ufpF / gu/ lzIff of]hgf PsfO{ of]hgf
k|b]z lzIff of]hgf b}lgs kf7of]hgf
ljBfno If]q ljsf; of]hgf

PADAMRAJACHARYA 16

lzIff of]hgf
योजनाको अवधारणा cjwf/0ff
विद्यमान चाहे को •;Lldt ;|f]t / ;fwgsf] pRrtd\ pkof]u ug]{ dfWod of]hgf
अवस्था
अिस्था xf] .
•of]hgfsf] ljz]iftf of]hgfa4 kl/jt{g xf] .
 अवस्था
सबल कमजोर
विद्यमान अिस्था 
पहिचान; •lglZrt nIo Pjd\ p2]Zox¿ xfl;n ug{ pko'Qm ;dodf k"/f
पक्ष पक्ष
भहवष्यको
र चाहे को नक्ाांकन; x'g] u/L of]hgf th'{df ul/G5g\ .
अिस्थालाई  योजना
जोडने प्रविया
अवसर चुनौती
कायाान्वयनको •z}lIfs If]qsf ultljlwx¿nfO{ Jojl:yt ug{ ul/g] ;a} k|sf/sf
योजना
तयारी
- UNESCO
17 of]hgfx¿nfO{ z}lIfs of]hgf elgG5 .
(2000)
•lzIff of]hgfnfO{ lzIff If]qsf] If]qut of]hgf elgG5 .
PADAMRAJACHARYA •of]hgfsf] k|fyldstf / nIon] cGo kIfnfO{ lgb]{lzt ug]{
PADAMRAJACHARYA 18

3
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

शिक्षा योजनाको प्रकार lzIff of]hgfsf k|sf/


ववषय क्षेत्रको दायराका आधारमा समयावधधका आधारमा कायय क्षेत्रका आधारमा

वृहद योजना (Macro Plan) दीर्िकालीन योजना राजरिय योजना


• दे िको सामाजजक आर्थक ि ववकासका • बृहत ् योजना प्रायः दीर्िकालीन • दे िको समग्र आर्थक
ि सामाजजक !=cNksfnLg of]hgf
समग्र पक्षहरू समेटेको हुन्छ । प्रकृ ततका हुन्छन ् । ववकासको समजरटगत योजना ।
• केजन्िय तथा राजरिय योजनाहरु •

सामान्यतया २० वर्षे,
तर १ ० दे खि २५ वर्षि वा सोभन्दा
• राजरिय योजना आयोगबाट तजुम
कायािन्वयनमा ल्याइने आवर्धक
ि ा भई
• Ps jif{sf] x'g],
पतन वढी अवर्धको योजना योजना ।
• jf:tljstfdf cfwfl/t x'g],
ववर्षय क्षेत्रगत योजना (Sectoral Plan) आवर्धक योजना (मध्यकालीन योजना) प्रादे शिक योजना
• िास ववर्षय क्षेत्रको ववकास तथा
व्यवस्थापनमा केजन्ित भई तजुिमा गररने
• सामान्यत: ५ वर्षि (५ दे खि १ ० वर्षि
अवर्ध सम्मका हुन्छन ् ।
• प्रदे िको समग्र आर्थकि तथा सामाजजक
ववकासका लार्ग तय हुने योजना । • x/]s jif{ tof/ ul/g],
योजना । • कततपय सन्दभिमा २।३ वर्षिको मात्र • यसको दायरा राजरियभन्दा सानो र
• शिक्षा योजनाहरु अवर्धका पतन हुने । स्थानीय वा सूक्ष्मभन्दा फराककलो हुने
गदि छ ।
• sfo{qmd sfof{Gjogsf nflu ;|f]t / ;+:yfut ;+/rgfsf] Joj:yf
ul/Psf],
सुक्ष्म योजना (Micro Plan) वावर्षिक योजना (अल्पकालीन योजना) स्थानीय योजना/सुक्ष्म योजना
• स्थानीय तह वा राज्यको तल्लो तहका
सानो एकाइका िास ववर्षय क्षेत्रका
• एक वर्षिशभत्र पूरा गनि सककने
योजनाहरू समावेि हुन्छन ् ।
• गाउँ पाशलका र नगरपाशलका स्तरका
योजना ।
• 5f]6f–5f]6f p2]Zo ePsf]
ववकासात्मक लक्ष्य प्राजततका लार्ग • बृहत ् वा आवर्धक योजनाहरूको एक • यसलाई स्थानीय तहको (Local or


तजुिमा गररने योजना ।
गाउँ वा नगर शिक्षा योजना/ववद्यालय
वर्षिमा गररने कियाकलाप र बजे ट
समटटएको कायििम सटहतको योजना
Micro Level) योजना भतनन्छ । • bL3{sfnLg of]hgfsf] 9fFrfdf /x]/ dWosfnLg of]hgfsf] nIosf
सुधार योजना ।
cfwf/df lgdf{0f ul/g] .
• h:t} M jflif{s sfo{qmd, jflif{s sfo{of]hgf tyf ah]6 (AWPB) jflif{s
PADAMRAJACHARYA 19
/0fgLlts sfo{of]hgf (ASIP) cflb .
PADAMRAJACHARYA 20

lzIff of]hgfsf k|sf/ lzIff of]hgfsf k|sf/


@=dWosfnLg #= bL3{sfnLg
;fdfGotof % jif{sf] x'g] -% b]lv !) jif{_, 7f]; lsl;dsf] x'g], cNksfnLg ;fdfGotof @) jif]{ of]hgf, slxn]sfxLF !) b]lv @% jif{;Ddsf] klg x'g],
/ bL3{sfnLg of]hgfsf] aLrdf /x]/ tof/ ul/g], cNksfnLg of]hgfsf] b"/b[li6 x'g], :jKgzLn / efjfTds x'g], nIox¿ ;dosf] cfwf/df tf]lsg]
sfof{Gjogsf c;/x¿nfO{ lng ;lsg] . h:t} M k~rjifL{o of]hgfx¿, ;|f]t;fwgsf] k"jf{g'dfg u/L tof/ ul/g] .
;a}sf nflu lzIff sfo{qmd -@))$–@))(_, tLgjifL{o cGtl/d of]hgf,
cfjlws of]hgfx¿, ufpF lzIff of]hgf, lhNnf lzIff of]hgf, ljBfno ;'wf/
of]hgf cflb .

