ΡΓΙΘΕΑ Τεύχος 2 Νοέμβριος Τιμή 0,03ευρώ

«Πρόβα» κινητοποίησης στην Παναγιώτης Παρδαλός,

Περιφέρεια Θεσσαλίας για ένας παγκόσμιος επιστήμονας
ασφαλείς οδικές προσβάσεις που τιμά τις ρίζες του
ΣΕΛ.: 5 ΣΕΛ.: 13

ΣΟΦΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ-ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Τα καλά

Η τουριστική ανάπτυξη
φυλαγμένα
«μυστικά» της
Βόρειας Αργιθέας…
είναι το μεγάλο στοίχημα
που πρέπει να κερδηθεί
τ
ην «πόρτα» της προσδοκίας για ένα βηματισμό ανά-
πτυξης με ορατό χρονοδιάγραμμα, ανοίγει με τη συνέ- Ο ορεινός όγκος που ορίσαμε ως
ντευξή της στην «Αργιθέα» η Υφυπουργός Τουρισμού βόρεια Αργιθέα έχει όλα τα στοιχεία
Σοφία Ζαχαράκη, τονίζοντας ότι πολλά από τα έργα για μια ήπια ανάπτυξη με σεβασμό στο
φυσικό περιβάλλον…
που έχουν ενταχθεί στο σχέδιο για την ανάκαμψη του τουρι- Εκτός της πεζοπορίας-ορειβασίας η
στικού κλάδου του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, περιοχή προσφέρεται και για άλλες
έχουν ωριμάσει σε βαθμό, ώστε από τις αρχές της ερχόμε- υπαίθριες δραστηριότητες. Στις πλα-
γιές της Καραβούλας γίνεται ορειβατι-
νης χρονιάς να μπορεί να ξεκινήσει η υλοποίησή τους,
κό σκι που κόβει την ανάσα καθώς οι
χωρίς γεωγραφικούς αποκλεισμούς και διακρίσεις. ομαλές πλαγιές των διαδρομών κατε-
βαίνουν δίπλα από απότομα γκρέ-
μια. Τα καλοκαίρια στον Αχελώο ήδη
ΣΕΛ.: 6-7 κατηφορίζουν κανό αλλά και πεζοί
καθώς το river trekking- πεζοπορία
μέσα στην κοίτη είναι ιδιαίτερα δημο-
φιλής τους καλοκαιρινούς μήνες.
ΠΟΣΟ 11 ΔΙΣ ΕΥΡΩ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΘΗΚΕ ΑΝΑΚΑΛΎΠΤΟΝΤΑΣ ΣΕΛ.: 14-15
ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 7 ΜΗΝΩΝ ΞΑΝΆ ΤΟ ΤΣΊΠΟΥΡΟ
Με ρεκόρ παραγωγής πράσινης Η ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ
ενέργειας «απαντά» η Ευρώπη «Βασίλειον»
στον ενεργειακό πόλεμο της Αργιθέας
ΣΕΛ.: 11
χωρίς υπηκόους;
Υπάρχει ελπίδα; Βεβαίως και υπάρχει,
από τη στιγμή που ακούγονται παιδι-
κές φωνές ακόμη. Αυτές οι φωνές δεν
αφήνουν να πέσει το «The end» .
Αυτή την εποχή στην Καρδίτσα στήνονται τα καζάνια για την
παραγωγή του τσίπουρου της χρονιάς. Αυτή την εποχή δια-
λέξαμε και εμείς για να παρουσιάσουμε τη μετεξέλιξη ενός
εθνικού προϊόντος, που μέσα από τους δρόμους της παρά-
δοσης και τις γνώσεις της σύγχρονης επιστήμης, φτάνει να
γίνεται ένα φινετσάτο ποτό με διεθνή «καριέρα». Ξεναγός μας
ο επιστήμονας και λάτρης της οινοποίησης και της απόσταξης
Θάνος Καραθάνος. ΣΕΛ.: 8-9 ΣΕΛ.: 12
 2 ΡΓΙΘΕΑ Ο ΚΌΣΜΟΣ ΜΑΣ… Νοέμβριος 2022

Ανάμεσα
στη Θεσσαλία
και την Ήπειρο,
ανάμεσα
στο χτες και
στο σήμερα,
την παράδοση
και την
ανάπτυξη:
ο δικός μας,
ζωοποιός
Αχελώος.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΗΛΙΑΣ ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ

Τότε που ήμασταν παιδιά…

Του Βασίλη Μαλισιόβα

κάνα στο σπίτι μας, για να το ’χουμε, να το Φιλίκι, πουρνάρι…

μεγαλώσουμε εμείς.
Για να κολλή’εις στο κυπαρίσσι έπρεπε να
’σαι σφιχτός (γεροδεμένος), να ’χ’ς γερά
χέρια και ποδάρια, γιατί το κυπαρίσσι δεν
έχει και πολλά κλωνάρια, ο κορμός είναι
μαναχά, κι έχει κάτι λιανόκλαρα.
Τότε τα παιδιά ήταν μαθ’μένα σε τέτοιες
δ’λειές, δεν ήγλεπες και κάνα παιδί να ’ναι
χοντρό, γιατί… έκοβε λόρδα, το φαΐ ίσια π’
μας έφτανε!
Τα παιδιά ήταν μαθημένα στ’ν κακοπέρα-
ση, αλλά… δεν τ’ς κακοφαίνονταν! Έκαναν
ό,τι μπόρ’γαν για να βοηθάν’ τ’ς γονέους.
Εργάτες δεν υπήρχαν, γιατί όλοι είχαν
χωράφια, με τ’ γεωργική ασχολούνταν. Τα
παιδιά έμνησκαν (απέμεναν) για βόηθειο,
βόηθαγαν με τ’ς δ’λειές στα χωράφια, έβγα-
28η Οκτωβρίου-η παρέλαση των 5. ναν τα πράματα για βοσκή, κι όχι σιμά στο
Από το Δημοτικό Σχολείο Ανθηρού, το μοναδικό που απέμεινε στο Δήμο Αργιθέας... χωριό, μέσα στο δάσος, εκεί π’ δεν πααίνει
Έτσι έζηγαμαν τότε, αλλά μπορώ να σ’ πω
ήμασταν και καλύτερα. Μ’κροί, μεγάλοι ήταν
για δ’λειά, το κατσιό δεν ήξεραμαν τι είναι…
Σήμερα, ακόμα και τα παιδιά κάθονται όλη
μέρα με το κινητό στα χέρια και δεν κάνουν
τίποτα, ούτε παίζουν.
Καλά, οι μεγάλοι δεν κάνουν και δεν
κάνουν… Ούτε ένα σκαλί δεν ανεβαί-
νουν, με τ’ αμάξι ολούθε… Τώρα ο κόσμος
σάπ’σε… στ’ν καρέκλα και στον καναπέ, γι’
αυτό τώρα δεν είναι κάνας π’ να μην παίρει
φάρμακα…».
Ο Βασίλης Μαλισιόβας είναι κλασικός φιλό-
λογος, συγγραφέας και λεξικογράφος.
ΡΓΙΘΕΑ

Ό
ταν ήμουν παιδί, θυμάμαι πως
παίζαμε με τις ώρες, χωρίς
όμως να έχουμε παιχνίδια
έτοιμα. Με ό,τι είχαμε διαθέσι-
μο, περνούσαμε υπέροχα!
Υπήρχαν βέβαια και μελανές σελίδες… Για
παράδειγμα, θυμάμαι χαρακτηριστικά το
εξής στα τέλη της δεκαετίας του 1970: Όταν
έχτιζαν ένα σπίτι στο χωριό μου, επειδή
δεν υπήρχε δρόμος για να πάει το φορτηγό
στο οικόπεδο της οικοδομής, είχαν φτιάξει
ένα είδος μεγάλου καναλιού από τσίγκο,
όπου έριχναν το αμμοχάλικο, ώστε λόγω
της κατωφέρειας να φτάσει στο σημείο που
θα το χρησιμοποιούσαν οι χτίστες.
Δυστυχώς, αυτή την κατασκευή ένας συνο-
μήλικός μου την είδε σαν… τσουλήθρα!
Μπήκε μέσα και κατηφόρισε, όμως αμέ-
σως μόλις ξεκίνησε, επειδή φοβήθηκε
από την ανεξέλεγκτη κίνηση προς τα κάτω,
ακούμπησε τα μπράτσα του στον τσίγκο…
με αποτέλεσμα να κατακοπεί! Ακόμα έχω
μπροστά μου την εικόνα με τα χέρια του
πλημμυρισμένα στο αίμα!
Φυσικά, δεν ήταν το μόνο παιδί που διακιν-
δύνευσε τη σωματική του ακεραιότητα, ή
και τη ζωή του, στον βωμό του παιγνιδιού…
«Έστεναμαν παΐδες»
«Τότε που ’μασταν κούτσικα, έστεναμαν
παΐδες (παραδοσιακές παγίδες με πλάκες),
για να πιάνουμε π’λιά, αφού ήμασταν φτω-
χοί, δεν ήξεραμαν τι είναι το κριάσι…
Κόλλαγαμαν (ανεβαίναμε) και στα κυπαρίσ-
σια, για να βρούμε φωλιές από τσιροπούλια,
για να ιδούμε τα π’λιά ή να πάρουμε και
τώρα… ούτε κόρακας! Και να μην έχ’ς και ΜΗΝΑΙΑ
ΤΟΠΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
νερό ή κάνα παγούρι από κοντά, μαναχά αν
Χείρωνος 3-5 Αθήνα
ηύρισκαμαν κάναν άμπ’λα (πηγή νερού στο Τ.Κ. 11635
επίπεδο του εδάφους) για να πιούμε λίγο
νεράκι. Σύμβουλος έκδοσης
Λάμπρος Πολύζος
Σκάλωναμαν και στ’ς ελιές, στα κλωνάρια,
e-mail: lampolyzos@yahoo.gr
άμα είχαν ψ’λά κάνα αητονύχι (ντόπια ποι-
κιλία σταφυλιού, με μεγάλες ροζέ/κόκκινες Τηλ. Επικοινωνίας
ρόγες). Στ’ς ελιές ανέβαιναν τα κλήματα τ’ 2107793851
6976348860
αητονύχια. Ήγλεπες θηρία κοπάνια (μεγά-
λα τσαμπιά) και… τι να έκανες; Κόλλαγες
(ανέβαινες) στ’ν ελιά για να φας κανιά ρόγα
Αρχείο Τευχών:
Ευθυμίου Κλάδου 2
αητονύχι, γιατί φρούτο αγοραστό δεν υπήρ- 157 72 Ζωγράφου
χε στα χωριά…
Τα παλιά τα χρόνια δεν είχαν κρεβατίνες ΕΚΤΥΠΩΣΗ
ΤΑΣΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Γ.
(κατασκευή για αναρρίχηση κλήματος) πο’
Κ. ΜΠΑΡΛΑΣ & ΣΙΑ Ι.Κ.Ε.
’χουμε τώρα. Τα κλήματα ανέβαιναν όπου
Ορφέως 13-19400-Κορωπί
ηύρισκαν, σε κλαριά (δέντρα), ελιές ή και
σε κάνα αγριοκλάρι (αυτοφυές δέντρο)… Τηλ. 2106620734
 ΑΓΡΑΦΑ
ΨΗΤΟΠΩΛΕΙΑ ΑΠΟ 1977

Σε όλα τα Ψητοπωλεία
ΑΓΡΑΦΑ 1977
θα ανακαλύψετε
τις γεύσεις, την ποιότητα
και τον επαγγελματισμό
που μας έφερε ψηλά
στις προτιμήσεις του
καταναλωτικού κοινού,
μετά από τόσα χρόνια
προσπάθειας!

Καθημερινά 12:00 μ.μ. – 01:00 π.μ.

Άγραφα 1977 – Η Ιστορία μας

Τα Άγραφα άνοιξαν το πρώτο ψητοπωλείο, το μακρινό 1977. Η Περιοχή επιλογής
ήταν τα Κάτω Πατήσια και συγκεκριμένα στην οδό Σεράφη 34, όπου βρίσκεται μέχρι
και σήμερα. Πλέον μπορείτε να επισκεφθείτε τα νέα καταστηματά μας και να απολαύσετε
τα γεύματά σας.
Με πολύ μεράκι και με εστίαση στην ποιότητα, ο κόσμος αγάπησε την Οικογένεια
Πολύζου αλλά και τα ποιοτικά εδέσματα που προσφέρανε σε όλους τους κατοίκους
των γύρω περιοχών. Τα υπόλοιπα είναι Άγραφ–η Ιστορία!!