PADAMRAJACHARYA 21 PADAMRAJACHARYA 22

Planning g]kfndf z}lIfs of]hgfx¿sf] ljs]lGb|s/0f


National Periodic
Hierarchy Plans
Macro National Level Plans
Education Sector Plan • k|b]z lzIff of]hgf
ASIP/AWPB
• lhNnf lzIff of]hgf -jt{dfg ;+/rgfdf tof/
gul/g]_
Meso Provincial Periodic Plan, ASIP
• ufpF÷gu/ lzIff of]hgf
Micro • ljBfno ;'wf/ of]hgf
Palika/School level
SIP/MEP, ASIP
Plans
Bottom-UP Approach of Planning 23

PADAMRAJACHARYA PADAMRAJACHARYA 24

4
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

ufpF÷gu/ lzIff of]hgf


• ufpF ÷gu/ kflnsf If]qdf z}lIfs ;'wf/sf] nflu agfOPsf]
of]hgf
• ;fdfGotof % jif]{
ufpF÷gu/ lzIff of]hgf • % jif]{ of]hgfsf] clwgdf /xL jflif{s /0fgLlts of]hgf tof/
ul/g]
• tof/ ug]{ / sfof{Gjog ug]{ d'Vo lhDd]jf/L ufpF jf gu/ lzIff
;ldltsf] x'G5 eg] :jLs[t ug]{ lhDd]jf/L ufpF jf gu/ ;ef

PADAMRAJACHARYA 25 PADAMRAJACHARYA 26

ufpF÷gu/ lzIff of]hgf ufpF÷gu/ lzIff of]hgf


of]hgf lgdf{0fsf p2]Zox? lgDgcg';f/ /x]sf 5g\ M ufpF÷gu/ lzIff of]hgfsf ljz]iftfx?
• of]hgf lgdf{0fdf :yfgLo tx, ;d'bfonfO{ ;+nUg u/fO{ • ;dtfd"ns kx'Fr
kl/rfng ug]{ • u'0f:t/
• ljBfno / ;d'bfoaLr Ps cfk;L cGt/lqmofaf6 ljBfno / • ;Ifdtf jf bIftf clej[l4
lzIfsnfO{ ;xof]u ug]{ • ;/f]sf/jfnfsf] cy{k0" f{ ;+nUgtf
• afnaflnsf -ljz]if u/L cfwf/e"t pd]/_ nfO{ ljBfno egf{ u/L • :yfgLo jf:tljs cfjZostf kl/k"lt{ ug]{tkm{ cu|;/
u'0f:t/Lo lzIffsf] ;'lglZrt ug]{ • pknAw ;|f]t / ;fwgsf] Gofof]lrt, ;dfg'kflts tyf clwstd
• ljBfnonfO{ a9L sfo{d'vL tyf ;d'bfonfO{ lzIffk|lt lhDd]jf/ pkof]u x'g]
tyf ;lqmo agfpg] . • of]hgf lgdf{0fdf tnaf6 dfly cfpg] kb\wltnfO{ c+lusf/
• lzIffsf] /fli6«o nIo k|flKtdf ;xof]uL e"ldsf v]Nb5 .
PADAMRAJACHARYA 27 PADAMRAJACHARYA 28

ufpF÷gu/ lzIff of]hgf g]kfndf ufpF÷gu/ lzIff of]hgf


ufpF÷gu/ lzIff of]hgfn] s] s'/fdf Focus ub{5 <  cfwf/e"t tyf k|fylds lzIff sfo{qmd bf];|f] -@)%^–)^!_ n] ljs]lGb|t z}lIfs of]hgfsf]
k|f/De
• ljBfno lzIffdf Focus u5{ . t/ cfwf/e"t lzIffdf clgjfo{  kx'Fr;DaGwL sfo{qmd lgdf{0f / sfof{Gjog ufpF lzIff ;ldltn] ufpF lzIff of]hgf
kx'Frdf hf]8 agfO{ sfof{Gjog ug]{
 ljBfnon] z}lIfs u'0f:t/;DaGwL sfo{qmdx¿ ljBfno ;'wf/ of]hgfdf ;dfj]z u/L
• ljBfnosf] k"jf{wf/ ljsf; sfof{Gjog ug]{ Joj:yf u/]sf] .
• ljBfno pd]/sf afnaflnsfsf nflu ljBfno kx'Frsf]  cf=j= )^@÷)^# df cgf}krfl/s lzIff s]Gb|n] ;fIf/tf $)Ü eGbf Go"g ePsf #)
lhNnfsf @)÷@) uf=lj=;= u/L ^)) uf=lj=;=df ufpF lzIff of]hgf lgdf{0f u/L
;'lglZrttf ;3g ;fIf/tf sfo{qmd ;~rfng u/]sf] .
• cgf}krfl/s lzIffsf] Joj:yf / cf}krfl/saf6 cgf}krfl/s  of]hgf lgdf{0f sfo{df u|fdL0f ;xeflutfTds n]vfhf]vfsf dfWod cjnDag ul/Psf] .
 cf=j= @)&&.)&* df lzIff lj1fg tyf k|ljlw dGqfnoaf6 !) jif]{ gofF lzIff If]q
lzIff tyf cgf}krfl/s lzIffaf6 cf}krfl/s lzIffdf k|j]zsf] of]hgf -@)&*–)**_ tof/ ug]{ qmddf ;+3Lo, k|b]z / :yfgLo txsf] lzIff of]hgf
jftfj/0f ljsf; sfo{9fFrf k|sfzdf NofPsf] .
• ufpF÷gu/kflnsfaf6 k|fKt ;|f]tsf] kl/rfng
PADAMRAJACHARYA 29 PADAMRAJACHARYA 30

5
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

ufpF÷gu/ lzIff of]hgfsf] 9fFrf ufpF÷gu/ lzIff of]hgfsf] 9fFrf


!)–jif]{ gofF lzIffIf]q of]hgf-@)&*–@)*&_ k|:tfljt vfsf -:yfgLo tx_ !)–jif]{ gofF lzIffIf]q of]hgf-@)&*–@)*&_ k|:tfljt vfsf -:yfgLo tx_
sfo{sf/L ;f/f+z
kl/R5]b !M kl/ro
kl/R5]b $M lzIffsf cGt/;DalGwt If]qx?
!=! k[i7e"ld
!=@ ljutsf of]hgfsf] k|ult ;dLIff
kl/R5]b % M ;+:yfut ;+/rgf / Ifdtfljsf; -k|b]z / ;+3Lo tx;Fusf]
cGt/;DaGw_
!=# lzIff If]qsf] jt{dfg If]qut cj:yf ljZn]if0f
kl/R5]b @M gofF lzIff If]qof]hgf -b"/b[li6, nIo, p2]Zo, /0fgLlt, uGtJo ;"rs_ kl/R5]b ^M nufgL / ;|f]t Joj:yfkg
kl/R5]b #M lzIffsf pkIf]qx¿ kl/R5]b &M d'Vo d'Vo lqmofsnfk / pknlAw ;"rs
#=! k|f/lDes afnljsf; / lzIff ;Gbe{ ;fdu|Lx¿
#=@ cfwf/e"t lzIff cg';"rLx¿
#=# =====

PADAMRAJACHARYA 31 PADAMRAJACHARYA 32

ljBfno ;'wf/ of]hgf s] <


• lzIff If]qdf ;"Id of]hgfsf] cEof;÷;"Id txsf] of]hgf
• ljBfno txsf] ;+:yfut of]hgf
• % jif]{ cfjlws of]hgf
• lgoldt of]hgf
ljBfno ;'wf/ of]hgf • /fd|f] ljBfno, /fd|f] lzIf0f / /fd|f] l;sfOsf] dfWod
School Improvement Plan-SIP • /fli6«o txaf6 ljBfno txdf Wofg s]lGb|t
• u'0f:t/ ;'wf/ d'Vo rfF;f]
• kl/jt{g / of]hgfsf] PsfOsf] ¿kdf ljBfnonfO{ lnOPsf]
• ljBfnosf] cfkmg} kxndf z}lIfs u'0f:t/ ;'wf/sf nflu ljBfnonfO{
;xof]u ug]{ Pp6f ;fwg .
• of]hgfsf] k|fyldstf / nIon] cGo kIfnfO{ lgb]{lzt ug]{
PADAMRAJACHARYA 33 PADAMRAJACHARYA 34

ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] ljsf;qmd ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] ljsf;qmd

• @)%^–%&M !@ lhNnfdf k/LIf0fsf ¿kdf k|f/De l;;d kl/of]hgf


• @)%&–%*M yk !( lhNnf u/L #! lhNnfdf • ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f / cBfjlws sfo{df ;xof]u ug{
• @)%*–%(M ;a} lhNnfsf ljBfnon] ljBfno ;'wf/ of]hgf agfpg'kg]{ • hfOsf -JICA_ sf] cfly{s tyf k|fljlws ;xof]u
Joj:yf nfu" . • The Project for Support for Improvement of
• @)%*–%(M ljBfno ;'wf/ of]hgfdf cfwfl/t cg'bfg (SIP based School Management (SISM)
funding) sfo{qmd z'?jft . z'?df emfkf, lrtjg, :ofª\hf, jlb{of / • kl/of]hgfsf] p2]Zo M ljBfno ;'wf/ of]hgf k|lqmofsf] dfWodaf6
88]Nw'/f lhNnfsf Ps–Ps ;|f]ts]Gb|df nfu" ul/Psf] ._ cfwf/e"t lzIffsf] kx'Fr / u'0f:t/ ;'wf/sf] nflu ljBfnox?sf]
• z}=;= @)&# -cf=j= )&@÷)&#_ b]lv ljBfno ;'wf/ of]hgfdf ljkb\ Joj:yfkg ;'wf/ ug]{ .
k"j{tof/Lsf ljifoj:t'x¿nfO{ ;dfj]z ug{ ;'? ul/Psf] .
PADAMRAJACHARYA 35 PADAMRAJACHARYA 36

6
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] ljsf;qmd ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$
sfo{qmd cjlw nlIft lhNnf
SISM February /;'jf / wflbª lhNnfsf !)@ ljBfnox¿
1 2008 –
Feb. 2011
SISM June 2013  klxnf] jif{df k/LIf0fsf nflu nlIft ul/Psf
2 – June ljBfnoM ;f]n'v'Da', 8f]6L, h'Dnf / ¿kGb]xL lhNnfsf
2018 !!*@ ljBfnox¿
 afFsL cjlwdf /fli6«o k|af]wLs/0fsf nflu nlIft
ljBfnoM &% j6} lhNnfsf ;a} ;fd'bflos
ljBfnox¿

PADAMRAJACHARYA 37 PADAMRAJACHARYA 38

ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$ ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$
of]hgfsf] bfo/f of]hgf lgdf{0f / sfof{Gjog lhDd]jf/L
s_ ;a} k|sf/sf ;fd'bflos ljBfno - k|f/lDes afnljsf;÷k"j{ s_ ;+:yfut ¿kdf ljBfno / kbLo ¿kdf k|wfgfWofkssf] k|d'v
k|fyldsb]lv sIff !@ ;Dd_
v_ wfld{s ljBfno -db;f{, u'Daf, ljxf/, u'¿s'n÷cf>d_ lhDd]jf/L
u_ cf}krfl/s, cgf}krfl/s / j}slNks Pjd\ v'nf lzIff, k|fljlws v_ lj=Jo=;=n] % ;b:oLo ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f sfo{bn
tyf Jofj;flos cflb If]q u7g ug]{ h;df k|wfgfWofks ;+of]hs, ;b:ox¿df ljBfno
3_ z}lIfs u'0f:t/ ;'wf/df d'Vo s]lGb|t eO{ afnaflnsfx¿sf] Joj:yfkg ;ldltsf] k|ltlglw, lzIfs cleefjs ;ª\3sf]
;dtfd"ns kx'Fr / ;Ifdtf clej[l4sf nflu ljBfno k|ltlglw, lzIffk|]dL / lzIfssf] k|ltlglwTj /xg] .
;~rfng tyf Joj:yfkg, u'0f:t/ ;'wf/, ;dtf tyf
;dfj]zLs/0f, lzIfs Joj:yfkg, Ifdtf ljsf;, ljBfno u_ ljBfno ;]jf If]qsf ;a} ;/f]sf/jfnfx¿sf] ;xeflutf,
:jf:Yo tyf kf]if0f, ljkb\ hf]lvd Go"gLs/0f, ;|f]t Joj:yfkg, 3_ of]hgf :jMn]vfhf]vf, :jLs[tL / sfof{Gjogsf] k|d'v lhDd]jf/L
cg'udg tyf lg/LIf0f h:tf kIfx? ;dfj]z . ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf]
PADAMRAJACHARYA 39 PADAMRAJACHARYA 40

ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$ ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$
of]hgf lgdf{0f / sfof{Gjog lhDd]jf/L •% jif]{ ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ubf{ sDtLdf @ lbgsf] /
ª_ lgoldt ?kdf of]hgf sfof{Gjog cj:yfsf] cg'udg, d"Nof+sg jflif{s sfof{Gjog of]hgf tof/L ubf{ sDtLdf ! lbgsf]
Pjd\ ;dLIff lj=Jo=;=n] ug'{kg]{
r_ tf]lsPsf] 9fFrfdf % jif]{ cfjlws of]hgfsf] ¿kdf tof/ ljBfno:t/Lo sfo{zfnf ug'{kg]{
ug'{kg]{ •sfo{zfnfdf $ k|Zgdf cfwfl/t eO{ ;d"xut 5nkmn x'g]
5_ rfn' jif{sf] lj:t[t jflif{s of]hgf ;dfj]z ug'{kg]{ •ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] k|lqmofdf d'Votof tLgj6f r/0fx? M
h_ k|To]s jif{ jflif{s sfof{Gjog of]hgf tof/ ug'{kg]{ æof]hgf lgdf{0fÆ, æsfof{GjogÆ / æ;dLIffÆ /x]sf x'G5g\ .
em_ of]hgf tof/ ubf{ z}lIfs ;qsf] z'¿ dlxgfaf6 tof/ u/L @
dlxgfleq k"/f ug'{kg]{
~f_ ljBfno Joj:yfkg ;ldltn] ljBfno ;'wf/ of]hgf :jLs[t
u/L k|To]s jif{ h]i7 dlxgfsf] clGtd xKtfleq :jLs[t u/L
:yfgLo txdf k]; ug'{ k5{ .
PADAMRAJACHARYA 41 PADAMRAJACHARYA 42