6 Καταστήµατα-6 σταθµοί στη γεύση

Σεράφη 34, Πλατεία Αγίου Μάρκου, Κάτω Πατήσια Αιγαίου & Αίνου, Νέα Σµύρνη
Λεωφόρος Βεΐκου 111, Γαλάτσι Αγίου ∆ηµητρίου Όπλων 61, Κάτω Πατήσια
Τσούντα 49, Άγιος Ελευθέριος, Πατήσια Ιάκχου 12, Γκάζι
4 ΡΓΙΘΕΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Νοέμβριος 2022

ΠΑΡΑ.. ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΡΓΙΘΕΑΣ

Πλη ρ ο φ ό ρ η σ η Κι όμως, τελικά, κάτι κινείται…

m
ε ένα «μπουκέτο» της Κοινότητας Βραγκιανών, μετά Αγορά Jcb
Ανασυγκρότηση τώρα… από χρόνια συζητήσεων, «αδυνα- Ποσό 120000 περίπου ευρώ επέν-
μικρών και μεγαλύτε-
 Χαρακτηριστικά ευρύτερων συγκλί-
σεων έχει προσλάβει η Διοίκηση του
Δήμου Αργιθέας, με τις δυο «μεταγραφές»
ρων έργων, που βρί-
σκονται σε εξέλιξη αυτή την περίο-
μιών» και αναστολών. δυσε ο Δήμος στην αγορά ενός
σύγχρονου εκσκαφέα-φορτω-
δο ή έχουν ολοκληρωθεί, η δημο- -Επίσης, τσιμεντόστρωση με τή, που αναμένεται να ενισχύ-
που πραγματοποίησε από τις παρατάξεις της
τική αρχή Αργιθέας ενισχύει τις τοιχίο αντιστήριξης γίνεται στα σει σημαντικά την εξυπηρέτηση
αντιπολίτευσης. Καραγιώργος και Καναβός
παρεμβάσεις της στις «γειτονιές» Καραμπέικα του Πετρίλου, ανα- πολλών τακτικών και έκτακτων
μετέχουν στο διοικητικό σχήμα ως αντιδή-
του Δήμου. Πρώτη προτεραιότητα, καινισμένη παραδίδεται η πετρό- υπηρεσιών, στο πλαίσιο των εργα-
μαρχοι και το μήνυμα είναι: ανασυγκρότηση.
όπως φαίνεται και από τις φωτο- χτιστη βρύση Μπίρτα στο Β’ σιών συντήρησης, επισκευής και
Προγραμματική ενότητα βάσει στόχων.
γραφίες, το οδικό, και πιο σημα- Μάραθο, με καινούργια στέγη βελτίωσης του Δημοτικού οδικού
Σε αυτόν το δρόμο, της ανασυγκρότησης, νομί-
ντική παρέμβαση η διάνοιξη και το κοινοτικό γραφείο Μαράθου, Δικτύου, απομάκρυνσης φερτών
ζουμε ότι πρέπει να βαδίσει και η αντιπολί-
κατασκευή ασφαλούς πρόσβασης ενώ τσιμεντόστρωση γίνεται υλικών, αποχιονισμών, καθαρι-
τευση, η μείζων τουλάχιστον, γιατί ο πρώην
παντός καιρού, στα Παλιοχώραφα και στον Κούκο του Ανθηρού. σμού αγωγών κ.ά.
δήμαρχος φαίνεται να εμμένει στον αναχωρη-
τισμό του. Ανασυγκρότηση όσο είναι καιρός,
όχι γιατί είναι πιθανό να μετρήσει κι άλλη
απώλεια, αλλά γιατί αρχίζει να γίνεται ορατό
το ενδεχόμενο μονοπαραταξιακής εκλογής…

Τα παρεπόμενα μιας επίσκεψης

 Είχαμε να δούμε πρωθυπουργό στα
μέρη μας από τον Σεπτέμβριο του 2002,
όταν ο Κώστας Σημίτης μαζί με το σύνολο σχε-
δόν του Υπουργικού Συμβουλίου, παρέστη στα
εγκαίνια του πιο απομακρυσμένου ΚΕΠ της
χώρας στον πιο δυσπρόσιτο Καποδιστριακό

«Καθαρίζουν» οι αγιογραφίες
Δήμο της Ευρωζώνης, τον Δήμο Αχελώου.
Είκοσι χρόνια μετά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης,
με μια πολυμελή επίσης συνοδεία, τίμησε την
έδρα του ενιαίου Δήμου Αργιθέας, το Ανθηρό.
Λογικό ήταν να υπάρξουν και θετικές και αρνη-
τικές αντιδράσεις, ανάλογα και με το πολιτικό
στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος
σ
«στασίδι» του καθενός. Ήταν όμως παραφωνία
τα εκ διαμέτρου σχεδόν αντίθετα σχόλια που το πρώτο δίμηνο της νέας χρονιάς
ακούστηκαν από τις «πτέρυγες» της μείζονος αναμένεται να έχουν ολοκληρω-
αντιπολίτευσης. Θετικός ο κ. Χασιώτης, αρνη- θεί οι εργασίες καθαρισμού και
τικός ο κ. Μπαμπάτσικος. Ακόμη και να μην συντήρησης των αγιογραφιών της Ιεράς
αντιμετωπίστηκε το ενδεχόμενο πολιτικής αξι- Μονής Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στα
οποίησης της επίσκεψης, μιας που η παράταξη Βραγκιανά. Οι φθορές ήδη έχουν επου-
βρίσκεται εγγύς του πολιτικού χώρου της ΝΔ, λωθεί σε μεγάλο μέρος και αρχίζουμε και
δεν ήταν τόσο δύσκολη η «ανακωχή»: μόνο βλέπουμε τις τοιχογραφίες της και τον διά-
κέρδος μπορεί να βγει από επισκέψεις τέτοιες κοσμό τους, καθώς με την καθοδήγηση
και τόσο σπάνιες. Λίγο; Λίγο. Αλλά κέρδος. των υπευθύνων της Εφορείας Αρχαιοτήτων
Καρδίτσας ο συντηρητής κ. Αλέξανδρος

 Λεπτομέρεια από την επίσκεψη: Κωνσταντάς μαζί με ειδικούς επιστήμονες

Πλησιάζει τον πρωθυπουργό, κάτοικος συνεχίζουν εντατικά το έργο τους.
του Αργυρίου και του λέει: «δρόμους θέλου-
με». Και η απάντηση: «για αυτό είμαι εδώ»….

Γιάννης Μπαμπάτσικος:
Μια σωστή πρόταση
 Συντασσόμαστε και σπεύδουμε να το

«Θολώνει τα νερά» η δημοτική αρχή

πούμε δημόσια, με την πρόταση του
πρώην δημάρχου και νυν …δημοσιογράφου
Δημήτρη Παπακώστα για ανακαίνιση του

μ
παλιού ταχυδρομείου-πίσω από την εκκλησία
του Αγίου Δημητρίου-στα Βραγκιανά και τη ε παρέμβασή του ο δημο-
μετατροπή του σε κέντρο αλληλοβοήθειας - τικός σύμβουλος και επικε-
αλληλεγγύης και φιλανθρωπίας για ολόκληρη φαλής της μείζονος αντιπο-
την Αρχιερατική περιφέρεια Αχελώου. Μόνο λίτευσης, Γιάννης Μπαμπάτσικος, ανα-
χρήσιμο μπορεί να είναι ένα «Σπίτι αγάπης». φέρεται στην έλλειψη πόσιμου νερού σε
Συντασσόμαστε όμως και επειδή είναι κρίμα χωριά και οικισμούς του Δήμου Αργιθέας
για ένα πρώην κεφαλοχώρι που μαραζώνει, (Ελληνικά, Βραγκιανά, Καρυά, Αετοχώρι
να βλέπει να προστίθενται νέα ερείπια πάνω ,Μεταμόρφωση κ.α.), μεταφέροντας παρά-
στα παλιά. Κτίρια με ιστορία που είχαν μια πονα των κατοίκων για μια κατάσταση, που
χρησιμότητα και πλέον έχουν παραδοθεί στη όπως λέει, τους απασχολεί σχεδόν όλο το
φθορά του χρόνου… χρόνο και όχι μόνο τους θερινούς μήνες.
«Απούσα ως συνήθως η δημοτική αρχή.
Δεν έχει δώσει καμία λύση 3,5 χρόνια
τώρα, άλλοτε παριστάνει τη στρουθοκάμη-
λο και άλλοτε δείχνει το γείτονα», τονίζει
ο κ. Μπαμπάτσικος και ρωτά μεταξύ των
άλλων:
«α) Τηρείται στο δήμο φάκελος ανά πηγή
και εάν ΝΑΙ γιατί δεν μας επιδόθηκε;
β) Υπήρξαν δείγματα μη κανονικά και αν
ΝΑΙ, σε ποιες ενέργειες προέβη;
γ) Γιατί δεν αναρτώνται δημόσια τα αποτε-
λέσματα των δειγματοληψιών ανά τοπική
κοινότητα; Τι φοβάται; Τι θέλει να κρύψει;»
Νοέμβριος 2022
«ΠΡΟΒΑ» ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Εντείνεται η διαμαρτυρία για ασφαλτόστρωση
των οδών προς Ευρυτανία – Γέφυρα Αυλακίου
«Ω
ς πότε θα οδηγούμε στις
λάσπες;» έγραφε το πανό
που αναρτήθηκε πριν λίγες
μέρες έξω από το κτίριο της Περιφέρειας
Θεσσαλίας, στη Λάρισα, αποτυπώνοντας την
καθολική διαμαρτυρία για την απαράδεκτη
κατάσταση που αποκλείει τα χωριά μας
από την ασφαλή οδική πρόσβαση προς την
Ευρυτανία και την Αιτωλοακαρνανία. Είναι
το δικό μας «πράσινο μίλι», τα 6 χιλιόμετρα
δυο έργων, τα οποία ενώ έχουν ενταχθεί
σε προγράμματα, παραμένουν ανεκτέλεστα,
προς ταλαιπωρία όσων δραστηριοποιούνται,
όσων κατ’ ανάγκη μετακινούνται μεταξύ των
όμορων περιοχών, αλλά και προς ταλαιπω-
ρία της κοινής λογικής, μιας και δεν προ-
βάλλονται πειστικά επιχειρήματα από όσους
έχουν την ευθύνη αυτής της «εκκρεμότη-
τας».
Το συνολικό πρόβλημα και τις επιπτώσεις
του προσπάθησαν να εξηγήσουν στους περι-
φερειακούς συμβούλους της Θεσσαλίας,
ο πρώην δήμαρχος Αχελώου Αθανάσιος
Οικονόμου, ο πρώην πρόεδρος του δημοτι-
κού συμβουλίου Σωτήρης Παναγιώτου και
ο επιχειρηματίας Πέτρος Μπαμπάτσικος, ο
οποίος είχε και την ευκαιρία μια συνάντη-
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
σης με τον περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστό.
Μάλιστα, περιγράφοντας τις εντυπώσεις του
από τη συνάντηση αυτή, μας είπε ότι ο περι-
φερειάρχης επέμενε στην παράμετρο του
κόστους.
Στη συνέχεια οι τρεις Αργιθεάτες μίλησαν στο
τηλεοπτικό κανάλι της Θεσσαλίας, καλώντας
τον κ. Αγοραστό να επισκεφτεί επιτέλους
την περιοχή και να αποκτήσει ιδία αντίληψη
για μια κατάσταση που θα μπορούσε να έχει
επιλυθεί από το 2009, όταν το τμήμα Ρόγκια-
Βραγκιανά είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα
Πίνδος.
Όπως μας λέει ο πρώην δήμαρχος κ.
Οικονόμου: «Επί υπουργίας Χρήστου Φώλια
παρευρεθήκαμε στη δεύτερη συνεδρία-
ση της Επιτροπής Παρακολούθησης του
Προγράμματος «ΠΙΝΔΟΣ» στο Βουλγαρέλι
της Άρτας. Εκεί καταφέραμε να εντάξουμε
στο πρόγραμμα τη μελέτη του οδικού τμήμα-
τος «Βραγκιανά- Κέδρα» με προϋπολογισμό
150.000 ευρώ…»
«…Τα όσα υφίστανται οι κάτοικοι μετακινού-
μενοι σε αυτούς τους δρόμους είναι γνωστά.
Ασθενείς, μαθητές, κτηνοτρόφοι, διερχόμε-
νοι υποφέρουν. Θέλοντας να αναδείξουμε
το μέγεθος του προβλήματος, μεταβήκαμε
προχθές στην Περιφέρεια Θεσσαλίας στη
Λάρισα. Μιλήσαμε και στα ραδιοτηλεοπτικά
μέσα της Θεσσαλίας τα οποία ευγενώς αντα-
ποκρίθηκαν στο να αναδείξουν το πρόβλημα.
Επικοινώνησα με τον πρώην Νομάρχη και
Δήμαρχο Καρδίτσας, έμπειρο μηχανικό
Φώτη Αλεξάκο. Ο ίδιος έκανε μελέτη για τα
δύο αυτά οδικά τμήματα την οποία παρέδω-
σε αρμοδίως. Εκτιμά και δηλώνει εμφατικά
ότι το κόστος ασφαλτόστρωσης των δύο
οδικών τμημάτων ανέρχεται σε δύο εκατομ-
μύρια έκαστο.»
Σε άρθρο του στο katafyli.gr, στις 14
Φεβρουαρίου του 2022, ο κ. Αλεξάκος
ΡΓΙΘΕΑ 5
απευθυνόμενος στον αντιπεριφερειάρχη κ.
Νούσιο γράφει: «…Βάλτε εσείς 2.000.000
€ σε προϋπολογισμό και 1.000.000 € πραγ-
ματικά χρήματα, αφού θα υπάρξει έκπτωση
κι ο δρόμος θα γίνει. Ορίστε έναν σοβαρό
επιβλέποντα που θέλει να συνεργαστεί και
δεσμεύομαι να πάω προσωπικά όσες φορές
χρειαστεί για την υλοποίηση του δρόμου.
Αλλιώς πείτε ξεκάθαρα στους κατοίκους.
Έχετε λίγους ψήφους και δεν σας δίνουμε
την παραμικρή σημασία.»
-Γράφαμε στο προηγούμενο τεύχος της
εφημερίδας, αναφερόμενοι «ψηφοδέλτια
διαμαρτυρίας» που αναγράφουν το αίτημα
της ασφαλτόστρωσης του διαπεριφερεια-
κού δρόμου Βραγκιανά Καρδίτσας – Κέδρα
Ευρυτανίας, φέροντας κα σταυρό μπροστά
από την ονομασία του δρόμου: «Είχαν δεν
είχαν οδήγησαν τον κόσμο σε κίνημα…»
Να λοιπόν που το κίνημα είναι εδώ. Ποιος
μπορεί να αποκλείσει ότι την επόμενη φορά
δεν θα κατεβούν στο περιφερειακό συμβού-
λιο 200-300 διαμαρτυρόμενοι Αργιθεάτες,
όπως το είπε και ο κ. Παναγιώτου στην
κάμερα του Θεσσαλία tv; Ποιος μπορεί να
αποκλείσει ακόμη και πολιτικό αντίχτυπο
αυτής της διαμαρτυρίας;
 6 ΡΓΙΘΕΑ
Η τουριστική ανάπτυξη είναι
το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί
Τ
ην «πόρτα» της προσδοκίας για
ένα βηματισμό ανάπτυξης με ορατό
χρονοδιάγραμμα, ανοίγει με τη
συνέντευξή της στην «Αργιθέα» η
Υφυπουργός Τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη,
τονίζοντας ότι πολλά από τα έργα που
έχουν ενταχθεί στο σχέδιο για την
ανάκαμψη του τουριστικού κλάδου του
Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας,
έχουν ωριμάσει σε βαθμό, ώστε από τις
αρχές της ερχόμενης χρονιάς να μπορεί
να ξεκινήσει η υλοποίησή τους, χωρίς
γεωγραφικούς αποκλεισμούς και διακρί-
σεις.
Η Σοφία Ζαχαράκη, που κατάγεται από τη
γειτονική μας Ευρυτανία, με οικογενεια-
κές ρίζες στον τουρισμό, μετέχει στην
Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη από
την αρχή της θητείας της, αρχικά ως
Υφυπουργός στο Υπουργείο Παιδείας και
από τον Ιανουάριο του 21 ως Υφυπουργός
Τουρισμού. Έχει επισκεφτεί επανειλημμέ-
νως την περιοχή της Αργιθέας και έχει
ιδία άποψη για το «προφίλ», τα προβλή-
ματα και τις προτεραιότητές της.
-Κ. Ζαχαράκη έχετε επισκεφτεί τον τόπο
μας και έχετε ιδία αντίληψη για τα προβλή-
ματα και τις δυνατότητές του. Κάνοντας,
λοιπόν, μια περιγραφή για την Αργιθέα, τι
τίτλο θα βάζατε;
Δεν είναι καθόλου υπερβολικός ο χαρα-
κτηρισμός της περιοχής ως ενός από τους
πλέον ανερχόμενους τουριστικούς προορι-
σμούς στην χώρα μας. Πρόκειται για έναν
τόπο πραγματικά σπάνιας και ποικίλης ύλης
ομορφιάς, φυσικής και ανθρωπογενούς.
Μία πύλη την οποία μπορεί να ανοίξει
ο επισκέπτης για να «βουτήξει» σε ένα
γεμάτο έντονες και ανεπανάληπτες εμπει-
ρίες ταξίδι. Έναν θησαυρό, καλά κρυμμένο
και προφυλαγμένο από τις αλλοιώσεις που
επιφέρει ο σύγχρονος τρόπος ζωής στην
ταυτότητα τοπικών κοινωνιών, που ωστόσο
πλέον στρέφεται με αξιώσεις και όραμα
δυναμικά προς τα έξω. Στην ορεινότητα,
η οποία άλλοτε αποτελούσε το βασικό-
τερο μειονέκτημα και αιτία απομόνωσης
της περιοχής, αναγνωρίζεται σιγά σιγά
μία μοναδική αναπτυξιακή προοπτική και
δυναμική για την νέα πνοή που αξίζει στον
τόπο, την αλλαγή του παραγωγικού του
μοντέλου, και αποκαθίσταται στην συνεί-
δηση του ντόπιου ως ένα από τα στοιχεία
της ταυτότητάς του για τα οποία μπορεί
να νιώθει υπερήφανος και ευλογημένος.
Ευλογημένος για τα μοναδικά μονοπάτια,
τις διαδρομές σε φύση και χρόνο που μπο-
ρεί να απολαύσει ο λάτρης της πεζοπορίας,
ευλογημένος για τα απαράμιλλης ομορφιάς
οικοσυστήματα, ευλογημένος για τις ξεχω-
ριστές εκκλησίες κρυμμένες στο ορεινό
τοπίο με πλούσια ιστορική, θρησκευτική
και πολιτιστική παράδοση, ευλογημένες για
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΣΟΦΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ-ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
τις ξεχωριστές γεύσεις, την γαστρονομι-
κή παράδοση της περιοχής. Η εμπέδωση
όλων αυτών των στοιχείων που συνθέτουν
την ξεχωριστή ταυτότητα της περιοχής ως
σπουδαίων παραγόντων ανάπτυξης είναι το
μεγάλο στοίχημα, το οποίο πρέπει να κερ-
δηθεί πρωτίστως για τους ανθρώπους που
παραμένουν εκεί και φυσικά, προκειμένου
να πετύχουμε μία δίκαιη και βιώσιμη ανά-
πτυξη σε εθνικό επίπεδο.
-Επί εποχής «Καποδιστριακού» θεσμι-
κού πλαισίου Αυτοδιοίκησης, ο τότε
δήμαρχος Αχελώου διαφήμιζε
τον Δήμο ως τον μοναδικό
στην Ευρώπη, χωρίς ούτε
ένα εκατοστό ασφάλτου
στα όριά του. Ποιο θα
μπορούσε να είναι το
σλόγκαν μιας υπο-
σχόμενης τουριστι-
κής ανάπτυξης για
τον Δήμο Αργιθέας;
Η παρθένα και σπάνια
ομορφιά της φύσης της
περιοχής είναι αναμφίβο-
λα ένα από τα πιο σημαντικά
συγκριτικά πλεονεκτήματά της,
στο οποίο οφείλει να επενδύσει για
την βέλτιστη ανάδειξή του. Το ίδιο αυθε-
ντικά όμορφα και μοναδικά είναι, βέβαια,
και τα χωριά της περιοχής, οι παραδόσεις
και η ιστορία τους. Με την ευρύτερη ταξι-
διωτική τάση να αναδεικνύει σε απόλυτους