7
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

ljBfno ;'wf/ of]hgf rs| ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$
ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] 9fFrf
ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] vfFsf % efudf ljeflht .
of]hgf lgdf{0f
(Plan) kfFr jif]{ of]hgfsf] 9fFrf
!= ljBfnosf] kl/ro M klxnf] efudf % v08
!=! P]ltxfl;s k[i7e"ld
;dLIff sfof{Gjog
!=@ ef}uf]lns cj:yf
(See) (Do) !=# ljBfno /x]sf] ;d'bfosf] agf]6
!=$ ljBfno ;]jf If]q
!=% ljBfnodf ;~rflnt sfo{qmd
@= ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f k|lj|mof
@=! kl5Nnf]] ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] ;dLIff
@=@ ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f k|lqmof

PADAMRAJACHARYA 43 PADAMRAJACHARYA 44

ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$ ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f ;xof]uL k'l:tsf @)&$
kfFr jif]{ of]hgfsf] 9fFrf========== kfFr jif]{ of]hgfsf] 9fFrf==========
#= ljBfnosf] cj:yf ljZn]if0f %= klxnf] jif{sf] jflif{s sfof{Gjog of]hgf
#=! ljBfnosf] jt{dfg cj:yf ljZn]if0f -( j6f tflnsfsf] k|of]u_
#=@ d'Vo ;d:of / ;dfwfgsf pkfox¿
%=! lj:t[t sfo{snfk / ah]6
$= of]hgf lgdf{0f M ^ v08 %=@ jflif{s sfo{ tflnsf
$=! ljBfnosf] b"/b[li6
$=@ p2]Zo %=# cg'udg of]hgf
$=# cfjZostfsf] klxrfg Pjd\ k|fyldlss/0f cg';"rLx¿
$=$ nIo lgwf{/0f
$=% kfFr jif{sf nflu sfo{snfk lgwf{/0f
$=^ kfFr jif{sf nflu ah]6 cg'dfg

PADAMRAJACHARYA 45 PADAMRAJACHARYA 46

;|f]t klxrfg, ;+sng / kl/rfng


;|f]t Joj:yfkgsf] cjwf/0ff
• ljBfnoleq cfjZos ef}lts, cfly{s, dfgjLo kIfsf] k|flKt, ljsf; tyf
pkof]u ug]{ k4ltnfO{ ;|f]t Joj:yfkg elgG5 .
• ;|f]t ;fwgsf] s'zntfk"j{s Pjd\ k|efjsf/L 9+uaf6 k|of]u u/L ljBfnosf
$=% ljBfno ljsf;df ;|f]t klxrfg, ;+sng, nIo / pknlAw xfl;n ug]{ snfnfO{ ;|f]t Joj:yfkg eGg ;lsG5 .
• o;leq cfjZos ;|f]tsf] klxrfg ug]{, ;+sng ug]{, kl/rfng ug]{
juL{s/0f / kl/rfng tyf ah]6 Joj:yfkg nufotsf sfo{x¿ k5{g\ .
• ;|f]t Joj:yfkgcGtu{t kIf / sfo{x¿
-!_ ef}lts ;|f]t ;fwg M ejg, sIffsf]7f, kmlg{r/, hUufnufotsf ef}lts
;|f]t ;fwgsf] Joj:yfkg
-@_ dfgj ;|f]t ;fwg M dfgjLo hgzlQmsf] of]hgf, k|flKt, ;Def/ /
pkof]u nufotsf sfo{x¿
-#_ cfly{s ;|f]t ;fwg M ljBfnosf nflu cfjZos cfly{s ;|f]t ;fwgsf]
of]hgf, ah]6 ;+sng ug]{, vr{ ug]{, d"Nof+sg ug]{ sfo{

8
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

;|f]t klxrfg, ;+sng / kl/rfng ;|f]t klxrfg, ;+sng / kl/rfng


ljBfnon] ;|f]t k|fKt ug]{ If]qx¿ ;/sf/L ;|f]taf6 k|fKt x'g] ;xof]u
• lzIfs tnjeQf
• ;/sf/L ;xof]u
• 5fqj[lQ
• ljleGg JolStåf/f k|fKt x'g] ;xof]u • k|lt ljBfyL{sf cfwf/df z}lIfs ;fdu|L Joj:yfkg cg'bfg
• :yfgLo ;ª\3 ;+:yf tyf lgsfoaf6, dlGb/, ;fd'bflos ag • sfo{;Dkfbgdf cfwfl/t cg'bfg
;ldlt cflb af6 k|fKt x'g] ;xof]u • kf7\ok':tssf] nflu cg'bfg
• ef}lts lgdf{0f tyf dd{tsf nflu cg'bfg
• ljBfnosf] rn, crn ;Dklt k|of]u u/]/ k|fKt x'g] cfDbfgL
• ljBfno Joj:yfkg cg'bfg
• ljljw • ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f tyf sfof{Gjog cg'bfg
• n]vfk/LIf0f cg'bfg
• OG6/g]6 Joj:yfkg cg'bfg
• ljleGg sfo{qmdsf nflu cg'bfg cflb .

;|f]t klxrfg, ;+sng / kl/rfng ;|f]t klxrfg, ;+sng / kl/rfng


ljBfno sf]if ljBfnodf ;|f]t klxrfg tyf kl/rfng ug]{ pkfox¿
• ;|ft] sf] cfjZostf klxrfg
lzIff P]g, @)@* -;+zf]wg;lxt_ cg';f/ k|To]s ljBfnodf Pp6f
• ;|f]t ;ª\sngdf ;d'bfosf] cWoog
ljBfno sf]if x'g]5, h;df b]xfosf /sdx¿ /xg]5g\ M– • sb/ kq jf k|z+;f kqsf] Joj:yf
• g]kfn ;/sf/af6 k|fKt cg'bfg, • ;ª\slnt ;|ft] sf] plrt ;b'kof]u
• lhNnf lzIff sf]ifaf6 k|fKt cg'bfg, • ljBfnosf] jf:tljs cj:yfsf] lrq0f
• bftfx¿sf] gfddf k'/:sf/ :yfkgf
• ufp“kflnsf jf gu/kflnsfaf6 k|fKt cg'bfg,
• z}lIfs ;fdflhs sf/0fn] kl5 k/]sf ;d'bfonfO{ ;xefuL u/fpg]
• z'Nsaf6 cfpg] /sd, • cleofg ;~rfng
• rGbf jf bfg bftJoaf6 k|fKt /sd, / • bftfx¿sf] of]ubfg ;"rL k|sfzg
• cGo ;|ft] af6 k|fKt /sd . • P]nfgL, ktL{ hUufsf] ;+/If0f
• ;d'bfosf] cfDbfgL ljBfnosf] ljsf;df 5'6\ofpg]

z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf

• c¿ s;}sf] bafadf gcfO{ ;femf :jfy{, p2]Zo / dfGotf af]s]sf


JolQmx¿sf] lglZrt ;fd"lxs k|oTgnfO{ gful/s ;dfh eGg ;lsG5 .
• k|ToIf ?kdf zf;gdf ;xefuL x'g] /fhg}lts bnx?, ;/sf/L sd{rf/Lx? /
$=^ ljBfno lzIffdf gful/s ;dfh, u}/;/sf/L pBf]u Joj;foLx? eGbf 5'§} klxrfg ePsf] :jtGq a[l4lhjLx?, :yflgo
;+:yf tyf ;fdflhs ;+:yfsf] e"ldsf ;dfh;]jLx?, ;]jfdf ;dlk{t ;+3–;+:yfx?, :yfgLo :t/df u7g ePsf
pkef]Qmf ;ldltx? cflbsf] ;d"x g} gful/s ;dfh xf] .
• jf:tljs ?kdf eGg' kbf{ gful/s ;dfh eg]sf] k|hftGqk|lt k|ltj4, dfgj
clwsf/sf lxdfotL, /fhgLlts k|ToIf ;+nUgtf gePsf] cu|ufdL ;'wf/sf]
kIfkftL, /fhgLlts kf6L{, ;/sf/ / ;+:yfx?nfO{ ;lx af6f]df dfu{bz{g ug{
cu|;/ cfkm}df ;r]t / lgi7fjfg ;d"x xf] .
• gful/s ;dfhnfO{ ;Eo ;dfh klg elgG5 .
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 56