πρωταγωνιστές του τουριστικού ενδιαφέ-
ροντος της εποχής, την αυθεντικότητα, την
ένταση και το ανεπανάληπτο της ταξιδιω-
τικής εμπειρίας, η Αργιθέα έχει πραγμα-
τικά την απάντηση ακόμη και για τους πιο
απαιτητικούς ταξιδιώτες που αποζητούν
ακριβώς αυτά τα στοιχεία για την αναψυχή
τους. Η ποικιλία και το εύρος των εμπειρι-
ών που προσφέρει γενναιόδωρα η περιοχή
σε κάθε ταξιδιώτη, από τις εικόνες και τους
ήχους της φύσης, έως τις ιδιαίτερες γεύ-
σεις, μυρωδιές, ιστορίες και τον παραδο-
σιακό ορεινό τρόπο ζωής των ανθρώπων,
και ιδίως η αρμονία μεταξύ των δύο αυτών
στοιχείων, φύσης και ανθρώπου, που νιώ-
θει ο επισκέπτης της περιοχής, συνθέτουν
Νοέμβριος 2022
Στον Λάμπρο Πολύζο
την μοναδική ταυτότητα της Αργιθέας ως
ανερχόμενου τουριστικού προορισμού για
τον επισκέπτη της επόμενης ημέρας του
τουρισμού. Τα χιλιάδες μοναδικά μονο-
πάτια στο βουνό την καθιστούν ιδανικό
προορισμό περιπατητικού και ορεινού του-
ρισμού, οι αμέτρητες ιστορικές εκκλησίες
της περιοχής μπορούν να προσελκύσουν το
διαρκώς αυξανόμενο κοινό του θρησκευ-
τικού τουρισμού, ενώ ο αγροτουρισμός,
ο γαστρονομικός τουρισμός και ο οινο-
τουρισμός έχουν να προσφέρουν ακόμη
περισσότερες αναπτυξιακές ευκαιρίες στην
περιοχή και τους ανθρώπους της. Πάνω
σε αυτά τα στοιχεία πρέπει να δομηθεί
η στρατηγική τουριστικής ανάπτυξης και
προβολής για τον Δήμο.
-Το Βαμβακού revival έχει αναβιώσει ένα
χωριό στην Πελοπόννησο, οδηγώντας το
σε αναπτυξιακή πορεία, με συμμετοχή στην
προσπάθεια ντόπιων που επιστρέφουν από
τα αστικά κέντρα. Θα μπορούσε να υπάρξει
κάποια στιγμή ένα «case study Αργιθέα» ή
είναι άπιαστο όνειρο;
Όταν μιλάμε για την αναζωογόνηση της
ελληνικής περιφέρειας, ιδίως των περισ-
σότερο απομακρυσμένων και δυσπρόσιτων
περιοχών της χώρας μας, το περιθώριο για
«άπιαστα όνειρα» είναι ανύπαρκτο. Χρέος
όλων μας, ξεκινώντας από την εκάστοτε
τοπική κοινωνία μέχρι τον κεντρικό κυβερ-
νητικό σχεδιασμό, είναι να μεθοδεύσου-
με την αποκέντρωση και την αναστροφή
του τεράστιου προβλήματος της ερήμωσης
των ελληνικών χωριών. Με όραμα και
σοβαρό, υπεύθυνο σχεδιασμό και φυσι-
κά πολλή όρεξη για δουλειά. Ακριβώς με
τον τρόπο αυτό και για τον σκοπό αυτό,
ώστε να φθάσουμε να μιλούμε -και- για το
«case study της Αργιθέας», ο ίδιος
ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος
Μητσοτάκης, ανακοίνωσε το
πρώτο Ειδικό Αναπτυξιακό
Σχέδιο για τους Δήμους
Αγράφων Ευρυτανίας,
Λίμνης Πλαστήρα
Καρδίτσας και
Αργιθέας Καρδίτσας.
Πρόκειται για ένα
μελετημένο σύνολο
έργων, το πρώτο του
είδους του, που έχει
σχεδιασθεί ειδικά για τους
ορεινούς Δήμους της πατρί-
δας μας από τους ίδιους τους
κατοίκους της περιοχής. Ο συνολι-
κός προϋπολογισμός του προγράμματος
ανέρχεται στα 90 εκατομμύρια ευρώ και
θα αφορά σημαντικά έργα υποδομών και
υπηρεσιών για την άμβλυνση των δυσκο-
λιών και των ανισοτήτων που δημιουργεί η
ορεινότητα και την δυναμική ανάδειξη των
ευκαιριών που κρύβει η περιοχή, πάντα με
Νοέμβριος 2022
σεβασμό προς το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος
και τις παραδόσεις της περιοχής. Με τον
τρόπο αυτό, η Κυβέρνηση έρχεται στην
πράξη να εμπνεύσει στις τοπικές ορεινές
κοινωνίες πρωτίστως την αυτοπεποίθη-
ση και ελπίδα προκοπής που τους αξί-
ζει βγάζοντάς τες από την απομόνωση και
χαράσσοντας τις βάσεις που προϋποθέτει
η δυναμική τους αναζωογόνηση για την
συγκράτηση και ευημερία του πληθυσμού
τους και – γιατί όχι; - την αύξησή του.
-Πέρα από τις υποδομές, τη βελτίωση και
τη δημιουργία νέων, υπάρχουν κάποιες
ενισχυτικές πολιτικές που θα μπορούσαν
να διευκολύνουν το «τουριστικό μέλλον»
της περιοχής;
Οι υποδομές για έναν κλάδο όπως ο του-
ρισμός είναι το «άλφα και το ωμέγα» στην
προσπάθεια αποτελεσματικής και βιώσι-
μης προώθησής του. Για αυτόν τον λόγο
άλλωστε, κάθε στρατηγική τουριστικής
ανάπτυξης, εκκινεί ακριβώς από πρωτο-
βουλίες και έργα για την ανάπτυξη ή τον
εκσυγχρονισμό των υποδομών. Παράλληλα
και συμπληρωματικά προς τα έργα υποδο-
μών, προκειμένου να πετύχουμε τα βέλτι-
στα αποτελέσματα για την τουριστική ανά-
πτυξη κάθε περιοχής, το Υπουργείο δίνει
έμφαση στα εξίσου σημαντικά ζητήματα της
εκπαίδευσης και της ανάδειξης των νέων
ευκαιριών που κρύβουν οι ειδικές μορφές
τουρισμού, οι μεγάλοι πρωταγωνιστές για
τον τουρισμό του μέλλοντος. Επισκέψιμες
μονάδες πρωτογενούς παραγωγής, π.χ.
οινοποιεία και τυροκομεία, ενιαία στρατη-
γική για καταδυτικό και ιαματικό τουρισμό,
αποτελούν σοβαρές μεταρρυθμίσεις με τις
οποίες το Υπουργείο έρχεται να ξεκλειδώ-
σει νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες, να ενερ-
γοποιήσει ακόμη περισσότερους παραγω-
γικούς φορείς προς νέες κατευθύνσεις.
Εμβληματικές είναι οι δράσεις που έχουν
σχεδιασθεί και πρόκειται να χρηματοδοτη-
θούν με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης
και Ανθεκτικότητας. Έργα πολλών εκα-
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΡΓΙΘΕΑ 7
αποτελεί την προοπτική που έχουμε υιο- ίδιο ισχύει και ως προς τα νέα εργαλεία και
θετήσει συνολικά ως προς τον τρόπο που τις δυνατότητες τουριστικής προβολής που
καταρτίζονται και υλοποιούνται οι δράσεις έχουμε προβλέψει για τους ΟΤΑ. Η ευημε-
της στρατηγικής μας για τον εκσυγχρονισμό ρία ενός τόπου αποτελεί κάτι που ενδιαφέ-
του τουριστικού μας προτύπου συνολικά. Η ρει πρωτίστως την ίδια την κοινότητα, είναι
συνέργεια αποτελεί την καρδιά και το πνεύ- ευθύνη και υπόθεση των ανθρώπων της,
μα κάθε στρατηγικής και αυτήν επιχειρούμε γι’ αυτό και τον πρώτο λόγο πρέπει να τον
να διευκολύνουμε τόσο με μεταρρυθμίσεις έχουν εκείνοι.
όσο και με τον σχεδιασμό υλοποίησης κάθε
-Είναι πρόωρο να μιλήσουμε σήμερα για
κάποιο χρονοδιάγραμμα;
Νομίζω η παρούσα κυβέρνηση έχει πλέον
Η φύση και συνδεθεί με τους όρους ταχύτητα και απο-
τελεσματικότητα. Το έχουμε επιτύχει αυτό
οι άνθρωποι συνθέτουν δρώντας κάτω από πρωτόγνωρες και πολύ
την μοναδική ταυτότητα απαιτητικές συνθήκες. Το Ελληνικό σχέδιο
που κατατέθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης
της Αργιθέας ως και Ανθεκτικότητας έτυχε πανευρωπαϊκών
ανερχόμενου προορισμού συγχαρητηρίων για την αρτιότητα αλλά και
την ταχύτητα με την οποία καταρτίσθηκε.
για τον επισκέπτη της Το ίδιο έχει συμβεί και με το Αναπτυξιακό
επόμενης ημέρας του Πρόγραμμα που παρουσίασε ο πρωθυ-
πουργός για τους ορεινούς δήμους. Δεν
τουρισμού. μένουμε στα λόγια. Με υπευθυνότητα και
αμεσότητα εκπληρώνουμε τις δεσμεύσεις
έργου μας. Ήταν αυτή η προοπτική που που έχουμε αναλάβει. Ήδη, πολλά από τα
μας ώθησε στην θεσμοθέτηση για πρώτη έργα που εντάχθηκαν στο σχέδιό μας για
φορά των DMOs, των θεσμικών αυτών την ανάκαμψη του τουριστικού κλάδου του
τομμυρίων ευρώ για προβολή, ψηφιοποί-
οχημάτων μέσω των οποίων προωθείται Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
ηση, εκσυγχρονισμό εγκαταστάσεων για
η συνεργασία και η σύμπραξη όλων των έχουν ωριμάσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε από
την προώθηση μορφών τουρισμού όπως
εμπλεκομένων φορέων του δημοσίου αλλά τις αρχές της ερχόμενης χρονιάς να ξεκι-
ο ορεινός, ο γαστρονομικός τουρισμός, ο
και της ίδιας της κοινωνίας των πολιτών, νήσει η υλοποίησή τους προς όφελος των
τουρισμός ευεξίας και ο καταδυτικός του-
προκειμένου για την χάραξη της στρατηγι- πολιτών της χώρας, χωρίς γεωγραφικούς
ρισμός αλλά και το μαζικότερο πρόγραμ-
κής τουριστικής ανάπτυξης κάθε τόπου. Το αποκλεισμούς και διακρίσεις.
μα επιμόρφωσης στον τουριστικό κλάδο
πρόκειται να υλοποιηθούν τους επόμενους
μήνες. Παράλληλα, με τολμηρές πρωτοβου-
λίες εξωστρέφειας, όπως η ειδική δράση
την οποία σχεδιάσαμε για την ανάδειξη και
προβολή του ελληνικού οινοτουρισμού που
σχεδιάσαμε στο Υπουργείο, το διεθνές οδοι-
πορικό οινοτουρισμού το οποίο ήδη μετρά
τρεις στάσεις σε σπουδαίες οινοπαραγωγι-
κές περιοχές της πατρίδας μας αλλά και την
ενθάρρυνση ακόμη και των πλέον ακριτι-
κών χωριών μας να διεκδικούν την θέση
που τους αξίζει στην παγκόσμια τουριστική
αγορά, επιχειρούμε να εμπνεύσουμε και
να ενδυναμώσουμε τις τοπικές κοινωνίες
στην προσπάθειά τους να αναγνωρίσουν
τα στοιχεία στα οποία οφείλουν να επενδύ-
σουν στρατηγικά προκειμένου να επιτύχουν
την προσαρμογή τους στη σύγχρονη εποχή
και την ουσιαστική τους προκοπή. Πέρυσι,
είδαμε το Σουφλί να βραβεύεται από τον
ΜΕΖΕ∆ΟΠΩΛΕΙΟ
Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού ως ένα
“Best Tourism Village”. Εύχομαι και ελπίζω
να δούμε σύντομα και την Αργιθέα να πετυ-
χαίνει την διεθνή της διάκριση.
-Στην προσπάθεια αυτή, τι συμμετοχή μπο-
ρούν να έχουν η Αυτοδιοίκηση και φορείς
Τ. 21 0779 2997
της περιοχής; Παπακωνσταντίνου 20, Άνω Ιλίσια
Σε αυτήν την προσπάθεια, ο ρόλος της 5η στάση πλησίον Εθν. Τράπεζας
Αυτοδιοίκησης και η συμμετοχή φορέων
της περιοχής δεν είναι απλά σπουδαίος:
είναι ο καταλύτης για την επιτυχία του όλου
εγχειρήματος. Κάθε προσπάθεια άλλω-
στε για την μετεξέλιξη, την προσαρμογή
και την μετάβαση μίας κοινότητας σε μία
νέα εποχή, είναι αναγκαίο να ξεκινά από
τους ίδιους τους ανθρώπους που ζουν και
πονούν τον τόπο τους προκειμένου να είναι
επιτυχημένη. Ακριβώς αυτή η παραδοχή
 8 ΡΓΙΘΕΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Νοέμβριος 2022

ΘΑΝΟΣ ΚΑΡΑΘΑΝΟΣ- ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ,

ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΞΗΣ ΜΕ ΜΕΡΑΚΙ ΚΑΙ… «ΤΡΕΛΑ»

Ανακαλύπτοντας ξανά το τσίπουρο

Π
αραδοσιακά, αυτή την εποχή στην Καρδίτσα, Όμως η δημιουργία του PURO, όντως αντιπροσωπεύει κάτι Οινοποίησα εκατοντάδες κρασιά από δεκάδες ποικιλίες στα-
αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας, στήνο- πολύ πιο σημαντικό για μένα: Είναι μία προσωπική «περιπέ- φυλιών είτε για μεγάλα ιδιωτικά και συνεταιριστικά οινοποιεία
νται τα καζάνια για την παραγωγή του τσίπου- τεια», δεν μ’ αρέσει ο όρος «έργο ζωής», αλλά έτσι μπορεί να είτε για μικρούς παραγωγούς και συνεχίζω παράγω τα δικά
ρου της χρονιάς. Αυτή την εποχή διαλέξαμε και χαρακτηριστεί: Πρόκειται για μια ... «πνευματική άσκηση», μου κρασιά, τα «Χίλια Κλήματα». Ταυτόχρονα, πάντα είχα ενα-
εμείς για να παρουσιάσουμε τη μετεξέλιξη ενός εθνι- που ξεκίνησε πριν από 40 πλέον χρόνια όταν άρχισα να πειρα- σχόληση και με τα αποστάγματα. Τα τελευταία χρόνια και με τη
κού προϊόντος, που μέσα από τους δρόμους της παρά- ματίζομαι παίζοντας με τα τσίπουρα του παππού και τα βαρέ- δημιουργία του PURO, η αλήθεια είναι ότι εξειδικεύτηκα πάνω
δοσης και τις γνώσεις της σύγχρονης επιστήμης, φτάνει λια όπου, λόγω έλλειψης άλλων δοχείων, αποθηκεύονταν. στην έρευνα και στην παραγωγή, ειδικά των παλαιωμένων
να γίνεται ένα φινετσάτο ποτό με διεθνή «καριέρα». Ακολούθησαν πολύχρονες υπομονετικές δοκιμές και επιστη- αποσταγμάτων. Δε θα το λεγα στροφή. Περισσότερο συγκέ-
Ξεναγός μας ο επιστήμονας και λάτρης της οινοποί- μονική έρευνα με διαφορετικές ποικιλίες, αποστάξεις, βαρέ- ντρωση και εστίαση σε νέες ανακαλύψεις της ίδιας πρώτης
ησης και της απόσταξης Θάνος Καραθάνος, ο οποίος λια, χρόνους παλαίωσης και τρόπους ανάμιξης, καταλήγοντας ύλης. Το τσίπουρο, όπως και όλα τα αμπελοοινικά αποστάγμα-
έχει δημιουργήσει ένα μοναδικό προϊόν, το Puro, με στο συγκεκριμένο χαρμάνι για την πρώτη μικρή εμφιάλωση. τα έχουν την ίδια (φυτική) προέλευση με το κρασί, το αμπέλι.
αναγνώριση από γευσιγνώστες, μέσα ενημέρωσης, αλλά Η αγάπη μου για το αμπέλι και τα προϊόντα του ήταν αυτή που
και τους καταναλωτές, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο -«Πίσω» από το puro υπάρχει η παράδοση, η επιστήμη, το με ώθησε να εξερευνήσω και να προσπαθήσω να δώσω νέες
μεράκι; Και τα τρία μαζί; διαστάσεις σε ένα τελικό προϊόν του αμπελιού, που συνήθως
εξωτερικό.
Το PURO δεν είναι προϊόν εμπορίου αλλά τέχνης και δημιουρ- χαρακτηριζόταν «υποπροϊόν» του κρασιού και η πρώτη του
γίας. Ταυτόχρονα επιστημονικής γνώσης, πειραματισμών και ύλη πολλές φορές περιείχε ό,τι δεν «έκανε» για καλό κρασί.
-Αν κρίνω από τα ευνοϊκά σχόλια ειδικευμένων κριτών σε
έρευνας. Απεναντίας, η παραγωγή ποιοτικών αποσταγμάτων προϋ-
μέσα ενημέρωσης πανελλαδικής εμβέλειας, η ηθική -τουλά-
Η παράδοση υπήρχε, τόσο η οικογενειακή όσο και η τοπική ποθέτει άριστα σταφύλια, αφού με την απόσταξη ουσιαστικά
χιστον- επιβράβευση της προσπάθειάς σας για το puro είναι
σε όλη τη γύρω περιοχή, αλλά και σε όλη τη χώρα αν θέλετε, «πολλαπλασιάζονται» τα αρωματικά συστατικά της πρώτης
δεδομένη. Για σας, για τη διαδρομή σας στο χώρο του οίνου
αφού το τσίπουρο είναι ένα εθνικό προϊόν και ήταν μια πρό- ύλης, είτε αυτά είναι ευχάριστα είτε αρνητικά.
και των αποσταγμάτων, τόσο ως οινοποιού, όσο και ως επι-
κληση για μένα να το παρουσιάσω σε μια άλλη πιο σύγχρονη, Ταυτόχρονα βέβαια ερεύνησα σε πειραματικό στάδιο και
στήμονα, τι αντιπροσωπεύει το προϊόν αυτό;
καινοτόμα και κοσμοπολίτικη εκδοχή. αποστάγματα άλλων προελεύσεων, ενώ στην πορεία ήρθε και
Η καθολική αποδοχή και τα πολύ θετικά σχόλια που έχει
Η επιστήμη μου από την άλλη, τόσο αυτή της Χημείας όσο και η άλλη μεγάλη αγάπη μου, αυτή του ξύλου και των δρύινων
αποσπάσει το PURO, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, από
της Οινολογίας και της Γευσιγνωσίας, μου έδωσαν τη γνώση βαρελιών για την παλαίωση των αποσταγμάτων.
κάποιους μάλιστα από τους σημαντικότερους γευσιγνώστες
και τα «εργαλεία» να κατανοήσω τα περίπλοκα φαινόμενα
και ειδικούς του χώρου, αλλά και καταναλωτές λάτρεις
και τους μηχανισμούς που συντελούνται όχι μόνο κατά τη -Ήσασταν μεταξύ αυτών που ξεκίνησαν το «κεφάλαιο» του
των ποιοτικών αποσταγμάτων, αποτελεί σίγουρα μια ηθική
διάρκεια της οινοποίησης και της απόσταξης αλλά και της παλαιωμένου τσίπουρου στην Ελλάδα. Εκτιμάτε ότι σήμερα
επιβράβευση και αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο κυκλο-
παλαίωσης. Οι μεταπτυχιακές μου σπουδές στη Διασφάλιση μπορούμε να μιλήσουμε για ένα αναγνωρισμένο προϊόν στην
φόρησε και στην αγορά και δεν έμεινε μόνο μια ερασιτεχνική
Ποιότητας, εδώ χρειάστηκαν και εφαρμόστηκαν με τον καλύ- αγορά αποσταγμάτων και τι περιθώρια ανάπτυξης βλέπετε;
προσπάθεια δημιουργίας και έρευνας.
τερο τρόπο στο μέγιστο βαθμό, ενώ όλη αυτή η μακρόχρονη Ένας από τους λόγους που ασχολήθηκα με το παλαιωμένο
Θα χρησιμοποιήσω εδώ μία φράση που γράφτηκε για τη δημι-
έρευνα για τα παλαιωμένα αποστάγματα αποτέλεσε και το τσίπουρο και μάλιστα μέσα από την επίπονη, γραφειοκρατική
ουργία του PURO: «ήταν μία τρέλα, δεδομένων των συνθηκών
θέμα της διδακτορικής μου διατριβής. και κοστοβόρα διαδικασία δημιουργίας αποσταγματοποιεί-
και των γραφειοκρατικών διαδικασιών» που απαιτούνται για
Φυσικά για να δημιουργηθεί ένα εμπνευσμένο προϊόν που να ου-ποτοποιείου, ήταν ακριβώς γιατί έβλεπα τις πολύ μεγάλες
να ιδρυθεί με όλες τις άδειες από όλες τις Υπηρεσίες ένα απο-
μιλά στις αισθήσεις αλλά και στην καρδιά όσων το δοκιμάζουν, δυνατότητες αυτής της κατηγορίας ποτού, που αφορά ένα
σταγματοποιείο – ποτοποιείο, μόνο και μόνο, για να παραχθούν
δεν αρκεί η παράδοση και η επιστήμη, χρειάζεται και το μερά- εθνικό και παραδοσιακό προϊόν αλλά ταυτόχρονα και ένα ποτό
και να εμφιαλωθούν με όλες τις νόμιμες και ποιοτικές προδι-
κι, η φροντίδα και η αγάπη του παραγωγού για το ίδιο το προϊ- που μπορεί να ικανοποιεί τις σύγχρονες τάσεις ειδικά στην
αγραφές και απαιτήσεις, ελάχιστες φιάλες ποιοτικού παλαι-
όν του, μετατρέποντάς το τελικά σε αγαθό που να έχει «ψυχή» . αγορά των ποιοτικά αναβαθμισμένων ποτών. Νομίζω σιγά
ωμένου αποστάγματος. Κι αυτό μάλιστα σε μία αγορά που
σιγά η ελληνική αγορά το αναγνωρίζει αν και με πολύ μικρά
απόσταγμα σημαίνει είτε ούζο και τσίπουρο συνοδεία μεζέδων
-Έχοντας ξεκινήσει από το κρασί, τα τελευταία χρόνια απο- μερίδια σε σχέση με τις πασίγνωστες κατηγορίες εισαγόμενων
είτε ουίσκι, βότκα, ρούμι και τζιν στα μπαρ… Το παλαιωμένο
δώσατε μεγαλύτερη βαρύτητα στα αποστάγματα. Γιατί αυτή η ποτών και έχει πολύ δρόμο μπροστά του, σίγουρα όμως οι
τσίπουρο, ειδικά πριν από μια δεκαετία και παραπάνω που
στροφή; προοπτικές ανάπτυξης είναι μεγάλες.
πρωτοκυκλοφόρησε το PURO, ήταν παντελώς άγνωστο σαν
Το κρασί αποτελεί το λόγο για τον οποίο επέλεξα τις σπου- Να πούμε εδώ ότι παγκόσμια η τάση για ποιοτικά εθνικά ποτά
κατηγορία προϊόντος Από άποψη δηλαδή οικονομική και
δές και το επάγγελμά μου, αυτό του Χημικού και Οινολόγου. είναι ιδιαίτερα αυξανόμενη, ενώ πολλοί ειδικοί παγκόσμια
επενδυτική ήταν όντως μια τρέλα αυτό το εγχείρημα.
Νοέμβριος 2022
έχουν αναφερθεί στις δυνατότητες του τσίπουρου με χαρα-
κτηριστική τη φράση «το τσίπουρο είναι το πιο υποεκτιμημένο
ποτό του κόσμου», δείχνοντας ακριβώς ότι ακόμη παραμένει
άγνωστο, αλλά και τις δυνατότητες ανάπτυξής του.
-Θα βάζατε το puro δίπλα σε ένα καλό ουίσκυ;
Σαν φίλος –και- του ουίσκι, θα αστειευτώ λέγοντας «μόνο αν
είναι πραγματικά πολύ καλό ουίσκι» καθώς και το σχόλιο που
κάνω σε παρουσιάσεις ή μαθήματα όταν μου κάνουν την ίδια
ερώτηση «σκεφτείτε ότι το τσίπουρο γίνεται από αρωματικά
σταφύλια και το ουίσκι από κριθάρι, σαν πρώτη ύλη, τι λέτε
είναι πιο νόστιμο;... -άρα από τη φύση έχουμε καλύτερη «προί-
κα», μένει να προσέξουμε στα υπόλοιπα».
Σοβαρά όμως και σαν επαγγελματίας γευσιγνώστης και κριτής
σε διαγωνισμούς οίνων και αποσταγμάτων, δεν συγκρίνω
μεταξύ τους διαφορετικές κατηγορίες ποτών, αλλά πόσο
«καλό» είναι το καθένα για την κατηγορία του.
Ωστόσο, επί της ουσίας, τα ιδιαίτερα θετικά σχόλια που έχω
λάβει τόσο από συναδέλφους ανά τον κόσμο που είναι γνώ-
στες των αποσταγμάτων, όσο και από ειδικούς, γευσιγνώστες
και συγγραφείς βιβλίων και οδηγών για ουίσκι και άλλα απο-
στάγματα (ακόμα και από Σκωτσέζους) επιβεβαιώνουν το ότι
το PURO είναι ένα μεγάλο απόσταγμα που έχει τη θέση του
δίπλα σε μερικά από τα καλύτερα παλαιωμένα αποστάγματα
και ουίσκι.
-Με ποια άλλα ελληνικά αποστάγματα θα το βάζατε δίπλα;
Μόνο και μόνο που –ειδικά στην Ελλάδα με τις πάρα πολλές
δυσκολίες- συνεχίζουν και κυκλοφορούν ελληνικά αποστάγ-
ματα είναι ένας άθλος και απαιτείται ο σεβασμός στους παρα-
γωγούς και στα προϊόντα τους. Άρα θα έβαζα το PURO δίπλα
σε πολλά ελληνικά αποστάγματα, όχι για σύγκριση, αλλά γιατί
θα αποτελούσε τιμή για μένα.
Όσον αφορά τη φύση του και τα οργανοληπτικά του χαρακτη-
ριστικά, σαν παλαιωμένο απόσταγμα μακρόχρονης παλαίω-
σης, θα «κόλλαγε» με θρυλικά παλαιωμένα αποστάγματα και
μπράντι, στα οποία η χώρα μας είχε παλιά μεγάλη παράδοση,
που τώρα συνεχίζεται μόνο από τη μεγάλη εταιρία Metaxa και
βέβαια από παλαιωμένα τσίπουρα από όλη την Ελλάδα, με
έμφαση βέβαια τη Θεσσαλία.
-Να μιλήσουμε για την πρώτη ύλη και την υποδομή που υπο-
στηρίζει την παραγωγή σας;
Η πρώτη ύλη είναι βασικότατη προϋπόθεση για την ποιότητα
τόσο των κρασιών όσο και των αποσταγμάτων. Καλλιεργούμε
ιδιόκτητα αμπέλια, στα οποία περιλαμβάνονται τόσο οι παλιοί
οικογενειακοί αμπελώνες όσο και νέοι αμπελώνες που φυτεύ-
τηκαν πρόσφατα, ενώ είναι σε εξέλιξη νέες φυτεύσεις αμπε-
λώνων. Όλα τα αμπέλια είναι βιολογικής καλλιέργειας, κάτι
που αποτελεί και τη φιλοσοφία μας, όσον αφορά στον τρόπο
παραγωγής και διαχείρισης των αμπελώνων αλλά και των
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
υπόλοιπων καλλιεργειών μας, όπως τα σιτηρά, που επίσης
παράγουμε.
Ο χώρος παραγωγής, είναι ένα μικρό υπερσύγχρονο αποσταγ-
ματοποιείο-ποτοποιείο που στεγάζεται σε μια παλιά οικογενει-
ακή αγροτική αποθήκη, η οποία έχει μεταμορφωθεί σε ένα
μοντέρνο βιομηχανικό χώρο υψηλής αισθητικής. Αποτελεί
ουσιαστικά το πρώτο στην Ελλάδα artisan distillery, μία δια-
δεδομένη και σύγχρονη μορφή μικρών επισκέψιμων αποστα-
κτηρίων διεθνώς.
-Είναι η Καρδίτσα η «πρωτεύουσα» του τσίπουρου κ.
Καραθάνο; Και γιατί;
Ας μην απαντήσω τοπικιστικά εδώ. Αν και σίγουρα η Καρδίτσα
είναι από τις περιοχές που με την ιστορία, την παράδοση, τους
χιλιάδες μικρούς αμπελουργούς που αποστάζουν για το οικο-
γενειακό τσίπουρο της χρονιάς, τα εκατοντάδες μικρά αποστα-
κτήρια- «καζάνια» στα χωριά της, τις οργανωμένες μονάδες
Για να δημιουργηθεί
ένα προϊόν που να μιλά στην
καρδιά όσων το δοκιμάζουν,
δεν αρκεί η παράδοση και
η επιστήμη, χρειάζεται και
το μεράκι, η φροντίδα και
η αγάπη του παραγωγού…
παραγωγής και εμφιάλωσης τσίπουρου και την «κουλτούρα»
της κατανάλωσης του τσίπουρου στα εκατοντάδες τσιπουράδι-
κα, καφενεία, μεζεδοπωλεία, με όλα αυτά, διεκδικεί ένα σημα-
ντικό ρόλο σαν πρωτεύουσα του τσίπουρου σε όλο το φάσμα
από το αμπέλι μέχρι την κατανάλωση. Δύσκολα θα βρούμε
άλλη πόλη να συνδυάζει όλα τα στάδια παραγωγής-κατανάλω-
σης και στην οποία να είναι τόσο ριζωμένη και συνυφασμένη
η καθημερινότητά των κατοίκων της με την κουλτούρα του
τσίπουρου. Ωστόσο, άλλες πόλεις, όπως ο Τύρναβος για παρά-
δειγμα, αποτελεί την παραγωγική πρωτεύουσα, αφού εκεί
βρίσκονται οι περισσότερες παραγωγικές μονάδες να δίνουν
τη μεγαλύτερη ποσότητα στην Ελλάδα, ή ο Βόλος για παράδειγ-
μα με τα τσιπουράδικά του και τον τουρισμό να διεκδικεί τον
τίτλο της πρωτεύουσας στην κατανάλωση του τσίπουρου. Θα
έλεγα λοιπόν, για να ακριβολογήσω, ότι όλη η Θεσσαλία είναι
ΡΓΙΘΕΑ 9
η πρωτεύουσα του τσίπουρου.
Βλέπουμε πάντως ότι το τσίπουρο στην Ελλάδα κυρίως παρά-
γεται σχεδόν κατά 90% στη Θεσσαλία, όπου αποτελεί την κύρια
περιοχή παραγωγής του.
-Ο αμπελοοινικός τομέας και τα αποστάγματα εισφέρουν στο
οικονομικό «ισοζύγιο» της περιοχής; Θα μπορούσε να είναι
μεγαλύτερη η συμβολή τους;
Επειδή τόσο η Καρδίτσα όσο και όλη η περιφέρεια Θεσσαλίας
χαρακτηρίζονται ως από τις πλέον αγροτικές στην Ελλάδα, η
καλλιέργεια του αμπελιού θα μπορούσε να είναι σε μεγαλύ-
τερη έκταση, παράγοντας ποιοτικά προϊόντα υψηλής προστι-
θέμενης αξίας, όπως οίνους και αποστάγματα. Επίσης με τη
δημιουργία νέων οινοποιείων και αποσταγματοποιείων, όχι
μόνο μπορούν να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας αλλά
και να αναπτυχθεί και το κομμάτι το οινοτουρισμού, που απο-
τελεί από τα πιο δυναμικές μορφές αγροτουρισμού, τομέας για
τον οποίο προσφέρεται ιδιαίτερα η περιοχή μας.
-Αυτή την περίοδο παντού στην Καρδίτσα- και όχι μόνον-
βγάζουν τσίπουρα. Κατ’ αρχάς ήθελα να σας ρωτήσω
αν έχετε προσωπικές μνήμες από την διαδικασία αυτή;
Πέρα από το παραδοσιακό «χρώμα» που τη συνοδεύει, σημα-
τοδοτεί επί της ουσίας κάτι για τους «χυματζήδες»; Υπάρχει
διέξοδος προς την αγορά ή μιλάμε για μικρές παραγωγές
οικιακής κλίμακας;
Ναι φυσικά, από πολύ μικρός θυμάμαι, την εποχή αυτή, τις
γιορτές που στήνονταν στα καζάνια για την παραγωγή του τσί-
πουρου της χρονιάς. Συμμετείχε όλη η οικογένεια, σε κάποιες
περιπτώσεις όλο το χωριό σχεδόν! Στα περισσότερα χωριά της
Καρδίτσας στήνονταν μεγάλα γλέντια, κάτι που σε μικρότερο
βαθμό το συναντάμε και σήμερα. Αυτές οι όμορφες γιορτινές
εικόνες μπορούν να αποτελέσουν σύμμαχο στην προώθηση
ενός εθνικού παραδοσιακού προϊόντος.
Από την άλλη όμως, η ανεξέλεγκτη παραγωγή και εμπορία
χύμα προϊόντων που δεν ελέγχονται ποιοτικά, δεν τυποποι-
ούνται, δεν δίνουν καμία ενημέρωση στον καταναλωτή για
την ταυτότητά του και που μπορεί να προκαλέσουν κινδύνους
όσον αφορά την ασφάλειά τους, θα πρέπει να αποφεύγεται,
όταν δεν απευθύνονται στο άμεσο περιβάλλον του παραγω-
γού. Η νομοθεσία πλέον δεν επιτρέπει επίσημα την ονομασία
«τσίπουρο» στο προϊόν των διήμερων αποσταγματοποιών (στα
γνωστά μας «καζάνια» των χωριών), αφού με την ονομασία
τσίπουρο, εννοείται πλέον μόνο το εμφιαλωμένο τσίπουρο των
αποσταγματοποιείων-ποτοποιείων που ελέγχονται αυστηρά
από τις υπηρεσίες του κράτους, για να διασφαλιστεί η ποιότητά
του και να αναπτυχθεί στη διεθνή αγορά. Έχοντας όμως ως
παρακαταθήκη την μακρόχρονη παράδοση αιώνων, που μετα-
φέρθηκε μέσα από την τέχνη της απόσταξης και τις γιορτές στα
«καζάνια», θα πρέπει και αυτά να διαφυλαχτούν εθιμικά και
όχι εμπορικά, με αυτή την οικογενειακή παραδοσιακή μορφή.
 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
ΞΥΛΙΝΩΝ ΚΟΥΦΩΜΑΤΩΝ
Η εταιρεία TSIGAS διαθέτει Ξύλινα
Κουφώµατα µε όλες τις ∆ιεθνείς
Πιστοποιήσεις για τη µεγαλύτερη
δυνατή εξοικονόµηση ενέργειας.
Φούρνος Αναβιώνουµε
Επίσης πυράντοχες πόρτες

Αργιθέα
για ξενοδοχειακές µονάδες
το παρελθόν µε πιστοποίηση FSC.
µε την τεχνογνωσία
του µέλλοντος!