9
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf
z}lIfs ljsf;df gful/s ;dfhsf] e"ldsf
• ;/sf/nfO{ ;xL af6f]df lx8fpg bafad"ns sfd sf/jfxL ug]{
• cfTd cg'zfl;t x'Fb} ;dfh, /fi6«nfO{ ;sf/fTds sfdsf/jfxLsf] nflu
• z}lIfs ljsf;df ;xeflutfd"ns k4ltsf] ljsf; / lj:tf/ ug{]
3r3rfpg] JolQm, ;d"x • ;dfhnfO{ PsLs[t ?kdf cl3 a9\g k|]l/t ug]{
• ;/sf/eGbf k[ys x'Fb} ;/sf/sf gLlt, lg0f{o / sfof{Gjogsf] nflu ;b}j • lzIff ljsf;df ljBfno tyf :yfgLo ;/sf/nfO{ ;xL dfu{bz{g
bafa l;h{gf ug]{ ;+oGq,
• ;dfhsf] cfjfhljlxg, lk5l8Psf ju{, ;d"bfosf] cfjfh a'nGb ub}{ k|bfg ug{]
;/sf/nfO{ ;lx af6f]df Nofpg bafad"ns sfd ug]{ ;+oGq . • /fHosf] d"n wf/df cfpg sl7g eO/x]sf] ju{, If]q, lnË, ;d"bfo
• /fhgLltsaf6 6f9f /x]/ ;fdflhs hfu/0f NofpFb} ;dfh / ;d"xnfO{ ;d]t / ;Dk|bfonfO{ gful/s lzIff k|bfg ub}{ pgLx?sf] xs, clwsf/
dfly p7fpg], hfu/0f u/fpg ;lqmo ;d"x
k|flKtdf ;r]t agfpg]
• ;/sf/nfO{ hlxn] klg sfg"g agfpg , ePsf sfg"g sfof{Gjog gePsf]
cj:yf /x] sfg"g sfof{Gjogsf nflu bafa l;h{gf ug]{ JolQm–;d"x • lzIffdf ;dtfd"ns kx'Fr ;'lglZrt ug{sf nflu ;d'bfo Pjd\
• gful/s r]tgf k|bfos u}/gfkmfd"ns JolQm–;d"x . ljBfnonfO{ PsLs[t ?kdf kl/rfng ug{]
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 57 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 58

z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf
z}lIfs ljsf;df gful/s ;dfhsf] e"ldsf
• u}/;/sf/L ;+:yf ;/sf/ leGbf leGb} jf u}/;/sf/L ;+oGqdf rNg]
• lzIff gLlt tyf sfo{qmdsf] :j:y cfnf]rgf ug]{, :ki6 / ;+:yfx¿nfO{ u}/;/sf/L ;+:yf elgG5 .
kf/bzL{ tj/n] g]t[Tj k|bfg ug]{, ;fdflhs ljs[ltk|lt cleofg • ;dfhsf] lxtsf] nflu d'gfkmf glng] p2]Zon] :yflkt :jo+;]jL ;+3;+:yfnfO{
u}/–;/sf/L ;+:yf elgG5 .
rnfpg] • lglZrt cfwf/df u7g e} ;/sf/eGbf aflx/ /x]/ ljsf; tyf ;]jf k|jfxdf
• z}lIfs ;'wf/;DaGwL jx; / k}/jL, ;fdflhs k'FhL kl/rfng, lqmofzLn /xg] ljsf;sf kfqx? u}/;/sf/L ;+:yf x'g\ .
;xhLs/0f ;]jf k|bfg, cg'udg d"Nof+sg ug]{ • ;+o'Qm /fi6« ;+3sf] j8fkqdf klg u}/;/sf/L ;+:yf eGgfn] cGt/ ;/sf/L
;Demf}tfaf6 :yflkt gePsf ;+u7gnfO{ ;+s]t u/]sf] 5 .
• lzIff If]qdf kf/blz{tf, k|efjsfl/tf, v'nfkg, lhDd]jf/L / • ;+:yf btf{ P]g @)#$ sf] bkmf @ -s_ df ul/Psf] kl/efiff cg';f/ “;fdflhs
hjfkmb]lxtf a9fO{ ljBfno ;'zf;gsf nflu ;xof]u ug]{ . wfld{s, ;flxlTos ;f+:s[lts, j}1flgs, z}lIfs, af}l4s, ;}4flGts, zfl//Ls,
cfly{s, Jofj;flos, tyf k/f]ksf/L sfo{x¿sf] ljsf; / lj:tf/ ug]{ p2]Zon]
:yfkgf ePsf] ;+3, ;+:yf Sna d08n, kl/ifb, cWoog s]G›, d}qL ;+3
cflbnfO{ u}/;/sf/L ;+:yfÚsf] ¿kdf lnOPsf] 5 .
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 59 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 60

z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf

• gfkmfsf] p2]Zo g/fvL ;]jfsf] efjgf hufO{ ;dfhsf] wfld{s tyf • :yfgLo :t/df ;+rflnt ljsf; sfo{qmdx¿df lzIff;DaGwL kIfx¿
af}l4s, ;f+:s[lts, j}1flgs, z}lIfs, cfly{s, Joj;flos tyf cfa4 ug{,
k/f]ksf/L sfo{x¿sf] ljsf; / lj:tf/ ug{ u}/;/sf/L tyf ;fdflhs • lzIffdf ;dtfd"ns kx'Fr lj:tf/ ug{
;+:yfx¿sf] :yfkgf ul/G5 . • z}lIfs of]hgf Joj:yfkgdf hg;xeflutf h'6fpg
• u}/;/sf/L ;+3 ;+:yfsf] p2]Zo sfo{ If]q, k4lt / k|sf/sf cfwf/df • ljs]G›Ls/0fsf] efjgf cg';f/ hgtfsf] 3/ b}nf]df lzIff;DaGwL
logLx¿nfO{ ljleGg txdf ljefhg ug{ ;lsG5 . PghLcf]x¿nfO{ sfo{qmd k'¥ofpg
lgDg tLg lsl;ddf ljefhg ug{ ;lsG5 M–
• kf7\o;fdu|L tyf ljleGg z}lIfs ;fdu|L ljsf; / k|of]unflu
-!_ ;fdflhs sNof0fdf clek|]l/t u}/;/sf/L ;+:yfx¿ k[i7kf]if0f, k|fljlws Pjd\ cfly{s ;xof]u ug{
-@_ k]zfut u}/;/sf/L ;+:yfx¿ • lzIfs tflnd ;~rfng
-#_ If]qut lglZrt ul/Psf u}/;/sf/L ;+:yfx¿ • Joj:yfkg ;ldltsf nflu Ifdtf ljsf;
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 61 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 62