E∆PA - EPΓOΣTAΣIO - ΕΚΘΕΣΗ

1ο χλµ. Mουζακίου - Λαζαρίνας
430 60 Mουζάκι, Kαρδίτσα
T 24450 43330, 24450 41008
F 24450 49130, 24450 43050
E info@tsigas.gr

Λ. Μαραθώνος 5 - Μαραθώνας
Τηλ.: 22940 67 467
Νοέμβριος 2022
ΠΟΣΟΝ 11 ΔΙΣ ΕΥΡΩ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΘΗΚΕ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 7 ΜΗΝΩΝ
Με ρεκόρ παραγωγής πράσινης ενέργειας
«απαντά» η Ευρώπη στον ενεργειακό πόλεμο
Η
7η Οκτωβρίου ήταν μια «σημαδιακή»
ημέρα για την πράσινη ενεργειακή μετά-
βαση στην Ελλάδα: για πρώτη φορά στην
ιστορία του ελληνικού ηλεκτρικού συστή-
ματος, από τις 11 το πρωί ως τις 4 το
μεσημέρι, η ζήτηση καλύφθηκε κατά 100% από ανανεώσι-
μες πηγές ενέργειας. Σημαντικό το όφελος για τους κατανα-
λωτές, αφού τον Οκτώβριο το κόστος της ηλεκτρικής ενέρ-
γειας διαμορφώθηκε σε 94 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τα
αιολικά πάρκα, 190 ευρώ για τους λιγνιτικούς σταθμούς και
499 ευρώ για τους σταθμούς φυσικού αερίου. Σημαντικό
όμως και το μήνυμα που προκύπτει από το ρεκόρ παρα-
γωγής ηλεκτρισμού, συνολικά, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής
Ένωσης, καθώς σε συνθήκες ενεργειακού πολέμου, η
αιολική και η ηλιακή ενέργεια αποδεικνύονται αξιόπιστοι
σύμμαχοι στην προσπάθεια απεξάρτησης από τα ρωσικά
ορυκτά καύσιμα. Στη διάρκεια του 2022 παρήχθησαν συνο-
λικά 345 τεραβατώρες από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι «επιδόσεις» της αιολικής και της
ηλιακής ενέργειας εξοικονομούν δισεκατομμύρια δολάρια
μετά από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που διαφο-
ρετικά θα είχαν δαπανηθεί για εισαγωγές φυσικού αερίου.
Πιο συγκεκριμένα, η πράσινη ενέργεια κάλυψε το 24%
των συνολικών αναγκών της Ε.Ε. μεταξύ Μαρτίου και
Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους, το υψηλότερο από ποτέ
για αυτό το εξάμηνο, σύμφωνα με μελέτη των γνωστών
ερευνητικών ομάδων E3G και Ember. Η αύξηση της αιο-
λικής και ηλιακής δυναμικότητας μόνο κατά τη διάρκεια
αυτής της περιόδου ισοδυναμούσε με 8 δισεκατομμύρια
κυβικά μέτρα εισαγωγών φυσικού αερίου ή 11 δις ευρώ
(10,75 δις. δολάρια).
Σύμφωνα με τη μελέτη, η συνολική ποσότητα εγκατεστη-
μένης αιολικής και ηλιακής δυναμικότητας στις 27 χώρες
της Ε.Ε. ισοδυναμούσε με 70 δισεκατομμύρια κυβικά
μέτρα εισαγωγών φυσικού αερίου μεταξύ Μαρτίου και
Σεπτεμβρίου 2022,. Αυτό με τη σειρά του ισοδυναμεί με 99
ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Πολλαπλό
το όφελος για την
Οικονομία και τους
καταναλωτές από
τις «επιδόσεις» των
Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας.
δισεκατομμύρια ευρώ σε κόστος φυσικού αερίου.
Συνολικά 19 χώρες πέτυχαν ρεκόρ παραγωγής αιολι-
κής και ηλιακής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της
Πολωνίας, η οποία σημείωσε αύξηση 48,5% από έτος σε
έτος. Η Ισπανία παρήγαγε 7,4 τεραβατώρες περισσότερες
από την ίδια περίοδο πέρυσι, τη μεγαλύτερη απόλυτη αύξη-
ση παραγωγής μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Όπως δήλωσε ο Artur Patuleia, εκ των συγγραφέων της
μελέτης και στέλεχος της E3G, το μακροοικονομικό και ένα
κοινωνικοοικονομικό πλεονέκτημα για την υποστήριξη
υψηλότερων στόχων ανανεώσιμης ενέργειας, είναι προ-
φανές, καθώς η παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες
Πηγές, μειώνει την έκθεση στις υψηλές τιμές των ορυκτών
καυσίμων, τα οποία, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς,
«είναι εδώ για να μείνουν».
Προχωρώντας ένα βήμα ακόμη, ο Artur Patuleia εκτιμά
ότι η προσπάθεια για υψηλότερη συμμετοχή των ΑΠΕ στο
ΡΓΙΘΕΑ 11
ενεργειακό μίγμα ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της
Ευρώπης για την ενεργειακή ασφάλεια και την αποκλιμά-
κωση των τιμών: «Αν υπήρχε ποτέ αμφιβολία για αυτό πριν
από τον πόλεμο, ο τρόπος με τον οποίο η ενέργεια χρησιμο-
ποιείται από τη Ρωσία για να πιέσει την Ευρώπη κατέστησε
πιο εμφανές ότι οι ΑΠΕ είναι ένας τρόπος για την Ευρώπη
να επιτύχει την ενεργειακή ασφάλεια και να ενισχύσει τη
γεωπολιτική της θέση», επισημαίνει.
Ως γνωστόν, στόχος της Ε.Ε. είναι έως το 2030, το 40%
των συνολικών αναγκών σε ενέργεια να προέρχεται από
Ανανεώσιμες Πηγές. Μάλιστα, στο πλαίσιο της στρατηγικής
REPowerEU, η Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο πιέζουν
να αυξηθεί το ποσοστό κάλυψης στο 45%, κάτι για το οποίο
αναμένεται η τελική έγκριση από τα κράτη-μέλη μέλη.
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα
Η παραγωγή ενέργειας είναι υπεύθυνη για περισ-
σότερα από τα τρία τέταρτα των αερίων θερμοκηπί-
ου που εκπέμπονται από την Ε.Ε., οπότε η αύξηση
του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας στα δίκτυά
της είναι ουσιαστικό μέρος της προσπάθειάς της να
εξαλείψει τις εκπομπές άνθρακα μέχρι τα μέσα του
αιώνα.
Επίσης, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνέβα-
λαν στην αντιστάθμιση της μείωσης της παραγωγής
υδροηλεκτρικής ενέργειας κατά 21% και της δυνα-
μικότητας πυρηνικής ενέργειας κατά 19%. Και οι
δύο προκλήθηκαν από τα χαμηλά επίπεδα νερού σε
ποτάμια και ταμιευτήρες καθώς η ξηρασία έπληξε
το μεγαλύτερο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου
αυτό το καλοκαίρι. Μια μελέτη από επιστήμονες του
World Weather Attribution διαπίστωσε ότι η κλιμα-
τική αλλαγή έχει κάνει αυτές τις ξηρασίες περίπου
20 φορές πιο πιθανές.
12 ΡΓΙΘΕΑ Η ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ Νοέμβριος 2022

Από τον Θωμά Λέτσιο

ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ…ΩΣ ΑΥΡΙΟ ΚΑΙ ΩΣ ΧΤΕΣ

«Βασίλειον» της Αργιθέας χωρίς υπηκόους;

«E
ξόριστε ποιητή, στον αιώνα
σου, λέγε, τι βλέπεις;»
Λένε, και το υιοθετούμε,
ότι για να σκορπίσουμε-ό-
σο γίνεται-την ομίχλη που σκεπάζει τα
μελλούμενα, και κατά έναν τρόπο να τα
κατευθύνουμε, εκτός από την σπάλα του
αρνιού, πρέπει να επιστρέφουμε συχνά στο
παρελθόν, στην ιστορία μας.
Εξ όσων γνωρίζουμε, ο τόπος μας πέρασε
από πολλές δύσκολες καταστάσεις, αλλά
πάντα με αγώνα κατάφερνε να προχωρά-
ει σιγά σιγά και κάποιες φορές πιο σιγά.
Αναλόγως με τις ανάγκες της κάθε εποχής
γίνονταν και τα απαραίτητα έργα, έστω και
λίγο ετεροχρονισμένα σε σχέση με την
υπόλοιπη Ελλάδα. Έγιναν σχολεία, δρόμοι,
υδραγωγεία, ήρθε το ρεύμα, αρδευτικά,
γεφύρια και πολλά άλλα, όπως οι τσιμεντο-
στρώσεις. Για την επιβίωση των κατοίκων
υπήρχε αυτάρκεια προϊόντων και σε μεγά-
λο βαθμό λειτουργούσε η ανταλλακτική
οικονομία.
Αριθμός κατοίκων; Δεν έχει σημασία, αρκεί
να σκεφτούμε ότι υπήρξαν πέντε δημοτικά
σχολεία στα Βραγκιανά και ένα πολυά-
ριθμο γυμνάσιο. Υποδομές υπήρξαν και
υπάρχουν, για αυτές βέβαια κάποιοι αγω-
νίστηκαν και ακόμη συνεχίζουν να αγωνί-
ζονται. Η αναγνώριση του αγώνα τους είναι
η ηθική δικαίωσή τους και η ενθάρρυνση
των συνεχιστών τους.
Δύο εκ των κορυφαίων έργων, κατά τη
γνώμη μου, είναι η άσφαλτος, αν και δεν
το απολαμβάνουν όλοι αυτό το αγαθό, και
το γυμνάσιο, ένα σύγχρονο κτίριο στον
τόπο μας. Ποια η κατάληξή τους σήμερα;
Η άσφαλτος κείτεται μαύρη και έρμη, απά-
τητη σχεδόν τους χειμερινούς μήνες. Στο
δε γυμνάσιο, μια εικόνα που περνά από
μπροστά μου είναι να ακούγονται φωνές
από τα παιχνίδια των παιδιών, τζάμια να
σπάνε, τσίγκια να πετροβολάνε ή έστω τα
κεραμίδια, τα αγόρια να ακούνε ποδόσφαι-
ρο από το ραδιόφωνο τις Κυριακές και τα
κορίτσια να κεντάνε στο παράθυρο. Ίσως
αυτή η εικόνα να είναι λίγο ρετρό, οπότε ας
πάμε σε μια πιο προχώ. Οι σκάλες γεμά-
τες παιδιά, καλοντυμένα, καλοχτενισμένα,
αμίλητα να γκουγκλάρουν, να τουιτάρουν ή
να ανεβάζουν στόρι ως αυριανοί ινφλουέν-
σερς. Τίποτα από τα δύο. Υπάρχει μια τρίτη
εικόνα, όπου το δείχνει να στέκεται βουβό
στο πέρασμα του χρόνου, με τα πορτοπαρά-
θυρα σφιχτά μανταλωμένα, περιμένοντας
το Καλοκαίρι που ο σύλλογος θα κάνει το
πάρτι.
Πού είναι το λάθος; Γιατί άλλα χωριά ανά
την Ελλάδα αναπτύχθηκαν και ακμάζουν
σήμερα, ήταν καλύτεροι αγρότες, γεωργοί,
μελισσοκόμοι ή καφετζήδες; Όχι. Μπήκαν
σε πρόγραμμα ανάπτυξης. Γνώριζαν πώς
να κινηθούν, είχαν όλοι την οικονομική
ευχέρεια; Όχι. Από όσα γνωρίζω, οι αρμό-
διοι φορείς με μια υπογραφή από τον ενδι-
αφερόμενο ξεπερνούσαν τη γραφειοκρατία
και ήταν έτοιμος να δουλέψει και να κερ-
δίσει.
Κινδυνεύουμε να γίνουμε βασίλειον της
Αργιθέας χωρίς υπηκόους. Θα μας πεις
όμως 3.500 plus. Με αυτόν τον αριθ-
μό θυμήθηκα ένα εξαιρετικό βιβλίο του
Διονύση Χαριτόπουλου, το οποίο διάβα-
σα πριν από χρόνια, ‘’Άρης, ο αρχηγός
των ατάκτων’’, περιγράφει σε μια παρά-
γραφο τον Άρη στα Τοπόλιανα και να
μπαίνει στο καφενείο όπου βρίσκει δέκα
Τοπολιανίσιους θαμώνες, αφού τον χαιρέ-
τησαν βγήκαν από την πίσω πόρτα, γύρισαν
τα σακάκι από την ανάποδη και ξαναμπή-
καν να τον ξαναχαιρετήσουν. Αυτό επανα-
λήφθηκε αρκετές φορές, ώσπου μέτρησε
καμιά εκατοστή. Βέβαια, τότε δεν υπήρχε
ΕΛΣΤΑΤ.
Μιας και αναφέραμε τη στατιστική, κάτι που
έχει ενδιαφέρον και εδώ οι αριθμοί λένε
την αλήθεια, στα Βραγκιανά το εκατό τοις
εκατό των μαθητών, πάνω από πενήντα
τοις εκατό των νέων ανθρώπων, η μονα-
δική βιοτεχνία στον τόπο και πάνω από το
ογδόντα τοις εκατό της παραγωγής εξαι-
ρετικών αγροκτηνοτροφικών προϊόντων,
όπως γαλακτοκομικά, μέλι και διάφορα
άλλα που αρκετοί είχαμε την τύχη να δοκι-
μάσουμε, βρίσκονται σε έναν από τους
ελάχιστους συνοικισμούς, που δεν έχουν
Η μαρκίζα διορθώθηκε, το κτίριο του γυμνασίου όμως παραμένει έρημο...
άσφαλτο. Σε έναν επαρχιακό δρόμο που
ενώνει την Καρδίτσα με την Ευρυτανία και
εξυπηρετεί μεγάλο αριθμό Ευρυτάνων από
τα κοντινά χωριά, η αλήθεια είναι ότι εδώ
δεν έχω ακριβή ποσοστά, οι οποίοι προτι-
μούν τη Θεσσαλική αγορά, είτε για ζωοτρο-
φές είτε για οικοδομικά υλικά, ακόμη και
για είδη πρώτης ανάγκης.
Το παρόν
Τι φταίει; Φταίει η μοίρα μας, φταίει το
ζαβό το ριζικό μας; Μπορεί σε ένα μικρό
ποσοστό, που δεν μπορώ να ανιχνεύσω.
Σίγουρα φταίει όμως σε τεράστιο ποσοστό
ο πιο κακορίζικος άνθρωπος από τουρ-
κοκρατίας και ύστερα που έτυχε να ηγεί-
ται της Περιφέρειας τα τελευταία χρόνια.
Μετά από αυτήν τη μικρή ιστορική διαδρο-
μή, ας έρθουμε στο σήμερα. Η νυν τοπική
αυτοδιοίκηση προσθέτει και αυτή το «λιθα-
ράκι» της. Πέρα από τα έργα που έκανε
και αυτά που δρομολογεί, σημαντική είναι
η προσπάθεια εξωστρέφειας, με κορυ-
φαία στιγμή την πρόσφατη επίσκεψη του
πρωθυπουργού στην Αργιθέα. Έπειτα από
τέτοιες συναντήσεις, και κάτι χειροπιαστό
να μην πάρεις, που απ’ ό,τι φαίνεται πήρε,
σημασία έχει ότι ως Δήμος μπαίνεις στο
κάδρο των ισχυρών. Βέβαια, καλού κακού
μετά από τέτοια χειραψία ο Δήμαρχος,
ας κάνει κάνα ευχέλαιο γιατί έρχεται και
Χειμώνας.
Όσο για τη συνέχεια, θεωρώ ότι θα κερδη-
θεί το στοίχημα, μόνο αν ως πρώτος στόχος
είναι ο άνθρωπος, ο μόνιμος κάτοικος του
τόπου μας και ειδικά οι νέοι, αυτοί που
μπορούν να παράξουν. Πρέπει πάση θυσία
να στηριχθούν από αναπτυξιακά προγράμ-
ματα κατάλληλα για την περιοχή. Εγγυητής
η δημοτική αρχή μέσω των υπηρεσιών
της για την υπερπήδηση των γραφειοκρα-
τικών θεμάτων και για τη διάθεση των
προϊόντων τους. Σε αυτήν τη μάχη δεν
περισσεύει κανείς, ο δήμαρχος πλαισιώ-
νεται από στελέχη ικανά, με άποψη, και το
βασικότερο, με αγαθές προθέσεις, όπως
μαρτυρά η πορεία τους όλα αυτά τα χρόνια.
Τουλάχιστον στα Βραγκιανά, που γνωρίζω
πολύ καλά.
Υπάρχει ελπίδα; Βεβαίως και υπάρχει,
από τη στιγμή που ακούγονται παιδικές
φωνές ακόμη. Αυτές οι φωνές δεν αφή-
νουν να πέσει το «The end». Κλείνοντας,
μου ήρθε στο μυαλό ένα τραγούδι του
κορυφαίου λαϊκού συνθέτη μας με τη
φωνή του Σιδηρόπουλου και στοίχους του
Λ. Παπαδόπουλου «έχε τον νου σου στο
παιδί».