10
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf

• cleefjs ;r]tgf sfo{qmd ;~rfng • ;d'bfodf ;+ul7t ?kdf /x]sf ljleGg vfnsf ;ldlt, ;d"x
• z}lIfs ;r]tgfsf] k|j4{g Pjd\ ;r]tLs/0f cflbnfO{ ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yf elgG5 .
• ;d'bfonfO{ lzIff ljsf;df ;zQmLs/0f, d"nk|jfxLs/0f / Ifdtf • jg pkef]Qmf ;ldlt, cfdf ;d"x, dlxnf ;d"x, o'jf Snj, kz'
ljsf; ug{, ljsf; ;ldlt, s[lif ;ldlt, n3' jrt ;ldlt h:tf :yfgLo
• lzIff ljsf;sf nflu ;|f]t ;fwgsf] Joj:yfkgdf ;xof]u :t/df ;+ul7t ?kdf ;~rflnt ;+3 ;+:yfx? ;fd'bflos ;+:yf
• z}lIfs ;d:ofsf] ;dfwfg ug{ ;xof]u x'g\ .
• kf/blz{tf, pQ/bfloTj / ;'zf;gsf] k|j4{g ug{ . • ;fd'bflos ;+:yfn] ;d'bfosf] kl/rfng, Ifdtf ljsf;, ;r]tgf
• afnaflnsfsf nflu 5fqj[lQ, cfjf;Lo ;'ljwf, kf]zfs cflb hufpg'sf ;fy} ljBfnosf nflu cfjZos kg]{ ;|f]t ;fwg
pknAw u/fpg . h'6fpg, ;dGjo ug{ dxTjk"0f{ of]ubfg ug{ ;Sb5g\ .
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 63 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 64

z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf

• lzIff ljsf;sf nflu cfjZos of]hgf lgdf{0f / sfof{Gjogdf ;3fpg] • pko'Qm z}lIfs jftfj/0f l;h{gfdf ;xof]u ug]{
• z}lIfs ljsf;df ;xeflutfd"ns k4ltsf] ljsf; / lj:tf/df
;xof]u ug{] • ;fdflhs k/LIf0f, ljBfno ;'wf/ of]hgf lgdf{0f nufot
• ljBfno guPsf afnaflnsfx?nfO{ ljBfno hfg k|]l/t ug]{
ljBfnosf ultljlwx?df ;xeflutf hgfO{ z}lIfs ljsf;df 6]jf
k'¥ofpg]
• ljBfno ;d'bfoaLr ;d'w'/ ;DaGw :yfkgf ug]{
• afnaflnsf ljBfno gk7fpg] afnaflnsfx?nfO{ ;r]tLs/0fdfkm{t • z}lIfs ;'wf/;DaGwL jx; / k}/jL, ;fdflhs k'FhL kl/rfng,
ljBfno egf{ u/fO{ ;a}sf nflu lzIffdf 6]jf k'¥ofpg] ;xhLs/0f ;]jf k|bfg, cg'udg d"Nof+sg ug]{
• ul/a, c;xfo tyf cK7\of/f] cj:yfdf k/]sf afnaflnsfx?nfO{ • lzIff If]qdf kf/blz{tf, k|efjsfl/tf, v'nfkg, lhDd]jf/L /
lzIffdf ;xeflutf hgfpg cfjZos ;xof]u ug]{ hjfkmb]lxtf a9fO{ ljBfno ;'zf;gsf nflu ;xof]u ug]{ .
• ljBfnosf] ef}lts Pjd\ k"jf{wf/ ljsf;df ;xof]u ug]{
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 65 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 66

z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf z}lIfs ;'wf/df ljleGg ;+3;+:yfsf]] e"ldsf
;f/df z}lIfs ljsf;df u}/;/sf/L ;+:yf, ;fd'bflos ;+:yf / gful/s ;f/df z}lIfs ljsf;df u}/;/sf/L ;+:yf, ;fd'bflos ;+:yf / gful/s
;dfhsf] e"ldsf ;dfhsf] e"ldsf
• ljBfyL{ egf{ / k9fOdf lg/Gt/tf • ljBfnosf nflu cfjZos ;|f]tsf] Joj:yfkg
• ljBfyL{ lgoldttf / lg/Gt/tfdf clej[l4 • ef}lts ;'wf/ sfo{qmd
• z}lIfs u'0f:t/ clej[l4 • ljBfnodf cfsif{s / cg's"n jftfj/0fsf] l;h{gf
• lzIfssf] k];fut ljsf;
• z}lIfs ;fdu|L ljt/0f
• ljBfyL{ ljsf;sf sfo{qmdx¿sf] ;~rfng -cltl/Qm lqmofsnfk,
• ljBfno ljsf;sf nflu of]hgf lgdf{0f
v]ns'b cflb_
• ljBfyL{sf nflu 5fqj[lQ, kf];fs, vfhf, :6];g/L cflb Joj:yfkg • ljBfnosf ;Da4 ;/f]sf/jfnfx¿sf] Ifdtf clej[l4
• ljBfno / ;d'bfoaLrsf] ;DaGw ljsf; Pjd\ lj:tf/ • ljBfno lg/LIf0f, cg'udg, d"Nof+sg tyf k[i7kf]if0f
6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 67 6/17/2022 PADAMRAJ ACHARYA 68

11
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

dfWolds txsf nflu dfq

$=&
ljBfno lzIffdf ;fdflhs k/LIf0f
/ ljBfno ;fdflhs k/LIf0f
;fj{hlgs ;'g'jfO

ljBfno ;fdflhs k/LIf0f


ljBfno ;fdflhs k/LIf0f
cjwf/0ff
cjwf/0ff
• s'g kIfsf] k/LIf0f M ;Dk"0f{ kIf -cfly{s, ef}lts, z}lIfs tyf ;]jf • ljBfnosf ;Dk"0f{ ultljlwx¿df ;/f]sf/jfnfx¿sf] k|ToIf ;+nUgtf
k|jfx cflb_ /xg'kg]{ / pgLx¿sf] hfgsf/Ldf /xg'kg]{ dfGotfcg'¿k
• s;n] k/LIf0f ug]{ M ;fdflhs k/LIf0f ;ldlt ;/f]sf/jfnfx¿sf] ;+nUgtfdf ljBfnosf cfjlws ultljlwsf]
• s;sf] ;+nUgtfdf ul/g] M ;/f]sf/jfnfsf k|ToIf ;+nUgtfdf ;d'lrt k/LIf0f u/L To;sf] l/kf]l6{ª ug]{ sfo{ g} ljBfno ;fdflhs
• s:tf] k/LIf0f M ljBfnosf ;Dk"0f{ ultljlwx¿sf] u'0ffTds / k/LIf0f xf] .
kl/df0ffTds k/LIf0f
• d'Vo p2]Zo M ljBfno ;'zf;g k|j4{g ug'{
• s] u5{ M ;'zf;g, kf/blz{tf, e|i6frf/d'Qm / ;+u7gfTds ;'wf/ ug{
• ;fdflhs k/LIf0fsf] k|ltj]bg sfof{Gjog ug]{ d'Vo bfloTj M ljBfno
Joj:yfkg ;ldltsf]

ljBfno ;fdflhs k/LIf0f


ljBfno ;fdflhs k/LIf0f
ljsf;qmd tyf gLltut k|fjwfg
cfjZostf • g]kfndf ljBfno ;fdflhs k/LIf0fsf] z'?jft lj=;+= @)^@ af6 ul/Psf] .
• ljBfno ;'zf;g sfod ug{ • ljBfnox?sf] ;fdflhs k/LIf0f ug]{ ;DaGwL lgb]{lzsf @)^% klxnf] ;+zf]wg @)&!
• ljBfnosf] ;du| ultljlwsf] ;dLIffTds n]vfhf]vf ug{ • ljBfno ;fdflhs k/LIf0f dfkb08 @)&*
• ljBfno ;'wf/sf kIfx?sf] klxrfg ug{
• ljBfnodf ;fdflhs k/LIf0f ug]{ Joj:yf lzIff lgodfjnLsf] lgod, !&!s= df
• kf/blz{tf sfod ug{ /x]sf] 5 .
• ljBfno zf;gdf pQ/bfloTj / hjfkmb]lxtf k4ltdf ;'wf/ ug{
• ;a} kIfnfO{ l;sfO u/L ;'wf/fTds sfo{ cl3 a9fpg
• ljBfnok|lt ckgTjsf] efjgf clej[l4 ug{
• ;|f]t ;fwgsf] ;d'lrt kl/rfng ug{
• u'0ffTds lzIffsf] ;'lglZrttf ug{
• ljBfnosf] efjL sfo{lbzf klxrfg ug{

12
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

-lzIff lgodfjnLsf] lgod, !&!s=_


;fdflhs k/LIf0f ;ldlt M & ;b:oLo
-s_ lzIfs–cleefjs ;+3sf] cWoIf –;+of]hs
-v_ ljBfnodf cWoog/t ljBfyL{x¿sf cleefjsx¿dWo] Pshgf dlxnf
cleefjs;d]t kg]{ u/L lzIfs cleefjs ;+3n] tf]s]sf] b'O{hgf –;b:o
-u_ ljBfno /x]sf] ;DalGwt j8fsf] j8f cWoIf –;b:o ljBfno ;fdflhs k/LIf0f dfkb08 @)&*
-3_ lzIfs–cleefjs ;+3n] tf]s]sf] a'l4hLjL Pshgf –;b:o
-3!_ ljBfnosf] pRrtd sIffdf cWoog/t k|yd 5fq jf 5fqf –;b:o
-ª_ k|wfgfWofksn] tf]s]sf] ljBfnosf] lzIfs –;b:o ;lrj

;fdflhs k/LIf0fsf] k|lqmof


ljBfno ;fdflhs k/LIf0f dfkb08 @)&*
• ;fdflhs k/LIf0f ;ldlt M & hgf -lzIff lgodfjnLsf] lgod !&! -s_ adf]lhd_
• hf/L ldlt @)&*.@.@^
• cg';"rL ! jdf]lhdsf] ljj/0f M lj=Jo=;=n] tof/ u/L k|=c=dfkm{t ;ldltdf k];
dfkb08sf] p2]Zo • k|fljlws pk;ldlt M # ;b:oLo x'g] -lj1;lxtsf]_ M
• k|fljlws pk;ldltsf] ;+of]hs ;ldltn] tf]s]sf lj1 x'g]
• ljBfno lzIffsf] ;du| z}lIfs Joj:yfksLo kIf tyf ;~rflnt sfo{qmd
ah]6 Pjd\ k|fKt ;|f]t ;fwgsf] ldtJooL 9+un] pkof]u u/L clwstd k|ltkmn
k|fKt ug{]
• ljBfnosf ultljlwnfO{ ;xeflutfd"ns, kf/bzL{ Pjd\ hjfkmb]xL agfO{
ljBfno lzIff k4ltsf] ;'b[9Ls/0f ug]{

;fdflhs k/LIf0fsf] k|lqmof


• k|fljlws pk;ldltaf6 ljBfnosf] cfly{s, ef}lts, z}lIfs, Joj:yfksLo
kIfsf] d"Nof+sg u/L k|ltj]bg -cg';"rL @ sf] 9fFrfdf_ tof/ u/L k];
• pk;ldltsf] k|ltj]bg / ut cfly{s jif{sf] ;fdflhs k/LIf0f k|ltj]bg
;/f]sf/jfnfsf] e]nfdf k|:t't -klxnf] rf}dfl;s leq_ u/L 5nkmn /
k[i7kf]if0f k|flKt
• ;/f]sf/jfnfaf6 k|fKt k[i7kf]if0fsf] ;dfof]hg u/L ;ldltn] k|ltj]bgnfO{
clGtd ?k k|bfg
• k|ltj]bgnfO{ lj=Jo=;=;dIf k]z
• ljBfnon] k|ltj]bgnfO{ :yfgLo txdf k]; -School Report Card ;d]t
;+nUg /fvL klxnf] rf}dfl;sleq_
• :yfgLo txn] ljBfnon] k|fKt u/]sf] c+s;lxt ;fj{hlgs ug]{, k|ltj]bgsf] ;f/f+z
lzIff ljsf; tyf ;dGjo OsfOdf k7fpg]
• lzIff ljsf; tyf ;dGjo OsfOn] kf}if d;fGt;Dd lzIff tyf dfgj ;|f]t ljsf;
s]Gb| / lzIff ljsf; lgb]{zgfnodf k7fpg]