ΚΑΦΕ-ΜΕΖΕΔΟΠΩΛΕΙΟ
Το Τρίγωνο

Παναγή Τσαλδάρη 15-25, Βύρωνας~ΤΗΛ.: 2107646732

Νοέμβριος 2022
ΑΝΑΚΗΡΥΧΤΗΚΕ ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
Παναγιώτης Παρδαλός, ένας παγκόσμιος
επιστήμονας που τιμά τις ρίζες του
ο
Παναγιώτης Παρδαλός γεν-
νήθηκε το 1954 στο Μεζίλο,
σημερινό Δροσάτο, της
Αργιθέας. Ξεκίνησε το ταξί-
δι του στον κόσμο σε ηλικία
7 ετών. Σήμερα, διακεκριμένος καθηγητής
στο Department of Industrial and Systems
Engineering Πανεπιστημίου της Φλόριντα,
επίτιμος διδάκτορας σε μια δεκάδα του-
λάχιστον Πανεπιστήμια ανά τον κόσμο, με
πλήθος τιμητικών διακρίσεων, έχοντας στο
ενεργητικό του τη συγγραφή ή επιμέλεια
200 βιβλίων και 600 τουλάχιστον άρθρων
σε επιστημονικά περιοδικά, δηλώνει ότι η
Οδύσσειά του δεν τελείωσε ακόμη. Μάλιστα,
στην τελετή ανακήρυξής του ως επίτιμου
διδάκτορα του Τμήματος Οικονομικών
Επιστημών, του Πανεπιστημίου Αθηνών,
είπε ότι ελπίζει «επιστρέφοντας στην Ιθάκη
του», στην Ελλάδα δηλαδή, να δουλέψει με
φοιτητές του ΕΚΠΑ.
Παρουσιάζοντάς τον στη μεγάλη αίθου-
σα τελετών του ΕΚΠΑ, ο Αντιπρύτανης
Διοικητικών Υποθέσεων, Αθανάσιος
Τσακρής, είπε ότι το συνολικό έργο του
καθηγητή Παρδαλού έχει σημαντική συνει-
σφορά στην ανάπτυξη θεωριών και μεθόδων
επιχειρησιακής έρευνας που συμβάλλουν
στην κατανόηση του κόσμου και τη σχεδίαση
λύσεων που επηρεάζουν την οικονομία και
την ανάπτυξη.
Διεξοδική παρουσίαση του έργου και
της προσωπικότητας του Παναγιώτη
Παρδαλού, έκανε ο καθηγητής του
Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Ιωάννης
Δημητρίου:
«…Έχω την τιμή να μιλήσω για τον Πάνο.
Η Καλυψώ και ο Μιλτιάδης είναι οι γονείς
του Πάνου Παρδαλού, που γεννήθηκε στο
Δροσάτο Αργιθέας, ή όπως τότε λεγόταν το
Μεζίνο της Καρδίτσας σε υψόμετρο 1050μ.,
στην Πίνδο. Εκεί όπου ο άνθρωπος υπο-
κλίνεται στην κυριαρχία της φύσης, όπως
γράφει και ο ποιητής. Παρακολούθησε το
μονοθέσιο δημοτικό σχολείο του χωριού
του. Το γεγονός ότι παρακολουθούσε τα
μαθήματα όλων των τάξεων ταυτόχρονα, η
δίψα για μάθηση και η ευφυΐα που τον διέ-
ΑΡΓΙΘΕΆΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ
κριναν συνέβαλαν στην καλλιέργεια και την
ευρυμάθεια που τον χαρακτηρίζει. Εκείνο
τον καιρό η φτώχεια έδερνε τα βουνά και
βιβλία δεν υπήρχαν στα βουνά. Αλλά, ο
Πάνος είχε πλούσια φαντασία και με το
μυαλό του ταξίδευε στον κόσμο, παραδείγ-
ματος χάριν, έτσι πρωτοπήγε στη Σουηδία, 7
χρονών. Γυμνάσιο δεν είχε το Δροσάτο και ο
Πάνος περπατούσε δυο ώρες μακριά με τα
πόδια στο Πετρίλο, ορεινό χωριό του νομού
Καρδίτσας σε ύψωμα 1160μ. Στα 14 έφυγε
μόνος του για το Βόλο, να πάει Γυμνάσιο
εκεί, φιλοξενούμενος από μακρινούς συγγε-
νείς. Στα 15 ζήτησε βοήθεια από τον Υπουργό
Παιδείας. Έλαβε συστημένη επιστολή με την
οποία πήρε το καράβι για το Ηράκλειο και
από εκεί στο Γυμνάσιο Νεαπόλεως Λασιθίου.
Οι ιθύνοντες τον περιέθαλψαν με δωμάτιο,
οικοτροφεία και ρουχισμό. Το 1973 εισήλθε
στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου
μας. Με 200 δολάρια δανεικά από το θείο
Πέτρο έφυγε το 1977 για τη Νέα Υόρκη. Πήρε
master από το Clarkson των Computer and
Mathematics. Το 1978 άρχισε σπουδές στη
Μινεσότα, Master in Mathematics και PhD
in Computers and Information Systems με
επιβλέποντα τον περίφημο J. Ben Rozer.
Εργάστηκε στο Pen state University και
από εκεί το 1991 στο University of Florida.
Το 2010 έλαβε τον τίτλο του distinguished
professor in International Industrial
and Systems Engineering Department.
Ελάχιστοι λαμβάνουν τη διάκριση αυτή. Ο
Πάνος έχει το πολύ εντυπωσιακό ρεκόρ
στα χρόνια της ακαδημαϊκής του καριέρας
που περιλαμβάνει την επιμέλεια ή συγγραφή
περισσότερων των 200 βιβλίων και περισ-
σότερων των 600 άρθρων σε περιοδικά.
Είναι επίσης ο editor μιας εφτάτομης εγκυ-
κλοπαίδειας βιβλίων βελτιστοποίησης, που
επιμελήθηκε από κοινού με τον αείμνηστο
Χριστόδουλο Φλούδα και που εκδόθηκε από
τις εκδόσεις Springer. Διετέλεσε αρχισυντά-
κτης και μέλος της συντακτικής επιτροπής
πολλών έγκριτων περιοδικών και διευθυ-
Ό,τι κι αν
κάνουμε, πρώτα
είμαστε άνθρωποι
ντής σύνταξης πολλών σειρών βιβλίων. Έχει
οργανώσει συνέδρια και έχει δώσει δια-
λέξεις σε κορυφαία ιδρύματα παγκοσμίως.
Με 71 πρώην διδακτορικούς φοιτητές του
κάθε εθνικότητας που έχει και που έχουν
επιτυχημένες σταδιοδρομίες στον ακαδη-
μαϊκό χώρο και την βιομηχανία, αφήνει το
αποτύπωμά του σε όλο τον κόσμο. Θα ήθελα
εδώ να παρατηρήσω ότι δεν είναι τα βιβλία
που έχει βγάλει ο Πάνος Παρδαλός ή που
επιμελήθηκε. Αλλά, οι πόρτες που άνοιξε σε
χιλιάδες επιστήμονες για να έχουν τη δυνα-
τότητα να καταθέσουν άμεσα τις εργασίες
τους. Μιλάμε για τη δεκαετία του 90 που τα
πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα τότε. Η
δεύτερη παρατήρησή μου είναι ότι ο Πάνος
συνελάμβανε ευρύτερα την επιστημονική
ανάγκη κάθε φορά και δημιουργούσε το
κατάλληλο εργαλείο, δηλαδή τα περιοδικά
που έπρεπε να υπάρχουν για να εκφραστούν
οι επιστήμονες. Άνοιξε, κατά τη γνώμη μου
και κατά τη γνώμη άλλων πολλών, την επι-
ΡΓΙΘΕΑ 13
στήμη ευρύτερα σε κόσμο, να μπορεί να
εκθέσει τις απόψεις του. Ο Πάνος έχει τιμη-
θεί με σειρά βραβείων για τα ακαδημαϊκά
του επιτεύγματα…»
Ο κόσμος πλούτισε με τις ιδέες του Πάνου
«Σημειώνω ότι όσο σημαντικά και να είναι
τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα του Πάνου
Παρδαλού, τα προσωπικά του προσόντα και
η φιλία του είναι οι κύριοι λόγοι που ο Πάνος
είναι αγαπητός και σεβαστός από συναδέλ-
φους και μαθητές. Του Πάνου του αρέσει
να λέει « ό,τι κι αν κάνουμε, πρώτα είμαστε
άνθρωποι ». Ο Πάνος θυμάται τις ρίζες του
και ξέρει πώς να απολαμβάνει απλά πράγ-
ματα στη ζωή. Δεν έχω ακούσει την ιστορία,
αλλά τη διάβασα. Η ιστορία που θα σας
πω είναι πολύ χαρακτηριστική της φύσης
του Πάνου. Όντας διδακτορικός φοιτητής
στη Μινεσότα, φύτεψε ένα σπόρο γκρέι-
πφρουτ σε μια γλάστρα. Το δέντρο άρχι-
σε να μεγαλώνει. Μετακομίζοντας στο Pen
state πήρε το φυτό μαζί του. Στον επόμενο
προορισμό για τον Πάνο, το δέντρο πήγε
στο Gainsbourgh της Φλόριντα. Αλλά, το
κλίμα ήταν αρκετά ζεστό, για να αναπτυχθεί
το γκρέιπφρουτ σε εξωτερικό χώρο. Αλλά,
μετά από επιδέξια θεραπεία του πατέρα του
Πάνου το δέντρο ευδοκίμησε και η καριέρα
του Πάνου στο University of Florida επίσης
ευδοκίμησε φέρνοντας καρπούς υψηλής
ποιότητας, άφθονους για την οικογένεια, την
Rosemarie, τον Άκη, τον Μιλτιάδη, τον πατέ-
ρα του, την Καλυψώ, τη μητέρα του, τον ανι-
ψιό του που είναι σήμερα εδώ, την αδερφή
του, αυτούς τουλάχιστον που έρχονται αυτή
τη στιγμή στο μυαλό μου. Καρπούς επίσης,
για τους συναδέλφους και τους μαθητές του
Πάνου. Αν δώσω τον προσωπικό μου χαρα-
κτηρισμό θα έλεγα το εξέχον χαρακτηριστικό
του Πάνου είναι η γενναιοδωρία του. Γι’ αυτό
ήθελα σήμερα εδώ να είναι πολλοί φοιτητές
να ακούσουν. Ο Πάνος γεννήθηκε πάμφτω-
χος και είναι πάμπλουτος. Όλος ο κόσμος
πλούτισε από τις ιδέες του Πάνου. Ο Πάνος
Παρδαλός, το παιδί ενός φτωχού ανθρώπου,
έφτασε με τις ιδέες του να επηρεάζει την
εξέλιξη της επιστήμης.»
14 ΡΓΙΘΕΑ
ΜΙΑ ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
Τα καλά φυλαγμένα
«μυστικά» της Βόρειας Αργιθέας…
Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΉ ΜΥΛΌΠΕΤΡΑ ΑΝΕΜΌΜΥΛΟΥ
ΣΤΑ 1500 Μ ΥΨΌΜΕΤΡΟ
ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΊΑ
Κ
οιτώντας τον γεωμορφολογικό χάρτη της
Αργιθέας, ξεχωρίζουμε τους ορεινούς
όγκους με κριτήριο τους υδροκρίτες.
Διακρίνονται η Καράβα, το Ντεληδήμι, το
Βουτσικάκι-Καζάρμα (Ζυγουρολίβαδο), η
Μυρμητζάλα, και το Ασήμι όρος (Γαλάτσι). Μένουν οι
ορεινές εξάρσεις που η «ραχοκοκαλιά» της χωρίζει την