13
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

;fj{hlgs ;'g'jfO{
;fj{hlgs ;'g'jfOsf] cjwf/0ff
• ljBfnon] k|bfg ug]{ ;]jf ;'ljwfsf] ;Gbe{df ljBfno Joj:yfkg ;ldlt, lzIfs
cleefjs ;+3sf kbflwsf/Lx¿, cleefjs tyf ;/f]sf/jfnfx¿aLr ;fj{hlgs
:yfgdf ul/g] v'nf 5nkmn g} ;fj{hlgs ;'g'jfO xf] .
• ;fj{hlgs ;'g'jfOn] ljBfno ;~rfngdf kf/blz{tf, g]t[Tjdf hjfkmb]lxtf /
;fj{hlgs rf;f]sf ljifodf cfd ;/f]sf/jfnfx¿sf] ;"rgfdf kx'FrnfO{ dha't
agfO{ ljBfnosf] lg0f{o k|lqmofdf cfd gful/ssf] ;xeflutfnfO{ k|j4{g ub{5 .
• ;fj{hlgs ;'g'jfOdf ljBfno;Fu ;DalGwt ;fj{hlgs rf;f]sf ljifodf lhDd]jf/
kbflwsf/L tyf ;]jfu|fxL aLr k|Zgf]Tt/ x'g'sf ;fy} ljBfnosf ;DaGwdf cfufdL
lbgdf ck]Iff u/]sf ;'wf/x¿ ;d]t k|ikm'l6t x'g] / lhDd]jf/ kbflwsf/Lx¿af6 pQm
;'wf/x¿ xfl;n ug]{ ;Defjgfx¿sf] af/]df hfgsf/L k|bfg ug]{ k|s[ofaf6 ;'wf/sf
k|ltj4tfx¿ ;d]t tof/ x'G5 . o;/L tof/ ePsf] k|lta4tf sfof{Gjogaf6 g}
;'wf/sf] ck]Iff ug{ ;lsG5 .
• o;af6 ljBfnosf lqmofsnfkx¿ hgck]Iff adf]lhd ;~rfng ug]{ ;+:sf/sf]
ljsf; ug{ ;d]t 6]jf k'uL ljBfno ;'zf;gsf] k|Tofe"lt u/fpg ;lsG5 .

;fj{hlgs ;'g'jfO{ ;fj{hlgs ;'g'jfO{


ljBfno ;fj{hlgs ;'g'jfOsf] dxŒj ljBfno ;fj{hlgs ;'g'jfO ubf{ Wofg lbg'kg]{ s'/fx¿
• ;xefuLn] k|Zg jf ;'emfj s] /fVg] xf] ;f] s'/f klxn] :ki6 ug'{kg]{
• ljBfno ;'zf;g k|j4{g ug{ • ;xhstf{n] af]Ng] ;+s]t u/]kl5 dfq cfkm\gf] gfd;lxt k|Zg jf lh1f;f /fVg'kg]{
• ljBfnosf ultljlwx¿af/] ;/f]sf/jfnfx¿nfO{ ;';'lrt u/fpg • cleefjs w]/}nfO{ k|Zg ug{ ;do lbg'kg]{ ePsfn] a'Fbfut ¿kdf 5f]6s/Ldf k|Zg
• ljBfno ultljlwx¿df kf/blz{tf, hjfkmb]lxtf / pQ/bfloTjsf] k|ltlqmof /fVg'kg]{
• ;xhstf{n] lgwf{/0f u/]sf] ;do lat]kl5 tTsfn k|:t'lt /f]Sg'kg]{
;'lglZrttf u/fpg
• cfkm"eGbf klxn]sf ;xefuLn] af]nsf s'/fnfO{ bf]xf]¥ofpg h?/L gx'g]
• ljBfnosf sdLsdhf]/Lx¿ klxrfg u/L ;du| ;'wf/ Nofpg • lrQ ga'em]df ;xhstf{sf] cg'dlt lnP/ yk k|Zg /fVg kfOg]
• ljBfnok|lt ;fj{hlgs ljZjf; cfh{g ug{ • ;xefuLn] lagfcfwf/ s;}k|lt nf~5gfo'Qm efiffsf] k|of]u ug{ gkfOg]
• ;'g'jfOsf jQmf tyf ;xefuLnfO{ pQ]lht kfg]{ jf abnfsf] efjgfaf6 egfO /fVg
• ljBfnosf ;d:ofx¿ klxrfg u/L ;'wf/sf pkfox¿ cjnDag ug{ jf af]Ng gkfOg]
• ljBfnosf] ;]jf k|jfxdf k[i7kf]if0f k|fKt u/L u'0f:t/Lotf Nofpg • ;'g'jfOnfO{ layf]Ng] k|of; st}af6 ePsf] kfOPdf ;a} ;xefuL ldn]/
zfnLgtfk"j{s ;dfwfg vf]Hg] kxn ug'{ ;a}sf] st{Jo x'g]
• ljBfnosf kbflwsf/Lx¿nfO{ lhDd]jf/ agfpg
• ;'g'jfOnfO{ ljifofGt/ x'g glbg ;a} ;xefuL ;r]t x'g'kg]{ .
• ljBfno k|ltsf] ;a}sf] ckgTjsf] efjgf l;h{gf ug{ .

lzIfssf k];fut ;+3 ;+u7g


lzIff P]gdf sfg'gL Joj:yf
• lzIff P]gsf] ;ftf} ;+zf]wg @)%* n] lzIfs o'lgog Joj:yf
dfWolds txsf nflu dfq
• lzIff P]gsf] cfF7f} ;+zf]wg @)&# n] lzIfs o'lgogsf] ;§f lzIfs dxf;+3sf]
Joj:yf
$=* lzIffsf] ljsf;df lzIfssf k];fut ;+3 ;+:yfsf] e"ldsf • lzIfsn] k|rlnt sfg"g adf]lhd lzIfs o'lgog ;DaGwL ljwfg btf{ ug'{ cl3
dGqfnosf] l;kmfl/z k|fKt ug'{ kg]{5 . -lzIff lgodfjnLsf] Joj:yf_

bkmf !^ª= g]kfn lzIfs dxf;+3,


-!_ ;fd'bflos ljBfnosf lzIfsx?sf] k]zfut xs lxtsf]
;DaGwdf sfo{ ug{ Ps lzIfs o'lgog /xg]5 .
-@_ lzIfs o'lgog s]Gb|Lo tyf lhNnf:t/df u7g ug{ ;lsg]5 .
-#_ lzIfs o'lgogsf] lgjf{rg tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
• lzIfs dxf;+3sf] lgjf{rg ;DaGwL Joj:yf lzIfs dxf;+3 ;DaGwL
ljwfgdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 . -lzIff lgodfjnL_

14
lamsalkr@yahoo.com 17/06/2022

lzIfssf k];fut ;+3 ;+u7g


lzIffsf] ljsf;df k];fut ;+3;+:yfn] v]Ng ;Sg] e"ldsf
• lzIf0f l;sfOsf ;d:of klxrfg u/L ;dfwfg ug{,
• lzIf0f l;sfOdf gofF gofF k|ljlwx¿;Fu kl/lrt u/fpg,

Thank you
• lzIfsx¿sf] cGt/lglxt k|ltefsf] ljsf; u/fpg,
• k];fut ljsf; u/fpg,
• Pscfk;df ;f}xfb{k"0f{ ;DaGw sfod u/fpg,
• vf]hL / ;xsfo{ ug]{ ;+:s[ltsf] ljsf; u/fpg,
• k|hftflGqs Pjd\ ;xof]ufTds jftfj/0f l;h{gf ug{,
• dgf]an j[l4 ug{,
• ;femf cjwf/0ff agfpg,
• gofF ljrf/ tyf 1fgsf] lgdf{0f ug{,
wGojfb
• sfo{;Dkfbgdf ;'wf/ Nofpg,
• lhDd]jf/L lng] k|j[lQsf] ljsf; ug{,
• g]t[Tj Ifdtfsf] ljsf; ug{ .
6/17/2022 110

15

You might also like