Καρδίτσα από τα Τρίκαλα. Είναι τα βουνά στα βόρειας της
Αργιθέας. Ξεκινούν από τον Αχελώο και καταλήγουν στον
Θεσσαλικό κάμπο σχηματίζοντας ένα στεφάνι με παρακλά-
δια όπου περικλείονται τα χωριά Ελληνικά (Μαρτεντζικό),
Καλή Κώμη (Μολεντζικό), Πετρωτό (Λιάσκοβο), Ανθηρό
(Μπουκοβίτσα), Θερινό (Γλογοβίτσα) και Άργιθέα
(Κνίσοβο). Πιο ψηλές κορυφές η Καραβούλα (1862μ.),
το Σουφλί ή Μπότσος (1835;μ.), ο Αχλαδιάς (1782μ.),
ο Προφήτης Ηλίας (Βερούσια) (1775μ.), το Ξηροβούνι
(1731μ.) και οι Τσούκες (1706μ.), η Ελάτη (1673μ.) και το
Μαράθι (1665μ.).
Οι ορεινοί αυτοί όγκοι ακολουθούν τον κανόνα των υπό-
λοιπων Βόρειων Αγράφων με σχετικά ομαλό ανάγλυ-
φο χωρίς να λείπουν και οι εντυπωσιακές απότομες
πλαγιές όπως αυτές του Σουφλιού (Πηγάδι/Μπότση) ή
της Καραβούλας. Εκεί θα βρούμε άγνωστες, παρθένες
ομορφιές που φυλάγουν ακόμη τα μυστικά τους από
το ευρύ κοινό, λόγω και των σχετικά μεγάλων οδικών
αποστάσεων. Στα ποτάμια που ορίζουν τους ορεινούς
αυτούς όγκους θα ανακαλύψουμε πέτρινα τοξωτά γεφύ-
ρια. Τριζόλου προς την Καρυά, το σχετικά άγνωστο του
Κορακονησίου προς τα χωριά των Τρικάλων Πολυνέρι
και Μυρόφυλλο, Λιάσκοβου κάτω από το Πετροχώρι,
Κνίσοβου, Αγ. Μηνά προς το Μεσοβούνι. Στα χωριά και τα
Νοέμβριος 2022
Του Απόστολου Παντελή
ΚΑΡΑΒΟΥΛΑ ΜΕ ΧΙΟΝΙ
λαγκάδια θα συναντήσουμε πολλά μνημεία θρησκευτικά
(μονές και εκκλησίες), παλιές πετρόχτιστες οικίες, εγκα-
ταλελειμμένους οικισμούς που ο χρόνος μετέτρεψε σε
παραμυθένια σκηνικά…
Οι τέσσερις ωραιότερες πεζοπορικές διαδρο-
μές της περιοχής
-Α7-Αργιθέα-Λιβάδι Χήρας- κορυφή Καραβούλα ή
κορυφή Αχλαδιάς (διεθνές μονοπάτι Ε4)
Η ανάβαση της Καραβούλας (1862μ.), που είναι και η πιο
ψηλή και εντυπωσιακή κορυφή στην βόρεια οροσειρά της
Αργιθέας, έχει χάσει την ομορφιά της λόγω της βάναυ-
σης αλλοίωσης του τοπίου από το αιολικό «πάρκο» που
κατασκευάστηκε μεταξύ της κορυφής και του Τυμπάνου.
Η ανάβαση από το Κνίσοβο ακολουθεί την χάραξη του
διεθνούς μονοπατιού Ε4 που όμως έχει εγκαταλειφθεί
και δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί κάποιος να το εντοπίσει
αν δεν χρησιμοποιεί κάποια εφαρμογή προσανατολισμού
gps στο κινητό ή άλλη συσκευή. Για την κορυφή Αχλαδιάς
(1782μ.) η απόσταση είναι 6 περίπου χλμ και 1000 μέτρα
υψομετρική διαφορά. Από εκεί μπορούμε να συνεχίσου-
με αν είμαστε τολμηροί και με αντοχές, ως τον βιότοπο
της Κατούνας και να κατηφορίσουμε στα Ελληνικά ή στο
Ανθηρό, την έδρα του Δήμου, από την πιο κάτω διαδρομή.
Στην Κατούνα, σε διάσελο που μοιράζεται με τον γειτονικό
νομό, υπάρχει ένα …άγνωστο κτήριο-καταφύγιο του τοπι-
κού συνεταιρισμού που χρήζει αξιοποίησης,. Οι εκπλήξεις
δεν σταματούν εδώ, πιο κάτω βρίσκουμε σπήλαιο καλά
κρυμμένο σε προσήλια πλαγιά. Επίσης λίγο κάτω από
την κορυφογραμμή, σε υψόμετρο 1500 μέτρα (!), βρέθηκε
Νοέμβριος 2022
ΚΡΕΜΑΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΣΤΟ ΑΝΘΗΡΟ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΕΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ
μυλόπετρα της βυζαντινής εποχής την οποία οι ντόπιοι με
πολύ μεράκι τοποθέτησαν σε καλαίσθητο μνημείο.
-Α15 και Α8-Θερινό-κορυφή Ελάτη-Άγιοι Απόστολοι-
Ανθηρό
Συνδυάζοντας δυο μονοπάτια από τις δυο πλευρές της
κορυφής Ελάτη (1673μ.) μπορεί να πραγματοποιηθεί μια
διάσχιση με μεγάλο ενδιαφέρον που πριν από χρόνια είχε
πραγματοποιήσει και ο ΕΟΣ Καρδίτσας. Προσφέρεται για
συλλόγους και ομάδες που χρησιμοποιούν λεωφορείο ως
μέσω μετακίνησης ώστε να μην γίνεται η κατάβαση από
τα ίδια. Ιδιαίτερο αξιοθέατο της διαδρομής η θέση Λούτσα
όπου μέχρι την αρχή του καλοκαιριού δημιουργείται επο-
χική λίμνη σε ένα σημείο μεγάλης φυσικής ομορφιάς. Στην
κατάβαση περνάμε από τον φροντισμένο οικισμό Άγιοι
απόστολοι και το όμορφο μονοπάτι που οδηγεί στην κοίτη
του ρέματος.
-Α11 και Α12-Καλή Κώμη-κορυφή Προφήτης Ηλίας
(Βερούσια) ή κορυφή Σουφλί-Λαγκάδι-Ανθηρό
Ακόμα μια διαδρομή που μπορεί να πραγματοποιηθεί ως
διάσχιση και να περάσει από την αέρινη κορυφή Σουφλί ή
Μπότσος (1821?μ.) ή και την Προφήτης Ηλίας (1775μ.). Με
αφετηρία την Καλή Κώμη ανεβαίνουμε από τον οικισμό
Προφήτης Ηλίας και συνεχίζουμε μέχρι που αραιώνει το
δάσος και μας βγάζει στο αλπικό τμήμα. Στο σημείο με υψο-
μετρικό 1624μ. απολαμβάνουμε την πανοραμική θέα και τις
απέραντες κορυφογραμμές. Επιλέγουμε ως στόχο τις δυο
αντικρυστές κορυφές, Σουφλί και Προφήτη Ηλία ή απλά,
και πιο … ξεκούραστα, κατηφορίζουμε για το διάσελο που
τις χωρίζει και την διπλανή πηγή με πάντα παγωμένο νερό
στην Οξούλα. Από εδώ πιάνουμε την ελατοσκεπή πλαγιά
που μας κατεβάζει στον οικισμό Λαγκάδι. Εδώ βρίσκεται
θέση κατασκήνωσης που χρήζει αξιοποίησης και 500 μέτρα
μακριά η ΙΜ Κατουσίου, διατηρητέο μνημείο 17ουαι. χτι-
σμένη σε βραχώδη πλαγιά. Για το Ανθηρό συνεχίζουμε από
το παλιό μονοπάτι που τραβερσάρει δασωμένο και λιβάδια.
-Α14-Καλή Κώμη-γεφύρι Κορακονησίου
Το μοναδικό αυτό μονοπάτι οδηγεί στον Αρέντα, παρα-
ΣΟΥΦΛΙ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΛΑΤΟΡΙ
ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΊΑ
Ο ορεινός
όγκος που ορίσαμε
ως βόρεια Αργιθέα
έχει όλα τα στοιχεία
για μια ήπια ανάπτυξη
με σεβασμό στο
φυσικό περιβάλλον.
πόταμο του Αχελώου. Εκεί θα βρούμε το γεφύρι του
Κορακονησίου, σε μια παραμυθένια τοποθεσία. Λέγεται
ότι κατασκευάστηκε τον 13ο αι. Σε σημεία του μονοπατιού
συναντάμε φαρδύ καλντερίμι, ένδειξη ότι οι πληροφορίες
ότι από εδώ περνούσαν καραβάνια ακόμη και με καμήλες
είναι αληθινές. Σε χαμηλότερο σημείο κοντά στην θέση
«Κάστρο» υπάρχει μεγάλο σπήλαιο, καταφύγιο των βοσκών
τις ανταριασμένες μέρες. Από το κέντρο της Καλή Κώμης
μέχρι το γεφύρι θα χρειαστούμε περίπου δυόμιση ώρες
περπάτημα.
Στις τελευταίες δυο διαδρομές από Κορακονήσι ως Ανθηρό
πρόκειται να «πατήσει» και η χάραξη του μονοπατιού
ΡΓΙΘΕΑ 15
ΜΟΝΗ ΚΑΤΟΥΣΙΟΥ
μεγάλης απόστασης «Pindus Trail», στο οποίο έχουμε ανα-
φερθεί και σε προηγούμενο άρθρο. Το συνολικό του μήκος
είναι περίπου 630 χλμ από τους Δελφούς έως τις Πρέσπες
και ήδη οι εργασίες τρέχουν πυρετωδώς σε άλλα τμήματά
του. Περνά από την έδρα του δήμου Αργιθέας, ένα από τα
ζωντανά όλο το έτος χωριά της Αργιθέας.
Εκτός της πεζοπορίας/ορειβασίας η περιοχή προσφέρεται
και για άλλες υπαίθριες δραστηριότητες. Στις πλαγιές της
Καραβούλας γίνεται ορειβατικό σκι που κόβει την ανάσα
καθώς οι ομαλές πλαγιές των διαδρομών κατεβαίνουν
δίπλα από απότομα γκρέμια. Τα καλοκαίρια στον Αχελώο
ήδη κατηφορίζουν κανό αλλά και πεζοί καθώς το river
trekking- πεζοπορία μέσα στην κοίτη είναι ιδιαίτερα δημο-
φιλής τους καλοκαιρινούς μήνες. Βέβαια και τα υπόλοιπα
ποτάμια με μια σωστή χαρτογράφηση μπορούν να υποστη-
ρίξουν το άθλημα.
Ο ορεινός όγκος που ορίσαμε ως βόρεια Αργιθέα έχει όλα
τα στοιχεία για μια ήπια ανάπτυξη με σεβασμό στο φυσικό
περιβάλλον. Προϋπόθεση η διαφύλαξη από φαραωνικές
επεμβάσεις τύπου αιολικών «πάρκων», που εκτός των
άλλων αλλοιώνουν άπαξ δια παντός το ανάγλυφο και το
τοπίο, στοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξη του ορεινού
τουρισμού με υπαίθριες δραστηριότητες. Έχει ιδιαίτερο
ενδιαφέρον η εξαγγελία του πρωθυπουργού στην πρόσφα-
τη επίσκεψη περί διακοπής της εγκατάστασης νέων ανεμο-
γεννητριών και αναμένουμε τα λόγια να γίνουν πράξη.
Ο Απόστολος Παντελής είναι Αντιπρόεδρος του Ελληνικού
Ορειβατικού Συλλόγου Καρδίτσας, έφορος μονοπατιών.
ΔΙΑΣΕΛΟ ΧΗΡΑΣ ΜΕ ΦΟΝΤΟ ΤΗΝ ΚΑΡΑΒΟΥΛΑ
 Πατησίων 256 | τηλ 2102112477
Κωλέττη 33 | τηλ 2103809919

'

Ιπποκράτους 35 | τηλ 2103636601

Ιπποκράτους 37 | τηλ 2103636136